Gedifferentieerde instructie22 februari 2017

Eduschock

Agenda

1.Gedifferentieerde instructie

1.1 Remediërende instructie

1.2 Verlengde instructie: binnenklasdifferentiatie

1.3 Preteaching

2. Leermiddelen

3. In de praktijk

Doelen

Na deze sessie kan je

afwegen in welke context gedifferentieerde instructie best inzetbaar is

gedifferentieerde instructie in je eigen klas organiseren

inschatten welke potentiële problemen bij gedifferentieerde instructie kunnen opduiken

0. Inleiding

Ambitie

verschillen in de klas hoeven geen probleem te zijn, kunnen ook troef worden

Binnenklasdifferentiatie (BKD) is het proactief, positief en planmatig omgaan met verschillen tussen leerlingen in de klas met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling. (Coubergs, Struyven et al. 2015)

Didactische werkvormen

voor BKD

Homogeen

Individuele

taken

Contract-werk

Hoeken-werk

Co-teaching

Gedifferentieerde instructie

Heterogeen

Coöperatieve structuren

Collaboratieve werkvormen

Instructie als laagdrempelige(re) opstap naar differentiëren

Gedifferentieerde instructie

individueel

binnen de klas

buiten de klas

collectief

Binnenklas-differentiatie

Inclusief onderwijs

Adaptief onderwijs

Externe differentiatie

zittenblijven

Flexibele leertrajecten

Universal design forlearning

Extra instructie: Remediëring /Preteaching

Gedifferentieerde instructie

Preteaching

GI binnen de klas

Verlengde instructie

Ingebedde instructie

Remediërende instructie

Onderzoeksvraag:Kunnen we door GI betrokkenheid verhogen bij risicoleerlingen?

Gedifferentieerde instructie binnen de klas

Hoe zie je dit inpasbaar in je

eigen les?

Bureau

Joris Karl Janne Mira Ilse Caroline

Johanna Dorien Annabel Jos Maithe Juliette

Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy

Yassin Iwan Emma Thomas

Bureau

Joris Karl Janne Mira Ilse Caroline

Johanna Dorien Annabel Jos Maithe Juliette

Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy

Yassin Iwan Emma Thomas

Bureau

LK Janne Mira Ilse Dorien

Annabel Karl

Caroline Jos Joris Johanna Maithe Juliette

Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy

Yassin Iwan Emma Thomas

Bureau

LK

Daan Iwan Janne Mira Ilse Caroline

Emma Thomas

Nour Tammy Annabel Jos Maithe Juliette

Suzanna Amira Johanna Dorien

Esmee Karl Yassin Joris

Bureau Bordboek

Iwan LK Nour

Joris Daan Emma Thomas Tammy Karl

Johanna Dorien Annabel Jos Maithe Juliette

Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy

Yassin Iwan Janne Mira Ilse Caroline

Bureau Bordboek

Iwan LK Nour

Daan Emma Thomas Tammy

Joris Annabel Jos Karl

Johanna Dorien Maithe Juliette

Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy

Yassin Iwan Janne Mira Ilse Caroline

Voorbeeld rekenles in laatste jaar basisschool

• Betrokkenheid verhogen in de klas

• Tempo in klas verhogen / op maat

• Aandacht voor wat echt moeilijk is in de les

• Nood aan zelfsturing / zelfdiscipline

• Correcte selectie doelpubliek

Kansen Gevaren

Ingebedde (extra) instructie

Ingebedde (extra) instructie

Bijvoorbeeld

zoekopdracht op internet: hoe zoek ik doelgericht op?

tekst lezen: stappenplan hoe lees ik begrijpend?

vertaling maken: verklarende woordenlijst

(wiskunde)-oefeningen: rekenregels

…

Leerlingen zijn nog niet in staat om iets zelfstandig te doen, wel zo met extra ingebedde instructie > focus op strategie en/of voorkennis

Voorbeeld rekenles in laatste jaar basisschool

• Betrokkenheid verhogen in de klas

• Tempo in klas verhogen / op maat en instructie op maat

• Nood aan zelfsturing / zelfdiscipline

• Nood aan inzicht in eigen kunnen/kennen: leerling bepaalt zelf eigen instructiebehoefte

Kansen Gevaren

Preteaching

Leraar anticipeert (op niveauverschillen) door leerling(en) proactief een extra-instructie aanbod te doen

Bvb.: (1) beginnen aan hoofdstuk genetica= ‘DNA’ en ‘chromosoom’ (= 2 kernbegrippen in komende les) worden uitgelegd in video-instructie

(2) beginnen met hoofdstuk veeltermen = bijkomende herhaling les over breuken

(3) beginnen aan hoofdstuk participe passé = basis van hoofdstuk wordt alvast uitgelegd in schematisch overzicht

(4) tekst lezen marxisme = voorbereiding door instructie over ‘revolutie’, ‘communisme’ ‘proletariaat’

Preteaching

Leraar anticipeert (op niveauverschillen) door leerling(en) proactief een extra-instructie aanbod te doen

Kernelementen

Buiten de les extra-instructie aanbod

inzetten op noodzakelijke voorkennis

herhaling? (school)taal?

vaak: aandacht voor kernbegrippen

video faciliteert leerproces (als kwalitatief hoogstaand materiaal)

andere vormen kunnen ook

Preteaching

• Zelfvertrouwen leerlingen versterken

• Betrokkenheid verhogen in de klas

• Tempo in klas verhogen

• Aandacht voor wat echt moeilijk is in de les

• Nood aan zelfsturing / zelfdiscipline

• Leertijd nodeloos verlengen

• Ondoordachte opdrachten voor thuis

• Correcte selectie doelpubliek

• Focus op zwakste leerlingen

Kansen Gevaren

Leermiddelen

Concreet voorbeeld: gedifferentieerde instructie

voor wiskunde (2e jaar A-stroom)

4 opties

4 thema’s

machten videofragment

breuken interactieve powerpoint

vraagstukken interactieve powerpoint

veeltermen interactieve powerpoint

Concreet voorbeeld: gedifferentieerde instructie

voor geschiedenis (2e jaar A-stroom)

4 opties: beschikbaar op website

3 thema’s

tijd interactieve powerpoint

bronnen waarom video-instructie

hoe stappenplan

kaart lezen waarom video-instructie

hoe stappenplan

In de praktijk

In de praktijk

Aandachtspunten

Zelfsturing leerlingen?

Hoe indelen in groepen?

Klasmanagement: banken verschuiven of niet?

Sterktes

Leerlingen erg enthousiast over autonomie

Leerlingen maken geen probleem van indeling

Leerkrachten vinden maatwerk fijn

Voorbereidingstijd beperkt

Ervaringen van

15 leerkrachten, in 3 scholen, verspreid over 5 maanden

Meer weten?

Verder lezen

• Smets, W. en Struyven K. (2016), Gedifferentieerde instructie: proactief aan de slag met verschillen in de klas, Impuls 47 (1), 30-36.

• Smets, W. (2016), Aan de slag met binnenklasdifferentiatie. Leraars innoveren samen de eigen onderwijspraktijk. De democratische school, 67, 3-6.

• Smets, W., (2016), Boekbespreking ‘ieders leer-kracht’. Inspiratie voor wie aan binnenklasdifferentiatie wil doen. De democratische school, 67, 7.

• Smets, W., (2015), De kloof dichten. Bottom-up innovatie brengt onderwijs op nieuwe wegen. Oikos, 75.

• Smets, W. (2016). Binnenklasdifferentiatie, lessen uit een innovatietraject, Impuls, 46 (3), 115-121.

• Smets, W. (2016), Differentiëren in de geschiedenisles. Krachtiger leren voor alle leerlingen, Hermes 20 (59), 44-51.

• Smets, W. (2017) Slim differentiëren, Antwerpen: De Boeck.

Thank you.

contact

E: Wouter.Smets@kdg.Be

P: 03 613 14 62

T: @wouter_smets