Management, finance en recht
13 december 2012Daan AndriessenHogeschool Inholland
Ontwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren
KWALON Conferentie ‘Kwalitatief onderzoek in het hoger onderwijs: lessen leren van elkaar’
Formele definitie van onderzoek
‘Onderzoek is een doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in de vorm van antwoorden op tevoren gestelde vragen volgens een tevoren opgesteld plan’ (Verschuren, 1994).
2
Onderzoek op HBO bachelor niveau?
Nieuwe kennis= nieuw voor de wereld met bredere geldigheid dan het individuele geval
ofNieuwe kennis= nieuw voor de opdrachtgever en relevant voor het individuele geval
3
HBO Bachelor
Master & PhD
Oké, maar dat doen we toch al jaren? Wat is het verschil met bv. projectmanagement?
4
DIAGNOSE ONTWERPIMPLEMENTA-
TIEEVALUATIE
De handelingscyclus bij praktijkgerichte vraagstukken
VOORSTEL VOOR
VOORSTEL VOOR
VOORSTEL VOOR
OP BASIS VAN
OP BASIS VAN
OP BASIS VAN
Gebaseerd op:Strien, P.J. van (1986) Praktijk als wetenschap. Methodologie van het sociaal-wetenschappelijk handelen. Assen: Van Gorcum, 1986
De onderzoekscyclus
DoelstellingProbleemstellingDeelvragen1e deel literatuur-studie
Onderzoeksplan:• Strategie• Methodologie• Tijdsplanning
Data verzameling (waaronder nadere literatuurstudie)
Data analyse
Conclusies &Aanbevelingen
Rapportage &Presentatie
124
53
6
= Plan van Aanpak
DIAGNOSE ONTWERPIMPLEMENTA-
TIEEVALUATIE
Onderzoek in HBO = handelingscyclus plus onderzoekscyclus (Leen, 2011)
VOORSTEL VOOR
VOORSTEL VOOR
VOORSTEL VOOR
OP BASIS VAN
OP BASIS VAN
OP BASIS VAN
1
23
45
61
23
45
61
23
45
61
23
45
6
Onderzoekscyclus Onderzoekscyclus Onderzoekscyclus Onderzoekscyclus
Leen, Jan (2011) Mondelinge communicatie
De HBO student als probleemoplosser die zijn handelen onderbouwt
DIAGNOSE ONTWERP
Veel voorkomende combinaties (1)
VOORSTEL VOOR
1
23
45
6
Onderzoekscyclus
Hoe kan … verbeterd worden?(functie: ontwerpen)
OP BASIS VAN
EVALUATIE
Veel voorkomende combinaties (2)
OP BASIS VAN
1
23
45
6
Onderzoekscyclus
Wat is het effect van …(functie: evalueren)
IMPLEMENTA-TIE
ONTWERPIMPLEMENTA-
TIEEVALUATIE
Veel voorkomende combinaties (3)
OP BASIS VAN
1
23
45
6
Onderzoekscyclus
Hoe goed is plan …?(functie: evalueren)
DIAGNOSE ONTWERP EVALUATIE
Veel voorkomende combinaties (4)
VOORSTEL VOOR
OP BASIS VAN
1
23
45
6
Onderzoekscyclus
Hoe kan … verbeterd worden en wat zijn daarvan de effecten?(functie: ontwerpen & evalueren)
IMPLEMENTA-TIE
OP BASIS VAN
Verheldering van mijn begrippen (1)
Tijmstra & Boeije (2011):• Fundamenteel onderzoek:- Oplossing van kennisproblemen- Empirische cyclus
• Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek:- Onderzoek naar de ontwikkeling,
uitvoering en evaluatie van oplossingen voor praktijkproblemen
- Besluitvormingscyclus en empirische cyclus
Van veldprobleem naar onderzoeksvraag
• Veldprobleem = het probleem in de praktijk (vaak gegeven door opdrachtgever)
• Veldprobleem oplossen vereist:-Mensen & Middelen-Tijd & Gelegenheid-Kennis
• Onderzoek richt zich alleen op het aanleveren van (een deel van) de kennis
• Kennisprobleem = het gat tussen de bestaande en de benodigde kennis om het probleem (deels) op te lossen
VeldprobleemKennis-
probleemOnderzoeks-
vraag
Verheldering van mijn begrippen (2)
Andriessen (2011)• Fundamenteel onderzoek:- Richt zich op vragen die voortkomen uit
gaten in de theorie- Empirische cyclus
• Praktijkgericht onderzoek:- Richt zich op kennisproblemen die
voortkomen uit veldproblemen- Onderzoekscyclus die regulatieve cyclus
ondersteunt
- Gebaseerd op het werk van Van Aken (1994,1996, 2004, 2005)
- Actieve community van (ex) promovendi sinds 2006
- Handboek Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek (Van Aken & Andriessen red., 2011)
- www.dsrg.nl
Ontwerpgericht onderzoek als benadering
15
Ontwerp kennis- Het ene heeft als doel
het andere te veroorzaken (finaal)
- Vanwege “mechanismen” (die niet altijd optreden)
- Omstandigheden waaronder dit waar is zijn de kern van het onderzoek
- Onafhankelijke variabele is een handeling
Verklarende kennis- Het een wordt mogelijk
veroorzaakt door het ander (causaal)
- Doorvoor is een statistische waarschijnlijkheid
- Omstandigheden waaronder dit waar is worden zelden onderzocht
- Onafhankelijke variabele is vaak niet direct beïnvloedbaar
Ontwerpkennis als aanvulling op beperkingen verklarende kennis
17/18PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
Casus
PROBLEMEN OPLOSSEN
KENNIS MOBILISEREN
LEREN
KENNIS ONTWIKKELEN
PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
Casus 1
Praktijksituatie
18
PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
1.THEORIE
Theoretisch kader
Casus 1
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
Praktijk-probleem
19
2.ONDERZOEKS-AGENDA
Kennis-probleem
PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
1.THEORIE
Theoretisch kader
3. (HER) ONTWERPEN
Concept oplossing
Casus 1
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
Praktijk-probleem
20
2.ONDERZOEKS-AGENDA
Kennis-probleem
PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
1.THEORIE
Theoretisch kader
3. (HER) ONTWERPEN
Concept oplossing
Casus 1
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
Praktijk-probleem
6.IMPLEMEN-TATIE
Vastgelegde ervaringen
8.VASTSTELLEN VAN LEREN
Bevindingen
5.ACTIE PLANNING
Specifieke oplossing
7.EVALUATIE
Effecten van acties
9.REFLECTIE
Successen & verbeteringen
21
2.ONDERZOEKS-AGENDA
Kennis-probleem
PRAKTIJKSTROOM
KENNISSTROOM
1.THEORIE
Theoretisch kader
2.ONDERZOEKS-AGENDA
Kennis-probleem
3. (HER) ONTWERPEN
Concept oplossing
10.KENNIS ONTWIKKELING
Ontwerpkennis
Casus n
Casus 2
Casus 1
Agenda van de opdrachtgever
4.DIAGNOSE
Praktijk-probleem
6.IMPLEMEN-TATIE
Vastgelegde ervaringen
8.VASTSTELLEN VAN LEREN
Bevindingen
5.ACTIE PLANNING
Specifieke oplossing
7.EVALUATIE
Effecten van acties
9.REFLECTIE
Successen & verbeteringen
22
Verklarend en ontwerpend onderzoek vullen elkaar aan
23
Verklaringen voor het probleem
Verklaringen voor de
oplossing
Toepassings-domein
van theorieOntbrekende
variabelen
Te verklaren oplossingen
Concepten probleem-definitie
Meetinstru-menten voor effectmeting
Oplossings-richtingen
Ontwerponderzoek levert ontwerpstellingen
“Als je O wilt bereiken in situatie C doe dan zoiets als I want dat zet M in gang”CIMO logica (Denyer et al., 2008):•Context
•Interventie
•Mechanisme
•Outcome
www.dsrg.nl
Top Related