Download - Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen. Normalisering Een nieuwe lente of herfsttij voor de ambtenarij? Lunchcollege Albeda-leerstoel 6.

Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen.

NormaliseringEen nieuwe lente of herfsttij voor de

ambtenarij?

Lunchcollege Albeda-leerstoel 6 maart 2014, CAOPprof.mr. B. Barentsen


Normaliseringstendens Een kwestie van ‘framing’: • werknemer is de norm• alleen afwijken van de norm als bijzondere

positie overheid dat noodzakelijk maaktVoorbeelden:• Stakingsrecht• Medezeggenschap (WOR)• Werknemersverzekeringen (OOW)• Ziekteverzuim (Wvp)Ongelukkig voorbeeld:Sectorenmodel/ “overheids-cao’s” Hoe eenzijdig is ambtelijke aanstelling nog?


Wetsvoorstel 32550• Artikel I

• Ambtenarenwet 201. (17?, 18?)• Nieuwe definitie ambtenaar• Hernummering Titel III Ambtenarenwet

1929• Overgangsrecht

• Artikel IIa en IIb• Aanvulling Politiewet/Militaire

ambtenarenwet tbv politieambtenaren/burgerpersoneel defensie

• Artikel III• Intrekking art. 7:615 BW

• Artikel X en XI• Geen

instemmingsvereiste/inwerkingtreding


Uitzonderingen (art. 3)• Overheidswerkgever sluit geen

arbeidsovereenkomsten met:• Eenhoofdige bestuursorganen, leden

organen/colleges publieke rechtspersonen• O.a. politieke ambtsdragers, leden Hoge

Colleges van Staat, bestuur ZBO’s• ± art. 2 AW 1929

• Rechterlijke ambtenaren (rechters, OM)

• Politieambtenaren• Militaire en burgerlijke ambtenaren

defensie


Positie ‘blijfambtenaren’• Rechters c.a. en militairen: houden

eigen wet• Politie

• Grondslag/plicht nadere regels (art. 125 AW 1929) naar art. 47 Politiewet

• Materiële bepalingen AW 201. van toepassing

• Burgerpersoneel defensie• Grondslag/plicht nadere regels (art. 125

AW 1929) naar art. 12o MAW• Materiële bepalingen AW 201. van

toepassing• Expliciet stakingsrecht (12o lid 4 MAW) • Aanstelling berust op art. 12o MAW


Wie zijn er NIET uitgezonderd?

• Belastingambtenaren• Inspecteurs, douane

• Cipiers (Medewerkers DJI)• BOA’s (vgl. TAR 2014/8)• Niet-rechterlijke ambtenaren bij de

gerechten• Medewerkers Raad van State/Hoge

Colleges• Medewerkers AIVD• Griffier Kamer, Provinciale Staten,

Raadsgriffier


Maar: er komen ambtenaren bij!• Art. 1 lid 1 Ambtenarenwet 201.Ambtenaar in de zin van deze wet is degene die krachtens een arbeidsovereenkomst met een overheidswerkgever werkzaam is.• Overheidswerkgever:

• Staat, provincie, gemeente, waterschap• Overige krachtens publiekrecht

ingestelde rechtspersonen• Niet-publiekrechtelijke rechtspersoon

bekleed met openbaar gezag met gezagsuitoefening als kernactiviteit


Nieuwe overheidswerkgevers: voorbeelden

• Hun werknemers gaan onder AW vallen

• Uwv en Svb• SER en publiekrechtelijke

bedrijfsorganisatie• TNO, Staatsbosbeheer• Stichting Afm, DNB N.V. , Stichting

CBR• Private instelling met gezag als

kerntaak• Niet alle bestuursorganen• Niet alle door overheid ‘beheerste’

private instellingen (vgl. Blijdorp, TAR 2007/196)


Voor alle duidelijkheid…• Zonder arbeidsovereenkomst met

overheidswerkgever GEEN ambtenaarschap!• Vrijwilligers/stagiairs(TAR 2013/53)• Uitzendkrachten• Gedetacheerden• Payrollkrachten

• Pas op: soms wordt wél arbeidsovereenkomst met overheidswerkgever aangenomen (schijnconstructies JAR 2013/95 en 144)


De grote verandering• Awb niet langer van toepassing

• Interne ‘voorprocedure’ kan ook in cao zijn vastgelegd

• Bestuursrechter niet meer bevoegd• ‘Verambtelijkt’ civiel ontslagrecht

• Nieuw ontslagrecht per 1 juli 2015• Gesloten stelsel ontslaggronden• Toestemming UWV bij reorgansatie-

ontslag en ziekte-ontslag• Ontbinding via kantonrechter bij

‘persoonlijke’ ontslagredenen• Transitievergoeding ipv

ontslagvergoeding


Wat blijft het zelfde?• Materiële bepalingen AW 1929

gehandhaafd, maar hernummerd• § 2 t/m 4 AW 201.• Voeren integriteitsbeleid• Ambtseed• Plichtsvervulling & goed

ambtenaarschap• Beperking grondrechten

• nevenfuncties, geheimhouding, vrijheid van meningsuiting/vereniging, visitatie, vetrouwensfunctie, reisverbod


Individuelepositie ‘nieuwe ambtenaar’• Art. 14 AW 201.• ‘Big bang’: omzetting aanstelling in

arbeidsovereenkomst• Inclusief ‘bestaande beslissingen,

afspraken en toezeggingen’• In ieder geval m.b.t.: duur

dienstverband, bezoldiging, werktijden & rooster, verlof, faciliteiten functie-uitoefening en studie

• Lopende procedures: Awb en bestuursrechter (art. 16 lid 2 AW 201.)


Rechtspositieregeling (art. 17 AW 201.)• Krachtens AW 1929 vastgestelde

voorschriften vervallen• Blijven van kracht bij uitblijven cao

• voor welke regeling komt cao in de plaats?• Blijven van kracht ‘als waren zij cao’• Uitzonderingen: bepalingen in strijd met

AW 201. en dwingend burgerlijk recht• wetsgeschiedenis: ontslagrecht, verval

vakantie-uren, boetes, schadevergoeding• maar: is afwijken hoofdregels BW per se ‘in

strijd met’ die regels?• voorbeeld: extra ontslagbescherming 35-

minners, VWNW-traject uit Hoofdstuk 10d CAR/UWO


Nieuwe overheidscao’s• Vrijheid van collectief onderhandelen

• geen onderhandelingsplicht, geen overeenstemmingsvereiste

• cao-afspraken over procedure en partijen mogelijk

• Géén automatische binding ambtenaren• Lidmaatschap cao-partij vereist• Incorporatiebeding

• in marktsector gebruikelijk, maar bij ambtenaren onbekend

• telt verwijzing naar rechtspositieregeling in aanstellingsbesluit als incorporatie rechtsopvolger?

• Aanbod en aanvaarding toepassen cao• kan dat ook stilzwijgend?


Gaat het er van komen?• Voorstanders Tweede Kamer hebben

ruime meerderheid in Eerste Kamer (56 zetels)

• Maar: constitutionele argumenten wegen mogelijk zwaarder voor Eerste Kamer

• Maar: onzekere politieke tijden


Art. X: uitschakeling overeenstemmingsvereiste • overlegregels m.b.t.

arbeidsvoorwaarden (125 lid 1, onder n AW 1929) n.v.t.:

• bij totstandkoming en inwerkingtreding wet normalisering

• bij aanpassing andere wetten en lagere regels aan de wet normalisering en treffen van voorzieningen ter uitvoering van deze wet

• ratio: wetgever gaat over kader (± BW), werkgever & werknemer over materiële arbeidsvoorwaarden (± cao)


Overeenstemmingsproblemen• Verbodsactie contraseign minister

• Plaats van de rechter en de bonden in het Staatsbestel beperkt kansen hiervan

• Onderscheid materiële en formele arbeidsvoorwaarden diffuus • Bijv: cao-afspraken over

ontslagvolgorde en ontslagvoorwaarden• Onderscheid ook niet zo duidelijk

gemaakt bij opstellen ‘overlegregels’ (KB 1997)


Werk aan de winkel!• Aanpassen ambtenarenreglementen• CAO-onderhandelingen• Verduidelijken individuele

rechtspositie (incorporatie?)• Voortbestaan

bezwaaradviescommissies en andere rechtspositionele gremia (disciplinaire zaken, functiewaardering)

• Voortbestaan overlegstructuren (incl. advies en arbitrage)