www.nweurope.eu/ace-retrofitting
Specificaties Masterplanstudie voor de BENOvatie van een appartementsgebouw
‘naam appartementsgebouw’
Adres appartementsgebouw
In samenwerking met het Renovatiecoaching Team - Ecohuis Stad Antwerpen
http://www.nweurope.eu/ace-retrofitting
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |2
Inhoudstafel
Inhoudstafel ........................................................................................................... 2
Woordenlijst en Afkortingen ...................................................................................... 5
Woordenlijst ......................................................................................................... 5 Afkortingen ........................................................................................................... 7
1 Waarom een Masterplanstudie opmaken voor de Benovatie van dit appartementsgebouw? . 8
1.1 Inleiding ..................................................................................................... 8 1.2 Ambitieniveau voor een BENOvatie .................................................................. 10
2 Leeswijzer ...................................................................................................... 11
2.1 Voorwoord ................................................................................................ 11 2.2 Rollen van de diverse stakeholders bij de ontwikkeling van de renovatie roadmap. ....... 11
3 Gebouwdossier ‘ Naam gebouw’ ........................................................................... 14
3.1 Basisdossier ............................................................................................... 14 3.2 Eigenaars behoeftevraging ............................................................................. 14
4 Countouren en aanvullende eisen voor de Masterplanstudie ....................................... 15
4.1 Ruimtelijke kwaliteit en Stadsontwikkeling ........................................................ 15
4.1.1 Stedenbouwkundige voorschriften ................................................................ 15
4.1.3 Strategische Energievisie Antwerpen (SEViA) ................................................... 16
4.1.4 Nutsvoorzieningen en infrastructuur .............................................................. 16
5 Technische specificaties voor de Masterplanstudie ................................................... 18
5.1 Reikwijdte van de studie ............................................................................... 19
5.1.1 Algemeen .............................................................................................. 19
5.1.2 Verplichte elementen................................................................................ 21
5.1.3 Optionele elementen ................................................................................ 23
5.2 Analyse van de conditiestaat van het gebouw ..................................................... 25
5.2.1 Algemene eisen ....................................................................................... 25
5.2.2 Analyse van de beschikbare informatie .......................................................... 25
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |3
5.2.3 Startmeeting .......................................................................................... 25
5.2.4 Rondgang en audit.................................................................................... 25
5.2.5 Analyse ................................................................................................. 26
5.2.6 Rapportage ............................................................................................ 27
5.3 Ontwerp van renovatie roadmaps .................................................................... 28
5.3.1 Algemeen .............................................................................................. 28
5.3.2 MJOP: gebreken en vervangingsinvesteringen ................................................... 29
5.3.3 Duurzame lange termijnvisie voor twee scenario’s: E90 – E60 ............................... 29
5.3.4 Rapportage per scenario ............................................................................ 30
5.3.5 Vergelijking van de 3 scenario’s ................................................................... 31
5.4 Voorbereiding en opvolging tot uitvoering .......................................................... 32
5.4.1 Opmaak defintief ontwerp .......................................................................... 32
5.4.2 Bijkomende studies .................................................................................. 32
5.4.3 Opmaak aanbestedingsdossier per maatregel ................................................... 32
5.4.4 Aanbesteding (na verkrijgen van stedenbouwkundige vergunning) ......................... 32
5.4.5 Controle van de uitvoering ......................................................................... 32
5.5 Presentatie van de resultaten van de Masterplanstudie .......................................... 34
6 Financieringsmogelijkheden en premies ................................................................ 35
7 Planning Masterplanstudie .................................................................................. 36
8 Specificaties voor de offerte ............................................................................... 37
8.1 Indiening .................................................................................................. 37 8.2 Eisen voor de opdrachtnemer ......................................................................... 37
8.2.1 Bedrijf of consortium ................................................................................ 37
8.2.2 Vereiste expertise .................................................................................... 37
8.2.3 Referenties van de opdrachtnemer ............................................................... 37
8.3 Toelichting van het projectteam ..................................................................... 38 8.4 Minimale inhoud van de offerte ....................................................................... 38 8.5 Gevraagde prijsspecificatie ............................................................................ 40
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |4
8.5.1 Honorarium ............................................................................................ 40
8.5.2 Prijsherziening ........................................................................................ 40
8.5.3 Wijze van facturatie ................................................................................. 40
Bijlage 1: Basisdossier gebouw .................................................................................. 42
Bijlage 2: Resultaten van de Behoeftebevraging van de eigenaars ..................................... 43
Bijlage 3: Leidraad voor de analyse van de conditiestaat van een aantal gebouwtechnische aspecten .............................................................................................................. 44
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |5
Woordenlijst en Afkortingen
Woordenlijst
Naam Definitie
BENOvatiecoach Een collectief renovatieproject kan je uitvoeren onder begeleiding van een professionele BENOvatiecoach. De taken van een BENOvatiecoach vind je hier.
BENOveren Beter Renoveren https://www.energiesparen.be/ikBENOveer
Design Build Finance Maintenance contract De twee partijen bij DBFM, opdrachtgever en opdrachtnemer, maken een DBFM-contract waarbij de opdrachtnemer een totaalpakket aanbiedt.
Duurzaam meerjaren onderhoudsplan Een meerjaren onderhoudsplan dat verbetermaatregelen bevat ten aanzien van duurzaamheid. De duurzaamheid is gericht op energiezuinigheid en binnenmilieu (thermisch comfort en luchtkwaliteit).” Met een DMOP is een zeer bruikbaar instrument voor verduurzaming van gebouwen binnen handbereik. In plaats van klakkeloos de onderhoudsplanning te volgen, wordt in een duurzame aanpak per gebouwelement of gebouw gebonden installatie bredere en duurzame afwegingen gemaakt.
Energy Performance Contracting Energy Performance Contracting is een nieuw businessmodel waarmee gebouwen op een budgetneutrale manier kunnen verduurzamen. Een Energy Service Company (ESCO) verbindt er zich toe om a.d.h.v. een aantal energiebesparende maatregelen een vermindering van het jaarlijks energieverbruik te realiseren. Dankzij de besparing op de energiekosten kunnen de investeringen voor de renovatie binnen een vastgestelde termijn worden terugverdiend.
Energy Supply Contracting Energy Supply Contracting (ESC) omvat het efficiënt leveren van energie aan de eindgebruiker. Hierbij geeft de Energy Service Company (ESCO) garanties aan de eindklant om tegen een vooraf contractueel bepaald (gunstig) tarief hoogwaardige energie te leveren in een vorm die de eindgebruiker efficiënt kan aanwenden. De ESCO zal de benodigde installatie financieren. Meestal wordt de installatie op de eigendom van de eindgebruiker geplaatst. De vergoeding die de eindgebruiker aan de ESCO betaalt voor de energielevering en de bedrijfszekerheid zal de ESCO toelaten om de financiering van de installatie terug te verdienen.
https://www.eandis.be/nl/klant/energie-besparen/meer-over-de-burenpremie/hoe-word-ik-benovatiecoach
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |6
Levencyclus De levenscyclus van een gebouw is op te splitsen in vijf stadia:
Geboorte: onwerp en bouw
Groei: eventuele aanpassingen
Rijpheid: sluit aan bij wensen
Overtolligheid: meer onderhoud en vervangingsinvesteringen nodig
Wedergeboorte of sloop: ingetreden verval, beslismoment voor sloop of grondige renovatie
Levensduur De levensduur van een gebouw of
gebouwelementen) hangt van een aantal factoren af. Zo is er sprake van een technische, economische en praktische levensduur. Uitgaande van een economische levensduur van 60 jaar kunnen in die 60 jaren allerlei veranderingen plaatshebben. De levensduur van gebouwen kan in principe veel langer opgetrokken worden door periodieke aanpassingen en verbeteringen.
Lock-in effecten Gelet op het feit dat renovatiemaatregelen onderling afhankelijk zijn, is het belangrijk dat elke ingreep past in een integrale aanpak. Daarom moet men eerst een renovatiestrategie op stappenplan uitwerken alvorens met de werken aan te vangen. Een lock-in effect treedt op wanneer de werken in een niet logische volgorde worden uitgevoerd en omwille hiervan technisch dan wel economisch niet meer haalbaar zijn.
Renovatiecoach Binnen dit bestek is de Renovatiecoach een adviseur van de stad Antwerpen die de Verenigingen van Mede-Eigenaren ondersteunt om met experten een Masterplan BENOvatie uit te werken.
Total Cost of Ownership De total cost of ownership is het totaalbedrag aan kosten voor het bezit van een product (gebouw) gedurende de levencyclus/gebruikscyclus. Total Cost of Ownership (TCO) is een benaderingswijze waarbij, naast de installatiekosten, ook gekeken wordt naar de financiële gevolgen van keuzes in de ontwerpfase van gebouwen. TCO brengt de totale kosten op korte en langere termijn in beeld om een beoogde prestatie te kunnen realiseren.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |7
Trias Energetica Principe Het Trias Energetica principe is een driestappenprincipe om een energiezuinig ontwerp te maken. Deze drie stappen zijn :
Beperk het energieverbruik door verspilling tegen te gaan (bijv. compacte bouwvorm en isolatie van gevels en daken) ;
Maak maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen ;
Maak zo efficiënt mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen om aan de resterende energiebehouefte te voorzien.
Afkortingen
Afkorting Verklaring
DBFM DBFM staat voor Design Build Finance Maintain (ontwerp, bouw, financiering en onderhoud.
DMJOP Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan EPB Energieprestatie en Binnenklimaatnorm E-peil Beoordeling van het energieverbruik op basis
van de EPB-regelgeving HVAC HVAC is de Engelese afkorting voor Heating
(verwarming), Ventilation (ventialtie) en Air Conditioning (keeling), drie deelgebieden van comfort.
RVME Raad van Mede-eigenaren SWW Sanitair Warm Water TCO Total Cost of Ownership VME Vereniging van Mede-eigenaars WE Wooneenheden
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |8
1 Waarom een Masterplanstudie opmaken voor de Benovatie van dit appartementsgebouw?
1.1 Inleiding
Eind jaren ’60 begin jaren ’70 schoten appartementsgebouwen in de rand van de Vlaamse centrumsteden als paddenstoelen uit de grond. Gebouwen van 10 en meer verdiepingen veranderden op een paar jaar tijd de skyline van Antwerpen. Ondertussen vieren deze gebouwen hun 50-jarig bestaan en worden de ouderdomskwalen zichtbaar. De meeste gebouwen zijn klaar voor een grondige renovatie.
Dit stelt eigenaars voor een grote financiële uitdaging. Voor een grondige renovatie is heel wat kennis en ervaring nodig: waar te beginnen, welke maatregelen te nemen en in welke volgorde? Eigenaars die hun woning toekomstbestendig willen maken, zien vaak door de bomen het bos niet meer.
Het doel van deze Masterplanstudie is het ontwikkelen van een coherent en transparant stappenplan voor de verbetering van de energieprestatie van het gebouw mét oog voor een veiligere, veiligere gezondere en comfortabelere leefomgeving. Het is belangrijk om dit einddoel steeds voor ogen te houden tijdens de uitvoering van de studie: namelijk een stappenplan opmaken om het gebouw terug toekomstbestendig te maken!
Er wordt ook gevraagd om de renovatiewerken in te passen binnen de levenscyclusbenadering van het gebouw. Dit vanuit een middellange en lange termijn perspectief. Grote onderhouds-werkzaamheden of verbeteringswerken,zoals bijvoorbeeld het renoveren van buitenmuren, gevels en daken, zouden gepaard moeten gaan met een forse verbetering van de energieprestatie van het gebouw of de respectievelijke bouwdelen. Door deze geïntegreerde aanpak worden de projectkosten gereduceerd en de impact van de werkzaamheden op de leefomgeving geminimaliseerd.
Door vanaf het begin alle noodzakelijke acties te bundelen binnen een geïntegreerd masterplan, vermijdt men lock-in effecten in de verdere uitvoering van het renovatieplan. In dit totaal renovatieplan wordt er vooraf in beeld gebracht welke invloed de verschillende maatregelen op elkaar zullen hebben en hoe deze op elkaar moeten afgestemd worden.
Verder heeft deze Masterplanstudie tot doel een goede schatting te geven van de werkelijke kost voor de investering én de gebruikskost van het gebouw in de komende 20 jaar. Deze werkelijke kost, de ‘Total Cost of Ownership’ (TCO) wordt ook wel een levenscyclus kostenanalyse genoemd. Dit omdat niet alleen de kosten voor de investeringen, maar alle kosten over de gehele economische levensduur van het gebouw in beeld worden gebracht. Dit zijn de directe kosten, de noodzakelijke investeringen, als ook de indirecte kosten zoals bijvoorbeeld kosten voor energieverbruik en de jaarlijkse onderhoudskosten voor het gebouw. Een grotere investering leidt vaak tot een lagere onderhoudskost en het is dus belangrijk om dit mee in beschouwing te nemen bij het vergelijken van de verschillende renovatiescenario’s. De Masterplanstudie bestaat uit 3 grote delen: De eerste stap is de opmaak van de conditiestaat van het gebouw voor gebouwtechnische, installatietechnische, veiligheid en woonkwaliteit aspecten. Er wordt aangegeven welke vervangingsinvesteringen en wettelijk verplichte investeringen noodzakelijk zijn in de loop van de komende 20 jaar. Dit stemt overeen met de opmaak van een Meerjarenplanning voor de noodzakelijke herstellingswerken, vervangingsinvesteringen en noodzakelijke werken in het gebouw conform de wettelijke verplichtingen. Dit scenario wordt verder in de studie Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP) genoemd en komt overeen met een instandhoudingsscenario omdat dit
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |9
scenario een noodzakelijk investeringsplan is en dit losstaand van een beoogde energetische renovatie. Verder wordt ook gevraagd om 2 duurzame renovatie scenario’s voor te stellen waarbij een hogere ambitie gesteld wordt aan de renovatie, met name een BENOvatie. Hierbij wordt gericht op een energetische renovatie. De ingrepen gaan verder en ook de energieperformantie, de woonkwaliteit en het comfort van het gebouw wordt verbeterd De noodzakelijke vervangingsinvesteringen en verfraaiingswerken worden gecombineerd met Energie-Efficiëntie en comfortmaatregelen.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |10
1.2 Ambitieniveau voor een BENOvatie
Het streefdoel bij een BENOvatie is om een zo goed mogelijke energieprestatie van het gebouw te behalen volgens het Trias Energetica principe. Uiteraard moet steeds rekening houdend met de technische en economische haalbaarheid en de bouwkundige randvoorwaarden van het bestaande gebouw.
Het energetische ambitieniveau van de BENOvatie zal bij voorkeur in dezelfde lijn liggen als de EPB-norm voor ingrijpende renovatie en indien mogelijk streven naar de verwachte wettelijke norm voor het bestaand patrimonium in 2050.
Figuur 1 : Lange termijndoelstelling Renovatiepact Vlaanderen
Bijgevolg is het minimale ambitieniveau voor het E peil van de BENOvatie E90, welke gelijk is met de huidige norm voor ingrijpende renovatie van woongebouwen
Maar de lange termijnambitie voor het E peil van bestaande woningen in Vlaanderen is tegen 2050 E60 (100kWh/m² op jaarbasis). Het uitgangspunt is dan ook, waar mogelijk te streven naar het E-peil voor deze lange termijnambitie voor bestaande woningen, met name eenE60-peil.
Voor de aanvullende EPB-eisen, onder meer voor de warmteweerstand per bouwonderdeel, verwijzen wij naar de website van het Vlaams Energieagentschap.
http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/epb/doc/epbuwaarden2016.pdf
https://www.energiesparen.be/renovatiepacthttp://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/epb/doc/epbuwaarden2016.pdf
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |11
2 Leeswijzer
2.1 Voorwoord
Met de deelname aan het Europees Interreg-NWE project Accelerating Condominium Energy
Retrofitting (ACE-Retrofitting), wordt door de stad Antwerpen de basis gelegd voor de
ondersteuning van een doorgedreven renovatie van appartementsgebouwen.
De stad Antwerpen ondersteunt de VME en de Syndicus met een Renovatiecoach om samen een
duurzame langetermijnvisie te creëren op maat van het gebouw. Een eerste stap hierbij is de
begeleiding tot de aanbesteding van deze Masterplanstudie.
Op deze wijze slaat de stad Antwerpen de brug tussen mede-eigenaren, syndici, studieteams en de
bouwsector. Samen kunnen deze partners de energetische renovatie van appartementsgebouwen
versnellen!
In het voortraject van deze offertevraag werd een basisdossier samengesteld voor het gebouw. Dit
bevat de basinformatie van het voorliggend gebouw alsook de bijkomende randvoorwaarden die aan
de renovatie worden gesteld. Het basisdossier en de contouren voor de renovatie worden toegelicht
in hoofdstuk 3 en 4.
Hoofdstuk 5 is een technische specificatie van de verwachte studiewerkzaamheden van deze
Masterplanstudie worden toegelicht.
In hoofdstuk 6 wordt aangegeven hoe de renovatiecoach op basis van de output van de
Masterplanstudie, de mogelijke premies zal berekenen voor de verschillende renovatiescenario’s uit
de studie. Daarnaast worden ook een aantal alternatieve financieringsmogelijkheden voorgesteld.
In hoofdstuk 7 wordt een planning en tijdslijn weergegeven waarbinnen de diverse
studieactiviteiten moeten uitgevoerd worden door de opdrachtnemer.
Hoofdstuk 8 geeft de eisen weer die aan de offerte worden gesteld: kwaliteitseisen op basis van
expertise en referenties alsook een sjabloon voor de prijsspecificatie van deze studie.
2.2 Rollen van de diverse stakeholders bij de ontwikkeling van de renovatie roadmap.
Doorheen het gehele traject van de Masterplanstudie, worden diverse stakeholders betrokken : tijdens het voortraject, de uitvoering van de Masterplanstudie alsook voor de verdere implementatie van de maatregelen.
Onderstaand wordt de rollen beschreven van de verschillende stakeholders doorheen de verschillende processtappen. Met name de rol van:
Mede-eigenaars |VME-raad
Syndicus
Studieteam| Consortium van o.a. Architect – Technisch Studiebureau en andere experten
Stad Antwerpen |Renovatiecoach
Bouwsector
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |12
Proces Stap Taken Renovatie-coach
VME Syndicus Studieteam
Bouwsector
Voorfase
Data -inventaris
Verzamelen data voor het
basisdossier van het gebouw
Eigenaars behoeftebevraging
Randvoorwaarden
en eisen
Opmaken van overzicht van de
gekende gebreken en noden
Vaststellen van de contouren en
eisen voor de renovatie
Aanbesteding
Masterplan
Voorbereiden aanbesteding en
gunning van de Masterplanstudie
Masterplanstudie
Analyse van de
conditiestaat
Startmeeting
Rondgang en audit
Analyse
Rapportage
Ontwerp van de
renovatie
roadmaps
Opmaak van een MJOP
Opmaak van scenario E90 & E60
Rapportage
Voorbereiding tot
uitvoering
Kosteninschatting voor de
volledige roll out van de
scenario’s
Financieringsmogelijkheden en
mogelijke premies
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |13
Proces Stap Taken Renovatie-coach
VME Syndicus Studieteam
Bouwsector
Voorstelling van de resultaten
van de Masterplanstudie
Uitvoering
Bijkomende studies Implementatieplan
Definitief ontwerp Gedetailleerde technische studies
Uitwerken van meetstaten
Aanbesteding Opmaak aanbestedingsdossier
Aanbesteding
Controle van
uitvoering
Project- en kwaliteitsmanagement
Oplevering
EPB en Veiligheidscoördinatie
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |14
3 Gebouwdossier ‘ Naam gebouw’
Tijdens het voortraject zijn reeds heel wat gegevens verzameld van het appartementsgebouw ‘Naam Gebouw’ gelegen te ‘Adres Gebouw’. Dit werd zo nauwkeurig als mogelijk samengesteld door het Projectteam van de VME, de syndicus en de Renovatiecoach van de stad Antwerpen.
Dit dossier maakt dat de doorstart van de studie vlot kan verlopen en geen onnodige opzoekwerk moet gebeuren. Ook andere relevante informatie wordt aan het studieteam ter beschikking gesteld. Deze informatie moet waar relevant wel geverifieerd worden door de opdrachtnemer.
3.1 Basisdossier
Het basisdossier bevat de volgende informatie:
Algemene informatie over het complex waarin het gebouw gelegen is
Organisatorische aspecten van de VME en Syndicus
Gebouwkenmerken en de geldende stedenbouwkundige contouren
Historische energievraag van het gebouw o Gemeenschappelijke verbruiken o Som van de privatieve verbruiken
Overzicht van het beschikbaar planmateriaal, technische data van het gebouw, uitgevoerde studies, verplichte audits, keuringen of conformiteitsattesten
Onderhoudshistoriek
Oplijsting van de gekende problemen in het gebouw
Deze gegevens zijn gebundeld in Bijlage 1.
3.2 Eigenaars behoeftevraging
Aanvullend aan het basisdossier, werd ook een behoeftebevraging uitgevoerd bij de eigenaar–bewoner alsook de eigenaar–verhuurder van de diverse wooneenheden (WE) van het appartementsgebouw.
Deze behoeftebevraging heeft enerzijds als doel de prioriteiten, knelpunten en wensen te kennen met betrekking tot de gemeenschappelijk delen van het gebouw. Anderzijds brengt de bevraging de comfortproblemen in kaart van de diverse individuele wooneenheden, zoals bijvoorbeeld: vocht, schimmel en overhitting. Er wordt ook bevraagd welke investeringen er reeds gebeurd zijn in de privatieve wooneenheden welke een directe link hebben met de toekomstige renovatiewerken. Zoals het recentelijk vervangen van schrijnwerk en beglazing, warmteafgiftesysteem, … . Er wordt ook gevraagd om de bestaande EPC-certificaten ter beschikking te stellen zodat deze kunnen toegevoegd worden aan het basisdossier van het gebouw. Het is belangrijk om de resultaten van deze behoeftebevraging mee te nemen in de Masterplanstudie in de analyse en beoordeling van de conditiestaat van het gebouw (zie hoofdstuk 5). Door middel van een diagnose van de vastgestelde problemen in de diverse WE, kan waar relevant ook mede een oplossing voorgesteld worden in de renovatie roadmap voor de gemeenschappelijke delen. De resultaten van deze behoeftebevraging worden gebundeld in Bijlage 2.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |15
4 Countouren en aanvullende eisen voor de Masterplanstudie
Dit hoofdstuk zal aangepast worden op maat van de situatie en de wensen van het voorliggend appartementsgebouw
4.1 Ruimtelijke kwaliteit en Stadsontwikkeling 4.1.1 Stedenbouwkundige voorschriften
De geldende stedenbouwkundige voorschriften voor dit gebouw worden opgelijst in Bijlage 1. Uit deze voorschriften kunnen de stedenbouwkundige contouren voor de renovatie bepaald worden, met name:
Op welke gevel het rooilijndecreet van toepassing is
Welke overige restricties er gelden op de bouwlijn (aanplanking al dan niet mogelijk)
Indien optopping mogelijk is binnen de geldende voorschriften.
Indien er erfgoedelementen aanwezig zijn waar rekening moet mee gehouden worden bij de renovatie
Daarnaast adviseert ook de stadsbouwmeester en de welstandscommissie over de ruimtelijke kwaliteit van architectuurprojecten bij de stedenbouwkundige vergunning. Daarom is het ook aan te raden om reeds bij een (voor)ontwerp stedenbouwkundig advies te vragen aan de bevoegde diensten. Dit geldt voor de welstandscommissie voor deze elementen die een directe impact hebben op het beeldbepalend karakter van het project volgens de welstandscriteria.
Wijzigingen aan de gebruikte materialen voor de afwerking van de buitengevel na isolatiewerken
Plaatsen van buitenzonnewering
Plaatsen van hernieuwbare energie-installaties die een mogelijk impact hebben op de beeldkwaliteit (bijvoorbeeld geïntegreerde PV-panelen in gevelstructuren)
Voor meer informatie over de toegepaste criteria, verwijzen wij naar het reglement voor de Welstandscommissie.
(zie ) https://www.antwerpen.be/nl/info/52d5052239d8a6ec798b495c/welstandscommissie
Uit een eerste voorbespreking van het dossier met de dienst Stedenbouw, kunnen wij u alvast volgende aandachtspunten meegeven:
Bij verdere vragen met betrekking tot deze informatie kan u zich richten tot de Renovatiecoach. De coördinaten vindt u terug in Hoofdstuk 8.
https://www.antwerpen.be/nl/info/52d5052239d8a6ec798b495c/welstandscommissie
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |16
4.1.3 Strategische Energievisie Antwerpen (SEViA)
De doelstelling van de stad Antwerpen is om in 2050 een klimaatneutrale stad te worden. Onze gehele gebouwde omgeving moet klaargestoomd worden om klaar te zijn voor deze uitdaging.
Om deze transitie te faciliteren, wordt de ‘Strategische Energievisie Antwerpen’ opgemaakt. Uit deze studie moet blijken welke buurten geschikt zijn voor welk energieconcept. Als er nieuwe ontwikkelingen komen in een buurt, kan dan ook de kans gegrepen worden om het meest geschikte duurzame energieconcept toe te passen Een visiedocument zal opgemaakt worden in de loop van 2018. Daaropvolgend zal de gedetailleerde Strategische energievisie uitgewerkt worden tegen het eerste kwartaal van 2019. Gezien we met deze Masterplanstudie een nieuwe levensduur voor het gebouw beogen, is het belangrijk de contouren die nu reeds gekend zijn mee te nemen bij de opmaak van het Masterplan. Deze informatie kan als afwegingskader dienen bij bij een stookplaatsrenovatie en het mogelijk gebruik van hernieuwbare energiebronnen of aansluiting op een warmtenet. In deze masterplanstudie wordt gevraagd maximaal uit te gaan van de principes van de Trias Energetica: eerst het energieverbruik verminderen, daarna maximaal gebruik maken van hernieuwbare energie en de rest van de behoefte invullen met fossiele brandstoffen.
Voor dit gebouw, kunnen we stellen dat Bij verdere vragen met betrekking tot deze informatie kan u zich richten tot de Renovatiecoach. De coördinaten vindt u terug in Hoofdstuk X.
4.1.4 Nutsvoorzieningen en infrastructuur
Bij het uitvoeren van ingrijpende renovatiewerken, kan het noodzakelijk zijn om stabiliteitswerken en grondboringen uit te voeren. Daarnaast kunnen grondwerken vereist zijn voor het vervangen van technische leidingen of het toepassen van een vernieuwd energetisch concept voor het gebouw (HVAC).
Om na te gaan of deze geplande werken mogelijk zijn is het belangrijk om steeds
de plannen van ondergrondse kabels en leidingen te raadplegen. Dit kan via de ‘Kabel en Leiding Informatieportaal (KLIP), zie voor meer informatie op https://www.vlaanderen.be/nl/bouwen-wonen-en-energie/elektriciteit-aardgas-en-verwarming/uitwisseling-van-plannen-van-ondergrondse-kabels-en-leidingen-kabel-en-leiding-informatieportaal#procedure
de plannen van de Antwerpse premetro te raadplegen
Voor dit gebouw, kunnen we stellen dat er nakende werken gepland zijn aan gemeenschapsinfrastructuur in de straat |wijk waar het gebouw gelegen is. Dit is mogelijks een opportuniteit om bestaande knelpunten aan nutinfrastructuur te optimaliseren.
https://www.vlaanderen.be/nl/bouwen-wonen-en-energie/elektriciteit-aardgas-en-verwarming/uitwisseling-van-plannen-van-ondergrondse-kabels-en-leidingen-kabel-en-leiding-informatieportaal#procedurehttps://www.vlaanderen.be/nl/bouwen-wonen-en-energie/elektriciteit-aardgas-en-verwarming/uitwisseling-van-plannen-van-ondergrondse-kabels-en-leidingen-kabel-en-leiding-informatieportaal#procedurehttps://www.vlaanderen.be/nl/bouwen-wonen-en-energie/elektriciteit-aardgas-en-verwarming/uitwisseling-van-plannen-van-ondergrondse-kabels-en-leidingen-kabel-en-leiding-informatieportaal#procedure
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |17
Bij verdere vragen met betrekking tot deze informatie kan u zich richten tot de Renovatiecoach. De coördinaten vindt u terug in Hoofdstuk X.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |18
5 Technische specificaties voor de Masterplanstudie
Dit hoofdstuk geeft een duidelijk beeld van de vereiste werkzaamheden van deze Masterplanstudie.
Deze Masterplanstudie bestaat uit 3 grote delen:
Een diagnose van de conditiestaat van het gebouw
De opmaak van een Meerjaren Onderhoudsplanning (MJOP) voor het gebouw (Instandhoudingsscenario) en een BENOvatieroadmap voor 2 scenario’s: E90 en E 60
De voorbereiding tot de beslissing voor implementatie van de voorgestelde scenario’s
Deze diverse studiestappen worden in onderstaand schema overzichtelijk weergegeven en elke stap wordt onderstaand uitvoerig toegelicht.
Masterplan audit
Stappen Hoofdtaken Hoofdstuk
Reikwijdte van de studie
Algemeen
5.1 Verplichte elementen
Optionele elementen
Analyse van de conditiestaat
Start meeting
5.2
Rondgang en audit
Analyse
Rapportage
Ontwerp van de renovatie roadmaps
Opmaak van een MJOP -scenario
5.3 Opmaak van scenario E90 – E60
Rapportage
Voorbereiding tot uitvoering
Kostenbegroting tot en met uitvoering van de scenario’s
5.4
Financieringsmogelijkheden en premies
6
Conclusie Voorstellen van de resultaten van de masterplanstudie
5.5
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |19
5.1 Reikwijdte van de studie 5.1.1 Algemeen
Het doel van het Masterplan is het ontwikkelen van een coherent en transparant stappenplan voor de verbetering van de energieprestatie van het gebouw en het creëren van een meer gezonde en comfortabele leefomgeving. Dit vanuit een korte, middellange en lange termijn perspectief. Daarom wordt in deze studie niet alleen aandacht besteed aan de energieprestatie van het gebouw maar wordt ook een duidelijk beeld gegeven van de conditiestaat van het gebouw van diverse gebouwelementen van de gemeenschappelijke delen van het appartementsgebouw. Dit geldt in deze studie voor de volgende gebouwelementen van de gemeenschappelijke delen: gebouwtechnisch, installatietechnisch en nutsinfrastructuur, (brand)veiligheid en de algemene woonkwaliteit. Een aantal verplichte elementen worden doorheen de Masterplanstudie mee beschouwd. Dit betekent dat deze verplichte elementen mee moeten geëvalueerd worden bij de analyse van bestaande toestand, de conditiestaat van het gebouw. Bij vastgestelde knelpunten moeten de remediëring meegenomen worden in de Meerjaren Onderhoudsplanning (Instandhoudingsscenario) en de 2 BENOvatiescenario’s (E90 – E60).
Normen en regelgeving Bij het nazicht van de verplichte en de weerhouden optionele elementen (paragraaf 5.1.2 en 5.1.3) of de voorstellen van aanpassingswerken zullen deze getoetst worden aan de geldende wet- en regelgeving en de technische voorschriften. Het toetsen van deze elementen betekent geenszins het uitvoeren van verplichte keuringen of de verplichte audits op deze elementen. De geldende wet- en regelgeving en technische voorschriften zijn onder meer (niet limitatief):
- Europese Richtlijnen en Belgische normen van toepassing - Het Butgb (http://www.butgb.be/ ) en UeATC(https://www.ueatc.eu/about_ueatc/ )
keuringen en of richtlijnen - De voorschriften van het WTCB
http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publications - Het algemeen reglement of Elektrische Installaties (AREI)
http://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=593#AutoAncher0 - Het algemeen reglement voor arbeidsbescherming (ARAB) bij aanwezigheid van een
conciërgewoning of handelspanden http://www.werk.belgie.be/moduleDefault.aspx?id=1964
Tabel 1 Normen en regelgeving van toepassing op de studie-elementen
http://www.butgb.be/https://www.ueatc.eu/about_ueatc/http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publicationshttp://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=593#AutoAncher0http://www.werk.belgie.be/moduleDefault.aspx?id=1964
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |20
Visueel inspectie versus beperkt destructief en aanvullend onderzoek Bij deze studie gebeurt de analyse in eerste instantie op basis van een visuele inspectie. Aanvullend destructief of meer diepgaand onderzoek kan noodzakelijk zijn om :
- De aard en de omvang van de vastgestelde schadefenomenen correct te kunnen beoordelen ten behoeve van de voor te stellen remidiëring. Bijvoorbeeld:
o Beoordeling betonrot (kernboringen, carbonatie- en chloridebepalingen, lab-onderzoek, …)
o Labo-onderzoek naar aanwezigheid van hygroscopische zouten o …
- De verschillende lagen in de dak- en gevelopbouw na te gaan indien deze opbouw niet
gekend is. Deze opbouw is bepalend voor het correct bepalen van het E-peil alsook voor het al dan niet kunnen toepassen van een mogelijk renovatiescenario. Bijvoorbeeld kunnen boringen ,sondages of verder onderzoek nodig zijn voor het bepalen van:
o Opbouw, materiaaldiktes en materiaaleigenschappen o Ophanging van de huidige gevelafwerkingen o Haalbaarheid van verankeringen door middel van trekproef o Detectie van huidige bewapening van betonnen terrassen
Desgevallend wordt deze noodzaak tot uitbreiding van de werkzaamheden onmiddelijk gesignaleerd door het studieteam aan de opdrachtgever. Er wordt een aanvraag tot meerprijs ingediend die minimaal de kostprijs omvat voor:
- de benodigde onderzoeken (zelf uit te voeren of via een onderaannemer) - indien vereist ook de mogelijk noodzakelijke herstellingswerken door bekwame vakmensen
van de toegebrachte schade voor het uitvoeren van een beperkt destructief onderzoek.
Tabel 2 Visuel inspectie versus beperkt destructief en aanvullend onderzoek
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |21
5.1.2 Verplichte elementen
Onderstaande aspecten moeten meegenomen worden in de analyse van de conditiestaat van het gebouw voor de gemeenschappelijke delen. Bij vastgestelde knelpunten moeten de remediëring meegenomen worden in de Meerjaren Onderhoudsplanning (Instandhoudingsscenario) en de 2 BENOvatiescenario’s (E90 – E60). Hierbij wordt rekening gehouden met de voorwaarden gesteld in Tabel 1 Normen en regelgeving van toepassing op de studie-elementen en Tabel 2 Visuel inspectie versus beperkt destructief en aanvullend onderzoek.
Onderwerp
Deelaspecten
Algemene veiligheid Hoogte borstweringen
Valbeveiliging
Aanwezigheid levenslijnen, ankerpunten
Aanwezigheid veiligheidsbeglazing
Asbestinventaris Visuele inspectie op astbesthoudende elementen in de gemeenschappelijke delen
Brandveiligheid Quickscan en evaluatie op de conformiteit KB’s
Draagstructuren
Compartimentering
Brandoverslag
Evacuatiemogelijkheden: vluchtwegen en brandladders
Verluchting van de vluchttrappen en liftkoker
Signalisatie en veiligheidsverlichting
Aanwezigheid branddetectie en melding
Mobiele brandbusapparaten en muurhaspels
EE-normen Vlaamse Wooncode Conformiteit Vlaamse dakisolaienorm (2020)
Conformiteit Dubbelglasnorm (2023)
Elektriciteit Visueel nazicht (installatie en zekeringskasten)
Nazicht electrische schema’s
Controle aanwezigheid keuring tav KB met minimale voorschriften inzake veiligheid
Gebouwschil Buitenschilelementen (dak, gevel, vloer, ramen en deuren)
Betonrot
Opstijgend vocht, aanwezigheid van hygroscopische zouten
Houtrot
Koudebruganalyse en risico op condensatie en schimmels
Oververhitting / Beschaduwing
Regendoorslag en waterinfiltratie
Luchtdichtheid
Technische installaties Nazicht van de gemeenschappelijke technische installaties: HVAC, SWW en verlichting
Ventilatieconcept en luchtdichtheid
Liften Conformiteit KB preventieve inspectie en risicoanalyse
Stabiliteit Controle sterkteberekeningen draagstructuur (terassen en balkons, verzakkingen, scheurvorming)
Technische leidingen Leidingen van alle nutsvoorzieningen
Technische kokers
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |22
Toegankelijkheid Conformiteit Vlaamse verordening mbt toegankelijkheid
Tabel 3 : Gedetailleerde omschrijving van de verplichte studie elementen
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |23
5.1.3 Optionele elementen
De optionele studie elementen worden besproken met het projectteam in de voorbereidende fase van de studie. Welke elementen bijkomend moeten bestudeerd worden wordt enerzijds afgeleid uit de reeds gekende problematiek van het gebouw, anderzijds uit de behoeftebevraging van de eigenaars.
Onderwerp Deelaspecten Aankruisen
Afvoer grijs en zwart afvalwater Afvoerleidingen
Septische put
Riolering
Akoestische geluidsisolatie Beoordeling gevel
Beoordeling beglazing
Biodiversiteit Mogelijkheid aanleg van (multifunctioneel) groendak
Mogelijkheid Groene gevelelementen
Hernieuwbare energie Mogelijkheid opwekking in relatie tot aanvaardbaar economisch rendement en regelgevend kader
Mobiliteit Mogelijkheid tot Autodelen
Elektrische laadpalen auto
Elektrische laadpalen E-bikes
Ruimtelijke contouren Aanplanken gevel
Optoppen
Verdichting op kavel
Water Regenwaterrecuperatie
Plaatsen tussentellers per WE
Nazicht noodleidingen
Tabel 4 : Gedetailleerde omschrijving van de weerhouden optionele studie elementen
Onderstaand worden enkel de weerhouden elementen verder toegelicht en een afbakening gegeven van de te bestuderen elementen.
Afvoer grijs en zwart afvalwater
Akoestische geluidsisolatie
Biodiversiteit
Hernieuwbare Energie
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |24
Mobiliteit
Deze studie heeft tot doel een nieuwe levensduur aan het bestaande gebouw te geven. Dit is tevens een goed moment om na te gaan of de huidige mobiliteitsvoorzieningen passend zijn voor de toekomstige noden van de bewoners van het gebouw.
Onderstaande aspecten kunnen een invulling aan de noden van de toekomst.
Auto- of bakfietsdelen: Hebt u maar af en toe een auto nodig, bijvoorbeeld voor zware boodschappen of familiebezoek? Dan staat uw auto vooral veel stil. Een auto delen met anderen is dan goedkoper en ook beter voor het milieu. Bijgevolg zullen er minder parkeerplaatsen nodig zijn (zie ook https://www.antwerpen.be/nl/info/556472a5b1a8a7f6748b458d/autodelen-1 ) Privatieve parkeerplaatsen omvormen tot gemeenschappelijke eigendom: Bij het gebruik van een autodeelsysteem zal de nood voor individuele parkeerplaatsen afnemen. De kernidee van Garage Swap is om de kostprijs van ondergrondse parkeergarages bij nieuwbouwprojecten “te ruilen” voor een startbudget dat duurzame deelmobiliteit en duurzame energie voor het appartementsgebouw opstart of versnelt. Het saldo wordt geïnvesteerd in duurzame energieproductie of energiebesparing. Ondergrondse parkings worden dus ingewisseld of geswapt voor duurzame oplossingen in de buurt op vlak van mobiliteit en energie. Voor meer informatie over het concept, wordt verwezen naar http://www.garage-swap.be/ .
Laadpalen Elektrische voertuigen en E-bikes Beschikken enkele bewoners over een elektrische wagen of is er een elektrische deelwagen? Dan kan een elektrisch oplaadpunt in de garage of op het gemeenschappelijk domein wenselijk zijn.
Voor dit gebouw, kunnen we stellen dat
Bij verdere vragen met betrekking tot deze informatie kan u zich richten tot de Renovatiecoach. De coördinaten vindt u terug in Hoofdstuk 8.
Ruimtelijke contouren
Water
https://www.antwerpen.be/nl/info/556472a5b1a8a7f6748b458d/autodelen-1http://www.garage-swap.be/
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |25
5.2 Analyse van de conditiestaat van het gebouw 5.2.1 Algemene eisen
In deze eerste stap moet een duidelijk beeld gegeven worden van de bestaande toestand van het gebouw. Hierbij wordt de conditiestaat van het gebouw beoordeeld.
Deze conditiestaatmeting wordt niet noodzakelijk opgesteld volgend de methodiek NEN 2767. Deze analyse beoogt echter wel dezelfde doelstelling als deze Nederlandse norm: het vaststellen van de gebreken en de veroudering van de verschillende elementen zodat deze kan doorvertaald worden naar een betrouwbare meerjarenbegroting. Voor de evaluatie van de levensduur, wordt gevraagd om de SBR (2011) als bron te gebruiken.
Bij de beoordeling wordt rekening gehouden met de verplichte en eventueel de aangegeven optionele gebouwelementen ( zie paragraaf 5.1) van de gemeenschappelijke delen: gebouwtechnisch, installatietechnisch en nutsinfrastructuur, (brand)veiligheid en de algemene woonkwaliteit.
5.2.2 Analyse van de beschikbare informatie
Voorafgaand aan de opstart van de studie, wordt de beschikbare informatie van het gebouwdossier bestudeerd (zie Hoofdstuk 3, Bijlage 1 en 2).
Op deze manier is er een eerste beeld van het gebouw, de onderhoudshistoriek alsook de behoeften van eigenaars.
Deze informatie is naar best vermogen samengesteld maar moet waar relevant voor de studie worden geverifieerd.
5.2.3 Startmeeting
Deze meeting wordt in de planning (zie hoofdstuk 7) beschouwd als het officiële startpunt van de Masterplanstudie. De startmeeting bevat minstens volgende activiteiten :
Informatieuitwisseling en bespreking op basis van: o Data-inventaris en lijst van de beschikbare informatie (Hoofdstuk 3) o Contouren en aanvullende eisen voor de renovatie (Hoofdstuk 4) o Bespreken van de reeds gekende gebreken en knelpunten
Te plannen afspraken en overeenkomsten : o Het doorlopen van de planning voor de integrale masterplanstudie: vaststellen van
data voor de rondgang, verdere consultatie en beslissingsmomenten met de projectwerkgroep (Hoofdstuk 7)
o De noodzaak tot toegang tot de gemeenschappelijke delen gebouw en het aantal en gewenste locatie van de privatieve WE
5.2.4 Rondgang en audit
In de offerte moet een goed beeld gegeven worden van de activiteiten die zullen gebeuren tijdens de audit. Daarnaast wordt per activiteit duidelijk aangegeven :
o Welke experten van het team er zullen aanwezig zijn tijdens de audit o Welke aanwezigheid er gewenst is van de opdrachtgever tijdens de rondgang door
de opdrachtnemer (bijvoobeeld aanwezigheid van de technische gebouwbeheerder voor specifieke ruimtes, indien van toepassing).
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |26
o Welke delen van het gebouw toegankelijk moeten zijn tijdens deze audit De vereiste tijdsduur dat er toegang moet gegeven worden in het gebouw
algemeen en in specifieke ruimten (bijvoorbeeld de technische installaties leidingenkokers, …)
o Aantal en locatie van de privatieve wooneenheden dat minimaal zal geïnspecteerd worden tijdens de rondgang
o Voorziene duur van de audit ter plaatse (in totale tijdsduur en in mandagen)
5.2.5 Analyse
Er gebeurt een beoordeling zoals voorafgaand beschreven en dus rekening gehouden met de verplichte en optionele gebouwelementen ( zie paragraaf 5.2) van de gemeenschappelijke delen: gebouwtechnisch, installatietechnisch en nutsinfrastructuur, (brand)veiligheid en de algemene woonkwaliteit.
De analyse moet diepgaand genoeg zijn om :
De conditiestaat af te toetsen tegenover de geldende normen en technische voorschriften
Een correcte inschatting te kunnen maken van de resterende levensduur van de elementen
Een voorstel te kunnen formuleren naar remediëring van de vastgestelde gebreken
Een voorstel om te kunnen voldoen aan de vigerende wet- en regelgeving.
Voor de vereiste detailgraad van deze analyse voor het onderzoeken van de algemene bouwkenmerken, bouwfyische en installatietechnische beoordeling, wordt ook verwezen naar Bijlage 3 bij deze specificatie.
In de offerte moet een goed beeld gegeven worden van de studiewerkzaamheden die per studie element zullen plaatsvinden :
Af te toetsen normering en regelgeving
Gebruikte methodieken
Het respecteren van de detailgraad van bijlage 3
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |27
5.2.6 Rapportage
De analyse van de conditiestaat van het gebouw samengevat in een rapport.
Dit rapport wordt als uitgangspunt genomen voor de te ontwikkelen renovatie-roadmaps in Hoofdstuk 5.3.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |28
5.3 Ontwerp van renovatie roadmaps 5.3.1 Algemeen
In de renovatieroadmap moeten in de eerste plaats de vastgestelde knelpunten en gebreken uit de bestaande toestand worden geremedieerd. Verder wordt als absolute randvoorwaarde gesteld dat tijdens de voorgestelde renovatiewerken alle wooneenheden ten alle tijde bewoonbaar zijn.
Er wordt gevraagd om 3 verschillende renovatie roadmaps te ontwikkelen. Het zijn per definitie niet totaal andere renovatie roadmaps. Deze scenario’s onderscheiden zich door het beoogde resultaat:
Een Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP) (Instandhoudingsscenario): Er wordt aangegeven welke maatregelen, vervangingsinvesteringen, wettelijk verplichte investeringen en onderhoudswerkzaamheden noodzakelijk zijn in de loop van de komende 20 jaar. Dit stemt overeen met de opmaak van een meerjarenplanning voor de strikt noodzakelijke investeringen in het gebouw en dit losstaand van een globale energetische renovatie.
Twee BENOvatiescenario’s: E60 en E90 Bij de energetische renovatie gaan de ingrepen verder dan bij het Meerjarenonderhoudsplan. Naast de hierboven vermelde elementen wordt ook de energieperformantie en de woonkwaliteit van het gebouw verbeterd. Hierbij worden de noodzakelijke vervangingsinvesteringen en verfraaiingswerken gecombineerd met Energie-Efficiëntie maatregelen.
Bij het beschouwen van de E-peilen van het gebouw, zijn we er ons van bewust dat er momenteel geen E-peil bestaat enkel gericht op de gemeenschappelijke delen van het gebouw. Daarom is het belangrijk dat er in deze studie renovatiescenario’s doorgerekend worden waarbij alle individuele wooneenheden minimaal voldoen aan het gestelde E-peil. Hiertoe zullen dan enkel deze wooneenheden doorgerekend waarvoor een minimaal en maximaal E-peil verwacht wordt door de ligging in het gebouw.
Verder heeft deze Masterplanstudie tot doel een goede schatting te geven van de werkelijke kost voor het gebruik van het gebouw. Dit zijn hierbij niet alleen de directe kosten, de noodzakelijke investeringen, maar ook de indirecte kosten zoals bijvoorbeeld kosten voor energieverbruik en jaarlijkse onderhoudskosten voor het gebouw. Een grotere investering leidt immers vaak tot een lagere onderhoudskost.
Deze werkelijke kost, de ‘Total Cost of Ownership’ (TCO) wordt ook wel een levenscyclus kostenanalyse genoemd. Dit omdat niet alleen de kosten voor de investeringen, maar alle kosten over de gehele economische levensduur van het gebouw in beeld worden gebracht. Deze Total Cost of Ownership (hier berekend op 20 jaar) wordt in beeld gebracht voor de verschillende scenario’s.
Investeringen die gericht zijn op de verbetering van het E-peil en de woonkwaliteit van het gebouw, zullen ook een meerwaarde betekenen voor de vastgoedwaarde van het gebouw na renovatie. In de vergelijking van de diverse scenario’s, zal ook de meerwaarde van het gebouw na renovatie van belang zijn.
De onderstaande scenario’s worden opgemaakt op basis van het beschikbaar planmateriaal en controlemetingen die uitgevoerd werden tijdens de rondgang.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |29
5.3.2 MJOP: gebreken en vervangingsinvesteringen
In het MJOP (instandhoudingsscenario) zijn volgende aspecten leidend om mee te nemen als noodzakelijke investering in de Duurzame Meerjarenplanning van het gebouw.
De resterende technische levensduur op basis van het installatiejaar van het gebouwelement en de inspectie van de verouderingsverschijnselen: indien er vervangingsinvesteringen noodzakelijk zijn over de komende 20 jaar dan moeten deze in beeld gebracht worden.
De vastgestelde gebreken uit de bestaande toestand die moeten geremedieerd worden.
De investeringen die noodzakelijkerwijs moeten uitgevoerd worden om te voldoen aan de regelgeving, bijvoorbeeld
o Dakisolatienorm o Dubbelglasnorm o …
5.3.3 Duurzame lange termijnvisie voor twee scenario’s: E90 – E60
Naast de maatregelen die vastgesteld worden in het MJOP-scenario, kunnen grote onderhoudswerkzaamheden of verbeteringswerken gepaard gaan met een forse verbetering van de energieprestatie van het gebouw of de respectievelijke bouwdelen. Bijvoorbeeld het renoveren van buitenmuren, gevels en daken, zouden deze ook kunnen geïsoleerd worden. Belangrijk is hierbij te werken binnen de maximale contouren (zie Hoofdstuk 4) en innovatieve concepten mee in beschouwing te nemen waar mogelijk. Door vanaf het begin alle noodzakelijke acties te bundelen binnen een geïntegreerd masterplan, vermijdt men lock-in effecten in de verdere uitvoering van het renovatieplan. In dit totaal renovatieplan wordt er vooraf in beeld gebracht welke invloed de verschillende maatregelen op elkaar zullen hebben en hoe deze op elkaar moeten afgestemd worden. Daarnaast wordt door een geïntegreerde aanpak de projectkosten vaak gereduceerd en de impact van de werkzaamheden geminimaliseerd. Bijvoorbeeld zijn koudebruggen van het bestaande schrijnwerk met de gevel technisch eenvoudiger op te lossen door het collectief vervangen van het schrijnwerk en dit in combinatie met het isoleren van de buitengevel.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |30
5.3.4 Rapportage per scenario
Per scenario (MJOP–E90–E60) wordt een duidelijk overzicht gegeven van de te nemen maatregelen.
Renovatie roadmap Maatregelen Impact op EE E-reductie (% and €)
Investering(€)
+ basisinfrastructuur
Total investeringskost
Jaarlijkse energiebesparing
Total Onderhoudskost (20 jaar)
Vastgoedwaarde vóór investering*
Deze informatie wordt aangereikt door de Renovatiecoach
Vastgoedwaarde na investering **
Deze informatie wordt aangereikt door de Renovatiecoach
* Vastgoedwaarde op dit ogenblik
** Vastgoedwaarde voor recent gebouwnde appartementsgebouwen in de directe omgeving voor in lijn met een E-peil van E90 en E60
Hierbij wordt in het bijzonder aandacht gegeven aan:
De prioritering van de maatregelen
Een tijdslijn met aandacht voor de te respecteren wettelijke verplichtingen ter zake
Het voordeel van het clusteren van de uit te voeren maatregelen ten aanzien van de individuele kost per maatregel en dus het verhogen van de technische en economische efficiëntie.
Inzicht in de mogelijkheid tot fasering van bepaalde maatregelen (bijvoorbeeld gefaseerd per gevel)
De inschatting van de investering is voldoende gedetailleerd om een correcte financiële impact te beschouwen van elke individuele maatregel en een eventuele fasering per maatregel. Dit behelst minimaal per maatregel een opdeling (indien van toepassing)
Eenheidsprijs (bijvoorbeeld per m², lopende meter, stuk, …
# m² per gebouwdeel
Deze detailgraad is ook noodzakelijk om de mogelijke subsidies per maatregel correct in beeld te kunnen brengen door de renovatiecoach en dit op basis van de resultaten van de studie (zie Hoofdstuk 6).
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |31
De voorstelling van deze scenario’s bevat de (eventuele) gevolgen voor:
Stedenbouwkundige contouren |Volume
Wijziging van het volume van de gemeenschappelijke delen
Wijziging van het volume van (sommige) privatieve wooneenheden
Leefbaarheid |bewoonbaarheid van het gebouw gedurende de renovatiewerkzaamheden
Eerste inschatting van de totale duur van werkzaamheden individueel en|of door een integrale planning (ketenaanpak)
Een uitwerking in lijn met de stedenbouwkundige randvoorwaarden o Visuele voorstelling |ontwerpschets van de aangepaste bouwfysiche elementen
(bijvoorbeeld afwerking gevel, aanpassing balkonconstructie, …) o Uitvoeringsmogelijkheden (ten minste twee mogelijke opties) voor zichtbare
afwerkingsmaterialen, bijvoorbeeld materiaal voor gevelbekleding
5.3.5 Vergelijking van de 3 scenario’s
Tot slot wordt de financiële impact van de drie scenario’s tegenover elkaar afgewogen. Dit behelst enerzijds de initiële kost maar ook de totale impact van de investering over 20 jaar (Total Cost of Ownership):
Renovatieroadmap MJOP (EXX) E90 E60
Total investeringskost
Jaarlijkse energiebesparing
Totale onderhoudskost (20 jaar)
Vastgoedwaarde
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |32
5.4 Voorbereiding en opvolging tot uitvoering
Vervolgens worden ook per scenario (MJOP – E60 – E90) een inschatting van de extra kosten in beeld gebracht voor de werkzaamheden die noodzakelijk zijn voor de implementatie van de maatregelen. Dit zijn dus alle kosten die noodzakelijk zijn naast de effectieve investeringskost (materiaal en plaatsing) van de individuele maatregelen tot en met oplevering van de werkzaamheden.
5.4.1 Opmaak defintief ontwerp
digitale opmeting van het gebouw en gedetailleerde uitwerking van het ontwerp
Bespreking met betrokken adminstraties: dienst stedenbouw, brandweer, welstandscommissie, …
5.4.2 Bijkomende studies
Dit zijn bijkomende studies die noodzakelijk in kader van regelgeving of verder onderzoek voor de implementatie van één van de maatregelen. Bij voorbeeld (niet limitatief):
EPB-studie
Stabiliteitsstudies
Electriciteitsstudies
….
5.4.3 Opmaak aanbestedingsdossier per maatregel
Opmaak technisch dossier en administratief bestek, gedetailleerde meetstaat, samenvattende meetstaat (inschrijvingsformulier) voor het gekozen renovatiescenario
Opmaak uitvoeringsplannen per fase
Opmaak uitvoeringsplanning per fase
5.4.4 Aanbesteding (na verkrijgen van stedenbouwkundige vergunning)
Aanvraag offertes
Prijsvergelijking en onderhandeling van de aanbesteding
Advies in toezegging in samenspraak met de opdrachtgever
5.4.5 Controle van de uitvoering
Project en kwaliteitsmanagement tijdens de uitvoering o Technische controle uitvoering werken o Controle en opvolging planning der werken o Leiding van de wekelijkse werfvergadering (technisch, kostentechnisch,
organisatorisch) o Verslaggeving
Oplevering o Assistentie van de voorlopige en definitieve oplevering o Initiële commissioning van technische installaties
EPB-verslaggeving
Veiligheidscoördinatie
Ventilatieverslag (indien van toepassing)
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |33
Dit resulteert in een overzicht van de totale kosten tot en met de uitvoering van de diverse scenario’s (MJOP- E90 – E60). Er wordt in het bijzonder ook aandacht besteed aan het verschil tussen de TCO (20 jaar) tussen de energetische scenario’s en het BAU-scenario.
Renovation roadmap Investeringskost
(€)
Extra studie
(€)
Voorontwerp
(€)
Aanbestedings-
dossier (€)
Aanbesteding
(€)
Controle uitvoering (€)
Kost per maatregel
Totale kost scenario
Verschil TCO in relatie tot MJOP-scenario (20 jaar)
Meerwaarde vastgoed
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |34
5.5 Presentatie van de resultaten van de Masterplanstudie
Ter afsluiting van de Masterplanstudie, worden de resultaten voorgesteld aan:
de projectwerkgroep van de opdrachtgever| Renovatiecoach Ecohuis| Syndicus
de algemene vergadering (AV) van de VME en de Syndicus
De presentatie van de resultaten bevat minimaal:
Een presentatie (ppt) voor de VME : o De analyse van de conditiestaat o Ontwerp van de renovatie scenario’s (MJOP-E90 –E60) o Voorbereiding tot uitvoering
Een samenvatting voor non-experten |leken (10 pagina’s)
Uitgebreide rapportering van de Masterplanstudie voor experten
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |35
6 Financieringsmogelijkheden en premies
In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe de Renovatiecoach |Stad Antwerpen op basis van de output van deze resulaten van de Masterplanstudie (zie hoofstuk 5), de financieringsmogelijkheden en mogelijke premies zal berekenen voor de verschillende renovatiescenario’s. Dit hoofdstuk is informatief en maakt geen deel uit van de opdracht van de studie. Wel is het belangrijk dat de resultaten van de studie (hoofdstuk 5) voldoende gedetailleerd worden aangeleverd om deze taak naar behoren te kunnen uitvoeren.
Premies zullen namelijk sterk verschillend zijn naargelang
het behaalde E-peil
het clusteren van verschillende individuele maatregelen tot een geïntegreerd renovatieplan op korte termijn.
De individuele situatie van de afzonderlijke mede-eigenaren Deze informatie wordt overzichtelijk voorgesteld en mede gepresenteerd bij de presentatie van de Masterplanstudie (zie Hoofdstuk 5.5).
De presentatie van de financieringsmogelijkheden en premies:
Bestaande financieringmogelijksheden aangeboden door diverse bankinstellingen ( VME-leningen gericht op renovatie van gebouwen) en de energielening
Bestaande alternatieve business modellen voor de implementatie van (één of meerdere) van de voorgestelde maatregelen: energy supply contracting, energy performance contracting, aanbod van energie coöperaties, DBFM ….
Premies o Impact van de premietoekenning op een korte termijn geïntegreerde renovatie dan
wel een uitvoering van een lange termijn implementatie over opeenvolgende jaren heen.
o Federale en Vlaamse premies o Aanvullende premies van de stad Antwerpen o Premies van de Distributienetbeheerders (DNB’s)
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |36
7 Planning Masterplanstudie
In onderstaand schema wordt een strikt schema aangegeven waarbinnen de studie moet plaatsvinden. Het is uiterst belangijk dat dit planningschema kan aangehouden worden en dit gezien de begin- en einddatum verbonden is met de Algemene Vergadering van de VME |Syndicus.
Roadmap Stap Hoofdtaak Tijdslijn taken Deadline
Masterplan audit
Analyse van de conditiestaat
Start meeting Algemene Vergadering VME |Syndicus dd/mm/yyyy
Rondgang en audit
Analyse
Rapportage
Ontwerp van de renovatie roadmaps
Opmaak van een MJOP-scenario
Opmaak van scenario E90 – E60
Rapportage
Preparing Roll-out
Kostenbegroting tot en met uitvoering van de scenario’s
Financieringsmogelijkheden en premies ** input nodig uit volgende stap voor uitwerking
Conclusie Voorstellen van de resultaten van de masterplanstudie
Projectstuurgroep Opdrachtgever min. 1 maand voor einddatum
Algemene Vergadering VME |Syndicus dd/mm/yyyy
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |37
8 Specificaties voor de offerte
8.1 Indiening
De offerte moet ingediend worden ten laaste op dd/mm/yyyy Aan elk van de onderstaande personen wordt 1 hardcopie en een digitale versie toegestuurd.
VME Voorzitter
Syndicus Renovatie – Coach Stad Antwerpen
Contact persoon
Telefoon 03 217 08 11
E-mail [email protected]
Adres
Turnhoutsebaan 139 2140 Borgerhout
Aan volgende persoon kunnen bijkomende vragen gesteld worden met betrekking tot de inhoud van het bestek: Naam contactpersoon
8.2 Eisen voor de opdrachtnemer 8.2.1 Bedrijf of consortium
Gelieve duidelijk aan te geven wie de hoofdaannemer is voor deze opdracht
Wanneer er een consortium wordt gevormd tussen verschillende bedrijven, gelieve dan een overzicht te geven van de hoofdaannemer en de onderaannemers. Geef duidelijk aan wie voor welke taak zal vervullen in deze opdracht.
Algemene adminstratie en facturatie voor deze opdracht zal uitsluitend direct via de hoofdaannmer aan de opdrachtgever gebeuren.
8.2.2 Vereiste expertise
Er wordt expertise gevraagd van onderstaande thema’s en dit toegepast op grote collectieve wooneenheden |appartementsgebouwen. De vereiste expertise is in relatie met de studieopdracht zoals beschreven in Hoofdstuk 5 Technische specificaties voor de Masterplanstudie.
Woonkwaliteit
Bouwfysisch | Ontwerp
Installatie technisch (HVAC |SWW |nutsvoorzieningen)
Energie Performantie (EPB-regelgeving)
(Brand)Veiligheid
Electriciteit
Deze expertise wordt enerzijds gedocumenteerd aan de hand van referenties van de opdrachtnemer alsook aan de hand van de expertises van de voorgestelde expertenteam.
8.2.3 Referenties van de opdrachtnemer
Gelieve voor elk van de-bovenvermelde thema’s 3 referenties door te geven waarbij de studiewerkzaamheden zijn uitgevoerd gedurende de laatste 3 jaar.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |38
De referenties per thema mogen ook toegepast zijn op een zelfde project.
We vragen van elk van deze referenties volgende gegevens:
- Opdrachtgever en contactgegevens van de bouwheer - Adres - Rol in het projectteam (hoofdaannemer, onderaannemer) - Omschrijving van de werkzaamheden: studie – ontwerp – uitvoering voor nieuwbouw en| of
renovatie - Start- en einddatum van het project (of projectstatus op dit ogenblik)
8.3 Toelichting van het projectteam
Er wordt toegelicht in de offerte wie in het projectteam voor deze opdracht zal betrokken worden.
We vragen hierbij de naam, de rol en kwalificaties van de expert en zijn/haar eventuele plaatsvervanger.
Een Curriculum Vitae met een duidelijke omschrijving van de gevraagde ervaring in relatie tot de vereiste expertise (zie paragraaf 8.2.2)
Er wordt een projectcoördinator aangeduid alsook contactgegevens vermeld . Deze kan gecontacteerd worden bij eventuele vragen in relatie tot de ingediende offerte.
8.4 Minimale inhoud van de offerte
In de offerte wordt een korte toegelichting gegeven bij de uitvoering van elke processtap. Met de indiening van een offerte voor deze opdracht, verbindt de indiener zich om de studie uit te voeren volgend de technische specificities zoals toegelicht onder hoofdstuk 5.
De toelichting in de offerte kadert in het bijzonder rond de specifieke invulling van deze taken en mogelijke aanvullingen op de reeds gedefinieerde opdracht.
Verder wordt gevraagd om in de offerte de vooropgestelde planning te onderschrijven.
8.5 Vertrouwelijkheid van de informatie en intellectuele rechten
Met het indienen van een offerte voor deze opdracht, verklaart de opdrachtnemer zich akkoord met de hieronder gestelde voorwaarden inzake vertrouwelijkheid van de verkregen informatie en de gestelde eisen inzake intellectuele rechten.
8.5.1 Vertrouwelijkheid van de informatie
De opdrachtnemer verbindt er zich toe om geen van de resultaten, gegevens of inlichtingen waarvan hij kennis zou krijgen door of ter gelegenheid van de uitvoering van de opdracht mee te delen aan een derde partij zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de opdrachtgever.
1° De opdrachtnemer die bij de uitvoering van de opdracht kennis heeft van informatie of documenten of gegevens van gelijk welke aard, dienen deze als vertrouwelijk te beschouwen en nemen de nodige maatregelen om te voorkomen dat deze informatie, documenten of gegevens aan derden worden medegedeeld die er geen kennis mogen van nemen.
2° De opdrachtnemer neemt in zijn contracten met de onderaannemers de verplichtingen inzake vertrouwelijkheid over die hij dient na te komen voor de uitvoering van de opdracht.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |39
8.5.2 Intellectuele rechten
De dienst Renovatiecoaching van de stad Antwerpen heeft mede als doelstelling om de resultaten van deze opdracht te gebruiken voor o.a. :
Het mede bepalen van de bijhorende vastgoedwaarde van de verschillende scenario’s bestudeerd in deze opdracht en dit in samenspraak met vastgoedexperten ;
Het onderzoeken van financieringsmogelijkheden van de verschillende scenario’s bestudeerd in deze opdracht en dit in samenspraak met financiële instellingen en relevante product- en dienstverleners ;
De voorliggende ‘Specificaties Masterplanstudie voor de BENOvatie van een appartementsgebouw’ verder te optimaliseren ;
Draagvlakverwerving bij andere Vereniging van Mede-eigenaren die een studieopdracht ‘Masterplan Benovatie’ wensen door te starten.
Gezien bovenstaande doelstelling verkrijgt de dienst Renovatiecoaching van de stad Antwerpen de intellectuele eigendomsrechten op de resultaten die ontstaan uit de onderhavige opdracht.
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |40
8.6 Gevraagde prijsspecificatie 8.6.1 Honorarium
Het honorarium voor de prestaties beschreven in deze studie, worden in de offerte weergegeven in onderstaande prijstabel. Dit met een detaillering van:
Prijs per deelactiviteit, met inbegrip van de verplaatsingskosten.
Aantal voorziene mandagen per deelactivteit
Bedrijf en teamlid die tijdens deze deelfase van de studie zal betrokken worden
De prijsopgave voor deze studie is forfaitair. Er mag geen meerwerk aangerekend worden voor de uit te voeren werkzaamheden, tenzij er aanvullend onderzoek nodig is (zie hoofdstuk5.1.1). Hiervoor worden steeds op voorhand afspraken gemaakt met de opdrachtgever en wordt er een aparte overeenkomst afgesloten vóór de uitvoering van deze extra werkzaamheden. Er wordt gevraagd bij deze offerte ook een uurtarief aan te geven dat als basis zal gebruikt voor eventueel meerwerk in regie.
Indien er activiteiten in de studie voorzien worden die niet aangeven worden in hoofdstuk 5, gelieve deze dan in een apart prijsoverzicht te vermelden.
8.6.2 Prijsherziening
Er wordt gevraagd dat de prijzen geldig zijn gedurende drie maanden vanaf de datum van de offerte.
8.6.3 Wijze van facturatie
De Masterplanstudie kan gefactureerd kan trapsgewijs gefactureerd worden. Volgende schijven worden voorgesteld:
Een voorschot van bij aanvang van de studie: 25%
Een deel bij overhandiging van de studie aan de projectwerkgroep: 50%
Een laatste deel na aftoetsen van de inhoude studie aan de conformiteit van de voorliggende bestekeisen : 25%
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |41
Masterplan audit
Stap Hoofdtaken Mandagen (# dagen)
All-in Prijs(€) excl. BTW
Team|Company
Analyse van de conditiestaat
Start meeting
Rondgang en audit
Analyse
Rapportage
Ontwerp van de renovatie roadmaps
Opmaak van een MJOP-scenario
Opmaak van scenario E90 – E60
Rapportage
Voorbereiding tot uitvoering
Kostenbegroting tot en met uitvoering van de scenario’s
Financieringsmogelijkheden en premies
Conclusie Voorstellen van de resultaten van de masterplanstudie
Totale Prijs (€)(excl. BTW)
Totale Prijs (€) incl. BTW)
ACE-Retrofitting | Specificaties Masterplanstudie_Hoofddocument |42
Bijlage 1: Basisdossier gebouw
Tijdens het voortraject zijn reeds heel wat gegevens verzameld van het appartementsgebouw ‘Naam Gebouw’ gelegen te ‘Adres Gebouw’. Dit werd zo nauwkeurig als mogelijk samengesteld door het Projectteam van de VME, de syndicus en de Renovatiecoach van de stad Antwerpen.
Dit dossier maakt dat de doorstart van de studie vlot kan verlopen en geen onnodige opzoekwerk moet gebeuren. Ook andere relevante informatie wordt aan het studieteam ter beschikking gesteld. Deze informatie moet waar relevant wel geverifieerd worden door de opdrachtnemer.
Het basisdossier bevat de volgende informatie:
Algemene informatie over het complex waarin het gebouw gelegen is
Organisatorische aspecten van de VME en Syndicus
Gebouwkenmerken en de geldende stedenbouwkundige contouren
Historische energievraag van het gebouw
Overzicht van het beschikbaar planmateriaal, technische data van het gebouw, uitgevoerde studies, verplichte audits, keuringen of conformiteitsattesten
Onderhoudshistoriek
Oplijsting van de gekende problemen in het gebouw
Geb
ouw
com
plex
Naa
m g
ebou
wco
mpl
exAd
res
Aant
al g
ebou
wen
in c
ompl
ex
Gebo
uw 1
Gebo
uw 2
Gebo
uw 3
Gebo
uw 4
Gebo
uw 5
Goed
geke
urd
RUP
plan
gebi
ed
Goed
geke
urd
BPA
plan
gebi
ed
Goed
geke
urd
Bele
idsp
lan
plan
gbie
d
RUP
in o
pmaa
k pl
ange
bied
BPA
in o
pmaa
k pl
ange
bied
Bele
idsp
lan
in o
pmaa
k pl
ange
bied
Dist
rict
* aa
nbou
wen
met
ver
schi
llend
bou
wja
ar e
n bo
uwfy
sisch
e ei
gens
chap
pen
zulle
n be
scho
uwd
wor
den
als v
ersc
hille
nde
gebo
uwen
Sted
elijk
e Ru
imte
lijk
Plan
ning
Dist
rict X
| N
aam
Geb
ouw
com
plex
| A
lgem
ene
info
Geb
ouw
com
plex
Stra
atPo
stco
de
Geb
ouw
com
plex
ID
Naa
m:
Link
:Sp
ecifi
eke
richt
lijne
n:
Bove
naan
zich
t van
het
geb
ouw
com
plex
Dist
rict X
| N
aam
Geb
ouw
1 |
Alg
emen
e in
form
atie
Org
anis
ator
isch
Synd
icus
Info
rmat
iebr
onBi
jkom
ende
doc
umen
tatie
Naa
m:
Man
daat
sind
s:
Man
daat
vas
tges
teld
tot (
max
3 ja
ar)
Cont
actp
erso
on:
Info
rmat
iebr
onBi
jkom
ende
doc
umen
tatie
Cont
actp
erso
on:
Jaar
lijks
e Al
gem
ene
verg
ader
ing:
Basis
akte
Regl
emen
t van
med
e-ei
gend
omAf
spra
ken
rond
opb
ouw
wer
king
s- e
n re
serv
efon
ds
Geb
ouw
vis
ualis
atie
Org
anis
atie
med
e-ei
gend
om
VME
Perio
de:
Priv
atie
f:
Bove
naan
zich
t geb
ouw
1:
Goo
gle
Eart
h Sa
telie
tbee
ldVo
oraa
nzic
ht G
ebou
w 1
: Goo
gle
Eart
h St
reet
view
Geb
ouw
ID
Typo
logi
eIn
form
atie
bron
Bijk
omen
de d
ocum
enta
tie
vrijs
taan
dla
ag (5
-) |
mid
denh
oog
| ho
og (8
+)
Func
tie V
oort
uin:
Func
tie O
mlig
gend
e tu
in:
rijla
ag (5
-) |
mid
denh
oog
| ho
og (8
+)
Foot
prin
t (ge
velb
reed
te):
Arch
titec
tura
le w
aard
eAr
chite
ct:
Bouw
stijl
:
Aanw
ezig
e er
fgoe
dele
men
ten
:
Bouw
bedr
ijf o
f alg
emen
e aa
nnem
erin
dien
gek
end:
Alge
mee
nIn
form
atie
bron
Bijk
omde
nde
docu
men
tatie
Kada
stra
le G
egev
ens
Bouw
jaar
Laat
ste
reno
vatie
met
bou
wve
rgun
ning
Aant
al b
ouw
lage
n
Max
imal
e ho
ogte
Keld
er
gehe
el /
gede
elte
lijk
Func
tiePa
rkee
r #
Fiet
spla
atse
n:
Ande
re:
Aanv
ulle
nde
Sted
ebou
wku
ndig
e re
gelg
evin
g (r
uim
telij
ke p
lann
ings
cont
ext)
Info
rmat
iebr
onBi
jkom
ende
doc
umen
tatie
Rooi
lijnd
ecre
et v
an to
epas
sing
(200
9)Ja
/ N
ee e
n op
wel
ke g
evel
van
toep
assin
g
Opt
oppe
n to
egel
aten
Rest
rictie
s Bou
wlij
n Ge
vel A
chte
r
Rest
rictie
s Gev
elto
epas
singe
n
Iden
tific
atie
Woo
neen
hede
nIn
form
atie
bron
Bijk
omen
de d
ocum
enta
tie
Tota
al a
anta
l
In e
igen
dom
Gehu
urd
Aant
al m
ede
eige
nare
n m
et v
erho
ogde
te
gem
oetk
omin
g zie
kenk
as (k
leef
brie
f xx1
/xxx
)
Type
Woo
neen
hede
nAa
ntal
Kada
stra
al in
kom
enO
nroe
rend
e vo
orhe
ffing
Info
rmat
iebr
onBi
jkom
ende
doc
umen
tatie
T1 T2 T3 T4 Hand
elsp
ande
nAa
ntal
Kada
stra
al in
kom
enO
nroe
rend
e vo
orhe
ffing
Info
rmat
iebr
onBi
jkom
ende
doc
umen
tatie
Tota
alIn
eig
endo
m
Gehu
urd
Om
schr
ijvin
g ty
pe
Geb
ouw
kenm
erke
n
Ove
rzic
ht in
vest
erin
gen
en o
nder
houd
gem
eens
chap
pelij
ke d
elen
Wer
king
sfon
dsJa
arlij
ks b
udge
tIn
dien
Ja, i
n ta
bel b
ijvoe
gen
en b
erei
kt/g
ewen
st re
sulta
at in
dien
mog
elijk
:
Aand
eel v
oor E
-ver
brui
kRe
serv
efon
dsHu
idig
e om
vang
(€)
Jaar
lijks
e op
bouw
(€)
voor
201
020
1020
1120
1220
1320
1420
1520
16
€
-
€
-
€
-
€
-
€
-
€
- €
-
€
-
2017
*20
18*
2019
2020
2021
2022
2023
na 2
023
€
-
€
-
€
-
€
-
€
-
€
- €
-
€
-
Wer
king
smid
dele
nEn
ergi
ebes
pare
nde
maa
treg
elen
uitg
evoe
rd?
(J/N
)?
Reed
s uitg
evoe
rde
Inve
ster
inge
n en
ene
rgie
besp
aren
de m
aatr
egel
en p
er ty
pe p
er ja
ar (i
n €)
of g
rote
ond
erho
udsw
erke
n
kade
r van
de
inve
ster
ing
(ver
duur
zam
ing
na e
nerg
ieau
dit,
onde
rhou
d, fu
nctie
wijz
igin
g,...
)Ty
pe in
vest
erin
g (g
ebou
wen
schi
l, HV
AC, a
nder
e te
chni
eken
,…)
Om
schr
ijvin
g va
n de
wer
ken
Tota
al:
Gep
land
e in
vest
erin
gen
en e
nerg
iebe
spar
ende
maa
treg
elen
per
type
per
jaar
(in
€)
kade
r van
de
inve
ster
ing
(ver
duur
zam
ing
na e
nerg
ieau
dit,
onde
rhou
d, fu
nctie
wijz
igin
g,...
)Ty
pe in
vest
erin
g (g
ebou
wen
schi
l, HV
AC, a
nder
e te
chni
eken
,…)
Om
schr
ijvin
g va
n de
wer
ken
Bijk
omen
de b
emer
king
en m
et b
etre
kkin
g to
t de
uitg
evoe
rde
inve
ster
inge
n of
jaar
lijks
ond
erho
udsw
erke
n:
Tota
al
Dis
tric
t X |
Naa
m G
ebou
w 1
| E
nerg
ieve
rbru
iken
Ener
giev
erbr
uik
Gem
eens
chap
pelij
ke d
elen
Elek
tric
iteit
(kW
h)Ga
s * (k
Wh)
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
jan
feb
maa ap
rm
ei jun jul
aug
sep
okt
nov
dec
Tota
al
(des
geva
llend
alle
en ja
arto
taal
en
alle
en v
oor b
esch
ikba
re ja
ren
invu
llen)
* ga
s = g
ecor
rigee
rd /
te c
orrig
eren
ver
brui
k in
dien
voo
r ver
war
min
g
Ener
giev
erbr
uik
per m
aand
/jaa
r per
type
Stoo
kolie
(lite
r)ve
rbru
ik zo
nnep
anel
en *
* (k
Wh)
Tarie
f Ele
ktric
iteit:
(€/k
Wh)
jaar
: le
vera
ncie
rco
ntra
ct to
tTa
rief G
as:
(€/k
Wh)
jaar
:le
vera
ncie
rco
ntra
ct to
tTa
rief S
took
olie
:(€
/l)ja
ar:
leve
anci
erco
ntra
ct to
t(€
/kW
h)ja
ar:
leve
ranc
ier*
*co
ntra
ct to
t*
indi
en zo
nnep
anel
en in
con
cess
ie zi
jn
EAN
Ele
k
(opt
ione
el in
dien
mee
rder
e)(o
ptio
neel
indi
en m
eerd
ere)
(opt
ione
el in
dien
mee
rder
e)(o
ptio
neel
indi
en m
eerd
ere)
Elek
tric
iteit
(kW
h)Ga
s * (k
Wh)
perio
de
mon
itorin
g
Tarie
f Zon
nepa
nele
n*:
EAN
Gas
- Jaa
rlijk
se p
rodu
ctie
(201
5/20
16):
- Ver
brui
k va
n zo
nnep
anel
en (2
015/
2016
):- t
oepa
ssin
g re
st e
lek.
:vb
. inj
ectie
, ter
ugdr
aaie
nde
telle
r,...
* bi
j and
er ty
pe v
an e
nerg
ieop
wek
king
gra
ag a
ange
ven
en
zelfd
e ge
geve
ns in
vulle
n
** in
dien
nie
t eig
en b
ehee
r: W
ordt
een
bed
rag
beta
ald
per
kWh?
-> in
vulle
n bi
j tar
ief z
onne
pane
len
Mon
itorin
g J/
N G
edet
aille
erd
Ener
giev
erbr
uik
per m
aand
/jaa
r per
type
Stoo
kolie
(lite
r)ve
rbru
ik zo
nnep
anel
en *
* (k
Wh)
** In
dien
zonn
epan
elen
:- e
igen
beh
eer (
J/N
)**:
Tota
al E
nerg
ieve
rbru
ik p
rivat
ieve
del
en (o
ptio
neel
indi
en in
tere
sse
voor
col
lect
ieve
HE-
opw
ekki
ng b
ijv sm
ard
grid
)
Elek
tric
iteit
(kW
h)Ga
s * (k
Wh)
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
jan
feb
maa ap
rm
ei jun jul
aug
sep
okt
nov
dec
Tota
al(d
esge
valle
nd a
lleen
jaar
tota
al e
n al
leen
voo
r bes
chik
bare
jare
n in
vulle
n)*
gas =
gec
orrig
eerd
/ te
cor
riger
en v
erbr
uik
indi
en v
oor v
erw
arm
ing
Ener
giev
erbr
uik
per m
aand
/jaa
r per
type
Stoo
kolie
(lite
r)ve
rbru
ik zo
nnep
anel
en *
* (k
Wh)
Dis
tric
t X |
Naa
m G
ebou
w 1
| C
heck
list d
ata
Data
ove
rzic
ht (i
ndie
n va
n to
epas
sing
)
Type
Om
schr
ijvin
gFo
rmaa
t (an
aloo
g |d
igita
al)
Bron
Ont
vang
enBo
uwpl
an b
esta
ande
toes
tand
Vloe
rpla
n pe
r niv
eau
Dwar
sdoo
rsne
den
van
het g
ebou
w
Voor
en
zij
Top Related