Leven in het HeelalLeven in het Heelal
Paul GrootPaul GrootAfdeling SterrenkundeAfdeling SterrenkundeRadboud Universiteit NijmegenRadboud Universiteit Nijmegen
Wat is er nodig voor leven?
• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
• Vloeibaar water
• Energiebron
• Bescherming voor ‘buitenwereld’
• Zuurstof?
Vloeibaar water
Elke ster kent een ‘bewoonbare zone’:
De afstand van een ster waarin water vloeibaar is. Alleen Aarde zit hier in!
Energie bron
• Leven is ‘exotherm’: het heeft energie van buiten nodig. Bij Aarde: Zon en Aardwarmte
Bescherming
• Kosmische straling en UV stralen beschadigend voor DNA
Bescherming
• Ozon is goede bescherming tegen UV straling
Leven mogelijk buiten Aarde?
• Binnen het zonnestelsel:
* Mars
* Europa
* Enceladus
* Titan?
Mars
Al heel lang fascinatie van mensheid
Mars
Waar verder in Zonnestelsel? Jupiter?
Europa!
De Galileische manen
Ontdekt door Galileo Galilei met eerste telescoop
Io Europa Ganymedes Callisto
Io Europa: Biljartbal
Io Europa
San Francisco
Io Europa
Io Europa
IJs
Vloeibaar waterSteen en ijs
IJzer/nikkel kern
Onder`aardse’ oceaan op Europa
Hoe kan dat? Waarom is het niet heel diepbevroren?
Omdat Jupiter Europa (en Io) warm houdt!
Getijdeverhitting door Jupiter
Voorwaarden Leven: Europa• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
✔ : Baan stabiel• Vloeibaar water
✔ : Diepe oceaan• Energiebron
✔ : Getijdeverhitting Jupiter• Bescherming voor ‘buitenwereld’
✔: Dikke ijslaag!
Leven op Europa?
Oefenen in Lake Vostok
Lake Vostok
Titan
Enceladus
Enceladus
Enceladus
OorsprongWater Geisers
Voorwaarden Leven: Enceladus
• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
✔: Baan stabiel• Vloeibaar water
✔ : Vloeibaar water onder ijs• Energiebron
? : Niet bekend…• Bescherming voor ‘buitenwereld’
✔: Dunne ijslaag!
En elders?
• In 1995: eerste planeet rond een andere zon-achtige ster ontdekt: 51 Peg B
• Sindsdien: 699 planeten gevonden.
• Waarvan al 25 in ‘zonnestelsels’: meerdere planeten rond 1 ster.
• De meeste zijn zwaar (> Jupiter) en in korte baan rond ster.
Geoff Marcy & Michel Mayor
Resultaten: massa’s
Aarde
Resultaten: perioden
Aarde
Resultaten: banen
Mercurius
0 =Cirkel
1 = ongebonden
Leefbaar?
Leefbare zone
Resultaten: stelsels
Tekens van leven?
Kunnen we andere tekenen van leven opvangen?
Basis achter het SETI project (Search for ExtraTerrestrial Intelligence)
Drake Equation
Kans op radio-uitzendend leven, opgezet door Frank Drake
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
P = kans op radio-uitzendend intelligent levenN
stars = Aantal sterren in de Melkweg
fp
= Fractie planeten per ster
fh
= Fractie bewoonbare planeten per ster
flife
= Fractie bewoonbare planeten per ster met leven
fint.
= Fractie leefbare planeten met intelligent leven
fradio
= Fractie beschavingen die radio uitstralen
Sterren in de Melkweg
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
Nstars
= 200 miljard
Fractie sterren met planeet
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fp = 2
Fractie planeet in leefbare zone
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fh ~ 1
Fractie leven
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
flife
= ?
Fractie intelligentie
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fint
= ?
Fractie radio
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fradio
= ?
Toekomst
* Ontwikkelingen gaan razendsnel!
* Kepler is net met 2 jaar verlengd: goed voor 'Aardes'
* Radio telescopen (LOFAR, SKA) steeds gevoeliger
* Optische telescopen (VLT/E-ELT/JWST) steeds beter in bestudering Kepler planeten
Zijn we alleen? Geen idee! Misschien wel, waarschijnlijk niet.
Top Related