PORTUGAL PORTUGAL
MAGAZINE
reizen ~ natuur ~ cultuur ~ geschiedenis ~ gastronomie- wonen
Een introductie in de wijnen van Portugal
Het groene hart van Lissabon
O!Porto!for business & Pleasure
Palacio do FreixoSlapen in een paleis aan de Douro
JOÃO BRANDÃODe Robin Hood van Portugal
!"#$%&'(
!)*+,-./'/
!"#$%&'$'())&*+('$((,$-./0",%()$1.'0.23'4
www.jiba.nl
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar
Lente in Portugal
Zondag 21 maart. De eerst echte mooie dag van
het jaar valt op de dag van de lente.
De Lente in Portugal is al reeds begonnen, ook al
hebben de regen en harde wind Portugal niet
overgeslagen.
Lees in het artikel van Robin van der Heijde hoe in
Lissabon de lente wordt ingeluid. Hoe een
Nederlander ervaart dat de lente is begonnen in
zijn stad. Misschien heeft elke stad zijn eigen
typische expressie van de start van de lente. Voor
Lissabon zijn het de vogeltjes die op het balkon
voor het eerst weer in de buitenlucht fluiten en de
was die hoog boven de straten wappert in de wind.
De lente is ook de periode dat het weer groen om
ons heen wordt. En in Portugal geen groenere
streek dan de Douro. Evelien beschrijft ons een
prachtig paleis aan de Douro. Wie zou er niet willen
overnachten en in alle rust aan de oever van de
rivier willen genieten van de eerste tekenen van de
lente.
De lente luid een nieuw begin in en dit eerste
nummer van Portugal Magazine is hopelijk een
begin van een hele serie. Waarin u elk kwartaal
opnieuw kan genieten van reisverslagen, columns,
foto’s en nog veel meer met als onderwerp dit
prachtige Land.
Ewald van der Hoop
Colofon
Portugal Magazine is een uitgave van IBISZ MediaJouw Keuningstraat 168711 LS, WorkumTelefoon: 0515 [email protected]
Ewald van der HoopAllard GunninkAndre FraquinEvelien Baks, Marten Witkamp, Toon van Winden, Leslie Lijenhorst, Remmer Meijer, Selinde van der Spek, Tieme Hermans, Robin van der Heijde, Erica de Bruijne, Evelien Baks,
Antonio Saccahetti, Sebastiao da Fonseca, Evelien Baks, Jose Manuel
Jose Manuel
Ewald van der HoopTelefoon: 0515 543356
X
UitgeverHoofdredacteur
ArtdirectorMedewerkers
Beeld
Coverfoto
Advertentieverkoop
Druk
In deze Portugal Magazine
Ooit woonde hier de deken van de kathedraal van Porto, een steenrijke edelman. Nu behoort het Palacio do Freixo tot de meest luxe hotels van Noord-Portugal.
Portugal lacht met het gezicht naar het westen de zee tegemoet’. Dit is een uitspraak die ik sinds ik in Portugal woon regelmatig hoor.
Palacio do Freixo
Column
17
19
12
10
Robin van der HeijdenWoont in lissabon en is eigenaar van Casa Madragoa
Een introductie in de wijnen van Portugal
Het gezicht van Portugal
Geïnteresseerd om in Portugal Magazine te adverteren?Op portugal-magazine.nl/adverteren vind u de meer informatie en de
tarievenkaart. Uiteraard kunt u ook contact opnemen via e-mail: [email protected] of telefoon: 0515 543356
Voorjaar 2010
INHOUDSOPGAVE
Duurzaam reizen is niets nieuws onder de zon in Lissabon. Je kan overal komen, het is vaak sneller en goedkoper en je ziet meer dan wanneer je de auto pakt.
Hier vind u een overzicht van de Portugese restaurants in Nederland.
João Brandão staat bij de Portugezen, met name de mensen uit de Beira , ook bekend als moordenaar en straatrover.
João Brandão
Restaurants
Het groen hart van Lissabon14
26
29
Na het noodweer van afgelopen 20 februari is
sinds 1 maart het normale leven op het eiland
Madeira weer op gang gekomen. De openbare
diensten hebben het werk opgepakt en ook het
merendeel van de commercie is weer open. Er
wordt nog steeds puin geruimd in de straten van
Funchal maar verwacht wordt dat de
werkzaamheden 8 maart klaar zullen zijn.
Het hotelwezen is niet door het noodweer
getroffen en heeft in alle veiligheid open kunnen
blijven. Op het internationaal vliegveld van
Madeira zijn de vluchten altijd volgens schema
uitgevoerd en ook de haven van Funchal is per
28 februari weer opengesteld en ontvangt weer
cruiseschepen; dit duidt op een hoopvol herstel
van deze belangrijke havenactiviteit.
De regionale regering van Madeira zet alles in op
het economische leven van deze autonome regio,
en de werkzaamheden gaan net zo lang door tot
alles weer bereikbaar is en de huizen weer
hersteld zijn. Iedereen, zowel de regering als de
bevolking, doet er alles aan om te zorgen dat in
april het beroemde Bloemenfeest van Madeira
wordt gevierd in het teken van het leven en het
herstel van het volk van Madeira.
Gedetailleerde en actuele informatie is hier te
raadplegen:
http://www.madeiraislands.travel
Noodweer op Madeira
Nieuwe vluchten vanaf Faro
In maart zullen er 14 nieuwe vluchten worden uitgevoerd door de lowcost vliegtuigmaatschappij Ryanair, die op het vliegveld Faro zijn 39ste basis zal openen. De Ierse vliegtuigmaatschappij kondigt nieuwe routes aan die deze stad in de Algarve verbinden met een totaal van 27 Europese steden. Verwacht wordt dat het aantal passagiers op het vliegveld Faro zal toenemen tot 1,3 miljoen.
Hierbij de 14 nieuwe vluchten van Faro naar:
- Bestemming: Milaan (Bergamo) - Datum: 25 maart - Bestemming: Birmingham - Datum: 28 maart - Bestemming: Billund - Datum: 30 maart - Bestemming: Derry - Datum: 30 maart - Bestemming: Kerry - Datum: 30 maart - Bestemming: Oslo (Rygge) - Datum: 30 maart - Bestemming: Marseille - Datum: 30 maart - Bestemming: Stockholm (Skavsta) - Datum: 30 maart - Bestemming: Knock - Datum: 30 maart - Bestemming: Maastricht - Datum: 27 april - Bestemming: Memmingen (Mun) - Datum: 27 april - Bestemming: Eindhoven - Datum: 27 april - Bestemming: Parijs (Beauvais) - Datum: 27 april - Bestemming: Madrid - Datum: 27 april
Een 20-tal exposanten met actuele Portugese producten en diensten:• Veel muziek: waaronder fado• Lezingen over Portugese geschiedenis en literatuur• Interviews met jonge Portugese schrijvers• Dansoptreden van de Rancho Folclórico• Loterij met interessante prijzen• Wedstrijd voor kinderen.
Zie voor het laatste nieuws:
www.proefportugal.nl
Festival Proef Portugal26 september 2010
NUEVO
In Loods 6, KNSM-laan 311 te AMSTERDAM
Van 12.00 tot 19.00 uur
Bij BEMVINDO (Portugees voor welkom) vindt u
handgemaakte, interieur-en lifestyle producten uit Portugal.
In de warm en vrolijk gekleurde winkel vind je alles,
prachtige serviezen, handgemaakte tassen, sieraden,
religieuze items, mooi linnengoed, traditioneel beschilderde
kindermeubels, authentiek speelgoed, handgebreide
babysokjes, truitjes, geborduurde lakentjes, vele zeepjes
uit één van de oudste zeepfabrieken en natuurlijk de
handbeschilderde Portugese hanen zowel de moderne als
de traditionele uitvoering. Alle spullen in de winkel zijn
persoonlijk door Wilma uitgezocht. Kortom een winkel vol
shopping inspiratie!
Open: di-vr 10-18, za 10-17 uur.
Maasstraat 125
Amsterdam
Telefoon 020 6628782
www.bemvindo-lifestyle.nll
BEMVINDO
Ooit woonde hier de deken van de kathedraal van
Porto, een steenrijke edelman. Nu behoort het
Palacio do Freixo tot de meest luxe hotels van
Noord-Portugal. Dankzij een stevige injectie van
vijftien miljoen euro die de staat en de
hotelorganisatie Pousadas de Portugal nodig
hadden om het sprookjespaleis aan de oevers van
de Douro om te toveren tot elegant verblijf.
Het Palacio do Freixo behoort tot de nieuwste
paradepaardjes van de Pousadas-groep. Deze
beijvert zich sinds een aantal jaren om vele
monumenten in het land te behoeden voor een
eventuele slopershamer. Liever wordt naar een
nieuwe bestemming gezocht. Vanuit die gedachte
wordt in samenwerking met de overheid menig
gebouw bewaard voor komende generaties.
Onder de noemer pousada worden op deze manier
vele historisch belangrijke panden, waaronder
voormalige kloosters, kazernes en paleizen en
eeuwenoude kasteeltjes door heel Portugal rijp
gemaakt voor een nieuwe toekomst in de vorm van
hotel en/of restaurant.
Zo ook het Palacio do Freixo, dat na een grondige
opknapbeurt in 2009 officieel zijn deuren opende
net buiten het centrum van werelderfgoed-stad
Porto. Na een trip onder de beroemde bruggen van
de stad door doemt daar nabij de jachthaven
opeens de witte pousada op. Hoog boven de rivier
en mét een prachtig uitzicht op de stad aan de ene
kant en de groene heuvels aan de andere kant.
Een eigen oprijlaan leidt naar het langgerekte
smalle landhuis, gebouwd in de typische Portugese
stijl met zijn decoraties om de vele ramen, zijn
torentjes op het dak en een bordes aan de
waterzijde dat zicht biedt op de eigen klassieke
ingerichte tuin.
Het 18de eeuwse paleis in de stad van de Tawny's
en de Ruby's port is een waar staaltje bouwkunst,
ontworpen en gebouwd door de architect Nasoni.
Hij is echter niet de man achter de voormalige
fabriek die later pal naast het paleis werd
!"#$%&!'(")*"+!,-#$
.)-/"+!*+!""+!/-)"*$!--+!0"!12342
Palacio do Freixo
gebouwd. Hier werd gedurende lange tijd meel
gefabriceerd. Veel authentieke herinneringen aan
die tijd zijn met de verbouwing voorgoed
begraven, maar wat is gebleven is onder meer de
originele aanlegsteiger in de rivier.
Hier arriveerden gedurende lange tijd de schepen
met alle ingrediënten, nu fungeert de houten
steiger op de hoge palen als een lounge voor de
hotelgasten die zich comfortabel kunnen nestelen
in riante stoelen met uitzicht op het eigen
zwembad van de Palacio do Freixo.
Dient het paleis als bar en restaurant, slapen doen
de gasten toch in dit grondig verbouwde zoetroze
gekleurde fabrieksgebouw dat om onduidelijke
redenen van binnen geheel groen is. Zwart-wit
foto's aan de wanden op de beneden-etages
houden het verhaal van de meelfabriek en zijn
medewerkers in leven.
Boven is daarvan weinig terug te vinden. Elke
verdieping waar ooit kantoor werd gehouden, is
opgesplitst in luxe kamers die volgens de eigenaar
van het hotel op dit moment vooral in trek zijn bij
Spanjaarden. Er is een riant binnenzwembad, maar
wat is er leuker dan een beetje ronddobberen in
het buitenbad aan de rand van de Douro dat ook
nog eens zijn eigen bar en restaurant heeft?
Voor het echte restaurantwerk dienen de gasten
echter over te steken naar het paleis dat met veel
toewijding (én geld) in alle glorie is hersteld. Er
zijn weelderige plafondschilderingen en vergulde
lambriseringen. Het tapijt is zo hoog als je enkels
en op je weg naar het toilet in het souterrain
branden langs de wanden rijen kaarsjes.
In het restaurant wordt romige risotto geserveerd,
witte of rode Douro geschonken terwijl buiten de
ene na de andere toeristenboot voorbij tuft op weg
naar een proeverij in een van de vele beroemde
porthuizen even verderop. Inschepen kan altijd
nog.
Waar iedereen rechts afslaat, gaat Eliza linksaf... Boek Eliza’s ontdekkingen:
!!!"#$%&'!'()#*#"+$
!
!"#$ %&'($ )"$ *''+$ +,%#$ #'+'-'%$ *'.$ &/$ ''%$ %&'01$ 2+'/3'$ "%(-'/(444$ 5"6(,$ -'$$
7&6.",4$8&3-'%6$9&3%$'':6('$.')"'/$1,6$&/$-&:';($<':/";*(4$=')'$6(:''/$&6$2':>';($
<"":$''%$<,/,%(&'$<"+$;0+(00:?$2:,;*(&#'$%,(00:$'%$+'//':$'('%4$@&3%$(1''-'$.'A
)"'/$&6$&%9&--'+6$''%$>'&(4$!,$''%$.')"'/$,,%$B&%(:,?$''%$6(,-$<"+$9"%09'%('%?$
62:""/3'6,;*(&#'$2,+'&)'%$'%$1''+-':&#'$(0&%'%?$.'%$&/$("'$,,%$"%(62,%%&%#4$C2$
-'$(':0#1'#$6("2$&/$.&3$''%$<,%$-'$),%-6(:,%-'%$-&'$D":(0#,+$:&3/$&64$E/$1":-$6(&+$
<,%$*'($9""&'$0&()&;*($'%$-'$/,+9('$-&'$-'$,)00:.+,01'$)''$0&(6(:,,+(4$F($G+&%/($
9&66;*&'%$ #'/?$9,,:$ )"$ .'%$ &/$ ,+(&3-$ &%$ H0&-AI0:"2,$ "2$ )"'/$ %,,:$ -'$9''6($
2:,;*(&#'$2+'//'%4$!""&($*'()'+>-'?$9,,:$,+(&3-$"%#':'2($'%$J;*(4
7&'>6?$I+&),
Geniet van het Portugese leven...
www.elizawashere.nl
'"+!*+%42035%*"!*+!0"!6*7+"+!(-+!824%39-)
De smaaksensatie van een typisch Portugese wijn moet men zelf ervaren. Bij
voorkeur op een pittoresk terras in Lissabon, een Alentejaanse Quinta, een charmant café in Porto of aan de prachtige kust van de Algarve. Saudé.
De rijke en veelzijdige wijntraditie van Portugal
dateert dan ook naar alle waarschijnlijkheid van ver
voor Christus. Zeker is dat de oerbewoners van het
Iberische eiland, de Feniciërs, hier de fundamenten
legden voor wat later door de Grieken en Romeinen
verder werd ontwikkeld tot de bloeiende wijncultuur
van Europa.
Al in 1761 werden door de Markies van Pombal de
officiële grenzen van het Portgebied vastgelegd. De
eerste algemene wijnwet in Portugal kwam in 1908
tot stand. De wijngebieden Vinho Verde, Douro, Dão,
Bucelas, Colares, Carcavelos, Setúbal en Madeira
kregen toen al hun beschermde herkomstbenaming.
Het huidige Portugal wordt verdeeld in negen
wijnregio’s; de Minho, Trás-os-Montes, Beiras,
Estremadura, Ribatejo, Terras do Sado, Alentejo,
Algarve, Madeira en de Azoren. Al deze negen
Portugal heeft veel te bieden: prachtige stranden,
schilderachtige dorpjes, een rijke cultuur en vooral
een verassend en authentiek wijnaanbod. Portugese
wijnen hebben een eigen identiteit door het gebruik
van veel autochtone druivenrassen, die je elders in
de wereld nauwelijks tegenkomt. Er wordt bovendien
een grote verscheidenheid aan wijnen geproduceerd,
van sprankelende witte wijnen tot de versterkte
wijnen als Port en Madeira.
Deze grote verscheidenheid is te danken aan de vele
microklimaten die het land kent. Wie denkt dat het
in Portugal alleen warm en droog is, heeft het dus
mis. Zo heeft het groene noorden van Portugal de
meeste regenval van Europa en daalt het kwik rond
de bergregio’s regelmatig onder nul.
Het is onder andere deze diversiteit van
klimatologische omstandigheden die al millennia
wordt gebruikt om een fantastisch scala van wijnen
te produceren.
!"#$%&!:";;"4!<"*7"4
regio’s hebben erkende
herkomstgebieden en bezitten
gezamenlijk 26 DOC’s. Het totale
wijnoppervlak bedraagt ongeveer
250.000 hectare. Wat betreft
oppervlakte staat Portugal hiermee op
de vierde plaats in Europa, maar qua
productie op de vijfde plaats. Dit is
mede te danken aan de lage
opbrengsten per hectare en de van
oorsprong relatief kleinschalige
wijnbouw. Maarliefst 87 procent van de
wijnboeren produceert minder dan 100
hectoliter wijn per jaar. Wel is ongeveer
40 procent van deze boeren
aangesloten bij een wijncoöperatie.
De hedendaagse wijnbouw in Portugal
is, naast authentiek, ook constant in
beweging. Maar gelukkig heeft de
opleving die de Portugese wijnbouw de
afgelopen 25 jaar kende de
belangrijkste Portugese wijnhuizen en
wijnboeren van het land er niet toe
verleid hun identiteit op te geven.
Integendeel, veel authentieke
druivenrassen en technieken worden
juist verenigd met internationaal
bekende druivenrassen en moderne
wetenschappen.
Het is deze combinatie, van een zeer
rijke wijngeschiedenis met een
eigentijds gevoel voor karakter die
Portugal als wijnland meer dan de
moeite waard maakt.
De smaaksensatie van een typisch
Portugese wijn, zowel authentiek als
modern gevinificeerd, moet men zelf
ervaren. Bij voorkeur op een pittoresk
terras in Lissabon, een Alentejaanse
Quinta, een charmant café in Porto of
aan de prachtige kust van de Algarve.
Saudé.
Sommige delen van Lissabon, het centrum van dat
ooit zo gigantische Portugese rijk, laten duidelijk
een lang vervlogen glorie zien. De met koloniaal
geld gebouwde huizen vertonen afbladderende
azulejo’s en in sommige woonblokken schijnen meer
duiven te wonen dan mensen. Toch klimt het land op
na lange periode van economische isolatie onder
dictator Salazar, een winterslaap die het land
lamlegde van 1932 tot 1968 met grote honger en
een gapende achterstand op het snel groeiende
Europa als gevolg, waardoor het tot voorkort
doorging voor tweedewereldland. Tegenwoordig
hebben Portugezen hun zekerheid hervonden, met
welig tierend toerisme, een gestaag groeiende
economie en volle terrassen. Deze dagen weten
buitenlanders de voormalige Iberische uithoek ook
te vinden buiten de met beton en roodgebakken
Engelsen overspoelde Algarve. De temperatuur rekt
het toeristenseizoen dan ook comfortabel op tot eind
november. In Lissabon is het dan ultiem nazomeren
met temperaturen tot wel 22 graden.
Mens+metro= - auto’s.
Vaak worden opklimmende landen geassocieerd met
een gebrekkig transportsysteem, veel vervuiling en
een nagenoeg onzichtbaar milieubeleid. Toch verrast
Portugal ook op dit gebied en worden de
Lissabonners op prikkelende wijze geattendeerd op
de letterlijke schoonheid van het openbaar vervoer
en rijden alle bussen op gaz natural. En dat kan
zeker geen kwaad. Het kan goed benauwd zijn bij
="%!942"+"!>-4%!(-+!?*$$-@2+
Alle bussen rijden op gaz natural. En
dat kan zeker geen kwaad. Het kan
goed benauwd zijn bij warm weer, dus
alle beetjes helpen volgens het simpele
sommetje van het Lissabonse openbaar
vervoer: Mens+metro= - auto’s.
!"#$%!"+!A2%294-A*"&!!*";"!="4;-+$
warm weer, dus alle beetjes helpen volgens het
simpele sommetje van het Lissabonse openbaar
vervoer: Mens+metro= - auto’s. Zelfs de toeristen
doen het. In vrolijk gekleurde, elektrische Go-Karts
bedwingen zij zelfs de steilste heuvels van de stad.
Ook de politie doet het duurzaam, en scheurt met
elektrische wagentjes door de nauwste straatjes.
Groene eilanden
Dappere wandelaars kunnen tijdens het beklimmen
van de zeven hoofdstedelijke heuvels af en toe op
adem komen in een van de vele parken om en rond
het centrum van de stad. De parken zijn echt een
verademing na al dat snelle verkeer in de drukke
straten. Deze groene zones worden dan ook een stuk
intensiever gebruikt dan veel stadsparken in
Nederland. Overdag rennen er kinderen rond en
zitten er mensen te lunchen, ’s avonds kan er
zomaar eens een optreden plaatsvinden, waarna
groepjes studenten het vrolijk overnemen. Vanaf de
vele miradouro’s, uitzichtpunten op de heuvelflanken
van de stad, zie je precies de groene eilandjes in de
zee van rode daken verschijnen. Van het grootse
Parque Eduardo VII tot de Jardim da Estrela met zijn
zomerse jazzconcerten. Toch moet je als je de
grootstedelijke stress echt wilt ontvluchten uitwijken
naar het gigantische Parque Florestal de Monsanto,
iets buiten de stadskern.
Op naar Sint Sjorsj
Ben je klaar met sjouwen en zie je de klim naar het
over de stad wakende Castelo São Jorgeals een brug
te ver? Probeer dan de antieke tramlijn 28 die je
door de nauwe straatjes van de oude volksbuurt
Alfama omhoog brengt. Koop een kaartje of
spring, net als de jongens uit de wijk achterop
voor een spannende hop on, hop off-tour door
de wijk. Geniet bovengekomen van een wijds
uitzicht over de stad vanaf de miradouro en het
kasteel van Sint Jorge(zeg Sjorsj).
Even slikken
De veelgehoorde kreet, ‘wie in Portugal is, moet
wachten’, bewijst zijn waarheid keer op keer als de
tram in alle kalmte stopt om een vrachtwagen uit te
laten laden midden op de trambaan. De bestuurder
lijkt geen enkele haast te maken en stapt uit om
rustig een steentje tussen de rails weg te halen. De
straten zijn soms zo smal dat er maar één tram
tegelijk kan passeren. Westerlingen uit meer
gejaagde culturen zullen in Portugal dan ook af en
toe moeten slikken, maar vermoedelijk zijn dit, hoe
fraai het uitzicht vanaf de top ook mag zijn, de
momenten die je zult herinneren, misschien zelfs
koesteren.
Straatcultuur
De geduldigen worden in Alfama hoe dan ook
beloond door zelf de klim te wagen voor een duik in
dit doolhof van steile straatjes, vol met barretjes,
fadorestaurantjes, winkeltjes en meer zaakjes met –
tje erachter, die vaak uit niet veel meer dan een
huiskamer bestaan. Hier in deze straatjes speelt het
hele leven van de Alfamezen zich af. Hele families
zitten op straat om te eten, te drinken of om een
kistje fruit, een paar vissen of grootmoeders servies
te slijten. Hoewel je spieren je de volgende dag ter
verantwoording zullen roepen, is Alfama een ware
ontdekking, vooral in het laagseizoen, wanneer je
naar goede Portugese traditie op ontdekkingsreis
kan gaan in deze wirwar van straatjes, met om elke
hoek een nieuw Kodakmomentje.
Boom om te vliegen
Duurzaam reizen is niets nieuws onder de zon in
Lissabon. Je kan overal komen, het is vaak sneller
en goedkoper en je ziet meer dan wanneer je de
auto pakt. Wie echt op de groene toer wilt,
compenseert ook de gemaakte vliegkilometers. Voor
minder dan acht euro plant je bomen die ervoor
zorgen dat je op een volgende reis naar Portugal
evengoed kan genieten van al dat natuurschoon.
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar [email protected]
Hoewel je in Nederland misschien nog niet echt aan
lente kunt denken met die kou, pakken sneeuw,
dooi-troep, regen of mist, kriebelt het hier in
Lissabon al weer een tijdje.
Natuurlijk hebben we hier ook een winter, maar dat
betekent meestal iets meer regen (nog steeds,
gelukkig, erg weinig) en wat lagere temperaturen.
Wollen onderbroeken en regenpakken verkopen hier
niet echt, zeg maar.
Hoe merk je dan dat het lente gaat worden? Nou,
ten eerste omdat bijna iedereen in onze buurt
"Madragoa", hun
vogelkooitje (met kanarie)
weer buiten aan de muur
hangt. Heel gezellig dat
gefluit de hele dag kan ik u
melden. Zo zorgt mijn
buurvrouw ook goed voor
haar gevederde vrienden. Ze
hebben altijd te eten, vers
water, stukje fruit of
groenten, een wit doekje
zorgt voor genoeg schaduw en
ze praat regelmatig met hen.
Waarover weet ik niet, maar
als ik de hele dag zo hun
vrolijke gefluit hoor, dan zal ze
toch wel wat stimulerende,
motiverende woorden tot hen spreken, waar vriend
Ratelband nog wat van kan leren.Deze vogeltjes in
hun buitenkooitjes passen écht bij deze typische
Robin van der HeijdenWOONT IN LISSABON EN IS EIGENAAR VAN CASA
MADRAGOA: EEN CITY APARTMENT
oude wijk in Lissabon.Heel gezellig! (foto
vogelkooitje)
Waar je het ook aan merkt, is de was die door ieder
gezin in Lissabon buiten wordt opgehangen. Niks
droger, gewoon de zon en wind hun werk laten doen
totdat het textiel weer heerlijk fris ruikt. Die was
wordt voor de ramen opgehangen aan een ingenieus
waslijn-systeem. Een wasdraad die je over de hele
breedte kunt draaien, dus recht vooruit ophangen en
naar rechts of links schuiven. Zo wordt ieder stuk
gewassen sokje, broek, T-shirt, hemd, handoek en
jawel….onderbroek in de straten van Lissabon te
drogen gehangen. Ik ken de onderbroeken van de
buurman. Heel apart. Je zou zeggen “show me your
washing and I will tell you who you are”. Een
portugese bekende die ooit van Lissabon naar Wenen
is verhuis,
vroeg ik “wat
mis je nou het
mist”, waarbij zonder nadenken zijn antwoord was
“de waslijn”. Serieus! Hij kan in
Wenen de was niet
ophangen. Hier, in
Lissabon wel en dat
deed hij met veel
plezier. Heimwee
naar de waslijn.
Geweldig, zo
eenvoudig kan het
leven zijn.
Kortom, lente is
hier vogelgetjilp
en de geur van
verse was aan de
waslijn. Ik zou
het zeker missen
als ik hier niet
meer zou wonen. Maar, dat laten
we niet gebeuren! Ik blijf, de waslijn en de parkiet
ook! Kom er ook van genieten! Kom naar Lissabon.
Hoe merk je dan dat het lente gaat worden? Nou, ten eerste omdat bijna iedereen in onze buurt "Madragoa", hun vogelkooitje (met kanarie) weer buiten aan de muur hangt.
BC.?DEF'F!'F!GHI'?!E'.!<CJ'F!''F!GHH:ECC:
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar
‘Portugal lacht met het gezicht naar het westen de zee tegemoet’. Dit is een uitspraak die ik sinds ik in Portugal woon regelmatig hoor. Met een beetje fantasie kan je in de vorm van Portugal inderdaad een gezicht ontdekken. De regio Lissabon vormt de grote kromme neus in het westen. Het is het dichtstbevolkte en rijkste gebied van het land.
De rivier de Taag stroomt vanuit Spanje via de binnenlanden van Portugal door het neusgat het land uit, de Atlantische Oceaan in. In de monding ligt de stad Lissabon, de belangrijkste havenstad van Portugal. Op het puntje van de neus ligt Cabo da Roca, het meest westelijke punt van het Europese vasteland.
Onder de neus is een bescheiden mondje zichtbaar, met in de holte het natuurreservaat Estuário do Sado. Voorin de mond, aan de onderkant van de grote bovenlip, ligt Setúbal. Het is een stad die belangrijk is voor Portugal als zeehaven maar die vooral bekend is vanwege de Moscatel de Setúbal, een heerlijke dessertwijn. De landtong met aan het uiteinde het luxeplaatsje Tróia sluit de mond. Via een kleine opening stroomt de rivier de Sado het binnenland in.
Als het oog van Portugal zie ik Coimbra. De belangrijkste stad van het land na Lissabon en Porto en wereldberoemd vanwege zijn fadomuziek. Het is eveneens de stad met een van Europa’s oudste universiteiten. Als je vanuit Coimbra verder naar het noorden gaat, valt het hoge voorhoofd op: een teken van intelligentie. De rivier de Douro loopt als een grote diepe rimpel horizontaal door Portugal heen en eindigt in zee bij Porto. De kin tenslotte wordt gevormd door de Algarve, met als sik de hoge kliffen van het plaatsje Sagres.
De vergelijking van Portugal met een gezicht is niet nieuw. Begin 20ste eeuw omschreef de beroemde Portugese dichter Fernando Pessoa in zijn gedicht ‘O Dos Castelos’ Europa als een liggende vrouw. In het Iberisch schiereiland zag hij het hoofd en in Portugal het gezicht, met “ogen die uitkijken op het westen”. Pessoa, die een grote liefde voor zijn vaderland bezat, bedoelde zijn vergelijking echter meer figuurlijk dan letterlijk.
Portugal is van oudsher een volk van ontdekkingsreizigers. Het heeft een rijke
zeevaardergeschiedenis. Samen met Spanje was het in de 15de en 16de eeuw een van de vroege kolonisatoren en bepaalde zo lange tijd het gezicht van Europa. De Portugezen stichtten vele kolonies in Afrika, Amerika en Azië. De bekendste zijn Angola, Brazilië, Mozambique, Kaapverdië en Macau. Het feit dat de Portugese taal momenteel door meer dan 200 miljoen mensen gesproken wordt terwijl het huidige Portugal nog geen 11 miljoen inwoners telt, geeft wel aan dat het in het verleden een behoorlijk reislustig volk was.De gevolgen van de naar de zee gerichte blik van Portugal zijn ook nog steeds zichtbaar in het land zelf. Het overgrote deel van de bevolking woont in de smalle kuststrook in het westen waar de belangrijkste steden liggen; Lissabon, Porto, Coimbra, Braga en Aveiro. Het binnenland is zeer dunbevolkt en bestaat voornamelijk uit natuurgebieden en dorpen waar de tijd heeft stil gestaan.
De ontdekkingsreizen behoren al lange tijd tot het verleden maar de Portugezen hebben hun open blik naar de buitenwereld behouden. Ze zijn tolerant naar buitenlanders en zeer behulpzaam. Portugezen spreken graag andere talen. Het Engels en in iets mindere mate ook het Frans zijn onder de jongere generatie populair. Deze gastvrijheid in combinatie met de rijke historie, prachtige natuur en het heerlijke klimaat maken Portugal tot een ideale vakantiebestemming. En een geweldig land om als Nederlander te wonen.
!"#$%!"+!A2%294-A*"&!'4*5-!0"!,43*7+" ="%!9"K*5>%!(-+!824%39-)
De metafysische ingenieur en
andere gedichten 1923-1935
Tweede bundel gedichten Fernando Pessoa
Met het tweede deel van de gedichten van Alvaro
de Campos, het pseudoniem van de Portugese
schrijver en dichter Fernando Pessoa (1888-1935),
is het complete dichtwerk in het Nederlands
beschikbaar. Pessoa was een van de belangrijkste
dichters van de twintigste eeuw; niet alleen in de
Portugese maar evenzeer in de Europese literatuur.
In Nederland is Pessoa slechts bij een klein publiek
bekend is. Veel, zeg maar gerust het leeuwendeel,
van zijn oeuvre werd vertaald door August
Willemsen (1936 - 2007).
Door Leslie Leijenhorst
Het tweede en laatste deel met gedichten
bevat meesterwerken van een ongekende soms
gruwelijke schoonheid. De dandy, de
sensationalistische schrijver en altijd verzorgde
'dichter van de decadentie' van de eerste bundel
Gedichten (1913-1922) lijkt een grote inwendige
ontwikkeling te hebben doorgemaakt. De stijl is
poëtischer maar ook reflectiever. Een aanpak als
ware hij een metafysische ingenieur. Deze meer
bezonken, peinzende allure roept sterke
overeenkomsten op met het werk van tijdgenoten
elders in Europa zoals de Duitse schrijver Kafka, de
Italiaanse dichter Pirandello en de Griekse dichter
Kavafis. Na het verlies van zijn hartsvriend Sá
Carneiro in 1916 en in 1925 van zijn moeder heeft
Pessoa alleen nog zijn werk dat hem die steun
geeft die hij nodig heeft om te overleven. Dat
gegeven weerspiegelt zich bijvoorbeeld in de
gedichten waar Campos ' de koffers van het zijn
pakt'.
Door
Lesl
ie L
eij
enhors
t
Oorspronkelijke versie Het boek is
uitgegeven in een mooi, markant vierkant formaat.
In dit tweede deel zijn 180 gedichten opgenomen,
opgesplitst in twee delen. De metafysische
ingenieur beslaat de periode 1923 -1930. De
tweede periode - De ingenieur gepensioneerd -
bevat de gedichten die hij schreef tot aan zijn dood
in 1935, waarin onder meer In de ruime eetkamer
van mijn oude tantes uit 1933. Dit gedicht gaat
over de 'verschrikking' dat men het geluk niet heeft
gekend, terwijl men het misschien wel
heeft ervaren zonder het te weten en de klok de
tijd langzaam wegtikt. Op de linkerpagina staat
telkens de oorspronkelijke Portugese versie, op de
rechterzijde de vertaling van Willemsen. Daarnaast
vermeldt het boek een vijftal gedichten van
onzekere herkomst. Een van meest memorabele en
bovenal lange gedichten schreef hij op 15 januari
1928: Sigarenwinkel.
Streamersuggestie: "Ik glimlach om de voorkennis
van al het niets dat ik zal zijn ...
In elk geval, ik glimlach; glimlachen is altijd iets"
(uit: 59 Bijna)
Laatste hand Maar lees beslist ook eens Aan het
stuurwiel van de Chevrolet over de weg naar
Sintra, Gedicht van het Lied van de Hoop en En ik
die dronken ben van al het onrecht op de wereld. Al
weer lang geleden schreef August Willemsen als
introductie op het werk van de Portugese
woordenkunstenaar Het ik als vreemde. Willemsen
had bij zijn overlijden op 28 november 2007 al de
laatste hand gelegd aan de vertaling van dit tweede
deel van de gedichten. De tekst is voorzien van een
commentaar en een nawoord van de vertaler.
Alvaro de Campos (Fernando
Pessoa)
De metafysische ingenieur en
andere gedichten 1923 – 1935
Uitgeverij De Arbeiderspers
ISBN 978 9029 56653 7
LIVROS
Travel in style
Stijlvol genieten. Ervaar de Algarve met Bella Vakanza.
Een exclusief en uniek aanbod van luxe hotels, villa’s enchalets naar zon- en wintersportbestemmingen vindt u op:
www.bellavakanza.nl
Voor meer informatie kunt u bellen naar: 030 – 789 01 77
1038264_Adv_Bella_Vakanza_215x270indd 1 13-04-10 13:32
www.bellavakanza.nl
TAP Portugal onderhoudt rechtstreekse dagelijkse verbindingen tussen Amsterdam (2x), Brussel (1x) en Porto; vliegtijd iets meer dan 2 uur. Luchthaven Francisco Sa Carneiro, genoemd naar de Portugese minister-president die in 1980 met zijn vliegtuig neerstortte, is na Lissabon en Faro het 3e grote vliegveld van Portugal. Het had nogal wat technische voeten in de aarde om deze supermoderne airport op de restanten van de voorganger te bouwen, maar het resultaat is schitterend. Porto profileert zihczelf graag als de stad voor congressen en andersoortige bijeenkomsten, reden voor het Porto Convention & Visitors Bureau om de vele faciliteiten via perstrips onder brede Europese aandacht te brengen. In sterrenhotels geteld biedt de stat 6x 5*, 13x 4* en 7x 3* onderkomens met in totaal 3600 kamers. Vergaderruimtes zijn er te over, waarbij men kan kiezen tussen hotels, pousadas, port wine estates en historische gebouwen zoals de Palacio da Bolsa (voormalige Beurs) en het Afandaega Congress Centre,
in vroeger tijden het Cusoms House. Wilt u er plaatse niet alleen vergaderen maar tevens een cocktailparty houden enof in stijl dineren dan behoeft u dat maar aan te geven en er wordt voor gezorgd, tot en met banketten middeleeuwse stijl aan toe. Gelet op het enorme scala aan business faciliteiten doet u er goed aan om de website www.portocvb.com te bezoeken.
Natuurlijk was en is de rivier Douro een zeer belangrijke levensader voor deze eeuwenoude stad waarin met diverse bouwstijlen vind: Romeins, gotisch, renaissance, barok, neoklassiek en modern. Vanaf de Cais da Ribeira met z’n gezellige terrasjes kan met een korte of lange boottrip op de Douro maken om Porto vanaf het water te bekijken en de door Gustav Eiffel gebouwde ijzeren brug te bewonderen. Een stadsrit per open top bus is eveneens geweldig, maar een wandeling door Porto’s oude centrum slaat alles en voert u als bezoeker langs schitterende gebouwen, blauw betegelde kerken, pijpenlaatjes van winkeltjes en cafeetjes, een grote
!"#$%&!<-4%"+!B*%#-;/
HL8H:!HL!A24!@3$*+"$$!M!/)"-$34"Die!! zijn volkomen terecht want Porto, gelegen aan de oevers van de Douro, is een fantastische stad met vele gezichten. UNESCO plaatste de historische binnenstad in 1996 op de Wereld erfgoedlijst en faciliteerde daarmee de vernieuwing van oude zones en de herinrichting der infrastructuur. Daaropvolgend werd Porto in tandem met Rotterdam in 2001 de Europese hoofdstad van cultuur, met als absolute hedendaagse eyecatcher het door Nederlander Rem Koolhaas ontworpen Casa da Musica.
bleomen/fruit/vismarkt en door voetgangersvriendelijke winkelstraten. Drink een kopje koffie of een goed glas port in Jugendstil Majestic Cafe en bezoek vooral livraria Lello, een van de 10 mooiste boekwinkels ter wereld, daterend uit 1881 met een monumentale houten trap en prachtige lambrisering. Voor treinfanaten onder u is een bezoek aan het Sao Bento station een must, net als wellicht een ritje in een antiek trammetje. En natuurlijk zullen liefhebbers van hedendaagse architectuur het al eerder genoemde Casa da Musica willen zien en bezoeken, al is het slechts omdat deze muziektempel door een Nederlander werd bedacht. Een in alle opzichten revolutionair gebouw met technologische hoogstandjes en waarin u van de ene in de ander verbazing valt. Met kan er bovendien heel goed eten, in restaurant Kool!
Waar Porto qua bezienswaardigheden en things-to-do de tijdgebonden (zakelijke) bezoeker met gemak 1 hele week binnen de stadgrenzen kan houden, biedt de Douro vallei zoveel schoons dat men er goed aan doet om daarvoor minimaal 1,5 dag uit te trekken. Guimaraes - volgens overlevering de geboorteplaats van de staat Portugal - met haar imposante pousada Sta. Marinha en middeleeuwse kasteel, Lamego met super-de-luxe maar prijzig designhotel Aquapura Douro Valley (5*), wijnwalhalla Quinta da Pacheca met een productie van meer dan vootreffelijke (port)wijnen en sympathieke Portugese gastvrijheid en het aller-charmantste stadje Amranate zijn bestemmingen waar men geweest moet zijn en die men gezien moet hebben.gebouwd. Hier werd gedurende lange tijd meel
gefabriceerd. Veel authentieke herinneringen aan
die tijd zijn met de verbouwing voorgoed
begraven, maar wat is gebleven is onder meer de
originele aanlegsteiger in de rivier.
Hier arriveerden gedurende lange tijd de schepen
met alle ingrediënten, nu fungeert de houten
steiger op de hoge palen als een lounge voor de
hotelgasten die zich comfortabel kunnen nestelen
in riante stoelen met uitzicht op het eigen
zwembad van de Palacio do Freixo.
Dient het paleis als bar en restaurant, slapen doen
de gasten toch in dit grondig verbouwde zoetroze
gekleurde fabrieksgebouw dat om onduidelijke
redenen van binnen geheel groen is. Zwart-wit
foto's aan de wanden op de beneden-etages
houden het verhaal van de meelfabriek en zijn
medewerkers in leven.
Boven is daarvan weinig terug te vinden. Elke
verdieping waar ooit kantoor werd gehouden, is
opgesplitst in luxe kamers die volgens de eigenaar
van het hotel op dit moment vooral in trek zijn bij
Spanjaarden. Er is een riant binnenzwembad, maar
wat is er leuker dan een beetje ronddobberen in
het buitenbad aan de rand van de Douro dat ook
nog eens zijn eigen bar en restaurant heeft?
Voor het echte restaurantwerk dienen de gasten
echter over te steken naar het paleis dat met veel
toewijding (én geld) in alle glorie is hersteld. Er
zijn weelderige plafondschilderingen en vergulde
lambriseringen. Het tapijt is zo hoog als je enkels
en op je weg naar het toilet in het souterrain
branden langs de wanden rijen kaarsjes.
In het restaurant wordt romige risotto geserveerd,
witte of rode Douro geschonken terwijl buiten de
ene na de andere toeristenboot voorbij tuft op weg
naar een proeverij in een van de vele beroemde
porthuizen even verderop. Inschepen kan altijd
nog.
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar
neve
sins
uran
ce.c
om
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar
www.casa-semara.nl
JOÃO BRANDÃO, VOLKSHELD EN
SCHRIK VAN DE BEIRAS
João Victor da Silva Brandão werd geboren in
Casal da Senhora, op 1 maart 1825. In de
Beiras gaat het verhaal dat hij een publieke
verdeler van de rijkdom was, men zegt dat hij
stal van de rijken om het aan de armen uit te
delen, en dat hij zingend met zijn gitaar en
bedelend door de Beiras trok. Aan te nemen
is dat dat verhaal niet op fantasie berust.
In die tijd was het politiek onrustig in
Portugal en werd er tussen verschillende
bendes in de Beiras veelvuldig gevochten,
bijvoorbeeld in Carregal do Sal en São João
de Areias. Aanhangers van de naar Frankrijk
gevluchte regent Dom Miguel, absolutisten
die vasthielden aan alleenheerschappij van de
regent, vochten met aanhangers van de vrije
beweging, de liberalen. João Brandão steunde
de vrije beweging, trok met zijn bende op
tegen de volgelingen van Dom Miguel en
vergaarde zo de roem en de bescherming van
het volk, doordat hij opkwam voor de arme
bevolking.
João Brandão staat bij de Portugezen, met
name de mensen uit de Beira , ook bekend
als moordenaar en straatrover. Op zijn
twaalfde pleegde hij zijn eerste moord, op
een herder uit Gouveia
die
hij per ongeluk raakte toen hij aan het
oefenen was met schieten. En zo begon het
verhaal van zijn leven dat in de voetsporen
van zijn vader en broers een gewelddadig
karakter had.
De bende die hem vergezelde, bestond
voornamelijk uit familieleden, waarvan hij de
leider was.Tientallen jaren van min of meer
ongestrafte moorden, overvallen en
afpersingen volgden. In veel gevallen werd
João Brandão de hand boven het hoofd
gehouden: nooit hoefde hij rekenschap af te
De Robin Hood
“Daar ga je naar het ballingschapTot ziens João Brandão
!"#$%&!.")*+0"!(-+!0"4!$/"#
geven aan de autoriteiten en belangrijke
families van de dorpen waar hij zich begaf.
Altijd lukte het hem om zijn onschuld te
bewijzen totdat hij veroordeeld werd voor de
dood van Padre Portugal in 1869, alhoewel het
oordeel van de jury niet unaniem was.
Voor de moord op Padre Portugal werd João
Brandão veroordeeld tot verbanning naar
Angola. Ook daar genoot hij bijzondere
bescherming. Hij hoefde bijvoorbeeld nooit
voetboeien te dragen en werd te werk gesteld
op een boerderij.
Toen João Brandão op 9 oktober 1870 naar
Angola werd gestuurd, werden er in de hele
Beira feesten georganiseerd en zongen
mensen liederen op straat.
Het volk van de Beira zong:
" Já lá vais para o degredo,
Adeus, ó João Brandão!
A morte daquele padre
Foi a tua perdição! "
“Daar ga je naar het ballingschap
Tot ziens João Brandão
De dood van de Padre
Werd jou ondergang”
João Brandão stief op 20 september 1880 in
Angola, naar verluidt werd hij vergiftigd.
Heden ten dage worden nog steeds
toneelstukken en liederen over zijn leven
opgevoerd.
van Portugal
Op 24 april aanstaande staat de 14de editie van de Triatlon Peter Café Sport gepland. Deze wedstrijd, georganiseerd door de wereldberoemde Peter Café Sport, wordt gehouden tussen de eilanden São Jorge, Pico en Faial, en de disciplines zijn windsurfen, mountainbiken en kajakken.
De eerste etappe - windsurfen - gaat over een afstand van 12 zeemijl en is tussen Velas de São Jorge naar Cais do Pico; het vertrek is om 10.00 uur. Da atleten zullen een waterweg moeten trotseren dat bewoond wordt door dolfijnen, walvissen en... haaien!
De tweede etappe bestaat uit een proef van 60 kilometer mountainbiken; het vertrek is bij het museum Museu da Indústria Baleeira de São Roque en de atleten rijden vervolgens naar een punt op 1000 meter boven zeeniveau, ofwel naar de voet van de hoogste berg van Portugal. Zij dalen vervolgens af naar Porto Velho da Madalena en rijden tussen de wijngaarden die groeien op lavagrond en die werelderfgoed van de Unesco zijn.
Tot slot - tijdens de derde etappe - moeten de deelnemers kajakken van Porto da Madalena tot aan Faial; zij varen het kanaal over en finishen bij de haven van Horta, tegenover het Café Sport.
Voor meer info check de website:www.petercafesport.com
Op het eiland Madeira wordt jaarlijks in de lente een eerbetoon gegeven aan zijn koningin - de Bloem. En dus wordt Funchal, ieder jaar weer in april, het podium voor een omvangrijk spektakel: het Bloemenfeest.
Tijdens dit rijkelijke feest rijden allegorische wagens door het centrum van Funchal in een grote optocht en laten een heerlijk parfum achter in de straten van deze metropool; het is alsof u een sprookjesboek binnenstapt. De festiviteiten beginnen met de tentoonstelling van
onvergetelijke en zeer delicate bloementapijten, die strategisch worden neergelegd in de straten van de benedenstad van Funchal. Dit zijn écht
meesterwerken van de kunstenaars op
Madeira.
Op zaterdagochtend, de dag voor de grote bloemenoptocht, verenigen honderden kinderen zicht op het plein Praça do Município, waar ze allemaal een bloem neerleggen en zo deelnemen aan de “bouw” van een bloemenmuur - Muro da Esperança. Op zondag vindt de grote allegorische optocht plaats, waarbij tientallen wagen versierd met een zee van karakteristieke bloemen van het eiland langsrijden en een licht en vluchtig parfum achterlaten - dit is de grote bloemenoptocht - cortejo da Flor.
donderdag, 15 april 2010 - zondag, 18 april 2010
Bloemenfeest op Madeira
XIV TRIATLON PETER CAFÉ SPORT OP 24 APRIL
CALENDARIO DE CULTURA
RESTAURANTES
A l t o D o u r oD o r d t s e s t r a a t w e g 5 8 3 B
R o t t e r d a m0 1 0 - 4 2 3 3 3 1 3w w w . a l t o d o u r o . n l
C a f e L i s b o a
W e s t e w a g e n s t r a a t 7 2R o t t e r d a m0 1 0 - 2 1 3 7 9 8w w w . c a f e l i s b o a . n l
C h e z A n t o i n e t t e
R o g g e s t r a a t 1 0 - 1 2
7 4 1 1 E P D e v e n t e r
0 5 7 0 - 6 1 6 6 3 0w w w . c h e z a n t o i n e t t e . n l
D e P o r t u g e e s
Z e e d i j k 3 9 aA M S T E R D A M0 2 0 - 4 2 7 2 0 0 5w w w . d e p o r t u g e e s . c o m
G i r a s s o lW e e s p e r z i j d e 1 3 5 A m s t e r d a m 0 2 0 – 6 9 2 3 4 7 1w w w . g i r o s s o l . n l
M e G u s t aV i j z e l s t r a a t 6 6 A m s t e r d a m0 2 0 - 6 2 5 4 7 5 5
w w w . m e g u s t a . n l
O V a l a t i mV a l e n t i j n s t r a a t 5 1
T i l b u r g0 1 3 - 5 4 2 7 0 5 4w w w . v a l a t i m . n l
O p o r t O
G r a n d - c a f é r e s t a u r a n t H e r t o g s t r a a t 1 N i j m e g e n 0 2 4 - 3 2 2 0 4 9 8 w w w . r e s t a u r a n t o p o r t o . n l
S a l d o M a rF r e d . v . d . P a l t s h o f 9 R h e n e n 0 3 1 7 - 6 1 3 0 0 0
w w w . s a l d o m a r . n l
Volgende keer in Portugal Magazine
Lisboa special
neve
sins
uran
ce.c
om
PORTUGA L MA GA ZIN E
BEREIK LEZERS
DIE ANDERE
MAGAZINES
NIET BEREIKEN
Om te adverteren stuurt u een mail naar
www.casa-nazare.nl
!"#$%&'(
!)*+,-./'/
!"#$%&'$'())&*+('$((,$-./0",%()$1.'0.23'4
www.jiba.nl