Sione Twilt & Philine Berns, Hogeschool Rotterdam
Maak Con-tAct in de zorg! “Hoe bereiden we de toekomstige zorgprofessional voor op het contact met communicatief
kwetsbare cliënten?”
HGZO congres 2019
https://www.mentimeter.com/s/201dad189b373e04f9616ad699227dfc/b967485108e3
Inhoud
Inleiding
Anderstaligen
Training Con-tAct
Afsluiting
Doel van de workshop
Delen van kennis over en ervaring met
het vernieuwende onderwijs ten aanzien van communicatieve
vaardigheden, gericht op communicatief kwetsbaren.
Communicatief kwetsbare personen
Communicatiekwetsbare personen zijn personen die moeite hebben met
communiceren in een bepaalde sociale omgeving. Zij ervaren moeilijkheden in
het uiten van zichzelf en/of het begrijpen van anderen (Stans, 2018).
Workshop:
- Anderstaligen
- Personen met afasie
Inclusieve zorg
Doel
Zorg toegankelijk én begrijpelijk maken voor iedereen
Door
Aandacht in het zorgonderwijs voor de manier van
communiceren met communicatief kwetsbaren
‘Anderstaligen in interactie met de logopedist’ Onderwijservaring en Verkennend onderzoek (Sione Twilt)
•Meertaligheid in Nederland
•Toegankelijkheid van de zorg
•Logopedisten in interactie
•Minor Meer Taligheid
•Oefening baart kunst
Meertaligheid in Nederland (KNAW, 2018)
Meer dan 2,5 miljoen mensen die zijn opgegroeid met één of
meer andere talen naast het Nederlands.
Schatting op basis van het aantal mensen dat niet in Nederland
geboren is plus het aantal mensen van wie een ouder in het
buitenland geboren is.
Mogelijk veel meer meertaligen.
Meertaligheid neemt toe, in sneltreinvaart.
Toegankelijkheid van de zorg
Voor bepaalde groepen in onze samenleving is de gezondheidszorg minder
goed toegankelijk en is de kwaliteit van de zorg slechter (Wolffers et al., 2013).
Taalbarrière tussen Nederlandse zorgverleners en patiënten met een migratie
achtergrond resulteert in communicatieproblemen en kwalitatief minder goede
zorg voor deze patiënten (Bot, 2013 & Wolffers et al., 2013).
Pleiten voor ‘gezond medisch taalgebruik’ voor alle doelgroepen in de zorg
(Meijman & Bakker, 2018).
Hoe communiceren logopedisten?
Isaac (2002) beschrijft de uitdagingen van en adviseert logopedisten werkzaam
in een talige en cultureel diverse omgeving.
Hand (2006) toont aan door discours analyse dat logopedisten weinig
informatie geven over de behandeling aan ouders uit ‘minderheidsculturen’.
Roger et al. (2011) onderzoeken de gevolgen van het testen van meertalige
afasiepatiënten met de hulp van een tolk.
Interactie-analyse (Twilt & van den Heuij, 2016)
Minimale inbreng van de (ouder van de) cliënt
Suggestieve, gesloten vragen
Herhaling van informatie
Aandacht voor linguïstisch perspectief
Weinig aandacht voor het culturele perspectief
Minor Meer Taligheid
… biedt verdieping in de logopedisch inhoudelijke aspecten
van meertaligheid en gaat tevens in op communicatieve
vaardigheden en attitudes die nodig zijn om multilinguale en
inclusieve gesprekken te voeren.
Interactie-analyse
Doelstelling:
Inzicht verkrijgen in de betekenis van de talige interactie tussen een zorgprofessional en een meertalige cliënt
Werkwijze
Video-opname
Transcript
Analyse
Resultaat
Verslag Analyse
Interactie-analyse
Conversatie Analyse (Sacks, in Houtkoop & Koole, 2000)
Institutionele gespreksvoering
Beurtgedrag
Discours Analyse (Gee, in Houtkoop & Koole, 2000)
Welke sociale (cultureel-linguistische) realiteit wordt geconstrueerd?
Informatievoorziening (Hand, 2006)
Vraagstelling
Welke vragen worden gesteld door de logopedist?
Analyse Transcript
[ Taal
[ Beurt
[ Informatie
Toekomstmuziek
Onderzoek Kenniscentrum Zorginnovatie, lectoraat Zorg voor Communicatie
N = ca. 80
Analyse biedt inzicht in het communicatieproces
Resultaten bieden mogelijke handvatten voor zorgprofessionals
Resultaten bieden input voor zorgonderwijs
Con-tAct
‘Training Con-tAct’ Communicatietraining voor zorgprofessionals die werken met
cliënten met afasie (Oostveen, Berns & Jünger, 2018)
Aanleiding
Inhoud van de training
Pilot ‘Training Con-tAct in het onderwijs’
Afasie
Afasie is een verworven stoornis in de taal, meestal veroorzaakt
door een beroerte.
Iemand met afasie heeft moeite met:
• Begrijpen van gesproken taal
• Praten
• Lezen
• Schrijven
Communicatie in de zorg
Social talk: wat vond u van Ajax-Real Madrid, het weekend,
de brexit?
Uitleggen van oefeningen, informeren over medicatie,
adviseren over leefstijl…
Informeren naar functioneren: hoe gingen de oefeningen, hebt
u het volgehouden, had u pijn, merkt u iets van de nieuwe
medicijnen?
Toepassen van shared decision making; betrekken van de
client bij beslissingen tijdens het zorgproces.
……
Toegankelijkheid voor
mensen met lichamelijke beperking
Communicatieve toegankelijkheid
Mensen met afasie in het zorgproces
Uit onderzoek blijkt
dat zorgverleners minder tijd besteden aan het geven van informatie
over zorggerelateerde onderwerpen aan personen met afasie dan
aan mensen zonder afasie (Knigt, Worrall, & Rose, 2006),
dat PMA een grotere kans lopen op adverse events (Hemsley,
Werninck, & Worrall, 2013),
dat sommige zorgverleners afasie zien als een aanleiding om de
cliënt minder te betrekken bij het formuleren van doelen en het
plannen van de therapie (Leach, Cornwell, Fleming, & Haines, 2010).
Training Con-tAct (Oostveen, Berns & Jünger, 2018)
De logopedist die in de zorgorganisatie werkt, biedt de training
aan aan haar collega’s:
15 zorgprofessionals (multidisciplinair) in één groep.
Bijeenkomst 1: 3 uur
Tussentijds: opdracht in de dagelijkse praktijk
Bijeenkomst 2: 2 uur
Onderdelen van Training Con-tAct
• Instructiefilms
• Oefeningen rollenspel
• Oefeningen met mensen met afasie die meedoen aan de
training
• In dagelijks handelen een gesprek met een cliënt met afasie
voeren
Kenmerken van communiceren met mensen met afasie
• Erkennen
• Ondersteunen
• Checken
Communicatieve toegankelijkheid
Erkennen
Oceaan
Ondersteunen door gebruik van hulpmiddelen
Koken Afasiecentrum
Gespreksoefening
Persoon met afasie
Je kan niet spreken
Je kan niet schrijven
Je hebt moeite met begrijpen
Ja/nee kan je aangeven
Je rechter arm is paretisch
Zorgverlener
Achterhaal wat de PMA wil
duidelijk maken
Breng jouw informatie duidelijk
over zodat de PMA het begrijpt
Zelf ervaren. Therapeut/verpleegkundige/arts…
Je patiënt (iemand die twee jaar geleden een beroerte heeft gehad en
sinds die tijd een ernstige afasie heeft en een licht verlamde rechterarm
en rechterbeen) ervaart nieuwe symptomen.
Zoek uit wat er aan de hand is.
Zelf ervaren. Therapeut/verpleegkundige/arts…
De patent wil iets met jou bespreken. Achterhaal wat dit is.
Zelf ervaren. PMA
Twee jaar geleden heb je een herseninfarct gehad waardoor je een
afasie hebt gekregen. Je hebt sinds die tijd een lichte verlamming aan je
je rechterarm en rechterbeen.
Sinds kort ervaar je nieuwe symptomen:
Een doof gevoel in je rechter arm en je rechter been
Je bent meerdere keren gevallen zonder je verder te bezeren.
Je bent bang dat je een nieuw herseninfarct hebt gehad.
Zelf ervaren. PMA
Een van de revalidanten op jouw afdeling oefent met een scootmobiel
en gaat daar ook mee naar buiten. Dat zou jij ook graag willen.
Bespreek dit met de therapeut.
Pilot in het onderwijs
Onlangs een pilot gestart met groepje tweedejaars logopedie.
Verschillen tussen studenten en ervaren zorgprofessionals
dus medewerking personen met afasie
Opzet van de pilot:
• individueel gesprek met pma,
• groepstraining deel 1,
• Individueel gesprek met pma,
• groepstraining deel 2,
• Individueel gesprek met pma.
Inzet van derdejaars studenten bij bepaling van succes van
de pilot.
Toekomst: studenten logopedie geven de training aan
studenten verpleegkunde, fysiotherapie, ergotherapie,
maatschappelijk werk, ..…
Afsluiting van de workshop
Wat neem je mee uit deze workshop?
Wat kun je ermee in je eigen onderwijspraktijk?
Bronnen
• Berns, P.E.G., Jünger, N., Boxum, E., Nouwens, F., van der Staaij, M. G., van Wessel, S., van Dun, W., van Lonkhuijzen, J.G., & CBO.
(2015). Logopedische richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen’. Woerden: Nederlandse Vereniging voor Logopedie
en Foniatrie.
• Bot, H. (2013). Taalbarrières in de zorg. Assen: Van Gorcum.
• Hemsley, B., Werninck, M., & Worrall, L. (2013). “That really shouldn't have happened”: People with aphasia and their spouses narrate
adverse events in hospital. Aphasiology, 27(6), 706-722.
• Hand, L. (2006). Clinicians as ‘Information Givers’: What Communication Actions Are Clients Given to Speech-Language Pathology
Services? Topics in Language Disorders, vol. 26, 3, 240-265
• Houtkoop, H. & Koole, T. (2000). Taal in actie, hoe mensen communiceren met taal. Bussum: Coutinho
• Issac, K. (2002). Speech pathology in cultural & linguistic diversity. London: Whurr publishers Ltd
• KNAW (2018). Talen voor Nederland, Amsterdam: KNAW.
• Knight, K., Worrall, L., & Rose, T. (2006). The provision of health information to stroke patients within an acute hospital setting: What actually
happens and how do patients feel about it? Topics in Stroke Rehabilitation, 13(1), 78-97.
• Leach, E., Cornwell, P., Fleming, J., & Haines, T. (2010). Patient centered goal-setting in a subacute rehabilitation setting. Disability and
rehabilitation, 32(2), 159-172.
• Kenniscentrum Zorginnovatie. Informatie over Training Con-tAct en Cursus Con-tAct. Zie:
https://www.hogeschoolrotterdam.nl/onderzoek/projecten-en-publicaties/zorginnovatie/evidence-based-care/ondersteunde-communicatie-bij-
afasie/project/
• Roger, P. & Code, C. (2011) Lost in translation? Issues of content validity in interpreter-mediated aphasia assessments. International Journal
of Speech-Language Pathology 13 (1): 61-73
• Stans, S. (2018). Communication for Participation: Facilitating dialogue conversations between communication vulnerable people and
healthcare professionals (Doctoral dissertation, Maastricht University).
• Wolffers, I., Kwaak van der, A. & Beelen van, N. (2013). Culturele diversiteit in de gezondheidszorg, Kennis, attitude en vaardigheden.
Bussum: Coutinho
Top Related