Aanpak van MRSA in woonzorgcentra

Vorming van gezondheidswerkers in woonzorgcentra

Staphylococcus aureus

Bij heel wat gezonde mensen (30 à 40%) aanwezig op de huid en slijmvliezen of in lichaamsvochten zonder tekens van infectie (kolonisatie)

Belangrijke ziekteverwekker: infecties van huid en wonden, luchtwegen, urinewegen, bloedstroom (sepsis), …

Ziekenhuis- of zorginfecties

S. aureus (MSSA) en MRSA zijn belangrijke verwekkers van ziekenhuis- of zorginfecties

Overdracht van S. aureus (MSSA) en MRSA gebeurt vooral via handen van gezondheidswerkers die gekoloniseerde of geïnfecteerde patiënten of bewoners hebben verzorgd

Methicilline-resistente S. aureus

Zelfde gedrag als gevoelige stammen, maar resistent aan beta-lactam antibiotica en daardoor moeilijker te behandelen

Incidentie van MRSA in ziekenhuizen steeg sterk in periode van 1999 tot 2003, maar daalt nu weer

MRSA in acute ziekenhuizen

MRSA in woonzorgcentra

Prevalentiestudie in 60 RVT’s bij 2 958 bewoners in 2006- 1 op 5 bewoners (19%) is drager van MRSA- risicofactoren: hospitalisatie, heelkunde, antibiotherapie, chronische ziekte, (doorlig)wonden, beperkte mobiliteit, …

Prevalentie MRSA-dragerschap23

53

24 30

12 1

37

32

59

29 7

34 31

49

50

60 2 58

33

22

56

25

26

55 41

44 45 13 9 21

19 4 28

39

14 43 8 10

54 3 57

38

27

36 18 11

42 5 52

16 20

35 17

46 51

47

48

40

15 6

participating NH

0

10

20

30

40

50

% M

RS

A c

arr

iers

/NH

Q. 25 Q. 75Median

Aanbevelingen van BICS

www.belgianinfectioncontrolsociety.be

Aanpak van MRSA

Verantwoord gebruik van antibioticaAlgemene voorzorgsmaatregelenScreening voor MRSA bij bewonersAanvullende voorzorgsmaatregelen bij

MRSA-positieve bewonersDekolonisatie van MRSA-positieve

bewoners

Algemene voorzorgsmaatregelen

Handhygiëne

Handen ontsmetten met handalcohol is de regel tijdens de zorg

Handen wassen met water en zeep (en daarna ontsmetten)- indien de handen zichtbaar vuil zijn;- bij patiënten met infectieuze diarree (Clostridium difficile, Norovirus); of- bij patiënten met schurft

Indicaties voor handen ontsmetten

Vóór contact met bewonerNa contact met bewonerVóór een zuivere of invasieve handelingNa blootstelling aan slijmvliezen of

lichaamsvochtenNa contact met directe omgeving van

bewoner

Handschoenen

Contact met bloed, lichaamsvochten, slijmvliezen en niet-intacte huid of materiaal bevuild met lichaamsvochten of bloed

Contact met besmette patiënt of materiaal gebruikt tijdens diens zorg

Handschoenen onmiddellijk na de zorg verwijderen en handhygiëne toepassen

Screening

Screening voor MRSA bij bewoners

Dragers van MRSA identificeren zodat men vroegtijdig bijkomende maatregelen kan nemen om overdracht naar andere bewoners te vermijden

Belang van goede communicatie tussen instellingen: aan de hand van transfer-document

Indicaties voor screening

Systematische screening is niet nuttig Screening van bepaalde bewoners (zie

volgende dia’s) is enkel aangewezen- tijdens een epidemie met MRSA;- bij eerste opname of bij heropname (na hospitalisatie) in WZC; of- bij verstrengen van preventiebeleid voor MRSA

Definitie epidemie

Binnen 1 maand op 1 functionele eenheid een index geval en minstens 2 nieuwe gevallen verworven in het WZC

Tijdens epidemie met MRSA: wie screenen?

Screening van bewoners uit directe omgeving van MRSA-gevallen

Eventueel in een tweede fase ook andere bewoners

Indien de epidemie niet onder controle geraakt, tenslotte ook personeel screenen

Bij (her)opname en in kader van strenger beleid: wie screenen?

Screening van bewoners met risico:- ziekenhuisopname in voorbije 6 maand; of- minstens 3 van volgende criteria aanwezig: antibiotherapie in voorbije maand; wonde, urinesonde, katheter of stoma; mobiliteitsbeperking; kolonisatie of infectie in voorgeschiedenis

Methodologie voor screening

Liefst georganiseerd door CRA en stalen opsturen naar éénzelfde labo

Selectieve kweek voor MRSA- neus, keel en perineum;- ook wonden en stomieën indien aanwezig;- ook urine indien blaassonde aanwezig

Aanvullende voorzorgs-maatregelen

Aanvullende voorzorgsmaatregelen bij MRSA-positieve bewoners

Afzonderlijke kamer voor bepaalde bewoners

Beschermende kledij voor personeelMaatregelen voor bezoekersReiniging van de kamer, behandeling

van linnen en verwerking van afvalVerzorgingsmateriaalTransport van bewoner

Algemene punten

Aanvullende maatregelen invoeren na overleg tussen CRA en huisarts

Belang van melding aan CRA en registratie van MRSA-gevallen

Bewoners met MRSA moeten identificeerbaar zijn (bv. pictogram)

Hand- en hoesthygiëne bij bewoners stimuleren

Afzonderlijke kamer voor bepaalde MRSA-positieve bewoners

Beperken tot bewoners met hoog risico op overdracht- MRSA in sputum en productieve hoest;- MRSA in niet-afdekbare wonde; of- MRSA in urine en gebrekkige hygiëne bij urinaire incontinentie

Afzonderlijke kamer voor bepaalde MRSA-positieve bewoners

Toegang tot kamer wordt beperkt en bewoner mag kamer niet op eigen initiatief verlaten

Eigen sanitair en toegewezen verzorgingsmateriaal

Einde van isolatie: de bewoner trekt na het toilet nieuwe kleding aan en verlaat zijn kamer voor de eindschoonmaak

Deelname aan sociale activiteiten

MRSA-positieve bewoners mogen deelnemen aan sociale activiteiten en maaltijden nuttigen in restaurant

Bewoner moet handen ontsmetten vóór het verlaten van zijn kamer

Bewoners met hoog risico op overdracht worden wel uitgesloten

Beschermende kledij voor personeel

Drielagig mond-neus-masker, niet-steriele handschoenen en overschort boven normale werkkledij

Tijdens verzorging van MRSA-positieve bewoner of contact met zijn omgeving(bewoner wordt als laatste verzorgd)

Niet nodig voor korte aanwezigheid op de kamer zonder contact met bewoner of zijn omgeving

Beschermende kledij voor personeel

Kledij aantrekken bij betreden van de kamer

Uittrekken bij verlaten van de kamer- eerst handschoenen- daarna masker- daarna overschort (voorkeur voor wegwerpschort, minstens dagelijks vervangen)

Tenslotte handen ontsmetten

Beschermende kledij voor personeel

Maximalistisch: bij alle MRSA-positieve bewoners

ofMinimalistisch: enkel bij bewoners met MRSA in sputum en productieve hoest; MRSA in wonde; of MRSA in urine en urinaire incontinentie

Maatregelen voor bezoekers

Bewoner en bezoekers informeren (bv. informatiefolder)

Bezoekers dragen geen beschermende kledij, maar ontsmetten enkel de handen bij verlaten van de kamer

MRSA-positieve bewoner wordt als laatste bezocht

Geen mensen met verminderde weerstand of baby’s op bezoek

Reiniging van de kamer

Sanitair en ‘high touch’ oppervlakken dagelijks reinigen en ontsmetten

Vloer en ‘minimal touch’ oppervlakken bij voorkeur dagelijks reinigen

Beschermende kledij voor onderhouds-personeel indien bewoner geïsoleerd wordt

Reiniging van de kamer

Kamer van MRSA-positieve bewoner wordt als laatste gereinigd

Schoonmaakmateriaal enkel gebruiken voor deze kamer of ontsmetten bij verlaten van de kamer

Eindschoonmaak

Sanitair en ‘high touch’ oppervlakken worden gereinigd en ontsmet

Vloer, meubilair en vuile muren worden gereinigd

Gordijnen worden gewassen of vervangen

Al het linnen in de kamer wassen of indien nodig ontsmetten

Behandeling van linnen

Bedlinnen periodiek en indien vuil vervangen

Beschermende kledij dragen bij manipuleren van vuil linnen (van een bewoner in isolatie)

Verzamelen in lekvrije linnenzak en dagelijks afvoeren

Linnen wassen aan voldoende hoge temperatuur (> 60°C)

Afvalverwerking

Afval van verzorgende taken bij MRSA-positieve bewoner verzamelen in zak voor niet-risicohoudend medisch afval

Afvalzak op de kamer laten en dagelijks afvoeren

Verzorgingsmateriaal

Zoveel mogelijk gebonden aan bewonerMateriaal dat gebruikt wordt bij meerdere

bewoners wordt na elk gebruik ontsmet (eerst reinigen indien bevuild)

Bij einde van isolatie: materiaal voor éénmalig gebruik weggooien en herbruikbaar materiaal reinigen en ontsmetten

Transport van MRSA-positieve bewoner

Goede communicatie is essentiëelGeïsoleerde bewoner draagt masker,

overschort en handschoenen tijdens transport

Rolstoel afdekken met proper steeklakenHoofd- en voeteinde van bed ontsmettenGeen beschermende kledij nodig voor

begeleidend personeel

Dekolonisatie

Dekolonisatie van MRSA-positieve bewoner

MRSA-positieve bewoners steeds dekoloniseren wanneer MRSA enkel aanwezig is ter hoogte van neus, keel en/of perineum

Controle met MRSA-kweken: 2 en 7 dagen en 1 maand na dekolonisatie

Dezelfde procedure herhalen na eerste mislukking, maar andere procedure overwegen na tweede mislukking

Procedure voor dekolonisatie

Mupirocine zalf aanbrengen in beide neusholten 3x/d gedurende 5d

Bewoner dagelijks volledig wassen met povidon-jood zeep of chloorhexidine zeep gedurende 5d; haren tweemaal wassen met hetzelfde product