Jeugdbewegingenen erfgoed
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
2
inhoudsopgavep. 03 - DEEL 1 - WAT IS ERFGOED?1. Erfgoed? Wat is dat?
2. Jeugdbewegingen en erfgoed
p. 11 - DEEL 2 - GESCHIEDENIS
1. Het verhaal van de Vlaamse jeugdbewegingen
2. Ontstaan van de Vlaamse jeugdbewegingen
3. Het verhaal van jouw groep? Zoek het uit!
p. 15 - DEEL 3 - ARCHIEVEN EN DOCUMENTATIE
1. SOS, red het archief!1.1 Hoezitheteigenlijkmetjouwarchief?Doedetest!1.2Waaromeenarchiefbijhouden?1.3Eenarchief,watisdat?1.4Levedearchivaris
2. Een ordelijk archief in zes stappen2.1Gaopzoeknaargoedmateriaal2.2Kenjeeigengroep2.3Groteschoonmaak2.4Ordenjearchief2.5Beschrijfwaterinjouwarchiefzit2.6Bewaarjearchiefzogoedmogelijk
3. Digitale kwalen
4. Erfgoed? Sterft goed! Bederft goed! – Kostbare spullen bewaren
4.1Moetikechtelkvoorwerpbewaren?4.2Waarbewaarikwaardevollevoorwerpen?4.3Purepiraterij!
p. 43 - DEEL 4 – MONDELINGE GESCHIEDENIS
1. Waarom verhalen verzamelen?
2. Verhalen verzamelen, hoe pak ik dat aan?2.1Goedbegonnen,halfgewonnen2.2Eengoedinterviewafnemen?Zodoejedat!2.3Watdoeiknahetinterview?2.4Bewaarjeinterviewvoordetoekomst!
p. 49 - DEEL 5 – TIPS VOOR EEN GESLAAGD JUBILEUM
1. Ingrediënten voor een boeiende tentoonstelling1.1Bedenkeenintrigerendverhaal1.2Deeljeverhaalinhoofdstukkenin1.3Zoeksprekendestukken1.4Schrijfgevatteteksten1.5Hetdecor1.6Voerpromotie1.7Deopening1.8Pimpjetentoonstellinginstijl
2. Boeken, kranten, artikels en websites: tips voor een publicatie
3. Breng het verleden tot leven
4. Subsidiemogelijkheden voor jubileum- en erfgoed-projecten
p. 69 - BIJLAGEN
Jeugdbewegingen en erfgoed
3
deel 1 - wat is erfgoedKledingstukken uit de jaren 1960, oude meubels, de muziek waar je ouders naar luisterden, enzovoort. Het kan je koud laten, maar je kunt het net zo goed cool vinden. Sommigen vinden het misschien oude brol, maar de meesten noemen het vintage, old school of retro. Conclusie: de dingen en verhalen van vroeger zijn minder oubollig dan ze op het eerste gezicht lijken!
Aan oude liedjes, kleren, verhalen, spelen en spullen is er in de jeugdbeweging geen gebrek. Jeugdbewegin-gen zijn dan ook op en top retro! Bovendien hebben al die zaken nog eens een echte culturele waarde. Wablief!? Kampliederen en oude uniformen waar-devolle cultuur? Inderdaad. Nergens ter wereld is de jeugdbeweging zo groot en populair als bij ons. Het is een kenmerk van onze samenleving, het zit in onze cultuur ingebakken. En daar mogen we gerust onge-geneerd trots op zijn. Jeugdbewegingen zijn cultureel erfgoed!
1. Erfgoed? Wat is dat?Foto’svanvroeger,eenoudstrijkijzer,SuskeenWiske,Sin-terklaas,blikkenkoekendozen,Carnaval,konijnmetprui-men,knikkers,Geraardsbergsemattentaarten,sjoelbakkenenkrullenbollen,deparafix,heiligenbeelden,hiphop,dag-boeken,eenkunstwerkvanPanamarenko,deWaterdans,hetverhaalvanReinaartdevos,Vlaamsepunkrock,kapel-letjeslangsdeweg,Halloween,dialecten,MegaMindy,mandenvlechten,smileys,kleinkunst,Gentsewaterzooi,deiPod,demijnenvanLimburg,speculaaspasta,enzovoort.
Eenheleboterham!Erfgoedisdanookeenruimbegrip.Hetslaatopalleswatweoverervenvanvorigegeneratiesénwatwedemoeitewaardvindenomtebewarenvoortoekomstigegeneraties.Alles?Ja,echtalles.Gebruiksvoor-werpen,gebouwen,boekenenfoto’s,maarookverhalen,rituelen,gebruiken,feesten,enzovoort.Hetisallemaalerfgoed!
Omdeheleerfgoedboterhamoverzichtelijktehouden,onderscheidenwedriesoorten:
4 DingenTekeningen, schilderijen, beelden, poppen, foto’s, kledingstukken, uniformen, munten, documenten, muziekinstrumenten, kasten, tafels, enzovoort.Al die dingen kun je in je handen nemen, verplaat-sen of verroeren. Daarom spreken we ook wel eens van roerend erfgoed.
4 PlaatsenMonumenten, wolkenkrabbers, een haven, oude boerde-
rijen, lokalen van verenigingen, kastelen, tuinen, parken,
kapelletjes, kerken, bossen, windmolens, enzovoort.
Je kunt die landschappen en gebouwen wel aanraken,
maar het is onmogelijk om ze zomaar eventjes te ver-
plaatsen. Een verzamelterm voor al die waardevolle
plaatsen is onroerend erfgoed.
4 Doen, vertellen en zingenSprookjes, legendes, sagen, recepten, gebruiken, fees-ten, talen, rituelen, een kamp, ambachten, technieken, liederen, toneel, dans, stoeten, processies, bijnamen, sporten, spelen, enzovoort.Ze brengen leven in de brouwerij. Je kunt ze doen of vertellen, maar niet vastnemen. Ze zijn ontastbaar of immaterieel.Vandaar:immaterieel erfgoed.
Interessantelinks:www.erfgoedsite.be/www.erfgoedvlaanderen.be/www.faronet.be/www.unesco.org/www.unesco-vlaanderen.be/www.kunstenenerfgoed.be/www.erf-goedcellen.be/www.tapisplein.be/www.heemkunde-vlaanderen.be/www.volkskunde-vlaanderen.be/www.onroerenderfgoed.be/www.helpdesklokaalerfgoed.be/www.hugosmobiel.be/www.archiefbank.be/www.erfgoeddag.be/www.tradities.be
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
4
2. Jeugdbewegingen en erfgoed
Watheefteenjeugdbewegingzoaltebiedenophetvlakvanerfgoed?Heelwat!Dingen,plaatsen,doen,vertellenenzingen:dejeugdbewegingheeftendoethetallemaal.Checkitout! 4 DINGEN
4 WAT: uniform en kledij
4 JEUGDBEWEGINGSPLUNJE SINDS: debeginjaren
4 BETEkENISAlvanbijhetontstaanhechtenjeugdbewegingenbelangaansymbolenen
rituelen,omdatdieeenboodschapkunnenoverbrengenzonderdatdaarveel
woordenvoornodigzijn.Eenzelfdekledingstukofeenuniformdrageniszo’n
stilzwijgendmaarveelzeggendsymbool.Hetdruktverbondenheidengelijk-
waardigheiduit.
4 PITTIGE WEETJES, DeBoerenjeugdbond,voorlopervanKLJ,werdalopgerichtin1927maarkreegpasin1932eeneigenuniform,
kentekenseneenvlag.DebedoelingwasdejongensduidelijkerteprofilerenbinnendeBoerenbondenhenbeter
teintegrereninhetJeugdverbondvoorKatholiekeActie.
, KAJisindejaren1930nietopgezetmetnieuwkomerChirojeugd.KAJvreestdatdeChirosnelzaluitbreidenen
ledenzalafsnoepen.Daaromgooienzehetopeenakkoordje:deChiromaghaarwerkingvoortzetten,maarhaar
ledenmogengeenuniformdragen.NadeoorlogwordendeplooienmetKAJgladgestrekenenkrijgtdeChiro
meervrijheid,waarnazijeenuniforminvoeren.
, Eénvanderedenenwaaromjeugdbewegingeneenuniformhaddenenhebben,isdathetverschillendesociale
standenbijeenbrengtende(uiterlijke)verschillenuitvlakt.
, Deleidingwasvroegerergstrengophoehetuniformgedragenwerd.Alleshadeenvasteplaats,erwarenstrenge
stijlvoorschriften,endeledenwerdenzelfsgekeurd,geïnspecteerdofgeschouwd.
, Tegenwoordigiserveelmeervrijheid.BijdeChirosprekenzezelfsnietmeervanuniformmaarvaneenassorti-
mentaanChirokleren.VeeljeugdbewegingsgroependrageneigenT-shirtsofsweaters,methunnaamerop.Bijde
scoutsmaaktelkegroepeigenafsprakenoverdekleurenvandegroepsdas,dekentekensendemanierwaarop
hetofficiëleuniformgedragenwordt.
, OokKSJ-KSA-VKSJheeftgeeneenvormiguniform.Sommigegroependragenlichtblauwehemden,anderedon-
kerblauwe.Deenenkiezenvoordeuniformfleece,anderenvoorhetT-shirt.Erzijnookverschillendedassen:rode,
oranjeengestreepte.DeNoordzeegouwvoerdezelfseeneigenuniformstukin:eenblauwetok(muts)metoranje
pompon.
, NadefusievanKSAenVKSJ,in1978,werdeennieuwuniformopdemarktgebracht,maarsommigegroepenko-
zenervoordeoudeteblijvendragen.Deverschillendeprovincialewerkkringenkozenvoorverschillendekleuren
dassen.Intussenzijndieverschillenhaastallemaalerkendalsofficiëleuniformen.
, BinnenKLJverdwijnendeuniformen(bruinhemdvoordejongens,
blauwerok,wittetruienblauwhoofddekselvoordemeisjes)vanaf
dejaren1960ofwordenzegemoderniseerd.MomenteelishetKLJ-
sjaaltjehetenigeuniforme.Hetdeedzijnintredemiddendejaren
1970.
, FOSOpenScoutingkoosbijzijnoprichtingin1966vooreenblauw
uniform.Hunvoorgangers,deBoyScoutsvanBelgië,droegenalmeer
danvijftigjaareenkakiuniform.Langzaamraaktezodetypische
viltenkakiscoutshoedinonbruik.
Jeugdbewegingen en erfgoed
5
4 DINGEN4 WAT: kentekens en symbolen4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: hetontstaan
4 BETEkENISKentekenszijnstukjesstofmeteensymboolerop.Kentekenswordenophetuniformofopkledingstukkenvandejeugdbeweginggenaaid.
4 PITTIGE WEETJES, DeeerstescoutsfederatieinBelgië,deBoyScoutsvanBelgië,kiestbijzijnoprichtingin1910alskentekeneenvijfpuntigestermetinhetmiddendeleuze‘honneur’(eer).BadenPowell,oprichtervanscoutinginEngelandin1907,kiesteenleliealskentekenen‘bepre-pared’alsleuze., IneenpogingomalleBelgischescoutsteverenigen,neemtdeBSBnaWereldoorlogIookdelelieaanalskenteken,enalsleuze‘toujoursprêt,steedsbereid’., BijdeoprichtingvandegemengdeVlaamseFederatievoorOpenScoutisme,in1966,ver-dwijntdeleuzeuithetkentekenenwordendelelieendeklavervandein1919opgerichtemeisjesgidseninhetlogogeïntegreerd., Hetkentekenvanwereldscoutingstelteenspiespuntofeenlelievoor,symboolvoortrouwenridderlijkheid.Jekunterdekompasnaaldinherkennendiedejuisterichtingaanwijstdiescoutsaltijdmoetenvolgen.Detweesterrensymboliserendetienpuntenvandescoutswet.Hetkentekenisomringddooreengeknoopttouwdatstaatvooreenheidenbroederlijkheid.AlschristelijkgeïnspireerdebewegingverbindtScoutsenGidsenVlaande-renhetscoutskentekenmethetkruisvanSint-Joris,depatroonheiligevanscouting., Hetkentekenvandewereldgidsenbewegingiseenklaverblad,alstekenvaneerlijkheid,ofdevlamvandevriendschap.Inhetmiddenkunjeeenkompasnaaldherkennenentweesterren.Diesterrensymboliserendegidsenwetendebelofte.Hetkentekenisomringddooreengeknoopttouwdatstaatvooreenheidenverbondenheid.BijScoutsenGidsenVlaanderenstellendegidsenhunkentekenvooropeenkruis,symboolvoorJezusChris-tus., DeChiroheeftveelverschillendekentekensgehadinhetverleden:afdelingstekens,be-loftetekens,burgertekens,verdiepingstekens,afdelingslintvandeleiding,leidingsschild,enzovoort., BijKSJ-KSA-VKSJzijnde‘mouwschildjes’voorsommigenhaasteenstatussymbool.Hunhelehemdisvolgenaaidmetschildjesvaninitiatievenwaaraanzedeelgenomenheb-ben,deleeftijdsgroepenwaarvanzelidenleidinggeweestzijn,enzovoort.Zijnzehunhemdkwijt,danwordtdateenkleindrama.Enwordenoudeschildjesvervangendooreenmodernereversie,dannaaienzebeideop.Opeenbepaaldmomentwordthetbijhenmoeilijknogeenstukjestoftevindenwaarnoggeenschildjeisopgenaaid!, OokbijFOSOpenScoutingblijvenallerhandebadgesenpinsophetuniformergpopulair., TentijdevandeBoerenbondjeugdwareneralkentekensomophetuniformtenaaien.IndeKLJ-winkelvindjeopnaaibadgesmethetlogovanKLJ., VendeliersvanKLJdragenhetkentekenvandeLandelijkeVendeliersgildeophunhemd.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
6
4 DINGEN
4 WAT: vlaggen
4 EEN TRADITIE SINDS: deeerstejaren
4 BETEkENISVeelgroepenhebbeneeneigenvlag.Vlaggenbetekeneniets,zehebbeneensterkesymbo-
lischelading.Afhankelijkvandeperiodekrijgenzeeenanderebetekenis.Groepenbehandelen
hunvlagmetveelrespect.Zemagnietgebruiktwordentijdenshetspelenkrijgteenereplaats
indelokalen,opkampoftijdensspecialegelegenheden.Eenwapperendevlagtoontaandater
ergenseengroepactiefis.Zestaatdussymboolvoordegroepzelf.Daaromverdientzeookvan-
daagnogdenodigeeerbied.Eenvlagisgeenhanddoek,geenpoetsvodenzehoortnietthuisin
deverkleedkoffer.Hetiseenverzamelplaatswaaronderjongenoudsamenkomen.
4 PITTIGE WEETJES, BijdeChirohadjelangetijdnietéén,maarverschillendevlaggen:degroepsbanier,afde-
lingsvlaggen,debivakbanier,devendelvlaggenvoorhetvendelzwaaien,endepennoe-
nen,kleinevlagjesdiebijeenvendelhoorden.
, ScoutsenGidsenVlaanderenhijsendescouts-ofgidsenvlag,maarvaakookdeVlaamse
Leeuwen/ofdeBelgischevlag.Deinternationalevlagwordtenkelgehesenopinternatio-
nalekampenofopkampenwaarbuitenlandsescoutsofgidsenaanwezigzijn.
, BijFOSOpenScoutingwordtdoorgaansnaastdeEenheidsvlagookdevlagvandeFedera-
tieendeinternationalevlaggehesen,omduidelijktemakendatFOSbijhetscoutswereld-
broederschapbehoort,datdegrenzendernatiesoverstijgt.
, BijKSAhaddenheelwatgroepenhuneigenvlag:debondsvlag.KSAKerelstedenamin
2007samenmetenkeleandereverenigingenhetinitiatiefomzo’nvlagtelatenrestaure-
ren,hoewelzeeigenlijkvaneenvoorlopervanKSAwas.EenVLAGkomiteemetvertegen-
woordigerszochtdaarvoorfondsenbijeen.
, Inhetjubeljaar1952wordtbinnenBoerenbondjeugd-KLJhetvendelengelanceerd,bijde
vieringvanhet25-jarigbestaan.Vendelenwaseenmiddelomtegetuigenvandehoge
levensstijlendeechteadel,diedeboerenstandinzichdraagt.LandelijkeVendeliersgilden
kennenhungrootstebloeiindejaren1960.Omdetweejaarwedijverendebestevende-
liersmetelkaartijdenshetLandjuweel.
4 DINGEN
4 WAT: tijdschriften
4 EEN TRADITIE SINDS: hetontstaanvandebewegingen
4 BETEkENISSpelen,activiteiten,thema’s,informatie,enzovoort:jeleesterallesoverindetijdschriftenvande
jeugdbewegingen.Hetisaltijdaleenbelangrijkcommunicatiemiddelgeweest.Doordejaren
heenzijnerheelwatbijelkaargeschreven.Jehebtdenationaleenderegionale.Daarnaast
gevenveellokalegroepeneenpaarkeerperjaareentijdschriftjeofkrantjeuit.Zevormeneen
schatvaninformatieoverhetlevenindejeugdbewegingvroegerennu.
Jeugdbewegingen en erfgoed
7
4 PLAATSEN4 WAT: lokalen
4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: jaarendag
4 BETEkENISDelokalenzijneenplekwaarkinderenenjongerenzichthuismoetenvoelen.Hoe?Doorervoortezorgendatelkeleeftijdsgroepbijvoorkeureeneigenlokaalheeftendoordelokaleninterichtenineeneigenstijl.Watdatjuistinhoudt,isindeloopderjarenwelveranderd.4 PITTIGE WEETJES, Lokalenmogengeeneilandzijn.Zemoetenopenstaanvooranderejeugdbewegingendieopweekendofopkampwillenkomen,ofvoormensenuitdebuurtdieeenfeestjewillengeven., Veellokalenverbergenprachtigemuurtekeningen.Sommigezijnzelfsheeloud.Kenjijdeontstaansgeschiedenisvandemuurtekeningeninjouwlokaal?Zijnerbijdiezekerbewaardmoetenworden?Legzedanvoordeveiligheidvastopfoto!
4 PLAATSEN
4 WAT: spelterreinen
4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: mensenheugenis
4 BETEkENISIndorpen,steden,opstraat,inhetpark,hetbos,develden,inbekenenrivieren,inturnzalenen
sporthallen,ophetstrand,indelokalen,ophetplein:jeugdbewegingenspelenoveral.Aanveel
spelterreinenzijnverhalenentraditiesverbonden.Gaopzoeknaarwaarjouwgroepvroeger
speelde,enmisschienontdekjenogsporenuithetverleden!
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
8
4 DOEN, VERTELLEN EN zINGEN
4 WAT: muziek
4 DE JEUGDBEWEGING zINGT AL SINDS... DE JAREN STILLEkES
4 BETEkENISTijdensactiviteiten,optocht,’savondsbijhetkampvuur,tijdenseenzangstonde,
voorennaheteten,opmassa-evenementen,tijdensallerleigroepsrituelen,enzo-
voort:eenjeugdbewegingheeftnietveelnodigominzingenuittebarsten.Het
liedjesrepertoirevandejeugdbewegingenisdanookoneindig.Vanstapliedjes,
themaliedjes,nazingliedjes,kampliedjesenuitbeeldliedjestotirritantlangelied-
jesvolherhaling.Elkegeneratievoegterweleenpaartijdlozeklassiekersaantoe.
Waaromwordterzoveelgezongenineenjeugdbeweging?Samenzingenschept
eenband,hetcreëertgroepsgevoel,hetroepteenbepaaldesfeerop.Deteksten
snijdenookvaakthema’saandievooreenbewegingbelangrijkzijn.Vanreligi-
euzestrijdliederenoverprotestliederentotmaatschappijkritischeliederen:erzit
dusechtwelmeerineenliedjedanjedenkt!
4 PITTIGE WEETJES, Hetpopulairsteinstrumentindejeugdbeweging?Datiszondertwijfelde
gitaar!
, Dejeugdbewegingrockt!Derockgroependiebinnendejeugdbeweging
ontstaan,zijnniettetellen.
, HetChaïreSextetwaseenacapellakoordataanvankelijkbestonduitzes
VKSJ’ers.HuntalrijkekleinkunstoptredensbinnenVKSJwareneenstimu-
lanstotsamenzang.DenaamChaïrestondvoor“verheugu”.Onderde
naamCantileneenmeteengewijzigdebezettinggafhetnogjarenlang
kleinkunstoptredensinheelVlaanderen.HetSextetnamzelfseenplaatje
opmetzesliederen.
, HétKLJ-lied,Jeugdigdatzijnwij,isin1989gecomponeerddoorLudoDe
Nocker.
, Bijeenjaarthemahoorteenjaarthemalied,dattelkensweermoetvoldoen
aaneenaantalvoorwaarden:snelaanteleren,iedereenmoethetkunnen
meezingen,eenswingendemelodie,eenkrachtigemaareenvoudigetekst,
enzovoort.
, Uitoudezangboekjeskansomsletterlijkdesfeervanweleeropgesnoven
worden.Aantekeningenentekeningenindemargebevatteneenschataan
informatiedieonsopnieuwinverbindingbrengtmethetverleden.
, VeelChirogroepenhaddenvroegereenmuziekkapel:eeneigentrommel-
enklaroenenkorps.Demuziekkapeltradopbijspecialegelegenheden,
zoalsoptochtenenbedevaarten.Nuzijnernogzo’nveertigChirogroepen
meteenmuziekkapel.OokinKSJ-KSA-VKSJeninKLJisernogaltijdeen
aantalgroepenmeteeneigenfanfaredieaantreedtinperfectuniform.
Jeugdbewegingen en erfgoed
9
4 DOEN, VERTELLEN EN zINGEN4 WAT: spelen
4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: hetontstaanvandebewegingen,enzelfsietsjevroeger
4 BETEkENISBosspelen,kringspelen,pleinspelen,sportspelen,fantasiespelen,dorps-enstadsspelen,creatieveenexpressievespelen,rustigespelen,hevigespelen,bin-nenspelen,buitenspelen,avontuurlijkespelen,enzovoort.Alindepatronaten,devoorlopervandejeugdbewegingen,isspelenéénvandebelangrijksteactivitei-ten.Indehuidigejeugdbewegingenisdatnogaltijdhetgeval.
4 DOEN, VERTELLEN EN zINGEN
4 WAT: bijnamen
4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: ermensenzijn
Pink, Witte Willems, Zwatte Janssens, Lange Voos, Tette, Por, Billenman, Herr Fristi,
Prof, Hanziebar, Marino Falko, Jos Tomaat, Snoekem, den Banaan, Fikske, Brambo,
den Tamme, Jezus, de Buis, de Pil, den Desse, Krulle, Powertrol, Splemme, Bwome,
Pudde, Maertepik, Spiere, Rakette, Tuffie, de Visboer, Pirre, Zip, den Tippex, Domi, de
Woeps, de Paster, Kassius, den Tand, de Falcon, Zathalie, het Schaap, Buffel, enzovoort.
4 BETEkENISHetzaljemisschienverbazen,maarjawel,bijnamenzijnweldegelijkerfgoed.
Nietalleenomdatsommigemensenhunbijnaamuitdejeugdbewegingeen
levenlangmeedragen,maarvooralomdatbijnamendeeluitmakenvanhet
jeugdbewegingsleven.Zebehorentothetalledaagse.Inbijnaelkegroepzijner
welmensendiedaarandersaangesprokenwordendanthuis.
Deverhalenachterdiebijnamenzijnheeluiteenlopend.Sommigezijneen
verbasteringvandevoor-ofachternaam,andereverwijzennaareenuiterlijk
kenmerkoftypischgedrag.Erzijnerwaareengrappigeanekdoteaanverbonden
isofdieietszeggenoverhetberoepofdestudiesvandepersoon.Sommigezijn
zelfsvolstrektabsurd.
Een bijzondere vorm van bijnamen bij de scouts: totems
Veelscouts-engidsengroepengevenhunledeneentotemnaam,eennaamvan
eendierdieverwijstnaarkenmerkendekaraktereigenschappenvandejongere.
Datgebeurtbijdetotemisatie,eensoortinwijdingsritueelmetbeproevingen.
Eentotemnaamaanvaardenbetekentdatjeeenengagementaangaat:jewilter
metjeeigenmogelijkhedentoebijdragendatdegroepgoeddraait,jewiltjezelf
aanvaardenmetjegoedeenminderaangenamekantjes,enjebeloofttewerken
aanjepersoonlijkheid.Eenvoortotemiseenadjectiefdatgoedbijjepast.Voor-
beelden:optimistischebij,olijkebever,speelsefluwijn.
BadenPowellwerddestijdsdoorAfrikaansestammenbestempeldalsImpeesa,
deonvermoeibarehyena.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
10
4 DOEN, VERTELLEN EN zINGEN
4 WAT: kamp
4 IN DE JEUGDBEWEGING SINDS: hetbeginvande20eeeuw,hetprille
begindus!
4 BETEkENISVolgenshetwoordenboekbetekentkamp“georganiseerdegroepsvakantiein
eenvoudigeaccommodatie”.Elkejeugdbewegingtrekterindevakantieopuit,in
eengroteofeenkleinegroep.Zeslapenintentenofgebouwen.Iedereenkookt,
eet,speeltenleeftsamen,meestalindenatuur.
4 PITTIGE WEETJES, HeteersteBelgischescoutskampwaseenkerstbivakvandeeersteeenheid
vanBoyScoutsvanBelgië.ErwarenzowelBelgenalsBrittenbijdedeelne-
mers.Hetvondeind1910plaatsophetdomeinvanSolvay,inTerHulpebij
Brussel.
, Indejaren1930bestondereenafspraaktussenscoutsenChiro.DeChiro
zounietintentenopkampgaanenzemochtenhunledengeenoverle-
vingstechniekenleren.EengevolghiervanisdatdeChironietzelfkooktop
kampmaardatkookouderskokenvoordehelegroep.
, TijdensdeTweedeWereldoorlogvindeninveelKSA-groependeeerste
kampeninopenluchtplaats.Intijdenvanbezettingisdenoodaanont-
spanningimmerserghoog.Deafzonderingindevrijenatuurzorgtervoor
datdeKSA’erszichenigszinsafgeschermdvoelenvandeoorlogsellende.
, VroegergingKLJveelminderopkampdannu,datwasnoggeentraditie.
Kampenwerdenmeeropgewestelijkniveaugeorganiseerddanoplokaal
niveau.DejongensvanKLJKruibekegingenbijvoorbeeldpasin1974een
eerstekeermetdeafdelingopkamp.
, Veldbeddenofzachtematrassen?Datkendenzevroegerniet.Elklidkreeg
eengrotestoffenzakdiezemoestenopvullenmetstrovandeboer.
, Veelgroepenorganisereneenzogenaamdevoorwachtomhetkampter
plekkevoortebereiden:tentenopzetten,sjorhoutkappenensorteren,en
–voordescouts–eenhudopionieren.Verderleggenzecontacten,onder
anderemetlokaleboeren,bakkersenboswachters.
, DeBoerenjeugdbond,voorlopervanKLJ,organiseerdebouwkampeninhet
verleden,ookinhetbuitenland.
, Jeugdbewegingenbestedenveelaandachtaandetoegankelijkheidvoor
allekinderenenjongeren,ookmoeilijkbereikbaregroepenenminderbe-
deelden.Zeorganiserenkampendieopenstaanvoorpersonenmeteen
handicap,voorvluchtelingenenvoorkansarmen.Eenvoorbeeldishet
OpenKampvanScoutsenGidsenVlaanderen.Datisbestemdvoorkinde-
renenjongerenuitmaatschappelijkkwetsbaregezinnendienietbijScouts
enGidsenVlaanderenaangeslotenzijn.
, Inapril2007kampeerdenbijna100.000vande160.000scoutsengidsenin
BelgiëinenrondBrussel.Deaanleidingwasdevieringvan100jaarscou-
ting.
Jeugdbewegingen en erfgoed
11
deel 2 - een duiK in het verLedenJe hoort oud-leiding soms wel eens diep zuchten: “De jeugdbeweging, het is niet meer wat het geweest is!”. Gevolgd door een klagerige uitstoot als “In onze tijd...”. Ja, hoe zat dat nu eigenlijk in ‘onze’ tijd? Was de jeugdbeweging van vroeger zo anders? Droegen ze toen al een uniform? Zongen ze dezelfde liedjes als vandaag? En ging de leiding toen ook al naar cursus-sen?Tijd voor een grondig onderzoek! De vraag is alleen, hoe begin je daaraan? Wie het verleden van zijn of haar groep wil bestuderen, bereidt zich best goed voor. Elke groep heeft haar eigen verhaal. Sommige groepen zijn zo oud als de jeugdbewegingen zelf, andere bestaan pas enkele jaren. Er zijn groepen die vroeger niet gemengd werkten, maar waar jongens en meisjes vandaag vredig samenwerken. En dan is er nog het verhaal van de groepen in de stad en dat van de groepen op het platteland. Elke groep heeft op haar eigen unieke manier geschiedenis geschreven. Er zijn met andere woorden duizenden verhalen, maar ze hebben wel allemaal één ding gemeen: de jeugdbe-weging. Voor je je tanden in je eigen verhaal zet, is het daarom belangrijk dat je eerst wat meer leest over het ontstaan en de ontwikkeling van jeugdbewegingen in Vlaanderen, en de geschiedenis van jouw jeugdbewe-ging. Zo zul je bepaalde woorden, conflicten, gewoon-ten en tradities beter kunnen kaderen.
1. Het verhaal van de Vlaamse jeugdbewegingen1 HetverhaalvandejeugdbewegingeninVlaanderenbegintin1875wanneerdeKatholiekeVlaamseStudentenbewe-gingmethaarspecifiekekaraktervanjeugd-enstudenten-bewegingtotstandkomt.Intussenhebbenvolwassenenalweljeugdzorginitiatievengenomenterbeschermingvandevolksjeugd,waarvandepatronatendebelangrijkstevormzijn.Ookgroepeerdenpolitiekepartijennaarheteindevande19eeeuwjongerenalszogenaamdeJongeWachten.
Rond1900ontstaaninDuitslandenEngelanddejeugdbe-wegingendieinternationaalhetmeestbekendzijnenookinspiratiebiedenaandejeugdbewegingeninVlaanderen:deWandervogelbewegingenScoutingenGuiding.DielaatstetweekrijgenvoorennadeEersteWereldoorlogvastevoetinVlaanderen.
Indejaren1920ontstaanerjeugdorganisatiesindienstvaneendoorvolwassenenbepaaldideaalvangodsdien-stige,nationaleofsocialesignatuur.DeKerknoemthaarversieKatholiekeActie.Dierichtzichnietalleenopdevormingvandeleden,maarookopdeveroveringvandemaatschappij.Ookdejeugdformatiesvanderadicalepolitiekepartijenindejaren1930zijnbedoeldalsdirectehulpkrachtenbijeentransformatievandemaatschappij.
NetvoorentijdensdeTweedeWereldoorlogvoltrektzichdaarineenkentering.Dejeugdbewegingalsmethodewordtherontdekt.Deklemtoonwordtverlegdnaarper-soonlijkheidsvormingengroepsleven.Deoriënteringblijftwelideologischenstructureelingebedinhettraditionelewaardepatroonvandejeugdorganisaties.
Dewoeligejaren1960en1970brekendestructurenopenenrichtendejeugdbewegingweeruitdrukkelijknaardebrederemaatschappij.Enerzijdsvormenopheelwatplaat-sendeoudsteleeftijdsgroepenzichomtoteenmaatschap-pijkritischestudie-enactiegroepvannieuw-linksesigna-tuur,somsgeïnspireerddoordeoudemethodevande
1 DezekortegeschieDenisisgebaseerDopDelezingDieprofessorlouisVoshielDopDestuDieDag’50jaarjeugDbewegingsonDerzoek’op6februari2009,oVerDegeschieDenisVanjeugDbewegingeninVlaanDeren.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
12
KatholiekeActiemaarmeteenandereideologischelading.Anderzijdsverandertdejeugdbewegingalsmethode:deautoritairetop-downbenaderingwordtvervangendooreenvandebehoeftenvandeledenvertrekkendebottom-upaanpak.Soldateskeaspectenzoalsuniformen,formatiesenmarcherenverdwijnengrotendeels.Deopgelegdeideologischereferentiekaderswordengrondigenwellichtonomkeerbaarondermijnd.
Sindsdejaren1990hebbendejeugdbewegingendevolgendekenmerken:hetideologischekaderisverdampt,deklemtoonligtopongecompliceerdsamenjongzijn,hetjeugdigzendingsbewustzijnisverlorengegaan,despecifiekeidentiteitvandeeigenbewegingislosgelaten,enzeaccepteerdenhetoverheidskader.Watalsessentievandewerkingoverblijft,ishetbelevenvanhetjongzijnindeeigengroep.
2. Ontstaan van de Vlaamse jeugdbewegingen
KsJ-Ksa-vKsJisdefusievantweeorganisaties,KSAenVKSJ,diein1978werddoorgevoerdopnationaalniveau.KSAenVKSJontstondenindeloopvan1928-1929inhetkadervandeKatholiekeActie,maarhebbenbeideeenverschillendeoorsprong.Voormeerinformatie:
i www.ksj.be/historiek i Bewogen beweging. 60 jaar KSJ-KSA-VKSJuit1988. i Bloei en Ondergang van het AKVS. Geschiedenis van de ka-
tholieke Vlaamse studentenbeweging 1914-1935 uit 1982. i Alle jaargangen van het tijdschrift Gisteren en vandaag, in
het bijzonder de jubileumeditie 75 jaar uit 2003.
KaJontstaatinhetbeginvandejaren1920alsjongeren-bewegingbinnendekatholiekearbeidersbeweging.Voormeerinformatie:
i www.kaj.be/root/pagina/beeld/beeld_overkaj/geschie-denis_KAJ.pdf
KLJwordtin1927doordeBoerenbondopgerichtalseenwerkingvoorjongeboerenenboerinnen:deBoe-renjeugdbond.PriesterLambertEngelen,hulpproostvandeBoerenbondennationaalproostvandeBJB,geeftdebewegingvormenbouwteenwerkinguit.In1965krijgtBJBeennieuwenaam:KatholiekeLandelijkeJeugd.Voormeerinformatie:
i www.klj.be/OverOns/Eenstukjegeschiedenis/tabid/402/Default.aspx
i Wegwijs:OverhetbestuurvanKLJ>C.DegroteKLJi http://kadoc.kuleuven.be/db/inv/78.pdf
Jeugd rode Kruiswordtopgerichtin1923.Deeerstestatutenwordenop7juligoedgekeurddoordeAlgemeneRaadvanhetBelgischeRodeKruis.Voormeerinformatie:
i Handboek Jeugd Rode Kruisuit1987.
scouts en gidsen vLaanderenontstaatin1913wanneerinAntwerpendeeersteNederlandstaligescoutsgroepinonslandwordtopgerichtdoorGeorgesdeHasque.Voormeerinformatie:
Jeugdbewegingen en erfgoed
13
i www.scoutsengidsenvlaanderen.be/kennismaken/onze-organisatie/geschiedenis
i Groeipijnenuit1989,jubileumboeknaaraanleidingvan75jaarVlaamsVerbondvanKatholiekeScoutsenMeisjesgidsen
i Scouting is niet van gisteren, historiek van Scouts en Gidsen in vogelvlucht, deel 5 in Kijk op ScoutingvanJanVanReu-seluit1999
fos open scoutingontstaatuitdepluralisti-sche,openscoutsgroepeninBelgië.Internationaalwerddescouts-engidsenbewegingin1907gestichtdoorBadenPowell.In1910kwaminBrusseldeeerstescoutsgroepophetvastelandtotstandenstartdebewegingvanOpenScoutinginonsland.FOSOpenScoutingontstaatalsautonomeverenigingin1966,uitdesplitsingvandeBoyScoutsvanBelgië,ontstaanin1910,endeGirlGuidesvanBelgië,ontstaanin1919.Voormeerinformatie:
i http://wiki.fos.be/foswikii Jubelboek90 jaar Open Scoutisme 1910-2000uit2000. i De Federatie voor Open Scoutisme. Pluralistische jeugdbe-
weging in Vlaanderen van 1966 tot 1980vanS.Calmeynuit1994.
i La piste retrouvée. Histoire du scoutisme ouvert en plura-liste en Belgique et à Seraing, tomes I et II: 1857-1920vanJ.L.Herrinuit1993.
i L’association royale des boy-scouts de Belgique durant la Seconde Guerre mondiale,vanR.Decockuit2003.
i Le scoutisme ouvert: de l’union à la scission. L’association des boy-scouts et girl-guides de Belgique (BSB et GGB), 1945-1966vanT.Hovertinuit2002.
i Sea-scouting. De geschiedenis 1914-2004vanR.Grignarduit2004.
chiroJeugd vLaanderenontstaatin1934wanneerJosCleymansdepatronatennieuwleveninblaast.Voormeerinformatie:
i DeChirogaatretrouit2008.i DeexpogidsvanChiroExpouit2008,naaraanleiding
van75jaarChiro.i www.chiro.be/hetverhaalvannationaal i Patronaten worden Chiro: jeugdbeweging in Vlaanderen
van 1918 tot 1950 vanWalterBaetenuit1995. i Vijftig jaar zondag: een verhaal over de Chiro van vroe-
ger en nuvanEugeneLettanyenFreddyRobberechtuit1984.
JnMontstaatin1983naeenfusievandeBelgischeJeugdbondvoorNatuurstudieendeWielewaaljongeren.Voormeerinformatie:
i Excursie vertrekt,hetjubileumboeknaaraanleidingvan25jaarJNM.
weL Jong niet heteroontstaatin1994wan-neerdrielokaleverenigingenvoorjongeholebi’seensamenwerkingsverbandoptouwzetten.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
14
3. Het verhaal van jouw groep? Zoek het uit!
Hiphiphiphoera!Jouwgroepverjaartendatmoetnatuur-lijkgevierdworden.Voorveelgroepeniseenjubileumhetmomentominheteigenverledenteduiken,opzoeknaarhunverhaal.Wieheefterallemaalindeleidinggezeten?Nammijngroepdeelaangroteevenementen?Naarwaargingmijngroepopkamp?Welkekampthema’szijnzoalderevuegepasseerd?
Ineenidealewereldstapjegewoonnaardepersoondiealdietijdnauwgezetallesmooienordelijkbewaardheeft.Jeopentenkelearchiefdozen,envoilà:jehebtjeverhaal.Indewerkelijkheidishetallemaalveelingewikkelder.Oudeverslagboeken,foto’s,contracten,tijdschriften,verhalenvanvroeger,enzovoort:zeliggennietzomaarvoorhetrapen.Demeestegroepenmoetenaldatmateriaaleerstopsporen,verzamelenenereensamenhangendverhaalvanzientemaken.
Inveelgevallenheefthetverledenvaneenjeugdbewe-gingietswegvaneenonopgelostmysterie.Jeweetdatervroegervanallesgebeurdis,alleenweetjenietgoedwat,doorwieenwaarom.Erzitdusnietsandersopdanindehuidvaneendetectivetekruipenenopzoektegaannaarfeitenengetuigendiehetverledenkunnenophelderen.Waarvindjedie?
Feitenvindjeoptweeplaatsen:1. Inoudelijsten,verslagenvanvergaderingen,kasboe-
ken,tijdschriften,opfoto’senfilmpjes,enzovoort.Kortom,jetreftzeaaninalledocumentendieverbandhoudenmetdewerkingvanjegroep.Jevindtzeinhetarchiefvanjouwgroep.
2. Daarnaastvindjeookeenheleboelfeitenintekstendieanderenoverjulliegroepschreven,bijvoorbeeldinkrantenartikelsofinhettijdschriftvandeheemkundigekring.Datnoemenwedocumentatie.
Degetuigendiejijvoorjeverhaalzoekt,zijnmensendieooiteenbelangrijkerolspeeldeninjouwgroepofindejeugdbeweging.Datzijnonderandereoud-leiding,proos-tenenaalmoezeniers,kookoudersenfoeriers,enzovoort.Deinformatiediezijmetzichmeedragenisvanonschat-barewaarde.Omdathunboeiendeverhalennooitopge-schrevenwerden,loonthetdemoeiteomdiemensentegaaninterviewen.Hetverledenachterhalenaandehandvaninterviewsnoemenwemondelinge geschiedenis.
Tijdvooractienu!LaatdeSherlockHolmesinjeopbor-relen,toonJamesBondhoehetechtmoet.Achterhaalaandehandvanfeitenengetuigenissenhetverledenvanjouwgroep.
Jeugdbewegingen en erfgoed
15
2
deel 3 - archieven en docuMentatieHet zal je misschien verbazen, maar deze drie foto’s hebben iets met elkaar gemeen. Wat? Het zijn alle drie foto’s van een archief van een jeugdbeweging. Toegegeven, foto 1 en foto 3 zien eruit als een berg oud papier, klaar voor de vuilnisbak. Die chaotische papierberg lijkt in de verste verte niet op het ordelijke en overzichtelijke archief van foto 2.
1. SOS, red het archief! 1.1 Hoe zit het eigenlijk met jouw archief? Doe
de test!
Hoe doe je de test?Leesdevraagenantwoordeerlijk.Hebjeallevragenopgelost,kijkdanoppagina16voorjouwscore.Voorelkantwoordkrijgjepunten.Teljepuntensamenenberekenjescore.Ontdekhoeschitterendofergjouwarchieferaantoeis.
1. Mijngroepbewaart…a) ...alleenfoto’senactiviteitenprogramma’s.Daarben
jeachteraftenminstenogietsmee.b)...alleledenlijsten,leidingslijsten,verslagenvan
vergaderingen,kampkrantjes,foto’s,filmpjes,brievenaanoudersenleden,facturen,rekeningen,subsidie-aanvragenennogveelmeer.
c) ...zogoedalsniks.Wanneereennieuweleidings-ploegdefakkeloverneemt,wordendeoudeleden-lijsten,vergaderverslagenenbrievenweggegooid.Inonslokaaliserechtgeenplaatsomaldatoudpapiertestockeren.
2. Documenten,verslagen,foto’s,enzovoort?Mijngroepordentze...a) ...niet!Ahja,wantmijngroepgooitallesnaeenpaar
jaarweg.Opgeruimdstaatnetjes!b)...perthemaenperjaartal.Zozitbijvoorbeeldalles
vanhetkampsamen,allesvandefuif,alleverslagenvandevergaderingen,enzovoort.
c) ...doorallesindozentesteken.Veelstructuurzitermisschiennietin,maarmijngroephoudtwelallesbij.
3. Mijngroepbewaartdocumenten,verslagen,enzo-voortin...a) ...plasticdozenmeteendeksel.Zokomtergeenstof
aandedocumentenenkunnenergeenmuizenofanderongedierteaan.
b)...nogmaals,mijngroephoudtaldierommelnietbij.Wijhebbenocharmeamperruimteomalonsspeel-enkampmateriaaloptebergen.
c) ...speciale,goedafgeschermdekartonnendozen.
4. Waarkunnenmensenjulliearchiefvinden?
1
3
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
16
a) Opdeafdelingoudpapierinhetcontainerpark.b)Onsarchiefwordtnietopéénplaatsbewaard,maar
opverschillendeplaatsen.Bijnaelkeoud-leid(st)erheeftwel‘iets’vanzijnofhaarjeugdbewegingsver-ledenbijgehouden.Erzijneenpaarouderottendieenkelevolledozenophunzolderofinhunkelderhebbenstaan.Ookinhetlokaaliswelwatmateriaaltevinden.
c) Wehebbeneenafspraakmetdelokaleheemkring(ofarchiefinstelling).Zijhebbeninhunlokalenvoldoen-deruimteenhoudenonzearchiefdozenbij.
5. Heeftjouwgroepeenarchivaris?a) Ja!Iederjaarstellenweiemandaandiealledocu-
mentenverzameltenordelijkbijhoudt.b)Nietnodig:wehoudentochnietsbij!c) Nietecht.Eigenlijkhoudtiedereengewoondepapie-
renbijdiehijofzijbelangrijkvindt.Sommigenbe-warenzeeenheletijd,anderengooienzenaverloopvantijdgewoonweg.
A B CVraag1: 2 3 1Vraag2: 1 3 2Vraag3: 2 1 3Vraag4: 1 2 3Vraag5: 3 1 2
4 De resultaten:
13-15 punten: Proficiat!Jouwgroepbeschiktovereenpracht
vaneenarchief.Misschienzijnerhierendaarnogwatschoon-
heidsfoutjes,maardiezijngemakkelijkwegtewerken.Hetverle-
denachterhalen?Metjulliearchiefmagdatgeenprobleemzijn.
9-12 punten: Niet slecht!Jouwgroepzitduidelijkopdegoede
weg.Julliehebbenaandachtvoorhetverledenenhoudenheel
watdocumentenbij.Alleenkanhetallemaalietsoverzichtelijker
enduurzamer.Hoejedatvoorelkaarkrijgt,leesjeverderop.
5-8 punten: Alarm! Paniek! Horror!Hetarchiefvanjouwgroep
isinslechtestaatenmoetdringendonderhandengenomen
worden.Julliestaanerwellichtnietbijstil,maardat‘oudpapier’
zijnbelangrijkehistorischebronnen.Zestaanvolbelangrijke
weetjesuithetverleden.Nietgetreurd!Metwatgoedewilen
enkelepraktischetipsheeftjouwgroepbinnenkorteenarchief
omvantesnoepen.Leessnelderestvandehandleidingenga
aandeslag.Veelsucces!
Jeugdbewegingen en erfgoed
17
1.2 Waarom een archief bijhouden?
i Eententoonstelling samenstellenvoorhetjubileum-feest?Geenprobleemalsjeeenrijkelijkgevuldarchiefhebt.Jehebtalleoudekrantjes,tijdschriften,verslagen,affichesenfoto’szomaarbijdehand.
i Eenstudentwiloverjouwgroepeeneindwerk of the-sisschrijven?Geenprobleem!Hijofzijmoetgewoonhetarchiefvanjouwgroepdoornemen.
i Inspiratienodigvooreenspelprogramma?Kijkeenstussendeoudespelvoorbereidingen!
i Opzoeknaarmensendieooitbetrokkenwarenbijjouwgroep?Gewoonevenhetarchiefraadplegen!
i Problemenmetdeeigenaarvandelokalenenanderejuridische kwesties?Injearchiefvindjedenodigeinformatieomdossiersteonderbouwen.
i Aldatwerkdatjijmetjullieleidingsploegindejeugd-bewegingsteekt!Datmaggerustgewetenzijn,ooklaternog.Bewijs jullie inzet!Toondevolgendegeneratieshoejulliehetwaarmaakten!Bewaardaaromaljulliever-slagen,voorbereidingen,contracten,foto’s,publicaties,brieven,enzovoort.
1.3 Een archief, wat is dat?
Juistoffout?
1. Ineenarchiefwordenalle documentenbijgehoudendieverbandhoudenmetdeactiviteitenvaneengroep.
Juist!Bijvoorbeeld
Activiteit Document
Vergadering Verslagvandievergadering
Kamp Documentenvandevoorbereiding
Deelnemerslijst
Contracten
Hetreglement
Dedagindeling
Deuitwerkingvanhetthema
Hetkampboekjevoorledenenouders
Deevaluatie
Dejaarlijkse
fuif
Documentenvandevoorbereiding
Ontwerpvanflyers,affichesentoegangskaart
Brievenaanenvanhetgemeentebestuur,
Sabam
Bestelbons(brouwer,discobar)
Factuur(brouwer,discobar,dj)
Rekeningenvanaankopen
Eindafrekening
Foto’s
2. Boeken,brochures,tijdschriften,strips,sprookjesboe-ken:datisallemaalarchief!
fout!
Nietalleswatvanpapieris,maginhetarchief.Enkeldocumentendiedoorjouwgroepgeschrevenofgetyptwerden,makenerdeelvanuit.Boeken,brochuresentijdschriftendiewordenuitgegevendoorhetnationale
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
18
secretariaatvanjulliejeugdbewegingofdoorandereuitgeverswordeninhetnationalearchiefofindearchie-venvandeandereuitgeversbijgehouden.
Moetjeoudetijdschriftenenboekendanweggooien?Natuurlijkniet:jevindterheelwatspelideeëneninte-ressanteweetjesin!Houzedusgerustbij,maarineenapartedoosofkast.
3. Krantenartikelswaarinjouwgroepaanbodkomt?Inhetarchiefermee!
fout!
Diekrantenartikelswerdennietdoorjouwgroepge-schreven,maardooreenjournalist.Zehorenthuisinhetarchiefvandekrantwaarvoordiejournalistzeschreef.
Hoewelzegeendeeluitmakenvanhetgroepsarchiefhoujezewelbij.Waarom?Omdatkrantenknip-selseenleukeherin-neringzijnenomdatzeooknogeenserghandigzijnbijhetinkaartbrengenvanhetverledenvanje
groep.Hetisbijkomendedocumentatie.Houzebijineenapartekrantenknipselmap.Zekerdoen!
4. Eenarchief?Datisalleenmaarwatoudpapier.Datdachtjemaar!
Eengroepleeft!Zolangeengroepactiviteitenor-ganiseert,groeitookhetarchief.Deledenlijstenvanvorigjaar,hetkampboekjevandeafgelo-penzomer,hetverslagvandevergaderingvanvorigeweek?Ookdatwordtbewaard.
Natuurlijkisereenverschiltussen‘oud’en‘actief’. Hetoud of statisch archiefiswaardevolomdathet
vertelthoejouwgroepvroegerwerkte.Hetiseenhisto-rischeverzameling.
Hetactief of dynamisch archiefwordtnugevormdeniswaardevolomdatjeerdocumenteninvindtdievoordehuidigewerkingnoginteressantzijn.Verkooptjouwgroepjaarlijkswafels?Dankijkjevoorjebesteltbesteensnahoeveeljeervorigjaarverkochthebt.
Opmerking:Naverloopvantijdwordthetactiefarchiefeenstukjevanhetoude.Daaromishetbelangrijkdatjeerookvandaagalzorgvoordraagt.
5. Filmpjes,cd’senfoto’s?Diehorenthuisinhetarchief. Juist!
6. Waarblijfikmetmijnoudeuniformenmijnvlag?Inhetarchief,natuurlijk!
tochniet!
Voorwerpenhorennietthuisinhetarchief.Natuurlijkmoetjezewelbewarenenliefstzogoedmogelijk.Hoejezehetbestebewaartenwaar,datleesjeverderop.
7. Watikvandejeugdbewegingopdecomputerhebstaan,moetnietinhetarchief.
fout!
Ookdigitalebestandenhorenthuisinhetarchief.Wellichtbestaateengrootdeelvanjeactiefarchiefuitdigitalebestanden.Tegen-
Tip: Ookbibliothekenhoudenkranten-
knipselsbij.Hebjezelfnietveelkranten-
knipsels,gadanzekereenslangsbijde
bibinjouwbuurt.
Tip:Controleeraltijddegegevensvanhetartikelaandehandvandegegevensdiejeinjegroepsarchiefvindt.Journa-listendurvensomseeneigendraaitegevenaandefeiten.
Jeugdbewegingen en erfgoed
19
woordigsturenveelmenseneene-mailinplaatsvaneenbrief.Verslagenwordengetyptenfoto’swordenmeteendigitalecameragemaakt.Alsjedatallesge-woonvanjecomputerverwijdert,wisjeeenhelebrokbelangrijkverleden.Hoejemetdigitalebestandenmoetomgaan,komjeietsverderopteweten.
2. Een ordelijk archief in zes stappen
Ditstappenplanhelptjeomstapvoorstapjouwarchiefsamentestellen,teordenenentebewaren.Hethelemaaldoorlopeniseenheleopdracht.Jemoetertijdvoorwil-lenenkunnenuittrekken.Luktdatnietmeteen?Danishetaleenbeginalsjeeenaantaltipskuntmeenemenenwaarmaken.
Stap 1Ga op zoek naar goed materiaal
Zonderoudeverslagboeken,brievenenkrantjeskunjenatuurlijknietsbeginnen.Alserbijjouindegroepnooitiemandgeweestisdiezichmetarchiverenbeziggehoudenheeft,moetjezelfaanhetverzamelenslaan.
Waarvindikarchiefmateriaal?
1. OP HET NATIONAAl SECrETArIAAT VAN DE JEugDBEWEgINg
* scouts en gidsen vlaanderenHetnationaalsecretariaatvanScoutsenGidsenVlaande-renbewaartsindshetwerkjaar1977-1978deleden-enleidingslijstenvanallegroepen.
Welkegegevensvindjeerop?i Leidingenleden:denamen,deoudeadressen,het
beroepofdestudierichting,detakwaarvanzeleidingoflidwaren
i DenaamvandeaalmoezenierJekuntdieformulierentegeneenkleinevergoedinglatenkopiërenenopsturen.Neemcontactopmethetarchiefvanhetnationaalsecretariaat,LangeKievitstraat74,2018Antwerpen|tel.03-2311620|fax03-2326392|[email protected]
HetnationaalsecretariaatvanScoutsenGidsenVlaande-renbewaartookdeledenstatistiekenpergroepvoorVVKS(scouts)vanaf1954envoorVVKM(meisjesgidsen)vanaf1959-1960.Hierinvindjedeleden-enleidingsaantallenvanjegroeppertakenperfunctie,verdeeldovermeisjesenjongens.Diecijferskunjeopvragenbijhetarchiefvanhetnationaal
leve de archivaris
EEnarcHivaris?isDatgEEnrarE
snuitErDiEbiJHEtziEnvanouDE,
stoffigEDocuMEntEnvollEDiguit
DEbolgaat?EEnasociaaltypEDat
zicHafzonDErtvanHEtlEvEninDE
buitEnWErElD?MEtzoiEManDkan
DEJEugDbEWEgingniEtvEElaanvan-
gEn!
Teneersteiseenarchivarishelemaalniet
zo’nvreemdenvreselijkantiekfiguur.Hijof
zijbewaartfoto’sendocumentenzodatze
ooklaternoggeraadpleegdkunnenwor-
den.Infeiteishetdusiemanddiebehalve
overhetverledenvooraloverdetoekomst
waakt.
Tentweedeheeftélke groepnoodaaneen
gedrevenarchivaris.Waarom?Dedocu-
menten,foto’sendigitalebestandendiehij
ofzijbijhoudt,vormenlaterhetbewijsvan
watjouwleidingsploegzoalgepresteerd
heeft.Deinzetvanjouwploegiszinvolen
datmogendevolgendegeneratiesleiding
gerustweten.Alsjenietsbijhoudt,lijkthet
alsofjouwgeneratienooitbestaanheeft.Er
ontstaateengatindegeschiedenis.
Stel daarom in het begin van elk jaar
behalve een groepsleid(st)er, een
jeugdraadverantwoordelijke en een
financieel verantwoordelijke ook een
groepsarchivaris aan:iemanddiejouw
groepdoorendoorkent,dieordeopzaken
kanstellenendieeengroteverantwoorde-
lijkheidszinheeft.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
20
secretariaat,LangeKievitstraat74,2018Antwerpen|tel.03-2311620|fax03-2326392|[email protected]
Opdatmailadreskunnengroepenookterechtmetvragenoverarchiefmateriaal.Zehelpenjegraagverder.
* chirojeugd vlaanderenOphetnationaalsecretariaatvandeChirowordendeaan-sluitingslijstenvanalleChirogroepenbewaard.Diebevat-teneenhoopinformatie.Vooraldeoude,nogmetdehandingevuldeformulierenuitdejaren1950en1960staanvolinteressanteweetjes.
Welkegegevensvindjeerzoalop?i Leiding:denamen,deoudeadressen,hetberoepofde
studierichting,deafdelingwaarvanzeleidingwaren,defunctiebinnendeChirogroep(groepsleiding,afde-lingsleiding,jeugdraadverantwoordelijke,enzovoort),deelnameaanleidingscursussen
i Denaamvandeproosti Leden:hetaantalperafdeling,hetaantalledendiehun
belofte,inlijvingseisenpinkstereedaflegdeni Dewerking:hetaantalleidingskringenpermaand,het
aanvangsuurvandezondagactiviteiteni Hetlokaal:hetadres,opoudeformulierenvindjesoms
ookietsterugoverdeindelingvanhetlokaali Dekampbestemmingi DeChirotijdschriftenwaaropjegroepgeabonneerdwasi Infooverdemuziekkapeli Deelnameaandeverbredewerking:Patwerking(van
1954tot1964),Jongerengemeenschappen,jeugdcom-muniebond
Jekuntdieformulierentegeneenkleinevergoedinglatenkopiërenenopsturen.Neemcontactopmethetnationaalsecretariaat,Kipdorp30,2000Antwerpen|tel.03-2310795|fax03-2325162|[email protected]
* fos open scouting vzwHetarchiefvanFOSOpenScoutingmaaktdeeluitvanhetArchiefenDocumentatiecentrumvanOpenScoutingdatwordtbeheerddoorvrijwilligers.AllestukkenjongerdantienjaarwordenbewaardophetkantoorvanFOSOpenScoutinginGent.DeouderestukkenwordengearchiveerdinhetjeugdverblijfscentrumDeValkinLaarne.Erwerdenuitgebreidearchieflijsteneninventarissenaangelegd.
Deraadplegingvandearchievenisenkelmogelijkopaf-spraak.NeemcontactopmetarchivarisPeterVandeLoock.DatkanonrechtstreeksviadecoördinatorvanhetFOS4U-team,Kortrijksesteenweg639,9000Gent,tel.09-2454586,fax09-2454588,[email protected]@skynet.be
* Jeugd rode KruisArchiefRodeKruis–VlaanderenTel.015-443404Fax015-443300archief@rodekruis.beDienstverleningenkelnaafspraak.
* KLJHetvolledigearchiefvanKLJ,ookdearchievenvanafdelin-gen(bestuurslijsten,ledenlijsten,stichtingsdocumenten,...),wordtbewaardinhetKADOC,Vlamingenstraat39inLeuven.JemoetechtereersttoestemmingverkrijgenvanKLJomdatarchiefteconsulteren.Hoejediekrijgt,vindjeopwww.klj.be>Overons>Eenstukjegeschiedenis>Degeschiedenisvanjeeigenafdeling.OfrichtjeaanvraagaandeStafAlgemeneWerkingop016-479955.
OphetnationalesecretariaatvanKLJwordendeleden-enbestuurslijsten(metnamen,contactgegevens,geboorte-data,beroep,geslacht,bestuursfunctie,vendel-enwimpel-niveau)sinds2001digitaalbijgehoudenJekuntdiegratisopvragenviaKLJ,Waversebaan99,3050Oud-Heverlee,tel.016-479999,[email protected]
* KsJ-Ksa-vKsJOphetnationalesecretariaatvanKSJ-KSA-VKSJwordtmo-menteelgeenarchiefbewaard.Alhetnationalemateriaal,enookhetmateriaalvandemeesteprovincialewerkkrin-gen,bevindtzichinhetKADOC.Enkelrecenteledenlijstenofledencijfers,diesinds2001digitaalbewaardworden,kunjeopvragenophetnationalesecretariaat,Vooruit-gangstraat225,1030Brussel,tel.02-2011510,fax02-022010474,info@ksj.be.Ookbeschikkenweovereenbibliotheekmetheelwatplaatselijkegeschiedenissendiealgeschrevenwerden.Misschienbestaaterzoweleentjevanjouwgroepzonderdatjehetweet!Jekuntdelijstraadplegenopwww.ksj.be/historiek.DeprovincialewerkkringNoordzeegouw(West-Vlaande-ren)beschiktwelovereeneigenarchief,neemtookmateri-aalvangroepenopenheeftmateriaaldatjealsgroepkunt
Jeugdbewegingen en erfgoed
21
uitlenenvoorbijvoorbeeldeenjubileumviering.Jekunthenbereikenviaaltijdjarig@ksanoordzeegouw.be.
* wel Jong niet heteroLandelijkSecretariaatKammerstraat229000Gent09-2692817info@weljongniethetero.bewww.weljongniethetero.be
* KaJKAJNationaalPaleizenstraat901030BrusselTel.02-2166432Fax02-2470799info@kaj.bewww.kaj.be
* JnM JNMBondssecretariaatKortrijksepoortstraat1929000GentTel.09-2234781Fax09-2232805info@jnm.bewww.jnm.be
2. BIJ OuD-lEIDINg
Metwatgelukvindjenogheelwatoudedocumentenenfoto’sbijoud-leiding.Hetheeftgeenzinommetelkeoud-leiderofoud-leidstercontactoptenemen.Maakeenselectievanmensenvanwiejeweetofvermoedtdatzenogwelwatopzolderliggenhebben.
Bijwiegajezekerlangs?i Oudegroepsleid(st)ers,kasverantwoor-
delijken,secretarissenenarchivarissen(oudelijstenzijnhierbijeengrotehulp!).
i Oud-leidingdieeenverantwoordelijkheiddroegover
groteevenementenzoalseenjubileumfeest,dejaar-lijksefuif,enzovoort.
i Sommigegroepenwerkenmeteenkampleiderof-leid-ster.Speurdiemensenzekerop!
i Mensendieinhunstudententijdeeneindwerkofthesisschrevenoverjouwgroep.
3. BIJ mENSEN DIE NAuW BIJ DE WErKINg VAN DE JEugDBEWEgINg BETrOKKEN ZIJN OF WA-rEN
ii Deiproost,iaalmoezenieriofianderenDiedraaitmeestaleentijdjemeeineengroep.Hijof
Gezocht: oud-leiding Overenkelemaandenviertjouwgroephaarverjaardagenjewiltzoveelmogelijk
oud-leidinguitnodigen.Misschienhebjeviahetarchiefvanjouwjeugdbeweging
gevondenwieerallemaalooitindeleidingsploegzat.Enwieweethebjezelfs
oudeadresgegevens.Helaasbenjedaarnietzoveelmee.Mensenverhuizennu
eenmaal,entypischgebeurtdatzelfsvlaknadatzedejeugdbewegingverlaten
hebben.
De vraag is dus hoe je aan namen en de nieuwe adressen geraakt. Enkele tips!
4Gainjeeigengroepsarchiefopzoeknaaroudeleidingslijsten.Vindjedie
niet?Vraagdannaofhetnationaalsecretariaatvanjejeugdbeweginglijsten
bewaart.
4Deadresgegevensopoudelijstenzijnwellichtnietmeercorrect.Mensenver-
huizennueenmaal.Kijkindeonlinetelefoongids.Zoekopnaam.Hethelptals
jeookdenaamvandepartnerkent.Zosluitjealheelwatmogelijkhedenuit.
4Komtdeoud-leidingnoggeregeldbijeen?Vraagaaniemandvanheneen
recenteadressenlijst.
4Vansommigegroepenkomtdeoud-leidingpergeneratiebijeen.Ganawie
degeneratieverantwoordelijkenzijnenvraagaanhencontactgegevens.
4Gooideoudeadressennietindevuilnisbak.Metwatgelukwonendeouders
nogopdatadres.Vraaghendecontactgegevensvanzoon-ofdochterlief.
Stel een oud-leidingslijst op!
Noteeropdielijstdevolgendegegevens:
4Naamenvoornaam
4Adres
4E-mail
4Gsm-entelefoonnummer
4Naamvandepartner
4Periodeindejeugdbeweging
4Beroep
Superhandigalsjeoud-leidingvooreenactiviteitwiluitnodigen!
i Tip:Vraagaanoud-leidingdiejecontacteert
ofzijnoganderemensenkennendiejezeker
nietoverhethoofdmagzien.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
22
zijkanjevastenzekerverderhelpen.Misschienligternogietsvandejeugdbewegingindepastorijofinhetparochiearchief.Bijvoorbeeld:oudefoto’sofdocumen-tenoverdelokalen.Opzoeknaareenvroegereproostofaalmoezenier?Neemcontactopmethetbisdom.Jevindtdecontactgegevensviawww.kerknet.be.
ii Eenivolwassenibegeleid(st)eri(ofieenilidivanieeniou-dercomité)Hiergeldthetzelfdeprincipealsbijdeproost:eenvolwassenbegeleid(st)erdraaitlangmeeenverzameltdoordejarenheenheelwatbruikbaararchiefmateriaal.
ii Kookouders,ifoeriers,ienzovoort.iBijhenzuljevooralkampfoto’s,receptenenoudekas-boekenterugvinden.
4. IN HET lOKAAl
Oudekaften,dozenmetprogramma’s,oudeflyersvandefuif,vergeeldebundeltjesvanmisvieringen,enzovoort.Gaeensnawelkarchiefmateriaalerinjouwlokaalrondslin-gert.
Tips:1)Verwittigvoorafdatjelangskomt.Geefmensende
tijdomhunmateriaalbijelkaartezoeken.Stuureen
briefwaarinjeduidelijkverteltwatjeplannenzijn.
2)Vraagofjehetmateriaaldatjemeekrijgt,maghou-
denofbewaren.Hetheeftgeenzinomeenarchief
samentestellenalsjehetnadienweeruitelkaar
moethalen.Garandeerdatjehetmateriaalgoedzult
bewaren.Hoedatmoet,leesjeinstap6oppagina32.
3)Alsiemandzijnofhaararchiefinbewaringgeeft,stel
daneencontractop.Hierinvermeldjewelkmateri-
aaljeinbruikleenneemtenwatjeermeegaatdoen.
Eenvoorbeeldvanzo’nbewaarcontractvindjeals
bijlage.
4)Magjehetgeleendemateriaalniethouden?Maak
danvanalleseenkopieofscanhetin(= digitalise-
ren).
ArchiefinstellingenookinbEstaanDEarcHiEvEnvinDJEMisscHiEnWElMatEriaalvanJouWgroEp.gaEEnkiJkJEnEMEninparocHiEarcHiEvEn,arcHiEvEnvancollEgEsEnscHolEn,stEDEliJkEEngEMEEntEliJkEarcHiEvEn,HEEMkrin-gEn,DocuMEntatiEcEntra,arcHiE-vEnvanHEtroDEkruis,JEugDraDEn,Enzovoort.
Jeugdbewegingen en erfgoed
23
Stap 2ken je eigen groep
Jebezoekjesaanbetrokkenenhebbenheelwatopgele-verd.Numoetjeopdeéénofanderemanierordeschep-penindiechaotischepapierstapel.
Voorjeaanhetordenenslaat,ishetbelangrijkdatjeweethoejouwgroepinelkaarzit.Ontleed dus eerst de wer-king van jouw groep.
Watmoetjezekernagaan?i Welkepersonenmakendeeluitvandewerking?
Bijvoorbeeld:leiding,leden,volwassenbegeleiding,ouders,eenproost,eenaalmoezenier,enzovoort.
i Welkeactiviteitenorganiseertoforganiseerdejouwgroepzoal?Bijvoorbeeld:activiteitenopzaterdagenzondag,kamp,fuif,uitstappen,eetfestijnen,enzovoort.
i Hoeziethetnetwerkvanjouwgroeperuit?Metwelkeinstantiesenandereverenigingenonderhoudenjulliecontacten?Bijvoorbeeld:hetnationalesecretariaat,hetgemeentebestuur,hetstadsbestuur,vzwvandelokalen,
deKWB,anderejeugdbewegingen,hetjeugdhuis,dejeugdraad,enzovoort.
Opdrachtken je groep! Ontrafel samen met je ploeg hoe jouw groep in elkaar zit
Overloopsamenmetjeploegdevolgendelijstenkruisaanwelkepersonen,activiteitenennetwerkcontactenvoorjouwgroepvantoepassingzijn.Waarschijnlijkzuljedelijstzelfmoetenaanvullen.
WAT OF WIE DIE DOCumENTEN ZOu IK WEl EENS KuNNEN TEgENKOmEN
Personen
Leden y Ledenlijsteny Verzekeringspapiereny Folderofbriefvoorledenwerving
Leiding y Leidingslijsty Kopieënvanattestenvancursusseny Lijstmetdetaakverdeling(secretaris,financieel
verantwoordelijkeofkasverantwoordelijke,groepsleiding,verslagverantwoordelijke,drankkasverantwoordelijke)
y Kasboekvandekasverantwoordelijkey Lijstenmetdrankverbruik
Activiteiten
Activiteitenleiding
Vergaderingvandeleiding y Verslageny Werkdocumentenenvergaderstukkeny Briefwisseling
Weekendvandeleiding y Werkdocumenteny Verslageny Uitnodigingeny Contractgehuurdlokaal
Activiteitenleden
Activiteiten y Voorbereidingvanhetactiviteitenprogramma(perleeftijdsgroep)
y Briefjesdieaanledenmeegegevenwordeny Foto’svanactiviteiten
Tips4Neemdetaakverdelingvande
leidingendejaarplanningerbij.
4Doeookrondvraagbijdeoud-lei-
ding.Dekansisgrootdatzijandere
activiteitenorganiseerdendanjullie.
Alsjeinjearchiefdocumentenvan
‘vreemde’activiteitenvindt,weetje
tenminstewaarzevandaankomen.
4Maakeenkamplijstwaaropjehet
jaar,deplaatsenhetkampthema
vermeldt.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
24
WAT OF WIE DIE DOCumENTEN ZOu IK WEl EENS KuNNEN TEgENKOmEN
Weekendsvanleeftijdsgroepen
y Documentenvoorbereidingy Programmay Briefjes/uitnodigingenleden
Andere ...
Specialeactiviteiten
Eenviering y Voorbereidingvanhetprogrammay Foto’sy Boekje
Kampen/ofbuitenlandskamp
y Documentenvoorbereiding(reglement,dagindeling,enzovoort)
y Uitwerkingkampthemay Programmaperleeftijdsgroepy Inschrijvingsformulierledeny Deelnemerslijsty Contractenlocatiey Aanvraagformulierententeny Aanvraagnachtspelen,bosspeleny Verzekeringspapiereny Kampboekjey Documentenbezoekdagy Foto’sy Documentenen/ofuitnodigingenfototentoonstelling
ofdiavoorstellingy Andere
Pasdagenuniformenkledij y Briefjesaanledeny Prijslijsteny Bestelformulieren
FeestjesenuitstapjesBijvoorbeeld:Halloweenfeestje,Sint-Maartenzingen,Sinterklaas,kerstfeestje,Driekoningen,Carnaval,paasfeestje,afscheidsfeestje
y Documentenvoorbereidingy Uitnodigingeny Lijstvanbenodigdhedeny Foto’s
Bedevaart y Voorbereidingsdocumenteny Uitnodigingeny Contracteny Brieven
Jubileum y Voorbereidingsdocumenteny Uitnodigingeny Programmay Bestelbonsbrouwer,discobar,enzovoort.y Brievenaanenvangemeenteofstady Formulierenuitleendienstgemeenteofstady Subsidieaanvraagprojectsubsidiesofjubileumsubsidiesy Andere
Jeugdbewegingen en erfgoed
25
WAT OF WIE DIE DOCumENTEN ZOu IK WEl EENS KuNNEN TEgENKOmEN
Fuifenfestival Aanvraagaangemeenteofstad,aanvraagSabam,bestelformulierendrankendiscobar,contractendj,promomateriaal,toegangskaart,factuurbrouwer,factuurdiscobar,factuurdj,lijstmetaankopen,foto’s,enzovoort
Eetfestijn(spaghettislag,pannenkoekenslag,mosselfeest,wafelenbak,barbecue,enzovoort)
y Uitnodigingy Promomateriaaly Formulierenbestellingeny Factureny Eindafrekeningy Foto’s
Verkoop (wafels, toiletpapier,kerstkaartjes, kerststronken,bloemen,enzovoort)
y Promomateriaaly Formulierenbestellingeny Factureny Eindafrekening
Papierslag, auto’s wassen,enzovoort
y Promotiemateriaaly Eindafrekening
Andere ...
Netwerk
Contactenoud-leiding y Oud-leidingslijsty Uitnodigingoud-leidingsfeestjey Foto’soud-leidingsfeestjey Brievenaanoud-leidingy Werkdocumentenoud-leidingsdag
Contactenoudercomité y Lijstmetdeledenvanhetoudercomitéy Brievenaanoudercomité,bijvoorbeeldwervingy Verslagenvergaderingen
Vzwlokalen y Statuteny Ledenlijsty Documentenalgemenevergaderingy Notulenalgemenevergaderingy Financieringenboekhoudingy Kadastraleplanneny Bouwdossiery Foto’s
Ouders y Werkdocumentenenuitnodigingouderdagy Voorbereidingsdocumentenenuitnodigingvader-of
moederweekend
Contactenmethetnationaleenregionalesecretariaatvandejeugdbeweging
y Documentenenbriefwisselingy Briefwisselinginverbandmetnationaleactiviteiteny Jaarkalenders
Contactengemeenteofstad y Subsidieaanvrageny Documentenjeugdraad
Contactenandereverenigingen(bijvoorbeeldjeugdbeweging,KWB,sportverenigingen)
y Uitnodigingenvooropenactiviteiten,feestenenevenementen
leg nu dat lijstje even opzij en ga verder naar stap 3.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
26
Stap 3Grote schoonmaak
Jekuntnietallesbewaren.Voorjegaatordenen,iseengrondigeselectievanhetverzameldemateriaalnodig.Hourekeningmetdevolgendepunten!
1. Archieven mogen niet vermengd wordenStel:jekrijgtvaneenoud-leidereenaantaldozenvolkaftenwaarinbrieven,verslagenenanderedocumentenzitten.Deoud-leiderinkwestiewasbehalveleidervandejeugdbewegingookanimatorbijdespeelpleinwerking.Indegekregendozenvindjezoweldocumentenuitzijnjarenbijdejeugdbewegingalsuitzijnspeelpleintijd.Dedocu-mentenvandespeelpleinenhorenvanzelfsprekendnietthuisinjouwarchief.Jegeeftzebestterugofbezorgtzeaandeverantwoordelijkevanhetspeelpleinarchief.
2. mini-archieven mag je niet uit elkaar halenEenmini-archiefisbijvoorbeeldhetpersoonlijkarchiefvaneenleidster.Stel:jekrijgthetarchiefvanJosBertels,leidervan1960tot1968.Josheeftveeldocumentenuitzijnleidersjarenbijgehouden.Bovendienheefthijer,naareigengevoel,zelfstructuurinaangebracht.Zoheefthijalzijnwekelijkseactiviteiteninéénkaftbijelkaargestoken,ineenanderemapbewaarthijallesoverzijnkampen.Haaldiekaftennietzomaardoorelkaar.ZevertellenonshoeleiderJosdewerkingvandegroepinter-preteerde.Behouddestructuurvandatmini-archiefenbewaarhetsameninééndoos,ofinéénreeksvandozenalshetmini-ar-chiefvanleiderJosheelomvang-rijkis.Schrijfopdedoos:‘archiefleiderJosBertels(1960tot1968)’.
3. Verwijder papieren die weinig zeggenBedankbriefjes,post-its,volgekrib-beldkladpapier,legebladenendubbelsmagjeverwijderen.Zebevattennietveelofoverbodigeinformatie.
4. Verwijder documentatie en krantenknipsels. gooi ze niet weg, maar bewaar ze apart.
Documentatie=sprookjesboeken,strips,liedjesboeken,knutselboeken,boekenvolspelletjes,handboekenvanhetnationaalsecretariaatvanjejeugdbewegingenandereboekenhorennietthuisinjearchief.Hetzelfdegeldtvoorkrantenknipsels.
5. Verwijder metalen paperclips, plastic verpak-kingen en stofZebeschadigenpapier!Metalenpaperclipsgevenroestaf.Oplossing:plasticpaperclipsofeenzuurvrijemapombundelssamentehouden.Plasticverpakkingbrengteenchemischereactieopgang.Hierdoorgaatdeinktophetpapierzichvasthechtenaandeplasticverpakking.Gevolg:onleesbaretekst.Oplossing:eenzuurvrijemapombundelssamentehouden.
Opgelet medische fichesmagjenietlangerdanéénjaarbewaren.Zebevattenpersoonlijkeinformatieenmoetenomdieredenvernietigdworden.
Jeugdbewegingen en erfgoed
27
Stap 4Orden je archief
Alsjealhetoverbodigeenschadelijkemateriaaluitjearchiefverwijderdhebt,kunjebeginnenordenen.Gaeerstevennahoe(wan)ordelijkjouwarchiefis.
een beetje ordeMetwatgelukziteraleenzekere
structuurinhetarchief.Jevoor-
gangershebbenbijvoorbeeldalles
vanhetkampineenapartekaft
bewaard.Zo’nbundelingdocumen-
tennoemenweeendossier.Inhet
dossier‘kamp’zittenonderandere
eendeelnemerslijst,hetcontractvan
dekampplaats,formulierenvande
tenten,papierenvandeverzekering,
eenuitwerkingvanhetkampthema,
hetkampboekjeendeprogramma’s
perleeftijdsgroep.Anderemogelijke
dossierszijn‘fuif’,‘Sinterklaasfeest’,
‘eetfestijn’,enzovoort.Hou die dos-
siers samen.Hetbespaartjeheel
wattijdenmoeite!
Pure chaosJulliearchiefiseensamenraapselvanlossepapieren.Erisindeverstevertegeenstructuurinterugtevinden.Isdathetgeval?Danmagjezelfeenstructuurvastleggen.Datdoejeaandehandvaneenordeningsschema.Het‘kenjegroep’-lijstje(stap2)komtnugoedvanpas.
Voorbeeld van een ordeningsschema
I. Werking van de groep1. leiding
1.1. algemeen: leidingslijst, adressenlijst, kopieën van brevetten van cursussen, enzovoort1.2. vergadering van de leiding: uitnodigingen, agenda’s, verslagen, werkdocumenten, enzovoort1.3. leidingsweekends: uitnodigingen, agenda’s, verslagen, werkdocumenten, huurovereenkomst,
enzovoort
2. leden en werking van de leeftijdsgroepen2.1. algemeen: ledenlijsten, adressenlijsten, wervingsacties2.2. Werking per leeftijdsgroep: voorbereiding programma, briefwisseling, uitnodigingen,
documenten weekend, foto’s, inschrijvingsformulieren, enzovoort
3. speciale (niet-wekelijkse) activiteiten3.1. vieringen: uitnodiging, misviering, programma3.2. sinterklaasfeest: uitnodiging, werkdocumenten, programma, foto’s3.3. Kerstfeestje leden: uitnodiging, werkdocumenten, programma, foto’s3.4. Kerstfeestje leiding: uitnodiging, werkdocumenten, programma, foto’s3.5. groepsfeest: promotie, uitnodigingen, werkdocumenten, programma, foto’s, film3.6. oud-leidingsfeestje: uitnodiging, werkdocumenten, programma, foto’s3.7. Jaarlijkse fuif: promotie, werkdocumenten, contracten, formulieren van bestellingen, foto’s3.8. Jaarlijkse feesten: promotie, werkdocumenten, contracten, formulieren van bestellingen, foto’s3.9. Kamp: deelnemerslijst, info over de plaats, briefwisseling (kampbaas, gemeente,
nationaal secretariaat van de jeugdbeweging, enzovoort), huurovereenkomst kampplaats, huurovereenkomst tenten, huurovereenkomst kampmateriaal, programma’s, documenten kampthema, dagboeken, foto’s, film
3.10. Jubileum: promotie, uitnodigingen, werkdocumenten, programma, foto’s, film
4. Publicaties4.1. Krantje van je groep: werkdocumenten, kladversies, het krantje zelf4.2. Kampkrantje: werkdocumenten, kladversies, het krantje zelf
5. administratie en financiën5.1. Boekhouding: rekeningen, bankuittreksels, kasboek5.2. verzekeringen
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
28
II. Contacten netwerk1. vzw lokalen
1.1. statuten1.2. algemeen: ledenlijsten1.3. Werking: uitnodigingen, agenda, verslagen, documenten in verband met onderhoud,
documenten verhuur1.4. administratie en boekhouding: rekeningen onderhoud lokalen, verzekering, verhuur1.5. Bouwdossier: plannen, foto’s
2. oudercomité2.1. vergaderingen: uitnodigingen, agenda, verslagen,
enzovoort
3. Contacten met koepelorganisaties3.1. nationaal: briefwisseling3.2. regio: uitnodigingen, briefwisseling, verslagen van
vergaderingen, enzovoort
4. vertegenwoordigingen4.1. Jeugdraad: briefwisseling, verslagen
vergaderingen4.2. gemeente- of stadsbestuur: briefwisseling,
aanvraag subsidies4.3. Parochieraad
5. Contacten andere organisaties5.1. Briefwisseling KWB, andere
jeugdbewegingen, sportclub, enzovoort
Een ordeningsschema op-stellen!? Enkele tips Tip 1: Deelinvanalgemeennaarspecifiek.Bijvoor-beeld: Leiding:Algemeen=>vergaderingvandeleiding(=wekelijks)=>leidings-weekend(=eenpaarkeerperjaar)
Leden:Algemeen=>leef-tijdsgroepen Tip 2: Geefderubriekeninjeschemaeenduidelijkenaamzodatjemeteendoorhebtwaaroverhetgaat.
Voorbeeldvaneenordeningsschemavervolg
Hopen, bergen, massa’s foto’s
Heeftjouwgroepgigantischveel
foto’s?Overweegdaneenapart
fotoarchief waarinjeenkelfoto’s
bewaart.Datisdanweleendeel
vanhetgrotearchief.
Tips:4Haalfotoalbumsnietuitelkaar
4Vergeetdefoto’sniettebeschrij-
ven:wie,wat,waar,wanneer?(zie
stap5)
Jeugdbewegingen en erfgoed
29
Stap 5: Beschrijf wat er in jouw archief zit
Maakjearchiefvlotraadpleegbaar.Hoe?Maakeeninven-taris.
Hetisnietdebedoelingdatjeallestotindetailbeschrijft.Deinventarisvaneenarchiefiszoalsdievaneenboek:jebeschrijftdegrotedelen.
Wat is een goede beschrijving?
2.5. Dossiers kamp2.5.1. kamp neeroeteren - 1956 - Deelnemerslijst, contracten, programma’s, thema, kampboekje - 3 omslagen
Een nummer.Gebruikeendoorlopende
nummering.Schrijfhetnummerookop
dedooswaarinjehetarchiefdeelbe-
waart.Zovindjemeteenwatjezoekt.
Beschrijving van de inhoud.Waargaat
debundelpapierover?Bijvoorbeeld:‘DossierkampNeeroeteren’
of‘Verslagenvergaderingvandeleiding’
De datering van de documenten. Dejaaraanduidingvolstaat.Vermeldjetocheenmaand?Schrijfdiedanvoluit.Bijvoorbeeld:‘DossierkampNeeroeteren.1956’of‘Verslagenvergaderingvandeleiding.1997-1998,1998-1999,1999-2000’of‘Groepsfeest.24mei1993’
De aard van de bundel papieren:zijn
hetdossiers,brieven,facturen,reke-
ningen,contracten,werkdocumenten,
verslagen,ledenlijstenofbrochures?
De verpakking van documenten.Jearchiefwordtveeloverzichtelijkerwanneerjedocumentendiebijelkaarhorenookbundelt,bijvoorbeelddoorzeineenkartonnenkaftjetesteken.Zozoujebijvoorbeelddeverslagenvandevergade-ringvandeleidinginéénomslagkunnensteken.Welkesoortenverpakkingzijnerzoal?4Eenstuk=1losdocument Bijvoorbeeld:OverlijdensberichtleiderJanBier-kens.10augustus1986.1stuk4Eenomslag=enkelelossedocumentenbijeenge-houdendooreenstukpapier,envelopofkaftje Bijvoorbeeld:Verslagenenwerkdocumentenver-gaderingvandeleiding.1997-1998.2omslagen4Eenpak=eendikkebundeldocumenten(onge-veer2cm)
Bijvoorbeeld:KampEssen.Programma’senuitwer-king.1986.1pak4Anderedragerdanpapier,zoalsvideo,cd-rom,dvdoffoto Bijvoorbeeld:Groepsfeest.24mei1993.1video-band
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
30
Voorbeelden beschrijving
VOOrBEElD 1
I. Speciale activiteiten2.1. Groepsuitstap
2.1.1. groepsuitstap. 1993. Programma. 1 omslag2.1.2. groepsuitstap. 1994. Programma. 1 omslag 2.1.3. groepsuitstap. 1996. Programma. 1 omslag 2.1.4. Foto’s groepsuitstap. 1993-1996
2.2. Kerstfeestje2.2.1. Kerstfeestjes leden. uitnodiging en programma. 1993-1999. 1
omslag2.2.2. Kerstfeestjes leiding. uitnodiging en programma. 1993-1999. 1
omslag2.2.3. Foto’s kerstfeestje leiding. 1993-1997
2.3. Sinterklaasfeestje.2.3.1. uitnodigingen, programma, bestellingen en facturen snoepgoed.
1993-1995. 1 omslag2.3.2. uitnodigingen, programma, bestellingen en facturen snoepgoed.
1996-1999. 1 omslag2.3.3. Foto’s sinterklaasfeestje. 1993-1999
2.4. Groepsfeest2.4.1. groepsfeest. 24 mei 1997. optredens. 1 videoband2.4.2. groepsfeest. 27 mei 1998. optredens. 1 videoband2.4.3. groepsfeest. 15 mei 1999. optredens. 1 dvd
2.5. Dossiers kamp2.5.1. Kamp neeroeteren. 1956. Deelnemerslijst, contracten, programma’s,
thema, kampboekje. 3 omslagen2.5.2. Kamp essen. 1957. Deelnemerslijst, contracten, programma’s,
thema, kampboekje, dagboek kerels. 3 omslagen (... )
2.5.22. Kamp sprimont 2002. Deelnemerslijst, contracten, programma’s, thema, kampboekje. 4 omslagen
2.5.23. Kamp sprimont 2002. Kamplied. 1 cd2.5.24. Kamp sprimont 2002. sfeerbeelden kamp. 1 dvd
VOOrBEElD 2
III Contacten netwerk1. Vzw lokalen
1.1. Oprichting (statuten)1.2. Algemeen
1.2.1. ledenlijsten. 1995-2000. 1 omslag1.2.2. stukken in verband met aanmelding en vertrek leden. 6
stukken1.3. Uitnodigingen, werkdocumenten en verslagen van
vergaderingen1.3.1. vergaderingen. 1998-2000. uitnodigingen, agenda,
werkdocumenten verslagen. 1 omslag1.3.2. vergaderingen. 1999-2000. uitnodigingen, agenda,
werkdocumenten, verslagen. 1 omslag1.4. Administratie en boekhouding
1.4.1. onderhoud lokalen. 1995-2000. verzekering, keuringsverslagen brandveiligheid en elektriciteit. 2 omslagen
1.4.2. verhuur lokalen. 1995-2000. agenda, huurovereenkomsten. 3 omslagen
1.4.3. Boekhouding. 1995-2000. rekeningen, kasboek, financieel jaarverslag. 4 omslagen.
VOOrBEElD 3BESCHrIJVINg FOTOArCHIEF
I Feestjes en vieringen1. Groepsuitstap
1.1. Groepsuitstap 1997Datering: 23 november 1997Fotograaf: Dirk De nayeraantal: 3 kleurenfoto’s, 2 zwart-witfoto’s
1.2. Groepsuitstap 1998Datering: 24 november 1997Fotograaf: Dirk De nayeraantal: 3 kleurenfoto’s, 2 zwart-witfoto’s
II kamp1. kamp Neeroeteren
1.1. Foto’s ledenDatering: 11 tot 21 juni 1991Fotograaf: erik nevelsteenaantal: 15 kleurenfoto’s
1.2. Foto’s leidingDatering: 11 tot 21 juni 1991Fotograaf: ellen talboom en iris Degrachtaantal: 20 kleurenfoto’s
Jeugdbewegingen en erfgoed
31
maak je archief bekend via Archiefbank VlaanderenJearchiefisgeordendenbeschreven.Hetisbelangrijkdatjemensenlaatwetendatjouwgroepovereengoedbewaardarchiefbeschikt.Hoedoejedat?Eenvoudig:doorjeaantemeldenbijArchiefbank Vlaanderen,viawww.archiefbank.be.
ArchiefbankVlaandereniseenonlinedatabankdieinfor-matieoverVlaamseprivéarchievenverzamelt.DeArchief-banktoontnietdearchiefdocumentenzelf,welwaarjezekuntvinden.Hetiseensoortgoudengidswaarjegege-vensvindtoverarchievenvanpersonen,familiesenorgani-saties.Waarwordendiebewaard?Watishuninhoud?Zijnzeraadpleegbaar?Bestaatereeninventarisvan?
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
32
Stap 6Bewaar je archief zo goed mogelijk
mijn archief bewaren? Waar doe ik dat?Nietelkeruimteisgeschiktomdocumentenenaudiovi-sueelmateriaaltebewaren.Eengoedearchiefruimtemagniettekoud,niettewarm,niettevochtig,niettelichtenniettestoffigzijn.Wesommendemogelijkebewaarplaat-senopengevendevoor-ennadelen.
ZElF BEWArEN1. Bij een leid(st)er thuis
Voordelen Nadelen
Eengeïnteresseerdpersoonzalerallesaandoenomhetarchiefzogoedennetjesmogelijktebewaren
Watgebeurteralsdeleiderofleidsterstoptmetdejeugdbeweging?4Wordthijofzijvervangendooreenevengedrevenpersoon?Ofnetniet?Want
dandreigterveelmateriaalverlorentegaan.4Verhuizenallearchiefdozennaarhethuisvandenieuweverantwoordelijke?Dat
isergomslachtigenbovendiennietgoedvoorhetarchief.4Verhuisthetarchiefmee,dandreigthetversplinterdtegeraken.Terugnaaraf,
dus.
Deleiderofleidsterzalhetarchiefwellichtopzolderofindekelderbewaren.Dieruimteszijnmeestalgeengeschiktebewaarplaats.Zetrekkenvocht,schimmelenongedierteaan.
2. Het lokaal van de jeugdbeweging
Voordelen Nadelen
Jehebtjearchiefaltijdbijdehand–heelhandigalsjebijvoorbeeldoudespelletjeszoekt!
Demeestelokalenzijnallesbehalvegeschiktompapier,dia’senfoto’stebewaren.Slechteisolatie,geenconstantetemperatuur,onaangenaambezoekvaninsectenenknaagdieren,enzovoort.Erliggenconstantboosdoenersopdeloer.
Archiverenwordtsnellerindewerkingop-genomen.Hetwordteengewoonte.Iedernieuwwerkjaarsteekjeallesvanhetvorigejaarnetjeserbijinhetarchief.
Ineenlokaalwordtergespeeld,geknutseld,gefuifd,gegeten,gekampeerd,enzo-voort.Datisnietmeteendeidealearchiefsfeer.
Kampverhuis,schilderwerken,groteschoonmaak:eenarchiefwordtsnelverwardmetouderommel.Kunjegaranderendathetarchiefnietweggegooidwordt?
Nietiederegroepheefthetlokaalvoorzichalleen.Veellokalenwordentijdensweekendsendezomervakantieverhuurd.Sommigegroependelenhunlokalenmeteenanderevereniging.Jehebtgeencontroleoverwatanderenmetjearchiefdoen.
Jeugdbewegingen en erfgoed
33
IN BEWArINg gEVEN1. Bij de heemkring of een lokale archiefinstellingZelfbewarenheeftveelnadelen.Daaromishetmisschienwelbeteralsjehetgroepsarchiefin bewaringgeeft.Wiekanjearchiefbewaren?Eenlokalearchiefinstellingofheemkring.Neemcontactopenvraagofdeheemkringjulliearchiefkanbewaren.
Zoekjedeheemkringbijjouindebuurt?Surfnaarwww.heemkunde-vlaanderen.be.Bijlinksvindjedeheemkringenmeteeneigenwebsite.Vindjegeenplaatselijkeheemkring?NeemdancontactopmetHeem-kundeVlaanderenvzw,[email protected].
Een heemkring? Wat is dat?Heemkundige kringen bewaren het lokale erfgoed voor detoekomstigegeneraties.Netals jouwploegzijnhet ijverigevrijwilligersdiezorgendatdewerkingdraait.
Ze houden zich onder andere bezig met de geschiedenisvan hun gemeente. De resultaten van die opzoekingenschrijvenzeneer ineentijdschriftof jaarboek.Bijbepaaldegelegenheden (50-jarig bestaan van een vereniging of eenander jubileum)gevenzeookapartepublicatiesuit.Verderorganiseren heemkringen tentoonstellingen, lezingen,vertelavonden, wandelingen en zoektochten om het lokaleerfgoedbekendtemakenbijhetpubliek.Vaakhoudenzezichookbezigmetdeinstandhoudingvanbelangrijkegebouwenen landschappen. Sommige heemkringen verzamelenoude objecten in een lokaal museum. Sommige behereneen archief- en documentatiecentrum. Daar verzamelenze boeken over de gemeente, dag- en weekbladknipsels,bidprentjes, geboortekaartjes, foto’s en oude prentkaarten,archievenvanlokalebedrijvenenverenigingen,enzovoort.Jeugdbewegingen en de heemkring: een goed voorbeeldDe Chiro van Koekelare gaf haar archief in bewaring bijde Spaenhiers, de archeologisch-historische kring vanKoekelare.Ophunwebsite,www.spaenhiers.be,vindjemeerinformatie over hun uitgebreid Historisch-ArcheologischDocumentatiecentrum (HADOC). Elke eerste en derdezaterdag van de maand kun je dat archief raadplegen. Eenvoorbeelddatnavolgingverdient!
Als er geen heemkring is in je gemeente kun je ook eensinformerenbijhetgemeentearchief.
Voordelen Nadelen
Hetarchiefwordtingoedeomstandighedenbewaard.
Jehebthetarchiefnietbijdehand,maarjekunthetnatuurlijkwelaltijdopvragenengaaninkijken.
Jearchiefwordtopeencentraleplaatsbewaard.Dekansdathetversplinterdgeraakt,isdusheelergklein.Datiseengrotetroef.
Nietalleheemkringenoflokalearchiefinstellingenzijnbereidomjouwarchieftebewaren,ofzebeschikkennietoverdegeschikteinfrastructuur.
Jeschenkthetarchiefnietweg,maargeefthetinbewaring.Jouwgroepblijftmetanderewoordendeeigenaar.Datlegjebestvastineenbewaarovereenkomst.Jevindteenvoorbeeldalsbijlage.
Hoeweljehetarchiefnietbijdehandhebt,blijfthetinjeeigenstreekbewaard.
Metjullietoestemmingkunnenstudentenengeschiedkundigenjouwarchiefzonderproblemeninkijken.Misschienschrijvenzeweleenwerkjeoverjouwgroependatishandigmeegenomen.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
34
2. Via het nationale secretariaat van je jeugdbewegingGroepenvanScoutsenGidsenVlaanderenkunnenhunarchiefdeponerenofinbewaringgevenbijhetarchiefvanhetnationaalsecretariaatvanScoutsenGidsenVlaande-ren.Neemcontactopmethetarchiefvanhetnationaalsecreta-riaat,LangeKievitstraat74,2018Antwerpen|tel.03-2311620|fax03-2326392|[email protected]
EenhedenvanFOSOpenScoutingkunnencontactopne-menmetPeterVandeLoock,dearchivarisvanhetArchiefenDocumentatiecentrumvanOpenScouting:onrecht-streeksviadecoördinatorvanhetFOS4U-team,Kortrijkse-steenweg639,9000Gent,tel.09-2454586,fax09-2454588,[email protected]@skynet.be
Archiefstukken bewaren? Hoe doe ik dat?
Iserbijjouindebuurtgeenheemkringofeenandereinstellingoforganisatiediehetarchiefwilbeheren?Ofwiljehetarchieftochzelfbijhouden?Danmoetjeduszelfzorgendathetmateriaalzogoedmogelijkbewaardwordt.
4papierPapierblijftnieteeuwiggoed.Hetisvoortdurendonderhe-vigaanverval.Datkunjejammergenoegniettegenhou-den,maarjekunterwelallesaandoenomhetaftakelings-procestevertragen.
Hoe?i Bewaarpapierinzuurvrijemapjesendozen(ziefoto).
Zuurvrijedozenzijnverkrijgbaarinpapierhandelsenkopieerzaken.
i Schrijfnooitophetpapier,enkelopdemapjeswaarinjehetpapierbewaart.Doedatmetpotlood.
i Bewaarpapierineenruimtewaarhetnietvochtigisenwaarergeendag-ofzonlichtbinnenpriemt.
i Houpapierverwegvanplaatsenwaarknaagdieren,insectenenschimmelshetvoorhetzeggenhebben.
4affichesPlooiaffichesnietop,maarbewaarzeplatofopgerold.
4cd’s,diskettes,dvd’s,audio-envideocassettes
Cd’s en dvd:i Bergcd’sendvd’snietopineenpapierenofplastic
hoesje,maarineencd-doosje.Zoisdecdbeterbe-schermdtegenkrassenenblutsen.
i Legcd’sendvd’snietopelkaar.Plaatszerechtopstaand.i Neemeencdofdvdvastmeteenvingerinhetgaatjeen
deanderevingersrondderand.i Schrijfnietopeencdofdvd,maarophetdoosje.
Jeugdbewegingen en erfgoed
35
i Bewaarcd’sendvd’sopeenkoele,drogeendonkereplaats.
i Maakeenreservekopie.
Audio- en videocassettesi Maakeendigitalekopiei Steekcassettesineenplasticverpakking.Vermijdme-
taal,kartonenpapier.i Plaatscassettesrechtop,nietliggendi Zon,warmteenvochtigheid?Daarhoudencassettes
absoluutnietvan.i Ganietuitdebolmetpauzeknoppen.Zestoppende
cassetteheelabrupt.Gebruikdestopknop.i Spoeleencassettealtijdvolledigterugvoorjezeterug-
legt.i Jekuntdelevensduurvancassettesverlengendoor
zeéénkeerperjaarte‘verluchten’.Datdoejedoorzegewoonevenaftespelen.
Foto’s en dia’s i Bewaarfoto’sopeenplaatswaardetemperatuurniette
felschommelt.i Lichtdoetfoto’svervagen.Bewaarzedaaromineen
donkereruimte.i Schrijfnooitmetbalpenofvulpenopdeachterkantvan
defoto.Maakaantekeningenmeteenzachtpotlood.i Neemfoto’svoorzichtigvast.Plooizeniet.i Houfoto’suitdebuurtvanmetaal,verfenplastic.
Vermijdfotoalbumsmetplastickaftjes.Jebewaartfoto’sbestineenfotoalbummetfotohoekjesofrugaanruginzuurvrijpapier(verkrijgbaarinfotozakenofpapierhan-dels).
i Digitaliseerjefotoarchiefdooroudefoto’sintescannen.i Dia’sbewaarjeinplasticladerdozen.
Een digitaliseringsproject: enkele voorbeelden
i NaaraanleidingvanErfgoeddag2009,metalscentraalthemavriendschap,zettedeerfgoedcelWaaslandeenfotoprojectoptouw.Zeverzameldenfoto’svanChiro-groepenuithetWaasland.Diewerdengedigitaliseerdenopwww.beeldbankwaasland.begeplaatst.Opdiewebsitevindjeonderhetthema‘ChiroRetro’bijnazevenhonderdbeschrevenfoto’sterug,vanzeeroudetotrecente.Jekuntdefoto’sopslaan,afprinten,becom-mentariërenenversturenalse-card.
i ChiroExpowaseenrondreizendetentoonstellinginhetkadervan75jaarChiro.ToenzeinLimburgstond,werk-tendeerfgoedcellenvanHasselt,Sint-Truiden,Tongerenendemijnstreeksamenaaneenproject.Zeverzamel-
denfoto’svanLimburgseChirogroependiegenomenwarenvoorhetjaar1980.Diefoto’swerdenallemaalge-digitaliseerd.EenselectieervanwerdafgeprintopgrootformaatententoongesteldalsextraluikvanChiroExpo.Opdiemanierwerdheelwatinteressantenwaardevolerfgoedbijelkaargebracht,bewaard,entoegankelijkgemaaktvoorpubliek.
i DevolwassenbegeleidervanKLJAartrijkeheeftnaaraanleidingvaneenboekoverhet80-jarigbestaanvandieafdelingeen600-taldia’senfoto’sgedigitaliseerd.
i Veelgroepenhebbenophunwebsiteeenapartonder-deelmetfoto’suitdeoudedoos!
over archiveren en archieven bewa-ren?Surf naar:www.heemkunde-vlaanderen.be|www.helpdesklokaalerfgoed.be|www.archiefbank.be|www.faronet.beLeesmeerin:4ADVN,AMSAB,KADOC-K.U.Leuven,
LiberaalArchief(2005)Hoera, een jubileum?! Een vormingsproject voor verenigingen.Leuven.
4CoppensH.enVelleK.(1996)‘Zorgvoorlokalearchieven’.In:Hoe schrijf ik de geschiedenis van mijn gemeente? Deel 3.Gent.
4DeKeyserBart,e.a.(2007)Aan de slag met archief en documentatie: handleiding voor de lokale erfgoed-houder.Mechelen:HeemkundeVlaanderen.
4RombautsW.(1997)Conserve-ring van archieven: inleiding tot de problemen.Brussel:AlgemeenRijksarchief.
4VerscheldeM.(2004)Zakboekje archiveren.Brugge:VandenBoele.
meer weten
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
36
3. Digitale kwalen
Watdoeikmetdedocumentendieopmijncomputerstaan?
- Hetverslagvandevorigevergadering?uittypenendoormailen!
- Defoto’svanhetkamp?opdewebsiteermee!- anderejeugdbewegingenuitnodigenvoorde
jaarlijksefeesten?viamail!- Eenfuifaanvraagbijhetgemeentebestuur?Debrief
vanvorigjaarcopy-pasten,wataanpassen,opslaan,afprintenenopsturen!
- ledenverwittigendathetoverdriewekensinterklaasfeestis?viadeledenpaginaopdewebsite!
Tegenwoordigzijnernogmaarweiniggroependienietviahunwebsiteofviae-mailcommuniceren.Verslagen,brieven,werkdocumenten,uitnodigingen,foto’s:hetstaatallemaalopdecomputer.Totdusverhebbenwehetoveroudarchiefmateriaalgehad.Datbestaatvoornamelijkuitpapier,schriftjes,fotoboekenenaudiocassettes.Hetoudearchiefismetanderewoordentastbaar.Hetmeerrecenteactief of dynamisch archief leidteendigitaalbestaanenisdusmindertastbaar.
Dathetactiefofdynamischarchiefniettastbaaris,heeftzozijnvoordelen:hetneemtweinigplaatsinbeslag,informatiekansnelopgezochtendoorgestuurdworden,enzovoort.
Maareenactiefofdynamischarchiefmetenkeldigitalebestandenheeftookgrote nadelen:
i Hetarchiefraaktveelgemakkelijkerversnipperd.Elkeleid(st)erheeftwelietsopzijnofhaarcomputerstaan.Devraagisofaldiedocumentenenfoto’sooitsamen-gebrachtworden.
i Waardevolledocumentenkunneninééndrukopdedeleteknopverwijderdworden,voorgoed.Endatgebeurtsnellerdanjedenkt:jecomputerpuiltuitvandebestanden,jekoopteennieuwepc,jestoptmetdejeugdbewe-ging,enz-voort.
i Hethelptalsjejaarlijksallebe-
standenvanjeploegverzameltenopééncdbrandtofopeenexternehardeschijfopslaat.Maarookdanisereenprobleem.Dewonderewereldvandetechnologiestaatnietstil.Computersoftwareverandertzosneldatdigitalegegevensoverenkelejarennietmeerleesbaarzijn.
Het antwoord op al jouw digitale kwaaltjes
1.Digitalebestandenvandejeugdbeweging:opslaanofafprinten?Beide.Omdatjenietkuntgaranderendatdebestandendiejeopslaatovereenpaarjaarnogleesbaarzijn,printjedebelangrijkste documentenbestaf.
2.pfff...moetikechtallesafprinten?Datisnietnodig.Voordigitalebestandengeldthetzelfdestappenplanalsvoorhetoudearchief:Stap 1:Verzamelalledigitalebestandenvanjegroep.Stap 2:Houeengroteschoonmaak.Deletedeinhoudsloze
enonbruikbarebestanden.Stap 3:Ordendebestandeninmapjes.Geefzeeendui-
delijkenaamzodatjeweetwaterinzit.Laatdemapjesovereenkomenmethettastbarearchiefdatjeingenum-merdedozenbewaart.
Stap 4: Printdebestandenafenbewaarzeinzuurvrijedozenbijderestvanhetarchief.
Slazeookdigitaalop.Eengouden cd-rom ofexterne harddisk zijnhetmeestgeschiktalsdrager.
Letop!Ontstaateendocumentinenkelestappen?Printdanalleversiesaf!
Stap 5:Vergeetdegeprintedocumentenniettebeschrijven.
3.Watdoeikmetalmijndigitalefoto’s?Stap 1: Verzamelopheteindevanhetjaaralle
digitalefoto’s.Stap 2:Maakdaaruiteenselectie.Stap 3:Drukdefotoselectieafopfotopapier.Stap 4: Bewaardeafgedruktefoto’sinjearchief.Stap 5: Ennatuurlijk moetendefoto’sookbeschreven
worden(ziep.29en30).Stap 6: Bewaardefoto’svoordezekerheidookop
eendigitaledrager(cd,usbstick,dvd,goudencd-rom,externeharddisk)en-alshetmogelijkis-opjewebsite.
Bewaardefoto’sinderesolutie(aantalgebruiktepixels)waaropdefoto’sgenomenwerden.Wanneerjedigitalefoto’smaakt,steljehettoestel
Jeugdbewegingen en erfgoed
37
bestinopeenhogeresolutie,bijvoorbeeld300dpi.Wanneerjeafgedruktefoto’sinscantomzotebewarenopeendigitaledragerscanjezehetbesteinop300dpi.
Belangrijk: Offoto’snuafgedruktworden,opdecomputerstaanofopeencd’tjegebrandzijn:probeerzoveelmogelijktevermel-denwaarenwanneerdefotogemaaktwerdenwieofwateropstaat.
4.Weblogs,forums,onlinekalenderseninformatiepa-gina’s:ismijnwebsiteookarchief?Ja!Eenwebsitegeefteengoedbeeldvanhoeheterinjouwgroepaantoegaat.Laatdiewaardevolleinfonietverlorengaan.Jekuntgeregeldtekstenafprinten,maarerbestaatookspecialesoftwareomwebpagina’senwebsitestearchiveren.Jekuntdiegratisdownloaden(googelop‘software’,‘archiveren’en‘websites’).Meerinfo:www.expertisecentrumdavid.be/docs/archive-ren_websites.pdf
5.aldatverzamelen,ordenenenprinten:isdatnietbelachelijkveelwerk?Nietalsjehetslimaanpakt!
Spreekmetjeploegeenbepaaldedagafwaaropiedereenalledocumentenbijelkaarbrengt.Kaften,lossepapierenenfoto’sverzameljeinhetlokaal.Digitalebestandenwordennaaréénpersoondoorgestuurd,diedebruikbaredocumentenenfoto’safprint.Opheteindevandedaghebjeallesmooigeordendenindozengestoken.
Tip:Eenjeugdbewegingsjaareindigtindezomermethetkampengaatinseptemberofoktoberopnieuwvanstart.Organiseerjouwarchiefdag opheteindevanhetwerkjaar.Danzijnalleactiviteitenafgerond.
Tip:Wathapjes,drankjes,eenbarbecue,
enzovoort:nietshoudtjetegenomer
eengezelligeboelvantemaken!
www.expertisecentrumdavid.bewww.projectcest.be
meer weten
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
38
4. Erfgoed? Sterft goed! Bederft goed! Over kostbare spullen bewaren
EenschilderijvanRembrandt,eenvleugelpianovanbegindenegentiendeeeuw,eenbeeldhouwwerkvanPanama-renko,eenhoepelrokuitdezeventiendeeeuw,eenantiekheiligenbeeld:geenhaaroponshoofddateraandenktomdiewaardevollevoorwerpenschaamteloosopeenvuilnis-belttedumpen.Zezijnvanonschatbareculturelewaarde.Wedoenerallesaanomzetebewarenvoordetoekomst.
Watmindersnelinonsopkomt,isdatookvoorwerpenuitdejeugdbeweging,zoalseenvlagenuniformen,hetbewarenwaardzijn.Eenuniformrokisimmersgeenzijdenbaljurk.Erwordtaangetrokkenengehangen,hetis‘maar’spelkledij.Alsiemanddieoudeklerenbijhoudt,ishetmeestalalsherinneringaan‘diegoeieouwetijd’.Tochheb-benookdievoorwerpeneengroteculturelewaarde.Zevertellenietsoverhetlevenvanalledag:overhoekinderenenjongerenhunvrijetijddoorbrengen,overdeVlaamsespelcultuur,overwatmensenindejeugdbewegingdoen,welkevoorwerpendemensengebruiken,overhetlevenineenjeugdbewegingvroegerenvandaag,enzovoort.Bijhoudenisdeboodschap!
1. Moet ik echt elk voorwerp bewaren?
Nee.Hetisbijvoorbeeldnietnodigomhetvolledigedecorvanhetkampthemaofeenzelfineengestokenwigwamtebewaren.Jekunternatuurlijkalsherinneringweleenfotovanmaken.Naasthetgroepsarchiefzijndevolgendevoor-werpenzekerhetbewarenwaard:
i Uniformen,inclusiefacces-soiresenkentekens
i Vlaggeni Kampaandenkensof
bedankingeni Aandenkensaanbepaal-
degebeurtenissenofbij-eenkomsten(drinkbekers,borden,medailles,dassen,T-shirts,enzovoort.)
i Typischeobjectenvaneenjeugdbeweging,zoalsbekersenmedail-
lesvanhetLandjuweelendesportfeestenvanKLJ,deBurchtgravinvandeChiro,GilwellkralenvanScoutsenGidsenVlaanderen,enzovoort
gooi die stukken zeker niet weg!
2. Waar bewaar ik waardevolle voorwerpen?
Beschermwaardevollevoorwerpenzogoedmogelijk!Zevoorgoedachterslotengrendelsteken,heeftgeenzin.Eensjeoud-leidingbent,wiljeafentoedieoudespullennogweleenstonen,bijvoorbeeldbijeenreünieofopeententoonstelling.Maarindetussentijdbergjezedusergensveiligop.
Waar?Erzijntweemogelijkheden:zelfbewarenofinbewa-ringgeven.
1. Zelf bewaren
Liefstvolgensderegelsvandekunst!Enkelebewaartips:
4uniformenenklediji Rooknietindekamerwaarjeoudeuniformstukkenof
andereklerenbewaart.i Berguniformstukkenproperop.Datwilzeggen:zonder
moddervlekken,kruimelsofstof.Doejedatniet,dantrekjeongedierteaan.Endieknauwenzicheenwegdooronzeoverheerlijkeuniformen.
i Checkgeregeldofjegeensporenvanongewenstebeestjesvindt:gaatjesindestof,uitwerpselen,cocons,schimmelspikkels.
i Gebruikjeeenkledinghoes?Zorgdandatdienietvanplasticis.Propere,ongeverfdehoezenmogenwel.
i Berguniformstukkenenandereklerenopineengoedafgeslotenkast.
i Oudeuniformstukkenhangjeop.*Hemden, kleedjes en overgooiers
Hangzeaaneenbeschermdeenverzachtekleerhanger.Omwikkel
dekleerhangermetsyntheti-schewatten,proppenzuurvrijpapierenwittekatoenen
stofstroken.Zorustjeuniformopeenzachtkussen.
GebruikinjekussenlaagZEKERgeenkatoenenwattenwantdieslorpen
vochtop.*rokken, shorts en T-shirts
Hangzeaaneenkleerhanger
Jeugdbewegingen en erfgoed
39
aandedaar-voorbestem-dehaken.Naailussenindeklerenomzebeteroptekunnenhangen.Gebruikhiervoorlint.
4fluitkoorden,riemen,dassenendasringen,sjaaltjesenaandenkens
i Bewaaroudeobjectenliggendineendoosjeofineenlade.
i Wikkelfluitkoordeninzuurvrijpapier(verkrijgbaarinpapier-enschilderwinkels).
i Gebruikzekergeenplasticofkrantenpapieralsverpak-king.Plasticgeeftzurenengassenaf,krantenpapierkaninktsporenachterlaten.
i Jekuntmeerderekoordeninééndoosopbergen,alsjezevanelkaarscheidtmetzuurvrijpapier.
i Gebruikzekergeenelastiekjesomdekoordenvasttebinden.
i Verwijderhetfluitjewantdatgaatnaverloopvantijdroesten.
4vlaggeni Nylonvlaggenbewaarjeopgevouwentussenzuurvrij
zijdepapier.i Katoenenvlaggenbewaarjeopgeroldrondeenstaaf.
Devlaggenmastmetspitsbergjeapartop.Gebruikhiervoorzuurvrijpapier.
*Hoe rol je de vlag op?i Neemeenschoonstukwit,katoenendoek.i Legdevlagmethetsymboolnaarbeneden.i Legopdevlageenvelzuurvrijpapier.i Neemeenstaafenomwikkelhemmetschoonwit
katoen.i Roldevlagronddestaaf.Zorgdatdestofmooieffen
ligt.Bindronddeopgeroldevlagzekergeenkoord.i Bergdestaafliggendop.
*Wat je niet doet met oude of nieuwe vlaggen:
i Afdrogeni Gebruikenalsverkleedklereni Dweileni Dierenvangeni Gebruikenalspicknickdeken
4beeldeni Demeestebeeldenzijnvan
gips.Somszijnzebedektmeteenverflaag.
i Gipsisheelstof-envlekgevoe-lig.Wasjehandenvoorjehetbeeldaanraakt.
i Stofeenbeeldzekernietmeteennattedoekaf.Vochttrektschimmelsaan.
i Bewaarbeeldenineenkamermeteenvastetemperatuur(tussen16°en18°).
i Denekvaneenbeeldismeestalheeldun,waardoorhijsnelbreekt.Datgeldtzekerwanneerdenekaleenkeergelijmdis.Oppassengeblazen!
i Verpakeenbeeldzekernietinplasticofkrantenpapier.Plas-ticgeeftzurenengassenaf,krantenpapierkaninktsporenachterlaten.
2. In bewaring geven
Wat als ik mijn oude spullen niet zelf kan of wil bewa-ren?Verbanzezekernietnaarhetcontainerparkofdeverkleed-doos!
Ganaoferbijjouindebuurteeninstellingiswaarzeoudevoorwerpenbewaren.Mogelijkebewaarinstellingen:
i De heemkring, een lokaal museum of documentatie-centrum.Opzoeknaareenheemkringofdocumentatiecen-trumbijjouindebuurt?Surfnaarwww.heemkunde-vlaanderen.be.Bijlinksvindjedeheemkringenmeteeneigenwebsite.Vindjegeenlokaleheemkring?NeemdancontactopmetHeemkundeVlaanderenvzw,[email protected],oftel.015-205174.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
40
i KADOC(KatholiekDocumentatie-enOnderzoekscen-trumvoorReligie,CultuurenSamenleving)DatinstituutisverbondenaandeKatholiekeUniversiteitvanLeuven.Hierbewarenzedenationalearchievenvanveeljeugdbewegingen:documenten,tijdschriften,boeken,affiches,foto’s,filmsenookvoorwerpenzoalsvlaggenenuniformstukken.Meerweten:www.kadoc.be
i Amsab,InstituutvoorSocialeGeschiedenis.Bewaartenontsluitheterfgoedvanprogressievesocialebewegin-geninBelgië.Meerinformatie:www.amsab.be.
i Hetarchief van het nationaal secretariaat van Scouts en gidsen Vlaanderen,LangeKievitstraat74,2018Antwerpen,tel.03-2311620,[email protected].
i HetArchief en Documentatiecentrum van Open Scouting,tebereikenviadecoördinatorvanhetFOS4U-team,Kortrijksesteenweg639,9000Gent,tel.09-2454586,fax.09-2454588,mauricette@[email protected].
Netalsbijhetinbewaringgevenvaneenarchiefsteljesamenmetdeinstellingeenbewaarovereenkomstop.Jevindteenvoorbeeldalsbijlage.
Pure piraterij!Eengeschiktebewaarplaatsvindenisniet
zoeenvoudig.Textiel,metaalenpleister
zijnonderhevigaanverouderingsproces-
sen.Daarvaltspijtiggenoegweinigaante
doen.Maardebedreigingenvanbuitenaf,
daarkunnenwewelwataandoen!
websites:i www.faronet.be/files/pdf/pagina/
hebben_en_houden.pdfi www.erfgoedsite.bei www.helpdesklokaalerfgoed.be
publicatiesi LootsE.(2005) Hebben en houden,
tips om je erfgoed gezond te houden. Antwerpen: Culturele Biografie.
i DeVlaamseGemeenschap(2004)verzekerde bewaring. Brussel: Vlaamse Gemeenschap
i ADVN,AMSAB,KADOC-K.U.Leuven,LiberalArchief(2005)Hoera, een jubileum?! Een vormingsproject voor verenigingen. Leuven
meer weten
4mensenx Mensengaanstoffigevoor-
werpentelijfmetveelwater
enzeepsop.Dattrektschim-
melsaan!
Tip: Gebruikeendrogestof-
doek.
x Zezettenkostbarevoorwer-
peninvochtige,slechtgeïso-
leerde,overbelichteruimtes.
Tip:zienummer2,3en4
x Zeverpakkenvoorwerpen
inkrantenpapierofplastic
zakjes.Plasticgeeftzurenen
gassenaf,krantenpapierkan
inktsporenachterlaten.
Tip:Gebruikzuurvrijzijdepa-
pier(teverkrijgeninpapier-
enschilderhandels)
1
de top 5 van de meest gevreesde erfgoedpiraten
Jeugdbewegingen en erfgoed
41
4Vochtx Ineentedrogeruimtegaan
natuurlijkematerialen,hout,papierentextieluitdrogenenbarsten.
Tip: Bijkoudweerwordtdeluchtdroger.Plaatseenpotjewateropderadiatorof–nogbeter-gebruikeenluchtbe-vochtiger.
x Teveelvochtzorgtervoordatmetaalsnellerafbreekt.Zozalijzergaanroesten.
Tip: Ruikteenkamermuf?Daniszewaarschijnlijktevochtig!
Tip: Zorgervoordatdevoch-tigheidindebewaarruimtenietschommelt.Zomaareenraamopenzettenofdeverwarmingverhogeniseenslechtidee.
x Vochttrektschimmelaan.Dieongewenstegroenegastloktongedierteenheeftdeonhebbelijkegewoontezichtevermenigvuldigen.Schim-melsveroorzakenookhuid-irritatie,astma,allergieën,enzovoort.Eenzwamwaarnietmeetezwammenvalt!
Tip: Haalbeschimmeldevoor-werpenweguitdebewaar-ruimteenmaakzeschoon.
4licht
x Lichtdoetpapierverouderen,foto’sverkleuren,textielafbre-kenenrafelen.
Tip: BewaaroudeChirospul-lenlichtvrij.Hanggordijnendiegeenlichtdoorlaten.
4Temperatuur
x Hunfavorietetijdverdrijf?Kruipen,knabbelen,knagen,bijten,happen,vretenenknauwen!Zezijnverlekkerdopalleswaarnatuurlijkeve-zelsinzitten:kleren,papierenhout.Smakelijk!
Tip: Laatgeenetensrestenrondslingeren.Dattrektdiepiratenoppootjesalleenmaaraan.
Tip: Bergklerenproperopindekast.
Tip:Maakgeregeldderuimteschoonwaarinjewaardevolledingenbewaart.
Tip: Duikendieknagendemonsterstochop?Gazedanzekerniettelijfmetche-mischeproducten.Diezijnslechtvoordevoorwerpenenvoormensen.
x Temperatuurschommelingen
doenmetaalenhoutuitzetten
enkrimpen.Gevolg:zegaan
barstenenkrommen.
x Bijeenwisselendetempera-
tuurgaatverfsnellerafblad-
deren.
Tip: Houwaardevollespullen
uitdebuurtvanradiotoren,
warmelampen,vuurtjes,en
slechtgeïsoleerdekeldersen
zolders.
Tip: Deidealetemperatuur
ligttussen16°en18°
4Vieze beestjes
3
2 4
5
de top 5 van de meest gevreesde erfgoedpiraten
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
42
Jeugdbewegingen en erfgoed
43
deel 4 – MondeLinge geschiedenis‘ge zou eens moeten weten...’: getuigenissen verzamelen uit het verleden
Straffe verhalen, gekke anekdotes, dolle fratsen, won-derlijke herinneringen: daar is de jeugdbeweging heel sterk in. Die unieke getuigenissen mogen dan ook zeker niet ontbreken in jouw verhaal. In het archief zul je ze niet snel vinden. De doorsnee leider of leidster is nu eenmaal geen glamoureuze filmster die te pas en te onpas zijn of haar memoires laat optekenen. Je zult er dus op een andere manier achter moeten zien te komen. Hoe? Door interviews af te nemen van inte-ressante getuigen die maar al te graag hun boeiende boekje over het verleden opendoen.
1. Waarom verhalen verzamelen?
i Jeschrijfteenboekofmaakteententoonstelling?Anek-dotesenpersoonlijkeherinneringenmakendesomswatfeitelijke,drogegeschiedeniskostheelwatpittiger.
i Ledenlijsten,verslagenenfoto’s?Jekunterveeluitle-ren,maarzevertellenniethoeledenenleidingvroegerdejeugdbewegingbeleefden.Viaverhalenkomjevaakbelangrijkehistorischeinformatietewetenwaarvannietstastbaarstevindenis.
i Verhalenbiedeneenfrisse,levendigekijkophetver-leden.Zevertellendegeschiedenisdoordeogenvande‘gewonemanofvrouw’.Zokleurenzedeofficiëlegeschiedeniseenbeetjebij.
De waarheid en niets dan de waarheid?
Herinneringenzijnaltijdgekleurd.Daaromdurven
verhalennogaleensaftewijkenvanhoeheter
werkelijkaantoeging.Houdatinjeachterhoofd
wanneerjeoud-leidinggaatinterviewen.Weesdus
kritischentoetsdegetuigenissenaanfeitendiejein
jouwarchiefvindt.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
44
2. Verhalen verzamelen? Hoe pak ik dat aan?“Ik ga een oud-leid(st)er interviewen en ik neem mee...:eenboekjeomafentoeietsintenoteren,eenbalpen,eentrappistenbier om de tong wat los te maken en een paarvriendenomereengezelligeboelvantemaken.Voilà:wekunnen een deftig klapke slaan.”
Een goed interview is toch wat meer dan gewoon ‘eenklapke slaan’. Je wilt de verhalen van je getuigen immersverwerken in een boek, in een tentoonstelling, in eentochtofop jewebsite.Jepakthetdusbestzocorrect en professioneel mogelijkaan.
Stap 1. Goed begonnen, half gewonnen!
Bereid een interview altijd goed voor. Hou in jevoorbereidingrekeningmetdevolgendezaken.
a.bakenjeonderwerpaf
i Oudofjong?Jouwgroepheeftongetwijfeldeenmagi-straalrijkverleden.Omdatjeonmogelijkelkstukjekuntbelichten,moetjeeenkeuzemaken.Watwiljepreciestewetenkomen?
i Aanonderwerpengeengebrek:kamp,deactiviteiten,hetuniform,liefdeskoppeltjes,ouderituelen,hetont-staanvanjouwgroep,jouwgroeptijdenseenbepaaldeperiode,enzovoort.
i Eengoedeinterviewerkentzijnofhaaronderwerp.Gainkrantenartikels,boekenenjearchiefopzoeknaarachtergrondinformatie.Bijvoorbeeld:Jeinterviewtiemandoverjouwjeugdbe-wegingindejaren1950.Dankunjemaarbestmeezijnmetbegrippenuitdieperiode.
leestips:vindjeindeeltwee,overdegeschiedenisenhetontstaanvandeVlaamsejeugdbewegingen,oppagina11,12en13.
b.kiesgoedegetuigeni Hetspreektvoorzichdatjeeenoud-leidsteruitdejaren
1980geenvragensteltoverhetlevenindejaren1950.Spreekdusdejuistepersoonaan.Opp.21leesjehoejeaancontactgegevensvanoud-leidinggeraakt.
i Verwittigjegetuigeopvoorhand.Vertelhemofhaarkortwaaromjeeeninterviewwiltdoen,waaroverhetzalgaanenwatjeerachterafmeewiltdoen.
c.zorgervoordatjedevolgendedocumentenklaarhebt
Een themalijst:
i Lijstmetalleonderwerpenwaaroverjevragengaatstel-len.
i Tijdenshetinterviewlaatjeallevooropgesteldethema’saanbodkomen.Devolgordedoeterniettoe.
i Mogelijkethema’s:hetontstaanvandegroep,spel,kamp,enzovoort.
i Jevindteenvoorbeeldvaneenthemalijstindebijlagen.
Een vragenlijst: i Lijstmetallevragendiejewiltstellen.Alsbasisgebruik
jedethemalijst.i Hetisnietdebedoelingdatjeallevragenletterlijkstelt.
Eeninterviewisgeenkruisverhoor!Houhetzospontaanmogelijk.
i Vermijdja-neevragen.i Jevindteenvoorbeeldvaneenvragenlijstindebijla-
gen.
Een identificatiefiche: i Formulierwaaropjedegegevensvandevertellerinvult:
naam,leeftijd,beroep,leid(st)ervandantotdan,groep,enzovoort
i Waaromisdatbelangrijk?Zokunnenlatereonderzoe-kerszichookeenbeeldvormenvandegetuige.
i Jevindteenvoorbeeldvaneenidentificatieficheindebijlagen.
Een contract: i Datlaatjedoordevertellerondertekenen,voorjemet
hetinterviewvanstartgaat.i Waaromeencontract?Jekrijgtpersoonlijkeinformatie
tehorenendaarwordenbestafsprakenovergemaakt.Devertellerkaneventueelbeslissendatjebepaalde
Jeugdbewegingen en erfgoed
45
fragmentennietopenbaarmagmaken.i Inhetcontractbeloofjedatjehetverhaalcorrectzal
gebruikenendatjehetinterviewgoedzalbewaren.i Jevindteenvoorbeeldvaneencontractindebijla-
gen.
D.voorziegoedeopnameapparatuuri Wathebjenodig?Eencassetterecorder,eensolide
digitalerecorderofeencamera.Testhetmateriaalvoorjeoppadgaat.
i Wiljeeengoedegeluidskwaliteit?Zorgdanvooreenexternemicrofoon.Eénmicrofoonisvoldoende,maarhetisbeterdatzoweljijalsjegetuigeeeneigenmicrofoonhebben.
i Waarvindjeopnameapparatuur? i Bijdeerfgoedcelinjouwbuurt.Veelerf-
goedcellenlenenopnameapparatuuruitalshetvooreenprojectmondelingegeschiede-nisis.Ofzijkunnenjedoorverwijzen.
i Bijdeuitleendienstvandegemeente,stadofprovincie.
Stap 2. Een goed interview afnemen? zo doe je dat!
Ben jij een geboren interviewer? Schrap wat niet past
1. De ideale plaats voor een interview is ... a.Hetlokaalb.Gezelligopcaféc.Bijdegetuigethuis
2. Wanneer laat ik de getuige het contract onderteke-nen?a.Inhetbeginvanhetinterviewb.Ergensmiddeninc.Opheteinde,vlakvoorjenaarhuisgaat
3. Een goede vraag ... a.iskortenheldergeformuleerd.b.bestaatuiteenkortetoelichtingendaarnadevraag.c.maginhetdialectgesteldworden.
4. Een goede interviewer toont betrokkenheid. Dat doet hij of zij door ... a.afentoeeensaanmoedigend‘hm’of‘ja’tezeggen.b.teknikken,geïnteresseerdtekijken.
c.afentoezelfookeenseenanekdotetevertellen.
5. Tijdens het interview schrijf je best niets op.a.Inderdaad,schrijvenwerktenormstorend.b.Fout,jeschrijftbestzoveelmogelijk.Zotoonjedatje
echtgefascineerdbent.c.Fout,jeschrijftophoejegetuigereageert:lachen,
boosofstilworden,enzovoort.
6. Tijdens een interview zijn krantenknipsels, foto’s, oude bivakboekjes, oude uniformstukken, enzo-voort ... a.verbodenwantzewerkenstorend.b.toegelatenwantzekunnenhetgeheugenhelpen
opfrissen.
7. Welke van de onderstaande elementen verwijder je best uit de kamer voor het interview?a.Eengsmb.Anderemensenc.Eenkooimetvrolijkekanarievogels
Wat is een erfgoedcel?
BepaaldestedenenstrekenhebbenmetdeVlaamsegemeenschapeenerfgoedovereenkomstafgesloten.Hierinbelovenzehetlokaleofregionaleerfgoedzichtbaardertemaken.Hoe?Dooreenerfgoedcelopterichten.
Watdoeteenerfgoedcel?x Erfgoedcellenhoudenzelfgeenarchievenenvoorwerpenbij.x Zebrengenhetlokaleofregionaleerfgoedinkaart.x Zeorganiserenactiviteitenvooreenzobreedmogelijkpubliek.x Zehebbenaandachtvoorhetbehoudenbeheervanerfgoed.x Zeondersteunenlokaleerfgoedprojecten,bijvoorbeeldmondelingegeschiedenis.
VoorBEElD: DE SAmENWErKING TuSSEN CHIro muIZEN EN DE ErfGoEDCEl VAN mECHElEN
In2005vierdedeChirovanMuizenhaar60everjaardag.Naaraanleidingvandatjubileumgingenenkeleoud-leidersinterviewsafnemenvanvoormaligeledenenoud-leiding.ZijwildenwetenhoehetervroegerinhunChirogroepaantoeging.DeverzameldeverhalenvormdendebasisvanhetboekChiro Muizen. Van patronaat tot moderne jeugdbeweging.Voordeillustratieswerdenheelwatfoto’suitprivéalbumsgedigitaliseerdenopcd-romgebrand.
DeerfgoedcelvanMechelenondersteundedatprojectvooralfinancieel.
Intotaalwerktendeoud-leidersvanMuizenzo’ntweejaaraanhetproject.Optijdbeginnen,dus!
Tip:Erfgoedcellenkunnennietalleprojectenbegeleiden.Zemoetenzienwatbinnenhunbeleidenplanningpast.Neemoptijdcontactmethenop.
Meerwetenoverdeerfgoedcelbijjouindebuurt?Surfnaarwww.erfgoedcellen.be.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
46
Stap 3. Wat doe ik na het interview?
i Blijfnogeventjesnapratenmetjegetuige.
i Zorgervoordatjeinterviewnietdomweggewistwordtofdatjeerietsoveropneemt.Hoe?Doorjeopnametebeveiligen(leeshiervoordehandleidingvandeopnameapparatuur)endooreen
reservekopietemaken.i Schrijfjeinterviewletterlijkuit!Eensaaie,
maarbelangrijkeklus.Ietsopzoekenineengeschreventekstgaateenpaksnellerdaneenopnametebeluisteren.Schrijftussenhaakjesdenon-verbaleinfodiejeopdeinterviewficheverzameldhebt.
i Snelterugvindenwelkeonderwerpenertijdenshetinterviewbehandeldwerden?Maakeenbandinhoudsfiche.Datiszoalsdeinhoudsopgavevaneenboek.Inplaatsvaneenpaginanummergeefjedetijdsaanduidingdiejeopdeopnameapparatuurvindt.
ANTWOORDEN1. Antwoord c is correct:
4Thuisvoeltdegetuigezichhetmeestopzijnofhaargemak.
4Hetisermeestalookrustig.
2. Antwoord a is correct:
4Zomaakjevaninhetbeginduidelijkwatjebedoelingenzijn.
3. Antwoord a en c zijn correct:
4Vermijdlange,omslachtigevragen.
4Hetisdegetuigediehetwoordmetvoeren,nietjij.
4Hetinterviewmoetgoedverstaanbaarzijn.Duidelijkgesproken
taalisduseenmust.Maaralsdialectbeterbekt,isdatzekertoe-
gestaan.Datgeldtzowelvoordegetuigealsvoordeinterviewer.
4. Antwoord b is correct:
4 Jemaakteengeluidsopnamevaneenoud-leidsterofoud-leider,
nietvanjezelf.Hetisnietdebedoelingdatjijvoortdurendaan
hetwoordbent.
4Omjegetuigeaantemoedigen,gebruikjebestnon-verbalesig-
nalen(mimiekengebaren).Verwittigjegesprekspartnerdaarvan
opvoorhand,andersvindtdiehetmisschienvreemddatjijzo
weinigreageertinhetgesprek.
5. Antwoord c is correct:
4Hetisnietdebedoelingdatjeallesneerpentwatjegetuigezegt.
Jeneemthetgesprekimmersop.Maarwatjenietkuntopnemen,
moetjebeschrijven.Zokunjeniethorenwanneeriemandglim-
lachtofbedenkelijkkijkt.
4Noteerookwoordenofnamenwaarjedespellingnietvankent.
Nahetinterviewkunjedejuisteschrijfwijzevragen.
6. Antwoord b is correct.
4Documentenofvoorwerpenkunnenhelpenomherinneringen
naarboventehalen.
7. Alle antwoorden zijn correct.
4Eengsm,gezelligkeuvelendemensenofkwetterendekanarie-
pietjes?Hetwerktallemaalstorendtijdenseeninterview.Zetje
gsmaf,spreekjegetuigeondervierogenenverplaatsdekana-
rievogelsnaareenandereruimte.
Tip:Eenvoorbeeldvaneenbandinhouds-
fichevindjeindebijlagen.
Jeugdbewegingen en erfgoed
47
Stap 4. Bewaar je interview voor de toekomst!
Hetafgenomeninterviewiseenbelangrijkehistorischebron.Jemoethetdusbewaren.
A. Je bezorgt de opnamen aan een heemkring of een lokale archiefinstelling
i Vraagopvoorhandofzedeopnamesindebestmogelijkeomstandighedenkunnenbewaren.
i Bezorghenookdebijbehorendedocumenten:the-malijst,vragenlijst,identificatiefiche,hetcontract,hetuitgeschreveninterviewendebandinhoudsfi-che.
i Jegeeftdeopnameninbewaring.Jouwgroepblijftdeeigenaar.Legdieafsprakenvastineenbewaar-overeenkomst.
i Jevindteenvoorbeeldcontractindebijlagen.
B. Je bewaart de opnamen zelfi Hoejevideo’s,cassettes,cd’sendvd’sbewaart,lees
jeopp.34en35.i Bewaardigitaleopnamesopjecomputer,een
harddiskofopeendigitaletape.Maakaltijdeenreservekopieopeengoudencd-rom.
Niet verder vertellen?Omgaan met roddels
‘De Jean beheerde in mijn tijd de financiën van de jeugd-
beweging. Ze zeggen dat hij geregeld het geld uit de kas in
zijn eigen zakken stak.’
‘Danny De Vilder, ‘de Gendarm’ gelijk ze zeggen, dat was
een hele strenge leider, niet normaal. Ik heb eens horen
vertellen dat hij leden die niet wilden luisteren een hele
namiddag opsloot in het chauffagekot.’
Roddels,beschuldigingen,gevoeligeinformatie:gaer
voorzichtigmeeom.Zorgervoordatjegetuigeach-
terafgeenlastkrijgtmetdemensenuithetdorpofde
buurt,oferger:methetgerecht.
Eenroddelkanalslasterbestempeldwordenendatis
strafbaar.Ennietalleendegenediederoddelvertelt,
kanvanlasterbeschuldigdworden.Ookwiehembe-
kendmaakt,pleegteenstrafbaarfeit!
Creatief met verhalen
Watkunjezoaldoenmetdeverzameldeverhalen?4Verwerkzeineenboekoverjegroepofjeugdbewe-
ging.Datiswatenkeleoud-leidersvandeChirovanMuizendedenmethuninterviews.OokdevolwassenbegeleidervanKLJAartrijkeinterviewdeoud-leidersen-leidstersvandieafdelingvooreenboekoverhun80-jarigbestaan.Zokonhijbepaaldezakencontrolerenaandehandvanschriftelijkebronnenalsverslagen.TalrijkevoorbeeldenzijntevindenindejubileumboekenvanhistorischeeenhedenvanBSB,GGBenFOS,zoals‘PrinsBoudewijn’,‘PrinsAlbert’,‘DeWildeEend’,‘DeWesthinder’en‘DeLangeWapper’.
4Maakeendvd volverhalen. ChiroGaverkeuitWaregemtrokvoorhun50/60-jarig
bestaanmetcameraenmicrofoonnaaroud-leiding.Zesteldenhenvragenoverhetuniform,delokalen,defuiven,hetbivak,dezondagnamiddag,enzovoort.Dieverhalenbrachtenzesamenopeendvd:Chiro Gaverke? Beregoed ... in beeld!
4Laatverzameldeverhalenverderlevenopeenblog-site.
Verzamelaandehandvaninterviewsverhalenvanvroeger.Plaatszeopeenblog.Iedereendiedatwil,kanzijnofhaarverhaaltoevoegen.Zokunjemeteendestraffeverhalenvandehuidigegeneratieverzamelen.
4Publiceerzeineenrubriekofeenreeksartikelsvanjullietijdschrift.
ScoutsenGidsenVlaanderenendeChiropublicereninterviewsmetbekendeVlamingenoverhunverledenindejeugdbeweginginhunbelangrijkstetijdschrif-ten,entergelegenheidvan100jaarscoutinginter-viewdeScoutsenGidsenVlaanderen10-tot90-jarigenoverhunervaringenbijdescoutsvoorhettijdschriftOver&Weer.
InSamen,hettijdschriftvandeoud-scoutsenoud-gidsenvanBelgië,wordenregelmatiginterviewsenartikelsgepubliceerdmetenvaniconenvandeOpenScoutinginBelgië.
4Gebruikzeineentoonmoment,bijvoorbeeldeententoonstelling.
DeTweeAmbachten,deheemkundigekringvanAs-senede,maaktenaaraanleidingvanErfgoeddag2009eententoonstellingoverdegeschiedenisvanjeugd-verenigingeninhunbuurt.Hiervoornamenzeinter-viewsafvanmensendieeenbelangrijkerolspeeldeninKLJAssenede.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
48
Surf naar
www.mondelingegeschiedenis.be
lees
DeWeverB.enP.François(2003)Gestemd
Verleden: mondelinge geschiedenis als prak-
tijk.Brussel:VCV
DuBois-ReymondM.enWageman
T.(1983)Mondelinge geschiedenis: over
theorie en praktijk van mondelinge bronnen.
Amsterdam
Bekijk
BrunoDeWever,BjörnRzoska,Charlotte
Crul(red.)(2005)Dvd-boxVan horen zeg-
gen: Mondelinge geschiedenis in de praktijk.
Brussel: VCV
meer weten
Jeugdbewegingen en erfgoed
49
deel 5 – tips voor een gesLaagd JubiLeuM
Over enkele maanden is het zover: je groep wordt ... jaar!Leden, ouders, oud-leiding: iedereen verwacht een dijkvaneenfeest.Veelgroepenkiezenvooreenfeestweekendmeteenactiviteitenaanbodwaarzoweljongalsoudzichinkunnenvinden.Een jubileum isookhétmomentom‘iets’met of over het verleden te doen. Hét moment dus omeensvoluit retrotegaan.Aanmogelijkeactiviteitengeengebrek. In dit deel bespreken we de meest voorkomendejubileumactiviteitenenwegevenmeewaarenhoejeaansubsidiesgeraakt.
Vooraldieactiviteitengeldtééngoudenregel: schiet op tijd in actie!Oud-leiding contacteren, oude foto’s zoeken, getuigeninterviewen,oudespelenverzamelen,eensubsidiedossieropstellenenlatengoedkeuren,enzovoort:erkruiptveeltijdin!
’t iS fEESt, ’t iS fEESt,‘t iS HiEr nOg nOOit ZO plEZant gEWEESt!
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
50
1. ingrediënten voor een boeiende tentoonstellingKomt dat zien, komt dat zien!
Een tentoonstelling?Teveelverzamelwerk,tesaai,alleen
maarinteressantvooroud-leiding,nietspectaculairgenoeg,plaatsgebrek,teduur,nietactief,nietietswaarikdeleidingsploegvoorkanmotiveren,
eenveeltehoogaquariumgehalte(metgapendemensendierondjesdraaien).
maar het kan ook anders! Eententoonstellinghoeftechtgeengortdrogevisbakvolouderommeltezijn.Eenintrigerendverhaal,sprekendestukken,gevatteteksten,leukewerkvormen,eenbriljantdecor:maakvanjetentoonstellingeenbelevenis!
Ingrediënten
1. Bedenk een intrigerend verhaal
Eententoonstellingisalseenfilm:zondereenboeiendverhaalstajenergens.Deeerstevraagdiejemetjeploegdusstelt,is:“Watgaanwevertellen?”
4mogelijke ‘verhaallijnen’
A. Een chronologisch verhaal Jeverteltdegeschiedenisvanjegroep:hetontstaan,de
ontwikkelingenindejaren1950,enzovoort. Tip:Eengoedgevuldengeordendarchiefkomthier
goedvanpas!
B. Een thematisch verhaal Watroeptdejeugdbewegingbijjouop?Welkethema’s
zijntypisch?Gebruikdatalsbasisvoorjouwtentoon-stellingenwerkdegekozenthema’sverderuit.Moge-lijkethema’s:kamp,uniform,leiding,spelen,jaarthemaenactiviteitendiegeldinhetlaatjebrengen.
C. Een blik in de toekomst Welkeverhalen,spullen,plaatsenentraditiesmoeten
volgensjulliezekeraandevolgendegeneratiedoorge-gevenworden?Watismetanderewoordenjullieerf-goed?Bepaaldeliedjes,memorabelefeesten,demuurtekeningeninhetlokaal,julliege-nialekampthema’s,deguitenstrekenvandeleidingsploeg,enzovoort.Brenghetallemaalsamenentoonhetaanhetgrotepubliek.
4Wat bepaalt jouw verhaal mee?
Het doelpubliekWieverwachtje?Oud-leidingzalgraagoudefoto’senvoorwerpenzien,voorledenmagheteractiefenspeelsaantoegaan,bezoekersdiedejeugdbewegingnietkennen,hebbendanweereenextrawoordjeuitlegnodig.
De locatieHoeveelplaatshebje?Kunjeietsaandemuurhangen?Moetjepanelenvoorzien?Isderuimtevoldoendebelicht?Kostdelocatiegeld?
Jeugdbewegingen en erfgoed
51
4Wie werkt het verhaal uit?
i Richteenwerkgroepopdiegeregeldbijeenkomt.Vooreenhistorischetentoonstellingvraagjebestookoud-leiding.
i Leeszekerietsoverdegeschiedenisvanjouwjeugdbe-weging!Jevindtnuttigeverwijzingenindeel2.
2. Deel je verhaal in hoofdstukken in
Voor een chronologische tentoonstelling zullen dattijdsperiodes zijn.
Vooreenthematischetentoonstellingzijndatdegekozenthema’s,bijvoorbeeldkamp,spelen,delokalen.
3. zoek sprekende stukken
Foto’s, affiches, krantjes, vlaggen, uniformen, kentekens, liedjesteksten, bijnamen, filmpjes, muziekfragmenten, oude brieven, beelden, oude kampaandenkens, een legertent, waskommen, een stukje themadecor, de verkleeddoos,
een gesjorde bank, een baseballknuppel, een stapelbed, zangboekjes, boeken, stickers, een
fiets, enzovoort
Voor een tentoonstelling zijn goede stukkenenorm belangrijk. Zij brengen het verhaal tot leven. Zeroepenbijdebezoekerseenkarrenvrachtaanherinneringenop.
Neemjeverhaalerbijenganawelkestukkenerinpassen.Maakhiereenlijstvan.
Letop:‘stukken’iseenruimbegrip.Ook geuren, smaken en klankenroepenherinneringenop!Bijvoorbeeld: de geur van spek enzweetsokken in een legertent, desmaak van stevige kampkost, deklankvanwaterspelletjes.
Waar vind ik geschikte tentoonstellingsstukken?
Neemcontactopmethetnationaalsecretariaatvanjouwjeugdbewegingomtevragenwatzijhebben.
i HetnationaalsecretariaatvandeChiroheefteenten-toonstellingskofferdatjegratiskuntontlenen.Jebetaaltenkeleenwaarborg.HetpakketbestaatuitachtpanelenopzeildoekoverdegeschiedenisvandeChiroenuiteenkoffer.Dekofferbevatonderandereenkeleoudeuniformstukken,oudeenrecentefoto’senafbeeldingen,eenoudevlageneencdmetmuziek.Contact: Chirojeugd-Vlaanderen vzw | Kipdorp 30 | 2000 Antwerpen | tel 03 231 07 95 | [email protected]
i Scouts en gidsenkunnenterechtbijhetNationaalScouts-enGidsenmuseum.Datmuseumleenttentoon-stellingskoffersuitoverdegeschiedenisvanscouting.Contact: Scouts en Gidsen Museum | Sint-Geertrui Abdij 5 | 3000 Leuven | [email protected]
i EenhedenvanFOS Open Scoutingkunnenvooraan-vullendmateriaalterechtbijhetArchiefenDocumenta-tiecentrumvanOpenScouting.Contact: onrechtstreeks via de coördinator van het FOS4U-team, Kortrijksesteenweg 639, 9000 Gent, tel. 09-245 45 86, fax 09-245 45 88, [email protected] of rechtstreeks via [email protected]
i LokaleafdelingenvanKlJkunnenophetnationaalsecretariaatterechtvooreententoonstellingdiebestaatuiteenvoorstellingsstandenbruikbaarmateriaalzoalstijdschriften,affichesenwinkelmateriaal.Dietentoon-stellingkanontleendworden.Contact: KLJ | Waversebaan 99 | 3050 Oud-Heverlee | tel 016-47 99 99 | [email protected]
i GroepenvanKSA Noordzeegouwkunnenbijdewerk-groepAltijdJarigeententoonstellingskofferontlenen:[email protected].
i Delokale heemkring.Vraagnaofzijoudefoto’s,tek-sten,boekjesofuniformstukkenhebbenliggen.
i Hetlokaalvanjegroep.i Bijoud-leidingenanderepersonendiebetrokken
warenbijjulliewerking.Stuurheneenbriefwaarinjeuitlegtwatjezoektenwaarom.Vraaghenomcontactoptenemenalszekunnenhelpen.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
52
Wat doe ik met de verzamelde stukken?
i Bergzeveiligop.i Hebjeveelstukkenverzameld?Maakdaneenselectie.
Kiesdemeestsprekendeofdebestbewaarde.i Schrijfgoedopwelkvoorwerpvanwieis.Bezorgde
ontleendestukkennadetentoonstellingaandejuistepersoonterug.
4. Schrijf gevatte teksten
Destukkendiejetoont,zeggenveel,maarnietalles.Daaromverwerkjebestookenkeletekstbladenof-kaartjesinjetentoonstelling.Wezettenallemogelijketentoonstellingstekstenevenopeenrijtje.
Titelsi Geefdeonderdelenvanjetentoonstellingtitels.Zo
krijgtdetentoonstellingstructuurenhoujedebezoe-kersbijhetverhaal.
i Jekuntdetitelseenvoudighouden,maarerisnietsdatjetegenhoudtomorigineeluitdehoektekomen.
i Voorbeeldtitelsthemakamp:‘Opkamp’,‘Kamperenisdemooistezomersport’,‘Snikhetegroetjesuit...’
Vlagteksti Eenvlagtekstleidteenhoofdstukinengeeft
achtergrondinformatie.i Vlagtekstenmoetennietlangzijn(minderdaneen
halveA4)enwordenliefstinhetgrootafgedruktzodatiedereenzeduidelijkkanlezen.
legendesDatzijntekstjesbijdestukken.
i Wieofwatzieje?i Uitwelkeperiodestamthetstuk?i Wieisdeeigenaar?
ColofonOpheteindevandefilmverschijntdegeneriek.Aandeuitgangvaneententoonstellingvindjeeencolofon.Datiseenopsommingvanallemensendiemeegewerkthebbenaandetentoonstelling(leden,leiding,oud-leiding,degemeenteofdestad,sponsors).
Voorbeeldje nodig? Zie de bijlagen.
CatalogusIneententoonstellingkruiptveeltijd.Hetzoudusjammerzijnalservanaldatwerkgeentastbareherinneringoverblijft.Overweegdaaromomeencatalogusofeenbrochuresamentestellen.Hieringeefjekortwatuitlegoverdegeschiedenisendewerkingvanjouwgroepenoverdetentoonstelling.Datkunjeheeluitgebreiddoenofheelbondig.
Watkunjezoalindiecataloguszetten?Foto’svandestukkenmetlegendeserbij,eventueelbijkomendefoto’s,eenkortegeschiedenisvanjouwgroep,devlagtekstenenhetcolofon.
Jeugdbewegingen en erfgoed
53
5. Het decor
Wat? ideaalom… Waarvindjedie?
Vitrinekasten ...kostbarestukkenuittestallendienietaangeraaktmogenworden.
Degemeentelijke,stedelijkeofprovin-cialeuitleendiensten
Sokkels(vierkanteofrondeblok-ken)
...eentopstuktetonen,eenuniekvoorwerpdatjeindekijkerwiltzetten.
Degemeentelijke,stedelijkeofprovin-cialeuitleendiensten
Panelen ...foto’s,tekstenofaffichesoptehangen. Degemeentelijke,stedelijkeofprovin-cialeuitleendiensten
Tv’sofprojec-tiemateriaal
...filmpjesofmontagesvandigitalefoto’stetonen.
Degemeentelijke,stedelijkeofprovin-cialeuitleendiensten
Kaders ...foto’smooitepresenteren.Tip:jekuntzelfkadersmakenuitpapierofkarton.
Inknutsel-enanderewinkels,ofjemaaktdekaderszelf
Meubelen ...jetentoonstellingoptevrolijkeninjeugdbewegingsstijl.
Letopdatjedestukkennietbeschadigt.Kleurrijke kasten of tafels, barkrukken, leger-netten of tentzeilen waaraan je de stukken bevestigt, rekken uit het materiaalkot, oude kratten, metalen tonnen in plaats van sok-kels, op elkaar gestapelde banden, koord, een wasdraad met uniformen, gesjorde con-structies, een stapelbed, een zelfgeknutselde toog, waskommen als kaders, een prikbord, een kapotte televisie waarin je iets toont, een nagemaakte hudo, enzovoort.
Injullielokaal,natuurlijk!
Eenbriljanttentoonstellings-
verhaal?iiCheck!
Sprekendestukken?Check!
Vlotteteksten?Check!
Ietswaarjedestukkenen
tekstenopkuntuitstallen?
Dat moet je nog in orde
brengen.
Soorten presentatiemeubelen
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
54
Bijkomende tips
i Hangfoto’sopmetdubbelzijdigpapierplakband.Ge-bruikzekergeenplasticplakband,punaises,kopspeldjesoflijm.
i Hangfoto’sniettehoogoftelaag.Degemiddeldekijk-hoogtevaneenvolwassenmensis1,60meter.Verwachtjeveelkinderen?Hangdefoto’sdanwatlager.
i Gelamineerdezakenpresenterenvaakmooier.i Verspreidaffiches,foto’sentekstenevenwichtigoverde
panelen.i Zorgvoorvoldoendelicht.Plaatswanneernodigextra
klemspotjesoflampen.i Deuitleendienstenvangemeente,stadofprovincie
lenengratisoftegeneenschappelijkeprijstentoonstel-lingsmateriaaluit.Vaakvindjeonlineeenlijstmethetbeschikbaremateriaal,eenreglementeneenaanvraag-formulier.
6. Voer promotie
Watzekernietmagontbrekenaanjouwtentoonstelling,isvolk.Veelvolk!Wantzegnuzelf:eententoonstellingzonderbezoekersheeftweinigzin.
Promotips:i Nodigleden,ouders,oud-leiding,proost,aalmoezenier,
kookouders,hetoudercomitéeniedereendieooitvannabijbetrokkenwasbijjouwgroepuitviaeenpersoon-lijkeuitnodiging.
i Kondigjetentoonstellingaanopjewebsite.i Stuureenuitnodigingaanhetgemeente-ofstads-
bestuur(deburgemeester,deschepenvanjeugd,decultuurraad,dejeugdraad,dejeugddienst),naaranderejeugdbewegingenennaardelokaleheemkring.
i Plaatseenaankondiginginlokaletijdschriftenenintijd-schriftenvanjouwjeugdbeweging.Hourekeningmetdedeadlines.Stuurjeaankondigingbijvoorbeeldzo’ntweemaandenopvoorhandnaarderedacties.
i Brengdelokalepersopdehoogteviaeenpersmapennodighenookuitopdeopening.
i Wiljeechtveelvolkbereiken?Verspreiddanaffichesenflyers.
7. De opening
Nauren,dagen,maandenwerkishetzover:detentoonstellingstaater!
Maakvandeopeningeenfeest!Speeches,eenreceptie,veelvolkinuniform,enzovoort.Hetgeeftjetentoonstellingnetdattikkeltjemeer!
8. Pimp je tentoonstelling in stijl
Dejeugdbeweging?Datisspelen,experimenteren,samengekkedingendoen,ongegeneerdbuitendelijntjeskleuren.Hetspreektdanookvoorzichdatjediecreatievelijninjetentoonstellingdoortrekt.Maakereen belevenisvan!
Jeugdbewegingen en erfgoed
55
OpendozendagEenjeugdbeweginguitdeoudedoos?Als
datmaargeenfossielebedoeningdreigtte
worden!Betrekerdaaromjeledenbijwanneerjeeententoonstellingmaakt.Hoe ga je te werk? 4Geefaljeledeneendooseneenkaartje
meteenvraagerop.Debedoelingisdatzijhetantwoordopdevraaguitwerkenineenkijkdoos.
4Kopieënvanoudefoto’s,voorwerpen,teksten:voordeuitwerkingkanalles!
Voorbeeldvragen:4Alsikaandejeugdbewegingdenk,dan
denkikeerstenvooralaan...?4Kampis...?4Welkspelvindjijhetleukstomtespe-
len?4Stel:jegaatnaardehemelenjemag
maaréénherinneringuitdejeugdbewe-gingbewaren.Welkeneemjemee?
Hipperdetip!4Jekuntookbokalen,glazenpotten,
blikkenkoeken-dozen,plasticdozenofkijk-kastjesgebrui-ken.
4Een‘serieuze’historischetentoonstellingeneenopendozendaghoevenelkaarnietuittesluiten.Watafwisselingisaltijdleuk.
4Heeftjouwgroepcreatieveoud-leiding?Ookzijkunneneenkijkdoossamenstel-len.Jetentoonstellingwordtdaneensamensmeltingvanoudeennieuwedozen.
Museum voor één dagWiljeeententoonstellingorganiseren,maarhebjegeenzinomzelfaanhetverzamelenteslaan?Doedaneenblitzberoepopleden,leiding,kook-ouders,opallemensendiejekent.Vraaghenmeetewerkenaanjouw‘museumvoorééndag’.
Hoe ga je te werk? 1.Stuureenpaardagen(ofweken)voorjouw
feestweekendeenfeestelijkkaartjenaarallemensendieookmaarietsmetjouwgroeptemakenhebben.Viadiewegvraagjehenofzeop...(dagentijdstip)naarhetlokaalwillenkomenen‘iets’(eenvoorwerp,eenfoto,eenverhaal)uithunverledenofhedenbijdejeugdbewegingwillenmeebrengen.
Geefenkelevoorbeelden:eenuniformstuk,eenoudkampboekje,hetreceptvanhunfavorietekampgerecht,eenvlaggetje,eenkenteken,eenstrafverhaal,despelregelsvanhunfavorietespel,eenfoto,eenaandenken,eenT-shirt.
2.richt je lokaal in als museum(mettafels,sokkels,panelen,kasten,rekken).Hierkunnendemensenhunvoorwerpofverhaalkwijt.
3.Zorgvoorkaartjeswaaropdemensenhunvoorwerpkunnenbeschrijven.Watishet?Hoeoudishet?Watishetverhaalachterhetvoorwerp?
4.Opheteindevandedagwordthetmuseumplechtig geopend:lintjedoorknippen,eendrankjeeneenhapje,enkelespeeches.
Hipperdetip!4Hetmuseumvoorééndagkunjeperfect
combinerenmetanderejubileumactiviteiten,bijvoorbeeldeeneetfestijn,eenoptreden,eenspelnamiddag,enzovoort
4Neemfoto’svanallevoorwerpen,verhalenenteksten.Dankunjenadieneenmuseumca-talogus,-krantje,-fotoboekjeof-webpaginasamenstellen.Eenleukeherinneringaaneenmemorabeledag!
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
56
Rarara?Maakjetentoonstellinginteractief!Hoe?Doorerspel-enquizelementeninte
verwerken.
Ideeën4Gaopzoeknaarfoto’senbijnamenvanoud-
leidingenvandehuidigeleiding.Hangdefoto’s
endebijnamenwillekeurigopeenpaneelof
magneetbord.Opdrachtvoordebezoeker:hang
debijnaambijdejuistefoto!4Watweetjijnogvandekampthema’s?Hangde
naamvanhetkampthemapersonagebijdejuiste
foto!4Welkeleidersenleidsterswarenooit(ofnog
altijd)eenkoppel?4Hangdejuistenaamvaneenspelbijeenfoto
vandatspel,ofvanhetjuistespelmateriaal.
4Enzovoort
Tip voor technisch talentMaakzelfeenElectro-spel.Electroiseenvraag-en-antwoordspel.Hetspelbord
bestaatuittweedelen.Metbehulpvantwee
snoertjesverbindjedeprentenvanhetenedeel
metdatvanhetanderedeel.Wanneerjedejuiste
plaatjesmetelkaarinverbandbrengt,gaatereen
lichtjebranden.Opdracht:verbinddejuistefotomet
hetjuistespel(bijvoorbeeldvleeshoop,marcheren,
dikkebertha,enzovoort).
ZelfeenElectro-spelmaken?Jevindtverschillende
handleidingenophetinternet.
Een TENToonstellingHeeftjouwgroepzelftenten?Waaromzoujediedannietopstelleneninkledenalstentoonstellingsruimten?Inelketentkomteenanderetijdsperiodeofeenanderthemaaanbod.
Hipperdetip! 4Hangnietenkelfoto’senuniformeninde
tenten,maarrichtzevolledigin!4 Jouwjeugdbewegingindejaren1960?Dat
wordteententvolflowerpower,gebatiktedoeken,vredestekensenliedjesvantoen.
4Hetthemaleiding?Dietentkunjeinrichtenalseenleidingskotmetopde‘vergadertafel’enkeletentoonstellingsstukken.
4Vraagaanoud-leidingofzewillengidsenenverhalenvertellen.
Het gastenboek
Veeltentoonstellingenhebbenaandeuitgang
eengastenboekliggen.Hierinkunnende
bezoekersietsneerpennen.
Vindjedattetraditioneel?Watdachtjedan
vaneenvriendenschrift?Inplaatsvaneen
blancogastenboeklegjeaandeuitgang
invulformulierenof‘vriendjesbladen’.Opde
formulierenstaanrubriekendiejemoetinvullen:
4Naam
4Bijnaam
4Mijnfavorietespel
4Hetliedjedatikhetliefstezing/zong
4Opkampeet/atikhetliefstvanal
4Destrafstestootdieikooituithaaldeinde
jeugdbewegingwas
4Hetjubileumweekendvandejeugdbeweging
vondik
Nadienbundeljealleformulierentotéénboek:
hetvriendjesalbumvanjouwgroep.
Hipperdetip!
Indebijlagenvindjeeenvoorbeeldvanzo’n
invulformulier.
Levensgrote leidingsstamboom
Watzoudejeugdbewegingzijnzonderleiding?Diemagjegerustevenindebloemetjes–ofbeter:inhetboompje–zetten.
Maakeengrotestamboomwaarinjedenamenhangtvanalleleidersen/ofleidstersdiejouwgroepgekendheeft.
Jeugdbewegingen en erfgoed
57
i Plaatseenbordmetdaaropalleswatooitverlorenge-gaanisindegroep:T-shirts,affiches,leidingswoorden,allerleigadgets,zangboekjes,tijdschriften,enzovoort.Bezoekerskunnenoppost-itszelfietsaanhetbordtoevoegen.
i Sjoreenavontuurlijkeconstructiealsingang.i Steleenfrigotentoonmetdaarin:
i allerleitypischekampgerechtenmeteennaambordjeerbij
i befaamdekampmenu’senkamprecepteni Voorzieeenschoolbordmetkrijtendeopdracht:“Wie
heeftdegrootstejeugdbewegingsfamilie?Tekenjeeigenstamboom!”
i Legindetentoonstellingsruimtegrotedobbelstenen,volgeplaktmetfoto’svanvroegerennu.
i Zoekallerleivoorwerpenwaareenstrafverhaalaanvasthangt.
i Bijvoorbeeld:degrasmachinewaareenleiderooitzijneigentenenmeeafreed.
i Maakeenaffichemuurmetaffichesvanfuiven.i Zetereenkastjemeteenheleboelladen.Inelkelade
steekjeeenstukjegeschiedenis.i Zetopdetentoonstellingeenkastjemetladenwaarinje
kuntzienwatdejeugdbewegingzoalgedaanheeftom‘geldinhetlaatjetebrengen’.
i Installeereentvachtereenluikje.Wiehetluikjeomhoogtrekt,zietfoto’senverhalenvanstraffegebeurtenissen.
i Hangaaneenmuurstellingendieooit‘hottopics’wareninjegroep,zoals:“Moetonzegroepgemengdworden?”Bezoekerskunnenbijdestellingenopeenoriginelemanierhunstemuitbrengen:eenvoorwerpopeenweegschaalleggen,gekleurdwaterineenbuisspuiten.
i Maakeenbordmetkrantenknipselsoverjegroep.i Weinigplaatsaandemuuromfoto’stetonen?Span
eenwasdraaddoorderuimteenhangmetwasknijpersfoto’saandelijn.Jekuntdevoor-enachterkantbenut-ten.
i Presenteerfoto’sdoorzeopdemuurteprojecterenineenpowerpointpresentatie,zokunjeveelmeerfoto’stonen.
i Geefuitlegbijfoto’sdiegepresenteerdworden.Denodigeinformatiehaaljehiervoorbijoud-ledenenoud-leiding.Vraagdusalopvoorhanduitlegenbekijksamenmethendefoto’s.
i Hangeenstratenplanopwaaropdeplaatsenvandelo-kalenzijnaangeduid.Opdekaarthangenerookfoto’s.Hoezaghetlokaalervroegeruitenhoenu?
i Verzamelvoorwerpendietypischzijnvoorjouwgroep,stopzeineentijdscapsule(eenstevigedoosdiegoedgeslotenkanworden)enbegraafdieplechtigtijdenshetjubileumfeest.Pasovertienoftwintigjaarmagzeopgegravenengeopendworden,tijdenshetvolgendejubileum.
i Vraageenmode-ontwerpsteromhetuniformvandetoekomstteontwerpen.
i Brengkunstwerkenentekeningensamendieooitvooren/ofdoordegroepgemaaktwerden.
i Vraagaandekookploegomeenkunstwerktemakenwaarmeezeeenimpressievandejeugdbewegingweergeven.
i Laatdebezoekerszelfeenlokaal,kampofactiviteitnabouwenmetspeelgoed(Lego,Duplo,Playmobil)ofmini-voorwerpen.
i Maakeenfilmpjevanmensenrondeenkampvuurdieoverhetkampvertellen.Toondatfilmpjeopdeten-toonstelling.
i Liedjeskunnenbeluisterdwordenmeteenhoofdte-lefoon.Decd-spelerzitverstoptineenkofferdieeenplaatsheeftgekregenineenmooiingekleeddecor.
overtentoonstellen?4GreetDeNeef,Bartd’Hondt,Peter
Heyrman,GodfriedKwanten,Hen-drikOlivierenFrankSeberechts.(2004),Hoera, een jubileum! Een vormingsproject voor verenigingen: syllabus.Leuven,ProvincieVlaams-Brabanti.s.m.ADVN,AMSAB,KADOCenLiberaalArchief,2004
4KUNSTWERK(t),i.s.m.RASA(2006)Praktijkboek voor tentoonstellers.Gent.
meer weten
Tips voor een creatieve tentoonstelling:
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
58
2. Boeken, kranten, artikels en websites: tips voor een publicatieJubelboek 90 jaar Open Scoutisme 1910-2000 in Antwerpen (2000) | Vijftig jaar KSA Frassati Niewkerken (2008) | KSA Sint-Jozef Aalst 75 jaar, 1928-2003 (2003)|Chiro Muizen: van patronaat tot moderne jeugdvereniging (2005) | Van Trezeke tot Iris: 50 jaar Chiroleven te Dilbeek (2005) | Inzet in de verf: 50 jaar Chirojongens St.-Paulus Lichtervelde, 1957/1957 – 2006/2007 (2007) | Chiro Mere dat zijn wij!: een prachtig jubileumboek over 50/60 jaar Chiroleven te Mere (2007) | 25 jaar Scouts Oosteeklo (2008) | 50 jaar scouting Mol-Ezaart 1955-2005 VVKSM Sint-Willibrordus(2005) |BJB KLJ Koekelare: een kroniek (1927-2002)(2003)|80 jaar KLJ Aartrijke(nogteverschijnen)
Allemaalboekenwaaringroepenhuneigengeschiedenisbeschrijven, een geweldig hebbeding voor de echtejeugdbewegingsfanaat!
Maareenboekschrijf jeniet inéén-twee-drie.Voorjeaanhetschrijvengaat,bedenkdaneerst:
i Zijnervoldoendemensendiewillenmeehelpenaanhetboek?
i Zittenerveelmensenopeenboekoveronzegroeptewachten?
i Zaljeboekwelverkochtgeraken?
Er zijn ook andere publicaties mogelijk:i Eenspecialeeditievanjegroepskrantje,voloudefoto’s
eninterviewsmetoud-leidingi Laatdegeschiedenisaanbodkomenopdewebsitevan
jegroep,metoudefoto’sendocumenteni Eenartikelineenlokaaltijdschriftofeennieuwsbrief:
neemhiervoorcontactopmetdeheemkring
geef je toch liever een boek uit? Dankomendevolgendetipszekervanpas.
1. Begin op tijdi Documentenengetuigenissenverzamelen,materi-
aaldoornemen,zakenopzoeken,schrijven,nalezen,herschrijven,nogeensnalezen,nogeensherschrijven,latennalezen,lay-outen,latendrukken,enzovoort.Daarbenjeeenheletijdmeezoet.
i Rekenopééntotzelfstweejaar.Wiljehetboektijdenshetjubileumweekendvoorstellen?Schietdannietpasdriemaandenvantevoreninactie.
2. Werk niet eenzaam en alleen
i Steleenwerkgroep ofgelegenheidsredactiesamenmetdaarinleidingenoud-leiding.Probeerverschillendegeneratiesbijeentebrengen.Zovoorkomjedateenbepaaldeperiodevandegeschiedenisoverhethoofdgezienwordt.
i Zoekmensenmeteenbepaaldtalent:eenvlotteschrij-ver,eenhistoricus,eengraficus,iemandmetcontactenindedrukkerswereld,eenfotograaf,enzovoort.
i Bepaalopvoorhanddetakenvandewerkgroep.Wiedoetdeinterviews?Wieschrijft?Wieleestna?Wiezorgtvooreenmooievormgeving?
i Steliemandaandiedevergaderingenleidtenoverdedeadlineswaakt.
3. Bedenk vooraf hoe je het boek aan de man gaat brengen
Enkele mogelijkheden:ziehiernaast.
Jeugdbewegingen en erfgoed
59
Aanpak Voordelen Nadelen
Eerstschrijven,danverkopenJelaateenaantalexemplarendrukkenenverkooptzeachteraf.
i Geïnteresseerdenkunnendirecteenexemplaarkrijgen
i Isjeboeknietoptijdaf?Datisgeengroteramp.Jehebtmensengeendeadlinebeloofd.
i Watalsjeteweinigofteveelexemplarendrukt?Geraakjedannogweluitdekosten?Hetismoeilijkinteschattenwiejeboekzalkopen.
Eerstverkopen,danschrijvenJewerktmeteenvoorintekenlijst.Jebezorgtmensenvantevoreneenfoldertjemetdaarineenintekenstrook,dietegeneenbepaaldedatumbinnengebrachtmoetworden.
Tip: Brengnaastledenen(oud-)leidingookdevolgendemensenopdehoogte:deheemkring,hetgemeentebestuur,lokaletijdschriftenenkranten.
i Jeweetexacthoeveelboekenjemoetlatendrukken.Geenoverschot,dus!
i Besteleenpaarextraexemplarenvoorlatebeslissers.
i Jekuntgeïnteresseerdekopersvooraflatenbetalen.Zozijnjekostenalmeteengedekt
i Nogvoorhetboekafis,moetjereclamemaken.Iedereenmoetdekanskrijgenomeenexemplaaropdekoptetikken.
i Mensenkopenopvoorhandjeboek.Jemoetduswetenwathetgaatkostenendatismoeilijkinteschatten.Deprijsvaneenboekhangtimmersafvandeoplage,hetaantalpagina’s,papierkwaliteit,enzovoort.Overlegmetdedrukkerenvraageenrichtprijs.
i Jebelooftmensendatjeboektegeneenbepaaldedatumafzalzijn.Steljekopersnietteleur!Jehebteenstriktedeadlinewaaraanjejemoethouden.
DrukjeboekviahetinternetErbestaanwebsitesdieschrijversdemogelijkheidbiedenhunboekviaeenwebsitetepubliceren.Diedruktechnologieheet‘print on demand’.
Hoegaatdatinzijnwerk?i Jeschrijftjeboekenmaakter
eenpdf-bestandvan.i Jelaadthetbestandviade
websiteop.i Jesteltinhoejeboekermoet
uitzien.i Jeboekwordtviadewebsite
tekoopaangeboden.Jekrijgteendeelvandewinst.
Bijvoorbeeld:www.unibook.com
i Geïnteresseerdelezersnemenzelfhetinitiatiefomhetboektebestellen.Jemoethetboeknatuurlijknogwelzelfpromoten.
i Deprijsvanhetboekwordtmeteenberekend.
i Jezitnietmetoverschotaanonverkochteboeken.
i Jemoeteendeelvandewinstafstaan.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
60
4. Verzamel voldoende feiten, foto’s en verha-len van vroeger
Waarvindjedie?i Inhetgroepsarchief(ziep.19)i Dooroud-leidingteinterviewen(ziep.43)i Doortekstenoverdenationalegeschiedenisvanjouw
jeugdbewegingtelezen(ziep.11,12,13)i Inhetgemeente-ofstadsarchiefi Inoudekrantenknipsels(ziep.18)
5. Maak notities
i Noteertijdenshetlezeninteressanteinformatie.i Schrijferbijwaarjedeinformatievandaanhaalt(bron-
vermelding!).Jevermeldt:deauteur,jaarvanuitgaveofdatum,titelvanhetboekofartikel,dekrantofhettijdschriftwaarinhetartikelverscheen,uitgeverijenplaatsvanuitgave.
6. Bepaal de structuur van het boek
i Nogvoorjebegintteschrijven,legjedestructuurvanhetboekvast.Dieisvoorlopigenkandusnogaange-pastworden.Hetiseenhouvast.
i Gana:welkeonderwerpenmoetenzekeraanbodko-men?Inwelkdeelofhoofdstukwordenzebeschreven?Welkeonderverdelingenzijnerbinneneenhoofdstuk?
i Maakeenvoorlopigeinhoudsopgave.i Demeesteboekenoverhetverledenverlopenchro-
nologisch.Deelvoordestructuurdegeschiedenisin
enkeleperiodenin.Jekuntdeindelingvandenationalegeschiedenisvanjouwjeugdbewegingvolgen,maardathoeftzekerniet:elkverhaalisanders.
7. Schrijf je boek uit
i Hougoedjepubliek voorogen.Schrijfjevooroudofvoorjong?Pasjetaalgebruikaan.
i Gebruikveelillustratiesenprentendieillustrerenwatjevertelt.
i Bedenksprekendetitels.8. Lees alle teksten goed na
i Werkallespellings-entypfoutenweg.Nietmeteendetofstebezigheid,maarwelheelbelangrijk.Tekstenvolfoutenzijnnamelijklastigomtelezen.
i Laatmeerderemensendetekstnalezen.Eenextraspel-lingscontrolekannooitkwaad.
9. Lay-out
Eensjeboeknagelezenis,moethetgelay-outworden.Eenfrissevormgevingzorgtervoordathetboekvlotleest.Lay-outeniseenvakapart.Jelaathetbestoveraaniemanddieverstandvanzakenheeft.
Hoe is een boek opgebouwd?Datbepaaljenatuurlijkzelf.Maardevolgendeelementenvindjeindemeesteboekenterug.
4Eenvoorwoord:hierinbedankjeiedereendieaanhetboekheeftmeegewerkt.
4Eeninhoudsopgavemetdehoofdstukken,tussentitelsenvermeldingenvandejuistepaginanummers.
4Eenlijstmetafkortingen,alsjeerveelgebruikt.
4Eenlijstmettypischewoordenuitjouwjeugdbewegingdieverklaardworden.
4Eeninleiding:hierinbereidjedelezersvoordoorkorttevertellenwaterinhetboekstaat.Deinleidingschrijf jepas
wanneerallehoofdstukkenafzijn.Zohebjeeenduidelijkzichtopdeinhoud.
4Bronvermeldingen
4Verschillendehoofdstukken.Deeldehoofdstukkenverderinmettussentitels.Hetgeeftjetekstmeerstructuur.
4Hetbesluit:datkaneensamenvattingzijn,maarevengoedeenstukjevisieopdetoekomst.
4Eventuelebijlagen:eeningescandleidingstijdschrift,eendagboekvanhetkamp,dekentekens.
4Eenbibliografiemetdaarinallebronnendiejehebtgeraadpleegd.
4Een colofon met de namen van de medewerk(st)ers, plaats en datum van uitgave, naam van de drukkerij, aantal
bladzijden,dehoeveelstedruk.
4Deflaptekstdieopdeachterkaftgedruktwordt.
Jeugdbewegingen en erfgoed
61
10. Naar de drukker
Zoekverschillendedrukkerijenopenvraaghenomeenprijsoffertetemaken.Maakeenvergelijkingenkieserdemeestgeschikteuit.
11. Maak promotie voor je boek
Werkjemeteenintekenlijst?Maakdanpromotievoorhetboeknaardedrukkergaat.Laatjehetboekeerstdrukken?Ookdanisreclamenoodzakelijk!
i Stuurallemogelijkgeïnteresseerdeneenbriefwaarinjejeboekvoorstelt.Bijvoorbeeld:oudersenleden,oud-leiding,kookploegen,iedereendieooitietstemakenhadmetjouwgroep,delokaleheemkring,hetgemeente-ofstadsbestuur(deburgemeester,deschepenvanjeugd,dejeugdraad,decultuurraad,dejeugddienst,enzovoort)
i Organiseereenplechtigevoorstellingvanhetboek.Datkanbijvoorbeeldtijdensjulliefeestweekend.
12. zorg dat je boek raadpleegbaar is
Belangrijk!Bezorgbepaaldeinstellingeneenexemplaarvanjeboek.
i De Koninklijke Bibliotheek van BelgiëDatiswettelijkverplicht.Wanneerjeeenpublicatiebegintteverspreiden,hebjevijftiendagenomtweeexemplarenaandeKoninklijkeBibliotheektebezorgen.Letop:onder‘publicatie’verstaanzezowelboekenalsdvd’s,cd’sencd-roms.Meer info:www.kbr.be/collections/depot_legal/depot_le-gal_nl.html
i KADOC(KatholiekDocumentatie-OnderzoekscentrumvoorReligie,CultuurenSamenleving)Zijverzamelenonderandereallepublicatiesdieuit-gegevenwordendoorkatholiekejeugdbewegingen.Contactgegevens:KADOC|Vlamingenstraat39|3000Leuven|tel.016-323500|fax016-323501|www.kadoc.be
i Amsab -InstituutvoorSocialeGeschiedenisZijverzamelenenbewarenmateriaaloverprogressievesocialebewegingenenpersonen,vanbeginde19eeeuwtotnu.Contactgegevens:Amsab-ISG|Bagattenstraat174|9000Gent|tel.09-2240079|fax09-2336711|www.amsab.be
i De bibliotheek van KSJ-KSA-VKSJContactgegevens: NationaalsecretariaatKSJ-KSA-VKSJLandelijkVerbondvzw|Vooruitgangstraat225|1030Brussel|tel.02-2011510|[email protected]
i De bibliotheek van KlJBoekenkunnenzoweloppapieralsdigitaalbinnenge-brachtworden.Contactgegevens: NationaalsecretariaatKLJ|Waverse-baan99|3050Oud-Heverlee|tel.016-479999|[email protected]
i De bibliotheek van Chirojeugd Vlaanderen(Kipbib)Zijwillendeboekeneventueelookaankopen.Contactgegevens: NationaalsecretariaatChirojeugd-Vlaanderenvzw|Kipdorp30|2000Antwerpen|tel.03-2310795|[email protected]
i De bibliotheek en het archief van Scouts en gidsen Vlaanderen vzwZijwillendeboekeneventueelookaankopen.Contactgegevens: LangeKievitstraat74|2018Antwer-
Tips voor een vlot leesbare tekst4Schrijfzoalsjespreekt.‘Dawilniezeggendagein’tdialectmoeganschrijven’.Zorgergewoonvoordatjealledaagse woordengebruikt.Schrijfbijvoorbeeld‘al’inplaatsvan‘reeds’,of‘voor’inplaatsvan‘tenbehoevevan’.4Maakkorte zinnen.Geenzinnenwaardeenebijzindeandereopvolgtwantdanwordtjetekstheelmoeilijkomtelezenenkomtdeboodschapdiejewiltoverbrengennietgoedover,watnatuurlijknietfijnisvoordelezer,alsjebegrijptwatikbedoel.Zetgeregeldeenpuntenbegineenvolgendezin.4Gebruikzoveelmogelijkactieve zinnen,zoweinigmogelijkpassieve.Leeszelfmaarhetverschil:
x In1986wordendoordeChirovoorheteerstbekendmakingsaffichesverspreid(pas-sief ).x In1986verspreidtdeChirovoorheteerstbekendmakingsaffiches(actief ).4Zetjezinnenindetegenwoordigetijd.Datbrengtmeerlevenindetekst.Maakdanwelopanderemaniereneenonderscheidtussenwatvroegergebeurdeenhoehetnuis.x Hetverhaalvandepatronatenbegonzo’ngoede150jaargeleden,halfwegde19eeeuw.OpdatmomentwasBelgiënogerglandelijk,alkwamhierstilaanveranderingin.(verledentijd)x Hetverhaalvandepatronatenbegintzo’ngoede150jaargeleden,halfwegde19eeeuw.OpdatmomentisBelgiënogerglandelijk,alkomthierstilaanveranderingin.(tegenwoordigetijd)
Meer schrijftips: Surf naar www.wablieft.be/tekstadvies/files/20_Tips_van_Wablieft.pdf
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
62
pen|tel.03-2311620|[email protected]
i Het Archief en Documentatiecentrum van Open Scouting Zijwillendeboekeneventueelookaankopen.Contactgegevens:FOS4U-team|Kortrijksesteenweg639|9000Gent|tel.09-2454586|[email protected]@skynet.be
i De lokale bibliotheek en/of de lokale heemkringDiezijnvanzelfsprekendgeïnteresseerdinalleswatoverdestreekverschijnt.
i De erfgoedbibliotheek Hendrik ConscienceContactgegevens:Conscienceplein4|2000Antwerpen|tel.03-2068710|[email protected]
HipperdetipKijkeenshoeanderegroepenhetgedaanhebben.Doorbladerenkelegoedevoorbeeldenvanboeken,bijvoorbeelddetitelsopgesomdaanhetbeginvandithoofdstuk.
over publiceren?-GreetDeNeef,BartD’hondt,PeterHeyrman,GodfriedKwanten,HendrikOlivierenFrankSeberechts.(2004),Hoera, een jubileum! Een vormingspro-ject voor verenigingen: syllabus.Leu-ven,ProvincieVlaams-Brabanti.s.m.ADVN,AMSAB,KADOCenLiberaalArchief,2004
meer weten
Jeugdbewegingen en erfgoed
63
3. Breng het verleden tot levenHet is niet meer wat het gefeest is
Tijdenseenjubileumfeestkanhetverledenvanjejeugdbewegingopverschillendemaniereninbeeldgebrachtworden,bijvoorbeeldopeententoonstellingofineenboek.Maarjekunthetverledenookechttotlevenwekken.Laatiedereenhetlevenindejeugdbewegingvanvroegerherbeleven.Doeietsactiefs,zoalseentocht,eenspelofeenandereactiviteit.Doehierinspiratieopvoorjouwretro-activiteit!
Voorbeelden
Roep de muziekkapel, vendelgroep of wimpelgroep opnieuw samen
DatiswatChiroKrikodeedtijdenshunjubileumfeest.
LeidsterElsDeVosvertelt:
Naar aanleiding van ons 50-jarig bestaan organiseerden we een (oud-)leidingsfeest. Enkele
oud-leidsters kwamen op het idee om iedereen die avond op een ludieke manier te verrassen.
Twee weken voor het feest spraken ze in het geheim af om de oude – niet meer bestaande –
muziekkapel opnieuw samen te roepen. Ze gingen op zoek naar oude uniformen. Aangezien
niet iedereen een uniform vond (of er nog in paste) werden er enkele kleedjes bijgemaakt. Voor
de instrumenten namen ze contact op met de muziekkapel van Melsele. Die waren bereid om
hun instrumenten even af te staan.
Tijdens het feest waren Elke en ik (de huidige groepsleidster) de allereerste groepsleidster aan
het interviewen. We vroegen haar iets te vertellen over het ontstaan van Chiro Kriko, over de
Chirowerking van vroeger, over de muziekkapel die toen nog bestond – en net op dat moment
viel de muziekkapel binnen en lieten ze zich van hun beste kant zien.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
64
Ga met jong en oud op kamp
Oudofjong?Maaktnietuit.Debesteherinneringenzijndievanhetkamp.Duswaaromzoujeinplaatsvaneenjubileumweekendnietgewooneenjubileumkamporganiseren?Eenkampwaarjongenoudsamenspelen,eten,zingenenbovenaldejeugdbewegingbeleven.
Naaraanleidingvan100jaarscoutingorganiseerdendeBelgischescoutsengidseninapril2007samenhuneigennationalejamboree,deJambe.ZelegdenhiervooreenwaretentengordelaaninenrondBrussel.Bijdeorganisatiewarenbijna100.000scoutsengidsenbetrokken,onderwieookheelwatoud-scoutsenoud-gidsen.ZijnamendeelaanhetkampenhetslotevenementinhetHeizelstadionenstakendaarbijeenhandjetoe.Zo’n‘belegering’kunjeookoplokaalvlakorganiseren.
Inaugustus2005trokChiroIrisuitDilbeeknaardeHogeRielenvooreenvijfdaagskamp.
“(...) dit is geen toeristische uitstap of nostalgische samenscholing, maar een buitengewoon echt bivak anno 2005.
Buitengewoon alvast wegens het deelnemersveld. De jongsten, ware zuigelingen nog; de oudsten echte actieve senioren. En daartussen een redelijke spreiding over alle generaties. Zowel de pioniersgeneratie uit de fifties als de hedendaagse. Allen beheersen zij de rituelen van openingen en sluitingen, van ‘Wij hijsen bij’ tot ‘Daal nu bij het zinken’. Allemaal even echt. Niks doen alsof.
Aan de sfeer is geen ontkomen. Het ongrijpbare fenomeen van een jeugdbeweging ontrekt zich (sic). Alleen wie het ooit meemaakte, kan het vatten. Iedereen is hier gelijk. Meedoen is vanzelfsprekend. (...)
Een uitgebreide waaier van keuzeactiviteiten zet iedereen voortdurend in gang. Vluchten of stoppen is geen keuze. Een creatieve kernploeg overwint elke aarzeling. “Tuimel, tuimeling, smijt jezelf erin”. In de toernooien volleybal, in dans en toneel, in kaartavond en touwenparcours, in grote dagtocht, oriëntatieloop, in fotozoektocht, atletiek, in zangstonde, in quiz, in vertrouwensspelen en samenwerkingsspelen, in hindernissenparcours, in moord- en avondspel, in sluipspelen en kampvuren. Ja, ook in bosspelen, natuurlijk.”
Uit:vantrezeketotiris:50jaarchiroleventeDilbeek (2005),p.100-101
Jeugdbewegingen en erfgoed
65
zing samen de liedjes van vroeger en nuEndatopeengigantische,generatieoverschrijdendezangstonde.Rondeenkampvuurofineenfeestzaal,ineentent,begeleidmetmuziek,uitvolleborst,enzovoort.Maaktnietuit,alsermaargezongenwordt.
“Hierna was het tijd voor een mooie zangstonde met liederen van toen en nu. Het was ontroerend mooi als jongleiding enthousiast samen te zingen met de oud- en nog oudere leiding”
UitWoutertje:krantje van Chiro Roosbeek (november2006)
kies samenspel
Hétmottovanjouwfeest.Metjongenoudsamendespelenvanvroegerenvannuspelen.
Nietsismeerjeugdbewegingdansamenspel!
Mogelijke spelvormen:4Organiseereenzoektochtnaarfoto’s,voorwerpenenverhalenuithetverleden.Detocht
kanopeenoriginelemanierafgelegdworden,bijvoorbeeldinzeepkisten.
4Richteenkeuzeruimteinmetspelenuitdenieuweendeoudedoos.Vraagaanenkele
mensenvandeoud-leidingofzijdeoudespelenvoorhunrekeningwillennemen.
4Vraagaanleden,leidingenoud-leidingwathunfavorietespelenzijn.Maakhiereen
tijdlozetop10(oftop100)vandiesamenenalspelendoverlopenwordt.
4Organiseereentienkamptussenoud-leiding,leidingensympathisanten.Elkeploeg
heeftminstens10spelers.Zijmoetenhettegenelkaaropnemenin10razendspannende
kampen(ofspelen)zoalsestafettespelen,quizspelenensamenwerkingsspelen.
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
66
Een pakje voor elke groep
Naaraanleidingvan100jaarscoutingbezorgdeScoutsenGidsenVlaanderenindeherfstvan2006aanelkegroepeenpakketomeenretro-activiteitteorganiseren.Indatpakketzateneendvdmethistorischbeeldmateriaalenfilmpjes,tienposterswaaropdegeschiedenisvanscoutinginBelgiëinbeeldwordtgebracht,ballonneneneenbrochuremetideeënentipsvoorleukeactiviteitenvoor100jaarscouting.
Een online spelkit en een docuzoektocht
HetArchiefenDocumentatiecentrumvanOpenScoutingontwikkeldein2005een
onlinespelkiteneendocuzoektocht.Daarmeewillenzeoudereleden,leiding,oud-leden
enoud-leidingopeenspeelsemanierkennislatenmakenmethetrijkeverledenvan
OpenScouting,henaanmoedigenommetrespectmetdatverledenomtegaanenhen
aansporenomzelfactiefopzoektegaannaarhunlokaalverleden.
Meerinfonodig?FOS4U-team,Kortrijksesteenweg639,9000Gent,tel.09-2454586,fax09-2454588,
[email protected]@skynet.be
Neem deel aan Erfgoeddag
OpErfgoeddag,eenjaarlijksterugkerendevenement,staatoveralinVlaanderenenBrusselcultureelerfgoedindekijker,ookvanjeugdbewegingen.Bedenknaaraanleidingvanjulliejubileumeenboeiende,origineleenspeelseactiviteit,schrijfjeinbijErfgoeddagensurfmeeophungrotepromotiegolf.Tentoonstellingen,fietstochten,quizzen,proeverijen,spelen,filmvoorstellingen,zangstonden,enzovoort:alleskan.
contactgegevens:CoördinatieErfgoeddagFARO.VlaamssteunpuntvoorcultureelerfgoedvzwPriemstraat511000BrusselTel.02-2131060Fax02-2131099info@erfgoeddag.bewww.erfgoeddag.be
Jeugdbewegingen en erfgoed
67
Geen inspiratie voor een retro-event? Doe dan een beroep op H.U.G.O.Hij ontstopt elk stukje jeugdbewegingsverleden!
Wiljedolgraagaandeslaggaanmethetverledenvanjouwjeugdbeweging?DankunjedehulpinroepenvanH.U.G.O.
H.u.g.o.? Wie?VergeetH.U.D.O.!LangleveH.U.G.O.!Debetekenisvandielettersmagjezelfinvullen.
Hierisalvasteenpoging:HouUwGeheugenOpenHulpUrgenteGeheugenobstipatieHelpUwGeheugenOntstoppenHelpUwGeschiedenisOverlevenHouUwGeneratieOvereindHaalUwGeschiedenisOpHandelUitGeschiedkundigeOverwegingenHaalUwGrootmoederOmhoogHefUwGrootmoederOpHaalUwGeschiedenisOverhoop...
DaarnaastisHUGOooknogeensympathieke(enuiteraardzeerknappeensexy)loodgieterdiemetzijnknalgroenemobielheelVlaanderendoorkruist.Opeenvoudigverzoekkomthijookbijjouopbezoekenlaatdanzijnmobielvoortweewekenachteropjullieterrein!
InHUGO’smobielvindjeeenhoopcreatieveactiviteiten,tipsenmateriaalommetiedereenvandegroep–vandejongsteledentotdeleiding–aandeslagtegaanmetjullieeigen‘cultureelerfgoed’.
Datisideaalvoorgroependiejubileren,maarookzonderfeestelijkexcuuskunjemetHUGOgaangraveninhetgeheugenvanjegroep.
Hoe kun je H.u.g.O. inhuren?HUGOiseenrealisatievanMooss,eenorganisatiediekinderenenjongerenopeenactievemanierwillatenkennismakenmetkunstenerfgoed.JekuntHUGO’smobielviahenaanvragen.
Meerweten?Surfnaarwww.hugosmobiel.beofwww.mooss.org.contactgegevens:Stapelhuisstraat15|3000Leuven|tel.016-659465|[email protected]
Jeugd
bew
egin
gen
en er
fgoe
d
68
4. Subsidiemogelijkheden voor jubileum- en erfgoedprojecten
Als we daar onze broek maar niet aan scheuren!
Eenjubileumfeestkostgeld.Gelukkigkunjebijdemeestegemeenten,stedenenprovinciesgaanaankloppenvoorsubsidies.
Steden en gemeenten
Elkegemeenteofstadmagzelfhaarsubsidierichtlijnenbepalen.Endatkanvangemeentetotgemeenteofvanstadtotstadverschillen.Jevraagtdusbestzelfinformatie.
Waar?i Galangsbijdejeugddienst.Zijzullenjezekerverder
helpen.Jevindteenadressenlijstopwww.jeugd-werknet.be/adressen.
i Surfnaardewebsitevanjouwgemeenteofstad.Daarvindjevaaksubsidiereglementenen-aanvraagformu-lieren.
Welkegemeentelijkeenstedelijkesubsidiesbestaanerzoal?1.Subsidiesvoordejubileumvieringvaneenvereniging Letop!Diesubsidiegeldtmeestalenkelvoorverenigin-
gendie25,50,75of100jaarbestaan.
2.Projectsubsidies Veelgemeentenverlenensubsidiesaancultureleprojec-
tenofaanjongereninitiatieven. Projectsubsidieswordenenkelgegevenaaneenmalige
initiatieven.Hetinitiatiefmoeteenduidelijkbegineneindehebben,zoalsbijeententoonstelling,eenspelna-middagofeenfeestweekendhetgevalis.
Provincies
Overstijgteenactiviteithetlokaleveld?Dankunjebijdeprovinciegaanaankloppen.Opdewebsitesvandeprovinciesvindjeviadelink‘subsidies’denodigeinformatieencontactgegevens.
ElkeVlaamseprovinciegeeftsubsidiesvoorhistorischeprojectenoferfgoedprojecten.Eengewoonjubileumfeestvaltdaarnietonder.Eengrootsopgezetprojectwaarbijverschillendegroepenbetrokkenzijn,maaktmeerkans.
Andere
i DeCera Foundation ondersteuntmaatschappelijkeprojectenvanvrijwilligers.DeprojectenmoetenweltotéénvandezesdomeinenbehorenwaarbinnenCeraFoundationactiefis.‘KunstenCultuur’iserdaaréénvan.Eenhistorischetentoonstellingofeengeschiedenisuit-gavevalthierzekeronder.Meer info:www.cera.be(maatschappelijkeprojecten)oftelefonisch070-69 52 42.
i DeKoning Boudewijnstichting lanceertprojectop-roepenwaarverenigingenopkunnenreageren.Kijkeensnaofereenprojectoproeplooptwaarbinnenjouwerfgoedprojectkanvallen.Meer info:www.kbs-frb.beoftelefonisch02-511 18 40.
i GalangsbijdeErfgoedcelinjouwbuurt.Voorerfgoed-projectenkunnenzijsubsidieadviesgeven.Sommigeerfgoedcellenkunnenzelfookhelpenbijdefinanciëleondersteuningvanprojecten.Meer info:www.erfgoedcellen.be
Jeugdbewegingen en erfgoed
69
biJLagen
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN BANDINHOUDSFICHE VAN EEN INTERVIEW
i Donderdag22mei2008i NationaalsecretariaatvanChirojeugdVlaanderen,Kipdorp30,2000Antwerpeni InterviewoverdeChirovanvroegeri Project:ChiroExpo,erfgoedprojectnaaraanleidingvan75jaarChiroi Naamgeïnterviewde:HermanVanWinckel(zatindeChirovan1954tot1973)
Tellernummers Inhoud in trefwoorden
0.00-1.10 OverzichtcarrièreindeChiro:vanChiroSint-LaurentiustotverbondAntwerpen
1.10-2.30 Spelenenspelterreinen
2.30-3.40 Lokaleneninrichtinglokalen
3.40-4.20 Verschillendesoortenspelendiegespeeldwerden
4.20-6.10 Geschiedenisvandelokalen
6.10-7.40 Thema’seninkledingvandespelen
7.40-8.30 Voorbereidingspelprogrammaalsleiding:inspiratie,aanpak,uitwerking,inkleding
8.30-9.20 Optocht
9.20-11.30 Uniformenspelkledij:evolutieengebruik
11.30-11.40 Zingenenzangstonde
11.40-12.40 Ingroepnaarhetlof
12.40-14.40 Liederen:Chiroliederen,andereliederen,zelfgemaakteliederen
14.40-15.05 Volksdansen
15.05-16.20 Muziekkapel&anekdoteovermuziekkapeltijdensbivakinBouillon
16.20-17.40 Rituelen:vlaggengroet,openingsformatie,oudeteksten
17.40-19.30 Inlijvingenbelofte:voorwaarden,voorbereiding,plechtigheid,tekst
19.30-20.35 Chiromales,meivaarten,gewest-enverbondsavonden
20.35-23.50Stijlelementen:groepsbanier,afdelingsbanieren,pennoenen,kentekens,schildjes,schouderlintjes,emblemen,voorschriftenoverhetuniform
23.50-26.50 Bivak:locaties,buitenlandsbivak&anekdotebivakinKanne
26.50-28.10 Bivak:slapeninlokalen,tenten,activiteiten,activiteitenmetdehelegroep
28.10-30.00 Rituelenopbivak:formatie,sameneten,avondlied,afsluiter,misviering
30.00-31.00 Kampvuur
31.00-31.40 Etenopbivak
31.40-34.00 Leiding:voorbereidingprogramma’s,leidingskring,onderhoudlokalen,eendagalsleiding
34.00-35.00 Leidingsengagement
35.00-35.20 Cursussen
35.20-37.30 LanddagenenTop64
37.30-39.30 VieringvanChristusKoningenpaasmismeteersteVlaamstaligemis
39.30-41.00 Protestactiesenbetogingenmetdeleiding
41.00-42.20 Parochieraad,oudercomité,jeugdraad,jeugdclub
42.20-47.47 NaamsveranderingChirogroep
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN BEWAARCONTRACT OF BEWAAROVEREENkOMST TUSSEN EEN GROEP EN IEMAND DIE ARCHIEFMATERIAAL IN BRUIkLEEN GEEFT AAN EEN GROEP
TIJDElIJKE BEWAArgEVINgtussen
[Aanspreking voornaam en naam][Functie][Straat en nummer, postnummer en gemeente]
hiernadebewaargevergenoemdenerzijds,
en
KSJBerbroekanderzijds,hiervertegenwoordigddoor[naam ondertekenaar]
wordt het volgende overeengekomen:
Debewaargevergeeftzijnarchiefen/ofdocumentatie,alsvolgtbeschreven:[beschrijving inhoud bewaargeving]intijdelijkebewaring.
1. modaliteiten
1.KSJBerbroekzalvoornoemdarchiefen/ofvoornoemdedocumentatiebeherenmetdezorgenvaneengoedhuisvader.KSJBerbroekverbindtzichertoeomhetinbewaringgegevenmateriaalteverzekerentegenbrandenwaterschade,bijeendegelijkeverzekeringsmaatschappij.
2.Tijdensdeovereengekomenperiodewordthetinbewaringgegevenarchiefen/ofdedocumentatiegereproduceerddoormiddelvanfoto’s,kopies,enzovoort.
3.Debewaarnemerverbindtzichertoehetinbewaringgegevenmateriaaltenlaatsteop[datum]definitiefterugtebe-zorgenaandebewaargever,indestaatwaarinhetzichbevondbijhetsluitenvandezeovereenkomst.
4.Elkeraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelatingdoordebewaargeverzelf.
2. SlotartikelVooralwatnietindezeovereenkomstwerdvoorzien,wordtverwezennaardeartikels1915totenmet1948vanhetBurgerlijkWetboek.
OpgemaaktinBerbroekop[datum]intweeexemplaren,waarvanelkepartijverklaartééntehebbenontvangen.
KSJBerbroekDebewaargever
Naambewaarnemer Naambewaargever
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN BEWAARCONTRACT OF BEWAAROVEREENkOMST TUSSEN EEN GROEP EN EEN HEEMkRING OF EEN LOkAAL ARCHIEF BIJ HET SCHENkEN VAN ARCHIEF
CONTrACT VAN BEWAArgEVINg VAN ArCHIEFtussen
[Aanspreking voornaam en naam][Functie][Straat en nummer, postnummer en gemeente]
hiernadebewaargevergenoemdenerzijds,
en
HeemkringDeGoedenOudenTijd,anderzijds,hiervertegenwoordigddoor[naam ondertekenaar],hiernadebewaarnemergenoemd,
wordt het volgende overeengekomen:
- Debewaargevergeeftzijnarchief,alsvolgtbeschreven: [Beschrijving van de bewaargeving] op[datum]aanHeemkringDeGoedenOudenTijdinbewaring.Daarwerdhetingeschreveninhet
aanwinstenregisteronderhetnummer[aanwinstennummer]- Departijenwensenhunrechtenenplichtenalsvolgtvastteleggen:
Art. 1. Voorwerp van de overeenkomstDebewaargevergeefthierbijzijnofhaararchiefinbewaringaanHeemkringDeGoedenOudenTijdalsdehiernabepaaldevoorwaardennageleefdworden.
Art. 2. Voorwaarden van bewaring2.1HeemkringDeGoedenOudenTijdzalvoornoemdarchiefbeherenmetdezorgenvaneengoedhuisvader.
2.2Binnendekortstmogelijktijdzalervanhetarchiefeeninventarisopgemaaktwordenwaarvandebewaargeveréénexemplaarontvangt.
2.3Debewaargeverheeftaltijdvoorrangbijhetopvragenvanhetarchiefuithetinbewaringgegevenfonds,vooreennaoverlegtebepalenperiode.
2.4Debewaargeverkanaltijdhetinbewaringgegevenmateriaalgeheelofgedeeltelijkterugvorderen,opvoorwaardedatHeemkringDeGoedenOudenTijdhiervantenminstezesmaandenopvoorhandopdehoogtegebrachtwordtviaeenaangetekendebrief.
Art. 3. Duur van de bewaargevingDezeovereenkomstwordtgeslotenvooreentermijnvantwintigjaar.TenzijdebewaargevertenlaatstezesmaandenvoorhetverstrijkenvandetermijnviaeenaangetekendebriefaanHeemkringDeGoedenOudenTijdietsanderslaatweten,zaldeovereenkomsttelkensautomatischverlengdwordenvoordezelfdetermijn.
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
Art. 4. Bijzondere voorwaarden van toegankelijkheidA.Voornatuurlijkepersonena) Tijdens het leven van de bewaargever:Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelatingdoordebewaargeverzelfdoormiddelvanstandaardverzoekformulieren.b) Na het overlijden van de bewaargever:Nahetoverlijdenvandebewaargeverenvoorzoveraandebewaargevingintoepassingvanart.3geeneindeisgekomen,neemtHeemkringDeGoedenOudenTijdhetbeheervanhettoevertrouwdearchiefdefinitiefoverenverwerftzijhetrechtomtoestemmingtegevenvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenenhetrechtomtotpublicatieovertegaanvaninbewaringgegevenstukken.
B.Voororganisatiesa) Tijdens het bestaan van de organisatie: Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelating
vandeinonderlingoverlegaangeduideverantwoordelijke:- voorderdendoormiddelvandestandaardverzoekformulieren- voordeeigenpersoneelsledenvandeorganisatiedoormiddelvaneenschriftelijketoestemmingdoor
deaangeduideverantwoordelijkeb) Na ontbinding van de organisatie: Wanneerdeorganisatieophoudttebestaan,omwelkeredendanook,envoorhetverstrijkenvan
determijnbepaaldinart.3neemtHeemkringDeGoedenOudenTijd,tenzijopdatogenblikandersovereengekomenmeteenrechtsopvolgervandebewaargever,hetbeheervanhettoevertrouwdearchiefover,hierbijinbegrepenmaarnietbeperkttothetverlenenvandetoestemmingvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenen/ofhetrechtomtotpublicatieovertegaanvanhetinbewaringgegevenarchief.
Art. 5 KostenbepalingAandebewaringzijngeenkostenverbonden.
Art. 6 SlotartikelVooralwatnietindezeovereenkomstwerdvoorzien,wordtverwezennaardeartikels1915totenmet1948vanhetBurgerlijkWetboek.
OpgemaaktinSchakkebroekop[datum]intweeexemplaren,waarvanelkepartijverklaarterééntehebbenontvangen.
VoordebewaarnemerDebewaargeverHeemkringDeGoedenOudenTijd
Naam Naam
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN BEWAARCONTRACT OF BEWAAROVEREENkOMST TUSSEN EEN GROEP EN EEN HEEMkRING OF EEN LOkAAL ARCHIEF BIJ HET SCHENkEN VAN DOCUMENTATIE
CONTrACT VAN BEWAArgEVINg VAN DOCumENTATIEtussen
[Aanspreking voornaam en naam][Functie][Straat en nummer, postnummer en gemeente]
hiernadebewaargevergenoemdenerzijds,
en
HeemkringDeGoedenOudenTijd,anderzijds,hiervertegenwoordigddoor[naam ondertekenaar],hiernadebewaarnemergenoemd,
wordt het volgende overeengekomen:
- Debewaargevergeeftzijnofhaardocumentatie,alsvolgtbeschreven: [Beschrijving van de bewaargeving] op[datum]aanHeemkringDeGoedenOudenTijdinbewaring.Daarwerdhetingeschreveninhet
aanwinstenregisteronderhetnummer[aanwinstennummer]- Departijenwensenhunrechtenenplichtenalsvolgtvastteleggen:
Art. 1. Voorwerp van de overeenkomstDebewaargevergeefthierbijzijnofhaardocumentatieinbewaringaanHeemkringDeGoedenOudenTijdalsdehiernabepaaldevoorwaardennageleefdworden.
Art. 2. Voorwaarden van bewaring2.1HeemkringDeGoedenOudenTijdzalvoornoemdedocumentatiebeherenmetdezorgenvaneengoed
huisvader.
2.2Binnendekortstmogelijketijdzalervandedocumentatieeeninventarisopgemaaktwordenwaarvandebewaargeveréénexemplaarontvangt.
2.3Debewaargeverheeftaltijdvoorrangbijhetopvragenvandedocumentatieuithetinbewaringgegevenfonds,vooreennaoverlegtebepalenperiode.
2.4Debewaargeverkanaltijdhetinbewaringgegevenmateriaalgeheelofgedeeltelijkterugvorderen,opvoorwaardedatHeemkringDeGoedenOudenTijdhiervantenminstezesmaandenopvoorhandopdehoogtegebrachtwordtviaeenaangetekendebrief.
Art. 3. Duur van de bewaargevingDezeovereenkomstwordtgeslotenvooreentermijnvantwintigjaar.TenzijdebewaargevertenlaatstezesmaandenvoorhetverstrijkenvandetermijnviaeenaangetekendebriefaanHeemkringDeGoedenOudenTijdietsanderslaatweten,zaldeovereenkomsttelkensautomatischwordenverlengdvoordezelfdetermijn.
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
Art. 4. Bijzondere voorwaarden van toegankelijkheidA.Voornatuurlijkepersonena) Tijdens het leven van de bewaargever: Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelating
doordebewaargeverzelfdoormiddelvanstandaardverzoekformulieren.b) Na het overlijden van de bewaargever: Nahetoverlijdenvandebewaargeverenvoorzoveraandebewaargevingintoepassingvanart.3
geeneindeisgekomen,neemtHeemkringDeGoedenOudenTijdhetbeheervandetoevertrouwdedocumentatiedefinitiefoverenverwerftzijhetrechtomtoestemmingtegevenvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenenhetrechtomtotpublicatieovertegaanvaninbewaringgegevenstukken.
B.Voororganisatiesa) Tijdens het bestaan van de organisatie: Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelating
vandeinonderlingoverlegaangeduideverantwoordelijke,- voorderdendoormiddelvandestandaardverzoekformulieren- voordeeigenpersoneelsledenvandeorganisatiedoormiddelvaneenschriftelijketoestemmingdoor
deaangeduideverantwoordelijkeb) Na ontbinding van de organisatie: Wanneerdeorganisatieophoudttebestaan,omwelkeredendanook,envoorhetverstrijkenvan
determijnbepaaldinart.3neemtHeemkringDeGoedenOudenTijd,tenzijopdatogenblikandersovereengekomenmeteenrechtsopvolgervandebewaargever,hetbeheervandetoevertrouwdedocumentatieover,hierbijinbegrepenmaarnietbeperkttothetverlenenvandetoestemmingvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenen/ofhetrechtomtotpublicatieovertegaanvandeinbewaringgegevendocumentatie.
Art. 5 KostenbepalingAandebewaringzijngeenkostenverbonden.
Art. 6 SlotartikelVooralwatnietindezeovereenkomstwerdvoorzien,wordtverwezennaardeartikels1915totenmet1948vanhetBurgerlijkWetboek.
OpgemaaktinSchakkebroekop[datum]intweeexemplaren,waarvanelkepartijverklaarterééntehebbenontvangen.
VoordebewaarnemerDebewaargeverHeemkringDeGoedenOudenTijd
Naam Naam
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN COLOFON VAN EEN TENTOONSTELLING
Deze tentoonstelling werd gerealiseerd door:naam organisatieinsamenwerkingmetnaam organisatie
Samenstelling: naamIn samenwerking met: namenmet medewerking van: namen en organisaties
met dank aan: namen en organisatiesmet dank aan de locatie: naam van de locatiemet steun van: namen en organisaties en overheden
Vormgeving tentoonstelling:namenTekstcorrectie: naam
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN CONTRACT VAN EEN INTERVIEW
OVErEENKOmST TOT gEBruIK VAN AuDIO-OPNAmEOndergetekende,
De heer / mevrouw
Adres:
Postcode en plaats:
Telefoonnummer:
Hierna genoemd ‘de geïnterviewde’
En Chirojeugd-Vlaanderen vzw, hier vertegenwoordigd door
De heer / mevrouw
Adres: Kipdorp 30
Postcode en plaats: 2000 Antwerpen
Komenhetvolgendeovereen:
Betreffendehetinterviewnaaraanleidingvan75jaarChiro,geregistreerdop:[datum]
1. Chirojeugd-Vlaanderen vzw bevestigt dat het genoemde verhaal enkel voor wetenschappelijke, educatieve of sociaal-culturele doeleinden gebruikt zal worden, op de manier die beschreven is in punten 2 en 3, en zonder winstoogmerk. Bij elk ander gebruik is vooraf schriftelijke toestemming van de geïnterviewde vereist.
2. De geïnterviewde verleent Chirojeugd-Vlaanderen vzw de toestemming om – zonder dat daarvoor een vergoeding betaald moet worden – het verhaalygeheelygedeeltelijk
tegebruikenvoorywetenschappelijkonderzoekypresentatieingedruktevormypresentatiealsaudiofragment(bv.bijtentoonstellingen)ypresentatieopinternetypresentatieopradioyinspiratiebronvoorcultureleproductiesyterpromotieofterillustratiebijandereprojectenovermondelingerfgoed
Als‘gedeeltelijk’aangeduidwerd,gelievehiernaperpassageaantegevenwelkvoorbehoudwordtgemaakt:
3. Degeïnterviewdebevestigtdatzijn/haarverhaalgeeninbreukpleegtopauteursrechtendietoebehorenaanderdenenvrijwaartChirojeugd-Vlaanderenvzwvooralleaansprakendiederdenzoudenkunnenuitoefeneninverbandmetdeindezeovereenkomstverleenderechten.
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
4. Hetverhaalmagnietopenbaargemaaktwordenopeenmanierwaardoorinbreukwordtgepleegdopdepersoonlijkheidsrechtenvandegeïnterviewde.Ermogenevenminwijzigingenaangebrachtwordenzonderdetoestemmingvandegeïnterviewde(metuitzonderingvanlouterformeel-technischeaanpassingen).
5. Telkenswanneerhetverhaalgebruiktwordt,zoalsvermeldindepunten1en2,wordtdenaamvandegeïnterviewdevermeld.
6. BijgebruikvanhetverhaalvooreenpublicatieingedruktevormlevertChirojeugd-Vlaanderenvzwperomgaandeenzonderkosteneenbewijsexemplaaraandegeïnterviewde.
7. Chirojeugd-Vlaanderenvzwverplichtzichertegenoverdegeïnterviewdetoehetverhaalopeendeskundigemaniertebewarenentebehereneneralseen‘goedehuisvader’zorgvoortedragen.
8. Chirojeugd-Vlaanderenvzwdraagtdekostenvanbewaringenbeheer.
9. Dezeovereenkomstgeldtvooronbepaaldeduur.Degeïnterviewdekanhieraaneeneindestellenviaeenaangetekendschrijvendatnadriemaandenuitwerkingzalhebben.Eendergelijkebeëindigingzalgeeneffecthebbenopalaangeganeengagementen.
OpgemaaktintweeexemplareninAntwerpenop[datum]
Degeïnterviewde Chirojeugd-Vlaanderenvzw
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN IDENTIFICATIEFICHE VAN EEN INTERVIEW
1. CONTACTgEgEVENS
Naamenvoornaam: _________________________________________________________________________Adres: _____________________________________________________________________________________
Telefoonnummer:____________________________________________________________________________E-mail:_____________________________________________________________________________________
2. PErSOONlIJKE gEgEVENS
Geboorteplaats:_____________________________________________________________________________Geboortedatum:_____________________________________________________________________________
Broers:_____________________________________________________________________________________Zussen: ____________________________________________________________________________________
Naamvader:________________________________________________________________________________Naammoeder: ______________________________________________________________________________
Burgerlijkestand:____________________________________________________________________________Aantalkinderen:_____________________________________________________________________________
Inwonendbijoudersvan_______________________________ tot____________________________________Alleenstaandvan _____________________________________ tot____________________________________Samenwonendvan ___________________________________ tot____________________________________Getrouwdvan _______________________________________ tot____________________________________Weduwe/weduwnaarvan______________________________ tot____________________________________
Verblijfplaatsen:i-locatie: ______________________ van___________________________tot___________________________-locatie: ______________________ van___________________________tot___________________________-locatie: ______________________ van___________________________tot___________________________
Opleidingen:________________________________________________________________________________Diploma’s:__________________________________________________________________________________
Beroepen:i-functie:______________________ van___________________________tot___________________________-functie:______________________ van___________________________tot___________________________-functie:______________________ van___________________________tot___________________________
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
3. lIDmAATSCHAPPEN
Jeugdbeweging: ____________________________________________________________________________
Religieuzevereniging: ________________________________________________________________________
Culturelevereniging:_________________________________________________________________________
Sportvereniging:_____________________________________________________________________________
Vrijwilligersvereniging:________________________________________________________________________
4. JEugDBEWEgINg
Lidvan:____________________________________________________________________________________ Afdelingen:_________________________________________________________________________________Van ______________________________________tot______________________________________________
Leidingvan: ________________________________________________________________________________Afdelingen:_________________________________________________________________________________Van ______________________________________tot______________________________________________
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN THEMALIJST VAN EEN INTERVIEW
InterviewoverdeChirovanvroegerProject:ChiroExpo,erfgoedprojectnaaraanleidingvan75jaarChiro
Thema’s:
1.i Activiteiteniopizondagnamiddag2.i Spelen3.i Rituelenienistijl4.i Specialeiactiviteiten5.i Bivak6.i Leiding7.i Maatschappelijkiengagement8.i Vriendschap
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN PAGINA UIT EEN GASTENBOEk
Naam:_____________________________________________________________________________________
Woonplaats:________________________________________________________________________________
Geboortedatum: ____________________________________________________________________________
IkbenlidvanChiro: __________________________________________________________________________
Sinds: _____________________________________________________________________________________
Of
IkwaslidvanChiro:__________________________________________________________________________Van:______________________________________tot:______________________________________________
Mijnfavorieteafdeling:_______________________________________________________________________
Hetleukstespel:_____________________________________________________________________________
Hetlekkerstegerechtopkamp:________________________________________________________________
HetmooisteChiroliedje:______________________________________________________________________
MijnbesteChiroherinnering: __________________________________________________________________
Ikvonddetentoonstelling:____________________________________________________________________.
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN CONTRACT VAN BEWAARGEVING VAN EEN INTERVIEW
Tussen
[Aanspreking voornaam en naam][Functie][Straat en nummer, postnummer en gemeente]
hiernadebewaargevergenoemdenerzijds,
en
Chirojeugd-Vlaanderenvzwanderzijds,hiervertegenwoordigddoor[naam ondertekenaar]
wordt het volgende overeengekomen:
- Debewaargevergeeftzijn/haarinterview,alsvolgtbeschreven: [Beschrijving van het interview] op[datum]aanChirojeugd-Vlaanderenvzwinbewaring.Daarwerdhetingeschreveninhet
aanwinstenregisteronderhetnummer[aanwinstennummer]- Departijenwensenhunrechtenenplichtenalsvolgtvastteleggen:
Art. 1. Voorwerp van de overeenkomstDebewaargevergeefthierbijzijn/haarinterviewinbewaringaanChirojeugd-Vlaanderenvzwalsdehiernabepaaldevoorwaardennageleefdworden.
Art. 2. Voorwaarden van bewaring2.1 Chirojeugd-Vlaanderenvzwzalvoornoemdinterviewbeherenmetdezorgenvaneengoedhuisvader.
2.2 Binnendekortstmogelijketijdzalervanhetintervieweeninventarisopgemaaktwordenwaarvandebewaargeveréénexemplaarontvangt.
2.3 Debewaargeverheeftaltijdvoorrangbijhetopvragenvaninterviewsendocumentenuithetinbewaringgegevenfondsvooreennaoverlegtebepalenperiode.
2.4 Debewaargeverkanaltijdhetinbewaringgegevenmateriaalgeheelofgedeeltelijkterugvorderen,opvoorwaardedatChirojeugd-Vlaanderenvzwhiervantenminstezesmaandenopvoorhandopdehoogtegebrachtwordtviaeenaangetekendebrief.
Art. 3. Duur van de bewaargevingDezeovereenkomstwordtgeslotenvooreentermijnvantwintigjaar.TenzijdebewaargevertenlaatstezesmaandenvoorhetverstrijkenvandetermijnviaeenaangetekendebriefaanChirojeugdVlaanderenietsanderslaatweten,zaldeovereenkomsttelkensautomatischverlengdwordenvoordezelfdetermijn.
Art. 4. Bijzondere voorwaarden van toegankelijkheidA.Voornatuurlijkepersonena) Tijdens het leven van de bewaargever:Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelatingdoordebewaargeverzelfdoormiddelvanstandaardverzoekformulieren.b) Na het overlijden van de bewaargever:Nahetoverlijdenvandebewaargeverenvoorzoveraandebewaargevingintoepassingvanart.3geeneindeisgekomen,neemtChirojeugd-Vlaanderenvzwhetbeheervandetoevertrouwdeinterviewsdefinitiefoverenverwerftzehetrechtomtoestemmingtegevenvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenenhetrecht
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
omtotpublicatieovertegaanvaninbewaringgegevenstukken.
B.Voororganisatiesa) Tijdens het bestaan van de organisatie:Raadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenzalslechtskunnennaeenuitdrukkelijkeschriftelijketoelatingvandeinonderlingoverlegaangeduideverantwoordelijke,
- voorderdendoormiddelvandestandaardverzoekformulieren- voordeeigenpersoneelsledenvandeorganisatiedoormiddelvaneenschriftelijketoestemmingdoor
deaangeduideverantwoordelijkeb) Na ontbinding van de organisatie: Wanneerdeorganisatieophoudttebestaan,omwelkeredendanook,envoorhetverstrijkenvandetermijnbepaaldinart.3neemtChirojeugd-Vlaanderenvzw,tenzijopdatogenblikandersovereengekomenmeteenrechtsopvolgervandebewaargever,hetbeheervandetoevertrouwdeinterviewsover,hierbijinbegrepenmaarnietbeperkttothetverlenenvandetoestemmingvoorraadplegingen/ofkopiëringen/ofuitleenen/ofhetrechtomtotpublicatieovertegaanvaninbewaringgegeveninterviews.
Art. 5 KostenbepalingAandebewaringzijngeenkostenverbonden.
Art. 6 SlotartikelVooralwatnietindezeovereenkomstwerdvoorzien,wordtverwezennaardeartikels1915totenmet1948vanhetBurgerlijkWetboek.
OpgemaaktinAntwerpenop[datum]intweeexemplaren,waarvanelkepartijverklaarterééntehebbenontvangen.
VoordebewaarnemerDebewaargeverChirojeugd-Vlaanderenvzw
Naam Naam
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
VOORBEELD VAN EEN VRAGENLIJST VAN EEN INTERVIEW
INTErVIEW OVEr DE CHIrO VAN VrOEgErProject:ChiroExpo,erfgoedprojectnaaraanleidingvan75jaarChiro
Vragen thema spel:
Algemeen- SpeeldenjullieveelindeChiro?- Watspeeldenjullieallemaal?- Verschillende soorten spelen: binnen-, buiten-, bos-, kring-, stads-, dorps-, plein-, sport-, fantasie-,
creatieve,expressieve,rustige,hevigespelen?- Watspeeldenjulliehetmeest?- Watwarendefavorietespelen?- Watwarendeminstfavorietespelen?- Waaromwarendatdemeestenminstfavoriete?- Speeldenjullieanderespelletjesopbivak?
Plaats- Waarspeeldenjullie?- Speeldenjulliebinnenofbuiten?- Inhetheem,hetdorp,hetpark,eenplein,hetbos,speelplaatsvaneenschool?- Kunjehetheembeschrijven,endeanderespeelplekjes?- Watwarendefavorieteplaatsenomtespelen?
materiaal- Haddenjullieeenmateriaalkot?- Waarstonddat?- Haddenjullieveelspelmateriaal?- Kunjedatmateriaalbeschrijven?
Herkomst- Wieverzondespelletjes?- Speelden jullie spelletjes uit boekjes? Van Chirojeugd Vlaanderen of uit zelfgemaakte boekjes? Uit
tijdschriften,bv.vanChirojeugdVlaanderen?- Speeldenjullieookzelfverzonnenspelletjes?
Speciaal- Verkleeddenjulliezichvaak?Wasereenverkleedkoffer?- Knutseldenjullievaak?Watvooral?Wanneer?- Dedenjulliesomsookaansport?Welke?- Gingenjulliesomsoptocht?Specialetochten?- Speeldenjulliesomstoneel?
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
coLofonDeze tekst werd gerealiseerd door:Chirojeugd-VlaanderenvzwJNMFOSOpenScoutingKSJ-KSA-VKSJKLJScoutsenGidsenVlaanderenJeugdRodeKruisWelJongNietHetero
Met dank aan:JannaLefevereGeertjeCoolsAndyDemeulenaereAntonPennemanLeenVanBockstalLievenCasteelsChristelRogiersLucDeMunckPeterVandeLoock
A. De Belder, Johan van Frayenhoven, Natalie de Gheldue, Marc De Coninck, Jan De Broeck, Marc Van den Bosch, Koen Van Eenaeme, Jan De Vroey, Paul Delacourt, Piet Verougstraete, Gilbert d’Haen, Luk Claes, E. Mannekens (foto’s Scouts en Gidsen Vlaanderen)
Taalcorrectie:BartBooneVormgeving:JanVanBostraeten
Wettelijk depotnummer:D/2010/2909/1
biJLage biJ ‘Jeugdbewegingen en erfgoed’
Top Related