Behandeleffect als voorspeller van seksuele recidiveWat weten we en hoe kunnen we verder?

Middagsymposium ‘De stand van zeden’

Vereniging voor Forensische Seksuologie

Van der Hoeven Kliniek

22 januari 2014

Jan Willem van den Berg

Introductie

Seksuele delicten hebben vaak ernstige gevolgenDeze delicten willen we dus voorkomen

Hoe kunnen we dat zo effectief en efficiënt mogelijk doen?

Doen wat werktSelecteer plegers (risicoprincipe)Behandel dynamische risicofactoren (behoefteprincipe)Stem behandeling af op leerstijl(responiviteitsprincipe)Behandel zoals bedoeld (integriteitsprincipe)

Andrews & Bonta, 2010Hanson et al., 2009

Is er wetenschappelijke evidentie …?

Oké, je behandeling richten op de dynamische risicofactoren geeft afname van recidiverisico.Maar, voorspelt een afname van de dynamische risicofactoren een afname van de kans op seksuele recidive?

Hoe pak je dat onderzoek aan?

Twee methoden

Er zijn grofweg twee methoden:- Vergelijken gemiddelde verschilscores recidivisten/niet-recidivisten- Klinische significantie

Vergelijken gemiddelde verschilscoresBijvoorbeeld:Cohen’s dAlgemene formule

Maar, gaat het hier om betekenisvolle veranderingen?

                                      

50 kilo afvallen is veel

50 punten hoger of lager scoren op een test ook

120 kilo

120 kilo 70 kilo

50 kilo afvallen is veel, maar …. ?

120 kilo 70 kilo

50 kilo afvallen is veel, maar …. ?

Maar is 50 kilo altijd even betekenisvol?(bijvoorbeeld voor gezondheid?)

50 kilo afvallen is veel, maar is het ook betekenisvol?

120 kilo 70 kilo

420 kilo 370 kilo

Betekenis vergelijken gemiddelde verschilscoresLet ook op betekenisvolheid, door statistische controle van effect op:

- Statische risicoen/of- Voormeting

Stand van zaken ‘Vergelijken gemiddelde verschilscores’Er is onderzoek gedaan naar:- effectgrote van de gemiddelde verschilscore dynamische risicotaxatie-instrumenten- Soms is wel en soms is niet gecorrigeerd voor statisch risico en voormeting

Een veranderde score op de instrumenten die dynamische risicofactoren meten voorspelt in enige mate (seksuele

recidive).

Babchishin, 2013Beggs & Grace, 2011

McGrath, 2012Olver, 2003

Probleem met ‘Vergelijken gemiddelde verschilscores’

Recidivisten hebben gemiddeld andere verschilscore dan niet- recidivisten.

Wat zegt dat over mij?

Klinische significantie

- Verschillende methodes- Gericht op statisch meetbaar effect individuele behandeling- Meest gebruikt methode van Jacobson (1984,1991)

Methode Jacobson

1 Bereken afkappunt voor de functionele en niet functionele groep (niet delinquenten versus onbehandelde zedendelinquenten)

2 Bepaal de Reliable Change Index (RCI)Is er sprake van een verandering groter dan kansniveau?

Berekenen afkappunt

A Twee standaarddeviaties verwijderd van gemiddelde disfunctioneel – in goede richting

Functional Disfunctional

<-A

Berekenen afkappunt

A Twee standaarddeviaties verwijderd van gemiddelde disfunctioneel – in goede richtingB Binnen twee standaarddeviaties van gemiddelde functionele groep

Functional Disfunctional

<-A <-B

Berekenen afkappunt

A Twee standaarddeviaties verwijderd van gemiddelde disfunctioneel – in goede richtingB Binnen twee standaarddeviaties van gemiddelde functionele groepC Gewogen gemiddelde van A en B

Functional Disfunctional

<-A C <-B

Bereken Reliable Change Index (RCI)RCI = (X2-X1)/sdiff

Sdiff=√2(Se)2Se= s1√1-rxx

Hmm, anders gezegd: bij verschilscores met RCI >1,96 is verandering groter dan kansniveau

Classificatie behandelresultaat

+ = voorbij afkappunt en/of verandering groter dan RCI- = binnen afkappunt en/of verandering kleiner dat RCI

Afkappunt RCI Classificatie

+ + Hersteld

- + Verbeterd

- - Onveranderd

Verkeerde richting

+ Verslechterd

Item Dymanische risicofactor Score T1 Score T2

1 Belangrijke sociale contacten 0 0

2 Vermogen tot stabiele relatie 1 1

3 Emotionele identificatie met kinderen 2 2

4 Vrouwvijandigheid 0 0

5 Sociale afwijzing / eenzaamheid 2 0

6 Desinteresse in het welzijn van anderen 1 1

7 Impulsief gedrag 1 0

8 Ontoereikende probleemoplossingsvaardigheden

0 0

9 Negatieve emotionaliteit / vijandigheid 2 1

10 Seksuele motivatie / seksuele preoccupatie 1 0

11 Seks als coping 0 0

12 Deviante seksuele interesse 2 2

13 Samenwerking met toezichthouders 0 0

TOTALE SCORE 12 7

STABLE-2007Een voorbeeld

Gem 10,5Sd 3.3 (2sd 6.6 – 10.5-6.6=3.9)

RCI 4,2

Functional Disfunctional

A -> C <-B

Stand van zaken ‘methode klinische significantie’

Er is onderzoek gedaan naar de methode klinische significantie:- Eén onderzoek naar deze methode met behulp van dynamisch risicotaxatie-instrument (Nunes et al., 2012)

- Aantal studies naar voorspellende waarde van deze methode op vragenlijsten die één dynamische risicofactor meten(bv. Pettersen et al, 2013; Wakeling et al., 2013)

Methode klinische significantie geeft minder snel significante resultaten dan methode van het vergelijken van de

verschilscores.

Conclusies- ‘vergelijken gemiddelde verschilscores’ op dynamische risicotaxatie-instrumenten voorspelt recidive in enige mate- Behandeleffect voor individu is te objectiveren met behulp van de ‘klinische significantie’-Voorspellende waarde van ‘klinische significantie’:

- Is nog niet onderzocht bij dynamische risicotaxatie-instrumenten- Geeft wisselende resultaten op vragenlijsten die één dynamische

risicofactor meten

Meer onderzoek nodig

Participerende organisaties

Contactinformatie

Jan Willem van den Berg

Psychotherapeut / GZ-psycholoogAfdeling PsychotherapieVan der Hoeven kliniek

jwvandenberg@hoevenkliniek.nlwww.linkedin.com/in/janwillemvandenberg