nrc ·nextMaandag 10 november 200826 l Va n av o n d nrc ·next

Maandag 10 november 2008 Vanavond l 27

Door Sandra Heerma van VossAMSTERDAM. Hier komt Carrie,denk ik als de deur van de hotelsalonopengaat. Carrie Bradshaw. Maar dantien jaar ouder.

Haar kapsel (gloedvol blond), haarfiguur (petite), haar gezicht (botox –een facelift durfde ze tot nu toe nietaan, vertelde ze eerder aan een jour-nalist), haar outfit (sexy designerpas-tels): niets verraadt dat schrijfsterCandace Bushnell (1958) inmiddelseen getrouwde dame van bijna vijftigis. Alleen haar loopje is wat stram.Bushnell is op tournee door Europater promotie van haar laatste boek,One Fifth Avenue. Ze komt rechtstreeksuit Dublin, en ze is gewoon, middel-baar moe.

Het is verleidelijk om de ene ‘C B’voor de andere te willen aanzien.Bushnell verzon Bradshaw als alterego toen ze in 1994 begon met hetschrijven van een autobiografischecolumn voor weekblad de New YorkObserver, Sex and the City. Ze dook diepin het lokale nachtleven, en noteerdewat dat haar en haar vriendinnen zoalopleverde: aan seks en relaties, maarvooral ook aan miskleunen en mis-verstanden. De columns waren ko-misch, hard en onthullend, en Bush-nell scoorde er een boek- en een tv-deal mee. De rest is tv-geschiedenis:de HBO-serie Sex and the City maaktewereldwijde idolen van Carrie enhaar girls.

Bushnell is lang niet zo beroemdals deze vier. „Ik ben geen celebrity”,zegt ze. „Als ik me niet mooi aan-kleed, word ik niet herkend.” Door-dat ze na de pilot niet meer actief bijde serie betrokken was, is ze er ookgeen miljonair van geworden. Maarhet gaat haar goed. Bushnell heeftzichtbaar lol in haar leven. De boekendie ze sinds Sex and the City publi-ceerde werden allemaal bestsellers,ondanks de zure kritieken. Haar vori-ge roman, Lipstick Jungle (2005), is hiernu ook als tv-serie te zien op RTL 5.One Fifth Avenue, een lekker dikkepage turner waarvan onlangs de Neder-landse vertaling uitkwam, gaat overBushnell’s favoriete onderwerpen:vrouwen, seks en geld, in een NewYorks decor.

U schrijft over vrouwen, en u wordtvooral door vrouwen gelezen. Hebt u zetijdens het schrijven al als publiek inuw achterhoofd?„Ik vermoed van wel, ja. Maar er iseen ander aspect van het schrijfprocesdat dominanter is, en dat is je eigenstem, je kijk op de wereld. Dat ligtdeels buiten je controle. In het gezinwaar ik uit kom draaide alles omvrouwen. Ik heb twee jongere zusjes,en dan had je mijn moeder, mijngrootmoeder, mijn overgrootmoeder.En ik had veel vriendinnetjes. Ik vondvrouwen altijd al fascinerend. Dusschrijf ik graag over vrouwen, overhoe wij onze levens leiden – de kaar-ten die ons vanaf onze geboorte zijntoebedeeld. Ik heb een hekel aan deuitdrukking ‘keuzes maken’. Niet ie-dereen krijgt alles.”

Uw personages zeker niet. Met sommi-ge lijkt u de lezer zelfs te willen waar-schuwen. Lola Fabrikant uit ‘One FifthAv e n u e ’, een mooi en brutaal meisjedat vol ambitie naar New York komt,moet uiteindelijk haar lichaam verko-pen om de huur te kunnen betalen.„I love that character! Maar ze is geenrolmodel, nee, net zo min als JaneyWilcox (de hoofdpersoon uit Bush-nell’s boek Trading Up, red.) een voor-beeld is. Lola heeft geen keuze – ofwacht, ze dénkt dat ze geen keuze

Maand van de Spiritualiteitw w w. m a a n d v a n d e s p i r i t u a l i t e i t . n l

‘Mijn betere ik’ is het thema van deMaand van de Spiritualiteit 2008. Toten met 30 november zijn er door hethele land congressen, lezingen, de-batten, workshops, trainingen, boek-presentaties, exposities en muziek-en theatervoorstellingen. Vandaag:Ruard Ganzevoort over ‘Spiritualiteiten persoonlijke crises; de lakmoes-proef’ in de Boskant, Den Haag(19.30u), Budoleraar Edgar Kruyningis te gast in Boekhandel Van Kootenin Veenendaal (20.00u), en WillemJan van de Wetering houdt een lezingmet als rode draad ‘mijn betere ik’ inStadsbibliotheek Haarlem (20.00u).

Lock over LockeDeventer: Bibliotheca Launiana.Aanvang: 20.00u. Toegang 10 eu-ro/studenten 5 euro. Res: 0570-600134; info@geertgrote-univ.nl

De Geert Grote Universiteit haalt eenverre verwant van de Britse filosoofJohn Locke (1632-1704) naar Deven-ter. Prof. Dr Grahame E. Lock (1946)is evenals zijn zeventiende-eeuwsenaamgenoot verbonden aan de Uni-versiteit van Oxford en geëmigreerdnaar Nederland. Locke geldt alsgrondlegger van de Britse liberaletraditie en kan als de Engelse tegen-hanger van de Franse filosoof Descar-tes worden gezien. Hij woonde van1683 tot 1689 in Nederland.

Milky WayEindhoven: cultureel initiatief WEI,Mathildelaan 3. Iedere avond t/m 16november. Inl: www.wei.nu

Gedurende het Glow Festival v e r s ch ij -nen er esotherische projecties op degrote ramen van WEI. Milky Way is„een ervaringsspektakel van tonen,geluiden, licht en experiment”. Beel-den uit de oude doos worden afge-wisseld met hedendaagse animatiesvan animatiekunstenaar ckoe. Verdertoont lichtkunstenaar SDK zijnnieuwste led-installatie geïnspireerdop de thematiek van Milky Way. Mil-ky Way is een experimenteel podiumdat enkele keren per jaar te zien zalzijn in WEI.

Waltz with Bashirnrcnext.nl/bioscoopagenda

Zesentwintig hijgende honden ba-nen zich een weg door Tel Aviv. Zestoppen als altijd bij dat ene gebouwom te grommen naar een man diedoodsbang op ze neerkijkt. Met ditkrachtige beeld begint de ‘geani-meerde documentaire’ Waltz with Ba-shir. Het is één van die films waarbijje de bioscoop vol verbazing verlaat:documentairemaker Ari Folmantoont oorlogswaanzin op een heel an-dere manier dan je bent gewend. Defilm behandelt de Israëlische invasiein Libanon van 1982, een militairsucces dat uitliep op een moreel fias-co. Regie Ari Folman, 2008.

© 6 redenen om uit te gaan

heeft. Ze wil een gemakkelijk leven.Ze wil niet echt werken. Ze kijkt naarSex and the City, naar reality-tv, naarvrouwen als Paris Hilton – op wie iktrouwens absoluut geen kritiek wil

leveren, ik ken haar moeder een beet-je en Paris is een lief meisje dat wel de-gelijk heel hard werkt. Ze vliegt con-tinu de wereld rond. Ze is een merk,en daar heeft ze succes mee. Maar ie-mand als Lola ziet dat en denkt: diedoet níéts, zo’n luxe leven wil ik ook.Haar ouders bevestigen haar in diehouding. Lola’s vader sluit een derdehypotheek af, zodat zij weer nieuwe

Ingrediënten: geld, vrouwen en seksHet nieuwe boek van Candace Bushnell, ‘One Fifth Av e n u e ’, gaat over haar favoriete onderwerpen

© Het nieuwe boek vanCandace Bushnell, bedenkstervan Sex and the City, is uit.

© Voor de promotie van OneFifth Avenue deed ze ookAmsterdam aan.

Niets aan Bushnell verraadt dat ze bijna vijftig is. Alleen loopt ze wat stram. Foto Roger Cremers

1 S P I R I T UA L I T E I T 2 LEZING

3 RAAMEXPOSITIE

4 D O C U M E N TA I R E

v© Tips voor Vanavond uit? Mailnaar nextagenda@nrc.nl.

Ervaringsspektakel van licht

Absurde oorlogswaanzin

Hatch, een danservaringAmsterdam: Pakhuis de Zwijger.Aanvang: 20.00u. Toegang: gratis.Inl: www.women-inc.nl

Women Inc. presenteert de dansvoor-stelling H a t ch van Mamela Nyamza.Via dans maakt deze Zuid-Afrikaansedanseres kwesties waar vrouwen inhet hedendaagse Zuid-Afrika mee temaken hebben, bespreekbaar. Zebiedt een kritische blik op de rol vangewoontes en tradities in het moder-ne Zuid-Afrika. Onderwerpen alsseksualiteit, huwelijk, religie en zelf-beschikking komen voorbij.

5 DA N S

The DatsunsUtrecht: Tivoli de Helling. Aanvang:20.15u. Inl: www.tivoli.nl

De muziek van de Nieuw-Zeelandseband The Datsuns is een combinatievan jaren-60-garagerock en jaren-70-hardrock. De band bestaat al sinds1997, de eerste drie jaar onder denaam Trinket. In oktober verscheenhun vierde album, Head Stunts. In hetvoorprogramma het Belgische El Gu-apo Stuntteam.

6 MUZIEK

© koken etc.

Frietvrees

B ak jij je eigen friet? Wat vooraardappel gebruik je dan? En

wat voor vet? Op welke tempera-tuur bak je ze voor? Je bakt ze tochwel voor? Het begint een nogalasociale gewoonte te worden. Alweken val ik iedereen die zichnietsvermoedend in mijn buurtbegeeft lastig met hetzelfde obses-sieve rijtje vragen. Hoe vaak ver-vers je het vet? En wat doe je erdaarna mee?

Dat laatste lijkt misschien eennon-issue, maar het is wel de be-langrijkste reden waarom ik zelfzelden friet bak. Werkelijk geenidee wat ik na het frituren met diezooi aan moet. Door de gootsteenmag niet van de loodgieter. Doorde wc spoelen is smerig. De che-mokar? Je leest weleens iets overlege melkpakken, maar wat doe jedan vervolgens met dat melkpakvol olie? Na drie dagen weifelenalsnog in de vuilnisbak gooien, isbewezen Geen Goed Idee.

Als er bij mij thuis friet wordtgegeten, komt die of van Lijn Elf,of uit de oven. De friet van Lijn Elf(naast de tramhalte van lijn 11 aande Laan van Meerdervoort in DenHaag) is best lekker, en voor 4 euroheb je meer dan genoeg voor eenheel gezin. Maar ovenfrieten, diezijn welbeschouwd oneetbaar.Toen ze klein waren, trapten mijnzonen er nog in. Maar inmiddelshebben ze de leeftijd des onder-scheids bereikt en kom ik nietmeer weg met die slome, smakelo-

ze stompjes.Uit de enquête rolde tot mijn

opluchting dat ik niet de enigeben met frietvrees. Sommigevrienden biechtten op het nooit tedoen (die kom ik dus geregeld te-gen bij Lijn Elf). De meesten hou-den het op een paar keer per jaar.Ze gebruiken de aardappels die zetoevallig in huis hebben, het liefsteen vastkokende soort. Iedereenbakt voor. Bijna iedereen gebruiktarachideolie. Ze doen het in de ga-rage, in de schuur of bij gebrekdaaraan zelfs op het balkon. Van-wege de stank. Over het verversenvan de olie werd nogal besmuiktgedaan. Alsof ik informeerde of zewel elke dag een schone onder-broek aantrekken. „Voor de zeker-heid gooi ik de olie na elke keerweg. Maar dat is eigenlijk best welzonde”, zei een vriendin aarze-lend. „En ook niet zo goed voor degootsteen geloof ik.”

Hoog tijd voor een weekje frie-ten bakken. Vandaag een allersim-pelste methode, zonder geknoeimet liters olie: luie wijvenfrietbakken in ganzenvet.

Voor twee personenBoen 500 g vastkokende aardap-pels schoon en snijd ze in slordigefrieten. Dep ze goed droog in eenschone theedoek.

Verhit 100 g ganzenvet in eenkoekepan en verdeel de aardap-pelstaafjes in een enkele laag overde bodem. Laat ze op laag vuur enmet een deksel op de pan zachtjes10-12 minuten garen. Draai zehalverwege om.

Zet het vuur hoger en bak defrieten in een paar minuten goud-bruin en krokant. Laat ze uitlek-ken op keukenpapier, schud ommet zout en, als je ervan houdt,een snuf paprikapoeder.

Janneke Vreugdenhil

v© Ben jij een ervaren frietbak-ke r ? Deel je tips opnrcnext.nl/koken. Op nrc.tvmaakt Janneke appelmoes.

© klik@nrc.nl

Axie! Axie! (1)

Deze week is ‘actievoeren’ het thema. Ter aankondiging deze foto vanfotograaf Bram Budel. Enkele honderden leerlingen, ouders en lera-ren protesteerden vorig jaar zomer tegen de sluiting van de islamitischeAt Taqwa-school in Amsterdam-Noord. Stuur ook jouw actiefoto in!

. In de rubriek klik@nrc.nl staatelke dag een lezersfoto. Het the-ma van deze week is: ‘Axie!Axie!‘

. Verstuur de foto in jpg-formaat.Vergeet niet je naam, woonplaatsen een beschrijving mee te stu-re n . De personen op de foto moe-

ten publicatie toestaan.

v© Op zaterdag 29 novemberwordt er op het Malieveld inDen Haag gedemonstreerdtegen het rookverbod. Hebjij ook weleens actie ge-vo e rd ? Stuur foto’s ervannaar klik@nrc.nl.

laarzen kan kopen.”„Toen ik op mijn negentiende naar

New York kwam, dacht ik: ik word ro-manschrijfster, alles zal op z’n plekvallen, ik ga boeken schrijven en ie-mand gaat ze uitgeven. Dat had ik be-dacht op mijn achtste, toen ik Britseschrijvers verslond – Roald Dahl, C.S.Lewis, Agatha Christie. Ik dacht datalle Engelsen in landhuizen woondenen bediendes hadden. Toen ik tegenmijn ouders zei dat ik naar kostschoolwilde, keken ze me aan alsof ik gekwas. Wij waren middle class, níémanddie wij kenden ging naar kostschool!We kenden ook geen schrijvers. Mijnmoeder bedacht dat ik bij de Glaston-bury Citizen kon gaan werken, als ik zonodig wilde schrijven. Maar ik wildeweg uit Connecticut.”

„New York was een opluchting. Ikben geen freak, er zijn er meer zoalsik! Dat gevoel. Ik wist meteen dat ikin die stad thuis hoorde. Ik deelde eenflatje met drie actrices, ik ging naar

Studio 54, ik wilde alles zien en mee-maken, om ervaringen te hebben omover te schrijven. Maar het duurdenog jaren voordat ik ergens was. Ikwas 36 toen ik met Sex and the Citybegon.”

Ambitie is na seks het nieuwe taboe on-der vrouwen, zei u bij het verschijnenvan ‘Lipstick Jungle’. De personages uit‘One Fifth Avenue’, man én vrouw,worstelen er ook mee.„Iedereen die carrière maakt, komtvoor de vraag te staan: hoe doe ik ditzonder mijn integriteit te verliezen?Op de werkvloer gaat het nu eenmaalom geld. Sommige mannen hebbenhier net als veel vrouwen moeite mee,anderen zeggen: het hoort erbij, wordvolwassen. James Gooch, een van detwee schrijvers in One Fifth Avenue,raakt in een soort shock als hij na ja-ren in de literaire marge opeens eenbestseller schrijft. Hij moet signerenin een propvolle boekhandel en weet

dan niet hoe hij zich moet gedragen,hij weet niet eens hoe hij zich moetvóélen op dit zogenaamde triomfmo-ment. En dan komt Mindy, zijnvrouw, die blaft: ‘James! Wat doe je!

Signeren!’ Dat vind ik grappig.”

Erg grappig, ja. Die twee zijn geen goe-de reclame voor het huwelijk.„Het zijn archetypen. Mindy zorgtvoor de komische noot, maar ze is ookeen soort everywoman. Ze heeft allesgedaan waarvan ze dacht dat de maat-schappij het haar opdroeg: ze heefteen man, een kind, een goed adres en

een goeie carrière. Ze implodeert bij-na onder alle druk. Maar ze breektniet door het glazen plafond. Aan hetbegin van het boek krijgt ze van haarbazen te horen: je levert goed werk,maar dit is het niveau dat je zult be-reiken in dit bedrijf, in deze baan zulje sterven. En dan moet ze ook nog ge-lúkkig zijn? Mindy ís niet gelukkig.Je kunt nog zo proberen om allesgoed te doen, het biedt geen garantievoor geluk.

„De enige vorm van vervulling dieik ken, is het najagen en behalen vanje eigen doelen. Je moet iets vindendat je boeit. Voor mij is dat het schrij-ven, of het proberen te schrijven vanboeken, wat misschien wel een idiootidee is, want over tien of twintig jaarzouden boeken weleens verdwenenkunnen zijn. En er zijn al zoveel goe-de boeken. Wie ben ik nou?”

v© Candace Bushnell, One FifthAve n u e , 395 blz., 19,95 euro.

© colofonU i t g av enrc.next is een uitgave vanNRC Handelsblad BV,onderdeel van PCM Uitgevers NV.

RedactieMarten Meesweg 35,Postbus 8987,3009 TH Rotterdamtelefoon: 010 406 61 11;fax: 010 406 69 67next@nrc.nl; www.nrc.nl/next

Hoofdredacteur: Birgit DonkerChef redactie: Hans NijenhuisRedactie: zie www.nrc.nl/colofon

Klantenservice nrc.nextVoor opgave abonnementen, verhuizingen,bezorging, doorgeven vakanties en opzeggin-gen (4 weken voor einde betaalperiode).Internet: nrcnext.nl/serviceKlantenservice: 088 572 05 72

B ezorgingnrc.next wordt uiterlijk om 7.00 uur bij u thuis

bezorgd. nrc.next plus-abonnees ontvangen opzaterdag NRC Handelsblad voor 13.00 u u r.Bezorging van nrc.next vindt alleen plaats bin-nen Nederland.Voor bezorgklachten:Internet: nrcnext.nl/serviceBezorgservice: 088 572 05 55

AdverterenVoor informatie en reserveringen neem contactop met PCM Media:telefoon: 020 562 62 00a d v e r t e n t i e s e r v i c e @ p c m u i t g e v e r s. n lw w w. p c m m e d i a . n lOf bel direct met NRC Media op 010 406 66 33

Auteursrechten voorbehouden© nrc.next, 2008. Alle auteursrechten en data-bankrechten ten aanzien van (de inhoud van)deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehou-den. Deze rechten berusten bij nrc.next c.q. debetreffende auteur. Zie voor de volledige tekstwww.nrc.nl. Op ingezonden bijdragen zijn dealgemene publicatievoorwaarden van toepas-sing. Deze liggen ter inzage op de redactie enworden op verzoek kosteloos toegezonden.

© De enige vorm vanvervulling die ik ken,is het najagen enbehalen van je doelen

© De boeken die zesinds Sex and the Citypubliceerde, werdenallemaal bestsellers §