Post on 12-Apr-2017
24
Toeristische reportage Goes
Goes: een goed bewaard geheimDoor Karl Bijsterveld
Smalle straatjes, een haven, een fraai
museum en twee Maria Magdalenaker-
ken: Goes heeft de toerist cultuurhisto-
risch veel te bieden. Toch is deze
Zeeuwse parel relatief onbekend. Tijd
voor een verrassende kennismaking
met dit vriendelijke stadje.
Een man van middelbare leeftijd staat
druk het dek van zijn plezierboot te
schrobben. Een groepje toeristen heeft er
geen oog voor, maar vergaapt zich aan
sierlijke gevels van de woningen aan de
kade. Op een zonnige voorjaarsochtend
komt de historische haven van Goes lang-
zaam op gang. Eeuwenlang heerste hier
grote bedrijvigheid, onder andere door de
vele beurt- en vrachtschepen die er hun
ligplaats hadden. Nu is de historische
haven vooral een pittoresk plaatje met
statige herenhuizen, pastelgele houtlood-
sen en plezierboten met namen als Walt-
zing Matilda en Libertad.
Zout
Het historische havengebied is maar één
van de vele mooie plekjes in Goes. De
Goese geschiedenis in een notendop
Goes ontstond in de tiende eeuw aan een kreek die Korte Gos (Curtagosum)
heette, en waaraan Goes haar naam ontleent. Nadat Goes in 1405 als stad
werd erkend door graaf Willem VI, liet zijn dochter Jacoba van Beieren de
florerende havenplaats versterken met poorten, wallen en grachten. Het
Spaanse garnizoen slaagde er in 1572 in om de Geuzen buiten de stad te
houden. Maar vijf jaar later sloot Goes zich aan bij de opstandelingen onder
leiding van Willem van Oranje.
In de eeuwen hierna speelde Goes geen belangrijke rol, behalve die van ag-
rarisch centrum. In 1868 werd het stadje per trein ontsloten. In de jaren tach-
tig en negentig van de vorige eeuw kreeg Goes enige nieuwe industrie. Ook
het belang van Goes als dienstencentrum en toeristische trekpleister groeide.
duidelijk dat Goes ook eeuwenlang
marktstad was. Nog altijd vindt er op de
Grote Markt een weekmarkt plaats.
De Grote Markt telt ook veel gezellige
cafés. Niet verwonderlijk stelt Frank de
Klerk, archiefmedewerker bij de ge-
meente Goes. "Goesenaren zijn vrolijke
mensen", vertelt hij. "Dat valt deels te
verklaren doordat er van oudsher meer
katholieken in deze regio wonen en wer-
ken dan in het overwegend protestantse
Walcheren bijvoorbeeld. Katholieken zijn
nu eenmaal wat uitbundiger."
Twee keer Maria Magdalena
Over katholieken en protestanten gespro-
ken: Goes telt twee Maria Magdalena ker-
ken, beide aan de Singelstraat. De
hervormde Maria Magdalena, ook wel
gemeente telt maar liefst 246 rijksmonu-
menten, van historische woonhuizen tot
rococo stadhuis op de Grote Markt.
Veel van zijn schoonheid dankt het stadje
aan een welvarend handelsverleden.
Vooral de productie van zout bracht tot in
de achttiende eeuw geld in het laatje.
Toch bleef het Zeeuwse stadje eeuwen-
lang bescheiden in omvang. In de vijf-
tiende eeuw telde Goes circa 2.000
inwoners, Middelburg het dubbele.
Marktstad
Tegenwoordig is de gemeente Goes met
zo'n 37.000 inwoners een stuk groter,
maar de binnenstad bleef intiem. Het stra-
tenpatroon wijkt nauwelijks af van dat in
de zestiende eeuw. De vele pleinen, met
namen als Vismarkt en Vlasmarkt, maken
Vrouwen in Zeeuwse klederdracht voor
de hervormde Maria Magdalenakerk
(Bron goesisgoes)
Een historische afbeelding van de Grote Markt met het stadhuis (Bron goesisgoes)
25
Grote Kerk genoemd, domineert met haar
reusachtige schip het silhouet van Goes.
Na de Franse Tijd kropen de rooms-ka-
tholieken uit hun schulp en stichtten pal
tegenover de hervormde kerk een nieuw
godshuis: de Heilige Maria Magdalena-
kerk.
Trotse schutters
Het Historisch Museum de Bevelanden,
even verderop aan de Singelstraat, is in
de vijftiende eeuw gebouwd als klooster.
Ook fungeerde het eeuwenlang als wees-
huis. Het huidige museum belicht onder
andere de historie van Goes. Zo zien we
vier levensgrote schilderijen met trots kij-
kende schutters. Zij moesten de stad bij
gevaar beschermen. Op de zolder van het
museum bevindt zich een grote histori-
sche collectie Bevelandse streekdrachten.
Lange sluiermutsen met kantstroken,
overhemden met gouden keelknopen,
blauwdamasten vesten, maar ook eenvou-
diger zwarte rokken.
Weldadig
Noordwaarts dwalend komen we in de
Stoofstraat en omgeving. De huizen hier
vormden in de zeventiende eeuw een ar-
beiderswijk. Maar ze verpauperden in de
negentiende eeuw en deden praktisch al-
leen nog dienst als pakhuizen. In de jaren
tachtig zijn ze gerestaureerd. Aan het
einde van deze middag heerst hier een
weldadige rust. Geen auto's, maar slechts
enkele wandelaars en een cyperse kat.
Terug in de historische haven spreek ik
Caroline den Ouden. Recent runt zij
samen met haar man een bed & breakfast
aan de Grote Kade. Een schot in de roos
stelt ze, want toeristen weten steeds vaker
de weg naar Goes te vinden. Den Ouden:
"De stad heeft veel te bieden. Een fraaie
binnenstad, maar ook veel winkels en
goede restaurants bijvoorbeeld."
Ondertussen gaat de zon onder in de
haven. De man die vanochtend nog zijn
plezierboot stond te schrobben, geniet nu
met vrienden van een wijntje op het ach-
terdek. Op de achtergrond klinkt het vro-
lijke carillon van het stadhuis. Goes is
een parel die ontdekt wil worden.
Rondleiding Slot Oostende
Aan de Singelstraat vinden we nog
overblijfselen van Slot Oostende,
gebouwd kort voor 1300. Vanaf de
straat moeilijk te zien, maar wie de
overblijfselen wil bezichtigen kan
mee met een gratis gemeentelijke
rondwandeling over het terrein.
Aanmelden via www.goesisgoes.nl/
beleven/bezienswaardigheden
De historische haven van Goes (foto Edith van Eijk fotografie en goesisgoes)
MuziKade, een tweedaags muziekspektakel in en rondom de historische haven van Goes. Voor meer info: www.muzikade.nl
(foto Edith van Eijk fotografie en goesisgoes)