Het Rijnlands Model
Sjaak Evers
25 maart 2009Rotary club Cuijk
samensterk
2
Introductie
• Bedrijfskundige– Bij uitstek A-A beroep !? Bedrijfskunde
heruitvinden ! – Niet overal diepte-kennis van
• Kwaliteitszorg succes afhankelijk van context– Rijnlands– Anglo-Amerikaans
• Jan Schouten: De mensen en het dorp
3
Inhoud & Slides
• A-A versus R organisaties 04-05
• A-A versus R samenleving 06-09
• R ontwikkelingsvisies 10-12
• Mensen en Materialen 13-16
• Azie 17
• Wederzijds begrip 18
4
Anglo-Amerikaans Rijnlands
Kern / Keuze / Uitgangspunt
Shareholder value
dominant in een bedrijf
Stakeholders
zijn gelijkwaardig
gevo
lgen
Beursgenoteerd
Waarde van het aandeel
Waarde / belangen
Familiebedrijf/cooperatie/allianties
Winstverwachtingen Onderhandelen
Kwartaal cijfers, korte termijn Gemeenschappelijke belangen
Meten, spreadsheets
Vinken, Verantwoording afleggen
Communiceren, samenwerken
Vonken, Verantwoordelijkheid nemen
Externe motivatoren
Van buiten af
PDCA, Waarheid
Intrinsieke motivatie
Van binnen uitIMWR, Perceptie
Opleidingen kosten
Competitie naar binnen
Opleidingen investering
Vertrouwen
Money making machine
Mens wegwerpartikel
Werkgemeenschap
Mens ‘goud’ waarop bedrijf rust
Manager/MBA
Alle wijsheid komt van boven
Vakman/Professional
Er is ook wijsheid op de vloer
Top down / Strategie Bottom up / Werkelijkheid
A-A configuratie R configuratie
5
• Zwaartepunt essentieel verschillend– Rijnlandse organisatie
• Vertrekpunt de operatie: medewerkers en klanten• Veel ruimte voor medewerkers• Co-producties op basis van de innerlijke kracht van medewerkers• Weinig regels
– A-A organisatie• Hoofddoel van een bedrijf: winst maken• Top down• Plannen, rekenmodellen, spreadsheets• Performance indicatoren, meten
• 2 nivo’s, met wisselwerking ertussen– Organisatie:
• Ger Jonkergouw: – geoliede samenwerking van professionals
• Jan Schouten: – sociaal-krachtig + bedrijfsmatig goed geleid – het ‘goud’ waarop bedrijven rusten: de mensen en hun
onderlinge samenwerking – Samenleving
6
Anglo-Amerikaans Rijnlands
Kern / KeuzeUitgangspunt
Concurrentie is de
motor van de samenleving
Samenwerking is de
motor van de samenleving
gevo
lgen
The winner takes it all Respect voor minderheden
Ook in not-for-profit sector
(zorg, onderwijs, overheid)
Aandacht, liefde, schoonheid
Collectieve ambitie
Doen denken
Begint eer ge bezint
Denken Doen
Bezint eer ge begint
Staat is het probleem Staat speelt sleutelrol
Vrijheid
Klant
Vrijheid, ordening en gemeenschapszin. Ook burger
Mechanisch
rationeel
Organisch
intuitief
Dogma’s Axioma’s
Ieder voor zich
en God voor ons allen
Ieder voor allen
en God voor zich
A-A configuratie R configuratie
7
• Verschillende betekenis van dezelfde woorden ?– Wonderbaarlijke vermenigvuldiging van Rijnlands– Wat verstaan we eronder
• Dezelfde betekenis van verschillende woorden ?– Nieuw Rijnlands organiseren– Rijnlands 2.0– Slow Management, stilstaan bij organiseren
– Vraagsturing door partnership– Europees kapitalisme – Continentaal kapitalisme– Cooperatief kapitalisme– Sociaal-economisch kapitalisme– Sociaal kapitalisme– Sociale markteconomie
What is in the name
8
Rijnlandse bedrijven:• Rabobank• Interpolis• Bavaria• Cibra Specialty Chemicals
Heerenveen• Albron• Porsche• BMW• Volkswagen• Paccard/DAF• Mars• IKEA• Gulpener bier• PDLC• VDL• De Limes• MDF• Het Nieuwe Gilde• Stork
Rijnlanders:• Wijffels (Wereldbank)• Bert Heemskerk (Rabobank)• Peter Elverding (ex CEO DSM)• Oude heer Heijn• Oude heer Van Doorne• Van der Veer (Shell)• Kees v Leede (ex Akzo Nobel)• Peter Swinkels (Bavaria, BZW)• Rinnooy Kan (SER)• Van de Donk (WRR)• Tjeenk Willink (Raad van State)• Harry Verhoeven• Foppe de Haan• Marc Lammers• Frits van Oostrom• Hans Becker (Humanitas R’dam)• Frank Ankersmit• Pieter Winsemius (WRR)• Geert Mak
9
Steeds terugkerende discussie punten• Oplossingsrichting, inspiratiebron• “Rijn”
• Voor- en nadelen (vaag, soft, stroperig)
• Wat voor organisatie/samenleving willen we• Wat zijn je uitgangspunten/waarden/rationaliteit/perspectief/waarheid
• Mensen/vak & samenwerking centraal versus centen/geld centraal• Is een onderneming er echt alleen om winst te maken of voor waarde-creatie
• Er is echt een alternatief, het kan echt anders
• Overbenadrukken van het Rijnlandse tegenover doorgeschoten A-A, • 2 alternatieven, anders een ‘oeverloze’ discussie
• In Europa A-A bedrijven en in Amerika Rijnlands gerunde bedrijven• Azie
• Statisch beeld / foto• Dynamisch beeld / film / ontwikkeling
10
Maatschappelijke ontwikkeling
800 1300 1700 1930 1945 1980 1990 20051750
11
Jeremy Rifkin (1)beschrijft uitgebreid hoe de wereld in het algemeen en Europa en Amerika in het bijzonder zich ontwikkel(d)en, gaat uitgebreid door het verleden, opdat we beter begrijpen wat er nu aan de hand is, beiden schematisch hieronder samen gevat:
De 3 instituties van de late Middeleeuwen in Europa:Kerk Feodale economie Koninkrijken(geloof)
3 nieuwe instituties van de vroegmoderne tijd:Wetenschap Markteconomie/-kapitalisme Nationale staat(rede)
3 nieuwe instituties van nu:Nieuwe manieren Globale Transnationaleom natuur te begrijpen Commerciële politieke en te benaderen Netwerken/-kapitalisme ruimten(empathie)
12
In het industriële tijdperk: In deze nieuwe fase moeten we:
plaatsten wij ons buiten de natuur ons weer gaan zien als onderdeel van de natuur
wisten wij steeds meer van steeds minder, specialisatieprincipe verkokering en verbrokkeling
integraal problemen aanpakken, vanuit de samenhang der dingen.
top-down organiseren en de organisatie mechanistisch invullen
een bottom-up georganiseerde organisatie, met minder hierarchie en op basis van organische principes.
mensen worden bepaald door een systeem, een extern gericht zijn.
naar onze interne bronnen, onze eigen waarden en vandaar uit gaan sturen. Onze eigen waarden moeten ons gaan leiden en niet het systeem
Uniformiteit was belangrijk diversiteit als kwaliteit zien, accepteren en accomoderen
mensen bronnen om voor te zorgen. mensen in hun kracht krijgen en in hun kracht houden
dominant masculine waarden feminine waarden
Herman Wijffels, april 2006, Avondcongres Klaar om te wenden
13
Groepen en hun websites
Organisatieactivist organisatieactivist.nl
DeLimes / Vanwoodman Society delimes.nl / vanwoodman.com
Rijnland Weblog Groep / MDF rijnland-weblog.nl / mdf.nl
Regelzucht / Hollands Glorie regelzucht.nl / hollandsglorie.wordpress.com
Slow management slowmanagement.nl
Voor de Verandering globalalternatives.nl
Waterland / Sociale Innovatie waterlandstichting.nl / socialeinnovatie.nu
Meestersadvies / Bold /
Movaeres
meestersadvies.nl / bold-network.com / movaeres.nl
De Baak debaak.nl
Foundation for European Leadership foundationforeuropeanleadership.org
&Samhoud / Pentascope samhoud.nl / pentascope.nl
14
BOEKEN SCHRIJVERSDe mensen en het dorp Jan Schouten
Intensieve Menshouderij Jaap Peters
Angelsaksen versus Rijnlanders Jaap Jan Brouwer, Piet Moerman
Leiding geven aan professionals? Niet doen !
Mathieu Weggeman
Herwaardering van de Rijnlandse principes
Rienk Goodijk
Rijnlanders, durft te denken en te twijfelen
Piet Moerman
Het Rijnland boekje Jaap Peters en Mathieu Weggeman
AUDIO CD’s: SPREKERS:Intensieve Menshouderij Jaap Peters
Angelsaksen versus Rijnlanders Jaap Jan Brouwer
Ook nog:-Artikelen in bladen en tijdschriften. Blad: slow Management-Conferenties/Congressen en hun verslagen
15
Overige Publicisten
• Teun van Aken• Ger Jonkergouw• Harold Jansen• Henk Hogeweg• Rob Lommerse• Joep Schrijvers• Frits Schipper• Wim van Dinten• Harry Verhoeven• Arjo Klamer• Ton van Haperen• Hans Waltman
• John Schaberg• Marc Chavannes• Bas Heijne• Dick Pels• Paul de Beer• Paul Kalma• Arie vd Zwan• Abram de Swaan• Fons Trompenaars
• Naomi Klein• Noreena Hertz• Robert Reich• Susan Neiman• Richard Sennett• Henry Mintzberg• Joseph Jaworski
16
Politiek Europa
• Nederland: – CDA (Piet Steenkamp, Joop Wijn)
– PvdA (Paul Kalma, Wouter Bos, Paul Tang)
– SP (Jan Marijnissen) • Duitsland:
– CDU (Angela Merkel)
• Frankrijk: – PS (Segolène Royal)
• Belgie: – CD&V (Yves Leterme)
17
Azie
Volgorde van belangrijkheid van maatschappij bepalende parameters:• Europa: 1) organisatorische, 2) relationele, 3) juridische dimensie• Amerika: 1) juridische, 2) organisatorische, 3) relationele dimensie• Azie: 1) relationele, 2) organisatorische, 3) juridische dimensie
Dahrendorf:
Model:
Economische dynamiek
Maatschappelijke
cohesie
Politieke democratie
Rijnlands - + +
Angelsaksisch + - +
Aziatisch + + -
18
Wederzijds begrip ?
• Succes afhankelijk van context– Rijnlands– Anglo-Amerikaans
• Hetzelfde als voor allerlei soortgelijke aspecten:– Teamwork, – communicatie, – vertrouwen
Top Related