7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
1/20
12Selikor mes ta
motiv trahad
Negoshi ta
promov mvo
3/4Dekorashon
den bo man
www.empresachiki.com
MCB ku tim
di voluntario
20
9
18/19
Ofisina na
kas: kon?
GRATISnovmber 2013
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina 13/14pgina 13/14
pgina 5/6pgina 5/6
BPM pa krsou
sostenibel
BPM pa krsou
sostenibel
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
responsabel
Portugues ta
mi profeshon
Portugues ta
mi profeshon
Guia un negoshi
pginanan
2 - 14
Air, Land & Water Permit Fines...
Worker Safety Incidents...
Human Rights Violations...
Product Safety recalls...
Energy Cost Volatillity...
Public Image Crisis...
New Regulations...More reporting....
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
2/20
Den kurso di aa a bini ku hopi definishon pa empresanan por mustra nan kompromiso ku e komu-
nidat kaminda nan ta oper i kaminda nan ta spera di por realisa un resultado positivo riba kapital i
labor inverti. Esun di aktualidat na Ingles ta: Corporate Social Responsability, abrevi komo CRS. E
ta e deskripshon di e afan di kompanianan pa no fiha atenshon solamente riba ganashi, pero tambe
riba nan interes pa bienestar duradero di e komunidat ku nan ta parti di dje. Konseptonan manera
people planet profit (na Hulandes: maatschappelijk verantwoord ondernemen) ta indik tambe ku
banda di e bottom line finansiero tin ku tene kuenta tambe ku e kapital humano i kapital natural ku
ta keda emple den un empresa. Hopi biaha e atenshon ta serka e parti soshal kaminda empre-sanan ta sosten organisashonnan den komunidat ku ta hasi bon trabou pa prhimo, patrosin
akshonnan di bon kousa, stimul atenshon pa medioambiente, promov edukashon i deporte, etc.
Bo por bisa ku CRS ta un formula ku e mundu komersial a adopt pa mustra su kara sosial i ku e
konsepto ainda ta den desaroyo.
Den prktika empresanan ta konfront un avalancha di petishon pa donashonnan finansiero sup-
stansial. Kasi por bisa ku hasi deporte na un manera organis na Krsou ta hopi difsil sin kontribus-
hon supstansial di empresanan. No tur empresa ta por kontribu sumanan grandi pa bon kousa. E
aspekto aki ta hunga un papel ainda mas pis pa doonan di empresa chik. Erneamente ta mira
kualke empresario ta doo di plaka, kapitalista, ku por dispon di plaka ki ora ku e ke. E realidat ta
hopi diferente. Den hopi kaso nan ta mas bien doo di debe i esei ni e personal di e empresanan
no ta realis tur ora ku e empresa mester pone sn un banda pa por invert pa logra un adelanto
riba trmino, preparashon di su empleadonan, edifisio adeku, ekipo i otro partinan di infrastruktura,
etc.. Esei ta reker ku tin di paga bk por ehmpel tur luna, riba e hipotek, e fiansa, etc .i durantehopi aa mester kremench pa por kumpli ku tur e obligashonnan.
Tin hopi manera ku kompania, grandi i chik, por duna un man na komunidat ku no tin nodi kosta
hopi plaka tampoko. Ta bon pa empresarionan realis ku nan ta mih mir si de bes en kuando i
konforme nan forsa nan demostr di ta kompromet ku e sosiedat ku nan ta forma parti di dje, ku
ta duna nan e oportunidat pa onradamente nan gana nan pan di tur dia, etc. E ta krea un imgen
positivo di e empresa, e empresario i e sektor komersial ku e ta pertenes ne. Banda di esei aten-
shon pa servisio na e konsumid tambe ta importante; e imgen di un empresa ta bon si serka su
klientela ta konosi ku e ta servisial, ku su produktonan ta kumpli ku loke e ta propag, i dado kaso
tin reklamo, ta atend ku e mesun kario i amor ku na ora di a bende e produkto of servisio.
Klaro, por krea fondonan for di kua ta finansi proyektonan ku present, pero por pensa tambe riba
alternativanan. Ku e empleadonan por wak kon nan huntu boluntariamente ta yuda komunidat (sea
den bario, na organisashon di eskoho, skol, misa, hende den nesesidat, etc.) mustrando ku real-mente ta kombib ku nan. Tambe por pone sierto ekipo di e empresa disponibel loke no tin nodi
di kosta hopi ni no ta stroba e trabou normal, por ehmpel si esei sosod den fin siman. Si stimul
nan pa bini ku idea pa yuda otro hende den komunidat, e ta krea un laso hopi mas ser entre e
doonan di empresa i e personal. Asina aki sigur empresa chik tambe por duna un man pa alivi e
nesesidatnan di nan prhimo. Na final di dia tantu e empresario, e empleadonan i esnan ku a risib
un alivio, ta keda ku un sintimentu positivo i satisfecho. Brdat ta tambe, ku tin hopi empresa ta hasi
masha hopi bk pa nan hendenan, klientenan i nan komunidat, pero pa kis motibu nan ta skohe
pa no buska publisidat komersial ku esaki, maske ta nan derechi pa hasi. Lo ta bon pa nos empre-
sarionan ku ta yuda demostra esei i asina kontribu na e imgen responsabel di sektor empresarial.
22
E kara sosial di empresarionan
Empresa Chik
ta un publikashon di
Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou
Su meta ta pa inform i
eduk empresario chik
pa e por sigui kontribu
na desaroyo
ekonmiko di Krsou.
Redakshon:
Un tim di Kmara di Komrsio
huntu ku diferente kolaborador
Telefon: 461-3918
Aviso:
Spotlite Productions
Farley Lourens
Telefon: 767-0907
Telefon: 560-8284
E-mail:
Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
Kordinashon:
Intermediate N.V.
Telefon: 737-1070
Tur derecho reserv
Empresa Chik - Tambe riba
Facebook!
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
3/20
Estilista di eventoAlex van Lamoen ta direk-tor i e stilista di evento diInspiracin Curaao, Inc.Despues di a studia i trahakomo maestro di skol, el adrenta banki bk i studiapa merkadeo i empresa-rio na Universidat di AntiaHulandes. Supart-time jobdurante 10 aa tabata sirbiklientenan di e prestigiosocatering The Trader. Duran-te tur e aanan Alex vanLamoen a traha ku pashoni nimo, forma kontakto kuhopi hende ku a yud siguikrese pa logra. Na 2011 eoportunidat di kumins ribasu mes a yega i Alex a kueesaki tene duru. For di emomentu ei el a sinti ku suhbi a bira su trabou i aworAlex ta style pa vrios
fiesta. Mi ta kontentu kuloke mi ta hasi awor. Mi tine oportunidat di hasi v-rios hende kontentu ku mitrabou i manten mi mesfinansieramente ku lokemas mi gusta hasi: krea idekor.
MetaInspiracin Curaao, Inc.ke bira e empresa preferdi su klientela na momen-tu di prepar i ehekut edekorashon pa sea e fiestachikitu entre amigunan fe selebrashon di gala pakasamentu i evento korpo-rativo. Nos ke duna servi-sio di kalidat haltu na klien-te dor di ofres konsepto,diseo i material pa kreae dekorashonnan klsikomoderno i niko ku kadakliente lo keda krda.
KlienteE kliente di InspiracinCuraao, Inc. ta entre 26pa 65 aa. E ta un pr-sona ku gusta mira e deko-rashon ku detaye i finesa.
E ke pa su fiesta tambetin dekr elegante, klsikof moderno. E kliente tasea preparando e fiesta disu propio matrimonio, fdi su yu f etu. E klientetambe ta esun ku ta pre-par e fiesta di su yu ku tabai selebr Quinceera, ofSweet 16th. Alabes e klien-
te ta unu ku ta pensando diselebr su aa 25-30-45-50-60 ku hopi alegria. Ekliente tambe ta un empre-sa ku ta preparando sele-brashon di nan asina yampersoneels feest, reunion
importante, cocktail hour,re-apertura f hubileo di sutrahadnan.I
nspiracin Curaao, Inc. ta un empresa ku ta duna servisio, prepar
i atend ku dekorashon pa kasamentu, fiesta i eventonan korporativo.
Inspiracin Curaao, Inc. a kumins na 2010 komo eenmanszaak i a
krese na final di 2012 pa bira un empresa BV. Na komienso di e negoshi
mester a hr hopi material serka otronan pa por komplet un dekorashon.
Tabata elogi e trabou final i un boka tabata bisa otro i asina e klientenan
a kumins yega.
Inspiracion ta gusta krea un ambiente ku
ta diferente for di lo kustumber
Alex van Lamoen ta satisfecho ku un pida
dekorashon ku nan a prepar pa kliente
pgina 4 >>>>
Inspiracion Curacao, Inc. ke ta eempresa prefer na momentu di dekorashon
33
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
4/20
Inspiracion Curacao, Inc. ke ta eempresa prefer na momentu di dekorashon
ServisioE dekorashon di Inspi-
racin Curaao, Inc. ge-neralmente ta konsentrpa krea un ambiente uzan-do materialnan bunita. Alexvan Lamoen ta mustra kunan ta traha un konseptopa dekor entrada, photo-booth, mesa di bolo, cen-terpiece, plafnt, loungeareai vrios otro.
1. Traha f krea dekr kuta pas ku e tema di efiesta;
2. Dekor entrada painvitadonan yega na efiesta;
3. Uza vrios material,entre otro glas i metal,pa dekor e mesanandi bolo, kos dushi;
4. Traha areglo di florfresku i tambe areglopa mesa uzando otroelementonan;
5. Uza vrios elementopa dekor plafnt di unballroom;
6. Uza tela i paa pa mesadi primera kalidat;
7. Traha den estrechokoperashon ku pro-veedornan di muebel iiluminashon;
8. Hasi kada dekorashonniko pa e kliente kedakrda.
Na yli 2013 Inspiracin
Curaao, Inc. a ekspan-d su servisio ofresiendodekorashonnan propio kuflornan fresku import fordi region di Sur Amrika.Van Lamoen a bisa ku nanta ofres e kliente e flornanku ta kuadra ku e deko-rashon i ta krea piesananelabor pa solamente efiesta ku nos ta dekorando.Otro for di un tienda di flor,
serka nos bo no ta haaflor tur dia i ta solamentepa e evento nos flornanta yega na un preis raso-nabel.
DiferensiaAlex van Lamoen ta kereden 7 komponente ku taimportante pa servisio nakliente tur momentu. Nanta:1. ta ntegro;2. ta honesto;3. ta profeshonal;4. duna bon servisio i ku
kario;
5. ta flksibel i kreativo;6. tarifa/ preis rasonabel;7. kada bes entreg e
trabou final na ora.
MerkadeoAparte di ta pone ptrt-nan konstantemente di nandekr riba e retnan sosialFacebook, Twitter i Pinter-est, Inspiracin Curaao,Inc. ta hasi uzo di su korantelektrniko ku ta bai viae-mail tur luna na e klien-tela. Noticin ta elaborariba e dekorashonnan
mas resien ku nan a ehe-kut. Na sptmber 2013a start e proyekto EventSpotlight, ku tambe ta unkorant elektrniko den kuanan ta buta den sptlait unevento ku resientementenan a dekor. Den e Event
Spotlight ta bai mas dendetaye kiko ta tur e ele-mentonan ku a uza pa kreae dekr kompa pa vriospotrt.
Inspiracin Curaao, Inc.por duna satisfakshon nae organisad di evento poratend ku tur otro aspe-kto mintras nan ta duna
detaye na e ambiente kuun bunita dekr.
Alex van LamoenTelefon: 6923118
[email protected]:www.inspiracioncu-
racao.blogspot.comFacebook:https://www.facebook.com/creating-
memorabledecorTwitter:https://twitter.com/
InspiracionCurYouTube:http://www.
youtube.com/user/inspira-cioncuracao
Pinterest:http://pinterest.com/inspiracioncur/
Alex van Lamoen mes ta aktivo ora mester akab
dekorashon pa kualke evento pa kua a kontrat su negoshi
Dekorashon di lug no ta limit na interior
paf tambe por perkur pa un dekorashon apriopi.
44
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
5/20
Truusje Franca di Falamos Curaao:
Portugues ta mi profeshon!
5555
Grtrude Truusje Francaa hasi Portugues su pro-feshon. Mi fam so kaba
ta un konekshon direktoku Portugues i ademasmi a lanta den un ambien-te Portugues. Tempu mitabata tin 9 aa mi tatatabata sigui un kurso diPortugues i mi a siasamsam kun. Mi notabata papi si. Te un diaku mi tabata den un tokoi mi a bira respond alguden Portugues.Na 2003 mi a bai studiaNatuurwetenschappen enInnovatie na Universidatdi Utrecht i mi tabata kehasi un estudio aserka. Mia kumins ku mi prepara-shonriba nivel di Bachelordi Portugese taal & Cul-tuur ku ta fiha riba Inter-culturele communicatiepa loke ta e kultura i idio-ma Portugues. Mi kole-ganan den klas tabata diCabo Verde, Italia, Brazili tambe tabatin HulandesEuropeo.
E pia di ZumbiE estudio tabata hopiinteresante, bo no ta siae idioma so, bo ta haasa hopi tokante e kultura,historia i e desaroyo sos-
ioekonmiko di e paistambe. Mi no tabatin kuhasi hopi esfuerso. Papia-mentu i Portugues ta hopiparesido. Ademas, bo tadeskubr kos interesante.Meskos ku nos tin Tula,na Brazil nan konos unlider di katibu ku tabatin efama di ta invensibel. Sunmber tabata Zumbi dosPalmares.
Dia por fin nan a kaptur,nan a dekapit i pone sukabes riba un palu ribaplenchi pa mustra ku e nota asina invensibel. Pero
su siguidnan no a aseptesei i a bisa ku zumbi bota rekonos na su pia kuta e mesun dicho ku nos tausa aki na Krsou tambe.Via di e lsnan di Portu-gues mi a sia kompron-d Franses i Italiano mihi tambe Latin, pasobra edosentenan sa bai te naorgen dje palabra. Komotabatin brasileo den lsnos a sia aparte di ePortugues padro, ku ta
esun di Portugal, esundi Brazil tambe. Tin pa-labra ta meskos, pero portin un nifikashon komple-tamente diferente f easento ta kai otro. Bandadi mi estudionan mi akumins duna otro kolegastudiante ls di Portuguesora, por ehmpel, nan tabai kore stazje na Brazilf Portugal.
Semper mi kier a bin trahabk na mi pais i e mesundia ku mi a gradua, mabula bin bk Krsou. Mi alaga nan manda mi diplo-ma pami ku pst. Asinatantu gana mi tabatin pabini bk.
Otro rumboEntretantu mi tin dosaa bk na Krsou i mi a
solisit pa mas ku 40 tra-bou, pero sin resultado.Mi ta tende ku mi estudiota riba un nivel demasia-do haltu f nan no porpaga mi. Den sektortkniko asta mi a tendeku no por tuma mi denservisio pasobra mi tahende muh! Pues, nadado momento mi mestera disid ki mi ta hasi: bai
bk Hulanda f krea algudi hasi. Asina FalamosCuraao a nase. (Falamos
ta nifik: Nos ta papia!)Dia 17 di yli ltimo mia bai inskrib na Kmaradi Komrsio, mi a poneaviso den Via Via i pamedio di social mediaribaInternt. Mes rpido kumal notisia ta kore, mesrpido bon notisia tambesa kore. Awor mi tin turtipo di alumno den ls:komersiante ku ke f tahasiendo negoshi ku Bra-zil; hbennan di Krsou didesendiente Portugues,pero ku semper a papiaPapiamentu na kas; brazi-lero i latinonan ku ta bibaaki; Hulandes Europeo.Tin sinku nivel di kurso, dikua e prom dos nan bopor konsider riba niveldi prinsipiante. Tin ls unbes pa siman i kada unsiklo ta dura 16 siman.Despues di e di dos nivelbo por hiba un bon kom-bersashon na Portugues.Nivel 4 i 5 ta mas avans.Ls ta tuma lug na SkolAvans Amador Nita naParera.
Banda di duna ls mita tradus dokumento
di Portugues pa Papia-mentu i vice versa, peromi ta hasi esei tambe padokumentu na Hulan-des, Ingles, Papiamentu iSpa. Tambe nos ta guiaempresa riba tereno dikomunikashon interkultu-ral: ora bo tin informashontokante kultura i historiadje pais, bo ta komprondsierto desaroyonan ku af ta tumando lug den epais i tur esaki ta fasilit eproseso di hasi negoshi.Otro servisio ku nos taduna ta scientific and cre-ative writing spesialmente
pa studiante ku mes-ter skibi un tsis f otroprodukshon edukativo, ipa esnan ku ke skibi obradi teatro.
Stranhero ku ke siapapia Hulandes, tambepor akud na Falamos
B
razil ta desaroyando rpidamente komo un potensial
komersial riba pantaya mundial. Konsekuensha di esei ta
ku e idioma Portugues ta birando hopi popular. Tur pais kehasi negoshi ku Brazil i asta ta asina ku diferente pais manera Paraguay,
Uruguay, Argentina i sierto estadonan di Venezuela a inklu Portugues
den nan kurkulo di skol bsiko i avans. Na Krsou tambe tin hopi
interkambio komersial, e.o. ku intermediashon di Kmara di Komrsio
i Ministerio pa Desaroyo Ekonmiko. Resientemente asta a firma un
deklarashon di intenshon pa traha huntu ku diferente kompania brazilero.
Truusje Franca: Zumbi bo ta rekonos na su pia
un dicho ku tin na Portugues i na Papiamentu.
pgina 6 >>>>
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
6/20
Curaao.
Plannan pa futuroMirando e entusiasmokresiendo pa sia Portu-gues si bo tene kuenta kukada bes mas i mas hendena mundu lo ta papiandoPortugues i konsiderandoe kresementu ekonmikorpido di Brazil, FalamosCuraao ta sigui ampliasu aktividatnan na i pafdi Krsou.
Truusje Franca: Partisi-pantenan na nos kurson-an ta haa un sertifikado:Komo nos no ta un pre-parashon formal nos nopor duna diploma ainda,pero nos ta trahando ribaesei. E intenshon ta payega na un skol, meskos
ku por ehmpel AlianceFranaise tin awor aki.Tambe mi ta skibiendo un
seri di buki i otro mate-rial pa hben i mucha kupor usa pa duna ls diPortugues na skol aki naKrsou.
Den kuadro di medida-nan di ousteridat nan asera e preparashon diPortugues na e fakultatdi letra na Universidatdi Utrecht kaminda mi asigui mi estudio i aktual-mente mi ta den kon-takto ku mi ks dosentei koleganan pa trese epreparashon ei Krsou.As ina in te re sadonanpor sigui Portugues ribanivel mas avans ainda.E intenshon ta pa den futu-ro pa sigui traha ku masorganisashon i instansialokal i internashonal payuda stimul desaroyo
ekonmiko na Krsou.Aparte di Portugues, ino-vashon tambe ta forma
parti di mi profeshon, antodesaroyo ekonmiko taposibel nikamente pormedio di inovashon. Eparti mas dushi di mi pro-feshon ta ku inovashon i(interculturele) communi-catieta algun di e kosnanku ta indespensabel pa undesaroyo ekonmiko sal iduradero. Asina mi a lograaplik tur dos mi estudio-nan den un proyekto i alfinal mi a hasi mi hbinanmi trabou!
Falamos CuraaoGertrude Franca BSc.Gertrude.Franca@gmail.
com
Telefon: 515-8819 /510-2816
www.facebook.com/fala-
moscur
Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informNovmber 2013
Marka kolektivo
Den e mundu di registrashon di marka nos konos marka
individual i marka kolektivo. E Ordenansa Nashonal di Marka
1995, ta hasi distinshon entre markanan individual i markanan
kolektivo. Den artikulo 5 di e ordenansa nos ta haa kiko tur por taun marka individual i den e artikulo 30 nos ta haa kiko tur por taun marka kolektivo.
E base pa por konsider un marka, un marka individual f un
marka kolektivo ta igual. Tantu un marka individual komo unmarka kolektivo por ta un nmber, pintura, kopia, stmpel, lter,
sifra f forma di un produkto f e empake di un produkto. Pero
tambe tur otro seal ku ta sirbi pa distingu un produkto f servisio
for di esun di un otro negoshi f empresa. Ounke ku bsikamente
tur dos kategoria di marka su base ta igual, in un diferensia. E
diferensia aki nos ta hanje den e ordenansa di marka.
En brdat! E marka kolektivo ta s irbi pa distingu un f mas
karakterstika komun di e produkto f servisio ku ta prosedente di
diferente negoshi f empresa huntu. E karakterstika aki ta p.e.
normanan di kalidat. Ademas, mester indik riba e formulario di
registrashon ku ta trata di un marka kolektivo. Diferente for di un
marka individual ta, ku un marka kolektivo tin un vigilad ku ta
vigil e marka pa e kalidat di e produkto f servisio no kambia.
Un ehmpel di un marka kolektivo ta KEMA-Keur pa aparato i e
sistema elktriko i KIWA-Keur pa tubu di awa pa transportashon
di awa pa bebe.
Tur e negoshinan ku ta forma parti di e kolektividat aki tin e
opshon pa usa un marka kolektivo bou di e kondishon ku nan ta
kumpl komo doo di e negoshi ku e reglanan stipul.
Tambe mester menshon ku uso di un marka kolektivo ta mas
efikas na momentu di merkadi un marka ku ta pertenes na
diferente negoshi huntu, ku merkadi individualmente.
edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou
pa registr bo markapa proteh bo patnt
pa proba ku ta B kreashon
Berg Carmelweg 10Telefn: 465-7800
Email:[email protected]: www.bip.cw
66
Logo di Falamos Curaao
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
7/20
CEO Anthony de Lima di CTEX:
Nos ta kla pa sirbi empresa chik,mediano i grandi rnt mundu
Den e ambiente positivo
ei, e proyekto a haya v-rios krtika di partidonandi oposishon, no opstan-te e echo ku gobirnua duna informashonamplio riba e proyek-to. Resientemente BillyJonckheer presidente diKmara di Komrsio aenfatis ku ta importantepa sosten proyektonandi e ndole aki pa nansigui krese.Pa Anthony De LimaCEO di CTEX perspe-ktivanan ta mustra posi-tivo: e yu ta bai nase!
SofistikResientemente seorDe Lima mes a dunaun update di hintere trayekto di CTEX idurante un konferensiaku a tuma lug resiente-mente den eksterior ela duna e detayenan die mundu di datacenterku no opstante retonanta krea oportunidatnanimpreshonante pa Kr-sou den futuro. Sobr takeda na nos mes hen-denan.
CTEX ta kanando bon.Nos ta den fase finaldi commissioning padrenta operashon pron-to. Nos klientenan prin-sipal ta Multilatinas ypequeas y medianasempreseas (PYMES) ku
ta oper prinsipalmentena Colombia, Panam,Trinidad, Venezuelai otro pais den region,segun Sr. De Lima tasplika. El a amplia riba ekonsepto di clouding kuta birando popular i ku
a pasa den fasenan diinovashon pa bira massofistik. For di novm-ber 2012 CTEX to ofrese servisionan di cloudmas sofistik den region.Huntu ku un pa rtner-ship ku CISCO, EMC,VMWARE i Intel, CTEXta e niko provedor dicloud computing avansden region ku ta ofresun sistema di VBLOCKkaminda klien-tenan por
kumpra nan sistema di
cloud www.ctexhyper-cloud.com. Klientenandi cloud no mester hasiinvershon mas den serv-ers ni storage. Nan tapaga un montante turluna a base di konsumopower i storage di km-
piuter.Segun seor De Lima,cloud ta mas safe kukomputerisashon trad-ishonal, ya ku den uncloud platform tin hopimas sistema pa mane-h i kontrol seguridat.
Ademas, tin staf parkla tur ora pa monitorihenter e cloud platform.
Cloud computingKompanianan grandi ichik por hasi uso diCTEX su sistema dicloud super moderno,segun seor De Lima.
Dos aa pas e yu di tera Anthony de Lima ku konosementu
amplio den e mundu di telekomunikashon a bini kas bk. E
tabata entusiasm pa habri un datacenter. E proyekto a haa
e nmber CTEX. Den un periodo relativamente krtiku CTEX a bira
un konsepto di kresementu pa nos isla komo pais den e merkado di
datacenters.
Anthony de Lima: Krea oportunidatnan nobo pa Krsou ku CTEX
Un bista di e data center di CTEX aya na Mahuma, kla pa kumins oper.
pgina 8 >>>>
77
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
8/20
Registered trademark ofRoyal Bank of Canada. Used under licence
Un reunion ku nos por alsa bonegoshi na nivelnan nobo
Bo ta diferente for di otro doonan di empresa i bo metanan di negoshitambe ta distinto.
Pa e motibu ei RBC Royal Bank tin e plaser di introdus un aserkamentudistinto di traha ku bo pa komprond bo vishon, metanan i nesesidatnan
finansiero di bo negoshi.
Ankr den e komprondementu profundo aki nos lo desaroy i brind boun solushon segun bo nesesidatnan pa bo organis bo negoshi i logra
nivelnan haltu di ksito.
Laga nos ofres bo e solushonnan perfekto i na mid pa bo negoshi.
Pa mas informashon yama nos departamentu di Business Banking,na (599) 9 763 8317 f (599)9 763 8346 f manda un E-mail na:[email protected] - www.rbc.com/caribbean
88
CEO Anthony de Lima di CTEX:
Nos ta kla pa sirbi empresa chik,mediano i grandi rnt mundu
Nan por traha ku unrepresentante di CTEXdirkt f por hasi usodi nos website www.ctexhypercloud.com kuto enfok riba solushonnan cloud. Esnan ku kemas informashon portuma kontakto ku nos vianos website of dirkt poryama yfrou GermaineGibbs na 737-0022 pamas informashon, asinaseor De Lima a bisafinalmente
Mr. Anthony De LimaCEO CTEX
Landhuis Zuikertuin,Suikertuintjeweg z/nTelefon: 737-0022
E-mail: [email protected]
Website: www.ctex.com
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
9/20
Empresanan grandi ke hasi mas negoshiku esnan ku ta manten nan mes na 'MVO'
Na kuminsamentu di 2010a kumins e historia di edesaroyo di MVO ku masdi 130 proyekto relevante.Na sptmber 2010 ISO26000 ofisialmente a lanta
un lia di maneho inter-nashonal pa MVO. Nadesmber 2010 a hasi epublikashon via NEN naHulanda.Ta trata aki di un konseptoku ta awor ta kresiendo.Denter di empresanan akumins awor ku e fun-shon Manager Maatschap-pelijk Verantwoord. El a baiasina leu ku asta a skoheun manager di aa naHulanda aa pas duranteun kongreso nashonal disosten.
MVO tin tresdimenshon
E norma i balornan ku eempresa ta para pe. Esaki-nan hopi biaha ta deskribden un kdigo di kondukta. E responsabili-
dat komunitario di eempresa: e forma kone empresa ta ehekutsu aktividatnan prinsi-pal i su responsabili-datnan pa ku e medioambiente i e kontekstososial.
E envolvimentu komu-nitario di un empresa.E forma kon e empre-
sa ei ta duna algu bkna komunidat. Hopiempresa ta skohe panan mes no ta aktivoden e pari di komuni-kashon di esaki.
Aktividatnan riba etereno aki ta por ehm-pel trahad ku den suora di trabou riba unbase boluntario ta dunaun kontribushon na unbon kousa f spon-soring. Patrosinio denasuntunan di deporteta esun hopi usual.
Pa empresa
grandi i chikEmpresanan multinasho-nal, pero empresananmediano i chik tambe tausa e konsepto di MVO,pero nan ta yam' empre-sario duradero. Den teoriai prktika nan ta meskos.Den kaso di MKB nan tadun' forma na prom lugden organisashon inter-no esta medioambiente ikolaboradnan. Hopi biahata despues di tempu nan ta
pone atenshon na e partidi komunikashon f deli-berashon ku klientenan paasina e parti komunitariotambe ta bin na bista.
Un definishon prktiko pahasi negoshi duradero kuMKB ta efektu ta: hasinegoshi duradero den turdesishonnan di e empre-
sa ta den un rendimentuhaltu di negoshi i tambeprobech di chnsnanpa mih medioambiente imas bienestar di e kola-boradnan i komunidat. Tatrata aki di aktividatnan kuta dal un paso mas leu kuloke lei ta oblig.Tambe hendenan kuempresa propio i ku no tinpersonal den servisio tadedikando mas atenshonna e hasimentu di negoshi
duradero, segun e fun-dashon The White Label.Ku esaki nos ke enfatisku MVO no ta pa empre-sa grandi so, pero tambepa empresa chik. Komoempresario mediano i chikbo ta para mas serka die kliente i di e komunidatlokal, I esaki ta pone kubo ta kapas pa kompro-
nd e sealnan for di ekomunidat aki i tradusinanden akshonnan konkreto.Empresanan MKB a riparku ltimamente esnan kunan ta entreg ne ku tae empresanan grandi abira mas eksigente i ke pae empresanan mediano ichik aki tambe ta promovi praktik MVO.
Plataforma MVOTa eksist tambe na
Hulanda e MVO Plat-form. E plataforma aki taun ret di kompania i orga-nisashonnan Hulandes kuta eksitoso riba e terenodi responsabilidat komuni-
tario. E partisipantenan nae MVO Platform ta palabraktividatnan rond di nani puntonan di salida ribaMVO. Nan ta forma koali-shonnan, stipul strategia-
nan konhunto f ta tumainisiativanan pa promovMVO. Den e MVO Plat-form bo ta haa mas tantufundashonnan pa konsum-id, Amnesty International,defensa ambiental i vriosotro organisashon mas ribatereno di derechi humano,medioambiente, desaroyo isalubridat.People Planet Profit ftambe e tres P-nan taun trminologia saka fordi desaroyo duradero. Eta para pa tres elemen-to, esta hende, planeta iganashi ku di forma har-monioso ta keda kombinku otro. E trmino aki a salifor di John Elkington, unkonsehero riba e tereno idesaroyo duradero.Na momentu ku e kombi-nashon no ta harmonio-so, e otro elementonan tasufri bou di dje i asinatambe e pensamentu sutras. Na momentu ku taduna ganashi demasiadoprioridat e hende i medio-ambiente lo sufri e kon-sekuensianan di esaki.Por ehmpel dor di sirkun-stansianan laboral malu f
destrukshon di e natura-lesa. E tres P-nan aki takeda aplik pa hopi empre-sario komo lia di manehopa nan hiba negoshi di unforma responsabel pa loketa nan komunidat. Na 2002durante deliberashonnanmundial pa loke ta desar-oyo duradero, a kambia undi e P-nan, esun di Profitpa Prosperity, esta pros-peridat.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) ta un
forma di hasi negoshi dirig riba prestashonnan ekonmiko
ku rspt pa e parti sosial denter di e kondishonnan
ekolgiko, e tripel P (people planet profit). E organisashon pa
koperashon ekonmiko i desaroyo OESO a bin ku rekomendashonnanpa responsabilidat di komunidat den hasimentu di negoshi i a trese
lianan di maneho pa esaki, esta e OESO. E ta stipul bon kla kiko
gobirnunan ta spera di e komportashon di e tipo di empresanan aki.
MVO ta nifik ku den kada empresa su aktividatnan e ta tene kuenta
ku e konsekuensianan pa e komunidat den su totalidat. Ta trata aki di
efektonan riba tereno ekolgiko, ekonmiko i sosial, tantu riba trmino
korto komo largu.
99
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
10/20
Seora Cindy Evertsen
a konta ku na yni e aaaki e tabata di bishita na
Dolphin Academy i na e
okashon ei nan a mustra
un pelkula den kua por
a mira kiko akto di des-
pach sushi di forma ire-
sponsabel den laman ta
hasi na bida supmarino.
E pelkula a impreshon
mi masha hopi i alabes a
motiv mi pa pensa riba
un akshon di limpiesa
grandi riba mi dushi isla.
Mi ta konsiente ku taba-
tin diferente proyekto di
limpiesa ku ta tuma lug.Sin ke kita mrito di nin-
gun di e inisiativanan aki,
mi a pone komo meta pa
realis un akshon grandi
di limpiesa na Krsou.
Union ta hasi forsaUn di e prom persona-
nan ku Cindy a aserk ku
su idea tabata su amigu
Maarten Schakel. Mi sa
ku Maarten tin hopi kon-
takto i kombin ku esnan
di mi nos por a kumins
pone un plan di akshon
grandi den otro.Nos a kumins aserk
vrios kompania mane-
ra Coca-Cola, Curious-
2Dive, Curaao Cares,
Stichting Uniek Curaao,
Green Force Curaao,
Selikor i Dolphin Acad-
emy pa yuda nos rea-
lis e ophetivo. Huntu
ku Maarten mi tin un
organisashon ku yama
Make Them Smile bou
di kua nos a hinka Cura-
ao Clean Up. Nos ta
tumando konseho kua ta
e struktura adeku panos sigui oper e orga-
nisashonnan.
Riba e dia di Curaao
Clean Up mas ku 2000
persona a partisip na
e akshon di limpiesa di
un forma boluntario. En
total a rekoh 500.000
kilo di shushi den mitar
dia. Mi mester bisa ku
nos organisashon tabata
konsist di un tim hopibon ku a traha realmente
duru pa nos a logra e
meta. Tabatin mas ku 40
lokalidat kaminda taba-
tin akshon di limpiesa.
Nos mester a perkur pa
jug, eis, awa hanskun,
T-shirt, saku di shushi,
trk, bobcat, grijpers,
loaders, etc. Pa e ekipo
pis nos a haa bon
kolaborashon di kontra-tistanan entre kua mi por
menshon MNO Vervat i
LB Constructie. Hasta e
doonan di LB Construc-
tie mes tambe a traha
riba e dia di Clean Up.
Tabata un organisashon
inmenso. Durante algun
luna mi a traha ku alma
i kurpa 16 ora pa dia -
7 dia pa siman riba e
proyekto. Awor nos porwak bk riba e resultado
ku hopi satisfakshon i mi
ta orguyoso di mira ku
organisashonnan di dife-
rente gremio a uni forsa
pa logra bon resultado
ku Curaao Clean Up.
Kolaborashon diempresa chik
Seora Evertsen a
hasi un menshon spe-
sial tambe di e koberturaku Curaao Clean Up
a haa di medionan di
komunikashon. Medio-
nan tambe a kontribu en
grande. Un otro aspekto
ku mi ke tira lus spesial
riba dje ta ku nos a haa
hopi bon kolaborashon di
empresanan chik.
E sektor di empresa
chik a yuda i kolabor
ku tur sorto di kos. Ta
dushi di por eksperensi
kon nos hendenan por
traha huntu na benefi-sio di nos pais ora ku
realmente nan ta dese
esei. E kolaborashon di
tantu sektor priv komo
empresarial tabata hopi
positivo.
Kampaa naskolnan i den barioPa loke ta trata plan-
nan pa futuro, seora
Cindy Evertsen a infor-
m ku huntu ku Maarten
Schakel di Make Them
Smile i tur e partnernan
di Curaao Clean Up eke inisi un kampaa di
konsientisashon na skol
i empresanan. Nos ke
kumins na skolnan pa
djei sigui ku kampaa-
nan na nivel di bario. Nos
ke bai pone kontakto ku
habitantenan di barionan
ku kier karga responsa-
bilidat i tira bista pa nan
bario keda limpi.
No tin sentido pa hasi
akshon di limpiesa un f
mas dia pa aa i despues
ta sigui shusha manera tae kos mas normal di dia.
Nos ke logra un efekto
di un bala di sneu ku na
kada lorada ta bira mas
grandi, pa logra ku mas
i mas bario ta bira kon-
siente di kon importante
ta pa nan bario ta limpi.
Alabes nos ke yega na
un sistema ku ta premia
i tira lus riba barionan
Cindy Evertsen: Nos ke realis mas proyekto durante aa
Mas ku 2000 boluntario a uni forsa pa limpia40 lokalidat durante Curaao Clean Up 2013
Durante luna di sptmber di e aa aki, mas ku nunka ntes
tabata e kaso durante e luna di limpiesa, por a mira akshonnan
di limpiesa na nos isla. Un di e akshonnan ku sin lug pa
duda a envolv hopi individuo, organisashon i empresa ta Curaao
Clean Up. Realisashon di e proyekto tabata posibel danki na e echo
ku hopi organisashon i empresa a uni forsa ku Curaao Clean Up
den e bunita inisiativa aki. Cindy Evertsen, ku por yama e motor tras
di e inisiativa, a konta kon e idea a nase i desaroy, kon e ta mira e
resultado di e kampaa i tambe pa e inform di plannan pa futuro.
Skirb pa Farley I. Lourens
Cindy Evertsen: Danki na bon koperashon di hopi instansia i persona, inkluso medionan.
1010
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
11/20
Cindy Evertsen: Nos ke realis mas proyekto durante aa
Mas ku 2000 boluntario a uni forsa pa limpia40 lokalidat durante Curaao Clean Up 2013
ku ta hasi bon trabou
pa tene nan besindariolimpi, seora Evertsen a
sigui bisa.
Sosten di sektorempresarial
Nos ta buskando kom-
panianan ku ta interes
na sosten e plannan ku
nos tin pa hasi e kam-
paa di konsientisashon
na skol i empresanan i
tambe den barionan. Nos
ke realis mas proyekto
durante aa i ta dese
di por konta ku sosten
di sektor empresarial palogra esei.
Eksig komprobantedi Landfill
Pa loke ta trata e aspek-
to di konsientisashon
relashon ku limpiesa i
kuido di medioambiente
nos ta kere ku sektor
empresarial por aport
na esaki dor eksig di e
hendenan ku trk/pikp
ku ta bai tira shushi af
riba bo enkargo pa nan,
trese e komprobante
di Landfill pa evit kuun hende ta kobra bo
empresa pa tira shushi
af i ta bai tira esaki den
mondi.
Hasta den kaso ku si
ta ku un pikp di bo
mes kompania ta bai tira
shushi af, pidi e shofr
pa trese e komprobante
di Landfill. Asina ei nos
tur ta yuda tira un bista
pa nos isla ta limpi,
seora Evertsen a ter-
min bisando.
Por tuma kontakto viae-mail corporate@curacao-
cleanup.com f via telefon
566 6462.
Pa mas informashon por
wak tambe riba www.cura-
caocleanup.comf e pgina
riba Facebook di e orga-
nisashon. Tur aporte ta
bon bin. Un isla limpi ta
na benefisio di un i tur.
1111
E tim di Curaao Clean Up ku a pone nan skouru bou di un akshon di limpiesa sin presedente.
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
12/20
Selikor NV ta purba lagatrahad komprond ku
nan ta parti di e kompa-nia. Nan ta un kadena die totalidat di e kompaniai nan mester mira esaki.Nos ta promov e pen-samentu aki dor di teneseshonnan di informashonpa nan sa kon ta bayen-do ku e kompania. Oraresultado ta positivo, nantambe ta toka parti. Nanta forma parti di e filosofiaku nan ta parti di e kompa-nia den trabou i resultado.Nos maneho di RekursoHumano ta enfatis ku ekompania no tei pa trahaso, i kobra, pero e tin unnifikashon mas grandi. Nostei pa yuda nan den nandesaroyo i di nan famia,asina seor Kook a splika.Segun e, trahadnan mes-ter mira un adelanto dennan bienestar elaborandona Selikor NV. Nos tin 301trahad. E faktor di kostopa traha ta hopi importantei nos na Krsou sigur denregion ta mira ku gastudi personal ta pisa hopiden un kompania. Esaki tariba 50% na personal so,meskos ku mayoria otrokompania. Ora tin retonankaminda entradanan taabou i no tin kaminda pasigui krese, e gastu di per-sonal ta kumins pisa.
Esei ta konta sigur ora kutur aa gastunan ta subidor di indexering, i tgmester duna e trahad subalor. Nos ta honra tra-hadnan ku e premiashondi salario a base di evalua-shon di funshon i nos tamira ku primanan di gastu-nan mdiko tambe a subi.
No ta tur biaha por relatna entrada. No por indekspreis na tarifa. Bo ta haaun preshon pa tene gastu-nan haltu i esaki ta stroba
bo hiba un maneho di per-sonal manera bo ke. Peronos a mustra ku nos por,asina seor Kook a siguikonta.
Aktividatnan sosialEventonan sosial ta impor-tante pa trahadnan.Selikor NV ta motiv tra-hadnan pa move i panan ta aktivo. Nos ta srupa kosnan sosial i nos tapurba na relat e resultadopositivo i selebre ku e tra-hadnan. Pero nos ke pae trahadnan ta motiv kueventonan manera esun disera aa, fiesta kamindatin trahadnan ku a resaltden un luna f managerku a presta bon den unaa. Nos tin hopi aktivi-dat di deporte tim di sft-bl, futbl, domin, vli izaalvoetbal. Mi ta kontentuku nos hendenan ta hopiaktivo bas riba inisiativadi nan mes. Nos tin unfondo sosial ku ta yudaku esaki, segun seorKook. Den futuro e kom-
pania ke krea mas opor-tunidat pa trahadnanduna bk na komunidathasiendo aktonan sosial.Pero ei mes, tin kos ku
mester tene kuenta kun,manera responsabilidat di
trabou. Nos no ta trahariba duna bek na komuni-dat. MCB por ehmpelta duna trahadnan liberpa hasi trabou sosial eta den nan maneho. Noske inkorpor den futuro.Dos tersera parti di nostrahadnan ta den field iesei no ta habri posibilidatpa hasi kos sosial, maneraproyekto di mama i tata kuta lesa na skol. E trabou dikore riba trk di sushi nota krea masha espasio pae trahad bai hasi otro tipodi kos sosial. E ta keda unreto pa nos, asina seorKook a deklar.
Promov greenTraha brd ke men bibabrd i esaki mesterbiba den e trahadnan diSelikor NV. Nos ta kereden resiklahe i e trahadtambe mester karga epensamentu aki ku un akti-tut responsabel. Imaginbo un trahad di nos kuta kana benta sushi ribakaya. Esei no ta bai. Nan takarga e bon ehmpel. Nosta duna nan informashontambe kon pa kuida Kr-sou i su medio ambiente,asina seor Kook a bisafinalmente.
Wesley KookDirektor General Selikor
NVParera z/n
Telefon: 434-1300Direktor Wesley Kook (man robes) kombersando ku un
trahad di Selikor den Punda.
Trahadnan di Selikor den akshon: trahando. Na ofisina prinsipal e trahadnan di Selikor a bini huntu
Wesley Kook, direktor di Selikor NV:
Nos ta motiv e trahad pa presta idun balor pa e trabou ku e ta hasi
Tur kompania grandi f chik tin nan responsabilidatnan i pa Selikor
NV no ta un eksepshon. Wesley Kook direktor di e kompania taorguyoso di nan tim: 301 hmber i muh responsabel ku ta
presta labor duru pa huntu manten nos isla limpi, manera lema di e
kompania mes ta bisa.
1212
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
13/20
BPM: Na kaminda pa aya
Un Krsou mas sostenibel pamas inovashon komersial lokal
Seor Ir. Karel Tujeehutta presidente di Bedri-
jven Plat fo rm Mi lieu(BPM), un asosiashon dikompania na Krsou kutin komo meta: stimuldesaroyo sostenibel denkompania na Krsou.Kompanianan miembropor logra mas benefi-sio pa nan mes i alabessosten kresementuekonmiko duradero diKrsou. Karel Tujeehut:BPM a lanta na 2007riba inisiativa di diferenteorganisashon ku tabatainterkambi ku otro kabariba e tereno aki, maneranos laboratorio nashonalADC, Selikor, MCB, Eco-Vision i ARBO milieuco-nsult Curaao i Aqualec-tra. Marina Real tambetabata enbolb for di unprinsipio, pero no por abira miembro komo struk-tura di nan organisashonno ta permit esaki.
BPM ta kresiendo i na emomentu aki tin 55 kom-pania miembro, entrekua kompania di seguro,banko, hotl, kompaniadi gobirnu i tambe dife-rente negoshi eenman-
szaak
People profit -planet
Desaroyo sostenibeltin hopi otro nmber,manera tres P: People,Profit, Planet (respekti-vamente e aspekto so-sial, ekonmiko i medio-ambiente). Pa por lograe desaroyo aki optimal-mente, mester yega naun balanse entre e 3 tere-nonan aki. Karel Tujeehut:Den pasado i te aindadesaroyo di paisnan tapone hopi atenshon na e
parti ekonmiko. Si hasiesaki sin tene kuenta ku eotro dos reanan, nos takrta nos mes man paso-bra esei no ta duradero.Mester tene mas kuentatambe ku e hende i nosmedio ambiente.
Importante ta tambepapel dje aktornan dendesaroyo sostenibel, estakomunidat, Gobirnu i ekompanianan. Ta nan ta
hasi uso di rekursonannatural, nan tin e snpa hasi investigashon,nan tin e konosementupa stimul e desaroyo.Huntu ku universidatnani otro instituto edukativonan ta e motornan trasdi adelanto teknolgiko.Kada un di nos por dunanos aporte na e desaroyosostenibel ora, por ehm-pel, ora nos gasta mnosawa f koriente, usa mas
awa di yobe, usa masglas i beker posibel enbes di kp, prent mnosdokumento posibel, resi-kl mas tantu posibel,etc.
No tamedioambiente so
Riba tereno di teknolo-gia mundial a deskubr,por ehmpel, ku siertoprodukto ku nos ta usata kousa dao na e kapa
di ozon ku ta protehnos planeta kontra rayo-
nan fuerte di solo. Oraa haa sa kiko te pro-blema, a kumins usaotro produkto ku no tadaino pa naturalesa ie kapa di ozon a kumin-s drecha bek. Meskos,si nos ta zag palu, nosmester planta otro palubk, pasobra palunan taproduktor di oksgeno.Pero desaroyo sostenibelta bai mas leu ku nosmedioambiente so. Paloke ta e parti sosial nospor pensa entre otro ribaseguro sosial di maneraku por yuda esnan kumnos f sin entrada. Paloke ta e parti hurdikoi finansiero por yega nasistemanan finansieroku ta fortales desaroyosostenibel, esta sistema-nan ekonmiko atraktivopa finansi e desaroyosostenibel. Pero tambemantenshon di nos mo-numentonan i kuido dinos patrimonio nashonalta parti di desaroyo sos-tenibel. Avansenan ribatereno di salubridat i edu-kashontambe ta kontribu
Sientfikonan a kalkul ku den 2020 pa 2050 lo tin 10 mil mion
hende riba e planeta aki. Esei ta nifik ku mester planekua medidanan duradero nos ta bai tuma pa entre otro
kuida nos medio- ambiente, gener sufisiente kuminda pa tur hende,
pa kuida nos sal, nos entrada i ekonomia. Pa nos mes, pero tambe
pa generashonnan despues di nos por biba mas kmodo posibel. Ta
einan desaroyo sostenibel ta kumins.
pgina 14 >>>>
1313
E logo di BPM
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
14/20
1414
BPM: Na kaminda pa aya
Un Krsou mas sostenibelpamas inovashon komersial lokal
na desaroyo sostenibel,awor por kura malesananku ntes tabata inkura-bel.
Krsou
Durante un konferen-sia di Nashonnan Un,20 aa pas na Rio deJaneiro a disid ku mestertuma akshon i a fiha prio-ridatnan. Awor aki a teneun kumbre 20+ pa evalui a konklu ku ainda mes-ter sosod hopi. Asinanan a stipul e Agnda21 den kua ta defin turrea ku mester di kstraatenshon.Aki na Krsou BPM alaga hasi inventarisashonglobal di e reanan kumester di mas atenshon.Meta tabata pa wak konleu miembronan mesta desaroy sostenibel,pero tambe a inventarisdi no-miembro pa yegana un plan di akshon.Karel Tujeehut: Na Kr-sou nos tin problema kue polushon ku outo taprodus. Pero tin teknolo-gia pa kontrarest esaki:
planta mas mata ku takonvert e CO2 ei denoksgeno. Un otro solu-shon por ta introdukshondi outo elktriko. Tambenos mester bira masindependiente di petrolii yega na produkshon diun parti mas grandi dinos mes kuminda. Kon-servashon di nos heren-sia kultural manera nosmonumentonan ta otroaspekto di desaroyo sos-tenibel. Durante ltimoaanan nos a kuminstambe ku uso di energiadi bientu i por ripar ku
mas i mas empresa i kasdi famia ta kumins usapnel di solo pa generkoriente mas duradero.Pa mas informashon isosten internashonalBPM por konta riba suafiliashon na e orga-nisashon internashonal,World Business Councilfor Sustainable Devel-opment. Tambe BPMta miembro di organ-isashonnan Merikano i
Karibense riba e terenoaki.
Decision makers
Riba un base regularBPM ta organis konfe-rensia, tayer di trabou inochi di sine kompa paun pnel di eksperto ribae materia ku ta present.Asina a organ is pa findi ktober un nochi disine riba problemtika dipisk. A trese e tpikoaki riba nivel lokal ku unpnel pa diskut e situa-shon lokal di nos kumin-da di laman.Karel Tujeehut: BPM takere ku desaroyo sos-tenibel mester ta den
kurkulo di skol i denkuadro di esaki ta aploudku International Schoola hasi esaki kaba. NaUNA e fakultat tknikoa inklu sostenibilidatden nan estudionan ribanivel di MBA i esaki taimportante pasobradecisionmakers tin etools nesesario pa usaden nan futuro ambien-te di trabouPa loke ta e decision-
makers aktual BPM taorganis CEO aware-
ness, kaminda direktor-nan di empresa den unambiente ameno ta serakonos ku desaroyo sos-tenibel. Asina a organisun evento durante kuaa laga nan kore bai tra-bou riba baiskel; via untrep den kayak na Pisca-dera a mustra nan ribaimportansia di e palu dimangel pa nos medioam-biente i durante un trepriba laman a duna infor-mashon tokante nos refdi koral. Ademas a bishitSt Jorisbaai pa diskuttokante kiko por a hasiku e shushedat ku tabatineinan.
Miembresia
Tur kompania ku keimplement desaroyoduradero por bira miem-bro di BPM. Preis djemiembresia ta pa aa ibas riba e kantidat diempleado den servisiodje empresa: 1 pa 5 empleado: 250
florin
entre 6 pa 50 emplea-do:500 florin.
riba 50: ta 1000 flo-rin.
Riba petishon di kompa-nia BPM por hasi auditriba diferente tereno,manera uso di awa ienergia, resiklahe, sal,areglo sosial i seguridatdi empleadonan, plan diemergensia etc.
Karel Tujeehut: Peroasta riba tereno patrosi-nio un kompania por sos-ten desaroyo duradero.Nan por introdus unmaneho ku nan ta dunaprioridat na inisiativa kuta sosten desaroyo sos-tenibel, manera un pmppa plantashon f riba otrotipo di inisiativa.
Bedrijven Platform MilieuPersona di kontakto:
Ir.Karel TujeehutTelefon: 736- 9535 463-
2160 of 2134 of 2133E-mail: BPMCuracao@
netscape.net
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
15/20
Riba e sistema di SSX,invershonistanan di kual-ke nivel ta kumpra akshonserka empresanan ku takumins. Esaki por soso-
d kualke momentu. Kon-sekuentemente e empre-sario tin kontrl kompletodi su propio kuenta. IanHaet ta e direktor i kofundad di SSX i el asplika ku no tin un inver-shon mnimo ni mksimo.E mnimo ta un akshon i emksimo ta depend di eakshonnan disponibel pakumpra. Esaki ta duna turhende e oportunidat pabira un invershonista denkompanianan ku ta hasinegoshi pblikamente.
Start-ups, prinsipiantenanmanera ta yama nan,ta oument nan kapitalserka SSX dor di un kanti-dat di invershonista inter-nashonal. Nan ta yegana sn na un kosto sig-nifikantemente abou die kapital, kompar ku emtodonan koriente paoument bo sn. Ta ls ekapital aki pa kompania-nan bas riba un presu-puesto ku ta keda aproba base di e prospektonanku ta ofres. Pa mediodi reportahenan regularSSX ta purba mas tantu
posibel di monitr kon tausa e kapital ku a lograpa medio di e bolsa aki.E reportahenan finansierota disponibel pa esnanku ta hasi invershonnan,akshonistanan i inver-shonistanan potensialku ta haa e oportunidatpa revis e hasimentudi negoshi di e kompa-nia, kompar ku e proyek-shonnan den e ofertananaprob.Transparensia, segunIan Haet, den kompania-nan i esnan ku ta hasiinvershon (komunidat
invershonista), ta di sumoimportansia
E diferensiaSSX ta diferensi su mesden e mtodonan usualpa yega na kapital den unkantidat di manera. Esaki-nan ta:
Angel Investors &Venture Capitalists
Asina un kompa-nia ku a inskrib su
mes i keda asept, esistema di SSX mes
ta atend tur otro kos.E kompania ta liber pasigui ku su esfuerso-nan di merkadeo nor-mal i trese otro hende-nan pa tambe invert.E kompania ta dediksu mes na traha na ekompania i no pa hasinetworking.
Un kompania na kual-ke etapa di su krese-mentu por aplik naSSX. Tur aplikashonta keda revis i kon-sider pa aprobashon.
Abo ta determinkuantu kapital bo
mester i e kantidat diakshonnan ku bo taofres pa asina lograbo meta, Angels andVCs ta disid kuantunan ke invert ku kisaspor kuadra f no porkuadra tambe ku lokeabo komo empresariota pidi. SSX ta elimine nesesidat di buskafinansiamentu di fuen-tenan multiple pa porkubri dfisit.
E finansiamentu die kompania ta sigur.
No tin tardansa, notin peliger di un dilfrakas f e rsiko diun invershonista ku taprd interes.
E kompanianan sem-per ta manten kntrlriba nan kompania. Ekantidat di akshon tadetermin pa e kom-pania mes ku ta siguioper independiente-mente. Na interesdi transparensia diakshonistanan, SSX iDCSX tin eksigensia-nan di reportahenan,pero ta abo mes ta
tuma desishonnan pabo negoshi.
SSX ta ofres aser-kamentunan integrpa oument kapitaladishonal riba nanplataforma. Por baiun di dos te asta undi tres rndu pa yegana fondo sin wri kuundercapitalization.
Crowdfunding E website-nan Crowd-
funding hopi biahata limita e kantidat dibiaha ku un kompaniapor pidi pa donashon-nan. No tin un lmitepa pidi pa kapitalserka SSX.
Pa medio di e lista Ie profil di e empre-sa serka SSX, bota keda ekspon namentor I ekspertonanku por yuda bo kresebo kompania. Ta binaserka ku durante diaplikashon na SSX bota risibi feedback nabo executive summa-ry, plan di negoshi i turloke ta relat na dili-gensia di e empresa.
Ku SSX e kompaniata bende akshon di ekompania i no dunaprodukto pa loko.
Backers on crowd-funding riba internetta klientenan ku kebo produkto f hen-denan ku ta gosa sos-teniendo empresa-rionan kreativo. SSXsu invershonistananta mas eksperensia itin diferente espekta-
tivanan i sa ku portuma tempu pa nanhaa algu bek f asta.Mnos rsiko pa boreputashon.
Fiansa na banko Fiansa na banko ta
reker pago mensualku interes asina bo fiae sn. Dor di bendeakshon di bo kompa-nia na invershonista-nan esaki ta tresekapital ku bo mestersin preshon.
Asina un kompania taaprob pa bai riba e
lista di SSX, bo ofer-ta ta disponibel dene grupo di invershon-istanan ku ta buskaakshon pa kumpraSSX. Su fondo no taun fiansa, kemen notin interes mar ne.
Dor di invert den un fasetrempan, kompanianan taofres un potensial haltupa debolb hopi bk,pero ta bin aserka ku e
rsiko ta muchu mas haltutambe. Banda di moti-vashon finansiero, hopiinvershonista ta haa sat-isfakshon personal di ta
inovativo. Kompaniananinovativo ta solushonproblema den nan komu-nidat, krea empleado i porbira parti i e kultura di zeit-geist. Ser doo parsial diun kompania ku ta kumin-s i konstru un kompaniafor di abou por ta algueksitante pa e espritu diempresario/invershonista,pero e ta falta e tempui fuente pa kumins bomes empresa.
E fundadnan di SSX, IanHaet i Brian Niessen, akumins mas di 10 empre-sa den diferente lug rntmundu inkluyendo Asia,Amrika sentra l, Europa,Canada i na Merka.
Den kada proseso difinansiamentu, e kompa-nia tras di e diseo fprodukto ku ta lansa,semper ta tuma tempu, tadifsil i ta trese hopi gastukun. Komo empresarioseornan Heat i Niessenta rekonos ku oportuni-dat di invert den un fasetempran tin biaha ta impo-sibel pa hopi hende i nan
kier a trese solushon dene merkado mundial aki.Despues di a analis ture problemanan pa yegana kapital nan a realisku e mih solushon tador di yega na un sistemadi bolsa pbliko i regulkompletamente: merkadodi bolsa f stock market,ta un konsepto konos pahopi aa i ta un mtodobon defin pa e komrsiomundial.
I den nan formanan massimpel nan ta trese kom-
panianan ku ideanani produktonan huntu kuinvershonistanan ku tabuska pa hasi ganashi.
SSXIan Haet
Telefon: 515-2344E-mail: ianhaet@startup.
sxhttps://www.startup.sx/
Invert sigur pa medio di SSX
1515
Ian Heat: usa kapital di un forma responsabel ku chns di
mas rendimentu
Startup Stock Exchange (SSX) ta un merkado regul pa tur hende
ku ke kumins hasi negoshi dor di invert nan sn.
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
16/20
November
THE FRANCHISE& BUSINESSO P P O R T U N I T I E S
EXPO - CALGARYNorth Americas Fran-chise & Business Oppor-tunities Event. THE
FRANCHISE & BUSI-NESS OPPORTUNI-TIES EXPO showcasesthe fastest growing fran-
chises & business oppor-
tunities with thousands
of potential franchisees
& business partnerseager ready to invest
Calgary, Canada,16 + 17 novmber 2013
Lug: Telus ConventionCentre 120 Ninth
Avenue SE Calgary,Alberta T2G OP3
Website:www.nationalevent.com/
ISC SOLUTIONSInternational Security
Conference. ISC East
delivers high quality,commercial-free infor-mation and insight intothe most relevant new
products, technologiesand strategies in todaysevolving security market
New York, Merka,
20 + 21 novmber 2013Lug:
Jacob K. Javits Conven-
tion Center 655 West34th Street New York NY
10001-1188
Website:
www.isceast.com/
DesmberRSNA 2013
Radiology and medicalimaging professionalsForum. The Radiological
Society of North America(RSNA) is an internation-al society of radiologists,medical physicists and
other medical profes-sionals with more than48,000 members across
the globeChicago, Illinois, Merka,
1 - 6 desmber 2013Lug: McCormick Place,
2301 S. Lake Shoredrive, Chicago, Illinois
60616Website:
www.rsna.org
EXPOSYSTEMS 2013
International Exhibition &Congress on IntegratedSolutions for Fairs and
Events
So Paulo, Brazil,3 5 desmber 2013
Lug: Transamerica
Expo Center,Fale Conosco,
So PauloWebsite:
www.exposystems.com.br/site/en
DREAM HOME 2013
House Design Interna-tional Show. The ulti-
mate source for luxuryfurniture, floor coverings,
wall coverings, lighting,antiques, accessories
and much more!
Chicago, Illinois, Merka,15 desmber 2013
Lug: The MerchandiseMart, 222 Merchandise
Mart Plaza, Chicago, IL60654
Website: www.merchan-
disemartdesigncenter.com
Yanari
CHARLOTTE BUILD,REMODEL & LAND-
SCAPE EXPO 2014Build, Remodel & Land-
scape Expo
Charlotte, NC, Merka,10 12 yanari 2014
Lug: Charlotte Conven-
tion Center, 501 SouthCollege Street, Char-
lotte, NC 28202Website: www.home-
showcenter.com
EXPOHOGAR PRIMAV-ERA / OTONO 2014
International Trade Showof Gift and Home ArticlesBarcelona, Spaa, 17
20 yanari 2014
Lug: Fira de BarcelonaMontjuc, Av. Reina M.Cristina, s/n 08004 Bar-
celonaWebsite: www.expohog-
ar.com
WINTER FANCY FOODSHOW 2014
International Fancy Food& Confection Show
San Francisco, CA,Merka, 19 21 yanari
2014Lug: Moscone Conven-
tion Center, 747 HowardStreet, San Francisco,
CA 94103Website: www.special-
tyfood.com/fancy-food-show/
Eventonan internashonal
Website ku informashon balioso
www.expovisie.nlUn website interesante ku diferente informashon tokante eksposishon.
www.facebook.com/empresachikiNos ta keda krda bo riba nos pgina di Facebook pa mas informashon tokante
Kmara di Komrsio. I awor tur siman ku tep interesante pa empresario.
www.noortadvies.comEmpresario, bo mester di un konseho tokante merkadeo of un kurso. Bishita e
website aki i risib mas informashon.
www.smarta.comUsa e website aki pa risib konseho, wak video di empresarionan papiando kon
nan a yega na ksito. Un website ku diferente informashon i servisio pa empre-sarionan.
www.twitter.com/kvkcuracaoKeda sigui nos riba twitter i risib mas informashon i update di nos proyektonan
nobo. I tambe otro informashon di Kmara di Komrsio
www.visionsoncuracao.comUn website interesante ku informashon tokante invershon i ekonomia na Krsou.
www.startupdonut.co.ukDiferente informashon, konseho guia i idea tokante empresa.
www.mindtools.comEmpresario, bo ke sa kua ta e kualidatnan ku bo mester tin komo empresario?
Bishit e website aki i pone bo mes na altura.
www.geekwire.comUn website ku 3 punto importante ku empresarionan hben por tene kuenta kun.
www.kvk.nl/testen/fitheidstest/Un website/link interesante pa por tst un empresa. Ku diferente pregunta kritiko
pa abo empresario.
1616
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
17/20
Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou ta konten mas di 5000 dokumento. E biblioteka
ta ofres un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta konten un kolekshon grandi di dokumento relashon
ku komrsio riba merkado mundial.
Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan den
nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.
- Contact MagazineCreative Industries Vol. 13 no.03 2013
- Expo visieBeneluxblad voor exposant en beursmanagernr 617
- CoachingHoe groen is Curaao
- Amsix Amsterdam Internet ExchangeAnnual report 2012
- Central Bank of Trinidad & TobagoAnnual Report 2012- Alert! The International Maritime Human Element Bulletin no. 33
- SMOStichting Maatschappij en Onderneming Jubileumboek 45 jaar
- Euromoney International Rescue august 2013
- Vision on Curaao New investment Opportunities
- Curaao Business Magazine October 2013
-
E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabirn di 8 or mainta te 4 or atardi.
LokalTa bende
Ta bende un empresa (sin
inventario) ku ta retailerdi
kosmtiko, perfume, paa
etc.
Ta bendeTa bende un empresa ku
tur e vendingmachines
den dje.
Ta bendeUn mashin ku ta pak-
et entre otro duro frio. E
mashin ta ful outomtiko.
Ta bende e empresa ku
e mashin i tambe e klien-
tenan.
Ta bende un negoshi
Empresa di paa, sapatu,
tas i asesorio, situ den
Otrobanda.Ta buska un persona
interes pa kumpra enegoshi.
Ta bende
Un empresa Sign maker.
Ku por traha tur tipo di di-
seo. Ta bende tur ekipo i
inventario.
Huntu ku empresa e kum-
prad lo haa tambe tur e
klientenan.
Ta bende
Ta bende un inventario
kompletu pa empresario-
nan interes den habri un
pakus.
Ta bende4 mashin di eis marka
Scotsman. Nan ta denbon kondishon. Por usa e
mashinnan aki na hotl,
restorant, kontratista etc.
Ta Hr
Ta hr dos unidat ku por
usa komo ofisina. A kabadi renob e unidatnan i
nan ta keda na e di dos
piso di e edifisio na De
Ruyterkade 13-14 i un otroofisina situ na Colum-
busstraat 14.
Internashonal
CAW Industries
Caw industries ta buska
distribuid pa su produkto
pa pone mata krese, Dr.
Willards PlantCatalyst.
PO Box 4040
Rapid City, South Dakota57709
Tel: (888) 379-4552
Faks: (605) 343-0109
E-mail: [email protected]
Website: www.plantcata-
lyst.com/contact-us
Kimlor Mills Inc.Kimlor ta buska distribuid
pa su diferente artkulonan
di kas manera kama, com-
forters, krtina, etc.
2630 St. Matthews Road
Orangeburg, SC 29118
Tel: (800) 762-0007
Faks: (800) 232-9060
E-mail: [email protected]
Website: www.kimlor.com
Resqme
Resqme ta buska ben-
ded i/o distribuid pa e
produkto. Rsqme ta un
hrmnt ku por usa denaksidente pa krta seat-
belt, kibra glas etc.
718 East Mason Street
Santa Barbara, CA 93108,
Merka
Tel: 805-568-0227Website: www.resqme.
com
Oportunidatnan di negoshi
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki fpa mas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kontakto
ku Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio na tele-
fn 461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos na businessinfo@curacao-
chamber.an
1717
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
18/20
1818
Mester duna bk na komunidat ku hopi plaser, amor i dedikashon
Maduro & Curiels Bank pionero ribatereno di Corporate Social Responsability
Un filosofiaRiba e pregunta na e dosprofeshonalnan ki mane-ho Maduro & Curiels Bankta hiba ku respekto Cor-porate Social Respon-sability, seora Mercera-Martina a kontest: Eseita un pregunta ku mi ayega di hasi na presi-dente di nos banko seorLionel (Chicu) Capriles iel a kontest ku ta masbien un filosofia di bida.Si banko duna un aportena nos komunidat, noskomunidat ta bon, i Bankotambe ta forma parti di e
dicha aki.
E efekto pa kontagiBanda di ke duna aportena bienestar di nos komu-nidat, nos ke kontagiotro empresanan pa nantambe duna un aporte panos komunidat. Nos mes-ter bisa ku ltimo aananesei sin mas ta e kaso inos ta orguyoso di nossektor empresarial paesei, seora Mercera-Martina a sigui bisa.
Atenshon na bidasosial di personal
Otro aspekto ku Maduro& Curiels Bank ta dunaatenshon ne ta su per-sonal i nan famia. Nosbanko su enfoke ta pakontinuamente alsa niveldi su kapital humano. Sinos personal ta bon pre-par, nan mes i nan famiata bon, nos por spera kunan por dedik lo mksi-mo na sirbi nos klientenani nos komunidat.
Nos por tuma komo ehm-pel ku Maduro & CurielsBank ta un di e prom
empresanan pa gana erekonosementu ku Sticht-ing Vrouwen Netwerk taduna na kompanianan kuta hiba un maneho dirigpa su personal femenino.
Trabou boluntarioMas aleu seoranan Man-sana i Mercera-Martina ainform ku hopi hende kuta traha na e banko tahasi trabou boluntario denorganisashon i instan-
shanan riba nos islanan.Nos ta papia aki di entreotro organisashonnanku ta oper riba terenososial, edukativo, di arte,deporte i kultura.
Ya pa mas ku 13 aa nosbanko ta hasi posibel pa
nos koleganan tin oranandisponibel pa dedik natrabou boluntario. Nos pormenshon komo ehm-pel trabounan realis turaa pa Special Olympics,leesouders na mas ku 28skol, oranan pa kompahende grandi, aktividat-
nan di deporte en gene-ral, pr insipalmentedeporte pa mucha. Nostin mas ku 225 miembrodi personal registr ku tahasi trabou boluntario iesei ta 25% di e total dipersonal ku nos banko taemple.
Aporte nakomunidat di tur
seis islaE empresanan ku ta kaibou di MCB Group ta dunaun promedio di 3.5 mionflorin repart na bienestardi e komunidatnan di nosislanan. E bunita inisia-tivanan na bienestar dinos komunidatnan ta natur nos islanan. Nos pormenshon, por ehmpel,ku e kampaa Think Red,pa konsientis riba AIDS,a inisi na Sint Maarten
i a pasa despues na nosislanan ABC.
FlksibilidatUn punto ku a menshon
Tur aa empleadonan di MCB ta sinta den e stul di Banko di Sanger pa duna sanger pa nan prhimo.
ltimo aanan por nota ku internashonalmente mas i masempresa ta hasi negoshi ku atenshon pa e responsabilidatsosial ku nan tin pa e komunidatnan den kua nan ta oper.
Esaki na nos islanan tambe ta hopi notabel i ta un desaroyo ku poraploud i sosten. Un di empresanan ku tin ya kasi un siglo establesriba nos islanan i di kua ta konos ku pa hopi dkada ta hasi negoshi kuenfoke pa duna bk i aport na komunidatnan di nos islanan, ta Maduro& Curiels Bank. Seoranan Isolda Mansana, Hefe di e Departamentudi Rekurso Humano, i Migdarys Mercera-Martina ku tin e funshondi Community Social Officer di e banko, a amplia riba e tpiko aki.
Skirb pa Farley I. Lourens
pgina 19>>>>
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
19/20
1919
Mester duna bk na komunidat ku hopi plaser, amor i dedikashon
Maduro & Curiels Bank pionero ribatereno di Corporate Social Responsability
ariba ta ku Maduro &Curiels Bank ta dedikhopi atenshon pa perkurku su personal por fun-shon bon. Nos bankota hopi flksibel pa noskoleganan por dediktempu na famia. Nostin un proyekto Mi PretiWowo ku ta brinda diananliber na nos personal papor dedik tempu di kali-dat ku nan famia. Tambenos por menshon kuora miembronan di nos
personal mester hasi re-presentashon di pais denestranheria, tambe bankota duna dianan liber pa
esaki.
Ekiponan di deportePor hasi menshon alabesku bou di personal diMaduro & Curiels Bankta dedik hopi atenshonna deporte. Nos tin eki-ponan di sftbl, vlibl,bowling, basketbl, bolascriollas i futbl.Kada 2 aa nos ta tenekompetensianan deporti-vo interinsular ku ta tumalug na un isla. Riba tere-no di deporte nos kemenshon tambe ku nosta realis kontribushon na
diferente organisashonsosial ku e fondonanrekoud ku e torneo di
softball Hope, ku kole-ganan di nos banko mesa organis durante 3 aakonsekutivo.
Organisashonnan dipersonal
Na banko tin alabes hopiorganisashon ku ta hasitrabou pa bon kousa. Tinorganisashon di Toast-masters, Asosiashon diPersonal, un komit paMedio ambiente, MCB-YP(grupo di Young Profes-sionals) i grupo di pen-shonadonan di MCB.
Proyektonan DunaBida i Siman di
KurasonOtro proyekto di Corpo-rate Social Responsability
di Maduro & Curiels Bankta esun Duna Bida. Kue proyekto aki ya pa masku 23 aa nos kolegananta duna sanger. Nos tinmas ku 200 kolega ku tadunad di sanger.
Otro bunita proyekto kunos ke tira lus riba dje taesun di Siman di KurasonPositivo. Durante e didos siman di desmbertur e gruponan ku nos a
menshon aki riba ta rea-lis un f mas proyekto diresponsabilidat sosial nabienestar di nos komuni-dat.Maduro & Curiels Bank tatrata riba un base kontinuopa hasi koleganan konsi-ente ku tin vrios momen-
to ku por ta mnos fsil pabo, pero ku tin hopi hendeku tin mas difsil ku bo.Punto remarkabel ta kutur hende na nos banko tasinti ku mester duna bkna komunidat i nan ta hasiesei ku hopi plaser, amor idedikashon.
7/22/2019 Empresa Chiki November 2013
20/20
Pa mbos opshon porpensa diferente argumentopro i kontra. Den kaso kuta disid pa en todo kasoden kuminsamentu ta tene
negoshi na kas, por fabortene kuenta ku e siguien-te rekomendashonnan dibuena kurason ku ta for-mul aki pa tur empresario.1. Krea un espasio separ
(fsikamente) pa bo ofi-sina, si ta posibel usaun kamber separ. Sibo ofisina mester taun espasio ku ta pauso personal tambe,trata na divid esaki,por ehmpel usandoun screen pa separ edos reanan.
2. Buska un lia di telefonsepar pa bo negoshi.Esaki ta aparent masprofeshonal. Mantenbo lia di kas pa bofamia i yunan usa.
3. Kontesta e telefon kuun tono plasentero loketa komunik ku bo takontentu di skucha epersona ku ta yama ina mes momentu e takrea un imgen profe-shonal di bo negoshi.Si bo tin difikultat kuesaki, pone un spilbanda di bo telefon pabo ta sigur ku bo tasmail ora bo ta kon-test.
4. Pone metanan ku bo
ke alkans riba kadadia i traha riba eseiprom. Maneh botempu efektivamente no sukumb reak-shonando riba tur int-erupshon i demanda.Sia kon pa separ kosimportante for di asun-tu urgente!
5. Balor bo tempu mane-ra bo ta balor bo sn.No para wak bo mashindi faks manda un sta-pel di papel. Na lugdi kore bai bin pa sakakopia f entreg doku-mentu, ekip bo ofisina
na kas ku teknologiamoderno manera unmulti purpose officemachine ku ta sirbi pafaks, kopia, scan, ant-woordaparaat i muchumas. Tambe bo porkonsider di usa bokmpiuter pa manda irisib faks loke ta sparbo gastunan di papel.
6. Spar tempu dor di usasoftware pa bo atmi-nistrashon krda si
di manten resibu, fak-tura i kopia di chk. PaInspekshon di Impues-to bo mester warda boatministrashon pa 10
aa largu.7. Organis bo failnan naun manera ku tur kosta fsil aksesibel. Pabo diferenshanan bonusa label di diferentekolo riba bo ordners,fail map i diskt.
8. Kumpra muebeladeku pa e espasiodi ofisina ku bo tin nakas. Tin muebel spe-shal pa ofisina na kas,ku ta tuma mnosespasio mintras tgbo tin sufisiente lugpa warda kos.
9. Bisti na un maneraku ta yuda bo ta masproduktivo. Tin hendemester bisti maneranan ta risib bishitadi kliente na ofisina;mintras otronan taprefer e komodidat kuun jeans i polo shirt taduna nan.
10. Tin e aktitut ku bo tatraha for di kas i no nakas. Flohera ta dushi,pero e no ta bon pa unempresario. Sali pafpa topa otro hende,posibel kliente i tambepa bo manten unrelashon ku bo klien-tenan eksistente. Parti-
kularmente si bo ta unpersona reserv, krdaku bo ofisina so ta nakas, bo mes por saliaya f na interes di bonegoshi.
2020
Dies punto ku bo mester saora bo tin un negoshi na kas
Na diferente okashon den Empresa Chik a para ketu na e
konsiderashon ku kada empresario nobo ta hasi: kumins
negoshi na kas f tene kas separ for di negoshi.