Migiel GloudemansRuben van Wendel de Joode

Middelburg29-9-2011

Samenwerken en ICT

De vijf invalshoeken op samenwerken

2© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Onderwerpen

– Toenemend belang van samenwerken

– Invalshoeken op samenwerken

– Gedeelde ambitie

– Verbinden van belangen

– Professioneel organiseren

– Het proces (om te komen tot samenwerking)

– Het individu in de samenwerking

3© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

We organiseren steeds meer in samenwerkingsverbanden

– Er worden meer allianties aangegaan

– Voor meer problemen en kansen worden allianties en netwerken een organiseer perspectief

– Een groter wordend aandeel van organisatie activiteiten loopt door allianties en netwerken

– In organisaties wordt bewuster nagedacht over participatie in allianties en netwerken

– Ook organisaties zelf stellen zich de vraag hoe zichzelf te organiseren; volgens ‘logica van de hiërarchie’ of de ‘logica van het netwerk’

– Grote divisionele organisaties hebben een internsamenwerkingsvraagstuk

4© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Waarom is samenwerken steeds meer van belang

– Verbeteren van de strategische positie

– Macht ontwikkelen

– Reduceren en delen van risico’s: onzekerheidsreductie

– Innoveren

– Schaalvoordelen bereiken

– Toegang tot resources zekerstellen

– Jezelf beschermen tegen competitie

– Overwinnen van investeringsbelemmeringen

– Versnellen van de toegang tot markten

– Gebruikmaken van aanvullende competenties van partners in de waardeketen

– Realiseren van ketenintegratie door coördinatie in de keten

– Leren van en met partners door kennis en ervaring uit te wisselen

– ‘Eén gezicht’ voor de omgeving vormen

– Voldoen aan de verplichting tot samenwerking van overheidswege

– Tegemoetkomen aan een appèl en de morele noodzaak

Bronnen: Bronnen: Bronnen: Bronnen: CampsCampsCampsCamps, , , , DiederenDiederenDiederenDiederen, Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; ContractorContractorContractorContractor en en en en LorangeLorangeLorangeLorange, , , , 1988; 1988; 1988; 1988; HuxhamHuxhamHuxhamHuxham en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; ChildChildChildChild, , , , FaulknerFaulknerFaulknerFaulkner en en en en TallmanTallmanTallmanTallman, 2005; De , 2005; De , 2005; De , 2005; De Man, 2006Man, 2006Man, 2006Man, 2006

5© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Opereren in complexe omstandigheden

– Onduidelijk machtscentrum

– Wie is hier de baas? Allebei een beetje…

– Interdependentie

– We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar…

– Nieuwe werkelijkheid

– In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle relatie en een kwetsbaar proces…

– Heterogeniteit

– De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn ‘anders zijn’, maar dat is precies waarom we die ander niet echt begrijpen…

– Context

– Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed gelden…

6© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Even een plaatsbepaling

II

Marktgedrag

Conventioneel inkopen

GezamenlijkeR&D

Franchiseformules

“PreferredSuppliers”

“Co - marketing”

Verkoopcombinaties

Zorgallianties

Concern-vorming

Fusies,overnames, acquisities

Inkoopconbinaties

Corporaties

Shared service Centers

Zorgketens

I

Mate van gezamenlijk beslissen

Leng

te v

an d

e re

latie

”

GezamenlijkeR&D

Franchiseformules

“Preferredsuppliers

“Co-marketing”

Verkoop-combinaties

Zorgallianties

Inkoopcombinaties

Coöperatieve vereniging

Shared Service Centres

Zorgketens

Naar Gomes-Casseres

7© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Samenwerken is niet vanzelfsprekend

“Samenwerken vergt de moed om los te komen van het eigenbelang zonder het uit het oog te verliezen. Dát is de grote uitdaging.“

Eigen controle

Opgeven deel autonomie

Alignment

Domeinen

Kennis weggeven

Trage besluitvorming

Delen

Vertrouwen

8© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Invalshoeken op samenwerken

9© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Gedeelde ambitie

Betrokkenen definiëren vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vormvormvormvorm verschillend

Sommige betrokkenen zoeken de vraag bij hun vraag bij hun vraag bij hun vraag bij hun oplossingoplossingoplossingoplossing, anderen zijn op zoek naar de oplossing oplossing oplossing oplossing voor hun vraagstukvoor hun vraagstukvoor hun vraagstukvoor hun vraagstuk, voor weer anderen is de vorm of juist de kans startpunt

Er zijn verschillende verschillende verschillende verschillende ‘‘‘‘optimaoptimaoptimaoptima’’’’: kenmerk van de samenwerking is samen op zoek te gaan naar dat optimum

Daarbij is er vaak sprake van een ‘‘‘‘tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare overeenstemmingovereenstemmingovereenstemmingovereenstemming’’’’

10© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Belangen zijn de ‘motor’ van de samenwerking

Er spelen meer soorten belangen tegelijkertijd:

OrganisatiebelangenOrganisatiebelangenOrganisatiebelangenOrganisatiebelangen: veelal gekoppeld aan de doelen en kernwaarden van de organisatie

Individuele belangenIndividuele belangenIndividuele belangenIndividuele belangen: persoonlijke overtuigingen, drijfveren en belangen spelen in ieder proces een rol

Collectieve belangenCollectieve belangenCollectieve belangenCollectieve belangen: in elke complexe situatie spelen collectieve belangen een rol. Deze verschillen per situatie en context

Belangen bepalen mede hoe je kijkt: Where you stand depend on where you sit

11© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Waarden en Normen

Standpunt

Belang

S

B

S

B

W & N W & N

De gouden driehoek: het gezamenlijk belang zo groot mogelijk maken!

Verbinden van belangen

12© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Essenties principes Mutual Gains ApproachMutual Gains bereiken

lose

win

win

win-lose

lose-win

**

*

Mutual Gains

A

B

lose-lose

consensus

*

*

13© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Positie kiezen in een netwerk

“Complementaire Ring”

“Strategische Kern”

“Vrije ruimte”

Afweging

Biedt aansluiten voordelen?

Pas ik bij een groep?

Kan ik mij vinden in de strategie van een groep?

Kan ik een stempel drukken op de groep?

Ben ik in staat om zelf een groep te vormen?

Zijn er relevante groepen?

Kan ik mij vinden in de wijze waarop de groep bestuurd wordt?

Zelfstandigheid loslaten en aansluiten?

Wel aansluiten maar niet helemaal?

Zelfstandig blijven?

14© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Criteria om naar partijen te kijken

– ‘Markttransacties’

– Operationele invulling van behoefte/ complementariteit

– Geen langdurige wederzijdse verplichtingen

– “Krijg ik wat ik nodig heb op een goede manier tegen een verantwoorde prijs?”

– Valt goed mee samen te werken

– Vult ‘gaten’ in processen, doelgroepen of sleutel-activiteiten

– Wil op specifieke terreinen risico’s delen of samen investeren

– Kan ook concurrent zijn voor kernprocessen of doelgroepen

– Consent over strategie en visie (mag verschillen; is geen bezwaar)

– Hebben collectieve visie

– Wederzijdse toegevoegde waarde: - kernprocessen en diensten- doelgroepen of stakeholders

– Bereidheid om samen risico te nemen

– Afspraken over exclusiviteit doelgroepen

– Bepalen samen de spelregels, normen

en waarden van de groep

– Consensus over strategie en visie

Vrije ruimteComplementaire ringStrategische kern

15© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Halen & brengen

16© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Zes juridische vormen van samenwerking

Contractuele samenwerking Joint Venture

Deelneming Fusie/overname

Coöperatieve Vereniging

Twee zelfstandige organisaties

Eén nieuwe organisatie

Preferred supplier

17© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Soorten regie

Mate van verbondenheid

tussenorganisaties

Laag

Hoog

Mogelijkheid tot sturing

Hoog Laag

InhoudgerichtInhoudgericht

ProcesgerichtProcesgericht

DirigistischDirigistisch

MarktgerichtMarktgericht

Bron: Muller en Landman

‘Onze wil is wet’

‘Inkopen en afrekenen’

‘Afbakenen van het speelveld’

‘Stimuleren en faciliteren’

18© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Een gestileerd samenwerkingsproces

Vorm geven

Betekenisgeving

Interactie

DelenOvereen komen

UitvoerenVerkennen

VernieuwenVernieuwenVernieuwenVernieuwen&

19© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Proces van samenwerken in de praktijk …

Vorm geven

Betekenisgeving

Interactie

DelenOvereen komen

UitvoerenVerkennen Vernieuwen

20© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Belangrijk is de goede dialoog

Isaacs, 1999

21© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

3. Is er sprake van een constructieve groepsdynamica?

Zelfbewustzijn

+

Oprechte interesse in de belangen

+

Transparantie

+

Betrouwbaar

=

Vertrouwen bouwen

22© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Persoonlijke verbinding in de samenwerking

Vrij naar Lewicki, 1998

23© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Samenwerken is niet voor iedereen weggelegd

24© Twynstra Gudde 29-9-2011

Samenwerken en ICT

Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Migiel Gloudemansmgl@tg.nlRuben van Wendel de Jooderwj@tg.nl

www.twynstragudde.nl