PROJECT-MER GEVANGENIS DENDERMONDE
Project-MER
Niet technische samenvatting
COLOFON
Opdracht:
Gevangenis Dendermonde
Kennisgeving / Ontwerp-MER – niet technische samenvatting
Opdrachtgever:
Poort van Dendermonde NV
Antoon van Osslaan 1 bus 1
1120 Neder-Over-Heembeek
Opdrachthouder:
Antea Belgium nv
Roderveldlaan 1
2600 Antwerpen
T : +32(0)3 221 55 00
F : +32 (0)3 221 55 01
www.anteagroup.be
BTW: BE 414.321.939
RPR Antwerpen 0414.321.939
IBAN: BE81 4062 0904 6124
BIC: KREDBEBB
Antea Group is gecertificeerd volgens ISO9001
Identificatienummer:
2293293012/gpa
Datum: status / revisie:
December 2015 Definitieve versie
Vrijgave:
Gert Pauwels, Account Manager
Controle:
Gert Pauwels, Account Manager
Projectmedewerkers:
Marijke Verhasselt, adviseur
Antea Belgium nv 2015 Zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Antea Group
mag geen enkel onderdeel of uittreksel uit deze tekst worden
weergegeven of in een elektronische databank worden gevoegd,
noch gefotokopieerd of op een andere manier vermenigvuldigd.
Team van deskundigen en projectmedewerkers
MER-coördinator: Gert Pauwels
Deskundigen:
Gert Pauwels: Bodem en Water
Paul Arts: Mens – Ruimtelijke aspecten
Sven Loridan: Geluid en trillingen
Jan Baeten: Mens – mobiliteit
Kristof Goemaere: Fauna en Flora
Cedric Vervaet: Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Dirk Dermaux: Lucht
Projectmedewerkers:
Charlotte Moerkerke, adviseur
Marijke Verhasselt, Adviseur
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 4 van 38
INHOUD
DEEL 1 NIET TECHNISCHE SAMENVATTING ............................................................ 5
1 INLEIDING EN AANLEIDING VOOR HET PROJECT-MER ............................................................ 6
1.1 INLEIDING ............................................................................................................................ 6
1.2 AANLEIDING VOOR HET PROJECT-MER ..................................................................................... 6
2 SITUERING VAN HET PROJECT BINNEN DE BELANGRIJKSTE JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE
RANDVOORWAARDEN .................................................................................................. 7
2.1 JURIDISCH KADER .................................................................................................................. 7
3 BESCHRIJVING VAN HET VOORGENOMEN PLAN .................................................................... 8
3.1 RUIMTELIJKE SITUERING ......................................................................................................... 8
3.2 VOORGESCHIEDENIS .............................................................................................................. 8
3.3 VERANTWOORDING VAN HET VOORGENOMEN PROJECT ............................................................... 8
3.4 BESCHRIJVING VAN HET VOORGENOMEN PLAN ........................................................................... 8
3.5 ONDERZOCHTE ALTERNATIEVEN ............................................................................................ 10
4 BESCHRIJVING VAN DE BESTAANDE TOESTAND, MILIEUEFFECTEN EN MAATREGELEN .................... 12
4.1 BODEM ............................................................................................................................. 12
4.2 WATER (GRONDWATER EN OPPERVLAKTEWATER)..................................................................... 13
4.3 FAUNA EN FLORA ................................................................................................................ 14
4.4 LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE ............................................................ 16
4.5 MENS - MOBILITEIT ............................................................................................................. 17
4.6 DISCIPLINE GELUID .............................................................................................................. 19
4.7 DISCIPLINE LUCHT ............................................................................................................... 19
4.8 MENS - RUIMTELIJKE ASPECTEN, HINDERASPECTEN EN GEZONDHEID ............................................ 21
5 SYNTHESE, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN .................................................................... 23
5.1 SYNTHESE VAN MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN ................................................ 23
5.2 EINDSYNTHESE ................................................................................................................... 36
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 5 van 38
DEEL 1 NIET TECHNISCHE SAMENVATTING
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 6 van 38
1 Inleiding en aanleiding voor het project-MER
1.1 Inleiding
Dit is de niet-technische samenvatting van een milieueffectrapport, m.a.w. een beknopte
samenvatting van het eigenlijke milieueffectrapport bestemd voor publiek en stakeholders. Een
milieueffectrapport is een openbaar document waarin de milieueffecten van het project en de
eventuele alternatieven voor dat project worden onderzocht. Het milieueffectrapport beslist niet of
het project goedkeuring krijgt. Dit wordt beslist door de goedkeurende instantie die hierbij rekening
houdt met milieueffectrapport.
De niet-technische samenvatting heeft als doel om aan publiek en belanghebbenden de relevante
informatie uit het milieueffectrapport van het voorgenomen project te communiceren en hiermee de
publieke participatie in het vergunningsproces te bevorderen. Voor de uitgebreide technische
informatie moet u het eigenlijke milieueffectrapport raadplegen.
Voor het lezen van de niet-technische samenvatting zijn de kaarten uit de aparte kaartenbundel bij
het MER, relevant.
1.2 Aanleiding voor het project-MER
Het consortium van Regie der Gebouwen en de Poort van Dendermonde voorziet de bouw en
exploitatie van een nieuwe gevangenis te Dendermonde. Waterwegen en Zeekanaal voorziet de
realisatie van de ontsluitingsweg voor de gevangenissite. Volgens de geldende regelgeving behoort
dergelijke project tot die projecten waarvoor een project-m.e.r.-screening kan opgemaakt worden,
echter verkiest de initiatiefnemer een volledige MER op te maken.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 7 van 38
2 Situering van het project binnen de belangrijkste juridische en
beleidsmatige randvoorwaarden
Als inleiding op een meer gedetailleerde bespreking van het voorgenomen project, wordt het project
eerst in een ruimer kader geplaatst. Dat gebeurt door de administratieve, juridische en beleidsmatige
achtergrond te schetsen waarbinnen het voorgenomen project wordt uitgevoerd. De relevante
aspecten van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden omkaderen het projectgebied en
leggen beperkingen op aan uitgevoerde werken.
2.1 Juridisch kader
2.1.1 Ruimtelijke ordening
De site voor de gevangenis is volgens het gewestplan gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch
gebied en woonuitbreidingsgebied.
Teneinde de bouw en vergunningverlening van een gevangenis op deze site mogelijk te maken is
momenteel een procedure lopende om de bestemming van de site te wijzigen, door middel van een
provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan. Volgens dit ontwerp-PRUP ‘Afbakening kleinstedelijk gebied
Dendermonde West III’ wordt het gebied bestemd voor de realisatie van een gevangenis en bijhorende
voorzieningen, parkeerterrein, fietspad en bufferzones. Volgende bestemmingen zijn van toepassing
op de site en omgeving:
• Art. 3: zone voor gevangenis
• Art. 5: zone voor wegenis
• Art. 6: zone voor wegenis en waterlopen
• Art. 7: hoogspanningslijn
2.1.2 Milieuhygiënerecht
Bij hergebruik van uitgegraven bodem, moet rekening gehouden worden met de kwaliteitsnormen
zoals die zijn vastgelegd in de VLAREBO- en VLAREMA-reglementering.
Het project dient ook rekening te houden met de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake
hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater
en hemelwater.
Het projectgebied is niet gelegen binnen een beschermingszone voor grondwaterwinning.
Het decreet integraal waterbeheer en het uitvoeringsbesluit van de watertoets zijn van belang, gezien
het MER de elementen moet aanreiken om de watertoets uit te voeren.
De Zwyvickwaterloop, een oud-geklasseerde waterloop, bevindt zich langs de noordelijke grens van
het projectgebied. De bevaarbare waterlopen Dender en Oude Dender bevinden zich respectievelijk
ten westen en ten noorden van het projectgebied.
2.1.3 Milieubeheersrecht
Het projectgebied is niet gelegen in of nabij bosgebied, Natura-2000-gebied of VEN-gebied. Ten
westen van het projectgebied is een natuurgebied aangeduid op het gewestplan. Verspreid over de
site bevinden zich een beperkt aantal kleine, beboste percelen.
De noordelijke ontsluitingsweg doorkruist een beschermd landschap en de zone voor gevangenis
grenst in het zuiden aan een relictzone. In de omgeving van het projectgebied komen verder
bouwkundige relicten voor. Er bevinden zich geen ankerplaatsen, beschermde monumenten of
beschermde stads- of dorpsgezichten in het projectgebied.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 8 van 38
3 Beschrijving van het voorgenomen plan
3.1 Ruimtelijke situering
Kaart 1 – Situering op topografische kaart
Kaart 2 – Situering op orthofoto
Kaart 3 – Situering op het gewestplan
Het projectgebied is gelegen op het grondgebied van Dendermonde, ten westen van de stadskern. De
site voor de gevangenis is grofweg begrensd door de Boonwijk in het oosten, de Dender in het westen,
de spoorlijn Dendermonde – Gent in het zuiden en Oud Klooster in het noorden. Het projectgebied
heeft een oppervlakte van ca. 11 ha en is momenteel in landbouwgebruik.
De noordelijke ontsluitingsweg verbindt de gevangenissite met de N416 in het noorden en heeft een
lengte van ca. 1,2 km. De ontsluitingsweg is reeds deels aangelegd (maar is op dit moment niet
vergund). De weg start aan de gevangenis, ten oosten van de ontginningsvijvers, kruist vervolgens de
Oude Dender via een brug en loopt vervolgens parallel met de Dender (ten oosten van de Dender) tot
de aansluiting met de N406.
3.2 Voorgeschiedenis
In 2002 werd het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan (PRUP) ‘Afbakening van het
structuurondersteunend kleinstedelijk gebied van Dendermonde’ opgemaakt. Dit PRUP werd echter
in 2009 vernietigd door de Raad van State.
De toenmalige minister van justitie heeft in 2008 een masterplan opgesteld om de
gevangenisinfrastructuur te renoveren en de capaciteit uit te breiden. In dit masterplan wordt een
nieuwe gevangenis voorzien in Dendermonde.
Al voor het PRUP een eerste keer vernietigd werd, werd al een nieuw PRUP opgemaakt waarbij zo veel
mogelijk rekening gehouden werd met de argumenten uit het eerste arrest van de Raad van State en
de klachten van de indieners van de procedure bij de Raad van State. Het PRUP ‘Dendermonde West’
werd vergezeld van een plan-MER en werd goedgekeurd in 2011.
Er werd echter een nieuwe procedure gestart bij de Raad van State tot nietigverklaring (en schorsing)
van het nieuwe PRUP ‘Dendermonde West’, waarop het PRUP in 2014 werd vernietigd.
In 2014 werd er daarom gestart met de opmaak van een nieuw PRUP, het PRUP ‘Dendermonde WEST
III’. De bijhorende plan-MER voor het PRUP ‘Dendermonde West III’ werd goedgekeurd in maart 2015.
Momenteel (december 2015) is de procedure voor opmaak en goedkeuring van het PRUP lopende.
3.3 Verantwoording van het voorgenomen project
De verantwoording voor het voorgenomen project vloeit voort uit de nood aan nieuwe gevangenissen
en het masterplan opgesteld door de minister van justitie met betrekking tot de
gevangenisinfrastructuur voor de periode 2008-2012-2016. In het masterplan wordt een actieplan
opgesteld waarin aangegeven wordt welke gevangenissen behouden worden, welke verbouwd
worden en welke gevangenissen vervangen worden. Hiervoor zijn de verschillende plannen opgedeeld
volgens categorieën. De gevangenis van Dendermonde is opgenomen in de categorie ‘nieuwe
gevangenissen’ onder de rubriek gekende locaties.
3.4 Beschrijving van het voorgenomen plan
Het project bestaat uit de bouw en exploitatie van een nieuwe gevangenis te Dendermonde. Dit omvat
concreet:
• Een nieuwe gevangenis van het type ‘Ducpétieux’ (d.i. een klassieke gevangenis in stervorm)
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 9 van 38
• Een muur, afrastering en ringgracht rondom het gevangeniscomplex
• Een parking ten westen van de gevangenis
• Een nieuwe ontsluitingsweg richting het noorden1
Een visualisatie van de geplande gevangenis is weergegeven in onderstaande figuur:
Figuur 3-1: Impressie van de gevangenis vanuit de lucht (Bron: Jaspers-Eyers, 2015)
De eigenlijke gevangenis wordt in het oosten van het projectgebied gebouwd. Volgende gebouwen
kunnen onderscheiden worden (zie ook Figuur 3-2):
(a) Het Inkomgebouw, inclusief het raadzalencomplex;
(b) Het Dienstengebouw, inclusief de sportzaal en de administratievleugel;
(c) Het Cellulair gedeelte, inclusief de lokalen rond de kern;
(d) Het Logistiek- of werkgebouw;
(e) Transitiegebouwen.
1 In casu werd een deel van de noordelijke ontsluiting reeds aangelegd. Toch zal de aanleg van de
noordelijke ontsluiting nog worden onderzocht, in kader van de volledigheid van het project-MER.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 10 van 38
Figuur 3-2: Inrichtingsplan (Bron: Poort van Dendermonde)
Rond de gevangenis is van buiten naar binnen een ringgracht, een afsluiting en een muur voorzien.
Tussen de afsluiting en de muur bevinden zich lichtmasten die de gevangenis verlichten.
Tussen de gebouwen worden wandelingen en tuinen voorzien. Het terrein buiten de muren wordt zo
natuurlijk mogelijk aangekleed.
Ten westen van de gevangenis is parking voorzien. De hoofdontsluiting is voorzien naar het noorden
(d.i. de noordelijke ontsluitingsweg), parallel met de Dender. Een fiets- en voetgangersverbinding is
voorzien naar de Meersstraat. Er wordt een bijkomende functie als nooduitgang voorzien naar de
Meersstraat.
De gevangenis wordt voorzien op circa 440 gedetineerden. Het project vormt een vrij omvangrijk
complex met een totale grondoppervlakte van ca. 120.476 m². Er is bewust gekozen voor een
compacte inplanting: de bebouwde oppervlakte bedraagt 18.550 m². Het gevangenisgebouw zelf zal
300 m op 310 m zijn.
3.5 Onderzochte alternatieven
3.5.1 Nulalternatief
Bij het alternatievenonderzoek is het belangrijk te onderstrepen dat er eveneens een nulalternatief
aan bod komt. Het nulalternatief betekent dat het voorgenomen project niet doorgaat of m.a.w. dat
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 11 van 38
er geen gevangenis gebouwd zal worden. Met betrekking tot de ontsluitingsweg is dit, gelet op de
juridische situatie, niet volledig van toepassing.. In het nulscenario is de weg feitelijk reeds aanwezig.
Er is door de regering beslist om te voorzien in een moderne gevangenisinfrastructuur met een
verhoging van de capaciteit. De renovatie van de huidige gevangenis van Dendermonde wordt als niet
haalbaar beschouwd, en dit wegens technische en ruimtelijke redenen.
Het niet realiseren van een nieuwe gevangenis beantwoord derhalve niet aan de doelstellingen en
wordt daarom niet als een apart te onderzoeken alternatief weerhouden. Het nulalternatief betreft
wel het referentiekader om de milieueffecten te boordelen.
3.5.2 Overige alternatieven
In voorgaande fasen en in het plan-MER van het PRUP ‘Dendermonde West III’ werden verscheidene
alternatieven onderzocht. Op basis van deze analyse werd in die voorgaande fasen besloten dat er
geen redelijke locatie-alternatieven in aanmerking kwamen voor verder onderzoek.
In het goedgekeurde plan-MER werden tevens verscheidene uitvoeringsalternatieven onderzocht.
Deze hadden betrekking op de locatie van de ontsluitingsweg en de locatie van de parking op de site.
Op basis van de bevindingen in dit plan-MER, werd uiteindelijk besloten tot de realisatie van de
noordelijke ontsluitingsweg, met situering van de parking aan de westzijde.
Er worden in dit MER geen nieuwe uitvoeringsalternatieven onderzocht. Wel kunnen in het MER, op
basis van de effectenanalyse nog maatregelen en aanbevelingen gedaan worden, die ingrijpen op het
voorliggende project.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 12 van 38
4 Beschrijving van de bestaande toestand, milieueffecten en
maatregelen
4.1 Bodem
4.1.1 Bestaande toestand
De eerste 5 à 6 m van de ondergrond bestaat uit quartaire afzettingen. Daaronder bevindt zich de
tertiaire afzettingen van de Formatie van Lede.
Volgens de bodemkaart (2001) bestaat de bodem ter hoogte van de gevangeniszone hoofdzakelijk uit
droog zandleem (Lba). In het noorden en zuidoosten komt vochtig zandleem voor (Lccz). In het
zuidwesten van het projectgebied bestaat de bodem uit droog (Sbc) tot vochtig (Scc) zand en een
groeve (OE). De noordelijke ontsluitingsweg bevindt zich volgens de bodemkaart op droge zandleem
(Pbc), vochtige zandleem (Lccz), droog zand (Sbc), antropogene bodem (ON, OB en OE) en in natte klei
(Eep).
Deze bodems zijn zeer weinig (zandbodems), matig gevoelig (zandleembodems) tot zeer gevoelig
(kleibodems) voor bodemverdichting. Het projectgebied is grotendeels matig gevoelig voor
verdichting. Met uitzondering van de antropogene bodems en de kleibodem zijn alle bodems in het
projectgebied matig gevoelig voor profielverstoring.
De gronden in projectgebied zijn hoofdzakelijk niet gevoelig voor bodemerosie volgens de
watertoetskaart erosiegevoeligheid. Er zijn geen bodems aangeduid als waardevolle bodem in of in de
nabije omgeving van het projectgebied.
Het gebied is van oudsher landbouwgebied en er zijn geen gegevens bekend over mogelijke
vervuilende activiteiten die in het projectgebied hebben plaatsgevonden. Binnen het projectgebied
werd in kader van het grondverzet voor dit project een milieuhygiënisch onderzoek uitgevoerd. Voor
geen enkele van de onderzochte parameters werd een overschrijding van relevante
verontreinigingsparameters vastgesteld.
Ten westen van het projectgebied bevond zich volgens de gegevens van Waterwegen en Zeekanaal
afdeling Bovenschelde in de jaren ’60 een stortplaats. De gestorte materialen zijn ofwel ongevaarlijke
materialen of aanwezig in vaste stof waardoor ze zich niet verspreiden via het grondwater. Volgens de
informatie van de stad Dendermonde zou er vroeger ook een stortplaats geweest zijn aan het
hoogspanningsstation in de Brugstraat.
Met uitzondering van de reeds aangelegde noordelijke uitsluitingsweg is het volledige projectgebied
momenteel onverhard en in gebruik voor de landbouw.
4.1.2 Geplande toestand
Er zal vergraving plaatsvinden voor de bouw van de gevangenis. Hierdoor kan de bodem verdicht en
het bodemprofiel verstoord worden. De zone waar vergraven zal worden is echter weinig gevoelig
voor verdichting, en heeft een bodemprofiel dat ook in de omgeving vaak voorkomt. Er wordt daarom
slechts een beperkt effect verwacht. Er wordt naar gestreefd om de uitgegraven grond maximaal te
hergebruiken op de site zelf.
Voor de bouw zal er ook een beperkte bemaling plaatsvinden. Gezien de weinig gevoelige bodem
worden geen significante effecten verwacht inzake stabiliteit. Ook inzake erosie worden geen
significante effecten verwacht.
Er zijn momenteel geen verontreinigingen gekend in het projectgebied. Er worden wel een aantal
installaties en activiteiten gepland met een mogelijk risico voor bodemverontreiniging. Aangezien er
voldoende maatregelen, onderhoud en controles voorzien zijn en aangezien de regelgeving gevolgd
zal worden, worden slechts beperkte effecten verwacht indien calamiteiten zouden optreden.
Wat de noordelijke ontsluitingsweg zijn in de praktijk de grondwerken reeds uitgevoerd en zijn er dus
geen bijkomende effecten meer te verwachten. Ten opzichte van de huidige juridische toeestand (de
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 13 van 38
weg is dan als niet vergund en dus als niet bestaande te beschouwen) wordt er maximaal een beperkt
negatief effect verwacht voor de discipline bodem.
Er worden voor de discipline bodem geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
4.2 Water (grondwater en oppervlaktewater)
4.2.1 Bestaande toestand
4.2.1.1 Grondwater
Het grondwater bevindt zich volgens eerder uitgevoerde proeven uitgevoerd gemiddeld op een diepte
van 1,5 m onder maaiveld, met een hoogst grondwaterstand van 0,8 m onder maaiveld. Recenter
metingen wijzen uit dat de grondwatertafel schommelt tussen de 1,45 m onder maaiveld en 2,60 m
onder maaiveld.
Met uitzondering van de zone parallel aan de Dender is het projectgebied aangeduid als
infiltratiegevoelig op de watertoetskaart infiltratiegevoelige bodems.
Het projectgebied situeert zich in een gebied dat als zeer kwetsbaar voor grondwater wordt
beoordeeld (type Ca1), vanwege een zandige watervoerende laag en een zandige deklaag.
Het projectgebied is niet gelegen in een waterwingebied of in een beschermingszone van een
waterwingebied. Binnen en in de onmiddellijke nabijheid van het projectgebied zijn geen vergunde
grondwaterwinningen. Er zijn wel enkele vergunde winningen binnen een straal van 1.000 m rondom
het projectgebied.
Het voorgenomen project is niet gelegen in een beschermingszone voor grondwaterwinning, noch
bevindt er zich een beschermingszone voor grondwaterwinning in de ruime omgeving van het
voorgenomen project (dichtstbijzijnde op > 3 km). Het projectgebied is ook niet gelegen in
oppervlaktewaterwingebied.
Volgens de watertoetskaart grondwaterstromingsgevoeligheid is het projectgebied gelegen in een
zone die matig gevoelig is voor verstoring.
Het bodemgebruik wordt ingedeeld in verharde en niet-verharde bodemgebruiken. Met uitzondering
van de reeds gedeeltelijk aangelegde ontsluitingsweg is het volledige projectgebied onverhard.
4.2.1.2 Oppervlaktewater
Afwatering
Het projectgebied ten zuiden van de Oude Dender bevindt zich in de vallei van de Dender en de
Vondelbeek. Het projectgebied ten noorden van de Oude Dender (noordelijk deel nieuwe
ontsluitingsweg) maakt deel uit van het Beneden-Scheldebekken en meer bepaald het deelbekken
Scheldeland. Langsheen de noordelijke grens van het projectgebied van de gevangenis komt de oud-
geklasseerde Zwyvickwaterloop voor. Ten westen stroomt de bevaarbare waterloop Dender. De zone
voor de noordelijke ontsluitingsweg kruist de bevaarbare waterloop Oude Dender. Grenzend aan de
site in het westen bevinden zich twee ontginningsvijvers.
Het projectgebied bevindt zich in de polder van de ‘Beneden Dender’ en de polder van ‘Schelde-Durme
Oost’.
Het projectgebied behoort tot het waterzuiveringsgebied van Dendermonde. De dichtstbijzijnde
riolering die aangesloten is op de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) bevindt zich in de
Gasthuisstraat, ten oosten van het projectgebied.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 14 van 38
Oppervlaktewaterkwaliteit
Door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) worden metingen uitgevoerd ter bepaling van de
kwaliteit van de waterlopen in het Vlaamse Gewest. In de omgeving van het projectgebied bevinden
zich volgende meetpunten:
• Meetpunt 517000 (Steenbeek), 250 m ten zuiden van het projectgebied
• Meetpunt 517050 (Steenbeek), verder stroomopwaarts
• Meetpunt 499600 (Dender), ter hoogte van de spoorweg
Deze meetpunten geven voor de Dender een niet tot matig verontreinigde situatie aan. De Steenbeek
is matig tot zwaar verontreinigd. In alle waterlopen is de waterkwaliteit wel (lichtjes) gestegen sinds
de start van de metingen.
Overstromingsregime
In het noorden van de gevangeniszone bevindt zich volgend de watertoetskaart een zone die als
effectief overstromingsgevoelig wordt aangeduid. De ontsluitingsweg doorkruist effectieve en
potentieel overstromingsgevoelige gebieden. Er zijn echter sinds de jaren ’50 geen problemen
vastgesteld met betrekking tot overstromingen.
4.2.2 Geplande toestand
4.2.2.1 Wijziging aspecten grondwater
Tijdens de aanleg zal het grondwaterpeil in de omgeving tijdelijk dalen ten gevolge van de bemaling.
Rekening houdend met de afstand tot de dichtstbijzijnde grondwaterwinning en de invloedsstraal van
de bouwput wordt geen impact verwacht op grondwaterwinningen in de omgeving.
De geplande ondergrondse constructies reiken niet tot op een ondoorlaatbare laag in de bodem. Er
zijn bijgevolg geen tot slecht beperkt negatieve effecten te verwachten op de grondwaterstroming.
Ongeveer 47 % van het terrein zal verhard worden. De overige 53 % van het terrein wordt als
onverhard beschouwd. Wat infiltratie betreft zal het water probleemloos kunnen infiltreren in de
onverharde zones (het projectgebied is volledig gelegen op infiltratiegevoelige bodems). Op de
verharde zones zal het water niet meer infiltreren, maar afstromen. Er zijn echter verschillende
maatregelen getroffen om te voldoen aan de eisen opgelegd door de provincie en aan het
Hemelwaterbesluit (aanleg van o.a. wadi’s en infiltratiegrachten). Het effect van de bijkomende
verhardingen wordt daarom als beperkt negatief beoordeeld.
Het risico op het veroorzaken van grondwaterverontreiniging wordt als voldoende beheerst
beschouwd.
4.2.2.2 Wijziging aspecten oppervlaktewater
Er worden geen significant negatieve effecten verwacht met betrekking tot de productie en afvoer van
hemelwater en de afvoer van afvalwater. Er werd voldaan aan zowel de watertoets als de
voorwaarden opgelegd door de provincie Oost-Vlaanderen inzake buffering en infiltratie. Een deel van
hemelwater wordt opgevangen en herbruikt. Er wordt geen bijkomend riscio op overstromingen
gecreëerd. De lozing van het afvalwater levert geen probleem op voor de RWZI van Dendermonde.
4.3 Fauna en flora
4.3.1 Bestaande toestand
Biologische waarderingskaart
Het projectgebied ter hoogte van de geplande gevangenis bevat hoofdzakelijk biologisch minder
waardevolle percelen. In het zuidwesten van het projectgebied bevinden zich twee biologische
waardevolle percelen. Het betreft gemengde loofhoutopslag (gml) in complex met een verruigde zone
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 15 van 38
t.h.v. een voormalige hoogstamboomhaard (kj). Daarnaast is er een populierenaanplant op vochtige
grond met ruderal ondergroei van grote brandnetel en vlier (lhb). Ook de omgeving van het
projectgebied wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door biologisch minder waardevol akkerland. De zone
ten westen van het projectgebied, tot aan de Dender, vormt hierop een uitzondering. Dit gebied wordt
gekarteerd als biologisch waardevol tot zeer waardevol. Volgende ecotopen komen voor: eutrofe
plassen (ae), vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (sf), dijk (kd), verruigd grasland (hr),
populierenaanplant op vochtige bodem met ruderale ondergroei (lhi) en natte ruigte met
moerasspirea (hf-).
Naast het eigenlijke projectgebied is de ontsluitingsweg een onderdeel van het gevangenisproject.
Deze ontsluitingsweg is voor het grootste gedeelte gerealiseerd. Dit zorgt voor een belangrijk
onderscheid tussen de juridische situatie (want de weg is niet vergund) en de feitelijke situatie op het
terrein. Deze weg doorsnijdt een aantal biologisch waardevolle zones volgens de Biologische
waarderingskaart. De ontsluitingsweg heeft een substantieel gedeelte biologisch waardevol gebied
ingenomen en er tevens voor gezorgd heeft dat er een versnipperend effect opgetreden is ter hoogte
van het gedeelte net ten zuiden van de Oude Dender. Ten dele zijn bepaalde zones actueel terug met
pionieersvegetatie begroeid, gezien de werkzaamheden stilliggen en de weg nog niet voltooid is ter
hoogte van de Oude Dender. Beide zones zijn niet gekarteerd als faunistisch belangrijk gebied op de
biologische waarderingskaart, maar de zone ten westen van het projectgebied heeft naar fauna toe
wel een zekere waarde.
De omgeving van de site, en dan in het bijzonder de zone van de Oude Dender, zijn van belang voor
de aanwezigheid van vleermuizen.
Beschermde gebieden
Er is geen habitatrichtlijngebied (SBZ-H) noch vogelrichtlijngebied (SBZ-V) aanwezig in de omgeving
van het voorgenomen plan. Het meest nabijgelegen gebied ligt op ca. 2 km ten noorden en is het
vogelrichtlijngebied ‘Durme en middenloop van de Schelde’. Het dichtstbijzijnde habitatrichtlijngebied
bevindt zich ca. 2,5 km ten noorden, zijnde het ‘Schelde- en Durmeëstuarium van de Nederlandse
grens tot Gent’.
Het voorgenomen plan maakt geen deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Het
dichtstbijzijnde VEN-gebied is gelegen op een afstand van ongeveer 1,5 km ten noorden van het
projectgebied (‘Vallei van de Boven Zeeschelde van Kalkense meersen tot Sint-Onolfspolder’).
Gezien de aard van de activiteiten die zal toegelaten worden door uitvoering van het voorgenomen
project worden geen significante effecten verwacht op deze beschermde gebieden. De opmaak van
een passende beoordeling en verscherpte natuurtoets wordt bijgevolg ook niet nodig geacht.
4.3.2 Geplande toestand
De biotoopinname ten gevolge van de inplanting van de gevangenis zelf is vrij beperkt. Er zijn geen
zeldzame vegetaties noch zeer waardevolle zones aanwezig binnen de contouren van de geplande
gevangenis. Rondom de site wordt voorzien in de aanplant van groenstructuren die de effecten van
de biotoopinname milderen. Ook het stukje bos dat verdwijnt, zal heraangeplant worden binnen de
contouren van de site. In het gevangenisontwerp en vooral de omgevingsaanleg wordt in vrij
belangrijke mate rekening gehouden met de integratie in de omgeving. De soortenkeuze is gebaseerd
op inheemse soorten en voorziet een gevarieerde samenstelling van de diverse groenbuffers. De
soortenkeuze voorziet in de aanplant van inheemse soorten met een ecologische meerwaarde.
De ontsluitingsweg veroorzaakt op vlak van biotoopinname en versnippering/verstoring de
belangrijkste effecten. Deze weg is reeds ten dele aangelegd, waarbij waardevolle vegetatie
verwijderd werd. De ontbossing wordt gecompenseerd door het spontaan laten verbossen van een
ander perceel in de omgeving van de site.
Door de verwijdering van deze vegetatie (en later verlichting van de weg) is er een versnipperend en
verstorend effect opgetreden, met name voor de vleermuizen die zich tussen Oude Dender en Dender
verplaatsen.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 16 van 38
Deze verstoring bestaat uit licht/geluid/beweging en kan gemilderd worden door o.a. de nachtelijke
verlichting maximaal te beperken. Zo wordt verstoring voor gevoelige vleermuizen beperkt waardoor
de weg de relatie tussen Oude Dender en waterwinningspunt/Denderoevers niet volledig doorbreekt.
Dit wordt in het projectvoornemen met betrekking tot de ontsluitingsweg reeds opgenomen, want er
wordt voorzien in een aangepaste verlichting van her brugdek, door middel van LED-verlichting in de
balustrades.
Langs de toegangsweg is het noodzakelijk om maximaal heraanplant te realiseren en dit verder met
struiken dicht te planten. Voornamelijk ter hoogte van de Oude Dender dient er verdere aanplant
gerealiseerd te worden. De opengekapte zone is nu ruim breder dan het voorziene wegprofiel. De
belangrijkste milderende maatregelen met betrekking tot Fauna en Flora bestaat er dan ook uit in het
voorzien van een aanpaste verlichting van de weg ter hoogte van de Oude Dender en het voorzien van
beplanting langs die toegangsweg in zone net ten zuiden van de Oude Dender, zodat er hier een ‘hop-
over’ ontstaat voor de vleermuizen.
4.4 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
4.4.1 Bestaande toestand
Het projectgebied is grotendeels opgenomen in het traditioneel landschap “Klein-Brabant – Vaartland
en Buggenhout”. Het uiterste zuidwesten van het projectgebied behoort tot het traditioneel landschap
“Dendervallei”.
De spoorlijn Brussel-Dendermonde, de hoogspanningslijn die het gebied doorkruist, de (Oude) Dender
en het relatief vlakke landbouwlandschap bepalen de landschappelijke structuur.
De noordelijke ontsluitingsweg doorkruist het beschermd landschap ‘Oude Denderloop’. Verder
bevinden er zich geen erfgoedwaarden binnen het projectgebied. In de omgeving komen wel
elementen met erfgoedwaarde voor. De relictzone ‘Dendervallei’ bevindt zich net buiten het
projectgebied in het zuidwesten. In het zuidoosten is een boerenarbeiderswoning aangeduid als
bouwkundig erfgoed.
Om een overzicht te krijgen van de reeds gekende archeologische sites kan de Centrale Archeologische
Inventaris (CAI)2 geraadpleegd worden. Het spreekt voor zich dat deze databank enkel de reeds
gekende erfgoedwaarden omvat, die slechts een zeer kleine fractie van ons bodemarchief
vertegenwoordigen. Zowel in het projectgebied als in de directe omgeving van het projectgebied
bevinden zich verschillende gekende archeologische sites in de CAI.
Er werd reeds tweemaal een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd in het projectgebied. Op de site
van de geplande gevangenis voerde All Archeo onderzoeken uit in 2011. Hierbij zijn verschillende
sporen aangetroffen van menselijke activiteit zoals greppels, kuilen, paalsporen en enkele
verstoringen. Ruben Willaert bvba voerde archeologisch vooronderzoek uit ter hoogte van de
noordelijke uitsluitingsweg. Bij de opgravingen zijn resten van een grafveld gevonden en aanwijzingen
voor een cultusplaats uit de IJzertijd.
4.4.2 Geplande toestand
Het project voorziet de bouw van een omvangrijk complex met een tot oppervlakte van ca. 11 ha. De
gevangenis past qua landschapsstructuur niet in de omgeving. De verlichting ’s avonds en ’s nachts
versterkt dit effect. De inrichting van groenzones en groenbuffers aan alle zijden matigt dit effect wel.
Desalniettemin zal het project qua landschapsbeeld en –structuur een negatieve impact hebben.
2 De Centrale Archeologische Inventaris is een inventaris van tot nog toe gekende archeologische vindplaatsen. Vanwege het
specifieke karakter van het archeologisch erfgoed dat voor ons verborgen zit in de ondergrond, is het onmogelijk om op basis
van de Centrale Archeologische Inventaris uitspraken te doen over de aan- of afwezigheid van archeologische sporen. Zekerheid
omtrent aan- of afwezigheid van archeologische sporen kan alleen met verder onderzoek vastgesteld te worden.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 17 van 38
Er verdwijnen enkele buurtwegen, die gebruikt worden door zachte recreanten, en gecompenseerd
worden door de aanleg van nieuwe fiets- en wandelpaden. De beeld- en belevingswaarde zal
aangetast worden tijdens zowel de aanlegfase als de exploitatiefase.
Er worden geen significant negatieve effecten verwacht op de erfgoedwaarden doordat het erfgoed
op geruime afstand gelegen is, of omdat er reeds barrières aanwezig zijn. De noordelijke
ontsluitingsweg doorkruist het beschermd landschap ‘Oude Denderloop’. Het project is echter niet in
strijd met de erfgoedwaarden van dit beschermd landschap, aangezien de weg wordt aangelegd in
een zone die reeds was voorbehouden voor de bouw van een sluis op de Oude Dender.
Het volledige projectgebied is een archeologisch waardevolle zone. Door vergraving zal een
aanzienlijke zone verstoord worden, hetgeen negatief beoordeeld wordt.
Er worden geen bijkomende maatregelen voorgesteld.
4.5 Mens - mobiliteit
4.5.1 Bestaande toestand
Langzaam verkeer
Het projectgebied is momenteel voor langzaam verkeer bereikbaar via volgende wegen:
• Tragel(weg): met als hoofdfunctie dienstweg voor het onderhoud en de controle van de
dijken van de Dender
• Oud-Klooster
• Galeidestraat
• Meersstraat (en onverhard verlengde tot aan Oud Klooster)
Daarnaast zijn er in de omgeving van het projectgebied nog verschillende functionele fietsroutes
aanwezig. Zo is het jaagpad langs de Dender en de Oude Denderarm geselecteerd als hoofdroute. De
N406 Steenweg op Aalst – Gentsesteenweg en de as Brugstraat – Botermelkstraat zijn dan weer
geselecteerd als functionele fietsroute.
Ten slotte doorkruisen verschillende buurtwegen het projectgebied.
Openbaar vervoer
Het projectgebied is niet goed ontsloten door het openbaar vervoer. Onderstaande een overzicht van
de dichtstbijzijnde haltes voor regionaal openbaar vervoer:
• Halte Dendermonde Dammenlaan: 1,5 km (deze halte wordt bedient door lijnen 27, 28, 29
en 57);
• Station Dendermonde: 1,6 km (deze halte wordt bedient door lijnen 21, 23, 24, 26, 27, 28,
29, 57, 68, 91, 92, 245, 252, 253, 254 en 257).
Op wandelafstand (+- 750 meter) is er wel de halte ‘Sint-Gillis-Dendermonde Rusthuis Boonwijk’. Deze
halte wordt op aanvraag bediend door belbus 320.
Op vlak van treinverkeer is het projectgebied gelegen tussen twee stations. Zo is het station van
Dendermonde op een wandelafstand van 1,6 kilometer gelegen ten oosten van het projectgebied. Het
station van Oudegem ligt dan weer op een wandelafstand van 1,8 kilometer ten westen van het
projectgebied. Beide stations zijn gelegen langs spoorweg 53 tussen Schellebelle en Leuven.
Gemotoriseerd verkeer
In het projectgebied zijn slechts een beperkt aantal wegen aanwezig. Het betreft:
• Eikelstraat (noord-zuid), gedeeltelijk onverhard
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 18 van 38
• Oud Klooster – Galeidestraat (oost-west), gedeeltelijk onverhard
Verder zijn nog een aantal onverharde wegen aanwezig. Deze dienen voornamelijk voor de
toegankelijkheid van de landbouwpercelen in het projectgebied.
Het gebied is momenteel enkel toegankelijk via de Boonwijk in het zuiden en meer bepaald de
Gasthuisstraat. De Gasthuisstraat sluit aan op de Galeidestraat en vervolgens de Paardentrapstraat
(richting centrum van Dendermonde), Boonwijkstraat (richting Denderbelle) en Warmen Haard.
Momenteel is er ten noorden van het plangebied geen aansluiting op het wegennet. Langs de Dender
bevindt zich een jaagpad (Tragelweg) met als hoofdfunctie dienstweg voor het onderhoud en de
controle van de dijken van de Dender. Het wordt ook veelvuldig gebruikt door fietsers.
Op basis van uitgevoerde tellingen in 2014 kan gesteld worden dat de afwikkeling van het kruispunt
(Gentsesteenweg N406 x Tragel) zowel in de ochtend- als avondspits vlot verloopt.
4.5.2 Effecten geplande toestand
Op basis van kencijfers en aannames voor de verschillende verkeersstromen die gegenereerd worden
door het project, aangeleverd door de opdrachtgever, geeft onderstaande tabel een overzicht van de
te verwachte verkeersgeneratie van het project.
Tabel 4-1 Verkeersgeneratie projectgebied
Tijdstip Tijdstip detail Werknemers Advocaten,
verhoren
Bezoekers Leveranciers Andere Totaal
23u00-7u00 5u45 37,5+7,5 * 0 0 0 0 45
7u00-19u00 Ochtendspits
(8u00-9u00)
30x1 2x1 0 0 0 32
Verspreid 7x2 0 12x2 10x2 58
14u00 37,5x2 0 0 0 0 75
1
bezoekersronde
tijdens spits
Namiddag 0 0 54x2** 0 0 90
Avondspits
(16u00-17u00)
30x1 16x1
2x1
13.5x2** 0 0 75
17u00-19u00 0 8x1 13,5x2** 0 0 35
19u00-23u00 19u00-20u30 0 8x1 0 0 0 8
22u10 7,5+37,5* 0 0 0 0 45
Totaal 225 50 162 24 20 481
Uit bovenstaande tabel is duidelijk dat de meeste bewegingen van en naar de gevangenis buiten de
gebruikelijke spitsuren plaatsvinden. Tijdens de ochtendspits zijn het enkel de werknemers met
dagshift die zorgen voor 32 bijkomende verplaatsingen. Tijdens de avondspits worden er 75
bijkomende verplaatsingen verwacht, deze zijn zowel afkomstig van de werknemers met dagshift die
naar huis gaan, advocaten voor verhoor, en bezoekers.
Het verkeer dat door de realisatie van de gevangenis gegenereerd zal worden heeft geen significant
effect op de afwikkeling van het kruispunt N406 Gentsesteenweg x Tragel. Zowel tijdens de ochtend-
als avondspits is het verschil in verzadigingsgraad beperkt (minder dan 20 %) en wordt de
drempelwaarde van 80% nergens overschreden.
De nieuwe ontsluitingsweg loopt rechtstreeks van de op- en afritten van de Ooiebrug op de N406 tot
aan het projectgebied. Er is geen doorgaand sluipverkeer mogelijk aangezien die nieuwe
ontsluitingsweg doodloopt op het gevangenisterrein.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 19 van 38
Het project voorziet voldoende parkeerplaatsen voor auto’s en fietsenstallingen om de parkeer- en
stallingsbehoefte te dekken.
De noordelijke ontsluiting voor de langzame weggebruikers loopt parallel doch gescheiden van het
gemotoriseerd verkeer. Het langzame verkeer wordt dus maximaal gescheiden van het gemotoriseerd
verkeer. Op de plaatsen waar het langzame verkeer het gemotoriseerd verkeer moet kruisen worden
er oversteekplaatsen voorzien. Het aantal conflicten tussen het gemotoriseerd verkeer en de
langzame weggebruiker worden op die manier gereduceerd tot het minimum. Aan de oostelijke zijde
wordt een weg voorzien die zowel voor voetgangers en fietsers zal dienen, als voor het
landbouwverkeer. Dit is een voortzetting van de huidige situatie.
Ter bevordering van de verkeersveiligheid zal de middenberm op de N406 worden dichtgemaakt,
zodat er geen kruisende bewegingen meer mogelijk zijn. Dit komt vanzelfsprekend de
verkeersveiligheid ten goede en wordt positief beoordeeld.
Er worden geen bijkomende milderende maatregelen voor de discipline mobiliteit.
4.6 Discipline Geluid
4.6.1 Bestaande toestand
Om oorspronkelijk omgevingsgeluid te bepalen werden er ten behoeve van dit project in 2015
geluidsmetingen uitgevoerd. Uit de analyse van deze metingen blijkt dat dat op beide meetpunten het
achtergrondgeluidsniveau onder de norm ligt die overeenstemt met het geluidsniveau zoals dat in het
betrokken gebied zou mogen heersen om een akoestisch comfort te garanderen. Het omgevingsgeluid
wordt sterk bepaald door het treinverkeer op de aanwezige spoorlijn, en bijkomend door algemene
verkeersgeluiden, woonactiviteiten en bladgeruis.
4.6.2 Geplande toestand
Ten gevolge van het project kunnen enerzijds effecten optreden tijdens de aanlegfase en anderzijds
tijdens de exploitatiefase.
Tijdens de aanlegfase kan de inzet van zware machines wel voor een verhoging van het geluidsniveau
zorgen. Wanneer er aan de rand van de projectzone gewerkt wordt, en dan vooral aan de
zuidoostelijke hoek, kan dit tijdelijk en lokaal voor geluidshinder zorgen ter hoogte van de
dichtstbijzijnde woningen.
Bij exploitatie van de gevangenis zullen er zich in de instelling verschillende geluidsbronnen bevinden,
zoals de uitblaasmonden van de luchtgroepen voor koeling. De geluidsproductie van de gevangenissite
werd berekend door middel van een geluidsmodellering. Uit de resultaten van dit geluidsmodel blijkt
dat er zich geen overschrijdingen zullen voortdoen in de onderzochten meet- en beoordelingspunten
(omliggende woningen en natuurgebied) ten gevolge van de acitiviteiten op de gevangenissite.
Ten gevolge van het wegverkeer zal er zich ter hoogte van de noordelijke ontsluitingsweg wel een
verhoging van de geluidsdruk voordoen, maar hierbij zullen de gedifferentieerde referentiewaarden
voor nieuwe wegen nabije bestaande woning wel gerespecteerd blijven.
De aanwezigheid van de gevangenismuuur kan voor een reflectie zorgen van het geluid van het
spoorverkeer. De verhoging ter hoogte van dichtstbijzijnde woningen is door middel van modellering
ook begroot, waarbij de resultaten wijzen op een niet waarneembare verhoging.
4.7 Discipline Lucht
4.7.1 Bestaande toestand
De bestaande luchtkwaliteit kan beschreven worden op basis van bestaande meetgegevens van de
ATMOSYS-kaarten. ATMOSYS zorgt voor luchtkwaliteitsmodellen die tot op straatniveau met een hoge
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 20 van 38
ruimtelijke resolutie kunnen geraadpleegd worden. Hieruit kan afgeleid worden dat het
gemodelleerde NO2-jaargemiddelde in 2013 t.h.v. het projectgebied gemiddeld 16-20 µg/m³ bedroeg.
Ter hoogte van de N406 in het studiegebied worden waarden tot 21-25 µg/m³ en sporadisch tot 26-
30 µg/m³ waargenomen.
Volgens de ATMOSYS-kaart lag de PM10-concentratie in 2013 ter hoogte van het studiegebied
gemiddeld tussen 21 en 25 µg/m³, en ter hoogte van de N406 tussen 26 – 30 µg/m³. Het aantal dagen
met overschrijding norm PM10-daggemiddelde bedraagt ter hoogte van het studiegebied 16-20
dagen. Inzake PM2,5 bedraagt de gemiddelde waarde voor 2013 ter hoogte van het studiegebied 16-
20 µg/m³.
Algemeen kan gesteld worden dat de luchtkwaliteit in het projectgebied gewoon tot vrij goed is. De
grenswaarden worden voor geen enkele parameter overschreden.
4.7.2 Geplande toestand
Impact aanlegfase
Tijdens de aanlegfase zullen de emissies in essentie beperkt worden tot stofemissies ten gevolg van
de constructiewerkzaamheden en het verkeer en emissies van NOx, SO2, CO en VOS van het
werfverkeer. De emissies van het werfverkeer zullen kwantitatief zeer beperkt zijn in relatie tot de
globale emissies van deze componenten en worden daarom buiten beschouwing gelaten. Stofemissies
kunnen bij bouwwerken wel degelijk voor een imapct zorgen. Er worden dan ook verschillende
aanbevelingen geformuleerd met betrekking tot het onderhoud van de werfzone om dit effect tot een
minimum te beperken. Indien deze aanbevelingen opgevolgd worden, wordt er hooguit een beperkt
negatief effect verwacht in de aanlegfase.
Impact van het door het project gegenereerde verkeer
In het hoofdstuk mobiliteit werd een inschatting gemaakt van de verkeerstoename ten gevolge van
de inplanting van de gevangenis te Dendermonde. In de discipline lucht wordmet behulp van de inzet
van een lucht-emissiemodel (IFDM-Traffic) voor de meest relevante wegsegmenten (nl. de nieuwe
ontsluitingsweg, Tragel, Gentsesteenweg en N406 – Gentsesteenweg.) de impact van de verwachte
verkeersemissies bepaald.
Hieruit blijkt dat de immissiebijdrage van het project voor NO2 niet boven de significantiedrempel van
1 % reikt. Een maximale bijdrage t.g.v. het project is ter hoogte van de nieuwe ontsluitingsweg te
verwachten, met een maximale bijdrage van + 0,23 µg/m³ of + 0,58 % voor NO2 t.h.v. de
ontsluitingsweg quasi grenzend aan het noordelijke deel van het projectgebied. Er wordt aldus geen
significant effect inzake NO2-verkeersimmissies verwacht.
Voor de parameters PM10 en PM2,5 (resp. Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. en Fout!
Verwijzingsbron niet gevonden.) blijkt de immissiebijdrage van het project nergens boven de
significantiedrempel van 1% reikt, en zelfs niet boven de 0,25 % uitkomt (maximale bijdrage project
voor PM10 bedraagt + 0,02 µg/m³ (0,05 %) en voor PM2,5 + 0,01 µg/m³ (0,04 %), en zelfs niet in de as
van de betreffende wegen. De luchteffecten van het door het project gegenereerd wegverkeer kunnen
derhalve voor fijn stof als niet significant beoordeeld worden.
Impact van gebouwenemissies
De exploitatie van de gevangenis veroorzaakt emissies naar lucht door het verbranden van fossiele
brandstoffen (aardgas), voor het verwarmen van de gebouwen en voor de productie van warm water.
De impact van de emissies t.g.v. gebouwenverwarming wordt bepaald a.d.h.v. een IFDM-modellering
om het aandeel van de emissies t.o.v. de geldende norm te bepalen. Enkel de NOx-emissie wordt aan
de immiessiegrenswaarden getoetst, gezien dit bij verbrandingsinstallaties de belangrijkste parameter
is. Hieruit kan geconcludeerd worden dat voor de bijdrage van het project aan grenswaarde van het
NO2-jaargemiddelde een verwaarloosbaar effect verwacht wordt en bij toetsing van de
immissiebijdrage van het project aan de P99,8 uurgrenswaarde voor NO2 een beperkt negatief effect
verwacht wordt. Er dienen aldus geen milderende maatregelen voorgesteld te worden.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 21 van 38
Tevens zijn er in de werkplaatsen activiteiten mogelijk (houtbewerking, metaalbewerking) die ook
emissies kunnen veroorzaken. Bij de plaatsing van dergelijke bewerkingsmachines voorziet FOD
Justitie in aangepaste afzuiginstallatie, zodat niet verwacht wordt dat deze emissies tot een
aanzienlijke impact kunnen leiden.
Duurzaamheid - energieverbruik
Er is in het ontwerp rekening gehouden met duurzaamheid. Hierbij wordt gewerkt vanuit het principe
van Trias Energetica:
- reductie van energievraag
- gebruik van hernieuwbare energie
- effciënte invulling van de energievraag.
De reductie van de energievraag wordt gerealiseerd door o.a. het bouwconcept (met een dense
bebouwing), doorgedreven isolatie, vraaggestuurde ventilatie, duurzame verlichting, … .
Inzake energievoorziening wordt het gehele complex gevoed vanuit een hoogspanningsinstallatie
waarbij de opstelling van het hoofdstation zich in het inkomgebouw bevindt. Tevens wordt voorzien
in de plaatsing van zonnepanelen en worden er (micro-)WKK’s voorzien voor de productie van
elektriciteit en warm water in het cellengebouw.
Het totale energieverbruik wordt ingeschat op
- Gas: 1.962.664 kWh/jaar
- Elektriciteit: 915.821 kwWh/jaar
Er worden voor de discipline lucht geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
4.8 Mens - ruimtelijke aspecten, hinderaspecten en gezondheid
4.8.1 Bestaande toestand
Het projectgebied is momenteel in gebruik voor landbouwactiviteiten. Verspreid over het terrein
komen bosjes of bomenrijen voor. In het zuidwesten van het projectgebied treft men een
hoogspanningslijn aan die loopt in noord-zuidelijke richting. Langsheen de oevers van de Dender kan
gewandeld en gefietst worden.
Hoewel vanuit het projectgebied in elke richting antropogene structuren te zien zijn (kerk en huizen
in het noorden, woonwijk en flatgebouw in het oosten, spoorweg en hoogspanningsstation in het
zuiden en industrieterrein en hoogspanningslijnen in het westen), heeft het gebied een relatief hoge
beeldwaarde als open natuur- en landbouwgebied.
In het projectgebied zijn geen woningen aanwezig. Ten oosten en ten zuiden bevinden zich wel
woningen (Boonwijk). Verder bevinden zich geen kwetsbare locaties in de directe omgeving van de
gevangenis. De aanwezigheid van de spoorlijn net ten zuiden van het projectgebied zorgt wel voor een
verhoogde geluidsdruk in nagenoeg het volledige projectgebied.
Inzake veiligheid en gezondheid moet rekening gehouden worden met de hoogspanningslijn die het
gebied doorkruist.
4.8.2 Geplande toestand
Het verdwijnen van landbouw wordt als negatief beoordeeld. Aangezien het om geleidelijke
gebruiksbeëindiging gaat, is het effect slechts beperkt negatief. Het verdwijnen van een aantal
buurtwegen wordt gecompenseerd door de aanleg van nieuwe fiets- en wandelpaden, waardoor er
geen significant effect optreedt. Er zal rekening gehouden worden met de bereikbaarheid en
ontsluiting van de overige landbouwgebruikspercelen door het voorzien van nieuwe landwegen,
overrijdbaar door landbouwvoertuigen.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 22 van 38
De beeld- en belevingswaarde zal aangetast worden in zowel de aanlegfase (aan- en afrijden van
vrachtwagens en zicht op de werf) als in de exploitatiefase (oprichting van een omvangrijk, zichtbaar
complex). Na de aanplant van de groenbuffers en groenstructuren zal het negatief effect echter
verminderen. Het gevangeniscomplex zal zich wel binnen het gezichtsveld van de woningen in Oud
Klooster bevinden. Aan de noordzijde wordt derhalve ook een groenbuffer voorzien.
De verlichting van de gevangenissite heeft een visuele impact op de beeldwaarde en het zicht vanuit
de omliggende bewoning, omwille van de mogelijke lichtverstrooing en reflectie op de muren. Er
wordt aan verschillende zijden een groenscherm voorzien, ter beperking van de mogelijke lichthinder.
Mits een goede uitvoering van dit groenscherm kan de impact als matig negatief beschouwd worden.
Er worden wel enkele aanbevelingen geformuleerd om mogelijke lichthinder verder in te perken.
Werfroutes zullen niet doorheen de woonstraten lopen, en geluid-, stof- en geurhinder afkomstig van
de aanlegfase is slechts van tijdelijke aard. Het effect wordt maximaal beperkt negatief beoordeeld.
Een gevangenis kan ook een onveiligheidgevoel oproepen bij de omwonenden. Het effect wordt
lichtjes negatief ingeschat. De regelgeving voor werpafstanden, die moeten vermijden dat
gedetineerden voorwerpen naar buiten of externen voorwerpen naar binnen kunnen gooien, zal
bovendien gerespecteerd worden.
Gelet op de afstand tussen de hoogspanningslijn en de gebouwen wordt er geen significant negatief
effect op de gezondheid verwacht.
Er worden geen bijkomende maatregelen voorgesteld voor de discipline mens.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 23 van 38
5 Synthese, conclusies en aanbevelingen
5.1 Synthese van milieueffecten en milderende maatregelen
In Tabel 7--1 worden de verschillende effecten en voorgestelde maatregelen tabelmatig samengevat.
Zoals reeds aangehaald werd in §Fout! Verwijzingsbron niet gevonden., gebeurt de beoordeling van
de effecten en van de resterende effecten voor elk van de aspecten a.d.h.v. volgende indeling:
-3 : sterk negatief +3 : sterk positief
-2 : matig negatief +2 : matig positief
-1 : beperkt negatief +1 : beperkt positief
0 : geen significant effect
De effecten worden opgesplitst in tijdelijke en permanente. De tijdelijke effecten slaan vooral op
effecten tijdens de aanlegfase; de permanente effecten op effecten die zich ook in de exploitatiefase
(blijven) voordoen. Tijdelijke effecten worden in de tabel aangeduid met ‘T’, de niet gemarkeerde
effecten zijn permanent.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 24 van 38
Tabel 5-1: beoordeling van de effecten van het project + beoordeling van de resterende effecten na implementatie van maatregelen
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Mens-mobiliteit
Verkeerstoename
en -afwikkeling
Het project heeft geen significante invloed op de
afwikkeling van het verkeer binnen het studiegebied.
0 Aanbeveling
Ondanks dat er uit de sensitiviteitstoets blijkt dat er bij een
modal split van 100% autogebruik door werknemers en
bezoekers geen afwikkelingsproblemen verwacht worden,
wordt in kader van een duurzame bereikbaarheid van de
gevangenis toch aanbevolen om het projectgebied ook goed
bereikbaar te maken voor het openbaar vervoer.
Parkeren Het project voorziet voldoende parkeerplaatsen om
de eigen parkeerbehoefte te dekken.
0 /
Verkeersveiligheid
en -leefbaarheid
Beperkte conflicten tussen de langzame weggebruiker
en het gemotoriseerd verkeer. De middenberm van
de N406 wordt dichtgemaakt.
Op vlak van langzaam verkeer worden er een aantal
nieuwe trage verbindingen voorzien, die niet enkel
door het bestemmingsverkeer van de gevangenis
gebruikt kunnen worden maar ook dienen voor
overige gebruikers. Er kan dan ook gesteld worden dat
het project een beperkt positief effect (+1) op de
bereikbaarheid van het gebied voor langzaam
verkeer.
Aangezien de nieuwe ontsluitingsweg een
rechtstreekse verbinding is van de op- en afritten van
de Ooiebrug op de N406 tot aan het projectgebied,
+1 /
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 25 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
wordt er ook geen significant negatief effect (0)
verwacht op vlak van sluipverkeer.
Geluid en trillingen
Exploitatiefase Er worden continue geluidsbronnen voorzien in de
exploitatie van het gevangeniscomplex. De normen
blijven gerespecteerd en er worden geen aanzienlijke
imapct verwacht ter hoogte van de omliggende
bewoning.
0 / - 1 (P) /
Verkeersgeluid t.g.v. activiteiten project : De
geluidsimmissie afkomstig van dit verkeer
veroorzaakt een maximale toename van het
omgevingsgeluid met 5 à 6 dB(A) door het verkeer op
de nieuiwe ontsluitingsweg. Op de andere wegen
wordt maximaal een beperkte verhoging verwacht. Er
stelt zich echter geen probleem m.b.t. het
respecteren van de gedifferentieerde
referentiewaarden die van toepassing zijn voor een
nieuwe weg langs een bestaande woning. (+3)
verhoging
geluidsniveau
lokaal thv nieuwe
weg
0 / - 1 globaal ten
gevolge van
verkeersemissies
+3 (respecteren
gediff. Ref.
waarden)
Er dienen geen milderende maatregelen genomen te worden
voor de verhoging van het geluidsniveau op de nieuwe
ontsluitingsweg ten gevolge van het verkeer, aangezien de
gedifferentieerde referentiewaarden ruimschoots
gerespecteerd worden.
Aanlegfase Geluid machines en werfverkeer: tijdelijke en lokale
verhoging geluidsdruk. Geen aanzienlijke imact inzake
trillingen.
-3 (tijdelijk en
lokaal, bij werken
in zuidoostelijke
hoek)
Globaal -1 / -2
0 (T)
Lucht
Exploitatiefase Inzake verkeersimmissies wordt, zowel voor de
parameters NO2, PM10 als PM2,5 een
0 (P) /
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 26 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
verwaarloosbaar effect verwacht. Deze beoordeling
geldt zowel voor de toekomstige toestand als voor de
worst case situatie die werd doorgerekend o.b.v. de
verkeersgegevens die werden bekomen uit de
doorgevoerde sensitiviteitstoets bij discipline mens-
mobiliteit.
Inzake verwarmingsemissies kan gesteld worden dat
er een verwaarloosbaar tot beperkt negatief effect te
verwachten is.
0/-1 (P) /
Aanlegfase Tijdens de aanlegfase kan er van uitgegaan worden
dat de impact inzake verkeersemissies
verwaarloosbaar zal zijn t.o.v. de exploitatiefase. Wel
dient rekening gehouden te worden met mogelijke
(opwaaiend) stofemissies. Enkele aanbevelingen
worden hierbij voorgesteld, teneinde stofhinder
zoveel mogelijk te kunnen beperken.
-1 (T) Aanbevelingen
- algemeen toepassen van goed vakmanschap tijdens de
aanlegwerkzaamheden;
- aanpassen snelheid (verlaagde snelheid) van het
werfverkeer;
- optimalisatie werfzones: afscherming, bevochtiging, …;
- frequente reiniging van wegen en werfwegen als
bronmaatregel;
- gebruik wielwasinstallaties;
- natspuiten wegen en werfwegen bij droog en winderig
weer;
- bij locatiekeuze van stockageplaatsen voor verstuifbare
grondstoffen: rekening houden met overheersende
windrichting, eventuele nabijgelegen bewoning en
aanwezigheid van (evt. bestaande) groenschermen
-1 (T)
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 27 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Bodem
Profielvernieting De bodem in het projectgebied is matig gevoelig voor
profielvernietiging. Het gaat echter om een
veelvoorkomend bodemprofiel dat ook in de
omgeving voorkomt. Het effect wordt daarom als
beperkt negatief beoordeeld (-1).
-1 (P) /
Structuurwijziging De droge tot matig droge zandleembodems die het
projectgebied domineren zijn weinig gevoelig voor
bodemverdichting. Het effect wordt hier als beperkt
negatief beoordeeld. De droge zandbodems en
antropogene bodems in het zuidwesten van het
projectgebied zijn niet tot zeer weinig
verdichtingsgevoelig en hebben een niet significant
tot beperkt negatief effect (0 tot -1).
0/-1 (P) /
Erosie Lage kwetsbaarheid voor erosie, er wordt geen
impact verwacht
0 /
Stabiliteit Gezien de beperkte bemaling, de weinig gevoelige
bodem en de omgevingseigenschappen (open
ruimte) wordt er geen significante impact verwacht
inzake stabiliteitseffecten.
0 /
Bodemverontreining Er wordt een gesloten grondbalans nagestreefd,
zonder afvoer van grondoverschotten.
Er zijn momenteel geen verontreinigingen gekend in
het projectgebied. Het bodemonderzoek wijst uit dat
uitgegraven bodem vrij gebruikt kan worden. Er is
dus geen impact inzake wijziging van verontreiniging
te verwachten.
0/-1 (P)
/
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 28 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Exploitatiefase: Er worden wel een aantal installaties
en activiteiten gepland met een mogelijk risico voor
bodemverontreiniging. Er zijn echter maatregelen
voorzien, er wordt onderhoud en controles voorzien
en de regelgeving wordt gevolgd. Calamiteiten
kunnen echter altijd optreden, waardoor het effect
als beperkt negatief wordt beoordeeld (-1).
-1 (P) /
Ontsluitingsweg Geen bijkomend risico op profielvernietiging 0 /
Gedeeltelijk gevoelig voor verdichting 0 / -1 (P) /
Geen risico op zettingen 0 /
Beperkt grondverzet 0 /
Grondwater en oppervlaktewater
Grondwaterpeil en –
stromingen (W)
Er zal een tijdelijke bemaling ingesteld worden. In de
worst-case reikt de invloedsstraal tot net buiten de
projectsite, in een gemiddelde situatie is de
bemalingsstraal beperkt.
-1 (T) Geen Milderende maatregelen noodzakelijk
Als aanbeveling wordt evenwel meegegeven dat verwacht
wordt dat door de aannemer bij start van de werken een
bemalingsnota wordt opgemaakt. Er wordt hierin best ook een
monitoringsvoorstel opgenomen, om de grondwaterstand ter
hoogte van de huizen in de Brugstraat op te volgen.
De watervoerende laag is veel dikker dan de geplande
ondergrondse constructies en zal dus niet
onderbroken worden.
0 / -1 (P) /
Grondwaterkwaliteit
(W)
Er wordt geen aantrekking van
grondwaterverontreiniging verwacht. Tijdens de
werken kunnen er steeds calamiteiten optreden.
0 / - 1 (P) /
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 29 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Het mogelijk risico op het veroorzaken van nieuwe
verontreinigingen wordt als voldoende beheerst
beschouwd, gelet op de voorzieningen die reeds in
het project zijn opgenomen.
Opvang en afvoer van
hemelwater (W)
De realisatie van het project voorziet in de toename
van verharde oppervlakte. Er worden in het project
voldoende voorzieningen getroffen om het
hemelwater te bufferen en te infiltreren. Er wordt
geen verhoogd risico op overstromingen voorzien.
Een deel van het hemelwater wordt herbruikt voor
sanitaire toepassingen.
Er worden beperkte werken uitgevoerd aan de
bestaande afwateringsstructuur.
0/-1 (P) /
Productie en afvoer
van afvalwater (W)
De lozing van het afvalwater wordt aangesloten op de
openbare riolering. Er wordt geen significante impact
verwacht op de capaciteit van de riolering en de RWZI
Dendermonde.
0/-1 (P) /
Ontsluitingsweg (W) Toename verharde oppervlakte, Geen bemaling, geen
risico voor grondwaterstroming, geen wijziging van de
afwateringsstructuur.
0/-1 (P) /
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Impact op de
landschapsstructuur
De oprichting van het gevangeniscomplex zal een
aanzienlijke invloed hebben op de omgeving. Deze
impact wordt echter gemilderd door de aangepaste
groenstructuren en de reeds aanwezige antropogene
invloeden (hoogspanningsmast, spoorlijn, …).
-2 (P) Aanbeveling
- Aanleg van groenstructuren en afscherming (zoals reeds
voorzien in het project)
-2
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 30 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Aantasting
erfgoedwaarden
In het projectgebied en de directe omgeving komen
geen elementen met bouwkundige of
landschappelijke erfgoedwaarde voor. Gezien de
afstand en de aanwezigheid van tussenliggende
visuele en fysieke barrières (spoorweg en woonwijk)
heeft het project nauwelijks een invloed op het
bouwkundig of landschappelijk erfgoed in de ruimere
omgeving.
0/-1 (P)
Impact op archeologie Er wordt in een zeer kansrijke zone over een
aanzienlijke oppervlakte onverstoorde bodem
vergraven en bebouwd of verhard. Er zijn wel reeds
archeologische vooronderzoeken uitgevoerd.
-2 (P) Aanbeveling
- Archeologische opvolging van de werkzaamheden
Impact op perceptieve
kenmerken
/landschapsbeeld
Visueel zal het gevangeniscomplex een grote
verandering teweegbrengen. In de open ruimte op de
rand van de Dendervallei wordt een negatieve
beelddrager toegevoegd met gevolgen voor de
landschapsbeleving. Mits een aanvaardbare
architecturale kwaliteit kan de negatieve impact
gemilderd worden.
-2 / -1 / 0 (P) Aanbeveling
- correcte uitvoering van de landschappelijke inkleding van de
gevangenissite
-2 / 0
Ontsluitingsweg De aanleg van de noordelijke ontsluitingsweg is niet in
strijd met de zorgplichtvereiste van het beschermd
landschap ‘Oude Dender’, aangezien de funderingen
voorzien worden ter hoogte van een locatie waar
volgens het beschermingsbesluit werkzaamheden
i.f.v. het voorzien van een toegang voor
pleziervaartuigen toegelaten zijn. Er zijn verder geen
elementen met erfgoedwaarde in de omgeving. Met
de nieuwe brug wijzigt uiteraard wel de
contextwaarde. De weg wordt parallel met het
-1 (P)
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 31 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
jaagpad aangelegd. De effecten van de
ontsluitingsweg op het landschap en erfgoedwaarde
zijn hooguit beperkt negatief (-1).
Mens – Ruimtelijke en sociale aspecten
Gebruikswaarde De landbouwfunctie verdwijnt ter hoogte van de
projectzone. De bereikbaarheid van de belendende
percelen wordt bewerkstellig door de aanleg van
nieuwe landbouwwegen.
-1
Beeld- en
belevingswaarde
Er verdwijnen enkele buurtwegen, die gebruikt
worden door zachte recreanten, en gecompenseerd
wordt door de aanleg van nieuwe fiets- en
wandelpaden.
Leefbaarheid en
hinderaspecten
In de exploitatiefase zal de gebouw het open zicht op
het akkerland ontnemen. De permanente verlichting
maakt het complex nog meer aanwezig in het
landschap, al zullen ook hier de groenzones een
milderende rol spelen. Het effect wordt als matig
negatief beoordeeld
De gevangenis zal zich binnen het zicht van de
woningen gelegen in Oud Klooster bevinden.
Gezien de ligging worden er geen schaduweffecten
verwacht (0).
-2 / -1
-2
0
Aanbeveling
- met betrekking tot de visuele impact wordt aanbevolen om
de landschappelijke inkleding op een kwalitatieve manier te
realsieren (zoals momenteel voorzien is in het
projectontwerp).
- Met betrekking tot mogelijke lichthinder worden
verschillende aanbevelingen gedaan, dewelke kunnen
uitgewerkt worden in een globaal lichtplan
• er kunnen armaturen gebruikt worden die geen licht
naar boven uitstralen
• het parkeerterrein en toegangsweg kan verlicht
worden met een lager lichtpunt
-1 / - 2
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 32 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
• er kan een ander type lamp gebruikt worden, met
een lagere lichtopbrengst.
• Er kan verkozen worden om de verlichting van de
parking en toegangsweg in tijd te beperken, of te
koppelen aan bewegingsmelders.
• De muur aan de noordelijke zijde kan uitgevoerd
worden in een donkere kleur, teneinde reflectie te
minimaliseren.
Er wordt geen permanente aanwezigheid van
gevangenen, personeel of bezoekers voorzien in de
nabijheid van de aanwezige hoogspanningslijn.
0 / -1 /
Veiligheid Er bevinden zich geen Seveso-bedrijven in de
omgeving.
De aanwezigheid van een gevangeniscomplex kan het
(on)veiligheidsgevoel van de omwonenden
beïnvloeden.
0
0/-1
/
Fauna en flora
Biotoopinname Gevangenissite
Er is een beperkte inname van biologisch waardevolle
zones, maar het project voorziet verschillende nieuwe
zones die potentie hebben voor natuurontwikkeling
en met een hogere variatie/vegetatiewaarde dan in
de huidige situatie en er bij autonome ontwikkeling
mogelijk zou geweest zijn.
De aanwezige biologische waarden worden
0/+1
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 33 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
gecompenseerd binnen het projectgebied.
Ontsluitingsweg
Er is een inname van biologisch waardevol/zeer
waardevol gebied opgetreden tijdens de aanleg van
de ontsluitingsweg tot op heden. De effecten worden
gemilderd door de voorziene boscompensatie en
heraanplant van kleine landschapselementen
-2
(Licht)verstoring De gevangenissite veroorzaakte een nieuwe
verstoring, bijvoorbeeld op vlak van lichtemissie. Het
effect wordt al beperkt tot matig negatief beoordeeld.
Ter hoogte van de ontsluitingsweg kan de bijkomende
verlichting een belangrijk verstorend effect hebben..
-1 /-2
-3
Maatregel
Ter hoogte van de talud van de ontsluitingsweg naar de Oude
Dender (zuidelijk gedeelte) dient aanplant gerealiseerd te
worden tot tegen de randen van de wegenis. Zo kan er opnieuw
kroonsluiting gerealiseerd worden en is er voor vleermuizen een
gesloten verbinding aanwezig (hop-over). De verlichting dient in
deze zone ook hierop aangepast zijn. Ter hoogte van de brug
wordt enkel voorzien in led-verlichting die geïntegreerd wordt
in de brug zelf, wat positief is om verstoring te beperken.
Voornamelijk in de aanloopstrook naar de brug over de Oude
Dender (zowel ten noorden als ten zuiden is het noodzakelijk om
de verlichting verder te beperken zodat lichtverstoring
vermeden kan worden. Dit kan door laag gepositioneerde (led-
)armaturen met lage lichtintensiteit in de zones van 50 m t.o.v.
de Oude Dender. Als alternatief kan voor amberkleurig licht
gekozen worden in de klassiek voorziene armaturen, dewelke
voor vleermuizen het minst verstorend werkt.
-1
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 34 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
Versnippering en
barrière-effecten
Samenhangend met (licht)verstoring zal er een
versnipperend/barrière-effect optreden ter hoogte
van de Oude Dender. Het barrière-effect van de
gevangenissite zelf is zeer beperkt, gezien de site niet
ter hoogte van verbindingszones gelegen is.
De ontsluitingsweg doorsnijdt wel een ecologische
link langsheen de Oude Dender, waardoor het effect
hier wel sterk negatief kan zijn. Dit aspect hangt
samen met voorgaande effectengroep ‘verstoring’.
-1/-2
-3
Maatregelen
De verlichting ter hoogte van de aanloop naar Oude Dender
dient aangepast te worden en er dient maximale kroonsluiting
van de passage ten zuiden van de Oude Dender nagestreefd te
worden (hop-over voor vleermuizen).
Tevens is een faunatunnel voor kleine fauna aanbevolen in de
aanlooptalud naar de brug over de Oude Dender (ten zuiden).
Deze dient volgens de codes van goede praktijk uitgevoerd te
worden.
-1
Verdroging /
vernatting
Slechts een beperkt gedeelte van het regenwater dat
op de site terechtkomt zal niet meer kunnen
infiltreren. Het grootste gedeelte wordt afgevoerd,
gebufferd en kan via een infiltratiegracht/ringracht
terug infiltreren.
0
Structuurverstoring De oeverstructuur wordt door de aanleg van de brug
over de Oude Dender verstoord. Dit aspect hangt
samen met biotoopinname. Het verder milderen van
het effect van de inname van de oeverzone is actueel
niet meer mogelijk gezien dit reeds uitgevoerd is.
-1
Bodemverstoring De bodem zal binnen het projectgebied in verstoord
worden door de werkzaamheden tijdens de
aanlegfase. Evenwel worden geen significante
0
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 35 van 38
Aspect Effecten Beoordeling Maatregelen en aanbevelingen Beoordeling
resterend effect
effecten verwacht op fauna / flora, gezien er geen
gevoelige vegetaties aanwezig zijn noch deze na
heraanleg voorzien worden.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 36 van 38
5.2 Eindsynthese
Poort van Dendermonde NV en Regie der Gebouwen wensen de bouw van een nieuw
gevangeniscomplex op een stuk open ruimte te Dendermonde. Het project omvat de bouw en
exploitatie van de gevangenis zelf, met een afmeting van 300 op 310 m. De gevangenis zal omringd
worden met een muur, een ringgracht en een hek. Ten westen van het gevangeniscomplex wordt
parking voor bezoekers en personeel voorzien. De onbebouwde delen van het terrein zullen een
natuurlijke invulling krijgen. Ten slotte wordt in kader van dit project ook de aanleg en exploitatie
gerealiseerd van een (noordelijke) ontsluitingsweg die de gevangenis verbindt met de
Gentsesteenweg (N406).
De zone voor het gevangeniscomplex en de bijhorende parkings is grofweg begrensd door de Boonwijk
in het oosten, de Dender in het westen, de spoorlijn Dendermonde – Gent in het zuiden en Oud
Klooster in het noorden. De site heeft een oppervlakte van 11 ha.
De noordelijke ontsluitingsweg verbindt de gevangenissite met de N416 in het noorden en heeft een
lengte van ca. 1,2 km. De weg start aan de gevangenis, ten oosten van de ontginningsvijvers, kruist
vervolgens de Oude Dender via een brug en loopt vervolgens parallel met de Dender (ten oosten van
de Dender) tot de aansluiting met de N406.
De te verwachten effecten per discipline zijn de volgende:
Mens – verkeer :
Algemeen kan gesteld worden dat het project, rekening houdend met de nieuwe noordelijke
ontsluitingsweg, geen significante impact heeft op de afwikkeling van het verkeer binnen het
studiegebied. Door de aanleg van een aantal nieuwe trage verbindingen wordt de bereikbaarheid van
het gebied voor langzaam verkeer verhoogd. Aangezien geen doorgaand verkeer mogelijk is, wordt
geen effect verwacht inzake sluipverkeer. De voorziene parkings kunnen de parkeerbehoefte
ruimschoots dekken.
Geluid :
Tijdens de bouwfase van het gevangenisproject kunnen de in te zetten machines voor een verhoging
van het geluidsniveau zorgen. Afhankelijk van de plaats waar deze worden ingezet, kan dit lokaal en
tijdelijk als een negatief effect beschouwd worden ter hoogte van de dichtstbijzijnde woningen.
Bij exploitatie van de gevangenis zullen er installataties aanwezig die als een continue geluidsbron
beschouwd worden. Op basis van de immissiemetingen en overdrachtsberekeningen kunnen we
besluiten dat het specifiek continu geluidsniveau van de geplande penitentiaire inrichting te
Dendermonde voldoet aan de bepalingen conform VLAREM II. Er worden geen aanzienlijke negatieve
effecten verwachten ten opzichte van de omgeving.
Het toekomstig verkeer op de ontsluitingsweg zal voor een lokale verhoging van het geluidsniveau
zorgen, maar zal de milieukwaliteitsnorm niet overschreden worden.
Lucht :
Inzake verkeersimmissies wordt, zowel voor de parameters NO2, PM10 als PM2,5 een
verwaarloosbaar effect verwacht. Deze beoordeling geldt zowel voor de toekomstige toestand als voor
de worst case situatie die werd doorgerekend o.b.v. de verkeersgegevens die werden bekomen uit de
doorgevoerde sensitiviteitstoets bij discipline mens-mobiliteit.
Tijdens de aanlegwerken is enige stofhinder mogelijk. Inzake verwarmingsemissies kan gesteld worden
dat er een verwaarloosbaar tot beperkt negatief effect te verwachten is.
Bodem :
Het effect van het project op bodem is eerder beperkt. De constructie heeft een beperkt negatieve
invloed wat profielontwikkeling en bodemverdichting betreft. De gevangenis heeft wel een aantal
activiteiten en installaties met een mogelijk risico voor bodemverontreiniging. De regelgeving zal
gerespecteerd worden en er worden de nodige maatregelen voorzien, maar calamiteiten zijn niet uit
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 37 van 38
te sluiten. Inzake bodemerosie en stabiliteit worden geen significante effecten verwacht. Uitgegraven
gronden worden zoveel mogelijk op het terrein hergebruikt.
Wat de noordelijke ontsluitingsweg betreft wordt er maximaal een beperkt negatief effect verwacht
voor de discipline bodem.
Grond- en oppervlaktewater :
Er is voldoende buffer- en infiltratiecapaciteit voorzien om te voldoen aan het Hemelwaterdecreet en
de specifieke eisen van de provincie Oost-Vlaanderen. Er worden groendaken voorzien, en er wordt
voorzien in het hergebruik van het hemelwater. Er worden geen significant negatieve effecten
verwacht met betrekking tot de productie en afvoer van hemelwater en de afvoer van afvalwater.
Gelet op de voorzieningen die binnen het project worden voorzien, wordt er geen aanzienlijke
wijziging van het watersysteem verwacht en wordt er geen significante wijziging in het risico op
overstromingen verwacht.
De aanleg van de ontsluitingsweg vereist geen bemaling. Er zullen ook geen wijzigingen van de
afwateringsstructuur en de grondwaterstroming optreden.
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie :
Het plaatsen van een omvangrijk complex in een open gebied wordt negatief beoordeeld. De
groeninrichting rondom het projectgebied mildert dit effect evenwel. Er is geen bouwkundig of
landschappelijk erfgoed in het projectgebied of zijn directe omgeving. De mogelijke aantasting van het
archeologisch patrimonium wordt opnieuw negatief beoordeeld. Dit effect wordt wel gemilderd
doordat er reeds archeologische vooronderzoeken plaatsvonden.
De effecten van de ontsluitingsweg op het landschap zijn hooguit beperkt negatief. De aanleg van de
noordelijke ontsluitingsweg is niet in strijd met de erfgoedwaarden van het beschermd landschap
‘Oude Dender’ en er zijn verder geen elementen met erfgoedwaarde in de omgeving. De weg wordt
parallel met het jaagpad aangelegd.
Mens – ruimtelijke en sociale aspecten :
De huidige functies in het gebied zullen (deels) verdwijnen, en het open landschap zal plaats maken
voor een groot, ondoorzichtig complex. De geplande groenbuffers verminderen evenwel dit negatief
effect. De beeld- en belevingswaarde van het gebied zal wijzigen naar zowel omwonenden als
recreanten. De verlichting die in het project voorzien wordt, kan voor visuele hinder zorgen. De
groenafscherming die voorzien wordt kan dit effect gedeeltelijk inperken. Er worden nog
aanbevelingen gedaan inzake landschappelijke inkleding en verlichting. De gevangenis kan een
onveiligheidsgevoel oproepen bij de omwonenden, maar in het projectvoornemen zijn verschillende
maatrgelen opgenomen. De hinder tijdens de aanlegfase zal beperkt zijn vanwege de geringe
bewoning nabij het projectgebied en het feit dat de werfroutes geen woongebied zullen doorkruisen.
De hoogspanningslijn vormt geen gezondheidsrisico voor bezoekers, personeel en gevangenen.
Wat de noordelijke ontsluitingsweg betreft worden er geen significante effecten verwacht voor deze
discipline.
Fauna en flora :
De biotoopinname ten gevolge van de inplanting van de gevangenis zelf is vrij beperkt. Daarbij voorziet
het project ook in de aanplant van inheemse vegetatie. De ontsluitingsweg veroorzaakt op vlak van
biotoopinname en versnippering/verstoring de belangrijkste effecten. Deze weg is reeds ten dele
aangelegd. De aanleg van zowel gevangenis als ontsluitingsweg veroorzaakt een significante verstoring
voor fauna die voorkomt in het gebied ten westen van beide projectelementen, tot aan de Oude
Dender. Deze verstoring bestaat uit licht/geluid/beweging en kan gemilderd worden door vnl. de
nachtelijke verlichting maximaal te beperken. Langs de de toegangsweg, in de zone ten zuiden van de
Oude Dender, is het noodzakelijk om maximaal heraanplant te realiseren en dit verder met struiken
dicht te planten.
2293293012 - Gevangenis Dendermonde’ – Project-MER: Niet-technische samenvatting pagina 38 van 38
Eindconclusie gevangeniszone :
Er kan gesteld worden dat de milieueffecten van de bouw en exploitatie van de gevangenis voor de
meeste disciplines, mits het respecteren van de wetgeving terzake (Vlarem II, Vlarebo, Vlarema,
verordeningen inzake waterafvoer,…), en het uitvoeren van de reeds in het project opgenomen
voorzieningen ter beperking van hinder (groenscherm, buffering, infiltratie, , …) beperkt kunnen
blijven. Het project zal desalniettemin een significante impact hebben op het landschap en visuele
beleving, al worden deze effecten in de mate van het mogelijke beperkt door groenvoorzieningen en
de architecturale uitwerking van het gebouw.
Eindconclusie noordelijke ontsluitingsweg :
De milieueffecten ten gevolge van de aanleg en exploitatie van de noordelijke ontsluitingsweg blijven
zeer beperkt voor alle disciplines, met uitzondering van de discipline fauna en flora. Er werden
maatregelen en aanbevelingen geformuleerd teneinde de impact van de ontsluitingsweg maximaal te
beperken.
Top Related