Succesvol blijven werken met geoinformatie
‘Geografisch denken is voor ons een tweede natuur’
INperspectiefg e o g r a f i s c h d e n k e n e n d o e n
een uitgave van ESRI Nederland nr.022009
Door sameNwerkeN
meer profIjt vaN
GIs
NIeuws
6 GIS-pionier Henk Scholten ontvangt
Lifetime Achievement
6 Meer thema’s op GIS Conferentie
6 Praktisch ArcGIS-handboek speciaal
voor gemeenten
7 Hulpverlening Gelderland Midden
krijgt award
7 Alliantie verbindt Localyse en APOS
Systems
7 Gemeenten gaan voor ArcGIS
9 Den Haag kiest voor ESRI Nederland
9 Eagle Mobiel operationeel
9 Flinke groei voor geo-sector
34 Onbeperkt GIS voor kleine en
middelgrote gemeenten
DIeNsteN
30 CBT
Computer Based Trainingen in
tweede helft 2009
ColumN
17 Jonge honden doen geen geo
25 Gemeenten, laat u inspireren!
45 Perspectief van boven gezien!
overIG
5 Voorwoord
18 Dicht bij de ‘ESRI-bron’
22 Het geheim van Henk Scholten
achter zijn GIS-succes
36 ‘Geografisch denken is voor ons een
tweede natuur’
39 De basisregistraties te lijf met ArcGIS
42 IT’er gevraagd!?
Colofon
In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland. Het magazine brengt actuele ontwikkelingen op het gebied van geografische infor-matie in Nederland. De focus ligt op standaard GIS-toepassingen en praktijkvoorbeelden.
ContaCt E: [email protected] T: +31 (0) 10 217 07 00I : www.in-perspectief.nl
RedaCtieHarmen van Doorn
Aan deze uitgave werkten meePeter van de Crommert Michel DerksenRoland HaarbrinkWilfred Hermans Erik MeerburgFrits van der Schaaf Vincent SiebenGineke SnoerenNiels Tuijtel
ontweRpKaren Stultiens
FotoGRaFieMarcel Krijger (tenzij anders ver-meld)
VoRmGeVinG en dRukThe Dairy, Rotterdam‘t Papierenhuys
oplaGe4.500 exemplaren
abonnementenOrganisaties met een onderhouds-contract van ESRI Nederland krijgen In Perspectief kosteloos toegestu-urd. Zonder onderhoudscontract is het ook mogelijk om In Perspectief te ontvangen. Een jaarabonnement kost 25 euro (excl. btw).
adVeRteRenESRI Nederland biedt partners en relaties de mogelijkheid zich te profileren in In Perspectief. Vraag naar de advertentiemogelijkheden (voorwaarden, tarieven en aan-leverspecificaties) via [email protected].
diSClaimeRESRI Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in In Perspectief. Aan de verstrekte infor-matie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaart- en bee-ldmateriaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit In Perspectief mogen alleen openbaar worden ge-maakt na schriftelijke toestemming van ESRI Nederland.
GIs voor...
12 GEMEENTEN
Door samenwerken meer profijt
van GIS
28 GEMEENTEN
Leusden aan slag na implementatie
GeoWeb
GIs werkt!
10 LANDBOuW
‘Ontwikkelingen in landbouwsector
vragen om geografisch gebaseerde
informatie’
toeN eN Nu
40 GEO-SERVICES
goed geregeld
partNers
20 KuIS VAN DHV
maakt het de kavelverkoper ge-
makkelijk
opINIe
26 PLANPROCES
‘Zekerheid van een complete
Wro-oplossing binnen één applicatie’
esrI NeDerlaND
32 ED VAN INGEN
Succesvol blijven werken met
geoinformatie
3
Door samen-
werken meer
profijt van Gis
Dicht bij de
‘esri-bron’
‘GeoGrafisch
denken is voor
ons een tweede
natuur’
Het Geheim van
henk scholten
achter zijn Gis-
succes
INhoudsopGavein perspectief, nummer twee tweeduizendnegen
“Als er te weinig
mensen vakinhoudelijk
worden opgeleid is dat
ook ons probleem.”
12 36
42
18 22
Werken aan écht betere dienstverlening?CiVision Kadaster/WKPB-GIS maakt het mogelijk!
De WKPB staat niet stil. Daarom zien steeds meer gemeenten nut en noodzaak van het geïntegreerd werken met GIS. Door gebruik te maken van GIS toepassingen worden de gebieden waarop publiekrechtelijke beperkingen rusten “vertaald” naar de betrokken kadastrale percelen.Met de module WKPB-GIS integreert u administratieve kadastrale gegevens met geometrische kadastrale gegevens. De module WKPB-GIS biedt gebruikersgemak en efficiëncy. Bijvoorbeeld door de mogelijkheid beperkingscontouren geautomatiseerd te vergelijken met de kadastrale kaart. Verschillen worden voorkomen doordat CiVision Kadaster/WKPB-GIS zowel het administratieve als het grafische gedeelte beheerd vanuit één applicatie. Zo werkt u aan meer efficiënte werkprocessen en aan betere dienstverlening.
Al meer dan 25 jaar ondersteunt PinkRoccade Local Government met een uitgebreide portfolio oplossingen en (advies)diensten de lokale overheden bij de uitvoering van hun wettelijke taken en bij de optimalisering van hun bedrijfsvoering. Dit door kennis van en ervaring met wet- en regelgeving en met overheids proces sen te combineren met bewezen informatie- en communicatie technologie. Met meer dan 400 gedreven professionals biedt PinkRoccade Local Government kwaliteit, competenties en continuïteit en helpt zo de lokale overheid haar ambities effectief en efficiënt te realiseren. Met de Complete MidOffice© is PinkRoccade Local Government marktleider e-overheid dienstverlening!
Voor meer informatie www.pinkroccadelocalgovernment.nl of bel 088 - 661004
PinkRoccade advKlant Contact Centrum.indd 1 10-07-2009 11:52:47
Beste lezer,
Allereerst dank voor het positief ontvangen van de nieuwe
vormgeving van In Perspectief. We hopen u met dit magazine
te blijven informeren en inspireren door de onderwerpen en
diverse GIS-toepassingen waar we aandacht aan besteden.
Deze keer staat het thema operational awareness centraal,
één van de vier pijlers waarover ik de vorige keer schreef. Het
uitgangspunt bij operational awarness is het hebben van een
gedeeld beeld, ook wel Common Operating Picture (COP)
genoemd. Verschillende lagen informatie van verschillende
bronhouders komen op een geïntegreerde manier bijeen. Dit
kan zowel dynamisch van aard zijn (zoals bij crisismanagement),
maar ook in projectvorm waarbij verschillende partijen input
kunnen geven en van elkaar de veranderingen kunnen zien.
Vanouds is de term operational awareness op basis van een COP
iets vanuit de militaire wereld. Nu worden deze concepten mede
door de kracht van GIS ook toegepast in ruimtelijke ordening,
stedelijke ontwikkeling en inrichting van het landelijk gebied.
De complexe maatschappelijke vraagstukken zoals mobiliteit,
verstedelijking, en waterbeheersing eisen een brede aanpak en
gebruik van informatie via operational awareness.
Een voorbeeld uit de praktijk is het maken van een weg. Een
aannemer heeft geen provinciale kaarten tot zijn beschikking,
terwijl dat hem wel zou helpen zijn werk te doen. Zo vraagt GIS
om bepaalde vormen van samenwerken met efficiënter werken
als gevolg. Dit zagen we terug in het artikel van advies- en
ingenieursbureau Brein in de vorige editie van In Perspectief.
Crisismanagementsysteem Eagle is hier ook een voorbeeld van.
De grote kracht van GIS is diverse werkvelden samen te brengen.
Dit geeft de mogelijkheid om informatie van verschillende
organisaties te integreren op basis van locatie.
In de volgende In Perspectief licht ik één van de andere thema’s
toe. Graag tot dan,
Frits van der Schaaf
adjunct-directeur
ESRI Nederland
voorwoorD
5
6
GiS-pionier Henk Scholtenontvangt lifetime achievement
meer thema’s op GiS Conferentie
Henk Scholten maakte zo’n 25 jaar
geleden samen met Jan Scheurwater
(oprichter van Tensing) een reis naar
Amerika om na te gaan of een GIS-
systeem een oplossing zou zijn voor
het ministerie van VROM. Hij was
één van de eerste Nederlanders die
werkte met GIS.
De eigenzinnige GIS’er is altijd een
echte pionier gebleven. Tot op de
dag van vandaag beweegt hij zich
voorop in de ontwikkelingen die
de GIS-wereld doormaakt. Met zijn
bedrijf, Geodan, ontwikkelde hij di-
verse applicaties die wereldwijd be-
wondering oogstten. Dangermond
vormde voor Scholten steeds een
enorme bron van inspiratie. De GIS-
pionier werd ook twee keer hoog-
leraar aan de Vu.
Scholten spreekt tijdens de GIS Con-
ferentie in september in Rotterdam
opnieuw op een ESRI-evenement.
Lees een samenvatting van de pre-
sentatie op pagina 28.
Er wordt tijdens de GIS Conferentie
gezocht naar de toepassing van GIS
en er wordt de oplossingsgericht-
heid van geoinformatie benadrukt.
Na een jaar vol inspiratie door het
thema ‘Denkend aan Geo’, is dit jaar
de beurt aan de praktijk: GIS werkt!
De sprekers zijn: Henk Scholten
(Geodan), Arnold Bregt (Wagenin-
gen universiteit) en Hans van Eijk
(Qualcomm Enterprise Services Eu-
rope).
E-mail voor meer informatie naar
Henk Scholten heeft tijdens de eSRi international user Conference in San
diego (Verenigde Staten, Californie) een life time achievement in ontvangst
genomen. directeur en oprichter van eSRi, Jack dangermond, overhandigde
hem de speciale prijs persoonlijk. Hierna mocht Scholten plenair een presen-
tatie geven.
de GiS Conferentie pakt dit jaar voor
het eerst groots uit met thema’s. op
de zestiende editie – 23 en 24 sep-
tember in de Rotterdamse doelen
– zijn paviljoens te vinden die zich
richten op mobiel GiS, mashups en
Sdi’s. Het thema ‘GiS werkt!’ loopt
als een rode draad door alle onder-
delen van de conferentie heen.
Met behulp van dit boek slaat Barend Sneller een brug
tussen de vragen in de gemeente en ArcGIS. Het boek
behandelt in eenvoudige stappen de opbouw van een
centrale geodatabase tot en met het beheer, gebruik en
analyse ervan.
Veel gemeenten willen graag de bestaande digitale
gegevens analyseren, verbeteren en beter combineren.
De gegevens en werkprocessen zijn bij iedere gemeente
vergelijkbaar, maar bij elke gemeente net weer even iets
anders ingevuld. Met dit handboek halen gemeenten
meer uit hun gegevens.
Bestel het boek t.w.v. 39,95 euro of e-mail voor meer in-
formatie naar [email protected]
Lees op pagina 39 een recensie over het handboek.
praktisch arcGiS-handboek speciaal voor gemeenten
Foto: Eric Laycock
Eén van die gemeenten die onlangs
koos voor ESRI is Leusden. Kees Waal-
dijk legt uit: “Naar aanleiding van
onze functionaliteitseisen bleek dat
alleen ESRI hieraan kon voldoen. Een
voordeel is dat we met het ArcGIS-
platform klein kunnen beginnen en
dat we met het oog op de toekomst
eenvoudig uit kunnen breiden.”
Ook de begeleiding van de organisa-
ties door ESRI is een factor waardoor
gemeenten meer geneigd zijn te kie-
zen voor ArcGIS. Voor Kees Waaldijk
van de gemeente Leusden geldt dat
net zo. “Er is duidelijk sprake van
een proactieve en betrokken houding.
Hierdoor begrijpen ze wat wij nodig
hebben.”
Bert Vermeij, senior business consul-
tant voor ESRI Nederland, ziet een dui-
delijke trend in de keuze van gemeen-
ten. “Naast het besef dat een goed GIS
belangrijk is voor integraal werken,
stellen de laatste jaren gemeenten de
burger nog meer centraal. Het team
Geo-informatie heeft naast interne te-
genwoordig ook externe klanten, de
burger. GeoWeb en webservices zijn
de tools voor het goed en tijdig kun-
nen informeren van elke partij.”
De laatste vijf gemeenten die voor
ArcGIS hebben gekozen zijn Den
Haag, Zeewolde, Harderwijk, Zoeter-
meer en Leusden.
E-mail voor meer informatie naar
GIsnieuws
Gemeenten gaan voor arcGiS
Steeds meer gemeenten kiezen ervoor om hun processen te laten ondersteu-
nen door eSRi-software. Zij doen dit meestal na een korte periode waarin zij
zich bezinnen op de keuze voor een platform. Het blijkt dat het arcGiS-plat-
form vaak het beste aansluit op hun wensen.
7
Door het integreren van geodata met
een Business Intelligence-omgeving
ontstaat er meer inzicht en betere
performance van software. Localyse
is daarom een strategische alliantie
aangegaan met het Canadese bedrijf
APOS Systems. Localyse biedt advies
en oplossingen voor de gebruikers
van Business Intelligence-systemen
die behoefte hebben aan een beter
inzicht van en over hun verzorgings-
gebied.
Eén van de krachtigste oplossingen
die APOS Systems heeft ontwikkeld is
de integratiekit tussen SAP Business-
Objects en het ArcGIS-platform van
ESRI. Het resultaat van deze sys-
teemintegratie is een helder inzicht
in complexe informatie waardoor de
klant efficiënter en effectiever kan
werken.
Localyse is gespecialiseerd in Location
Intelligence (LI). LI is het op slimme
wijze combineren en analyseren van
gegevens over een gebied waarmee
het inzicht om betere beslissingen te
nemen vergroot wordt.
Hulpverlening Gelderland midden krijgt award Hulpverlening Gelderland Midden
(HGM) heeft tijdens de ESRI Interna-
tional user Conference in San Diego
een Special Achievement in GIS
Award ontvangen.
GIS wordt door HGM gebruikt om de
communicatie tussen verschillende
partijen tijdens rampenbestrijding
te verbeteren en om betere beslis-
singen te kunnen maken in levens-
bedreigende situaties
E-mail voor meer informatie naar
alliantie verbindt localyse en apoS Systems
Foto’s: Erik Visser
8
adVeRtentie
ProMark 500 + ProFlex 500
Voor meer informatie:
Magellan Navigation B.V.Ketelweg 12-143356 LE PapendrechtT : +31 (0)78 615 79 88F : +31 (0)78 615 20 27E : [email protected] : www.promagellangps.nl
Concurrerende voordelen:
• BLADE™ GNSS technologie• Geïntegreerd GSM/GPRS modem• Kabelvrij, lichtgewicht ontwerp• Robuuste rover + basis oplossing• Veelzijdig veldboek• Aantrekkelijk in prijs
maximale fl exibiliteit
© 2009 Magellan Navigation, Inc. Alle rechten voorbehouden. Magellan, het Magellan logo, ProMark, ProFlex, BLADE en FAST Survey zijn merknamen van Magellan Navigation, Inc.
ProMark™ 500 ProFlex™ 500
Het meest veelzijdige GPS/GNSS RTK systeem verkrijgbaar!
De nieuwe ProFlex 500 biedt u GPS+GLONASS+20 jaar ervaring. Deze krachtige en multi functionele ontvanger biedt u maximale mobiliteit en fl exibiliteit in een lichtgewicht, kabelvrije ontvanger. Met de unieke BLADE™ GNSS technologie bent u verzekert van snelle initialisatie, een ultieme GPS/GLONASS netwerk- oplossing en bent u voorbereid op het gebruik van toekomstige satellietsignalen.
De ProFlex 500 is de ideale oplossing voor een rugzak confi guratie, machine-besturing en maritieme toepassingen. ProMark 500 en ProFlex 500 bieden de gebruiker alle gemakken zoals Bluetooth, geïntegreerd GSM/GPRS modem en de meest gebruiksvriendelijke grafi sche software.
Lees meer over deze unieke combinatie op onze website www.promagellangps.nl en vraag naar de zeer aantrekkelijke voorwaarden!
9
den Haag kiest voor eSRi nederland De gemeente Den Haag en ESRI
Nederland hebben een contract
ondertekend voor een samen-
werking van 4 jaar. Dit gebeurde
nadat het Europese aanbestedings-
traject WebGIS Den Haag aan ESRI
Nederland werd gegund.
ESRI Nederland levert een frame-
work voor WebGIS-applicaties en
geoservices aan gemeente Den
Haag, gebaseerd op ArcGIS Server.
Hierop wordt een aantal appli-
caties gebouwd, zoals een bestem-
mingsplannen-viewer en integra-
tie met het gemeentelijke Content
Management Systeem. Het frame-
work wordt initieel gebaseerd op de
bestaande onderliggende databa-
ses en back office-systemen.
De gemeente Den Haag voldoet
met de implementatie van dit
framework aan zowel nationale
als internationale standaarden op
het gebied van geoinformatie. De
bouwwerkzaamheden in dit traject
worden uitgevoerd door zuster-
organisatie AQuAGIS.
E-mail voor meer informatie naar
Flinke groei voor geo-sector GeoBusiness Nederland bericht een groei van 17 procent in 2008 voor de sector geoinformatie ten opzichte van 2007.
Vorig jaar haalden geo-bedrijven een omzet van 900 miljoen euro. Dit staat in de eerste marktmonitor over de geo-
informatiesector, die GeoBusiness Nederland uitbracht.
Hulpverlening Gelderland midden
neemt de mobiele applicatie van
crisismanagementsysteem eagle in
gebruik. in het voorjaar is de applica-
tie uitvoerig getest door Gelderland
midden tijdens bosbrandoefeningen
op de Veluwe. Het gebruik van geo-
grafische informatie in het veld met
behulp van eagle mobiel heeft toe-
gevoegde waarde voor rampbestrij-
ding.
Eagle ondersteunt hulpdiensten en
voorziet tijdens een crisissituatie alle
betrokkenen van de juiste informa-
tie op het juiste moment volgens
het concept ‘netcentrisch werken’.
Aanvullend op het desktop-systeem
is binnen de Eagle suite ook een
mobiele versie ontwikkeld. Eagle
Mobiel ondersteunt hulpdiensten in
het veld en voorziet hen real time
van de juiste geografische informa-
tie die het operationeel optreden
vereenvoudigt.
Met behulp van Eagle kunnen hulp-
verleningsteams worden gevolgd
(track & trace) en kunnen hulpverle-
ners in het veld informatie toevoe-
gen en bewerken via een mobiele
dataverbinding. Het versturen van
opdrachten en meetberichten tus-
sen voertuigen en crisiscentra is nu
mogelijk. Hulpverlening Gelderland
Midden is de eerste organisatie die
voertuigen met deze applicatie uit-
gerust.
AuTEuR: Gineke Snoeren
E-MAIL: [email protected]
GIsnieuws
eagle mobiel operationeel
Foto: Geodan
10
‘ontwikkelingen in land bouwsector vragen omgeografisch gebaseerde informatie’ Gis werkt!
Elk jaar vanaf september gaan ze
weer op pad, de 160 medewerkers
van de buitendienst van Blgg, die
voor agrariërs grondmonsters ne-
men. Vooral in de herfst en winter
is dit actueel, omdat landbouwers
zich dan afvragen hoeveel ze moe-
ten bemesten om het volgende
oogstseizoen een goed resultaat te
bereiken. De vraag dringt zich ech-
ter steeds specifieker op: hoeveel
moet ik op welke plaatsen bemes-
ten om het meest optimale resul-
taat te krijgen? Agrariërs willen
graag weten waar ze aan toe zijn en
welke mogelijkheden ze hebben om
kostentechnisch gezien het meeste
rendement van het land te kunnen
krijgen.
Blgg is één van de belangrijkste
laboratoria in de agrarische sec-
tor voor monstername, onderzoek
en advies. Per jaar analyseert Blgg
zo’n 60.000 grondmonsters. Het be-
drijf heeft als doel de productie en
kwaliteit van het werk uit de land-
bouwsector te verbeteren. GIS is
nog maar sinds kort onderdeel van
de bedrijfsvoering en wordt steeds
verder geïntegreerd met de mon-
stername, het advies en verslag-
legging. “Alles moet automatisch
en alles moet straks in GIS”, aldus
bodemadviseur Petra van Vliet van
Blgg. “De huidige ontwikkelingen
in de landbouwsector vragen om
geografisch gebaseerde informa-
tie.” Ze zegt het vol overtuiging en
enthousiasme. Dit betekent dat in
de toekomst Blgg niet meer zonder
GIS kan. GIS is voor Blgg langzaam-
aan een bedrijfskritisch systeem aan
het worden.
pReCiSielandbouw dankZiJ GiS
Ook de ontwikkelingen in de sector
maken GIS noodzakelijk. Ze legt uit
waarom: “Voorheen koppelden we
onderzoekgegevens aan een per-
ceel met een perceelsaanduiding
zoals ‘achter de schuur’ of ‘naast de
sloot’. Het is begrijpelijk dat zo’n
omschrijving jaar op jaar verandert.
Hiermee verlies je gegevens die juist
interessant zijn om aan elkaar te
koppelen. Wat gebeurt er op lange
termijn met een bemestingsplan?
Blgg grijpt kansen die precisielandbouw biedt aan om tot betere adviezen te komen voor boeren.
Het gebruik van de geografische eigenschap van informatie creëert kansen,
GiS maakt het mogelijk om deze te bereiken. eén van die kansen in de land-
bouwsector is precisielandbouw, een manier om een optimaler rendement te
behalen. met behulp van GpS worden gegevens in een GiS vastgelegd. Voor
het agrarisch laboratorium en adviesbureau blgg is het logisch om mee te
gaan in deze ontwikkeling…
De monsternemers maken vanaf dit jaar allemaal gebruik van GeoPocket, een PDA
waar naast orderregistratie ook de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in kaart
worden gebracht. Met deze geoinformatie kunnen meerdere onderzoeken combi-
neren, wat leidt tot een advies en een optimaal bemestingsplan. De locatie is als het
ware de bindende factor tussen de agrariër en het product.
11
‘ontwikkelingen in land bouwsector vragen omgeografisch gebaseerde informatie’
Kun je het effect zwart op wit krijgen? Zo
niet, wat is er dan aan de hand met de bo-
dem waarom het niet werkt? GIS vergroot
het inzicht in het gedrag van de bodem. Om
onze advisering te kunnen verbeteren is een
goede geografische verwijzing dus cruciaal.”
Veel agrariërs zien in precisielandbouw een
ontwikkeling waarmee de vruchtbaarheid
van het land meer beïnvloed kan worden.
Bodemkaarten helpen inzicht te krijgen in
de status van het land. “Door een veld in
rasters te verdelen kan bovendien een spe-
cifieke strooikaart opgesteld worden”, legt
de bodemadviseur van Blgg uit. Tijdens het
bemesten kan een systeem op de trekker –
die met behulp van GPS over het land rijdt
– de gewenste hoeveelheid per deelgebied
over het perceel strooien. Voor zover die
hoeveelheid binnen een maximaal valt. Aan
bemesting worden immers steeds strengere
milieu-eisen gesteld.
Door al deze ontwikkelingen willen agrari-
ers zo optimaal mogelijk omgaan met wat
beschikbaar is. “Precisielandbouw heeft de
toekomst”, is de enige conclusie die Van Vliet
uit deze ontwikkeling kan trekken. “GIS is de
tool om dat te ondersteunen.”
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
Hoe Gaat De moNsterNameIN zIjN werk?
De traditionele werkwijze is
als volgt: een monsternemer
loopt volgens een zijdelings
W-patroon over het perceel
en neemt al lopende met een
grondboor grondmonsters.
In totaal worden veertig
deelmonsters genomen en
gecombineerd tot één grond-
monster.
Na vorig jaar een pilot te heb-
ben gedraaid, gaan dit jaar
voor het eerst alle medewer-
kers op pad met de mobiele
toepassing PocketGeo om de
geografische gegevens van
het perceel in op te slaan. Een
GPS-ontvanger op hun pet
geeft de xy-coördinaten weer.
Petra van Vliet: “Het werkt
fantastisch. Met PocketGeo
tekenen de monsternemers
het perceel in op de TOP25NL-
basiskaart. Het opmeten
gebeurt met behulp van GPS.
Ze voegen aan het perceel een
code toe. Deze code verwijst
ook naar de gegevens die in
de Bedrijfs Order Admini-
stratie staat. Vervolgens
synchroniseert de PDA met
het systeem in Oosterbeek.”
En worden analyseresultaten,
advies en een plaatje met de
ligging van het perceel op het
verslag afgedrukt.
De monsternemers maken vanaf dit jaar ge-
bruik van PocketGeo, een voor Blgg ont-
wikkeld softwarepakket op de PDA waarmee
de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in
kaart worden gebracht. Op de PDA vindt ook
de orderregistratie plaats. Met deze geoinfor-
matie kunnen in de toekomst recente en his-
torische onderzoeken gecombineerd worden,
wat leidt tot een verbeterd bemestingsadvies.
De locatie is als het ware de bindende factor
tussen de agrariër en het product. Bron: Blgg
weRken met VeRSCHillende CoöRdinatenStelSelS
Petra van Vliet, bodemadviseur bij Blgg,
één van de belangrijkste laboratoria in de
agrarische sector voor monstername ana-
lyse en advies, werkt veel met op GPS-ge-
baseerde gegevens. Hiervoor wordt of RD
of WGS84 gebruikt, een referentiesysteem
voor de aarde. “Het gebruik van het juiste
coördinatenstelsel moet ik goed in de gaten
houden. Dat moet goed worden ingesteld.
WGS84 kan de coördinaten op verschillen-
de manieren weergeven, bijvoorbeeld gra-
den-minuten-seconden, graden-decimale
minuten of decimale graden. ArcGIS kan dit
referentiesysteem eenvoudig vertalen naar
het in Nederland als standaard gebruikte
Rijksdriehoekstelsel (RD).”
13
doorsamenwerken meer profijtvan Gislimburgse gemeenten Gulpen-wittem en valkenburg aan de Geul
slaan handen ineen.
waarom het wiel twee keer uitvinden? dat geldt ook voor het gebruik van GiS binnen een kleine gemeente. Het is ook maar de vraag hoe lang zij het nog alleen kunnen bolwerken. de samenwerkende limburgse gemeenten Gulpen-wittem (14.900 inwoners) en Valkenburg aan de Geul (17.200 inwoners) benutten GiS maximaal. “beschouw elkaar niet als concurrent, maar ga gezamenlijk de uitdaging aan.”
Gis voor
Gemeenten
14
Voor wie vergadert in het gemeente-
huis van Valkenburg ligt het gevaar
van wegdromen op de loer; de ver-
gaderzaal kijkt uit over het golven-
de Zuid-Limburgse Heuvelland met
een prachtig kasteel als onbetwiste
blikvanger.
In 2006 was Valkenburg de aan-
komstplaats van een Tour de France-
etappe. Jean Bertram van de af-
deling Planning & Beheer van de
gemeente Valkenburg aan de Geul
stapt ook graag op de fiets, en is
bestuurslid van het jaarlijkse fiets-
evenement de Mergelheuvelland
Tweedaagse (www.mh2d.nl).
Bij hem aan tafel zitten twee mede-
werkers van de gemeente Gulpen-
Wittem: Jan Knubben, medewer-
ker Vastgoed en goed ingevoerd in
geoinformatie, en Paul van Oojen,
beleidsmedewerker I&A. Een ge-
sprek over GIS, samenwerking en
toekomstdromen.
i-ViSie
Wat kenmerkt de gemeente Valken-
burg aan de Geul? “Dagrecreaties,
de mooie omgeving met groeves.
En natuurlijk de centrale ligging in
het heuvelland”, somt Bertram op.
Ook Gulpen-Wittem moet het heb-
ben van toerisme en het landschap,
maar de heren gaan de strijd niet
aan om hun gemeente het beste
voor het voetlicht te laten komen.
Jan Knubben: “Er is geen sprake
van concurrentie, we willen elkaar
aanvullen. En juist omdat we zo op
elkaar lijken, wilden we ook gaan
samenwerken.”
Paul van Oojen legt uit hoe die
samenwerking begon. Ten eerste
moest er een zogenoemde I-visie
opgesteld worden, een gemeen-
telijke strategie om ICT op alle ver-
schillende niveaus te incorporeren.
Deze visie legt alle plannen rondom
de toepassingen en gevolgen van
ICT voor de komende 5 jaar vast.
Van Oojen: “‘Kunnen wij zo’n I-visie
niet sámen opstellen?’, zeiden we
als Gulpen-Wittem. We werkten al
op andere vlakken samen met de
gemeente Vaals, en het is vrij uniek
dat we nu met de drie gemeenten
Gulpen-Wittem, Vaals en Voerendaal
één Intergemeentelijke I-visie heb-
ben opgesteld. Tot 2015 gaan we
alle projecten rond basisregistraties,
elektronische dienstverlening, Do-
cumentaire InformatieVoorziening
(DIV) en geoinformatie gezamenlijk
oppakken.” Aan Valkenburg aan
de Geul hebben we nu gevraagd de
I-visie te onderschrijven.
baG-koppelinG
Een andere vrucht van de samen-
werking is de BAG-koppeling. Het
bedrijf Centric heeft allerlei oplos-
singen om de aparte onderdelen
te koppelen. Meerdere gemeenten,
waaronder de twee Limburgse, heb-
ben de koppeling inmiddels besteld.
Knubben: “Een plaatje laat meer
zien dan duizend woorden. Wij had-
den daarom wel oren naar de tool
die ESRI Nederland en Centric heb-
ben ontwikkeld om ArcGIS in te zet-
ten op BAG-gebied. Onze gemeen-
ten zijn te klein om GIS-specialisten
in huis te hebben, dus probeer je
uit te diepen wat je al hebt. Ook op
DIV-gebied willen we meer samen-
werken, één visie op tafel krijgen.
De meerwaarde van dat samenwer-
ken is dat je elkaars sterke punten
gebruikt, de taken kunt verdelen en
niet het wiel opnieuw hoeft uit te
vinden.”
Andere voorbeelden van de sa-
menwerking zijn: de recente over-
gang naar een gezamenlijk bodem
Jan Knubben (l) en Paul van oojen
(r) van de Limburgse gemeenten Gul-
pen-Wittem werken samen met Jean
Bertram (midden) van buurgemeente
Valkenburg aan de Geul om samen te
werken op GIS-gebied.
15
informatiesysteem (project van zes
Zuid-Limburgse gemeenten), de
gezamenlijke aanschaf van een in-
formatiesysteem voor het beheren
van digitale ruimtelijke plannen en
het samen beschrijven van werk-
processen: Gulpen-Wittem heeft er
al 310 beschreven, Valkenburg zou
in de samenwerking de overige 180
kunnen doen. Vervolgens wisselen
beide gemeenten hun resultaten
uit. Bertram: “Natuurlijk kost het
tijd om alles op elkaar af te stem-
men, maar het doel heiligt de mid-
delen.” Van Oojen: “Het nadeel is:
je bent zo snel als de langzaamste
partner. Toch wegen de voordelen
zwaarder.”
GiS-minded
Qua uitdagingen op technisch vlak
vindt Knubben het vooral belangrijk
dat iedereen dezelfde taal spreekt.
“Medewerkers moeten GIS-minded
worden, want kleine gemeenten
kunnen financieel gezien nooit een
GIS-afdeling opzetten.” Bertram
denkt bij organisatorische uitda-
gingen aan gezamenlijke acties.
“In het heuvelland hebben we in
het kader van de BAG-koppeling
een integrale workshop gehouden;
als kleine gemeente ben je financi-
eel gezien niet bij machte om zoiets
te organiseren. De GIS-component
wordt in de toekomst heel belang-
rijk, zeker in ons heuvellandschap.
Nogmaals: een plaatje laat meer
zien dan duizend woorden. Als hier
een bouwplan wordt getoetst, dan
kijkt men naar de aanwezigheid van
groeves. Vroeger gebeurde dat met
kaarten, tegenwoordig gebruikt
men een GIS-programma.”
Wat betreft de toekomst is Bertram
duidelijk over de allergrootste uit-
daging. “Dit is de vraag: kun je een
facilitair bedrijf inrichten waarin je
drie gemeenten op geografisch ge-
bied met één eenduidig systeem
kunt gaan bedienen? We hopen dat
vóór 2015 te realiseren. Zowel voor
onze eigen medewerkers, als het
bedrijfsleven en de burgers in deze
regio zou dat prettig zijn.”
AuTEuR: Wilfred Hermans
E-MAIL: [email protected]
“Medewerkers moetenGIS-minded worden.”
tIps voor kleINe GemeeNteN
Knubben:
“Kijk in je omgeving of er
gemeenten zijn met verge-
lijkbare grootte en dezelfde
uitdagingen, en ga met elkaar
in overleg.”
Bertram:
“Beschouw elkaar niet als
concurrent, maar ga gezamen-
lijk de uitdaging aan.”
Van Oojen:
“Het is een kleine moeite om
even om de tafel te gaan zit-
ten en de taken te verdelen.”
www.thinkofthefish.nl
Think of the fish.
Samen leven.Samen werken.Samen beter.
Het GIS Competence Center van Atos Origin werkt samen met strategische partners en leveranciers, om in complexe klantomgevingen 100% betrouwbare Geo-ICT oplossingen te realiseren.
Of het nu gaat om Asset Management, GIS of Geodata, wij begrijpen het verschil tussen een oplossing die gewoon werkt en een oplossing die concreet meerwaarde oplevert: een betere efficiency, kostenbesparing en een hogere servicegraad. Voorbeelden van deze meerwaarde zijn te vinden in onze beheeroplossing, de KLIC oplossing en onze GIS services.
Samen voor een betere oplossing.
Advertentie_AO_In_Perspectief.in1 1 7-7-2009 11:18:34
Column
De vrijdag van het GSDI–congres was geo-jongerendag. Het
was leuk, zeker voor deze trotse geo-vader. Maar heb ik daar
veel kids gezien die de geogemeenschap op zijn kop gaan
zetten? Hmmm…
Op LinkedIn had ik staan dat ik inspiratie voor deze column
ging opdoen bij de Geo Youth Capital. Daarop kreeg ik een
reactie die erg aan het denken zet: “Ik heb al 10 jaar op GIS
events het idee dat ik de gemiddelde leeftijd bén”. Nu heb ik
zelf het idee dat ik daar al tien jaar jonge hond ben, dus ge-
zien ons leeftijdsverschil (vijf jaar ;o) zou dat wel eens waar
kunnen zijn. En daarover doordenkend bekroop mij het ge-
voel dat de geo-bevolkingspiramide niet klopt.
Hoe erg is dat? Verdient GIS apart aandacht? De opkomst op
evenementen is onverminderd hoog, dus ja. Willen we daar
veel GIS’ers zien? Ja, dat ook. Maar juist ook toepassers, en
bij voorkeur steeds níeuwe toepassers. Verbreding dus, zor-
gen dat GIS in de haarvaten komt van allerlei verschillende
processen en organisaties. Hebben we daarvoor een complete
nieuwe generatie GIS-deskundigen nodig? Nou nee. Wat
nodig is in het onderwijs is mensen geografie-aware maken:
in elke studie het besef inbouwen dat geografie situaties
inzichtelijk maakt.
Stond ik zelf voor de keuze ‘geoinformatiekunde of multi-
media design’, dan wist ik het ook wel! Wat het spannend
maakt is dat er studenten binnen multimedia design rond-
lopen die geografie daarin weten te betrekken. En die zou ik
dan weer op de GIS conferentie willen zien. Niet als GIS’ers,
maar als toepassingsdeskundigen. En dat ik daar ooit de
laatste (jongste!) ‘echte’ geo ben, prima!
Zijn de specialisten overbodig? Nee, ze blijven hard nodig. Er
zal altijd een selecte groep zijn die alle ins en outs weet. Die
komen vanzelf bovendrijven, daar maak ik me helemaal niet
druk over. Mijn kinderen raad ik aan om te doen wat ze leuk
vinden, daar goed in te worden en ook om het vooral breed
te houden. Specialiseren kan altijd nog. En wie weet worden
zij ooit de nieuwe generatie geo-goeroes…
AuTEuR: Erik Meerburg | ESRI Nederland
E-MAIL: [email protected]
jonge hondendoen geen geo
“Prima datik daar ooit
de laatste‘echte’ geo
ben!”
17
Dicht bij de ‘esrI-bron’Gis
evenementen
18
Meer dan 12.000 GIS’ers namen
deel aan de ESRI International
user Conference. “Het wordt een
bijzondere week.” Jack Danger-
mond, directeur en oprichter van
het wereldwijde ESRI, heet ieder-
een hartelijk welkom. Op maan-
dag is hij de hele dag gastheer,
praat hij alle presentaties over
ArcGIS aan elkaar en introduceert
hij medewerkers die vervolgens de
nieuwste productontwikkelingen
delen met het publiek. Wie wil
weten hoe het er in de GIS-sector
voor staat, moet er hier bij zijn,
dat is duidelijk.
Het visieverhaal van ESRI be-
spreekt Dangermond uitgebreid,
naar aanleiding van het thema
‘Designing our future’. “We zijn
allemaal ontwerpers. De wereld
verandert hard door ongeleide of
gecoördineerde acties, het is be-
langrijk om dat gegeven vast te
stellen. Met GIS hebben we echter
de tools om greep op deze veran-
deringen te krijgen.” Belangrijk
is dat alles met GIS nu verzameld
wordt rondom de zogenoemde
cloud, de schat van internet, waar
online gegevens en webservices
zijn te verkrijgen.
Ook reikt de directeur van ESRI veel
awards uit. Hij uit zijn waardering
voor veel mensen die op een bij-
zondere manier hebben gewerkt.
Eén van de personen die een award
krijgt is Nederlander Henk Scholten,
voor zijn GIS-werk in Nederland. Hij
geeft een korte presentatie over de
geheimen achter zijn succes. Vrijwel
daarna volgen keynote-sprekers:
eerst de wereldberoemde econoom
Hernando de Soto, hij presenteert
hoe GIS ontwikkelingslanden helpt
hun bezittingen vast te leggen.
Voor sommige landen geldt dat de
grond waarop ze wonen en werken
hun enige bezit is. Door dit te for-
maliseren ontstaat bezit, volgens
hem een middel tot rijkdom. Veel
van De Soto’s ideeën zijn al in prak-
tijk gebracht in Ghana.
ESRI International user Conference: dit jaar een bijzonder Nederlands tintje.
een vooruitblik naar arcGiS 9.4 en arcGiS explorer, meer arcGiS online en
inspirerende presentaties. de eSRi international user Conference van 2009
zorgde er op alle fronten voor dat het grootste GiS-evenement succesvol kon
verlopen. en voor nederland was de ‘eSRi uC’ dit jaar extra speciaal…
Foto’s: Eric Laycock
Dicht bij de ‘esrI-bron’
19
Ook Willie Smits is keynote-
spreker. De Nederlander (van ori-
gine) spreekt gedreven over na-
tuurgebieden in Indonesië. Zijn
doel is om zo veel mogelijk natuur
te bewaren voor volgende genera-
ties. Dat doet hij door de noden van
mensen te combineren met het le-
ven van de natuur. GIS-analyses vor-
men centrale oplossingen.
eyeopeneR
Vanaf dinsdag gaat de beursvloer
open. Drie dagen lang presenteert
een enorm aantal bedrijven zich,
gewoon door een praatje of met
demo’s, aan de geïnteresseerde be-
zoekers. Ergens op de beursvloer,
op de Public Safety Showcase-
zone, staat een Nederlandse stand.
Geodan en ESRI Nederland hebben
zich hier gesetteld om voor de eer-
ste keer het crisismanagementsys-
teem Eagle internationaal te pre-
senteren. Met groot succes. Veel
geïnteresseerden melden zich bij de
demo’s die op gezette tijden star-
ten. Na de conferentie willen tien-
tallen Amerikaanse bedrijven het
systeem testen.
Ook presenteren op dinsdagoch-
tend Eagle-trekkers Sander Vlotman
(Geodan) en Gineke Snoeren (ESRI
Nederland) in een sessie het crisis-
managementsysteem tijdens één
van de vele sessies in het conferen-
tiegebouw. In Room 17 A laten ze
in een demo zien hoe het systeem
werkt en levens kan redden.
Martin Hendriks, salesmanager van
Aerodata (België), volgde de pre-
sentatie met een kritisch oog. “Het
kunnen beschikken over actuele en
betrouwbare data in crisissituaties
en de mogelijkheid tot het delen er-
van is van onschatbaar belang. Dat
de technische mogelijkheden er zijn
om deze data te communiceren of
aan te bieden is erg mooi. uiteraard
is het de vraag of men in het geval
van een grote ramp afhankelijk kan
en wil zijn van publieke bronnen
zoals Google Maps of Bing Maps, ik
twijfel daaraan. Een briljante vondst
is de gemotoriseerde digitale or-
denance, die de partijen in het veld
- zelfs bij het uitvallen van de ver-
binding - van de laatste situatie-up-
dates en informatie kan voorzien.
Eagle kan volgens mij een bijdrage
leveren in het beheersen van cala-
miteiten.” Voor Ilka May, senior GIS-
consultant voor Arup (England),
was de sessie een eyeopener. Ze
heeft een adviserende rol in de vei-
ligheidssector. “Het technische deel
van crisisbeheersing is één kant, de
andere kant is politiek. Er zijn veel
verschillende partijen betrokken en
om alle spelers bijeen te brengen is
moeilijk. Ze hebben allemaal al ei-
gen systemen waarbij delen moei-
lijk is. Dit systeem zou andere syste-
men kunnen vervangen.”
nedeRland op de eSRi uC
Tientallen Nederlandse ArcGIS-
gebruikers van het ESRI-platform zijn
aanwezig op de user Conference.
Soms voor de eerste keer, sommi-
gen zijn al vaker op de ESRI uC ge-
weest. Wat hen aanspreekt? Er is
werkelijk voor elke tak van sport op
GIS-gebied waardevolle informatie
vinden. Het voordeel bij de inter-
nationale ESRI-conferentie is dat de
presentaties zich ontzettend dicht
bij de bron bevinden. Zo kan er met
softwareontwikkelaars worden ge-
sproken en gevraagd worden naar
een aantal tools Een week als deze
resulteert in een andere relatie tus-
sen klant en leverancier. In een ont-
spannen sfeer is het makkelijker te
praten over ontwikkelingen en zijn
goede ideeën snel geboren. Dat de
lijntjes korter zijn maakt het mak-
kelijk.
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
Foto’s: Eric Laycock
20
kuIs van DHv maakt het de kavelverkoper gemakkelijk
Jan van Kuijk, adviseur stedelijke
ontwikkeling bij DHV en betrok-
ken bij de ontwikkeling van KuIS,
maakt al snel duidelijk dat er bij het
verkoopproces van een bouwkavel
veel, heel veel archiefwerk komt
kijken. Want, voor de verkoop van
een kavel moet wel duidelijk zijn
wat de kavel nu waard is, welke al
verkocht zijn en welke nog niet,
hoe groot de wachtlijsten zijn, wat
de karakteristieken zijn en in welk
stadium de verkoop van een kavel
zich bevindt. Al deze informatie
moet worden opgezocht. Een tijd-
rovend proces, aldus Van Kuijk.
Advies- en ingenieursbureau DHV
was van mening dat het verkoop-
proces een stuk efficiënter kon.
En dus ontwierp het bureau met
behulp van ArcGIS Desktop het sys-
teem KuIS: een geografische kaart
waar alle kavels van de gemeente
met bijbehorende informatie staan
aangegeven. Een ingenieus sys-
teem vindt Jan van Kuijk: “Door je
ruimtelijk te oriënteren is het heel
gemakkelijk om de juiste informa-
tie te vinden. Alle informatie over
de kavel is immers gekoppeld aan
de kavel zelf. Met één klik op de
knop, heb je dus meteen alle infor-
matie over de desbetreffende kavel
bij de hand.”
tiJdwinSt
Van Kuijk denkt niet dat DHV’s
KuIS onmisbaar is geworden bij
de verkoop van kavels, maar het
bespaart hem wel zeeën van tijd
en daarmee dus enorm veel geld.
“Ik geloof dat de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten gemid-
deld 60 uur rekent voor het verko-
pen van een kavel. Nou, dat haalt
de gemeente Son en Breugel niet.
Ik denk dat zij hooguit 20 uur kwijt
zijn voor de verkoop van een ka-
vel.” De adviseur stedelijke ontwik-
keling van DHV maakt vervolgens
hardop een rekensommetje. Ge-
meenten hebben hun investering
er na de verkoop van zo’n vijf à zes
kavels al uit. Nu moet je weten dat
de gemeente Son en Breugel de
komende jaren ca. 180 kavels uit-
geeft, dus tel uit je winst.”
Een andere tijdwinst is het uitprin-
ten van kaarten om aan de koper
te laten zien. Dit vermeldt ook de
Zestig uur! dat is ongeveer de tijd die een gemeentelijke medewerker nodig
heeft om een bouwkavel te verkopen. loonuren die met name bij grotere
bouwprojecten de pan uit kunnen rijzen. tegenwoordig kan de verkoop van
een kavel echter veel sneller. Veertig uur sneller om precies te zijn. en dat
allemaal dankzij dHV’s kuiS (kavel uitgifte informatie Systeem), een aange-
paste GiS-applicatie die het tijdrovende archiefwerk van een kavelverkoper
aanzienlijk beperkt. Het grondbedrijf van de gemeente Son en breugel on-
dervond de voordelen.
Overzichtelijke toepassing voor kavels bespaart gemeente duizenden euro’s.
Foto: DHV
meer
perspectief
Bron: DHV
21
meest recente informatie over de
kavels. Jan van Kuijk legt het uit:
“Stel je voor, iemand wil vandaag
een kavel kopen. Ik nodig deze per-
soon uit voor een gesprek en zorg
dat ik de laatste stand van die kaar-
ten heb. De koper kan meteen zien
welke kavels wel en welke niet meer
in de verkoop zijn.” Er zijn meer ge-
meenten die KuIS gebruiken, soms
met speciale toepassingen. In de
nieuwe wijk Roombeek in Enschede
konden kopers zelfs de breedte van
hun gewenste kavel bepalen. “Dat
is echt uniek”, vertelt Van Kuijk. “De
grootte van de kavel ligt normaal
gesproken namelijk vast. Maar in
Roombeek verkocht de gemeente
Enschede een strook grond en kon
iedereen een stuk kopen, hoe groot
of klein de wens ook was.”
Het systeem is overigens niet alleen
een vooruitgang in efficiëntie, het
is ook heel overzichtelijk, handig
en gebruiksvriendelijk. Alleen re-
levante GIS-functionaliteit is opge-
nomen. Zo bleef een versimpeld en
helder te gebruiken KuIS-systeem
over.
oVeRZiCHt
Het systeem maakt overigens ook
gebruik van kleuren. Elke kavel
heeft een andere kleur, die sym-
bool staat voor het stadium van het
verkoopproces van de kavel. “Naar-
mate het verkoopproces vordert,
wordt de kleur van de kavel donker-
der”, aldus Van Kuijk. “Het systeem
is zo makkelijk en basic gemaakt dat
iedere leek het kan gebruiken.”
Tot slot heeft Van Kuijk het over
kleine gemeenten. Hij weet dat klei-
nere gemeenten veelal niet op de
hoogte zijn van dit kostenbespa-
rende systeem. De bouw van woon-
wijken binnen kleinere gemeenten
komt sporadisch voor. Daardoor zijn
veel mensen onbekend met de ef-
ficiëntste manier van kavelverkoop.
“Kijk, bij een klein bouwplan is het
voordeel van dit systeem natuurlijk
weg, maar bij verkoop van meer
dan 25 kavels zou ik KuIS sterk aan-
raden. Niet alleen omdat het kos-
tenbesparend werkt, ook vanwege
het overzicht. Altijd zijn de meest
actuele gegevens over alle kavels
binnen je gemeente beschikbaar”,
aldus Jan van Kuijk.
AuTEuR: Niels Tuijtel
E-MAIL: [email protected]
“Gemeenten hebben
na verkoop van 5 à 6 kavels
hun investering in
DHV’s KUIS er al uit.”
kuIs van DHv maakt het de kavelverkoper gemakkelijk
Het geheim vanHenk scholten achterzijn GIs-succes
22
Gis
evenementen
maandagmiddag. Het plenaire programma van de eSRi
international user Conference is in volle gang. Jack
dangermond, directeur en oprichter van eSRi, vraagt of
een goede vriend op het podium wil verschijnen. deze
vriend is een nederlander: Henk Scholten, oprichter en
Ceo van Geodan en hoogleraar aan de Vrije universiteit.
Hij krijgt als dank voor al zijn inspanningen in de GiS-
wereld de lifetime achievement award. nu alvast, want
zo oud is Scholten nog niet. Hieronder een compilatie
van de toespraak die Henk Scholten hield.
“Dames en heren, ik kan niet uitleggen hoe bijzonder
dit moment is. Toen mijn vrouw hoorde dat ik een Life-
time Achievement Award zou krijgen, was haar reactie:
‘Is dat niet wat te vroeg voor jou, op jouw leeftijd?’ Na
wat wikken en wegen ben ik op de uitnodiging inge-
gaan, voor hetzelfde geld ging het om een eenmalige
uitnodiging. Dat risico wilde ik niet lopen…
Zo’n 25 jaar geleden kwam ik hier ook, voor de eerste
keer. Ik was 31 jaar en werkte voor het ministerie van
VROM in Nederland. Samen met een collega mocht ik kij-
ken of GIS een systeem was dat we konden gebruiken.
Toentertijd was GIS nog maar kleinschalig, maar ESRI was
– toen al – onverslaanbaar.
Jack heeft me gevraagd iets te delen over mijn geheimen
achter het succes in GIS. Welnu, daarvoor moeten we
eerst naar de zestiende en zeventiende eeuw. In die tijd
maakten Nederlanders al kaarten. Een heel belangrijke
zaak, vanwege de overzeese handel die werd gedreven.
Ze konden niet zonder ruimtelijke informatie.
Op een moment als vandaag moet je terugkijken. Waar
komt dat succes nu vandaan? Een centrale factor is denk
Foto: Eric Laycock
23
ik mijn dubbelrol. Ik benader GIS vanuit twee posities:
de toepassing, met mijn bedrijf Geodan, en de we-
tenschap, in mijn positie als hoogleraar aan de Vrije
universiteit in Amsterdam. Ik probeer aan beide kanten
aanwezig te zijn, daar zit een deel van het geheim. Het
is leuk, maar niet altijd makkelijk om te switchen tussen
beide. Ik ben echter blij dat ik dit werk mag doen. Wer-
ken op beide terreinen wordt gedragen door teams, be-
staande uit mensen die gedreven zijn in hun werk. Een
team ontwikkelen is enorm belangrijk. Ze zijn cruciaal. Mijn
successen zijn de successen van de verschillende teams.
Wat hebben die teams klaargespeeld in al die jaren?
Vanuit een wetenschappelijk gezichtspunt: er zijn dui-
zenden mensen in de wereld die GIS-diploma’s hebben
behaald. Onder de diploma’s van uNIGIS heb ik mijn
handtekening mogen zetten. uNIGIS bestaat uit een
wereldwijde samenwerking tussen 17 universiteiten en
dit team is inmiddels al 16 jaar succesvol bezig. Met de
vaardigheden die onze studenten hebben opgedaan
zijn we in staat om succesvol samen te werken met GIS
op heel veel terreinen en over de hele wereld..
Toen ik hier in San Diego kwam, wachtte er iets moois
op mij: een boek. Niet omdat mijn naam erop staat,
maar ook omdat die van mijn zoon en Rob van de Velde
erop staan. En het is een goed verhaal: over het gebruik
van GIS binnen heel veel wetenschappelijke disciplines
en wat we daaruit voor conclusies kunnen trekken. De
vragen waren: wat doe je met GIS in jouw discipline, hoe
doe je dat, en waarom denk je dat er iets in het kennis-
domein van jullie vak kan veranderen? Het antwoord:
GIS maakt verschil. En niet alleen in de geografie. Maar
ook in gezondheidswetenschappen, archeologie, ge-
schiedenis en vele andere wetenschappen. Het is onge-
lofelijk hoeveel wetenschappen de locatie-eigenschap
kunnen gebruiken om hun kennis te verbeteren. Met
een klein team hebben we geprobeerd deze kennis en
ervaringen bijelkaar te brengen.
Wanneer je het geografisch bewustzijn wilt vertalen kom
je uit op diverse perspectieven: organisatie, database,
analyse en communicatie. Deze scheiding maken we,
omdat we geloven dat het onze wereld verbetert. Het
maakt het mogelijk om GIS procesmatig beter in te zet-
ten. Dwars door deze vier perspectieven loopt het GIS-
gebruik van diverse sectoren.
We hebben het nu over het verleden gehad en het boek
is deze week uitgekomen. Voor morgen hebben we het
Eagle-team in actie. Dit team richt zich op de Common
Operational Picture, een gedeeld beeld voor alle partijen
die betrokken zijn bij het bestrijden van een ramp.
We zijn in staat om multidisciplinair informatie uit te
wisselen op basis van locatie. Op dit moment maakt de
veiligheidssector kennis met dit concept. Deze kennisuit-
wisseling leidt naar onze vaste overtuiging tot betere en
snellere acties om een ramp te bestrijden.
Dit was of wordt geschiedenis. Er is ook toekomst. Mijn
vrouw en ik zijn trots op een ander team: ons familie-
team, inmiddels met kleinkinderen. Een nieuwe genera-
tie, een heel andere generatie, maar naar mijn overtui-
ging een generatie die heel veel met GIS zal gaan doen.
De traditionele atlas wordt historie.
De komende dagen wil ik graag met u praten over klein-
kinderen, wetenschappelijke boeken en toepassingen.
Iedereen enorm bedankt.”
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
Bron: Henk ScholtenVier perspectieven die procesmatig het geografisch bewustzijn vertalen voor diverse sectoren.
adVeRtentie
Tensing is sterk in geografische en mobiele toepassingen
in de wereld van GIS en mobiele applicaties. Een team van
meer dan 75 specialisten ontwikkelt en levert een variëteit
aan oplossingen, producten en diensten. We hebben klanten
in uiteenlopende markten zoals Delta Nutsbedrijven, de
gemeente Delft, het Kadaster, Heineken, Besam, DHL en
vele andere overheidsinstellingen en bedrijven. Samen met
ESRI werken we aan de beste oplossing voor uw organisatie.
• Mobiel GIS
• GIS-toepassingen via inter- of intranet
• Onafhankelijke geo-consultancy
Tensing
T: +31 (0)418 572 800
I: www.tensing.com
Bezoek ons tijdens de GIS Conferentie op23 & 24 september 2009 in De Doelen, Rotterdam.
51º
48' 0
1" N
, 5º
14' 3
1" E
Oplossingen op het gebied van geo-informatica en mobiliteit
Adv Perspectief.indd 1 19-5-09 10:13
Column
Global Spatial Data Infrastructure of kortweg GSDI 11 was de
titel van de conferentie waar medio juni zo’n 900 congres-
gangers een zeer interessant programma voorgeschoteld kre-
gen. Wellicht dat de ondertitel: ‘Building SDI Bridges to ad-
dress Global Challenges’ voor de meeste geo-IT medewerkers
van lokale overheden net iets te ‘Global’ was... Een gemiste
kans, want SDI’s – of in beter Nederlands GDI’s (Geo Data
Infrastructuren) – zijn voor lokale overheden ook de uitda-
ging van de nabije toekomst om lokale ‘challenges’ aan te
pakken. En aan uitdagingen geen tekort in gemeenteland
als het gaat om geoinformatie. Deze uitdagingen vragen om
een duurzaam en gestructureerd geo-fundament. Een GDI
levert dat. Maar wat is dan een GDI? Ja, het is techniek. En ja,
het is geodata. Maar nog veel meer is het beleid, bewustzijn,
mensen en samenwerking op basis van technische en inhou-
delijke standaarden (lees afspraken). Een GDI is uiteindelijk de
toekomstige manier om alle geo-gerelateerde vraagstukken
te faciliteren met de juiste informatie, op het juiste moment
en op de juiste locatie (ook in het veld). Al vele jaren probe-
ren vooraanstaande (inter)nationale geo-ambassadeurs een
nationale GDI te realiseren. Op 18 juni is in Rotterdam tijdens
het GSDI 11 terecht met trots www.nationaalgeoregister.nl
gelanceerd. Dit NGR is het Nederlandse toegangspuntvan
INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe),
de nieuwe Europese richtlijn die lidstaten verplicht om hun
geodatabronnen volgens heldere afspraken en standaarden
te publiceren. Zo kunnen andere overheden daar zonder las-
tige conversies, direct en online gebruik van maken in de vorm
van webservices die eenvoudig zijn te integreren in iedere
gestandaardiseerde IT-omgeving. Diverse ministeries, pro-
vincies en waterschappen hebben inmiddels ook hun ‘eigen
GDI’-omgeving ingericht op basis van juist deze standaarden.
De ‘challenge’ voor gemeenten is nu om even los te komen
van de alledaagse geo-verwikkelingen en in plaats van ‘wetje
pakketje’ een ‘GDI-ideetje’ uit te werken met een bijbeho-
rende GDI-roadmap. Dus: laat u INSPIREREN door GSDI, NGR
en INSPIRE!
AuTEuR: Peter van de Crommert | Geodan
E-MAIL: [email protected]
Gemeenten,laat u inspireren!
“GDI:uiteindelijkdé manier
om alle geo-gerelateerde
vraagstukken te faciliteren.”
25
26
met de invoering van de wet ruimtelijke ordening
(wro) per 1 juli 2008 moest elk nieuw (bestemmings)
plan worden opgesteld volgens landelijk geldende
standaarden. de digitale verplichtingen uit de nieuwe
wro zullen per 1 januari 2010 in werking treden. deze
aanstaande wettelijke verplichting vloeit voort uit het
programma digitale uitwisseling in Ruimtelijke processen
(duRp) van VRom.
Met de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke or-
dening breekt een nieuw tijdperk aan voor de Neder-
landse ruimtelijke ordening. Naast allerlei inhoudelijke
en procesmatige veranderingen moeten gemeenten
ook aan de slag met digitale plannen. Het werken met
digitale plannen leidt tot andere werkprocessen en –
methoden op de afdeling RO, maar ook bij vergunning-
verleners, baliemedewerkers en andere gebruikers van
ruimtelijke plannen in een gemeentelijke organisatie.
Na een periode van gewenning zal de meerwaarde van
digitale plannen zich bewijzen. Het gebruik van digi-
tale plannen zal snel toenemen en daarmee de vraag
naar nieuwe en betere toepassingen.
Grontmij, Dezta en ESRI Nederland werken langdurig
samen om de ruimtelijke ordenaars te ondersteunen bij
het benutten van de nieuwe mogelijkheden die digi-
tale plannen bieden. Aansluiting bij – en interactie met
– andere gemeentelijke processen en informatiesyste-
men (o.a. WABO, Wkpb, GIS, DMS) staan daarbij cen-
traal. De eerste stap ter ondersteuning van de digitale
aspecten van de Wet ruimtelijke ordening is gezet door
de gezamenlijke ontwikkeling van PlanpROces.
planpRoCeS
PlanpROces werd ontwikkeld voor het beheren van
ruimtelijke plannen in het digitale planproces con-
form de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De applicatie
stelt RO-medewerkers in staat alle taken uit te voeren
binnen het nieuwe digitale planproces en bevat hulp-
middelen om de kwaliteit van plannen te borgen en
te bewaken. PlanpROces is ontwikkeld door Grontmij
en Dezta en wordt ondersteund door ESRI Nederland.
Door deze krachten te bundelen wordt een optimale
mix geboden tussen vakinhoudelijke RO-kennis en
meer technische (geo-)expertise.
Bij de ontwikkeling van PlanpROces is goed geluisterd
naar de wensen en eisen van gemeenten. Al in een
vroeg stadium zijn een zestal gemeenten betrokken
bij de ontwikkeling van de applicatie: Arnhem, Zwolle,
Leiden, Noordoostpolder, Raalte en Maasdriel. Hier-
mee is de aansluiting van PlanpROces op het gemeen-
telijke planproces optimaal gewaarborgd.
PlanpROces bestaat uit een basisapplicatie en diverse
aanvullende modules. Hierdoor is het mogelijk de
applicatie geheel naar eigen inzicht op te bouwen en/
of uit te breiden. Organisaties beschikken op die ma-
nier over een optimale oplossing, nu en in de toekomst.
planpRoCeS baSiSappliCatie
Centraal staat de PlanpROces Basisapplicatie. De Ba-
sisapplicatie biedt functionaliteit voor het registreren,
controleren en beheren van digitale ruimtelijke plan-
nen en ondersteunt daarbij alle gemeentelijke plan-
typen. Via een inzichtelijke menustructuur wordt de
gebruiker als het ware stap voor stap door het digitale
planproces heen geleid, van registratie tot en met pu-
blicatie van het plan via RO-Online.
imRo-tekenen
De module IMRO-tekenen biedt de gebruiker een vol-
waardige IMRO-conforme tekenapplicatie. Met deze
module kan de plankaart worden getekend en IMRO-
codering worden toegevoegd aan de planobjecten.
Gebruiksgemak staat daarbij voorop. De module sluit
opinie
planproces:‘zekerheid van een completewro-oplossing binnen één applicatie’
27
daarom aan op het denk- en werkproces van de gebrui-
ker. De module IMRO-tekenen is gerealiseerd op basis
van ArcGIS Desktop.
plantekSten opStellen
Voor het opstellen van planteksten is een integratie
met Dezta Plan gerealiseerd. Dezta Plan is momenteel
de meest gebruikte standaardapplicatie voor objectge-
richte IMRO-gecodeerde planteksten. Met Dezta Plan
is het mogelijk om planteksten op te stellen en uit te
voeren volgens de verplichte standaarden. Vanuit een
centraal beheerde bibliotheek, waarin de modelregels
van de organisatie conform SVBP2008 zijn opgeslagen,
kan eenvoudig de basis van een nieuwe plantekst wor-
den gegenereerd.
plan monitoR
De module Plan Monitor biedt de mogelijkheid om het
verloop van een planprocedure te registreren en te be-
waken in directe samenhang met het beheer van plan-
nen. Per fase kunnen diverse gegevens worden geregis-
treerd, waaronder het verloop van het (voor)overleg en
de vaststellings- en beroepsprocedure. Ook de digitale
verplichtingen gedurende het planproces kunnen wor-
den geregistreerd, zodat duidelijk is wat in welke fase is
gedaan.
planpRoCeS liGHt
Een stapsgewijze invoering van de Wro kan de druk op
RO-afdelingen verlichten. PlanpROces light biedt daar-
voor dé oplossing. Een van de eisen van de Wro is dat alle
plannen moeten worden gepubliceerd via RO-Online.
Juist in deze functionaliteit voorziet PlanpROces light.
De applicatie biedt functionaliteit voor het digitaal
waarmerken en publiceren van het plan en het mani-
fest. Hierdoor wordt het mogelijk om op laagdrempe-
lige wijze te voldoen aan de publicatieplicht die vanaf
1 januari 2010 geldt.
SuCCeSpRoduCt
Door de samenwerking van Grontmij, Dezta en ESRI
Nederland is een sterke combinatie van kennis en erva-
ring ontstaan. PlanpROces is daarbij ontwikkeld in nauwe
samenwerking met een kerngroep van een zestal ge-
meenten. Hierdoor staat niet de techniek maar het plan-
proces centraal binnen de applicatie, waardoor de ruim-
telijke ordenaar weer zelf leidend wordt. Niet voor niets is
PlanpROces momenteel marktleider in Nederland waarbij
voor in ieder geval ruim 3,5 miljoen inwoners de ruimte-
lijke plannen met PlanpROces beheerd zullen worden!
Kijk voor meer informatie op www.PlanpROces.ro
AuTEuR: Vincent Sieben | Grontmij
E-MAIL: [email protected]
Bron: Grontmij
planproces:‘zekerheid van een completewro-oplossing binnen één applicatie’
leusden aan slagna implementatieGeoweb
Leusden is één van de gemeenten
die een grote stap heeft gemaakt:
van een verouderd GIS-systeem
naar het moderne ArcGIS. “We heb-
ben nu in huis wat we al jaren nodig
hadden. Tegelijkertijd zijn we klaar
voor de toekomst.” Kees Waaldijk
is duidelijk gelukkig met de keuze
die hij, samen met Carmen Galati en
een aantal andere collega’s, heeft
gemaakt.
Het vorige informatiesysteem is
ruim 7 jaar in gebruik geweest.
“Maar het was al lang duidelijk
dat we naar iets anders moesten
uitwijken”, geeft Waaldijk onom-
wonden aan. “Op een gegeven mo-
ment kwam er een aantal redenen
die maakten dat we de keuze snel
moesten gaan maken. Zo hadden
we een beetje CAD – hier maakten
we de beheerkaart mee – in een oud
CAD-pakket. Dit werd niet meer
ondersteund door de leverancier.
Daarnaast liep landelijk de ontwik-
keling van digitale bestemmings-
plannen. Met de oude software
konden we niet meer uit de voe-
ten.”
GebRuikSVRiendeliJk
Een snelle start met het ArcGIS-
platform was snel geregeld. Het
gebruiksvriendelijke GeoWeb kent
een toegankelijke interface. Belang-
rijk, want de gemeente Leusden is
niet zo groot dat er één of meer-
dere fulltime GIS’ers in dienst zijn.
Diverse soorten van geoinforma-
tie bevindt zich op meerdere afde-
lingen. Waaldijk: “Binnen ons team,
Geo-informatie, wordt onder meer
gecoördineerd, maar wij doen nog
veel ander werk. Werken met GIS is
niet onze dagtaak.” Toch krijgt het
beheer van geoinformatie welover-
wogen de aandacht van Waaldijk
en Galati. Zo moet informatie goed
worden opgeslagen in een geo-
database, vinden zij. Daarnaast
moet de informatie goed op kaar-
ten en interne webservices gepre-
senteerd kunnen worden.
Alle informatie van de gemeente
bestaat uit geoinformatie, soms sta-
tisch, soms dynamisch. “Dat Geo-
Web zo’n belangrijke rol voor ons
speelt is dus ook niet voor niets. Elk
ruimtelijk project begint en eindigt
met geoinformatie.” Dit bewustzijn
probeert Kees Waaldijk binnen de
organisatie te stimuleren. “De kaart
moet de basis zijn. Er is data wan-
neer een project start en wanneer
het eindigt moet de situatie op-
nieuw worden ingemeten. Daarna is
het een kwestie van data beheren.”
De kwaliteit van de data is erg be-
langrijk. “We beseffen ons goed
dat we als overheidsinstelling de
data goed moeten kunnen beheren.
Werken met verkeerde informatie
of zelfs deze informatie verstrekken
is not done.”
bRedeRe inZet
De inzet van GeoWeb is op dit mo-
ment nog redelijk beperkt, het is
immers erg nieuw voor Leusden. De
vakgebieden Belastingen en WOZ
(Waardering Onroerende Zaken)
kunnen echter voor hun werkzaam-
heden niet zonder gevisualiseerde
informatie. Met name de lucht-
foto’s worden heel frequent ge-
raadpleegd. De WOZ-kaart wordt
naar aanleiding van de WOZ-ob-
jecten in de BAG (Basisregistraties
voor Adressen en Gebouwen) – dit
jaar een actueel thema – gemaakt.
Van de 220 mensen die de ge-
meente in dienst heeft gebruiken
nu al zo’n 50 mensen GeoWeb. “De
promotie van GeoWeb was zeer
eenvoudig, mond-tot-mondreclame
van zo’n drie a vier mensen zorgde
ervoor dat er veel belangstelling
ontstond.”
Als het team Geo-informatie van
Leusden eenmaal ervaring heeft
met GeoWeb, gaat er gemeente-
breed geprofiteerd worden van
kaarten ondersteunen continu de gemeentelijke werkprocessen. kaarten moeten dus functioneel zijn en voldoen aan
strenge eisen. maar kaarten mogen er ook mooi uitzien. dit is ook het uitgangspunt bij de gemeente leusden. mooie
kaarten maken is één, deze kunnen gebruiken is het belangrijkste. in perspectief ging in gesprek met de GiS’ers van de
middelgrote gemeente.
28
Gis voor
Gemeenten
leusden aan slagna implementatieGeoweb
29
Foto: Cris Smeets
Een basiskaart met een kaartlaag percelen in de wijk
Rozendaal (eurowoningen).
Een basiskaart met een kaartlaag percelen van Kamp
Amersfoort (gemeente Leusden). Bron: gemeente Leusden
Veel gemeenten hebben net als
Leusden te maken met een soft-
ware-pakket dat niet meer aan de
wensen voldoet. Een overstap naar
webviewer GeoWeb is voor velen
een logische keuze.
De standaardapplicatie, ontwikkeld
door ESRI Nederland en Grontmij, is
inmiddels een begrip. Na ruim 5 jaar
wordt de webviewer door meer dan
80 organisaties uit diverse werkvel-
den gebruikt als omgeving. GeoWeb
is ideaal voor organisaties die niet
zich met ontwikkelen van hun web-
viewer bezig willen houden.
GeoWeb is erg geschikt om gro-
te hoeveelheden geografische en
administratieve gegevens aan te
bieden in een organisatie. Gebrui-
kers ervan kunnen met enkel een
internetbrowser informatie opvra-
gen. De standaardapplicatie wordt
steeds vaker ingezet in diverse
werkprocessen, zoals in de BAG of
de Wkpb.
De functies en mogelijkheden van
GeoWeb worden voornamelijk
bepaald door wensen van de ge-
bruikers. Het is tenslotte een web-
applicatie voor de gebruikers en
wordt daarom ook hen aange-
stuurd. Jaarlijks is er bij één van
de organisaties een gebruikersbij-
eenkomst. Niet alleen om over de
functies te praten, maar vooral ook
om ervaring met elkaar te delen.
Elkaar op de hoogte brengen van
de verschillende gebruiksmogelijk-
heden wordt door de gebruikers
zeer gewaardeerd. Vorig jaar werd
GeoWeb 3 gelanceerd en is het
volledig gebaseerd op het ArcGIS
Server-platform.
E-mail voor meer informatie over
GeoWeb naar [email protected]
Geoweb, een logische keusvan gemeente leusden
GeoWeb. Kees Waaldijk: “Op ter-
mijn gaan we afdelingen die ook
veel baat zullen hebben van geoin-
formatie, zoals Volkshuisvesting, fa-
ciliteren. Onder meer de BAG vormt
een bron van geoinformatie.” Ruim-
telijke Ordening en Ruimtelijke Ont-
wikkling krijgen op korte termijn
een pilot voor de kiezen. Evenals Be-
heer Openbare Ruimte en de brand-
weer. De GIS’ers Waaldijk en Galati
verwachten er veel van.
klaaR VooR de toekomSt
De beide GIS’ers zijn ‘zeer tevreden’
met ESRI Nederland als leverancier
van GeoWeb. “ESRI staat weliswaar
bekend als een leverancier met een
goede prijs-kwaliteitverhouding,
maar ook op basis van prijs konden
we geen andere keuze maken.” Het
belangrijkste waar Leusden echter
waarde aan hecht is de betrokken
houding. Galati: “De persoonlijke
manier waarop de medewerkers
met ons omgaan is open en eerlijk.
Ze adviseren ons goed op basis
Gis voor
Gemeenten
Ook in de tweede helft van 2009 zijn een aantal
opleidingen als Computer Based Training (CBT) te vol-
gen. Het gaat om de volgende opleidingen: Introductie
in GIS concepten met ArcGIS, Gebruik van ArcGIS Desk-
top, Databeheer en Analyses in ArcGIS Desktop, ArcGIS
Spatial Analyst, Tekenen in ArcMap en Gebruik van de
geodatabase.
In het opleidingenaanbod van ESRI Nederland is een
aantal opleidingen in de vorm van Computer Based
Training (CBT) opgenomen. ESRI Nederland is in 2005
begonnen met deze manier van opleiden en vele deel-
nemers hebben inmiddels met succes een CBT afgerond.
Elke maand staan vijf dagen ingepland voor een
Computer Based Training. Tijdens deze dagen kan de
deelnemer zelf bepalen wanneer zij of hij de opleiding
wil volgen. Via een door ESRI Nederland ontwikkelde
applicatie, krijgt de deelnemer alle presentaties en de-
monstraties te zien. Heeft een deelnemer moeite met
bepaalde onderdelen of vragen, dan is er altijd een
docent aanwezig die een uitgebreide toelichting kan
geven.
Het maximaal aantal dagen komt overeen met het aan-
tal dagen van een inschrijfopleiding. Bij een Computer
Based Training is de deelnemer wel vrij om de opleiding
eerder af te ronden. De prijs is gelijk aan die van een re-
guliere inschrijfopleiding.
GIsdienstenComputer Based trainingen in tweede helft 2009
30
van onze wensen en leren ons hoe
GeoWeb werkt.”
De nieuwe databeheertool van
Leusden kent een uitgebreide GIS-
functionaliteit. Dat is handig met
het oog op de toekomst. Waaldijk:
“Dan hebben we natuurlijk wel wat
meer mankracht nodig.” Naast Geo-
Web op intranet met beperkte func-
tionaliteit zal dit na verloop van
tijd ook op www.leusden.nl worden
ontsloten. De burger kan dan direct
profiteren van de Leusdense geoin-
formatie.
Leusden vindt dat ze met GeoWeb
een goed pakket in handen heeft
om de geoinformatie-voorziening
en het beheer van gegevens goed
te kunnen regelen. En ook de wen-
sen voor de toekomst kunnen met
GeoWeb gerealiseerd worden. De
gemeente kan voorlopig nog hard
aan de slag met geoinformatie.
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
“Elk ruimtelijk project begint en eindigt met geoinformatie.”
Foto: Erik Visser
RealWorld_A4_CMYK.indd 1 10-7-2009 13:46:44
GIsdienstenComputer Based trainingen in tweede helft 2009
32
succesvol blijvenwerken metgeoinformatie
eSRi nederland gaat ‘delivery’ een prominentere positie geven binnen het arcGiS-platform. de GiS-marktleider blijft daarom investeren in het verbeteren van support, opleidingen en installatie- en configuratiediensten. de klant centraal zetten blijft het uitgangspunt.
33
esri
Nederland
Ed van Ingen, de nieuwe algemeen directeur van ESRI
Nederland, blijft nuchter onder deze aankondiging.
“We willen onze klanten zo goed als mogelijk facili-
teren in het succesvol inzetten van het platform”. Het
gebruik van GIS is in een rap tempo van toenemend
belang voor onze klanten. Daar horen nu eenmaal
professionele ondersteuning en opleidingen bij. Het is
noodzakelijk om de kwaliteit van die diensten regelma-
tig goed onder het vergrootglas te nemen. Het klantte-
vredenheidsonderzoek is zo’n mooie graadmeter, maar
zeker ook de contacten met klanten.
Ook ESRI Nederland gaat bewust om met investerin-
gen. “Een euro kan maar één keer worden uitgegeven.
Het is altijd de vraag wat het meeste rendement ople-
vert voor ons en onze klanten, een gezonde bedrijfs-
sturing. We letten scherp op de uitgaven. En ook wij
zetten software in om het werk beter te organiseren.
Ons ERP-systeem wordt integraal toegepast door de
gehele organisatie en zorgt voor meer inzicht, waar-
door we efficiënter kunnen werken. Alle informatie
van klanten wordt vastgelegd en op verschillende
plekken in de organisatie toegankelijk gemaakt. Dit
versnelt de afhandeling van iedere willekeurige vraag
van een klant.”
ESRI Nederland vindt het een continu aandachtspunt
om kwalitatief goede delivery in zo kort mogelijke
tijd uit te voeren. “Dat verhoogt het rendement niet
alleen voor ons, ook klanten zijn gebaat bij een vlotte
implementatie. We gaan er zeker niet op beknibbe-
len.” Om het proces goed aan te sturen blijft de klant
toegang krijgen tot delivery via een centrale poort, het
Service Center. Van Ingen: “Binnen het Service Center
bevinden zich alle processen waar onze klanten direct
mee te maken krijgen. Van de afhandeling van orders
tot de eerste opvang van supportaanvragen en van
het inplannen van medewerkers tot de planning van
de opleidingen”. Eén telefoontje en wij zorgen er voor
dat er antwoord komt. Het maakt niet uit waarmee de
klant geholpen moet worden, het Service Center regelt
het gewoon. De eerste reacties van klanten zijn veelbe-
lovend!
toeVoeGinGen
De supportdiensten zijn de laatste jaren uitgebreid. Som-
mige organisaties hebben een Service Level Agreement
(SLA) waarin bepaalde afspraken over support voor een
bepaalde termijn zijn afgesproken. Verder is er het Doc-
tor’s Office, een support engineer op locatie. Van Ingen:
“Een dienst die we in ons Enterprise License Agreement-
programma voegen.” Bij het ministerie van LNV, RWS
en Defensie wordt dit al een tijd ingezet en niet zonder
succes. Klanten vinden het prettig om laagdrempelig ter
plekke vragen te stellen. Aan de andere kant geeft het
ons een mooi inzicht van trends in kennisbehoefte zodat
we daarna opleidingenbehoefte en mogelijkheden sa-
men kunnen vaststellen. Docenten komen bijvoorbeeld
langs om verschillende opleidingstrajecten volledig op
maat vast te stellen. Door dit met elkaar te bespreken
ontstaat een klassieke win-win. Nieuw is een support-
medewerker die organisaties inhoudelijk gaat adviseren
in het ontwikkelen op ArcGIS Server. Van Ingen: “Dit is
een rechtstreeks gevolg van de laagdrempelige wijze
van ontwikkelen op ArcGIS Server. We zorgen er nu voor
dat deze klanten meer kunnen terugvallen op support.
Al met al bestrijkt onze afdeling Support een behoorlijk
deel van onze organisatie.”
Om klanten meer tegemoet te komen voegt ESRI
Nederland de best practises van de afgelopen jaren
samen. Deze worden door middel van een diensten-
catalogus aangeboden. Van Ingen: “Zie het maar als
een menukaart met verschillende, gestandaardiseerde,
diensten. Zoveel mogelijk tegen vaste condities zodat
onaangename verrassingen voorkomen zullen wor-
den.” Een voorbeeld hiervan is een periodieke check
van de systemen van de klant. Van Ingen: “Een APK op
de infrastructuur waar het platform op draait, eigenlijk
een vorm van pro-actief beheer.”
Het afgelopen jaar hebben verschuivingen plaats-
gevonden in de directie van ESRI Nederland. Mark Her-
bold werd de CEO van de ESRI Nederland Groep nadat
Dick Visser aan had gegeven zijn verantwoordelijkhe-
den over te willen dragen. Zijn interim-directeurschap
voor de werkmaatschappij AQuAGIS werd opgevolgd
door Jurgen ten Siethof.
Ed van Ingen (algemeen directeur) en Frits van der
Schaaf (adjunct-directeur) vormen samen de nieuwe
directie van ESRI Nederland. Vanuit de ‘koppeltjesge-
dachte’ die ESRI Nederland hanteert een logische keuze.
Van Ingen gaat over de commerciële gang van zaken.
Van Ingen stuurt delivery en sales aan. Hij heeft delivery,
sales en financiën onder zijn hoede. Van der Schaaf is zijn
‘inhoudelijk geweten’. Hij houdt zich vooral bezig met de
visie van het bedrijf, marketing en business consultancy.
34
Nieuwe gezichtenin de directie vanESRI Nederland
Ed van Ingen (l) en Frits van der Schaaf
vormen samen de directie van ESRI Nederland.
Het licentiemodel van een Enterprise License Agreement
(ELA) heeft de laatste jaren ook in Nederland voet aan
de grond gekregen. Met deze overeenkomst heeft een
klant voor een afgesproken periode en voor een vast
bedrag per jaar onbeperkt toegang tot alle licenties
van het ArcGIS-platform, inclusief het onderhoud. Het
GIS-gebruik wordt daarmee budgettair en voorspel-
baar. Innovatie wordt gestimuleerd omdat licenties
klaar op de plank liggen. Naast de eerder genoemde
Doctor’s Office, zijn ook technical reviews en business
reviews onderdeel van de invulling. Klanten als Shell,
het ministerie van LNV en Rijkswaterstaat hebben
zo’n contract. Van Ingen: “Maar een ELA is niet meer
alleen bedoeld voor de grootgebruikers.”
Met alle investeringen in delivery hoopt ESRI Nederland
de gebruikers van het ArcGIS-platform de faciliteiten te
bieden om succesvol te kunnen zijn in het werken met
geoinformatie. Van Ingen: “De dialoog met onze klan-
ten blijft daarin ontzettend belangrijk. En daar blijven
we ons volop voor inzetten.”
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
Kleine en middelgrote gemeenten in Nederland
kunnen binnenkort gebruik maken van een speci-
ale Enterprise License Agreement (ELA). Algemeen
directeur Ed van Ingen legt kort uit wat het inhoudt:
“Tegen aantrekkelijke voorwaarden kunnen ge-
meenten tot 75.000 inwoners onbeperkt gebruik
maken van de ArcGIS en ArcGIS Server producten.
Kosten zijn daarbij afhankelijk van het aantal inwo-
ners.” Meer informatie over de ELA voor kleine en
middelgrote gemeenten vindt u op www.esri.nl.
onbeperkt GiS voor kleine en middelgrote gemeenten
35
Toon uw kaart op groot formaat!Call for maps
Maakt u ook mooie en praktische kaarten met ArcGIS? Laat ze printen door HP op één van hun grootformaat printers en win de juryprijs of de publieksprijs tijdens de GIS Conferentie. Bezoekers kunnen op uw kaart stemmen via het speciale stembiljet. Aan het einde van de GIS Conferentie worden de winnaars bekend gemaakt. Na afloop krijgt u uw kaart mee naar huis.
E-mail uw kaart uiterlijk 11 september 2009 naar [email protected] en wie weet wint u de MapGallery! Elke kaart is van harte welkom. Zie meer op www.mapgallery.nl
VoorwaardenGemaakt met ArcGIS 9.0 - 9.3.JPG of PDF, 72dpi-150dpi.A0 formaat (1189 mm 841 mm).
•••
Programmaboekje_opzet 6.indd 12 6-7-2009 10:35:16
Interview
37
“Zijn er eigenlijk wel mensen die
níet geografisch denken? In het da-
gelijks leven stellen we immers al-
lemaal voortdurend de waar-vraag.”
Aan het woord is Bas Bijtelaar. Hij is
sinds februari van dit jaar program-
mamanager GIS bij Staatsbosbeheer.
Deze functie werd gecreëerd nadat
Staatsbosbeheer vorig jaar het ge-
bruik van GIS onderzocht en een vi-
sie ontwikkelde over de optimale rol
van GIS binnen de organisatie. “De
conclusie was dat er al veel wordt
geprofiteerd van GIS. Staatsbos-
beheer denkt al enorm geografisch,
maar de komende 5 jaar kan dit nog
meer ingebed worden. Het eind-
doel is dat medewerkers, burgers
en partners op ieder moment en op
iedere plaats in gebieden van Staats-
bosbeheer kunnen beschikken over
relevante informatie en deze onder-
ling kunnen uitwisselen.”
Bijtelaar praat vol enthousiasme
over het werk van zijn organisa-
tie. “Alles wat wij hier ondernemen
heeft een geografische component.
GIS ondersteunt allerlei processen,
primaire processen als terreinbe-
heer, monitoring, recreatie, maar ook
processen binnen communicatie,
marketing en logistiek”. Staatsbos-
beheer beheert bijna 250.000 hec-
tare natuur in Nederland en waar-
borgt de kwaliteit van een groene
leefomgeving voor mens, plant en
dier. GIS is hierbij een onmisbaar
hulpmiddel. Een programma moet
ervoor zorgen dat GIS doordringt
tot in de haarvaten van de organi-
satie. Ook wordt er gewerkt aan de
kwaliteit van de data en de manier
waarop we de techniek gaan inzet-
ten.”
GiS: noodZaak
Dit proces, waar veel geografisch
denken centraal staat, moet Bij-
telaar aansturen. “Geografisch
denken zet de waar-vraag centraal.
Waar is iets? Waar kan iets? En de
context: waar staat iets ten op-
zichte van iets anders? Door GIS-
ondersteuning en opleiding wordt
geleerd om deze vraag als zodanig
te herkennen, hoe we er antwoord
op kunnen geven en welke moge-
lijkheden de vraag biedt. Het stimu-
leert dus om ruimtelijk te denken en
maakt mensen bewust van de waar-
vraag. GIS helpt om geografisch te
denken en het is een hulpmiddel om
met ruimte om te gaan. Waar geo-
grafisch gedacht wordt, wil je dat
GIS gebruikt wordt.”
Hoewel, dat is ook weer niet altijd
een must, heeft Bijtelaar ontdekt.
“Ik ben erachter gekomen dat het
niet áltijd nodig is om GIS te gebrui-
ken. Staatsbosbeheer heeft veel lo-
kale medewerkers, die mensen wer-
ken nog niet allemaal met GIS. Dat
wil overigens niet zeggen dat ze niet
geografisch denken. Integendeel. In
hun hoofd zit wel een kaart, een
zogenoemde mental map. Ook bij
hen komt de waar-vraag steeds weer
terug.”
Het wordt een ander verhaal als
andere partijen gebruik moeten ma-
ken van de kennis in het hoofd van
de lokale medewerker. “Is de juiste
geoinformatie verstrekt, zodat an-
dere personen iets met hun waar-
vragen kunnen doen? Hiervoor wil
je niets anders dan een GIS gebrui-
ken. Een aannemer kan ik niet beter
‘Geografischdenken is voor onseen tweede natuur’Geografisch denken is overal te vinden. Je hoeft er geen GiS’er voor te zijn, vindt bas bijtelaar. de mens is immers van
origine al gewend om zich een beeld te vormen van de omgeving. en hier rekening mee te houden in het dagelijks
leven. om het werk efficiënter en effectiever te maken is geografisch denken vaak een voorwaarde. een GiS-opleiding
kan helpen het geografisch denken verder te ontwikkelen.
dan met een kaart aangeven welke gebieden gemaaid
moeten worden of welke heide geplagd moet worden.
Hij kent immers de situatie niet. Om de waar-vraag te ver-
beelden en een situatieschets te geven die hij net zo in-
terpreteert als ik het bedoel, heb ik een kaart nodig.” GIS
is ook een tool om gegevens in je hoofd te objectiveren.
“Mensen kunnen meer vertrouwen op hun beeld wan-
neer ze weten dat deze klopt met feitelijke gegevens. De
werkelijkheid ziet er soms anders uit dan het lijkt. Daar
laat GIS zijn waarde zien. Met onze nieuwe applicatie, de
mobiele boswachter, is het registreren van gegevens over
plant- en diersoorten een stuk gemakkelijker gemaakt.”
Verder is het noodzakelijk om GIS in te zetten als gege-
vens overgedragen worden voor de toekomst.
ViRtual Reality
Bijtelaar denkt even na en zegt dan: “Toch heeft een
kaart soms beperkingen. Dan zou je andere manieren wil-
len inzetten om het resultaat van geografisch denken te
verbeelden. Als Staatsbosbeheer zoeken we naar nieuwe
mogelijkheden om mensen een gevoel te geven hoe een
gebied er over 10 of 20 jaar uit zal zien. Dit is handig bij
het ontwikkelen van natuurgebieden. Bewoners kunnen
zich – logisch – niet altijd voorstellen hoe een gebied er
in de toekomst uit zal gaan zien. En natuur groeit niet zo
hard. Door het combineren van nieuwe technieken kan
er meer draagvlak voor plannen worden gecreëerd. Een
combinatie van kaarten met 3D-visualisaties, fotoani-
maties en virtual reality helpt om een toekomstig per-
spectief van geplande ingrepen in de ruimte te schetsen.
Wanneer je de bediening van dergelijke technieken ook
nog heel laagdrempelig maakt door bijvoorbeeld touch
screens en bewegingsherkenning, dan wordt de waarde
hiervan nog groter.”
Bijtelaar gelooft niet dat nieuwe technieken en ontwik-
kelingen er altijd voor zorgen dat mensen geografischer
gaan denken. Voor sommige mensen heeft bijvoorbeeld
de routeplanner van locatie juist een tijdsvraag gemaakt.
“Maar over het algemeen kun je wel zeggen dat geo-
grafische bewustwording wordt gestimuleerd. Google
Earth heeft bijvoorbeeld kaarten met informatie erop
veel toegankelijker gemaakt.”
Bijtelaar besluit te zeggen dat voor Staatsbosbeheer de
mogelijkheden dus legio zijn om de programmadoel-
stellingen te halen. De komende jaren zal innovatiever
omgegaan worden met ruimte en GIS. “Want geografisch
denken, dat is voor ons een tweede natuur.”
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
38
De basisregistraties te lijf met arcGIs
met het ‘Handboek arcGiS voor Gemeenten’ poogt barend
Sneller een brug te slaan tussen de vragen in de gemeente
en arcGiS. Het boek behandelt de opbouw van een centrale
geodatabase tot en met het beheer, gebruik en analyse er-
van. de kennis en ervaring die wordt opgedaan is direct
bruikbaar voor de baG, maar ook op andere vlakken van
gemeentelijk gegevensbeheer en GiS-analyse.
Eigenlijk verschijnt het ‘Handboek ArcGIS voor Gemeenten’
ietwat aan de late kant. Het boek beschrijft een methode
hoe ArcGIS het best is in te zetten voor het maken van de
Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) die uiterlijk
op 1 januari 2010 klaar moet zijn. De meeste gemeenten
zijn vorig jaar al begonnen met de BAG.
Dit wil overigens niet zeggen dat het boek onbruikbaar is,
integendeel! Met de oefeningen in het boek kan duidelijk
worden geleerd hoe ArcGIS kan worden gebruikt om het
BAG-bestand te controleren op onjuistheden en deze aan
te passen. Juist door deze oefeningen leer je ArcGIS goed
kennen, al zou het niet juist zijn te denken dat je dan álle
mogelijkheden van ArcGIS kent.
De opbouw van het boek zit goed in elkaar. Van niets tot
iets. Verken je data en analyseer deze, zodat je goed weet
wat je hebt, en wat je eraan hebt. Een goede basis om mee
te beginnen. De oefeningen zijn relevant voor mijn werk
in de gemeente, daarnaast komt er ook veel standaard
functionaliteit van zowel ArcMap als ArcCatalog aan bod.
Een beetje onderbelicht vind ik de tekenfunctionaliteiten
van ArcGIS. De software kent veel (verborgen) functies die
behulpzaam kunnen zijn bij het tekenen.
Soms lijkt het boek geschreven voor een beginnende
ArcGIS-gebruiker. Op andere momenten voer je han-
delingen uit die een gevorderde ArcGIS’er niet zouden
misstaan. Doordat de BAG als onderwerp wordt gebruikt
voor de oefeningen is het herkenbaar voor gemeenten,
waardoor de gebruikers redelijk makkelijk door de stof
zullen komen. Al met al is het boek een aanrader voor de
gemeenteambtenaar die met ArcGIS werkt.
AuTEuR: Michel Derksen | gemeente Bronckhorst
E-MAIL: [email protected]
recensie
Handboek aRCGiS
VooR Gemeenten
Barend Sneller, ESRI Nederland,
2009, 152 pagina’s.
Bestel het boek via
www.esri.nl.
Meer weten over BAG en
ArcGIS? E-mail naar Barend
Sneller ([email protected]).
Hij zal het handboek tijdens
een praktische workshop
behandelen
E-mail voor meer informatie
naar [email protected].
39
toen en nu
Geo-servicesgoed geregeld
de provincie noord-brabant heeft een nieuwe geo-infrastructuur. Het was een lang traject. aan de vooravond van
het traject, ongeveer een jaar geleden, kwam in perspectief langs. Zijn de verwachtingen van destijds uitgekomen?
en met welke ideeën gaat noord-brabant de toekomst tegemoet?
40
Nieuwe geo-infrastructuur helpt Noord-Brabant beheer van services te regelen met als resultaat stabiliteit en betere performance.
Het gebruik van de website Brabant in Kaart kan nog
steeds rekenen op onverminderde interesse. De site met
verschillende webservices voorziet duidelijk in een be-
hoefte. Noord-Brabant blijft, net als andere Nederlandse
overheidsinstellingen, zijn elektronische dienstverlening
verbeteren. Een belangrijk onderdeel daarvan is het goed
communiceren van ICT en de geo-component.
Inmiddels is de implementatie van de geo-ICT architec-
tuur in de organisatie van de provincie Noord-Brabant
succesvol afgerond. Technisch gezien voldoet het bureau
GEO-informatie en geodesie nu aan de ICT-normen. De
verbeteringen zijn zichtbaar op technisch en organisato-
risch vlak. Enerzijds waarborgt het performance en stabili-
teit, anderzijds verduidelijkt het de beheerstaken. “Maar,
toch is dit slechts het begin”, zegt Rob Hootsmans, hoofd
bureau GEO-informatie en geodesie. De nieuwe geo-ICT
infrastructuur was nodig om alle mogelijke informatie te
kunnen verwerken voor elk mogelijke output.
De OTAP-aanpak hielp de organisatie een eind op weg
door het Ontwikkelen, Testen, Accepteren en het in Pro-
ductie gaan van applicaties (viewers) uit elkaar te trekken.
De (beheer)taken zijn hierdoor duidelijk. “Het proces is
een stuk overzichtelijker geworden”, zegt Herman Voet,
specialist nieuwe toepassingen geografische informatie-
voorziening.
pRoCeSmatiG weRken
Een belangrijk onderdeel van het slagen van de geo-ICT
architectuur hangt af van een zekere mate van professio-
neel (lees: procesmatig) werken in de organisatie: goede
afspraken kunnen maken en daarop kunnen vertrouwen.
De organisatie van Noord-Brabant is een aantal jaar ge-
leden begonnen met deze werkwijze. Onderdeel hiervan
is het reorganiseren van de eenheid Integrale Informatie
Voorziening, waar bureau GEO deel van uitmaakt. Dit is
een erg goed moment voor het verdelen van de nieuw
gedefinieerde beheertaken over diverse functies. “De
duidelijkheid die daaruit volgt, zorgt ervoor dat het niet
meer nodig is om te gissen wie er verantwoordelijk is voor
elk onderdeel van het proces”, aldus Hootsmans.
Rob Hootsmans (l) en Herman Voet zijn erg gelukkig met de
nieuwe geo-infrastructuur. Geoinformatie kan nu op alle
gewenste manieren ontsloten worden.
De services op www.brabantinkaart.nl worden gebruikt door
interne projecten, bedrijfsleven en burgers. Bron: provincie
Noord-Brabant.
Foto: Harmen van Doorn
41
Door ontwikkelingen in de geosec-
tor – zoals de wettelijke verplichtin-
gen nWro, WION en ontwikkelingen
rondom INSPIRE – worden hogere
eisen aan de onderliggende GIS-
infrastructuur gesteld. Het is niet de
vraag ‘hoe’ dit geregeld wordt (een
GIS-kenniscentrum of meer integre-
ren met IT), maar ‘wanneer’.
Noord-Brabant koos voor het toelaten
van nieuwe applicaties met een zoge-
noemde OTAP-straat. Hierin wordt
het Ontwikkelen, Testen, Accepte-
ren en het in Productie gaan van de
toepassing uit elkaar getrokken. Een
verstandige keuze, bevestigt business
consultant Theo Michielse van ESRI
Nederland. “De provincie kan zeggen
dat na een aanzienlijke inspanning
een zeer stabiele en geavanceerde
GIS-omgeving is gerealiseerd. Door
extra aandacht te besteden aan de
proceskant, heeft de provincie ge-
toond inzicht te hebben in één van de
belangrijkste succesfactoren van een
complexe oplossing: duidelijke af-
spraken maken, afspraken nakomen
en het vastleggen van processen.”
Het realiseren van de nieuwe geo-ICT
infrastructuur bij de provincie was
voor ESRI Nederland een uitdagend
project. Niet eerder werd bij een pro-
vincie een ArcGIS Server-oplossing
geïmplementeerd met deze grootte.
“Eén van de succesfactoren bleek de
samenwerking tussen de provincie,
partner Geodan en ESRI Nederland te
zijn. Elke partij leverde vanuit zijn spe-
cialisme de bijdrage. De duidelijke rol-
verdeling tussen klant, projectleiding
en leverancier maakt het mogelijk om
zonder conflicterende belangen te
werken aan een gemeenschappelijk
doel: een succesvolle klant.”
De geo-services zijn een volwassen onderdeel van de or-
ganisatie. Het voormalige ‘wie het eerst komt, wie het
eerst maalt’-principe is niet meer aan de orde. De direc-
tie Middelen bepaalt op basis van relevantie en prioriteit
welke services (als eerste) worden ontwikkeld. En ook
moet elk project budget reserveren voor de service(s) en
aangeven wat de verwachte baten zijn. Ten slotte moeten
aanvragers metadata verstrekken: aangeven hoe lang de
service in de lucht moet blijven, wat het verwachte ge-
bruik is en welke eisen er aan de beschikbaarheid wor-
den gesteld. Deze nieuwe werkwijze helpt de stabiliteit
van de webservices en zorgt ervoor dat het bureau voor
geoinformatie het werk kan behappen.
toekomSt
Wat betreft de nabije toekomst heeft Noord-Brabant
een aantal wensen. “We willen een vast stramien voor
services vaststellen, waarbij projectleiders kunnen kie-
zen uit verschillende functionaliteit. Zo moeten ze mo-
gelijkheden aanbieden voor diverse kaartlagen – het
kunnen oproepen van andere webservices, web 2.0-toe-
passingen – de bezoeker kan dan bijvoorbeeld zelf infor-
matie toevoegen, en mobiele toepassingen – het gebruik
van devices door onszelf, bedrijfsleven of burgers ergens
vanuit de provincie.” Afhankelijk van waar interne projec-
ten, bedrijfsleven en burgers in voorzien willen worden,
voegt het bureau nieuwe functionaliteit toe.
Bij het ontwikkelen van de eerste services voor nieuwe
projecten krijgt de provincie hulp van implementatie-
partners Logica en Geodan. Op deze manier is de organi-
satie verzekerd van een langdurig succesvol gebruik van
hun nieuwe geo-infrastructuur.
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
tips van noord-brabant voor het inrichten
van een nieuwe infrastructuur
De ervaringen van Rob Hootsmans en Herman Voet
met het implementatietraject voor de nieuwe geo-
infrastructuur en de OTAP-straat kunnen bruikbaar
zijn voor andere organisaties.
• Een goede – vasthoudende – projectleider die
bij de les blijft.
• Vooraf een goed doordacht plan opstellen, dit
blijft een houvast gedurende het traject.
• Infrastructuur goed afstemmen met de ICT-
infrastructuur. Het technisch beheer loslaten en
dat overlaten aan de ICT-afdeling.
• Professionele werksfeer: duidelijke afspraken
maken. Het gebruik van de project-
managementmethode Prince II is goed bevallen.
‘Duidelijke afspraken maken’
42
Over het aanbod starters met een
GIS-achtergrond heeft ESRI Neder-
land niet iets te klagen. Peter Stal,
human resources manager, vindt de
verklaring daarvoor logisch. “Om-
dat we marktleider zijn, worden
we door jonge mensen snel gezien
en gevonden. Het heeft enerzijds
te maken met de uitstraling, ander-
zijds willen deze vakinhoudelijke
mensen graag werken bij de bron
van het platform.”
Stal: “Het blijft typerend dat stu-
denten die via ons een afsluitend
onderzoek uitvoeren, zich van te-
voren niet hebben beseft dat wer-
ken met GIS bij ESRI Nederland zo
toegepast kan zijn. Net als geïnte-
greerde geo-ICT-onderzoeken.”
Toch is ESRI Nederland voorzich-
tig (niet terughoudend) met het
aannemen van alleen maar jonge
mensen. “Mensen met ervaring
zijn vaak sneller inzetbaar, hebben
meestal ervaring bij klanten en we-
ten hoe het is om een baan te heb-
ben.”
ontwikkelinGen
Verder zoekt de marktleider sinds
een paar jaar naar ervaren IT’ers.
Dat heeft alles te maken met de
ontwikkeling die GIS heeft door-
gemaakt. Geografie maakt vaker
deel uit van primaire processen. En
daar komt een hoop techniek – en
dus IT – bij kijken. Voor software-
ontwikkelprojecten zijn all round
ICT’ers hard nodig. “We hebben
overigens ondervonden dat me-
dewerkers met een IT-achtergrond
zich makkelijker GIS aanleren, dan
andersom.”
ESRI Nederland kijkt naast ervaring
en achtergrond goed naar het pro-
fiel van de aan te nemen mensen.
“Ook de IT’er moet de klant cen-
traal willen zetten en goed kunnen
communiceren. De sociale aspecten
zijn voor ons belangrijk, dat bete-
kent betrokken, betrouwbaar en
inspirerend werken.”
SamenweRkinG
GIS’ers blijven echter wel nodig.
De human resource manager deelt
mede daarom de zorgen die in de
geo-sector leven over het tekort
aan personeel. “We ervaren dit als
een gemeenschappelijk probleem.
Als er te weinig mensen vakinhou-
delijke worden opgeleid is dat ook
ons probleem. Dat raakt ons.” ESRI
Nederland wil graag een rol spe-
len in wat er gedaan kan worden
om meer scholieren voor een GIS-
opleiding te laten kiezen. Voor-
beelden daarvan zijn de betrok-
kenheid (in geld en mensen) bij
het GeoFort en de initiatieven voor
aardrijkskundelessen.
Stal vindt dat er meer samenwer-
king moet zijn met onderwijs-
instellingen. “Er mag meer van
ons gebruik worden gemaakt. ESRI
Nederland ziet het aantal aanvra-
gen van gastcolleges afnemen,
terwijl dit volgens ons een heel
effectief onderdeel is van het on-
derwijs. Wij weten dat het een sti-
mulans is voor studenten om col-
leges van mensen te volgen uit de
praktijk. Zodra de toepassing van
GIS concreet centraal staat, wordt
het enthousiasme aangewakkerd.”
Medewerkers van ESRI Nederland
doen dit nog steeds graag. Ook
staat de GIS-marktleider positief
tegenover meewerken aan de ont-
wikkeling van modules.
ESRI Nederland heeft voor huidige
werkzaamheden belangrijke stap-
pen gezet om IT’ers in te zetten.
Geo en ICT groeien naar elkaar toe.
AuTEuR: Harmen van Doorn
E-MAIL: [email protected]
In personeel It’er gevraagd!?
Geo en iCt groeien naar elkaar toe. dat betekent dat meer iCt-kennis nodig
is in het GiS-werkveld. en andersom. de traditionele kloof tussen geo en iCt
dichten is een uitdaging. eén van de middelen voor GiS-marktleider eSRi
nederland is het aantrekken van medewerkers met een it-achtergrond.
ESRI Nederland op zoek naar IT’ers om kloof tussen geo en ICT te dichten.
“Als er te
weinig mensen
vakinhoudelijk
worden opgeleid
is dat ook ons
probleem.”
oplossing tekortGIs-medewerkersWie denkt dat extra IT’ers in de geo-sector de
oplossing is voor het alsmaar groter wordende
gebrek aan personeel in de GIS-sector heeft
het mis. Peter Stal, human resource manager
voor ESRI Nederland heeft meer hoop op
geoinformatie-onderwijs in het mbo-onderwijs.
“Op dit moment bestaat er geen zelfstandige
mbo-opleiding voor geoinformatie, terwijl er
volgens mij in de markt veel behoefte is aan
mbo-studenten. Hierdoor wordt een natuurlijke
doorstroom van mbo, hbo en wo-onderwijs
gecreëerd. Door praktijkstages op mbo-niveau
is er een kans voor de geo-bedrijven om studen-
ten bekend te maken met de grote mogelijkhe-
den van GIS-software. Ik zie de vraag naar mbo-
studenten in de markt in de komende jaren dus
alleen maar groter worden.
Als curator van het Penta-college ben ik nauw be-
trokken bij het voortgezet onderwijs. Ik consta-
teer dat er op middelbare scholen weinig bekend-
heid wordt gegeven aan de geo-opleidingen.
Vaak blijft het beperkt tot de groep studenten
met aardrijkskunde in hun vakkenpakket. Die
door de aardrijkskunde docent enthousiast wor-
den gemaakt. Kijk je naar de toelatingseisen van
de geo-opleidingen, dan is aardrijkskunde niet
eens een verplicht vak. Hierdoor gaat er een
groot potentieel aan net afgestudeerde verloren
voor geo-opleidingen. Ik steun elk initiatief
dat universiteiten en het bedrijfsleven
helpt de handen ineen te slaan om
meer GIS-studenten te krijgen.”
43
Trimble GPS Pathfinder ProXRT • Tot 10 cm real-time nauwkeurig• Ideaal voor het opsporen van ondergrondse kabels en leidingen• Te gebruiken met Trimble- en Geomeet software• Draadloos en robuust• Eenvoudig en gebruiksvriendelijk
Mobiel data inwinnen
de juiste richting
Trimble Juno handheld SC Ultieme PDA voor het inventariseren en inspecteren
van objecten
• Effectieve en nauwkeurige verwerking van informatie• Direct verwerken en communiceren van gegevens• Hoge gevoeligheid GPS-ontvanger voor maximaal bereik• Compacte en lichtgewicht PDA• Batterijcapaciteit voor één dag productie
Geomeet softwareDigitaal nauwkeurig meten en registreren in eigen beheer
• Eenvoudige Nederlandstalige bediening• Direct inmeten met GPS in het Rijksdriehoekstelsel t.b.v. WION• Registratie van kabels en leidingen (KLIC)• Controle bestaande “digitale” kaarten• Resultaten direct digitaal beschikbaar
Geometius Alphen aan den RijnMaatschapslaan 392404 CL Alphen aan den Rijn (NL)T: +31(0)172 469 610
Geometius AlmereOperetteweg 4A1323 VA Almere (NL)T: +31(0)36 549 20 90
45
perspectief vanboven gezien!
afgelopen maart heeft miramap, mijn bedrijf, in
navolging van de gemeente nijmegen een innovatieve
dakscan uitgevoerd boven amsterdam. Het bijzondere
aan de missie is dat het een gezamenlijke opdracht is
van de gemeente én de amsterdamse woningbouwcor-
poraties.
Een Dakscan maakt direct zichtbaar welke daken weinig
óf veel warmte verliezen en of het zinvol is om maatre-
gelen te nemen. Een slecht geïsoleerd dak zal uiteraard
meer warmte uitstralen dan een goed geïsoleerd dak,
maar ook op het dak van één gebouw kunnen verschil-
len worden aangetoond. Inmiddels is 40 procent van
Amsterdam in kaart gebracht. Dit najaar wordt er bij
koud en helder weer opnieuw gevlogen.
Hoe het begon: eind 2008 kwamen de woningbouw-
corporaties, Miramap met partner Dakwacht en de
gemeente Amsterdam bijeen. We verkenden samen de
mogelijkheden voor een thermografische Dakscan. In
korte tijd werden de partijen enthousiast. Gezamenlijk
waren ze zeer geïnteresseerd in het maken van een
Dakscan van onze hoofdstad.
uit de toelichting over Dakscan bleken de toepassings-
mogelijkheden groot. Bovendien is zo’n scan visueel
aantrekkelijk en dus een sterk communicatiemiddel.
Het kan ingezet worden om onder andere de inwoners
te informeren en hen bewust te maken van mogelijk
energieverlies via hun dak.
Alle Dakscans zijn eenvoudig in te brengen in ArcGIS-
producten binnen bestaande beheersprocessen. Hier-
door zijn ze heel makkelijk te koppelen met andere
geodatasets, zoals GBKN, luchtfoto’s en AHN (zie fi-
guur). Vanuit onze specifieke kennis van luchtopnamen,
beeldverwerking, daken en dakbeheer zijn wij gemeen-
ten en andere gebouweigenaren ook van dienst met
een uitleg over en het beoordelen van Dakscans en de
vertaling ervan naar concrete vervolgstappen.
AuTEuR: Roland Haarbrink | Miramap
E-MAIL: [email protected]
mijn
perspectief
Bron: Miramap
aG
end
aw
ie, wat en w
aar
pReC
on
FeRen
Ce Sem
ina
R
Precon
ference sem
inar, vo
orafg
aand
e aan d
e GIS C
on
ferentie 20
09
22 septem
ber 20
09
Ro
tterdam
ww
w.g
iscon
ferentie.n
l
16e G
iS Co
nFeR
entie 2009
23 – 24 septem
ber 20
09
Ro
tterdam
ww
w.g
iscon
ferentie.n
l
inteR
Geo
22 – 24 septem
ber 20
09
Karlsru
he, D
uitslan
d
ww
w.in
tergeo
.de
eGea
Co
nG
ReS
Co
ng
res van d
e Euro
pean
Geo
grap
hy A
ssociatio
n fo
r Stud
ents an
d Y
ou
ng
Geo
grap
hers
26 septem
ber – 1 o
kto
ber 20
09
Heeg
, Friesland
ww
w.eg
ea.eu
eSRi eu
Ro
pean
uSeR
Co
nFeR
enC
e
14 – 16 ok
tob
er 2009
Viln
ius, Lito
uw
en
ww
w.esri.co
m/eu
c
Top Related