1

Thomas DESMEDT en Martine VAN LAETHEM

Domein Kerngegevens

FINANCIERING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID

2

1. Situering binnen EU, binnen België

2. Organisatie sociale zekerheid

3. Financieringsbronnen

4. Financiering gezondheidszorgen

5. Begrotingscyclus

3

• Sociale bescherming = sociale zekerheid + sociale bijstand

– sociale zekerheid: bijdragen, solidariteitsprincipe

– sociale bijstand: geen bijdragen, toelagen toegekend op basis hulpbehoevendheid (vb. leefloon, uitkeringen aan gehandicapten, …)

1. Situering binnen EU, binnen België

4

1. Situering binnen EU, binnen België

Sociale bescherming in % BBP

Bron: Eurostat - ESSPROS

2001 2002 2003 2004

EU-15 27,1 27,4 27,7 27,6

B 27,3 28,0 29,1 29,3

DE 29,3 29,9 30,2 29,5

FR 29,6 30,4 30,9 31,2

NL 26,5 27,6 28,3 28,5

5

6

• Sociale bescherming in België = 72,8 miljard euro– 96,5% Sociale zekerheid

• 55,8 miljard euro voor de werknemers

• 10 miljard euro voor ambtenarenpensioenen

• 4,5 miljard euro voor de zelfstandigen

– 3,5% sociale bijstand

• Begroting federale staat = 115 miljard euro

1. Situering binnen EU, binnen België

7

1. Situering binnen EU, binnen België

0,4%kleine risico's

2,0%ziekenhuiz. alt fin

6,0%ziekenhuiz. RIZIV

21,1%geneesk. verzorg.

3,9%andere

3,9%sociaal bijstand12,6%

werkloosheid

6,6%kinderbijslag

5,8%uitkeringen

11,5%overheidspensioenen

26,3%pensioenen (werkn +

zelfst)

30,6%geneesk. verzorg.

8

2. Organisatie sociale zekerheid

1. Globaal Beheer Werknemers

2. Globaal Beheer Zelfstandigen

3. Buiten Globaal Beheer

4. Ambtenarenpensioenen

9

2. Organisatie sociale zekerheid

Globaal Beheer– Tot midden jaren ‘90: alle takken afzonderlijk gefinancierd

Gevolg: takken met tekorten, andere met overschotten

– Sindsdien: globale financiering

– Alle ontvangsten komen toe bij RSZ / RSVZ

– Takken worden gefinancierd op basis van hun behoeften

10

2. Organisatie sociale zekerheid

1. Globaal Beheer Werknemers– Verzekering tegen ziekte (gezondheidszorgen) en invaliditeit– Rust- en overlevingspensioenen– Gezinsbijslag– Arbeidsongevallen– Beroepsziekten– Werkloosheid (+ brugpensioen en loopbaanonderbreking)– Mijnwerkers – invaliditeit– Zeelieden

11

2. Organisatie sociale zekerheid

2. Globaal Beheer Zelfstandigen– Verzekering tegen ziekte (gezondheidszorgen) en invaliditeit

– Rust- en overlevingspensioenen

– Gezinsbijslag (incl. moederschapshulp)

– Faillissementsverzekering

12

2. Organisatie sociale zekerheidBron: begroting 2005 (in mio EUR)

Globale ontvangsten

Bijdragen33.579,0 (werkn)2.386,8 (zelfst)

Rijkstoelage5.330,5 (werkn)1.042,0 (zelfst)

Alternatievefinanciering

6.741,1 (werkn)124,2 (zelfst)

Inkomsten uitbeleggingen

en andere995,7 (totaal)

RSZ (of RSVZ)

Geneeskundigeverzorging

15.763,9 (werkn)1.090,9 (zelfst)

Uitkeringen3.533,4 (werkn)

206,7 (zelfst)

pensioenen14.700,1 (werkn)2.104,8 (zelfst)

Gezins-bijslag

3.544,9 (werkn)332,7 (zelfst)

Werkloosheid8.943,9 (werkn)

Andere402,8 (werkn)

2,3 (zelfst)

3.403,8 (werkn)234,2 (zelfst)

Eigen ontvangsten

113,9 (werkn)17,5 (zelfst)

164,2 (werkn)3,7 (zelfst)

354,4 (werkn)- (zelfst)

264,5 (werkn) 235,1 (werkn)- (zelfst)

Beh

oeft

en

Globale ontvangsten

Bijdragen33.579,0 (werkn)2.386,8 (zelfst)

Rijkstoelage5.330,5 (werkn)1.042,0 (zelfst)

Alternatievefinanciering

6.741,1 (werkn)124,2 (zelfst)

Inkomsten uitbeleggingen

en andere995,7 (totaal)

RSZ (of RSVZ)

Geneeskundigeverzorging

15.763,9 (werkn)1.090,9 (zelfst)

Uitkeringen3.533,4 (werkn)

206,7 (zelfst)

pensioenen14.700,1 (werkn)2.104,8 (zelfst)

Gezins-bijslag

3.544,9 (werkn)332,7 (zelfst)

Werkloosheid8.943,9 (werkn)

Andere402,8 (werkn)

2,3 (zelfst)

Globale ontvangsten

Bijdragen33.579,0 (werkn)2.386,8 (zelfst)

Rijkstoelage5.330,5 (werkn)1.042,0 (zelfst)

Alternatievefinanciering

6.741,1 (werkn)124,2 (zelfst)

Inkomsten uitbeleggingen

en andere995,7 (totaal)

RSZ (of RSVZ)

Geneeskundigeverzorging

15.763,9 (werkn)1.090,9 (zelfst)

Uitkeringen3.533,4 (werkn)

206,7 (zelfst)

pensioenen14.700,1 (werkn)2.104,8 (zelfst)

Gezins-bijslag

3.544,9 (werkn)332,7 (zelfst)

Werkloosheid8.943,9 (werkn)

Andere402,8 (werkn)

2,3 (zelfst)

3.403,8 (werkn)234,2 (zelfst)

Eigen ontvangsten

113,9 (werkn)17,5 (zelfst)

164,2 (werkn)3,7 (zelfst)

354,4 (werkn)- (zelfst)

264,5 (werkn) 235,1 (werkn)- (zelfst)

Beh

oeft

en

13

2. Organisatie sociale zekerheid

3. Buiten Globaal Beheer– Behoren tot sector sociale zekerheid in nationale rekeningen– Vallen niet onder Globaal Beheer– Voorbeelden: jaarlijkse vakantie, overzeese sociale zekerheid, …

4. Ambtenarenpensioenen– Pensioenen statutaire ambtenaren

14

2. Organisatie sociale zekerheidUitgaven per stelsel

75%

14%6%

5%

Salariés

Secteur public

Indépendants

résiduaires et autres

15

3. Financieringsbronnen

3.1. Bijdragen

3.2. Staatstoelagen

3.3. Alternatieve financiering

3.4. Andere

16

3. FinancieringsbronnenFinancieringsbronnen Globaal Beheer Werknemers (2006)

Alternatieve Financiering 18%

Bijdragen 66%Staatstoelagen 10%

Andere 6%

17

3. Financieringsbronnen

Financieringsbronnen Globaal Beheer Zelfstandigen (2006)

Andere 3%Alternatieve

financiering 10%

Staatstoelagen 25%Bijdragen 62%

18

3. FinancieringsbronnenProcentuele verhouding financieringsbronnen werknemers (2000-2007)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

per

cen

tag

e andere

alternatieve financiering

staatstoelagen

bijdragen

19

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragen

1. Werknemersbijdragen

2. Werkgeversbijdragen

3. Specifieke bijdragen

Bijdragenverminderingen

20

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragen

21

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragen

Specifieke bijdragen• Bijdrage op dubbel vakantiegeld• Bijdrage op bedrijfsvoertuigen• Bijdrage op premies groepsverzekeringen• Werkgeversbijdrage tijdelijke werklozen• Werkgeversbijdrage bruggepensioneerden• …

22

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragenverminderingen

Belangrijkste bijdragenverminderingen• Structurele vermindering• Sociale maribel• Werkbonus (daling persoonlijke bijdragen)• Doelgroepen

– Langdurig werkzoekenden

– Jonge werknemers

– Oudere werknemers

23

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragen

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

30.000.000

35.000.000

40.000.000

bed

rag

(in

du

izen

d e

uro

)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

Evolutie bijdrageontvangsten (2000-2007)

24

3. Financieringsbronnen3.1. Bijdragenverminderingen

0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

bed

rag

(in

du

izen

d e

uro

)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

Evolutie bijdragenverminderingen (2000-2007)

25

3. Financieringsbronnen3.2. Staatstoelagen

Universaliteitsprincipe begroting

Uit de Rijksmiddelenbegroting (= algemene ontvangsten v/d staat)

Toelagen voor de sociale zekerheid

Begrotingsartikels in de Algemene uitgavenbegroting

26

3. Financieringsbronnen3.2. Staatstoelagen

4.600.000

4.700.000

4.800.000

4.900.000

5.000.000

5.100.000

5.200.000

5.300.000

5.400.000

5.500.000

5.600.000

bed

rag

(in

du

izen

d e

uro

)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

Evolutie staatstoelagen (2000-2007)

27

3. Financieringsbronnen3.3. Alternatieve financiering

Uitzondering op universaliteitsprincipe begroting

Fiscale ontvangsten v/d staat toegewezen aan sociale zekerheid• 23,5% netto BTW-ontvangsten• 15% roerende voorheffing• Accijnzen• Personen- en vennootschapsbelasting (sinds 2007)

28

3. Financieringsbronnen3.3. Alternatieve financiering

0

2.000.000

4.000.000

6.000.000

8.000.000

10.000.000

12.000.000

bed

rag

(in

du

izen

d e

uro

)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

Evolutie alternatieve financiering (2000-2007)

29

3. Financieringsbronnen3.3. Alternatieve financiering

Alternatieve financiering en bijdragenverminderingen (2000-2007)

0

2.000.000

4.000.000

6.000.000

8.000.000

10.000.000

12.000.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

jaar

bed

rag

en (

in d

uiz

end

eu

ro)

alternatieve f inanciering

bijdragenverminderingen

30

3. Financieringsbronnen3.4. Andere

• Ontvangsten toegewezen aan specifieke tak– Vb: heffing op omzet geneesmiddelenproducenten

– Vb: heffing op hospitalistatieverzekeringen

• Overdrachten vanuit organisaties buiten Globaal Beheer– Vb: overdracht van verzekeringsmaatschappijen naar

arbeidsongevallen (FAO)

• Opbrengsten beleggingen

31

4. Financiering gezondheidszorgen

• Principe globaal beheer: alle ontvangsten komen toe bij RSZ

• Takken vragen middelen aan RSZ volgens thesauriebehoeften

• Behoeften = uitgaven – eigen ontvangsten

• Tot en met 2007: ook voor gezondheidszorgen

32

4. Financiering gezondheidszorgen

• Vanaf 2008: afzonderlijk systeem voor tak gezondheidszorgen

• Reden: steeds groter deel middelen globaal beheer naar gezondheidszorgen

• Financiering gekoppeld aan groei bijdrageontvangsten globaal beheer

• Maar: hogere groei uitgaven gezondheidszorgen

• Verschil via alternatieve financiering

33

5. Begrotingscyclus

Voogdij minister

Commissie financiële problemen

Initiële begroting

Thesaurie tabellen

Instellingen

Begrotings-conclaaf

Verslag aan de regering

Beslissingen

Instituut Nationale

Rekeningen

InstellingenEconomische begroting

Minister van begroting

Omzendbrief

Comité sociale

zekerheid (RSZ)

Vooraf-beelding

Exposé général

34

MS Access Semi-Automatische

upload

Excel files

Ad Hoc Querie

s

Standaard Rapporten

Bronsystemen: Access bestanden, Excel files en fax

Semi-Automatische

upload

Manuele input

ARCHITECTUUR

Fax, …

Essbase

Import Export

35

Het model “Opdrachtenbegroting”.

De ESSBASE-structuur

36

Het model “Opdrachtenbegroting”.

2. Voordelen ten opzichte van EXCEL• Het stockeren van de gegevens op een unieke plaats;• Gecentraliseerde aanpassingen (formules, links, rubrieken);• Het risico op het maken van fouten minimaliseren;• Integratie van budgettaire en boekhoudkundige regels,

alsook van consolidatieregels:

- Berekening van de overdrachten globaal beheer (behoeften)

- Overdrachten tussen de verschillende takken en stelsels

37

Andere modellen.

• Beheersbegroting (ook opvolging per kwartaal);

• Thesaurie (maandelijkse opvolging);• Alternatieve financiering;• Indexering (opvolging van de spilindexen +

integratie vooruitzichten Fed. Planbureau)

38

Contact en links

Contact thomas.desmedt@minsoc.fed.bemartine.vanlaethem@minsoc.fed.be

Meer info : www.socialsecurity.be

Everything you have always wanted to know about social security : http://socialsecurity.fgov.be/EN/documents/belgian_social_security_2007.pdf

39

Bedankt voor uw aandacht !