Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en duurzaamheid
Studium Generale Unimaas, 20 november 2008
Alles is duurzaam?
• Duurzame economie• Duurzaam ondernemen• Duurzame visvangst• Duurzame cosmetica• Duurzame chemie• Duurzaam Onderwijs• Duurzaam Hoger Onderwijs• Duurzame uitvaarten• Duurzaam schoonmaken• ….
Duurzaam is ingewikkeld?
• Grondstoffen• Transport• Productieprocessen• Keten-
verantwoordelijkheid• Afvalmanagement• Cradle to Cradle• Biodiversiteit• Eco-efficiency• Milieu-indicatoren• Best in class• Triple bottom line
• Arbeidsomstandigheden• Arbeidsvoorwaarden• Dictatoriale regimes• Life cycle analysis• Stakeholder-engagement• Klimaat• Ecologische voetafdruk• Eco-design• License to operate• …
5 BoVOS-regels
1. Er is echt een groot probleem2. Als u het niet aanpakt, wie dan wel?3. Wat levert u nu eigenlijk?4. Vind uw product of dienst opnieuw uit5. Doe vervolgens uw huiswerk
Biodiversiteit ecosystemen
Temperate Grasslands & Woodlands
Temperate Broadleaf Forest
Tropical Dry Forest
Tropical Grasslands
Tropical Coniferous Forest
Mediterranean Forests
Tropical Moist Forest
0 50 100
Percent of habitat (biome) remaining
Habitat Loss to 1990
Biomass of Table Fish (tons per km2)
19002000
Klimaatverandering
280
300
320
340
360
380
400
1954 1969 1983 1998 2012
CO2
Concentration (ppm)
Source: Keeling and Whorf, 2005.
Oorzaken, mechanismen
Jaren ’60: wet van Commoner:• Milieudruk = B*C*T
B = bevolkingC = consumptie/hoofdT = technologie
0
10
20
30
40
50
60
500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100
Year
$1 trillion in 1900
$10 trillion in 1967
$52 trillion in 2003
World GDP (trillion 1990 dollars)
Source: DeLong 1998
Met het oog op morgen…
• Verlies biodiversiteit (soortenrijkdom)• Klimaatverandering• Verlies natuur/habitats/groene ruimte• Erosie, verlies bodemvruchtbaarheid• Lokale luchtverontreiniging• Verspreiding toxische (giftige) stoffen• Vermesting • Zoetwaterschaarste
Gemeenschappelijke oorzaken
Voorwaarden verandering
Jared Diamond – Collapse:• Waarneming van de veranderingen• Eigen gedragspatronen als
(mede)oorzaak zien• Gedragspatronen zien als keuze: andere
opties zijn mogelijk• Kracht opbrengen om afscheid te
nemen van oude patronen en zich nieuwe eigen maken
‘Natuurlijk handelen‘ is eigenbelang
Value (per hectare)
0
$2000
$4000
Mangrove Shrimp Farm
Coastal Protection (~$3,840)
Timber and Non-timber products ($90)
Fishery nursery ($70)
Net: $2,000 (Gross $17,900 less costs of $15,900)
Pollution Costs (-$230)
Less subsidies (-$1,700)
Restoration (-$8,240)
Mangrove Conversion
Private Net Present Value per hectare
Mangrove: $91
Shrimp Farm: $2000
19871999Public Net Present Value per hectare
Mangrove: $1,000 to $3,600
Shrimp Farm: $-5,400 to $200
Source: Millennium Ecosystem Assessment; Sathirathai and Barbier 2001
Source: UNEP
Handelen als het eigenbelang in het geding komt
• Acties maatschappelijke organisaties
• Consumenten• Maatregelen overheid• Financiële wereld• Marktkansen • Goed burgerschap• Persoonlijke
betrokkenheid
Wat hebben toekomstige generaties eigenlijk
voor mij gedaan?
Groucho Marx
Motieven en keten
Voorwaarden voor succes
V
V
D
= Visie= Vent/vrouw (leiderschap)= Drama
•Wetenschap•Coalities•Geloofwaardigheid•Geregisseerd proces•Lange adem
Duurzaam = kans
• Bedreigingen en zorgen worden vroeger of later maatregelen
• Wie vooruitloopt komt in voorkeurspositie• Maar ‘t kan even duren…
Alle methoden zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan andere…. BoVOS:1
• Bedenk, maak, ontwerp, produceer, verkoop, geef les, houd huis, bied aan…
• Alsof u zelf en uw kinderen…• Volledig met de gevolgen van uw keuzes
worden geconfronteerd
1 BoVOS = BoerenVerstand Oude Stijl
5 BoVOS-regels
1. Er is echt een groot probleem2. Als u het niet aanpakt, wie dan wel?3. Wat levert u nu eigenlijk?4. Vind uw product of dienst opnieuw uit5. Doe vervolgens uw huiswerk
Bovos3: wat levert u eigenlijk?
Dit is geen stoel.
Dit is geen fosforzuur.
Dit is geen lamp.
Dit is geen wegenbouw.
Dit is geen gaswinning
Product > dienst > beleving/functie > concepten
• Stoel > zitten > prettige en creatieve omgeving • Olie en gas > energie > warmte, licht, beweging >
gewonnen uit natuur die we beter achterlaten dan we ‘m aantroffen
• Fosforproducten > fosforzuur > bouwstenen van leven• Lampen > armaturen > optimaal verlichte werkplek• Wegen > verplaatsing > ruimtelijke inrichting
Wat levert u nu eigenlijk?
BoVOS 4: vind uw product of dienst opnieuw uit
1. Welke functie(s)?2. Welke hard- en software nodig?3. Hoe lang, gebruiksduur en –veranderingen?4. Voor welke gebruiker(s)?5. Wat gebeurt er na de gebruiksduur? 6. 0 CO2 of beter
7. 0 biodiversiteitsverlies of +8. Afval = grondstof9. Nieuwe arrangementen en coalities10. Van niche naar mainstream
BoVOS 5: doe vervolgens uw huiswerk
Bloed zweet en tranen:• LCA’s• Energie- en exergie-analyses• Ketenanalyse• Actorenanalyse• Biodiversiteits-footprint• Compensatie-opties• Etc. etc
Proactief management
Coram: Waterbesparing en duurzaam design
Ketenbeheer
ThermPhos: minder grondstoffen en emissies door ketensluiting
Zelf de toekomst scheppen
TLN, KNV, EVO: milieubeleidvoor verkeer en vervoer
Zelf de toekomst scheppen
NAM: nieuw Waddenbeleid voor gaswinning, schelpdiervisserij, natuurinvesteringen
Sociaal dilemma doorbreken
• Grenzen aan individuele stappen• Gelijk speelveld nodig• Liefst een speelveld dat overhelt naar
duurzaamheid• Overheden zijn er om dat te creeren• Burgers en bedrijven willen meer dan
overheid nu doet• Dus: zelf verantwoordelijkheid nemen
voor beter beleid
www.jpvs.nl
Top Related