ETHISCHEDILEMMA’S

Wat is een ethisch dilemma?

Welke gebeurtenissen uit deactualiteit zijn voorbeelden voor ethische dilemma’s?

De verleiding niet kunnenweerstaan

Mark Verheijen

Erik Staal

Diederik Stapel

Klokkenluiders: ethischhandelen vraagt om moed

Ad Bos

Edward Snowden

Wat is een ethisch dilemma?

Een ethisch dilemma is een situatie waarbij iemand verschillende keuzen tot handelen heeft die betrekking hebben op moraliteit. Deze beslissing kan uitmonden in onwenselijke situaties. Een ethisch dilemma bevat altijd verschillende waarden.

Wat is een ethisch dilemma?Het is een situatie met een of/of-karakter ( ingrijpen of niet ingrijpen);aan beide mogelijkheden zitten negatieve consequenties, beide mogelijkheden lijken niet goed;Het geheel heeft een dwingend karakter; je moet een keuze maken, of het een, of het ander; niets doen is ook een keuze.

Je kunt de werking van een dilemma ook vergelijken met de metafoor van een fuik: je wordt als het ware in een net gezogen, waar de weg erin groter lijkt dan de weg eruit.

Waarden en normen:

Een dilemma biedt de mogelijkheid om stil te staan, pas op de plaats te maken en je af te vragen: doen we wel de juiste dingen en doen we de juiste dingen op de goede wijze?

Vaak zijn botsende normen en waarden in het geding.

Voorbeeld vooreen ethisch dilemma?

Eer van je werk hebben

In een team doet nooit iedereen precies evenveel. Soms is de verdeling wel heel erg uit balans. Als jij veel meer hebt gedaan dan een collega, mag je dat dan laten weten? Of is de teamspirit belangrijker? 

Piet werkt samen met Karel aan de ontwikkeling van een software-programma.Karel heeft het even moeiljk (privé)een heeft daarom minder inbreng.Piet moet extra hard werkenDe presentatie is een groot succes.Het MT vraagt naar de taak- en lastenverdeling.Karel zwijgt. Hoe zou Piet reageren?

Het analyse-schema1 Wat is het morele probleem?

2 Wie zijn de betrokken stakeholders en wat zijn hun belangen?3 Welke verschillende handelings- mogelijkheden zijn er?4 Welke belangen worden positief of negatief geraakt bij elk van de alternatieven?

5 Welke normen of waarden zijn in het geding?6 Belangenafweging en conclusie

Het analyse-schema1 Wat is het morele probleem?

2 Wie zijn de betrokken stakeholders en wat zijn hun belangen?3 Welke verschillende handelings- mogelijkheden zijn er?4 Welke belangen worden positief of negatief geraakt bij elk van de alternatieven?

5 Welke normen of waarden zijn in het geding?6 Belangenafweging en conclusie

Een medewerker is aangenomen als pensioendeskundige met de afspraak dat hij binnen een jaar zijn diploma pensioenen haalt en dan een salaris verhoging krijgt. De medewerker functioneert zeer goed. Heeft alleen zijn diploma aan het einde van het jaar nog niet gehaald. De medewerker vraagt of hij al wel een salarisverhoging kan krijgen omdat hij verwacht het begin van het nieuwe jaar te kunnen behalen en de salarisverhogingen maar 1x per jaar worden toegekend. De medewerker krijgt de salarisverhoging. De leidinggevende vraagt in het nieuwe jaar of het diploma behaald is. De medewerker geeft aan dat het is gelukt. Meerdere malen wordt gevraagd of een kopie van het diploma wordt ingeleverd. De medewerker zegt het steeds te vergeten. Uiteindelijk geeft de leidinggevende aan dat hij het thuis moet gaan halen. De medewerker komt over de brug en zegt dat hij het niet heeft gehaald (geen diploma heeft). Maar het niet durfde te zeggen.Dilemma: Ga je de medewerker ontslaan of krijgt hij nog een kans

Belangenafweging en conclusieWelke belangen wegen het zwaarst en waarom?

Welke conclusie trek ik hieruit wat betreft de beslissing inzake het dilemma?Hoe kan de beslissing vanuit de drie ethische perspectieven (intenties,normen, gevolgen) verdedigdworden?Hoe kan ik de beslissing verdedigdworden vanuit het principe van wederkerigheid?Hoe kan de beslissing verdedigdworden vanuit het principe van universaliteit?

Casus

Sollicitatiegesprek

BeoordelingCasus: een ethisch dilemma behandelenMaak bij de in de les gepresenteerde casus een persoonlijke keuze en onderbouw deze keuze met je eigen waarden. (Omvang max. 2 A4)

Deze opdracht is voldoende uitgewerkt als er een heldere keuze gemaakt die tevens vanuit de eigen waarden is onderbouwd (dit ook in overeenstemming met de waardehiërarchie uit opdracht 3.

Vragen?

Portfolio met alle 7 opdrachten inleverenuiterlijkvrijdag 3 april 24.00(inleverbieb op sharepoint)

Niet op tijd of niet volledigingeleverd = NA

Gebruik de beoordelings-matrix voor een laatste check.

Als één opdracht met een‘onvoldoende’ beoordeeld wordof twee opdrachten met ‘twijfelachtig’ word het geheel‘onvoldoende’.

Vooraankondiging:

De volgende 3 hoorcollegeszijn gastcolleges.

1o maartLeiderschap en project-management - Paul Engel (Van Vieren Adviesgroep)

17 maartGedeeld leiderschap - Bert Bloem (MeursHRM)

24 maartTrends in leiderschap- Henk ten Hoorn (HayGroup)