Succesvol blijven werken met geoinformatie

‘Geografisch denken is voor ons een tweede natuur’

INperspectiefg e o g r a f i s c h d e n k e n e n d o e n

een uitgave van ESRI Nederland nr.022009

Door sameNwerkeN

meer profIjt vaN

GIs

NIeuws

6 GIS-pionier Henk Scholten ontvangt

Lifetime Achievement

6 Meer thema’s op GIS Conferentie

6 Praktisch ArcGIS-handboek speciaal

voor gemeenten

7 Hulpverlening Gelderland Midden

krijgt award

7 Alliantie verbindt Localyse en APOS

Systems

7 Gemeenten gaan voor ArcGIS

9 Den Haag kiest voor ESRI Nederland

9 Eagle Mobiel operationeel

9 Flinke groei voor geo-sector

34 Onbeperkt GIS voor kleine en

middelgrote gemeenten

DIeNsteN

30 CBT

Computer Based Trainingen in

tweede helft 2009

ColumN

17 Jonge honden doen geen geo

25 Gemeenten, laat u inspireren!

45 Perspectief van boven gezien!

overIG

5 Voorwoord

18 Dicht bij de ‘ESRI-bron’

22 Het geheim van Henk Scholten

achter zijn GIS-succes

36 ‘Geografisch denken is voor ons een

tweede natuur’

39 De basisregistraties te lijf met ArcGIS

42 IT’er gevraagd!?

Colofon

In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland. Het magazine brengt actuele ontwikkelingen op het gebied van geografische infor-matie in Nederland. De focus ligt op standaard GIS-toepassingen en praktijkvoorbeelden.

ContaCt E: redactie@in-perspectief.nl T: +31 (0) 10 217 07 00I : www.in-perspectief.nl

RedaCtieHarmen van Doorn

Aan deze uitgave werkten meePeter van de Crommert Michel DerksenRoland HaarbrinkWilfred Hermans Erik MeerburgFrits van der Schaaf Vincent SiebenGineke SnoerenNiels Tuijtel

ontweRpKaren Stultiens

FotoGRaFieMarcel Krijger (tenzij anders ver-meld)

VoRmGeVinG en dRukThe Dairy, Rotterdam‘t Papierenhuys

oplaGe4.500 exemplaren

abonnementenOrganisaties met een onderhouds-contract van ESRI Nederland krijgen In Perspectief kosteloos toegestu-urd. Zonder onderhoudscontract is het ook mogelijk om In Perspectief te ontvangen. Een jaarabonnement kost 25 euro (excl. btw).

adVeRteRenESRI Nederland biedt partners en relaties de mogelijkheid zich te profileren in In Perspectief. Vraag naar de advertentiemogelijkheden (voorwaarden, tarieven en aan-leverspecificaties) via adverteren@in-perspectief.nl.

diSClaimeRESRI Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in In Perspectief. Aan de verstrekte infor-matie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaart- en bee-ldmateriaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit In Perspectief mogen alleen openbaar worden ge-maakt na schriftelijke toestemming van ESRI Nederland.

GIs voor...

12 GEMEENTEN

Door samenwerken meer profijt

van GIS

28 GEMEENTEN

Leusden aan slag na implementatie

GeoWeb

GIs werkt!

10 LANDBOuW

‘Ontwikkelingen in landbouwsector

vragen om geografisch gebaseerde

informatie’

toeN eN Nu

40 GEO-SERVICES

goed geregeld

partNers

20 KuIS VAN DHV

maakt het de kavelverkoper ge-

makkelijk

opINIe

26 PLANPROCES

‘Zekerheid van een complete

Wro-oplossing binnen één applicatie’

esrI NeDerlaND

32 ED VAN INGEN

Succesvol blijven werken met

geoinformatie

3

Door samen-

werken meer

profijt van Gis

Dicht bij de

‘esri-bron’

‘GeoGrafisch

denken is voor

ons een tweede

natuur’

Het Geheim van

henk scholten

achter zijn Gis-

succes

INhoudsopGavein perspectief, nummer twee tweeduizendnegen

“Als er te weinig

mensen vakinhoudelijk

worden opgeleid is dat

ook ons probleem.”

12 36

42

18 22

Werken aan écht betere dienstverlening?CiVision Kadaster/WKPB-GIS maakt het mogelijk!

De WKPB staat niet stil. Daarom zien steeds meer gemeenten nut en noodzaak van het geïntegreerd werken met GIS. Door gebruik te maken van GIS toepassingen worden de gebieden waarop publiekrechtelijke beperkingen rusten “vertaald” naar de betrokken kadastrale percelen.Met de module WKPB-GIS integreert u administratieve kadastrale gegevens met geometrische kadastrale gegevens. De module WKPB-GIS biedt gebruikersgemak en efficiëncy. Bijvoorbeeld door de mogelijkheid beperkingscontouren geautomatiseerd te vergelijken met de kadastrale kaart. Verschillen worden voorkomen doordat CiVision Kadaster/WKPB-GIS zowel het administratieve als het grafische gedeelte beheerd vanuit één applicatie. Zo werkt u aan meer efficiënte werkprocessen en aan betere dienstverlening.

Al meer dan 25 jaar ondersteunt PinkRoccade Local Government met een uitgebreide portfolio oplossingen en (advies)diensten de lokale overheden bij de uitvoering van hun wettelijke taken en bij de optimalisering van hun bedrijfsvoering. Dit door kennis van en ervaring met wet- en regelgeving en met overheids proces sen te combineren met bewezen informatie- en communicatie technologie. Met meer dan 400 gedreven professionals biedt PinkRoccade Local Government kwaliteit, competenties en continuïteit en helpt zo de lokale overheid haar ambities effectief en efficiënt te realiseren. Met de Complete MidOffice© is PinkRoccade Local Government marktleider e-overheid dienstverlening!

Voor meer informatie www.pinkroccadelocalgovernment.nl of bel 088 - 661004

PinkRoccade advKlant Contact Centrum.indd 1 10-07-2009 11:52:47

Beste lezer,

Allereerst dank voor het positief ontvangen van de nieuwe

vormgeving van In Perspectief. We hopen u met dit magazine

te blijven informeren en inspireren door de onderwerpen en

diverse GIS-toepassingen waar we aandacht aan besteden.

Deze keer staat het thema operational awareness centraal,

één van de vier pijlers waarover ik de vorige keer schreef. Het

uitgangspunt bij operational awarness is het hebben van een

gedeeld beeld, ook wel Common Operating Picture (COP)

genoemd. Verschillende lagen informatie van verschillende

bronhouders komen op een geïntegreerde manier bijeen. Dit

kan zowel dynamisch van aard zijn (zoals bij crisismanagement),

maar ook in projectvorm waarbij verschillende partijen input

kunnen geven en van elkaar de veranderingen kunnen zien.

Vanouds is de term operational awareness op basis van een COP

iets vanuit de militaire wereld. Nu worden deze concepten mede

door de kracht van GIS ook toegepast in ruimtelijke ordening,

stedelijke ontwikkeling en inrichting van het landelijk gebied.

De complexe maatschappelijke vraagstukken zoals mobiliteit,

verstedelijking, en waterbeheersing eisen een brede aanpak en

gebruik van informatie via operational awareness.

Een voorbeeld uit de praktijk is het maken van een weg. Een

aannemer heeft geen provinciale kaarten tot zijn beschikking,

terwijl dat hem wel zou helpen zijn werk te doen. Zo vraagt GIS

om bepaalde vormen van samenwerken met efficiënter werken

als gevolg. Dit zagen we terug in het artikel van advies- en

ingenieursbureau Brein in de vorige editie van In Perspectief.

Crisismanagementsysteem Eagle is hier ook een voorbeeld van.

De grote kracht van GIS is diverse werkvelden samen te brengen.

Dit geeft de mogelijkheid om informatie van verschillende

organisaties te integreren op basis van locatie.

In de volgende In Perspectief licht ik één van de andere thema’s

toe. Graag tot dan,

Frits van der Schaaf

adjunct-directeur

ESRI Nederland

fvanderschaaf@esri.nl

voorwoorD

5

6

GiS-pionier Henk Scholtenontvangt lifetime achievement

meer thema’s op GiS Conferentie

Henk Scholten maakte zo’n 25 jaar

geleden samen met Jan Scheurwater

(oprichter van Tensing) een reis naar

Amerika om na te gaan of een GIS-

systeem een oplossing zou zijn voor

het ministerie van VROM. Hij was

één van de eerste Nederlanders die

werkte met GIS.

De eigenzinnige GIS’er is altijd een

echte pionier gebleven. Tot op de

dag van vandaag beweegt hij zich

voorop in de ontwikkelingen die

de GIS-wereld doormaakt. Met zijn

bedrijf, Geodan, ontwikkelde hij di-

verse applicaties die wereldwijd be-

wondering oogstten. Dangermond

vormde voor Scholten steeds een

enorme bron van inspiratie. De GIS-

pionier werd ook twee keer hoog-

leraar aan de Vu.

Scholten spreekt tijdens de GIS Con-

ferentie in september in Rotterdam

opnieuw op een ESRI-evenement.

Lees een samenvatting van de pre-

sentatie op pagina 28.

Er wordt tijdens de GIS Conferentie

gezocht naar de toepassing van GIS

en er wordt de oplossingsgericht-

heid van geoinformatie benadrukt.

Na een jaar vol inspiratie door het

thema ‘Denkend aan Geo’, is dit jaar

de beurt aan de praktijk: GIS werkt!

De sprekers zijn: Henk Scholten

(Geodan), Arnold Bregt (Wagenin-

gen universiteit) en Hans van Eijk

(Qualcomm Enterprise Services Eu-

rope).

E-mail voor meer informatie naar

gisconferentie@esri.nl

Henk Scholten heeft tijdens de eSRi international user Conference in San

diego (Verenigde Staten, Californie) een life time achievement in ontvangst

genomen. directeur en oprichter van eSRi, Jack dangermond, overhandigde

hem de speciale prijs persoonlijk. Hierna mocht Scholten plenair een presen-

tatie geven.

de GiS Conferentie pakt dit jaar voor

het eerst groots uit met thema’s. op

de zestiende editie – 23 en 24 sep-

tember in de Rotterdamse doelen

– zijn paviljoens te vinden die zich

richten op mobiel GiS, mashups en

Sdi’s. Het thema ‘GiS werkt!’ loopt

als een rode draad door alle onder-

delen van de conferentie heen.

Met behulp van dit boek slaat Barend Sneller een brug

tussen de vragen in de gemeente en ArcGIS. Het boek

behandelt in eenvoudige stappen de opbouw van een

centrale geodatabase tot en met het beheer, gebruik en

analyse ervan.

Veel gemeenten willen graag de bestaande digitale

gegevens analyseren, verbeteren en beter combineren.

De gegevens en werkprocessen zijn bij iedere gemeente

vergelijkbaar, maar bij elke gemeente net weer even iets

anders ingevuld. Met dit handboek halen gemeenten

meer uit hun gegevens.

Bestel het boek t.w.v. 39,95 euro of e-mail voor meer in-

formatie naar gemeenten@esri.nl

Lees op pagina 39 een recensie over het handboek.

praktisch arcGiS-handboek speciaal voor gemeenten

Foto: Eric Laycock

Eén van die gemeenten die onlangs

koos voor ESRI is Leusden. Kees Waal-

dijk legt uit: “Naar aanleiding van

onze functionaliteitseisen bleek dat

alleen ESRI hieraan kon voldoen. Een

voordeel is dat we met het ArcGIS-

platform klein kunnen beginnen en

dat we met het oog op de toekomst

eenvoudig uit kunnen breiden.”

Ook de begeleiding van de organisa-

ties door ESRI is een factor waardoor

gemeenten meer geneigd zijn te kie-

zen voor ArcGIS. Voor Kees Waaldijk

van de gemeente Leusden geldt dat

net zo. “Er is duidelijk sprake van

een proactieve en betrokken houding.

Hierdoor begrijpen ze wat wij nodig

hebben.”

Bert Vermeij, senior business consul-

tant voor ESRI Nederland, ziet een dui-

delijke trend in de keuze van gemeen-

ten. “Naast het besef dat een goed GIS

belangrijk is voor integraal werken,

stellen de laatste jaren gemeenten de

burger nog meer centraal. Het team

Geo-informatie heeft naast interne te-

genwoordig ook externe klanten, de

burger. GeoWeb en webservices zijn

de tools voor het goed en tijdig kun-

nen informeren van elke partij.”

De laatste vijf gemeenten die voor

ArcGIS hebben gekozen zijn Den

Haag, Zeewolde, Harderwijk, Zoeter-

meer en Leusden.

E-mail voor meer informatie naar

gemeenten@esri.nl

GIsnieuws

Gemeenten gaan voor arcGiS

Steeds meer gemeenten kiezen ervoor om hun processen te laten ondersteu-

nen door eSRi-software. Zij doen dit meestal na een korte periode waarin zij

zich bezinnen op de keuze voor een platform. Het blijkt dat het arcGiS-plat-

form vaak het beste aansluit op hun wensen.

7

Door het integreren van geodata met

een Business Intelligence-omgeving

ontstaat er meer inzicht en betere

performance van software. Localyse

is daarom een strategische alliantie

aangegaan met het Canadese bedrijf

APOS Systems. Localyse biedt advies

en oplossingen voor de gebruikers

van Business Intelligence-systemen

die behoefte hebben aan een beter

inzicht van en over hun verzorgings-

gebied.

Eén van de krachtigste oplossingen

die APOS Systems heeft ontwikkeld is

de integratiekit tussen SAP Business-

Objects en het ArcGIS-platform van

ESRI. Het resultaat van deze sys-

teemintegratie is een helder inzicht

in complexe informatie waardoor de

klant efficiënter en effectiever kan

werken.

Localyse is gespecialiseerd in Location

Intelligence (LI). LI is het op slimme

wijze combineren en analyseren van

gegevens over een gebied waarmee

het inzicht om betere beslissingen te

nemen vergroot wordt.

Hulpverlening Gelderland midden krijgt award Hulpverlening Gelderland Midden

(HGM) heeft tijdens de ESRI Interna-

tional user Conference in San Diego

een Special Achievement in GIS

Award ontvangen.

GIS wordt door HGM gebruikt om de

communicatie tussen verschillende

partijen tijdens rampenbestrijding

te verbeteren en om betere beslis-

singen te kunnen maken in levens-

bedreigende situaties

E-mail voor meer informatie naar

oov@esri.nl

alliantie verbindt localyse en apoS Systems

Foto’s: Erik Visser

8

adVeRtentie

ProMark 500 + ProFlex 500

Voor meer informatie:

Magellan Navigation B.V.Ketelweg 12-143356 LE PapendrechtT : +31 (0)78 615 79 88F : +31 (0)78 615 20 27E : info@promagellangps.nlI : www.promagellangps.nl

Concurrerende voordelen:

• BLADE™ GNSS technologie• Geïntegreerd GSM/GPRS modem• Kabelvrij, lichtgewicht ontwerp• Robuuste rover + basis oplossing• Veelzijdig veldboek• Aantrekkelijk in prijs

maximale fl exibiliteit

© 2009 Magellan Navigation, Inc. Alle rechten voorbehouden. Magellan, het Magellan logo, ProMark, ProFlex, BLADE en FAST Survey zijn merknamen van Magellan Navigation, Inc.

ProMark™ 500 ProFlex™ 500

Het meest veelzijdige GPS/GNSS RTK systeem verkrijgbaar!

De nieuwe ProFlex 500 biedt u GPS+GLONASS+20 jaar ervaring. Deze krachtige en multi functionele ontvanger biedt u maximale mobiliteit en fl exibiliteit in een lichtgewicht, kabelvrije ontvanger. Met de unieke BLADE™ GNSS technologie bent u verzekert van snelle initialisatie, een ultieme GPS/GLONASS netwerk- oplossing en bent u voorbereid op het gebruik van toekomstige satellietsignalen.

De ProFlex 500 is de ideale oplossing voor een rugzak confi guratie, machine-besturing en maritieme toepassingen. ProMark 500 en ProFlex 500 bieden de gebruiker alle gemakken zoals Bluetooth, geïntegreerd GSM/GPRS modem en de meest gebruiksvriendelijke grafi sche software.

Lees meer over deze unieke combinatie op onze website www.promagellangps.nl en vraag naar de zeer aantrekkelijke voorwaarden!

9

den Haag kiest voor eSRi nederland De gemeente Den Haag en ESRI

Nederland hebben een contract

ondertekend voor een samen-

werking van 4 jaar. Dit gebeurde

nadat het Europese aanbestedings-

traject WebGIS Den Haag aan ESRI

Nederland werd gegund.

ESRI Nederland levert een frame-

work voor WebGIS-applicaties en

geoservices aan gemeente Den

Haag, gebaseerd op ArcGIS Server.

Hierop wordt een aantal appli-

caties gebouwd, zoals een bestem-

mingsplannen-viewer en integra-

tie met het gemeentelijke Content

Management Systeem. Het frame-

work wordt initieel gebaseerd op de

bestaande onderliggende databa-

ses en back office-systemen.

De gemeente Den Haag voldoet

met de implementatie van dit

framework aan zowel nationale

als internationale standaarden op

het gebied van geoinformatie. De

bouwwerkzaamheden in dit traject

worden uitgevoerd door zuster-

organisatie AQuAGIS.

E-mail voor meer informatie naar

gemeenten@esri.nl

Flinke groei voor geo-sector GeoBusiness Nederland bericht een groei van 17 procent in 2008 voor de sector geoinformatie ten opzichte van 2007.

Vorig jaar haalden geo-bedrijven een omzet van 900 miljoen euro. Dit staat in de eerste marktmonitor over de geo-

informatiesector, die GeoBusiness Nederland uitbracht.

Hulpverlening Gelderland midden

neemt de mobiele applicatie van

crisismanagementsysteem eagle in

gebruik. in het voorjaar is de applica-

tie uitvoerig getest door Gelderland

midden tijdens bosbrandoefeningen

op de Veluwe. Het gebruik van geo-

grafische informatie in het veld met

behulp van eagle mobiel heeft toe-

gevoegde waarde voor rampbestrij-

ding.

Eagle ondersteunt hulpdiensten en

voorziet tijdens een crisissituatie alle

betrokkenen van de juiste informa-

tie op het juiste moment volgens

het concept ‘netcentrisch werken’.

Aanvullend op het desktop-systeem

is binnen de Eagle suite ook een

mobiele versie ontwikkeld. Eagle

Mobiel ondersteunt hulpdiensten in

het veld en voorziet hen real time

van de juiste geografische informa-

tie die het operationeel optreden

vereenvoudigt.

Met behulp van Eagle kunnen hulp-

verleningsteams worden gevolgd

(track & trace) en kunnen hulpverle-

ners in het veld informatie toevoe-

gen en bewerken via een mobiele

dataverbinding. Het versturen van

opdrachten en meetberichten tus-

sen voertuigen en crisiscentra is nu

mogelijk. Hulpverlening Gelderland

Midden is de eerste organisatie die

voertuigen met deze applicatie uit-

gerust.

AuTEuR: Gineke Snoeren

E-MAIL: gsnoeren@esri.nl

GIsnieuws

eagle mobiel operationeel

Foto: Geodan

10

‘ontwikkelingen in land bouwsector vragen omgeografisch gebaseerde informatie’ Gis werkt!

Elk jaar vanaf september gaan ze

weer op pad, de 160 medewerkers

van de buitendienst van Blgg, die

voor agrariërs grondmonsters ne-

men. Vooral in de herfst en winter

is dit actueel, omdat landbouwers

zich dan afvragen hoeveel ze moe-

ten bemesten om het volgende

oogstseizoen een goed resultaat te

bereiken. De vraag dringt zich ech-

ter steeds specifieker op: hoeveel

moet ik op welke plaatsen bemes-

ten om het meest optimale resul-

taat te krijgen? Agrariërs willen

graag weten waar ze aan toe zijn en

welke mogelijkheden ze hebben om

kostentechnisch gezien het meeste

rendement van het land te kunnen

krijgen.

Blgg is één van de belangrijkste

laboratoria in de agrarische sec-

tor voor monstername, onderzoek

en advies. Per jaar analyseert Blgg

zo’n 60.000 grondmonsters. Het be-

drijf heeft als doel de productie en

kwaliteit van het werk uit de land-

bouwsector te verbeteren. GIS is

nog maar sinds kort onderdeel van

de bedrijfsvoering en wordt steeds

verder geïntegreerd met de mon-

stername, het advies en verslag-

legging. “Alles moet automatisch

en alles moet straks in GIS”, aldus

bodemadviseur Petra van Vliet van

Blgg. “De huidige ontwikkelingen

in de landbouwsector vragen om

geografisch gebaseerde informa-

tie.” Ze zegt het vol overtuiging en

enthousiasme. Dit betekent dat in

de toekomst Blgg niet meer zonder

GIS kan. GIS is voor Blgg langzaam-

aan een bedrijfskritisch systeem aan

het worden.

pReCiSielandbouw dankZiJ GiS

Ook de ontwikkelingen in de sector

maken GIS noodzakelijk. Ze legt uit

waarom: “Voorheen koppelden we

onderzoekgegevens aan een per-

ceel met een perceelsaanduiding

zoals ‘achter de schuur’ of ‘naast de

sloot’. Het is begrijpelijk dat zo’n

omschrijving jaar op jaar verandert.

Hiermee verlies je gegevens die juist

interessant zijn om aan elkaar te

koppelen. Wat gebeurt er op lange

termijn met een bemestingsplan?

Blgg grijpt kansen die precisielandbouw biedt aan om tot betere adviezen te komen voor boeren.

Het gebruik van de geografische eigenschap van informatie creëert kansen,

GiS maakt het mogelijk om deze te bereiken. eén van die kansen in de land-

bouwsector is precisielandbouw, een manier om een optimaler rendement te

behalen. met behulp van GpS worden gegevens in een GiS vastgelegd. Voor

het agrarisch laboratorium en adviesbureau blgg is het logisch om mee te

gaan in deze ontwikkeling…

De monsternemers maken vanaf dit jaar allemaal gebruik van GeoPocket, een PDA

waar naast orderregistratie ook de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in kaart

worden gebracht. Met deze geoinformatie kunnen meerdere onderzoeken combi-

neren, wat leidt tot een advies en een optimaal bemestingsplan. De locatie is als het

ware de bindende factor tussen de agrariër en het product.

11

‘ontwikkelingen in land bouwsector vragen omgeografisch gebaseerde informatie’

Kun je het effect zwart op wit krijgen? Zo

niet, wat is er dan aan de hand met de bo-

dem waarom het niet werkt? GIS vergroot

het inzicht in het gedrag van de bodem. Om

onze advisering te kunnen verbeteren is een

goede geografische verwijzing dus cruciaal.”

Veel agrariërs zien in precisielandbouw een

ontwikkeling waarmee de vruchtbaarheid

van het land meer beïnvloed kan worden.

Bodemkaarten helpen inzicht te krijgen in

de status van het land. “Door een veld in

rasters te verdelen kan bovendien een spe-

cifieke strooikaart opgesteld worden”, legt

de bodemadviseur van Blgg uit. Tijdens het

bemesten kan een systeem op de trekker –

die met behulp van GPS over het land rijdt

– de gewenste hoeveelheid per deelgebied

over het perceel strooien. Voor zover die

hoeveelheid binnen een maximaal valt. Aan

bemesting worden immers steeds strengere

milieu-eisen gesteld.

Door al deze ontwikkelingen willen agrari-

ers zo optimaal mogelijk omgaan met wat

beschikbaar is. “Precisielandbouw heeft de

toekomst”, is de enige conclusie die Van Vliet

uit deze ontwikkeling kan trekken. “GIS is de

tool om dat te ondersteunen.”

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: giswerkt@esri.nl

Hoe Gaat De moNsterNameIN zIjN werk?

De traditionele werkwijze is

als volgt: een monsternemer

loopt volgens een zijdelings

W-patroon over het perceel

en neemt al lopende met een

grondboor grondmonsters.

In totaal worden veertig

deelmonsters genomen en

gecombineerd tot één grond-

monster.

Na vorig jaar een pilot te heb-

ben gedraaid, gaan dit jaar

voor het eerst alle medewer-

kers op pad met de mobiele

toepassing PocketGeo om de

geografische gegevens van

het perceel in op te slaan. Een

GPS-ontvanger op hun pet

geeft de xy-coördinaten weer.

Petra van Vliet: “Het werkt

fantastisch. Met PocketGeo

tekenen de monsternemers

het perceel in op de TOP25NL-

basiskaart. Het opmeten

gebeurt met behulp van GPS.

Ze voegen aan het perceel een

code toe. Deze code verwijst

ook naar de gegevens die in

de Bedrijfs Order Admini-

stratie staat. Vervolgens

synchroniseert de PDA met

het systeem in Oosterbeek.”

En worden analyseresultaten,

advies en een plaatje met de

ligging van het perceel op het

verslag afgedrukt.

De monsternemers maken vanaf dit jaar ge-

bruik van PocketGeo, een voor Blgg ont-

wikkeld softwarepakket op de PDA waarmee

de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in

kaart worden gebracht. Op de PDA vindt ook

de orderregistratie plaats. Met deze geoinfor-

matie kunnen in de toekomst recente en his-

torische onderzoeken gecombineerd worden,

wat leidt tot een verbeterd bemestingsadvies.

De locatie is als het ware de bindende factor

tussen de agrariër en het product. Bron: Blgg

weRken met VeRSCHillende CoöRdinatenStelSelS

Petra van Vliet, bodemadviseur bij Blgg,

één van de belangrijkste laboratoria in de

agrarische sector voor monstername ana-

lyse en advies, werkt veel met op GPS-ge-

baseerde gegevens. Hiervoor wordt of RD

of WGS84 gebruikt, een referentiesysteem

voor de aarde. “Het gebruik van het juiste

coördinatenstelsel moet ik goed in de gaten

houden. Dat moet goed worden ingesteld.

WGS84 kan de coördinaten op verschillen-

de manieren weergeven, bijvoorbeeld gra-

den-minuten-seconden, graden-decimale

minuten of decimale graden. ArcGIS kan dit

referentiesysteem eenvoudig vertalen naar

het in Nederland als standaard gebruikte

Rijksdriehoekstelsel (RD).”

13

doorsamenwerken meer profijtvan Gislimburgse gemeenten Gulpen-wittem en valkenburg aan de Geul

slaan handen ineen.

waarom het wiel twee keer uitvinden? dat geldt ook voor het gebruik van GiS binnen een kleine gemeente. Het is ook maar de vraag hoe lang zij het nog alleen kunnen bolwerken. de samenwerkende limburgse gemeenten Gulpen-wittem (14.900 inwoners) en Valkenburg aan de Geul (17.200 inwoners) benutten GiS maximaal. “beschouw elkaar niet als concurrent, maar ga gezamenlijk de uitdaging aan.”

Gis voor

Gemeenten

14

Voor wie vergadert in het gemeente-

huis van Valkenburg ligt het gevaar

van wegdromen op de loer; de ver-

gaderzaal kijkt uit over het golven-

de Zuid-Limburgse Heuvelland met

een prachtig kasteel als onbetwiste

blikvanger.

In 2006 was Valkenburg de aan-

komstplaats van een Tour de France-

etappe. Jean Bertram van de af-

deling Planning & Beheer van de

gemeente Valkenburg aan de Geul

stapt ook graag op de fiets, en is

bestuurslid van het jaarlijkse fiets-

evenement de Mergelheuvelland

Tweedaagse (www.mh2d.nl).

Bij hem aan tafel zitten twee mede-

werkers van de gemeente Gulpen-

Wittem: Jan Knubben, medewer-

ker Vastgoed en goed ingevoerd in

geoinformatie, en Paul van Oojen,

beleidsmedewerker I&A. Een ge-

sprek over GIS, samenwerking en

toekomstdromen.

i-ViSie

Wat kenmerkt de gemeente Valken-

burg aan de Geul? “Dagrecreaties,

de mooie omgeving met groeves.

En natuurlijk de centrale ligging in

het heuvelland”, somt Bertram op.

Ook Gulpen-Wittem moet het heb-

ben van toerisme en het landschap,

maar de heren gaan de strijd niet

aan om hun gemeente het beste

voor het voetlicht te laten komen.

Jan Knubben: “Er is geen sprake

van concurrentie, we willen elkaar

aanvullen. En juist omdat we zo op

elkaar lijken, wilden we ook gaan

samenwerken.”

Paul van Oojen legt uit hoe die

samenwerking begon. Ten eerste

moest er een zogenoemde I-visie

opgesteld worden, een gemeen-

telijke strategie om ICT op alle ver-

schillende niveaus te incorporeren.

Deze visie legt alle plannen rondom

de toepassingen en gevolgen van

ICT voor de komende 5 jaar vast.

Van Oojen: “‘Kunnen wij zo’n I-visie

niet sámen opstellen?’, zeiden we

als Gulpen-Wittem. We werkten al

op andere vlakken samen met de

gemeente Vaals, en het is vrij uniek

dat we nu met de drie gemeenten

Gulpen-Wittem, Vaals en Voerendaal

één Intergemeentelijke I-visie heb-

ben opgesteld. Tot 2015 gaan we

alle projecten rond basisregistraties,

elektronische dienstverlening, Do-

cumentaire InformatieVoorziening

(DIV) en geoinformatie gezamenlijk

oppakken.” Aan Valkenburg aan

de Geul hebben we nu gevraagd de

I-visie te onderschrijven.

baG-koppelinG

Een andere vrucht van de samen-

werking is de BAG-koppeling. Het

bedrijf Centric heeft allerlei oplos-

singen om de aparte onderdelen

te koppelen. Meerdere gemeenten,

waaronder de twee Limburgse, heb-

ben de koppeling inmiddels besteld.

Knubben: “Een plaatje laat meer

zien dan duizend woorden. Wij had-

den daarom wel oren naar de tool

die ESRI Nederland en Centric heb-

ben ontwikkeld om ArcGIS in te zet-

ten op BAG-gebied. Onze gemeen-

ten zijn te klein om GIS-specialisten

in huis te hebben, dus probeer je

uit te diepen wat je al hebt. Ook op

DIV-gebied willen we meer samen-

werken, één visie op tafel krijgen.

De meerwaarde van dat samenwer-

ken is dat je elkaars sterke punten

gebruikt, de taken kunt verdelen en

niet het wiel opnieuw hoeft uit te

vinden.”

Andere voorbeelden van de sa-

menwerking zijn: de recente over-

gang naar een gezamenlijk bodem

Jan Knubben (l) en Paul van oojen

(r) van de Limburgse gemeenten Gul-

pen-Wittem werken samen met Jean

Bertram (midden) van buurgemeente

Valkenburg aan de Geul om samen te

werken op GIS-gebied.

15

informatiesysteem (project van zes

Zuid-Limburgse gemeenten), de

gezamenlijke aanschaf van een in-

formatiesysteem voor het beheren

van digitale ruimtelijke plannen en

het samen beschrijven van werk-

processen: Gulpen-Wittem heeft er

al 310 beschreven, Valkenburg zou

in de samenwerking de overige 180

kunnen doen. Vervolgens wisselen

beide gemeenten hun resultaten

uit. Bertram: “Natuurlijk kost het

tijd om alles op elkaar af te stem-

men, maar het doel heiligt de mid-

delen.” Van Oojen: “Het nadeel is:

je bent zo snel als de langzaamste

partner. Toch wegen de voordelen

zwaarder.”

GiS-minded

Qua uitdagingen op technisch vlak

vindt Knubben het vooral belangrijk

dat iedereen dezelfde taal spreekt.

“Medewerkers moeten GIS-minded

worden, want kleine gemeenten

kunnen financieel gezien nooit een

GIS-afdeling opzetten.” Bertram

denkt bij organisatorische uitda-

gingen aan gezamenlijke acties.

“In het heuvelland hebben we in

het kader van de BAG-koppeling

een integrale workshop gehouden;

als kleine gemeente ben je financi-

eel gezien niet bij machte om zoiets

te organiseren. De GIS-component

wordt in de toekomst heel belang-

rijk, zeker in ons heuvellandschap.

Nogmaals: een plaatje laat meer

zien dan duizend woorden. Als hier

een bouwplan wordt getoetst, dan

kijkt men naar de aanwezigheid van

groeves. Vroeger gebeurde dat met

kaarten, tegenwoordig gebruikt

men een GIS-programma.”

Wat betreft de toekomst is Bertram

duidelijk over de allergrootste uit-

daging. “Dit is de vraag: kun je een

facilitair bedrijf inrichten waarin je

drie gemeenten op geografisch ge-

bied met één eenduidig systeem

kunt gaan bedienen? We hopen dat

vóór 2015 te realiseren. Zowel voor

onze eigen medewerkers, als het

bedrijfsleven en de burgers in deze

regio zou dat prettig zijn.”

AuTEuR: Wilfred Hermans

E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“Medewerkers moetenGIS-minded worden.”

tIps voor kleINe GemeeNteN

Knubben:

“Kijk in je omgeving of er

gemeenten zijn met verge-

lijkbare grootte en dezelfde

uitdagingen, en ga met elkaar

in overleg.”

Bertram:

“Beschouw elkaar niet als

concurrent, maar ga gezamen-

lijk de uitdaging aan.”

Van Oojen:

“Het is een kleine moeite om

even om de tafel te gaan zit-

ten en de taken te verdelen.”

www.thinkofthefish.nl

Think of the fish.

Samen leven.Samen werken.Samen beter.

Het GIS Competence Center van Atos Origin werkt samen met strategische partners en leveranciers, om in complexe klantomgevingen 100% betrouwbare Geo-ICT oplossingen te realiseren.

Of het nu gaat om Asset Management, GIS of Geodata, wij begrijpen het verschil tussen een oplossing die gewoon werkt en een oplossing die concreet meerwaarde oplevert: een betere efficiency, kostenbesparing en een hogere servicegraad. Voorbeelden van deze meerwaarde zijn te vinden in onze beheeroplossing, de KLIC oplossing en onze GIS services.

Samen voor een betere oplossing.

Advertentie_AO_In_Perspectief.in1 1 7-7-2009 11:18:34

Column

De vrijdag van het GSDI–congres was geo-jongerendag. Het

was leuk, zeker voor deze trotse geo-vader. Maar heb ik daar

veel kids gezien die de geogemeenschap op zijn kop gaan

zetten? Hmmm…

Op LinkedIn had ik staan dat ik inspiratie voor deze column

ging opdoen bij de Geo Youth Capital. Daarop kreeg ik een

reactie die erg aan het denken zet: “Ik heb al 10 jaar op GIS

events het idee dat ik de gemiddelde leeftijd bén”. Nu heb ik

zelf het idee dat ik daar al tien jaar jonge hond ben, dus ge-

zien ons leeftijdsverschil (vijf jaar ;o) zou dat wel eens waar

kunnen zijn. En daarover doordenkend bekroop mij het ge-

voel dat de geo-bevolkingspiramide niet klopt.

Hoe erg is dat? Verdient GIS apart aandacht? De opkomst op

evenementen is onverminderd hoog, dus ja. Willen we daar

veel GIS’ers zien? Ja, dat ook. Maar juist ook toepassers, en

bij voorkeur steeds níeuwe toepassers. Verbreding dus, zor-

gen dat GIS in de haarvaten komt van allerlei verschillende

processen en organisaties. Hebben we daarvoor een complete

nieuwe generatie GIS-deskundigen nodig? Nou nee. Wat

nodig is in het onderwijs is mensen geografie-aware maken:

in elke studie het besef inbouwen dat geografie situaties

inzichtelijk maakt.

Stond ik zelf voor de keuze ‘geoinformatiekunde of multi-

media design’, dan wist ik het ook wel! Wat het spannend

maakt is dat er studenten binnen multimedia design rond-

lopen die geografie daarin weten te betrekken. En die zou ik

dan weer op de GIS conferentie willen zien. Niet als GIS’ers,

maar als toepassingsdeskundigen. En dat ik daar ooit de

laatste (jongste!) ‘echte’ geo ben, prima!

Zijn de specialisten overbodig? Nee, ze blijven hard nodig. Er

zal altijd een selecte groep zijn die alle ins en outs weet. Die

komen vanzelf bovendrijven, daar maak ik me helemaal niet

druk over. Mijn kinderen raad ik aan om te doen wat ze leuk

vinden, daar goed in te worden en ook om het vooral breed

te houden. Specialiseren kan altijd nog. En wie weet worden

zij ooit de nieuwe generatie geo-goeroes…

AuTEuR: Erik Meerburg | ESRI Nederland

E-MAIL: emeerburg@esri.nl

jonge hondendoen geen geo

“Prima datik daar ooit

de laatste‘echte’ geo

ben!”

17

Dicht bij de ‘esrI-bron’Gis

evenementen

18

Meer dan 12.000 GIS’ers namen

deel aan de ESRI International

user Conference. “Het wordt een

bijzondere week.” Jack Danger-

mond, directeur en oprichter van

het wereldwijde ESRI, heet ieder-

een hartelijk welkom. Op maan-

dag is hij de hele dag gastheer,

praat hij alle presentaties over

ArcGIS aan elkaar en introduceert

hij medewerkers die vervolgens de

nieuwste productontwikkelingen

delen met het publiek. Wie wil

weten hoe het er in de GIS-sector

voor staat, moet er hier bij zijn,

dat is duidelijk.

Het visieverhaal van ESRI be-

spreekt Dangermond uitgebreid,

naar aanleiding van het thema

‘Designing our future’. “We zijn

allemaal ontwerpers. De wereld

verandert hard door ongeleide of

gecoördineerde acties, het is be-

langrijk om dat gegeven vast te

stellen. Met GIS hebben we echter

de tools om greep op deze veran-

deringen te krijgen.” Belangrijk

is dat alles met GIS nu verzameld

wordt rondom de zogenoemde

cloud, de schat van internet, waar

online gegevens en webservices

zijn te verkrijgen.

Ook reikt de directeur van ESRI veel

awards uit. Hij uit zijn waardering

voor veel mensen die op een bij-

zondere manier hebben gewerkt.

Eén van de personen die een award

krijgt is Nederlander Henk Scholten,

voor zijn GIS-werk in Nederland. Hij

geeft een korte presentatie over de

geheimen achter zijn succes. Vrijwel

daarna volgen keynote-sprekers:

eerst de wereldberoemde econoom

Hernando de Soto, hij presenteert

hoe GIS ontwikkelingslanden helpt

hun bezittingen vast te leggen.

Voor sommige landen geldt dat de

grond waarop ze wonen en werken

hun enige bezit is. Door dit te for-

maliseren ontstaat bezit, volgens

hem een middel tot rijkdom. Veel

van De Soto’s ideeën zijn al in prak-

tijk gebracht in Ghana.

ESRI International user Conference: dit jaar een bijzonder Nederlands tintje.

een vooruitblik naar arcGiS 9.4 en arcGiS explorer, meer arcGiS online en

inspirerende presentaties. de eSRi international user Conference van 2009

zorgde er op alle fronten voor dat het grootste GiS-evenement succesvol kon

verlopen. en voor nederland was de ‘eSRi uC’ dit jaar extra speciaal…

Foto’s: Eric Laycock

Dicht bij de ‘esrI-bron’

19

Ook Willie Smits is keynote-

spreker. De Nederlander (van ori-

gine) spreekt gedreven over na-

tuurgebieden in Indonesië. Zijn

doel is om zo veel mogelijk natuur

te bewaren voor volgende genera-

ties. Dat doet hij door de noden van

mensen te combineren met het le-

ven van de natuur. GIS-analyses vor-

men centrale oplossingen.

eyeopeneR

Vanaf dinsdag gaat de beursvloer

open. Drie dagen lang presenteert

een enorm aantal bedrijven zich,

gewoon door een praatje of met

demo’s, aan de geïnteresseerde be-

zoekers. Ergens op de beursvloer,

op de Public Safety Showcase-

zone, staat een Nederlandse stand.

Geodan en ESRI Nederland hebben

zich hier gesetteld om voor de eer-

ste keer het crisismanagementsys-

teem Eagle internationaal te pre-

senteren. Met groot succes. Veel

geïnteresseerden melden zich bij de

demo’s die op gezette tijden star-

ten. Na de conferentie willen tien-

tallen Amerikaanse bedrijven het

systeem testen.

Ook presenteren op dinsdagoch-

tend Eagle-trekkers Sander Vlotman

(Geodan) en Gineke Snoeren (ESRI

Nederland) in een sessie het crisis-

managementsysteem tijdens één

van de vele sessies in het conferen-

tiegebouw. In Room 17 A laten ze

in een demo zien hoe het systeem

werkt en levens kan redden.

Martin Hendriks, salesmanager van

Aerodata (België), volgde de pre-

sentatie met een kritisch oog. “Het

kunnen beschikken over actuele en

betrouwbare data in crisissituaties

en de mogelijkheid tot het delen er-

van is van onschatbaar belang. Dat

de technische mogelijkheden er zijn

om deze data te communiceren of

aan te bieden is erg mooi. uiteraard

is het de vraag of men in het geval

van een grote ramp afhankelijk kan

en wil zijn van publieke bronnen

zoals Google Maps of Bing Maps, ik

twijfel daaraan. Een briljante vondst

is de gemotoriseerde digitale or-

denance, die de partijen in het veld

- zelfs bij het uitvallen van de ver-

binding - van de laatste situatie-up-

dates en informatie kan voorzien.

Eagle kan volgens mij een bijdrage

leveren in het beheersen van cala-

miteiten.” Voor Ilka May, senior GIS-

consultant voor Arup (England),

was de sessie een eyeopener. Ze

heeft een adviserende rol in de vei-

ligheidssector. “Het technische deel

van crisisbeheersing is één kant, de

andere kant is politiek. Er zijn veel

verschillende partijen betrokken en

om alle spelers bijeen te brengen is

moeilijk. Ze hebben allemaal al ei-

gen systemen waarbij delen moei-

lijk is. Dit systeem zou andere syste-

men kunnen vervangen.”

nedeRland op de eSRi uC

Tientallen Nederlandse ArcGIS-

gebruikers van het ESRI-platform zijn

aanwezig op de user Conference.

Soms voor de eerste keer, sommi-

gen zijn al vaker op de ESRI uC ge-

weest. Wat hen aanspreekt? Er is

werkelijk voor elke tak van sport op

GIS-gebied waardevolle informatie

vinden. Het voordeel bij de inter-

nationale ESRI-conferentie is dat de

presentaties zich ontzettend dicht

bij de bron bevinden. Zo kan er met

softwareontwikkelaars worden ge-

sproken en gevraagd worden naar

een aantal tools Een week als deze

resulteert in een andere relatie tus-

sen klant en leverancier. In een ont-

spannen sfeer is het makkelijker te

praten over ontwikkelingen en zijn

goede ideeën snel geboren. Dat de

lijntjes korter zijn maakt het mak-

kelijk.

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: esri@esri.nl

Foto’s: Eric Laycock

20

kuIs van DHv maakt het de kavelverkoper gemakkelijk

Jan van Kuijk, adviseur stedelijke

ontwikkeling bij DHV en betrok-

ken bij de ontwikkeling van KuIS,

maakt al snel duidelijk dat er bij het

verkoopproces van een bouwkavel

veel, heel veel archiefwerk komt

kijken. Want, voor de verkoop van

een kavel moet wel duidelijk zijn

wat de kavel nu waard is, welke al

verkocht zijn en welke nog niet,

hoe groot de wachtlijsten zijn, wat

de karakteristieken zijn en in welk

stadium de verkoop van een kavel

zich bevindt. Al deze informatie

moet worden opgezocht. Een tijd-

rovend proces, aldus Van Kuijk.

Advies- en ingenieursbureau DHV

was van mening dat het verkoop-

proces een stuk efficiënter kon.

En dus ontwierp het bureau met

behulp van ArcGIS Desktop het sys-

teem KuIS: een geografische kaart

waar alle kavels van de gemeente

met bijbehorende informatie staan

aangegeven. Een ingenieus sys-

teem vindt Jan van Kuijk: “Door je

ruimtelijk te oriënteren is het heel

gemakkelijk om de juiste informa-

tie te vinden. Alle informatie over

de kavel is immers gekoppeld aan

de kavel zelf. Met één klik op de

knop, heb je dus meteen alle infor-

matie over de desbetreffende kavel

bij de hand.”

tiJdwinSt

Van Kuijk denkt niet dat DHV’s

KuIS onmisbaar is geworden bij

de verkoop van kavels, maar het

bespaart hem wel zeeën van tijd

en daarmee dus enorm veel geld.

“Ik geloof dat de Vereniging van

Nederlandse Gemeenten gemid-

deld 60 uur rekent voor het verko-

pen van een kavel. Nou, dat haalt

de gemeente Son en Breugel niet.

Ik denk dat zij hooguit 20 uur kwijt

zijn voor de verkoop van een ka-

vel.” De adviseur stedelijke ontwik-

keling van DHV maakt vervolgens

hardop een rekensommetje. Ge-

meenten hebben hun investering

er na de verkoop van zo’n vijf à zes

kavels al uit. Nu moet je weten dat

de gemeente Son en Breugel de

komende jaren ca. 180 kavels uit-

geeft, dus tel uit je winst.”

Een andere tijdwinst is het uitprin-

ten van kaarten om aan de koper

te laten zien. Dit vermeldt ook de

Zestig uur! dat is ongeveer de tijd die een gemeentelijke medewerker nodig

heeft om een bouwkavel te verkopen. loonuren die met name bij grotere

bouwprojecten de pan uit kunnen rijzen. tegenwoordig kan de verkoop van

een kavel echter veel sneller. Veertig uur sneller om precies te zijn. en dat

allemaal dankzij dHV’s kuiS (kavel uitgifte informatie Systeem), een aange-

paste GiS-applicatie die het tijdrovende archiefwerk van een kavelverkoper

aanzienlijk beperkt. Het grondbedrijf van de gemeente Son en breugel on-

dervond de voordelen.

Overzichtelijke toepassing voor kavels bespaart gemeente duizenden euro’s.

Foto: DHV

meer

perspectief

Bron: DHV

21

meest recente informatie over de

kavels. Jan van Kuijk legt het uit:

“Stel je voor, iemand wil vandaag

een kavel kopen. Ik nodig deze per-

soon uit voor een gesprek en zorg

dat ik de laatste stand van die kaar-

ten heb. De koper kan meteen zien

welke kavels wel en welke niet meer

in de verkoop zijn.” Er zijn meer ge-

meenten die KuIS gebruiken, soms

met speciale toepassingen. In de

nieuwe wijk Roombeek in Enschede

konden kopers zelfs de breedte van

hun gewenste kavel bepalen. “Dat

is echt uniek”, vertelt Van Kuijk. “De

grootte van de kavel ligt normaal

gesproken namelijk vast. Maar in

Roombeek verkocht de gemeente

Enschede een strook grond en kon

iedereen een stuk kopen, hoe groot

of klein de wens ook was.”

Het systeem is overigens niet alleen

een vooruitgang in efficiëntie, het

is ook heel overzichtelijk, handig

en gebruiksvriendelijk. Alleen re-

levante GIS-functionaliteit is opge-

nomen. Zo bleef een versimpeld en

helder te gebruiken KuIS-systeem

over.

oVeRZiCHt

Het systeem maakt overigens ook

gebruik van kleuren. Elke kavel

heeft een andere kleur, die sym-

bool staat voor het stadium van het

verkoopproces van de kavel. “Naar-

mate het verkoopproces vordert,

wordt de kleur van de kavel donker-

der”, aldus Van Kuijk. “Het systeem

is zo makkelijk en basic gemaakt dat

iedere leek het kan gebruiken.”

Tot slot heeft Van Kuijk het over

kleine gemeenten. Hij weet dat klei-

nere gemeenten veelal niet op de

hoogte zijn van dit kostenbespa-

rende systeem. De bouw van woon-

wijken binnen kleinere gemeenten

komt sporadisch voor. Daardoor zijn

veel mensen onbekend met de ef-

ficiëntste manier van kavelverkoop.

“Kijk, bij een klein bouwplan is het

voordeel van dit systeem natuurlijk

weg, maar bij verkoop van meer

dan 25 kavels zou ik KuIS sterk aan-

raden. Niet alleen omdat het kos-

tenbesparend werkt, ook vanwege

het overzicht. Altijd zijn de meest

actuele gegevens over alle kavels

binnen je gemeente beschikbaar”,

aldus Jan van Kuijk.

AuTEuR: Niels Tuijtel

E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“Gemeenten hebben

na verkoop van 5 à 6 kavels

hun investering in

DHV’s KUIS er al uit.”

kuIs van DHv maakt het de kavelverkoper gemakkelijk

Het geheim vanHenk scholten achterzijn GIs-succes

22

Gis

evenementen

maandagmiddag. Het plenaire programma van de eSRi

international user Conference is in volle gang. Jack

dangermond, directeur en oprichter van eSRi, vraagt of

een goede vriend op het podium wil verschijnen. deze

vriend is een nederlander: Henk Scholten, oprichter en

Ceo van Geodan en hoogleraar aan de Vrije universiteit.

Hij krijgt als dank voor al zijn inspanningen in de GiS-

wereld de lifetime achievement award. nu alvast, want

zo oud is Scholten nog niet. Hieronder een compilatie

van de toespraak die Henk Scholten hield.

“Dames en heren, ik kan niet uitleggen hoe bijzonder

dit moment is. Toen mijn vrouw hoorde dat ik een Life-

time Achievement Award zou krijgen, was haar reactie:

‘Is dat niet wat te vroeg voor jou, op jouw leeftijd?’ Na

wat wikken en wegen ben ik op de uitnodiging inge-

gaan, voor hetzelfde geld ging het om een eenmalige

uitnodiging. Dat risico wilde ik niet lopen…

Zo’n 25 jaar geleden kwam ik hier ook, voor de eerste

keer. Ik was 31 jaar en werkte voor het ministerie van

VROM in Nederland. Samen met een collega mocht ik kij-

ken of GIS een systeem was dat we konden gebruiken.

Toentertijd was GIS nog maar kleinschalig, maar ESRI was

– toen al – onverslaanbaar.

Jack heeft me gevraagd iets te delen over mijn geheimen

achter het succes in GIS. Welnu, daarvoor moeten we

eerst naar de zestiende en zeventiende eeuw. In die tijd

maakten Nederlanders al kaarten. Een heel belangrijke

zaak, vanwege de overzeese handel die werd gedreven.

Ze konden niet zonder ruimtelijke informatie.

Op een moment als vandaag moet je terugkijken. Waar

komt dat succes nu vandaan? Een centrale factor is denk

Foto: Eric Laycock

23

ik mijn dubbelrol. Ik benader GIS vanuit twee posities:

de toepassing, met mijn bedrijf Geodan, en de we-

tenschap, in mijn positie als hoogleraar aan de Vrije

universiteit in Amsterdam. Ik probeer aan beide kanten

aanwezig te zijn, daar zit een deel van het geheim. Het

is leuk, maar niet altijd makkelijk om te switchen tussen

beide. Ik ben echter blij dat ik dit werk mag doen. Wer-

ken op beide terreinen wordt gedragen door teams, be-

staande uit mensen die gedreven zijn in hun werk. Een

team ontwikkelen is enorm belangrijk. Ze zijn cruciaal. Mijn

successen zijn de successen van de verschillende teams.

Wat hebben die teams klaargespeeld in al die jaren?

Vanuit een wetenschappelijk gezichtspunt: er zijn dui-

zenden mensen in de wereld die GIS-diploma’s hebben

behaald. Onder de diploma’s van uNIGIS heb ik mijn

handtekening mogen zetten. uNIGIS bestaat uit een

wereldwijde samenwerking tussen 17 universiteiten en

dit team is inmiddels al 16 jaar succesvol bezig. Met de

vaardigheden die onze studenten hebben opgedaan

zijn we in staat om succesvol samen te werken met GIS

op heel veel terreinen en over de hele wereld..

Toen ik hier in San Diego kwam, wachtte er iets moois

op mij: een boek. Niet omdat mijn naam erop staat,

maar ook omdat die van mijn zoon en Rob van de Velde

erop staan. En het is een goed verhaal: over het gebruik

van GIS binnen heel veel wetenschappelijke disciplines

en wat we daaruit voor conclusies kunnen trekken. De

vragen waren: wat doe je met GIS in jouw discipline, hoe

doe je dat, en waarom denk je dat er iets in het kennis-

domein van jullie vak kan veranderen? Het antwoord:

GIS maakt verschil. En niet alleen in de geografie. Maar

ook in gezondheidswetenschappen, archeologie, ge-

schiedenis en vele andere wetenschappen. Het is onge-

lofelijk hoeveel wetenschappen de locatie-eigenschap

kunnen gebruiken om hun kennis te verbeteren. Met

een klein team hebben we geprobeerd deze kennis en

ervaringen bijelkaar te brengen.

Wanneer je het geografisch bewustzijn wilt vertalen kom

je uit op diverse perspectieven: organisatie, database,

analyse en communicatie. Deze scheiding maken we,

omdat we geloven dat het onze wereld verbetert. Het

maakt het mogelijk om GIS procesmatig beter in te zet-

ten. Dwars door deze vier perspectieven loopt het GIS-

gebruik van diverse sectoren.

We hebben het nu over het verleden gehad en het boek

is deze week uitgekomen. Voor morgen hebben we het

Eagle-team in actie. Dit team richt zich op de Common

Operational Picture, een gedeeld beeld voor alle partijen

die betrokken zijn bij het bestrijden van een ramp.

We zijn in staat om multidisciplinair informatie uit te

wisselen op basis van locatie. Op dit moment maakt de

veiligheidssector kennis met dit concept. Deze kennisuit-

wisseling leidt naar onze vaste overtuiging tot betere en

snellere acties om een ramp te bestrijden.

Dit was of wordt geschiedenis. Er is ook toekomst. Mijn

vrouw en ik zijn trots op een ander team: ons familie-

team, inmiddels met kleinkinderen. Een nieuwe genera-

tie, een heel andere generatie, maar naar mijn overtui-

ging een generatie die heel veel met GIS zal gaan doen.

De traditionele atlas wordt historie.

De komende dagen wil ik graag met u praten over klein-

kinderen, wetenschappelijke boeken en toepassingen.

Iedereen enorm bedankt.”

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: giswerkt@esri.nl

Bron: Henk ScholtenVier perspectieven die procesmatig het geografisch bewustzijn vertalen voor diverse sectoren.

adVeRtentie

Tensing is sterk in geografische en mobiele toepassingen

in de wereld van GIS en mobiele applicaties. Een team van

meer dan 75 specialisten ontwikkelt en levert een variëteit

aan oplossingen, producten en diensten. We hebben klanten

in uiteenlopende markten zoals Delta Nutsbedrijven, de

gemeente Delft, het Kadaster, Heineken, Besam, DHL en

vele andere overheidsinstellingen en bedrijven. Samen met

ESRI werken we aan de beste oplossing voor uw organisatie.

• Mobiel GIS

• GIS-toepassingen via inter- of intranet

• Onafhankelijke geo-consultancy

Tensing

T: +31 (0)418 572 800

I: www.tensing.com

M: info@tensing.com

Bezoek ons tijdens de GIS Conferentie op23 & 24 september 2009 in De Doelen, Rotterdam.

51º

48' 0

1" N

, 5º

14' 3

1" E

Oplossingen op het gebied van geo-informatica en mobiliteit

Adv Perspectief.indd 1 19-5-09 10:13

Column

Global Spatial Data Infrastructure of kortweg GSDI 11 was de

titel van de conferentie waar medio juni zo’n 900 congres-

gangers een zeer interessant programma voorgeschoteld kre-

gen. Wellicht dat de ondertitel: ‘Building SDI Bridges to ad-

dress Global Challenges’ voor de meeste geo-IT medewerkers

van lokale overheden net iets te ‘Global’ was... Een gemiste

kans, want SDI’s – of in beter Nederlands GDI’s (Geo Data

Infrastructuren) – zijn voor lokale overheden ook de uitda-

ging van de nabije toekomst om lokale ‘challenges’ aan te

pakken. En aan uitdagingen geen tekort in gemeenteland

als het gaat om geoinformatie. Deze uitdagingen vragen om

een duurzaam en gestructureerd geo-fundament. Een GDI

levert dat. Maar wat is dan een GDI? Ja, het is techniek. En ja,

het is geodata. Maar nog veel meer is het beleid, bewustzijn,

mensen en samenwerking op basis van technische en inhou-

delijke standaarden (lees afspraken). Een GDI is uiteindelijk de

toekomstige manier om alle geo-gerelateerde vraagstukken

te faciliteren met de juiste informatie, op het juiste moment

en op de juiste locatie (ook in het veld). Al vele jaren probe-

ren vooraanstaande (inter)nationale geo-ambassadeurs een

nationale GDI te realiseren. Op 18 juni is in Rotterdam tijdens

het GSDI 11 terecht met trots www.nationaalgeoregister.nl

gelanceerd. Dit NGR is het Nederlandse toegangspuntvan

INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe),

de nieuwe Europese richtlijn die lidstaten verplicht om hun

geodatabronnen volgens heldere afspraken en standaarden

te publiceren. Zo kunnen andere overheden daar zonder las-

tige conversies, direct en online gebruik van maken in de vorm

van webservices die eenvoudig zijn te integreren in iedere

gestandaardiseerde IT-omgeving. Diverse ministeries, pro-

vincies en waterschappen hebben inmiddels ook hun ‘eigen

GDI’-omgeving ingericht op basis van juist deze standaarden.

De ‘challenge’ voor gemeenten is nu om even los te komen

van de alledaagse geo-verwikkelingen en in plaats van ‘wetje

pakketje’ een ‘GDI-ideetje’ uit te werken met een bijbeho-

rende GDI-roadmap. Dus: laat u INSPIREREN door GSDI, NGR

en INSPIRE!

AuTEuR: Peter van de Crommert | Geodan

E-MAIL: peter.van.de.crommert@geodan.nl

Gemeenten,laat u inspireren!

“GDI:uiteindelijkdé manier

om alle geo-gerelateerde

vraagstukken te faciliteren.”

25

26

met de invoering van de wet ruimtelijke ordening

(wro) per 1 juli 2008 moest elk nieuw (bestemmings)

plan worden opgesteld volgens landelijk geldende

standaarden. de digitale verplichtingen uit de nieuwe

wro zullen per 1 januari 2010 in werking treden. deze

aanstaande wettelijke verplichting vloeit voort uit het

programma digitale uitwisseling in Ruimtelijke processen

(duRp) van VRom.

Met de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke or-

dening breekt een nieuw tijdperk aan voor de Neder-

landse ruimtelijke ordening. Naast allerlei inhoudelijke

en procesmatige veranderingen moeten gemeenten

ook aan de slag met digitale plannen. Het werken met

digitale plannen leidt tot andere werkprocessen en –

methoden op de afdeling RO, maar ook bij vergunning-

verleners, baliemedewerkers en andere gebruikers van

ruimtelijke plannen in een gemeentelijke organisatie.

Na een periode van gewenning zal de meerwaarde van

digitale plannen zich bewijzen. Het gebruik van digi-

tale plannen zal snel toenemen en daarmee de vraag

naar nieuwe en betere toepassingen.

Grontmij, Dezta en ESRI Nederland werken langdurig

samen om de ruimtelijke ordenaars te ondersteunen bij

het benutten van de nieuwe mogelijkheden die digi-

tale plannen bieden. Aansluiting bij – en interactie met

– andere gemeentelijke processen en informatiesyste-

men (o.a. WABO, Wkpb, GIS, DMS) staan daarbij cen-

traal. De eerste stap ter ondersteuning van de digitale

aspecten van de Wet ruimtelijke ordening is gezet door

de gezamenlijke ontwikkeling van PlanpROces.

planpRoCeS

PlanpROces werd ontwikkeld voor het beheren van

ruimtelijke plannen in het digitale planproces con-

form de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De applicatie

stelt RO-medewerkers in staat alle taken uit te voeren

binnen het nieuwe digitale planproces en bevat hulp-

middelen om de kwaliteit van plannen te borgen en

te bewaken. PlanpROces is ontwikkeld door Grontmij

en Dezta en wordt ondersteund door ESRI Nederland.

Door deze krachten te bundelen wordt een optimale

mix geboden tussen vakinhoudelijke RO-kennis en

meer technische (geo-)expertise.

Bij de ontwikkeling van PlanpROces is goed geluisterd

naar de wensen en eisen van gemeenten. Al in een

vroeg stadium zijn een zestal gemeenten betrokken

bij de ontwikkeling van de applicatie: Arnhem, Zwolle,

Leiden, Noordoostpolder, Raalte en Maasdriel. Hier-

mee is de aansluiting van PlanpROces op het gemeen-

telijke planproces optimaal gewaarborgd.

PlanpROces bestaat uit een basisapplicatie en diverse

aanvullende modules. Hierdoor is het mogelijk de

applicatie geheel naar eigen inzicht op te bouwen en/

of uit te breiden. Organisaties beschikken op die ma-

nier over een optimale oplossing, nu en in de toekomst.

planpRoCeS baSiSappliCatie

Centraal staat de PlanpROces Basisapplicatie. De Ba-

sisapplicatie biedt functionaliteit voor het registreren,

controleren en beheren van digitale ruimtelijke plan-

nen en ondersteunt daarbij alle gemeentelijke plan-

typen. Via een inzichtelijke menustructuur wordt de

gebruiker als het ware stap voor stap door het digitale

planproces heen geleid, van registratie tot en met pu-

blicatie van het plan via RO-Online.

imRo-tekenen

De module IMRO-tekenen biedt de gebruiker een vol-

waardige IMRO-conforme tekenapplicatie. Met deze

module kan de plankaart worden getekend en IMRO-

codering worden toegevoegd aan de planobjecten.

Gebruiksgemak staat daarbij voorop. De module sluit

opinie

planproces:‘zekerheid van een completewro-oplossing binnen één applicatie’

27

daarom aan op het denk- en werkproces van de gebrui-

ker. De module IMRO-tekenen is gerealiseerd op basis

van ArcGIS Desktop.

plantekSten opStellen

Voor het opstellen van planteksten is een integratie

met Dezta Plan gerealiseerd. Dezta Plan is momenteel

de meest gebruikte standaardapplicatie voor objectge-

richte IMRO-gecodeerde planteksten. Met Dezta Plan

is het mogelijk om planteksten op te stellen en uit te

voeren volgens de verplichte standaarden. Vanuit een

centraal beheerde bibliotheek, waarin de modelregels

van de organisatie conform SVBP2008 zijn opgeslagen,

kan eenvoudig de basis van een nieuwe plantekst wor-

den gegenereerd.

plan monitoR

De module Plan Monitor biedt de mogelijkheid om het

verloop van een planprocedure te registreren en te be-

waken in directe samenhang met het beheer van plan-

nen. Per fase kunnen diverse gegevens worden geregis-

treerd, waaronder het verloop van het (voor)overleg en

de vaststellings- en beroepsprocedure. Ook de digitale

verplichtingen gedurende het planproces kunnen wor-

den geregistreerd, zodat duidelijk is wat in welke fase is

gedaan.

planpRoCeS liGHt

Een stapsgewijze invoering van de Wro kan de druk op

RO-afdelingen verlichten. PlanpROces light biedt daar-

voor dé oplossing. Een van de eisen van de Wro is dat alle

plannen moeten worden gepubliceerd via RO-Online.

Juist in deze functionaliteit voorziet PlanpROces light.

De applicatie biedt functionaliteit voor het digitaal

waarmerken en publiceren van het plan en het mani-

fest. Hierdoor wordt het mogelijk om op laagdrempe-

lige wijze te voldoen aan de publicatieplicht die vanaf

1 januari 2010 geldt.

SuCCeSpRoduCt

Door de samenwerking van Grontmij, Dezta en ESRI

Nederland is een sterke combinatie van kennis en erva-

ring ontstaan. PlanpROces is daarbij ontwikkeld in nauwe

samenwerking met een kerngroep van een zestal ge-

meenten. Hierdoor staat niet de techniek maar het plan-

proces centraal binnen de applicatie, waardoor de ruim-

telijke ordenaar weer zelf leidend wordt. Niet voor niets is

PlanpROces momenteel marktleider in Nederland waarbij

voor in ieder geval ruim 3,5 miljoen inwoners de ruimte-

lijke plannen met PlanpROces beheerd zullen worden!

Kijk voor meer informatie op www.PlanpROces.ro

AuTEuR: Vincent Sieben | Grontmij

E-MAIL: vincent.sieben@grontmij.nl

Bron: Grontmij

planproces:‘zekerheid van een completewro-oplossing binnen één applicatie’

leusden aan slagna implementatieGeoweb

Leusden is één van de gemeenten

die een grote stap heeft gemaakt:

van een verouderd GIS-systeem

naar het moderne ArcGIS. “We heb-

ben nu in huis wat we al jaren nodig

hadden. Tegelijkertijd zijn we klaar

voor de toekomst.” Kees Waaldijk

is duidelijk gelukkig met de keuze

die hij, samen met Carmen Galati en

een aantal andere collega’s, heeft

gemaakt.

Het vorige informatiesysteem is

ruim 7 jaar in gebruik geweest.

“Maar het was al lang duidelijk

dat we naar iets anders moesten

uitwijken”, geeft Waaldijk onom-

wonden aan. “Op een gegeven mo-

ment kwam er een aantal redenen

die maakten dat we de keuze snel

moesten gaan maken. Zo hadden

we een beetje CAD – hier maakten

we de beheerkaart mee – in een oud

CAD-pakket. Dit werd niet meer

ondersteund door de leverancier.

Daarnaast liep landelijk de ontwik-

keling van digitale bestemmings-

plannen. Met de oude software

konden we niet meer uit de voe-

ten.”

GebRuikSVRiendeliJk

Een snelle start met het ArcGIS-

platform was snel geregeld. Het

gebruiksvriendelijke GeoWeb kent

een toegankelijke interface. Belang-

rijk, want de gemeente Leusden is

niet zo groot dat er één of meer-

dere fulltime GIS’ers in dienst zijn.

Diverse soorten van geoinforma-

tie bevindt zich op meerdere afde-

lingen. Waaldijk: “Binnen ons team,

Geo-informatie, wordt onder meer

gecoördineerd, maar wij doen nog

veel ander werk. Werken met GIS is

niet onze dagtaak.” Toch krijgt het

beheer van geoinformatie welover-

wogen de aandacht van Waaldijk

en Galati. Zo moet informatie goed

worden opgeslagen in een geo-

database, vinden zij. Daarnaast

moet de informatie goed op kaar-

ten en interne webservices gepre-

senteerd kunnen worden.

Alle informatie van de gemeente

bestaat uit geoinformatie, soms sta-

tisch, soms dynamisch. “Dat Geo-

Web zo’n belangrijke rol voor ons

speelt is dus ook niet voor niets. Elk

ruimtelijk project begint en eindigt

met geoinformatie.” Dit bewustzijn

probeert Kees Waaldijk binnen de

organisatie te stimuleren. “De kaart

moet de basis zijn. Er is data wan-

neer een project start en wanneer

het eindigt moet de situatie op-

nieuw worden ingemeten. Daarna is

het een kwestie van data beheren.”

De kwaliteit van de data is erg be-

langrijk. “We beseffen ons goed

dat we als overheidsinstelling de

data goed moeten kunnen beheren.

Werken met verkeerde informatie

of zelfs deze informatie verstrekken

is not done.”

bRedeRe inZet

De inzet van GeoWeb is op dit mo-

ment nog redelijk beperkt, het is

immers erg nieuw voor Leusden. De

vakgebieden Belastingen en WOZ

(Waardering Onroerende Zaken)

kunnen echter voor hun werkzaam-

heden niet zonder gevisualiseerde

informatie. Met name de lucht-

foto’s worden heel frequent ge-

raadpleegd. De WOZ-kaart wordt

naar aanleiding van de WOZ-ob-

jecten in de BAG (Basisregistraties

voor Adressen en Gebouwen) – dit

jaar een actueel thema – gemaakt.

Van de 220 mensen die de ge-

meente in dienst heeft gebruiken

nu al zo’n 50 mensen GeoWeb. “De

promotie van GeoWeb was zeer

eenvoudig, mond-tot-mondreclame

van zo’n drie a vier mensen zorgde

ervoor dat er veel belangstelling

ontstond.”

Als het team Geo-informatie van

Leusden eenmaal ervaring heeft

met GeoWeb, gaat er gemeente-

breed geprofiteerd worden van

kaarten ondersteunen continu de gemeentelijke werkprocessen. kaarten moeten dus functioneel zijn en voldoen aan

strenge eisen. maar kaarten mogen er ook mooi uitzien. dit is ook het uitgangspunt bij de gemeente leusden. mooie

kaarten maken is één, deze kunnen gebruiken is het belangrijkste. in perspectief ging in gesprek met de GiS’ers van de

middelgrote gemeente.

28

Gis voor

Gemeenten

leusden aan slagna implementatieGeoweb

29

Foto: Cris Smeets

Een basiskaart met een kaartlaag percelen in de wijk

Rozendaal (eurowoningen).

Een basiskaart met een kaartlaag percelen van Kamp

Amersfoort (gemeente Leusden). Bron: gemeente Leusden

Veel gemeenten hebben net als

Leusden te maken met een soft-

ware-pakket dat niet meer aan de

wensen voldoet. Een overstap naar

webviewer GeoWeb is voor velen

een logische keuze.

De standaardapplicatie, ontwikkeld

door ESRI Nederland en Grontmij, is

inmiddels een begrip. Na ruim 5 jaar

wordt de webviewer door meer dan

80 organisaties uit diverse werkvel-

den gebruikt als omgeving. GeoWeb

is ideaal voor organisaties die niet

zich met ontwikkelen van hun web-

viewer bezig willen houden.

GeoWeb is erg geschikt om gro-

te hoeveelheden geografische en

administratieve gegevens aan te

bieden in een organisatie. Gebrui-

kers ervan kunnen met enkel een

internetbrowser informatie opvra-

gen. De standaardapplicatie wordt

steeds vaker ingezet in diverse

werkprocessen, zoals in de BAG of

de Wkpb.

De functies en mogelijkheden van

GeoWeb worden voornamelijk

bepaald door wensen van de ge-

bruikers. Het is tenslotte een web-

applicatie voor de gebruikers en

wordt daarom ook hen aange-

stuurd. Jaarlijks is er bij één van

de organisaties een gebruikersbij-

eenkomst. Niet alleen om over de

functies te praten, maar vooral ook

om ervaring met elkaar te delen.

Elkaar op de hoogte brengen van

de verschillende gebruiksmogelijk-

heden wordt door de gebruikers

zeer gewaardeerd. Vorig jaar werd

GeoWeb 3 gelanceerd en is het

volledig gebaseerd op het ArcGIS

Server-platform.

E-mail voor meer informatie over

GeoWeb naar rcolijn@esri.nl

Geoweb, een logische keusvan gemeente leusden

GeoWeb. Kees Waaldijk: “Op ter-

mijn gaan we afdelingen die ook

veel baat zullen hebben van geoin-

formatie, zoals Volkshuisvesting, fa-

ciliteren. Onder meer de BAG vormt

een bron van geoinformatie.” Ruim-

telijke Ordening en Ruimtelijke Ont-

wikkling krijgen op korte termijn

een pilot voor de kiezen. Evenals Be-

heer Openbare Ruimte en de brand-

weer. De GIS’ers Waaldijk en Galati

verwachten er veel van.

klaaR VooR de toekomSt

De beide GIS’ers zijn ‘zeer tevreden’

met ESRI Nederland als leverancier

van GeoWeb. “ESRI staat weliswaar

bekend als een leverancier met een

goede prijs-kwaliteitverhouding,

maar ook op basis van prijs konden

we geen andere keuze maken.” Het

belangrijkste waar Leusden echter

waarde aan hecht is de betrokken

houding. Galati: “De persoonlijke

manier waarop de medewerkers

met ons omgaan is open en eerlijk.

Ze adviseren ons goed op basis

Gis voor

Gemeenten

Ook in de tweede helft van 2009 zijn een aantal

opleidingen als Computer Based Training (CBT) te vol-

gen. Het gaat om de volgende opleidingen: Introductie

in GIS concepten met ArcGIS, Gebruik van ArcGIS Desk-

top, Databeheer en Analyses in ArcGIS Desktop, ArcGIS

Spatial Analyst, Tekenen in ArcMap en Gebruik van de

geodatabase.

In het opleidingenaanbod van ESRI Nederland is een

aantal opleidingen in de vorm van Computer Based

Training (CBT) opgenomen. ESRI Nederland is in 2005

begonnen met deze manier van opleiden en vele deel-

nemers hebben inmiddels met succes een CBT afgerond.

Elke maand staan vijf dagen ingepland voor een

Computer Based Training. Tijdens deze dagen kan de

deelnemer zelf bepalen wanneer zij of hij de opleiding

wil volgen. Via een door ESRI Nederland ontwikkelde

applicatie, krijgt de deelnemer alle presentaties en de-

monstraties te zien. Heeft een deelnemer moeite met

bepaalde onderdelen of vragen, dan is er altijd een

docent aanwezig die een uitgebreide toelichting kan

geven.

Het maximaal aantal dagen komt overeen met het aan-

tal dagen van een inschrijfopleiding. Bij een Computer

Based Training is de deelnemer wel vrij om de opleiding

eerder af te ronden. De prijs is gelijk aan die van een re-

guliere inschrijfopleiding.

GIsdienstenComputer Based trainingen in tweede helft 2009

30

van onze wensen en leren ons hoe

GeoWeb werkt.”

De nieuwe databeheertool van

Leusden kent een uitgebreide GIS-

functionaliteit. Dat is handig met

het oog op de toekomst. Waaldijk:

“Dan hebben we natuurlijk wel wat

meer mankracht nodig.” Naast Geo-

Web op intranet met beperkte func-

tionaliteit zal dit na verloop van

tijd ook op www.leusden.nl worden

ontsloten. De burger kan dan direct

profiteren van de Leusdense geoin-

formatie.

Leusden vindt dat ze met GeoWeb

een goed pakket in handen heeft

om de geoinformatie-voorziening

en het beheer van gegevens goed

te kunnen regelen. En ook de wen-

sen voor de toekomst kunnen met

GeoWeb gerealiseerd worden. De

gemeente kan voorlopig nog hard

aan de slag met geoinformatie.

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“Elk ruimtelijk project begint en eindigt met geoinformatie.”

Foto: Erik Visser

RealWorld_A4_CMYK.indd 1 10-7-2009 13:46:44

GIsdienstenComputer Based trainingen in tweede helft 2009

32

succesvol blijvenwerken metgeoinformatie

eSRi nederland gaat ‘delivery’ een prominentere positie geven binnen het arcGiS-platform. de GiS-marktleider blijft daarom investeren in het verbeteren van support, opleidingen en installatie- en configuratiediensten. de klant centraal zetten blijft het uitgangspunt.

33

esri

Nederland

Ed van Ingen, de nieuwe algemeen directeur van ESRI

Nederland, blijft nuchter onder deze aankondiging.

“We willen onze klanten zo goed als mogelijk facili-

teren in het succesvol inzetten van het platform”. Het

gebruik van GIS is in een rap tempo van toenemend

belang voor onze klanten. Daar horen nu eenmaal

professionele ondersteuning en opleidingen bij. Het is

noodzakelijk om de kwaliteit van die diensten regelma-

tig goed onder het vergrootglas te nemen. Het klantte-

vredenheidsonderzoek is zo’n mooie graadmeter, maar

zeker ook de contacten met klanten.

Ook ESRI Nederland gaat bewust om met investerin-

gen. “Een euro kan maar één keer worden uitgegeven.

Het is altijd de vraag wat het meeste rendement ople-

vert voor ons en onze klanten, een gezonde bedrijfs-

sturing. We letten scherp op de uitgaven. En ook wij

zetten software in om het werk beter te organiseren.

Ons ERP-systeem wordt integraal toegepast door de

gehele organisatie en zorgt voor meer inzicht, waar-

door we efficiënter kunnen werken. Alle informatie

van klanten wordt vastgelegd en op verschillende

plekken in de organisatie toegankelijk gemaakt. Dit

versnelt de afhandeling van iedere willekeurige vraag

van een klant.”

ESRI Nederland vindt het een continu aandachtspunt

om kwalitatief goede delivery in zo kort mogelijke

tijd uit te voeren. “Dat verhoogt het rendement niet

alleen voor ons, ook klanten zijn gebaat bij een vlotte

implementatie. We gaan er zeker niet op beknibbe-

len.” Om het proces goed aan te sturen blijft de klant

toegang krijgen tot delivery via een centrale poort, het

Service Center. Van Ingen: “Binnen het Service Center

bevinden zich alle processen waar onze klanten direct

mee te maken krijgen. Van de afhandeling van orders

tot de eerste opvang van supportaanvragen en van

het inplannen van medewerkers tot de planning van

de opleidingen”. Eén telefoontje en wij zorgen er voor

dat er antwoord komt. Het maakt niet uit waarmee de

klant geholpen moet worden, het Service Center regelt

het gewoon. De eerste reacties van klanten zijn veelbe-

lovend!

toeVoeGinGen

De supportdiensten zijn de laatste jaren uitgebreid. Som-

mige organisaties hebben een Service Level Agreement

(SLA) waarin bepaalde afspraken over support voor een

bepaalde termijn zijn afgesproken. Verder is er het Doc-

tor’s Office, een support engineer op locatie. Van Ingen:

“Een dienst die we in ons Enterprise License Agreement-

programma voegen.” Bij het ministerie van LNV, RWS

en Defensie wordt dit al een tijd ingezet en niet zonder

succes. Klanten vinden het prettig om laagdrempelig ter

plekke vragen te stellen. Aan de andere kant geeft het

ons een mooi inzicht van trends in kennisbehoefte zodat

we daarna opleidingenbehoefte en mogelijkheden sa-

men kunnen vaststellen. Docenten komen bijvoorbeeld

langs om verschillende opleidingstrajecten volledig op

maat vast te stellen. Door dit met elkaar te bespreken

ontstaat een klassieke win-win. Nieuw is een support-

medewerker die organisaties inhoudelijk gaat adviseren

in het ontwikkelen op ArcGIS Server. Van Ingen: “Dit is

een rechtstreeks gevolg van de laagdrempelige wijze

van ontwikkelen op ArcGIS Server. We zorgen er nu voor

dat deze klanten meer kunnen terugvallen op support.

Al met al bestrijkt onze afdeling Support een behoorlijk

deel van onze organisatie.”

Om klanten meer tegemoet te komen voegt ESRI

Nederland de best practises van de afgelopen jaren

samen. Deze worden door middel van een diensten-

catalogus aangeboden. Van Ingen: “Zie het maar als

een menukaart met verschillende, gestandaardiseerde,

diensten. Zoveel mogelijk tegen vaste condities zodat

onaangename verrassingen voorkomen zullen wor-

den.” Een voorbeeld hiervan is een periodieke check

van de systemen van de klant. Van Ingen: “Een APK op

de infrastructuur waar het platform op draait, eigenlijk

een vorm van pro-actief beheer.”

Het afgelopen jaar hebben verschuivingen plaats-

gevonden in de directie van ESRI Nederland. Mark Her-

bold werd de CEO van de ESRI Nederland Groep nadat

Dick Visser aan had gegeven zijn verantwoordelijkhe-

den over te willen dragen. Zijn interim-directeurschap

voor de werkmaatschappij AQuAGIS werd opgevolgd

door Jurgen ten Siethof.

Ed van Ingen (algemeen directeur) en Frits van der

Schaaf (adjunct-directeur) vormen samen de nieuwe

directie van ESRI Nederland. Vanuit de ‘koppeltjesge-

dachte’ die ESRI Nederland hanteert een logische keuze.

Van Ingen gaat over de commerciële gang van zaken.

Van Ingen stuurt delivery en sales aan. Hij heeft delivery,

sales en financiën onder zijn hoede. Van der Schaaf is zijn

‘inhoudelijk geweten’. Hij houdt zich vooral bezig met de

visie van het bedrijf, marketing en business consultancy.

34

Nieuwe gezichtenin de directie vanESRI Nederland

Ed van Ingen (l) en Frits van der Schaaf

vormen samen de directie van ESRI Nederland.

Het licentiemodel van een Enterprise License Agreement

(ELA) heeft de laatste jaren ook in Nederland voet aan

de grond gekregen. Met deze overeenkomst heeft een

klant voor een afgesproken periode en voor een vast

bedrag per jaar onbeperkt toegang tot alle licenties

van het ArcGIS-platform, inclusief het onderhoud. Het

GIS-gebruik wordt daarmee budgettair en voorspel-

baar. Innovatie wordt gestimuleerd omdat licenties

klaar op de plank liggen. Naast de eerder genoemde

Doctor’s Office, zijn ook technical reviews en business

reviews onderdeel van de invulling. Klanten als Shell,

het ministerie van LNV en Rijkswaterstaat hebben

zo’n contract. Van Ingen: “Maar een ELA is niet meer

alleen bedoeld voor de grootgebruikers.”

Met alle investeringen in delivery hoopt ESRI Nederland

de gebruikers van het ArcGIS-platform de faciliteiten te

bieden om succesvol te kunnen zijn in het werken met

geoinformatie. Van Ingen: “De dialoog met onze klan-

ten blijft daarin ontzettend belangrijk. En daar blijven

we ons volop voor inzetten.”

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: esri@esri.nl

Kleine en middelgrote gemeenten in Nederland

kunnen binnenkort gebruik maken van een speci-

ale Enterprise License Agreement (ELA). Algemeen

directeur Ed van Ingen legt kort uit wat het inhoudt:

“Tegen aantrekkelijke voorwaarden kunnen ge-

meenten tot 75.000 inwoners onbeperkt gebruik

maken van de ArcGIS en ArcGIS Server producten.

Kosten zijn daarbij afhankelijk van het aantal inwo-

ners.” Meer informatie over de ELA voor kleine en

middelgrote gemeenten vindt u op www.esri.nl.

onbeperkt GiS voor kleine en middelgrote gemeenten

35

Toon uw kaart op groot formaat!Call for maps

Maakt u ook mooie en praktische kaarten met ArcGIS? Laat ze printen door HP op één van hun grootformaat printers en win de juryprijs of de publieksprijs tijdens de GIS Conferentie. Bezoekers kunnen op uw kaart stemmen via het speciale stembiljet. Aan het einde van de GIS Conferentie worden de winnaars bekend gemaakt. Na afloop krijgt u uw kaart mee naar huis.

E-mail uw kaart uiterlijk 11 september 2009 naar evisser@esri.nl en wie weet wint u de MapGallery! Elke kaart is van harte welkom. Zie meer op www.mapgallery.nl

VoorwaardenGemaakt met ArcGIS 9.0 - 9.3.JPG of PDF, 72dpi-150dpi.A0 formaat (1189 mm 841 mm).

•••

Programmaboekje_opzet 6.indd 12 6-7-2009 10:35:16

Interview

37

“Zijn er eigenlijk wel mensen die

níet geografisch denken? In het da-

gelijks leven stellen we immers al-

lemaal voortdurend de waar-vraag.”

Aan het woord is Bas Bijtelaar. Hij is

sinds februari van dit jaar program-

mamanager GIS bij Staatsbosbeheer.

Deze functie werd gecreëerd nadat

Staatsbosbeheer vorig jaar het ge-

bruik van GIS onderzocht en een vi-

sie ontwikkelde over de optimale rol

van GIS binnen de organisatie. “De

conclusie was dat er al veel wordt

geprofiteerd van GIS. Staatsbos-

beheer denkt al enorm geografisch,

maar de komende 5 jaar kan dit nog

meer ingebed worden. Het eind-

doel is dat medewerkers, burgers

en partners op ieder moment en op

iedere plaats in gebieden van Staats-

bosbeheer kunnen beschikken over

relevante informatie en deze onder-

ling kunnen uitwisselen.”

Bijtelaar praat vol enthousiasme

over het werk van zijn organisa-

tie. “Alles wat wij hier ondernemen

heeft een geografische component.

GIS ondersteunt allerlei processen,

primaire processen als terreinbe-

heer, monitoring, recreatie, maar ook

processen binnen communicatie,

marketing en logistiek”. Staatsbos-

beheer beheert bijna 250.000 hec-

tare natuur in Nederland en waar-

borgt de kwaliteit van een groene

leefomgeving voor mens, plant en

dier. GIS is hierbij een onmisbaar

hulpmiddel. Een programma moet

ervoor zorgen dat GIS doordringt

tot in de haarvaten van de organi-

satie. Ook wordt er gewerkt aan de

kwaliteit van de data en de manier

waarop we de techniek gaan inzet-

ten.”

GiS: noodZaak

Dit proces, waar veel geografisch

denken centraal staat, moet Bij-

telaar aansturen. “Geografisch

denken zet de waar-vraag centraal.

Waar is iets? Waar kan iets? En de

context: waar staat iets ten op-

zichte van iets anders? Door GIS-

ondersteuning en opleiding wordt

geleerd om deze vraag als zodanig

te herkennen, hoe we er antwoord

op kunnen geven en welke moge-

lijkheden de vraag biedt. Het stimu-

leert dus om ruimtelijk te denken en

maakt mensen bewust van de waar-

vraag. GIS helpt om geografisch te

denken en het is een hulpmiddel om

met ruimte om te gaan. Waar geo-

grafisch gedacht wordt, wil je dat

GIS gebruikt wordt.”

Hoewel, dat is ook weer niet altijd

een must, heeft Bijtelaar ontdekt.

“Ik ben erachter gekomen dat het

niet áltijd nodig is om GIS te gebrui-

ken. Staatsbosbeheer heeft veel lo-

kale medewerkers, die mensen wer-

ken nog niet allemaal met GIS. Dat

wil overigens niet zeggen dat ze niet

geografisch denken. Integendeel. In

hun hoofd zit wel een kaart, een

zogenoemde mental map. Ook bij

hen komt de waar-vraag steeds weer

terug.”

Het wordt een ander verhaal als

andere partijen gebruik moeten ma-

ken van de kennis in het hoofd van

de lokale medewerker. “Is de juiste

geoinformatie verstrekt, zodat an-

dere personen iets met hun waar-

vragen kunnen doen? Hiervoor wil

je niets anders dan een GIS gebrui-

ken. Een aannemer kan ik niet beter

‘Geografischdenken is voor onseen tweede natuur’Geografisch denken is overal te vinden. Je hoeft er geen GiS’er voor te zijn, vindt bas bijtelaar. de mens is immers van

origine al gewend om zich een beeld te vormen van de omgeving. en hier rekening mee te houden in het dagelijks

leven. om het werk efficiënter en effectiever te maken is geografisch denken vaak een voorwaarde. een GiS-opleiding

kan helpen het geografisch denken verder te ontwikkelen.

dan met een kaart aangeven welke gebieden gemaaid

moeten worden of welke heide geplagd moet worden.

Hij kent immers de situatie niet. Om de waar-vraag te ver-

beelden en een situatieschets te geven die hij net zo in-

terpreteert als ik het bedoel, heb ik een kaart nodig.” GIS

is ook een tool om gegevens in je hoofd te objectiveren.

“Mensen kunnen meer vertrouwen op hun beeld wan-

neer ze weten dat deze klopt met feitelijke gegevens. De

werkelijkheid ziet er soms anders uit dan het lijkt. Daar

laat GIS zijn waarde zien. Met onze nieuwe applicatie, de

mobiele boswachter, is het registreren van gegevens over

plant- en diersoorten een stuk gemakkelijker gemaakt.”

Verder is het noodzakelijk om GIS in te zetten als gege-

vens overgedragen worden voor de toekomst.

ViRtual Reality

Bijtelaar denkt even na en zegt dan: “Toch heeft een

kaart soms beperkingen. Dan zou je andere manieren wil-

len inzetten om het resultaat van geografisch denken te

verbeelden. Als Staatsbosbeheer zoeken we naar nieuwe

mogelijkheden om mensen een gevoel te geven hoe een

gebied er over 10 of 20 jaar uit zal zien. Dit is handig bij

het ontwikkelen van natuurgebieden. Bewoners kunnen

zich – logisch – niet altijd voorstellen hoe een gebied er

in de toekomst uit zal gaan zien. En natuur groeit niet zo

hard. Door het combineren van nieuwe technieken kan

er meer draagvlak voor plannen worden gecreëerd. Een

combinatie van kaarten met 3D-visualisaties, fotoani-

maties en virtual reality helpt om een toekomstig per-

spectief van geplande ingrepen in de ruimte te schetsen.

Wanneer je de bediening van dergelijke technieken ook

nog heel laagdrempelig maakt door bijvoorbeeld touch

screens en bewegingsherkenning, dan wordt de waarde

hiervan nog groter.”

Bijtelaar gelooft niet dat nieuwe technieken en ontwik-

kelingen er altijd voor zorgen dat mensen geografischer

gaan denken. Voor sommige mensen heeft bijvoorbeeld

de routeplanner van locatie juist een tijdsvraag gemaakt.

“Maar over het algemeen kun je wel zeggen dat geo-

grafische bewustwording wordt gestimuleerd. Google

Earth heeft bijvoorbeeld kaarten met informatie erop

veel toegankelijker gemaakt.”

Bijtelaar besluit te zeggen dat voor Staatsbosbeheer de

mogelijkheden dus legio zijn om de programmadoel-

stellingen te halen. De komende jaren zal innovatiever

omgegaan worden met ruimte en GIS. “Want geografisch

denken, dat is voor ons een tweede natuur.”

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: giswerkt@esri.nl

38

De basisregistraties te lijf met arcGIs

met het ‘Handboek arcGiS voor Gemeenten’ poogt barend

Sneller een brug te slaan tussen de vragen in de gemeente

en arcGiS. Het boek behandelt de opbouw van een centrale

geodatabase tot en met het beheer, gebruik en analyse er-

van. de kennis en ervaring die wordt opgedaan is direct

bruikbaar voor de baG, maar ook op andere vlakken van

gemeentelijk gegevensbeheer en GiS-analyse.

Eigenlijk verschijnt het ‘Handboek ArcGIS voor Gemeenten’

ietwat aan de late kant. Het boek beschrijft een methode

hoe ArcGIS het best is in te zetten voor het maken van de

Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) die uiterlijk

op 1 januari 2010 klaar moet zijn. De meeste gemeenten

zijn vorig jaar al begonnen met de BAG.

Dit wil overigens niet zeggen dat het boek onbruikbaar is,

integendeel! Met de oefeningen in het boek kan duidelijk

worden geleerd hoe ArcGIS kan worden gebruikt om het

BAG-bestand te controleren op onjuistheden en deze aan

te passen. Juist door deze oefeningen leer je ArcGIS goed

kennen, al zou het niet juist zijn te denken dat je dan álle

mogelijkheden van ArcGIS kent.

De opbouw van het boek zit goed in elkaar. Van niets tot

iets. Verken je data en analyseer deze, zodat je goed weet

wat je hebt, en wat je eraan hebt. Een goede basis om mee

te beginnen. De oefeningen zijn relevant voor mijn werk

in de gemeente, daarnaast komt er ook veel standaard

functionaliteit van zowel ArcMap als ArcCatalog aan bod.

Een beetje onderbelicht vind ik de tekenfunctionaliteiten

van ArcGIS. De software kent veel (verborgen) functies die

behulpzaam kunnen zijn bij het tekenen.

Soms lijkt het boek geschreven voor een beginnende

ArcGIS-gebruiker. Op andere momenten voer je han-

delingen uit die een gevorderde ArcGIS’er niet zouden

misstaan. Doordat de BAG als onderwerp wordt gebruikt

voor de oefeningen is het herkenbaar voor gemeenten,

waardoor de gebruikers redelijk makkelijk door de stof

zullen komen. Al met al is het boek een aanrader voor de

gemeenteambtenaar die met ArcGIS werkt.

AuTEuR: Michel Derksen | gemeente Bronckhorst

E-MAIL: m.derksen@bronckhorst.nl

recensie

Handboek aRCGiS

VooR Gemeenten

Barend Sneller, ESRI Nederland,

2009, 152 pagina’s.

Bestel het boek via

www.esri.nl.

Meer weten over BAG en

ArcGIS? E-mail naar Barend

Sneller (bsneller@esri.nl).

Hij zal het handboek tijdens

een praktische workshop

behandelen

E-mail voor meer informatie

naar gemeenten@esri.nl.

39

toen en nu

Geo-servicesgoed geregeld

de provincie noord-brabant heeft een nieuwe geo-infrastructuur. Het was een lang traject. aan de vooravond van

het traject, ongeveer een jaar geleden, kwam in perspectief langs. Zijn de verwachtingen van destijds uitgekomen?

en met welke ideeën gaat noord-brabant de toekomst tegemoet?

40

Nieuwe geo-infrastructuur helpt Noord-Brabant beheer van services te regelen met als resultaat stabiliteit en betere performance.

Het gebruik van de website Brabant in Kaart kan nog

steeds rekenen op onverminderde interesse. De site met

verschillende webservices voorziet duidelijk in een be-

hoefte. Noord-Brabant blijft, net als andere Nederlandse

overheidsinstellingen, zijn elektronische dienstverlening

verbeteren. Een belangrijk onderdeel daarvan is het goed

communiceren van ICT en de geo-component.

Inmiddels is de implementatie van de geo-ICT architec-

tuur in de organisatie van de provincie Noord-Brabant

succesvol afgerond. Technisch gezien voldoet het bureau

GEO-informatie en geodesie nu aan de ICT-normen. De

verbeteringen zijn zichtbaar op technisch en organisato-

risch vlak. Enerzijds waarborgt het performance en stabili-

teit, anderzijds verduidelijkt het de beheerstaken. “Maar,

toch is dit slechts het begin”, zegt Rob Hootsmans, hoofd

bureau GEO-informatie en geodesie. De nieuwe geo-ICT

infrastructuur was nodig om alle mogelijke informatie te

kunnen verwerken voor elk mogelijke output.

De OTAP-aanpak hielp de organisatie een eind op weg

door het Ontwikkelen, Testen, Accepteren en het in Pro-

ductie gaan van applicaties (viewers) uit elkaar te trekken.

De (beheer)taken zijn hierdoor duidelijk. “Het proces is

een stuk overzichtelijker geworden”, zegt Herman Voet,

specialist nieuwe toepassingen geografische informatie-

voorziening.

pRoCeSmatiG weRken

Een belangrijk onderdeel van het slagen van de geo-ICT

architectuur hangt af van een zekere mate van professio-

neel (lees: procesmatig) werken in de organisatie: goede

afspraken kunnen maken en daarop kunnen vertrouwen.

De organisatie van Noord-Brabant is een aantal jaar ge-

leden begonnen met deze werkwijze. Onderdeel hiervan

is het reorganiseren van de eenheid Integrale Informatie

Voorziening, waar bureau GEO deel van uitmaakt. Dit is

een erg goed moment voor het verdelen van de nieuw

gedefinieerde beheertaken over diverse functies. “De

duidelijkheid die daaruit volgt, zorgt ervoor dat het niet

meer nodig is om te gissen wie er verantwoordelijk is voor

elk onderdeel van het proces”, aldus Hootsmans.

Rob Hootsmans (l) en Herman Voet zijn erg gelukkig met de

nieuwe geo-infrastructuur. Geoinformatie kan nu op alle

gewenste manieren ontsloten worden.

De services op www.brabantinkaart.nl worden gebruikt door

interne projecten, bedrijfsleven en burgers. Bron: provincie

Noord-Brabant.

Foto: Harmen van Doorn

41

Door ontwikkelingen in de geosec-

tor – zoals de wettelijke verplichtin-

gen nWro, WION en ontwikkelingen

rondom INSPIRE – worden hogere

eisen aan de onderliggende GIS-

infrastructuur gesteld. Het is niet de

vraag ‘hoe’ dit geregeld wordt (een

GIS-kenniscentrum of meer integre-

ren met IT), maar ‘wanneer’.

Noord-Brabant koos voor het toelaten

van nieuwe applicaties met een zoge-

noemde OTAP-straat. Hierin wordt

het Ontwikkelen, Testen, Accepte-

ren en het in Productie gaan van de

toepassing uit elkaar getrokken. Een

verstandige keuze, bevestigt business

consultant Theo Michielse van ESRI

Nederland. “De provincie kan zeggen

dat na een aanzienlijke inspanning

een zeer stabiele en geavanceerde

GIS-omgeving is gerealiseerd. Door

extra aandacht te besteden aan de

proceskant, heeft de provincie ge-

toond inzicht te hebben in één van de

belangrijkste succesfactoren van een

complexe oplossing: duidelijke af-

spraken maken, afspraken nakomen

en het vastleggen van processen.”

Het realiseren van de nieuwe geo-ICT

infrastructuur bij de provincie was

voor ESRI Nederland een uitdagend

project. Niet eerder werd bij een pro-

vincie een ArcGIS Server-oplossing

geïmplementeerd met deze grootte.

“Eén van de succesfactoren bleek de

samenwerking tussen de provincie,

partner Geodan en ESRI Nederland te

zijn. Elke partij leverde vanuit zijn spe-

cialisme de bijdrage. De duidelijke rol-

verdeling tussen klant, projectleiding

en leverancier maakt het mogelijk om

zonder conflicterende belangen te

werken aan een gemeenschappelijk

doel: een succesvolle klant.”

De geo-services zijn een volwassen onderdeel van de or-

ganisatie. Het voormalige ‘wie het eerst komt, wie het

eerst maalt’-principe is niet meer aan de orde. De direc-

tie Middelen bepaalt op basis van relevantie en prioriteit

welke services (als eerste) worden ontwikkeld. En ook

moet elk project budget reserveren voor de service(s) en

aangeven wat de verwachte baten zijn. Ten slotte moeten

aanvragers metadata verstrekken: aangeven hoe lang de

service in de lucht moet blijven, wat het verwachte ge-

bruik is en welke eisen er aan de beschikbaarheid wor-

den gesteld. Deze nieuwe werkwijze helpt de stabiliteit

van de webservices en zorgt ervoor dat het bureau voor

geoinformatie het werk kan behappen.

toekomSt

Wat betreft de nabije toekomst heeft Noord-Brabant

een aantal wensen. “We willen een vast stramien voor

services vaststellen, waarbij projectleiders kunnen kie-

zen uit verschillende functionaliteit. Zo moeten ze mo-

gelijkheden aanbieden voor diverse kaartlagen – het

kunnen oproepen van andere webservices, web 2.0-toe-

passingen – de bezoeker kan dan bijvoorbeeld zelf infor-

matie toevoegen, en mobiele toepassingen – het gebruik

van devices door onszelf, bedrijfsleven of burgers ergens

vanuit de provincie.” Afhankelijk van waar interne projec-

ten, bedrijfsleven en burgers in voorzien willen worden,

voegt het bureau nieuwe functionaliteit toe.

Bij het ontwikkelen van de eerste services voor nieuwe

projecten krijgt de provincie hulp van implementatie-

partners Logica en Geodan. Op deze manier is de organi-

satie verzekerd van een langdurig succesvol gebruik van

hun nieuwe geo-infrastructuur.

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: overheid@esri.nl

tips van noord-brabant voor het inrichten

van een nieuwe infrastructuur

De ervaringen van Rob Hootsmans en Herman Voet

met het implementatietraject voor de nieuwe geo-

infrastructuur en de OTAP-straat kunnen bruikbaar

zijn voor andere organisaties.

• Een goede – vasthoudende – projectleider die

bij de les blijft.

• Vooraf een goed doordacht plan opstellen, dit

blijft een houvast gedurende het traject.

• Infrastructuur goed afstemmen met de ICT-

infrastructuur. Het technisch beheer loslaten en

dat overlaten aan de ICT-afdeling.

• Professionele werksfeer: duidelijke afspraken

maken. Het gebruik van de project-

managementmethode Prince II is goed bevallen.

‘Duidelijke afspraken maken’

42

Over het aanbod starters met een

GIS-achtergrond heeft ESRI Neder-

land niet iets te klagen. Peter Stal,

human resources manager, vindt de

verklaring daarvoor logisch. “Om-

dat we marktleider zijn, worden

we door jonge mensen snel gezien

en gevonden. Het heeft enerzijds

te maken met de uitstraling, ander-

zijds willen deze vakinhoudelijke

mensen graag werken bij de bron

van het platform.”

Stal: “Het blijft typerend dat stu-

denten die via ons een afsluitend

onderzoek uitvoeren, zich van te-

voren niet hebben beseft dat wer-

ken met GIS bij ESRI Nederland zo

toegepast kan zijn. Net als geïnte-

greerde geo-ICT-onderzoeken.”

Toch is ESRI Nederland voorzich-

tig (niet terughoudend) met het

aannemen van alleen maar jonge

mensen. “Mensen met ervaring

zijn vaak sneller inzetbaar, hebben

meestal ervaring bij klanten en we-

ten hoe het is om een baan te heb-

ben.”

ontwikkelinGen

Verder zoekt de marktleider sinds

een paar jaar naar ervaren IT’ers.

Dat heeft alles te maken met de

ontwikkeling die GIS heeft door-

gemaakt. Geografie maakt vaker

deel uit van primaire processen. En

daar komt een hoop techniek – en

dus IT – bij kijken. Voor software-

ontwikkelprojecten zijn all round

ICT’ers hard nodig. “We hebben

overigens ondervonden dat me-

dewerkers met een IT-achtergrond

zich makkelijker GIS aanleren, dan

andersom.”

ESRI Nederland kijkt naast ervaring

en achtergrond goed naar het pro-

fiel van de aan te nemen mensen.

“Ook de IT’er moet de klant cen-

traal willen zetten en goed kunnen

communiceren. De sociale aspecten

zijn voor ons belangrijk, dat bete-

kent betrokken, betrouwbaar en

inspirerend werken.”

SamenweRkinG

GIS’ers blijven echter wel nodig.

De human resource manager deelt

mede daarom de zorgen die in de

geo-sector leven over het tekort

aan personeel. “We ervaren dit als

een gemeenschappelijk probleem.

Als er te weinig mensen vakinhou-

delijke worden opgeleid is dat ook

ons probleem. Dat raakt ons.” ESRI

Nederland wil graag een rol spe-

len in wat er gedaan kan worden

om meer scholieren voor een GIS-

opleiding te laten kiezen. Voor-

beelden daarvan zijn de betrok-

kenheid (in geld en mensen) bij

het GeoFort en de initiatieven voor

aardrijkskundelessen.

Stal vindt dat er meer samenwer-

king moet zijn met onderwijs-

instellingen. “Er mag meer van

ons gebruik worden gemaakt. ESRI

Nederland ziet het aantal aanvra-

gen van gastcolleges afnemen,

terwijl dit volgens ons een heel

effectief onderdeel is van het on-

derwijs. Wij weten dat het een sti-

mulans is voor studenten om col-

leges van mensen te volgen uit de

praktijk. Zodra de toepassing van

GIS concreet centraal staat, wordt

het enthousiasme aangewakkerd.”

Medewerkers van ESRI Nederland

doen dit nog steeds graag. Ook

staat de GIS-marktleider positief

tegenover meewerken aan de ont-

wikkeling van modules.

ESRI Nederland heeft voor huidige

werkzaamheden belangrijke stap-

pen gezet om IT’ers in te zetten.

Geo en ICT groeien naar elkaar toe.

AuTEuR: Harmen van Doorn

E-MAIL: werkmetgis@esri.nl

In personeel It’er gevraagd!?

Geo en iCt groeien naar elkaar toe. dat betekent dat meer iCt-kennis nodig

is in het GiS-werkveld. en andersom. de traditionele kloof tussen geo en iCt

dichten is een uitdaging. eén van de middelen voor GiS-marktleider eSRi

nederland is het aantrekken van medewerkers met een it-achtergrond.

ESRI Nederland op zoek naar IT’ers om kloof tussen geo en ICT te dichten.

“Als er te

weinig mensen

vakinhoudelijk

worden opgeleid

is dat ook ons

probleem.”

oplossing tekortGIs-medewerkersWie denkt dat extra IT’ers in de geo-sector de

oplossing is voor het alsmaar groter wordende

gebrek aan personeel in de GIS-sector heeft

het mis. Peter Stal, human resource manager

voor ESRI Nederland heeft meer hoop op

geoinformatie-onderwijs in het mbo-onderwijs.

“Op dit moment bestaat er geen zelfstandige

mbo-opleiding voor geoinformatie, terwijl er

volgens mij in de markt veel behoefte is aan

mbo-studenten. Hierdoor wordt een natuurlijke

doorstroom van mbo, hbo en wo-onderwijs

gecreëerd. Door praktijkstages op mbo-niveau

is er een kans voor de geo-bedrijven om studen-

ten bekend te maken met de grote mogelijkhe-

den van GIS-software. Ik zie de vraag naar mbo-

studenten in de markt in de komende jaren dus

alleen maar groter worden.

Als curator van het Penta-college ben ik nauw be-

trokken bij het voortgezet onderwijs. Ik consta-

teer dat er op middelbare scholen weinig bekend-

heid wordt gegeven aan de geo-opleidingen.

Vaak blijft het beperkt tot de groep studenten

met aardrijkskunde in hun vakkenpakket. Die

door de aardrijkskunde docent enthousiast wor-

den gemaakt. Kijk je naar de toelatingseisen van

de geo-opleidingen, dan is aardrijkskunde niet

eens een verplicht vak. Hierdoor gaat er een

groot potentieel aan net afgestudeerde verloren

voor geo-opleidingen. Ik steun elk initiatief

dat universiteiten en het bedrijfsleven

helpt de handen ineen te slaan om

meer GIS-studenten te krijgen.”

43

Trimble GPS Pathfinder ProXRT • Tot 10 cm real-time nauwkeurig• Ideaal voor het opsporen van ondergrondse kabels en leidingen• Te gebruiken met Trimble- en Geomeet software• Draadloos en robuust• Eenvoudig en gebruiksvriendelijk

Mobiel data inwinnen

de juiste richting

Trimble Juno handheld SC Ultieme PDA voor het inventariseren en inspecteren

van objecten

• Effectieve en nauwkeurige verwerking van informatie• Direct verwerken en communiceren van gegevens• Hoge gevoeligheid GPS-ontvanger voor maximaal bereik• Compacte en lichtgewicht PDA• Batterijcapaciteit voor één dag productie

Geomeet softwareDigitaal nauwkeurig meten en registreren in eigen beheer

• Eenvoudige Nederlandstalige bediening• Direct inmeten met GPS in het Rijksdriehoekstelsel t.b.v. WION• Registratie van kabels en leidingen (KLIC)• Controle bestaande “digitale” kaarten• Resultaten direct digitaal beschikbaar

Geometius Alphen aan den RijnMaatschapslaan 392404 CL Alphen aan den Rijn (NL)T: +31(0)172 469 610

E: info@geometius.nlwww.geometius.nl

Geometius AlmereOperetteweg 4A1323 VA Almere (NL)T: +31(0)36 549 20 90

45

perspectief vanboven gezien!

afgelopen maart heeft miramap, mijn bedrijf, in

navolging van de gemeente nijmegen een innovatieve

dakscan uitgevoerd boven amsterdam. Het bijzondere

aan de missie is dat het een gezamenlijke opdracht is

van de gemeente én de amsterdamse woningbouwcor-

poraties.

Een Dakscan maakt direct zichtbaar welke daken weinig

óf veel warmte verliezen en of het zinvol is om maatre-

gelen te nemen. Een slecht geïsoleerd dak zal uiteraard

meer warmte uitstralen dan een goed geïsoleerd dak,

maar ook op het dak van één gebouw kunnen verschil-

len worden aangetoond. Inmiddels is 40 procent van

Amsterdam in kaart gebracht. Dit najaar wordt er bij

koud en helder weer opnieuw gevlogen.

Hoe het begon: eind 2008 kwamen de woningbouw-

corporaties, Miramap met partner Dakwacht en de

gemeente Amsterdam bijeen. We verkenden samen de

mogelijkheden voor een thermografische Dakscan. In

korte tijd werden de partijen enthousiast. Gezamenlijk

waren ze zeer geïnteresseerd in het maken van een

Dakscan van onze hoofdstad.

uit de toelichting over Dakscan bleken de toepassings-

mogelijkheden groot. Bovendien is zo’n scan visueel

aantrekkelijk en dus een sterk communicatiemiddel.

Het kan ingezet worden om onder andere de inwoners

te informeren en hen bewust te maken van mogelijk

energieverlies via hun dak.

Alle Dakscans zijn eenvoudig in te brengen in ArcGIS-

producten binnen bestaande beheersprocessen. Hier-

door zijn ze heel makkelijk te koppelen met andere

geodatasets, zoals GBKN, luchtfoto’s en AHN (zie fi-

guur). Vanuit onze specifieke kennis van luchtopnamen,

beeldverwerking, daken en dakbeheer zijn wij gemeen-

ten en andere gebouweigenaren ook van dienst met

een uitleg over en het beoordelen van Dakscans en de

vertaling ervan naar concrete vervolgstappen.

AuTEuR: Roland Haarbrink | Miramap

E-MAIL: rhaarbrink@miramap.com

mijn

perspectief

Bron: Miramap

aG

end

aw

ie, wat en w

aar

pReC

on

FeRen

Ce Sem

ina

R

Precon

ference sem

inar, vo

orafg

aand

e aan d

e GIS C

on

ferentie 20

09

22 septem

ber 20

09

Ro

tterdam

ww

w.g

iscon

ferentie.n

l

16e G

iS Co

nFeR

entie 2009

23 – 24 septem

ber 20

09

Ro

tterdam

ww

w.g

iscon

ferentie.n

l

inteR

Geo

22 – 24 septem

ber 20

09

Karlsru

he, D

uitslan

d

ww

w.in

tergeo

.de

eGea

Co

nG

ReS

Co

ng

res van d

e Euro

pean

Geo

grap

hy A

ssociatio

n fo

r Stud

ents an

d Y

ou

ng

Geo

grap

hers

26 septem

ber – 1 o

kto

ber 20

09

Heeg

, Friesland

ww

w.eg

ea.eu

eSRi eu

Ro

pean

uSeR

Co

nFeR

enC

e

14 – 16 ok

tob

er 2009

Viln

ius, Lito

uw

en

ww

w.esri.co

m/eu

c