Ontwikkeling van het lyrisch vermogenOntwikkeling van het lyrisch vermogenNaar een doorlopende leerlijn (4-18 jaar) voor het poëzieonderwijsNaar een doorlopende leerlijn (4-18 jaar) voor het poëzieonderwijs
Dag van Taal, Kunsten en CultuurDag van Taal, Kunsten en Cultuur3 februari 20123 februari 2012Leerlijn poëzieonderwijs 12-15 jaarLeerlijn poëzieonderwijs 12-15 jaarDidy Pijpker & Kim WeeberDidy Pijpker & Kim Weeber
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Kennismaking
VEKOBO =Vakdidactische Expertisenetwerken Kwaliteitsimpuls voorOpleiding, Beroep en Onderwijs.
Startvraag:Schrijf drie redenen op waarom poëzieonderwijs volgens u
belangrijk is.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Oriëntatie op het onderwerp
Vooronderstellingen•poëzie heeft een belangrijke pedagogisch-didactische functie in het taalonderwijs; •Er is heel weinig aandacht voor poëzie in het onderwijs;•er zijn veel ‘praktische bezwaren’ die het poëzieonderwijs in de weg staan.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Positie van het poëzieonderwijs
Onderzoeksvragen:1.Hoeveel aandacht is er voor poëzie in de praktijk?2.Wat is volgens docenten de pedagogisch-didactische waarde van poëzie in het onderwijs?3.Wat staat het poëzieonderwijs in de weg (‘Tussen droom en daad’)?
Onderzoeksgroep•docenten po•docenten vo
Dataverzameling•vragenlijst po•vragenlijst vo
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Enkele resultaten | legitimering-voN = 225
Het lezen en bespreken van poëzie is nuttig, omdat leerlingen hierdoor
1. hun horizon verbreden; 2. gevoel krijgen voor origineel taalgebruik; 3. meer verdiepen in gedachten en gevoelens van
anderen; 4. hun taalgevoel ontwikkelen; 5. op een bijzondere manier naar de werkelijkheid leren
kijken.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Het schrijven van poëzie is nuttig, omdat leerlingen hierdoor
1. leren spelen met taal; 2. hun gedachten en gevoelens onder woorden leren
brengen;3. hun verbeelding en fantasie ontwikkelen; 4. hun taalgevoel ontwikkelen.
Het schrijven van poëzie is nuttig, omdat5. het voor de docent plezierig is om op een creatieve,
kunstzinnige manier met taal bezig te zijn.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Het voordragen van poëzie is nuttig, omdat leerlingen hierdoor
• oog en oor krijgen voor klank en ritme;• zich leren inleven in de tekst, leren om met de ‘stem’
van een ander te spreken;• hun taalexpressie vergroten;• geconcentreerd leren luisteren naar een voordracht.
Het voordragen van poëzie is nuttig , omdat 5. gedichten in de klas tot leven komen.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Enkele resultaten | problemen-voHoogste scores
1. Er is geen meerjarig programma voor het poëzieonderwijs bij ons op school.
2. De verschillen in motivatie in een klas zijn groot.3. Taalvaardigheid heeft bij ons op school de allerhoogste
prioriteit. 4. De verschillen in niveau en achtergrondkennis in een klas
zijn groot.5. Leerlingen vinden poëzie moeilijk.
Theorie helpt ons niet – er is weinig bekend over • wat een goede opbouw is voor het poëzieonderwijs (wat,
wanneer aanbieden);• verschillen in lyrische competentie van leerlingen tussen 12 en
18 jaar.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Gedichten uit methodes
Vraag:In welke klas en op welk niveau zou je deze gedichten behandelen?
• Jonge Sla - Rutger Kopland• Kwijt - Bart Moeyaert• Twee honden - Birgiet - Ted van Lieshout
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Recht doen aan verschillenLeerstofgericht (overdracht)
Leerlinggericht (transformatie)
21-04-23 | 10
PTAmethodepoëzie
docent klas
PTAmethodepoëzie
docent ll1 ll 2 ll 3 ..
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
De vijf niveaus onderbouw H/V
•niveau 1 – (relatief ) zeer beperkte lyrische competentie •niveau 2 – (relatief) beperkte lyrische competentie •niveau 3 – (relatief) redelijke lyrische competentie•niveau 4 – (relatief) uitgebreide lyrische competentie•niveau 5 – (relatief) zeer uitgebreide lyrische competentie
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Paneldiscussie niveau1
Zeer beperkte lyrische competentie (ligt onder het niveau van wat je in het begin van H/V klas 1 zou mogen verwachten – niveau vmbo-tl of lager).
Opdracht:Wat voor type leerling past bij dit niveau? Probeer zoveel mogelijk kenmerken van deze leerling te noteren.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Twee gedichten – Geschikt voor niveau 1?Marc groet 's morgens de dingen – Paul van Ostaijen
Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem ploem ploem
dag stoel naast de tafel dag brood op de tafel dag visserke-vis met de pijp
en dag visserke-vis met de pet
pet en pijp van het visserke-vis goeiendag
Daa-ag vis dag lieve vis dag klein visselijn mijn
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
maar later liep je langshet hok, begon in neus en keeltoch iets te gloeien, als nazeven pepermunten tegelijk.
Dat lege hok, zo volverleden, vol loodzwaarwachten op niets.
Dood: daar schrik jeniet meer van. Opa, mamma's oma en oom
Gijs.Twee katten, een honden alle kippen. Je kenthet klappen van de zeis.
Vanmiddag dus bijna verveeld
gekeken hoe vader haarhet hok uit trok. Ze waszo stijf als een ding.Geen traan gelaten toen hij haar begroef
Het klappen van de zeis – Kees Spiering
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Leerlingkenmerken niveau 1• …
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Tekstkenmerken niveau 1• …
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Labelen leerlingkenmerken
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Labelen tekstkenmerken vorm taal inhoud
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
In de praktijk:• bewustwording;• drempel tot poëzieonderwijs verlagen;• discussie in de vakgroep over poëzieonderwijs;• poëzie opnemen in het jaarprogramma;• kiezen van geschikte teksten vergemakkelijken.
Wat te verwachten van VEKOBO:Aan het eind van het project wordt informatie verstrekt via de mail , de Community en Lezen voor de lijst.
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Handige websites• http://www.poeziepromotiemachien.nl/• http://www.zebi.nl/catalogi/poezie_op_kennisnet (bloemlezing+ informatie en opdrachten)• http://www.poezie-in-beweging.nl (vakoverstijgende poëzie website - les ideeën)• http://www.tonnusoosterhoff.nl/ (bewegende gedichten)• http://www.dichtvorm.nl (korte animatiefilms gebaseerd op Nederlands gedichten)• http://www.schoolderpoezie.nl/• http://www.poeziepaleis.nl• http://www.kb.nl/dichters/
• http://www.slo.nl/downloads/2009/Ga-met-een-blauw-paard-dwars-door-de-hoogste-bergen.pdf/ (Een leerlijn poëzie schrijven en lezen voor het voortgezet onderwijs)
• http://www.cambiumned.nl/poezievideos.htm• http://www.poezie-leestafel.info/• http://www.cambiumned.nl/poezie.htm• http://klassiekegedichten.net/• http://www.youtube.com/user/dichterdraagtvoor?feature=watch (Dichter Ramsey Nasr draagt
voor)
• http://www.youtube.com/watch?v=-0Zbujm_hd0&feature=related (film “Twijfellied’- Joke van Leeuwen)
• http://meandermagazine.net/wp/
• http://www.algalidi.com/poezie.php (Een andere manier om tegen poëzie aan te kijken )
• http://www.dichterinhetweb.nl (o.a. analyses van gedichten)
• http://coenpeppelenbos.blogspot.com/2010/07/dichters-en-schrijvers-op-internet.html (filmpjes van dichters die voordragen)
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
Leuke /interessante boekenToetje
Wij zijn gekomen voor een lekkere kaketoe toe.
Die is van slagroom met pistachenootjes en koek.
De kok krijgt een bedankje. Wat een heerlijke kaketoe toe.
Mmmmmmmet een lepeltje erbij.
Joke van Leeuwen
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
• Verdriet is drie sokken - Koos Meinderts - Lemniscaat• De Nederlands kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten - verzameld door Gerrit
Komrij - Prometheus• De poëziegids - Dirkje Ebbers e.a. – Poëziepaleis• Kwam dat zien, kwam dat zien (Poëziespektakel 1) - Ted van Lieshout e.a. -
Querido• Ik wil een naam van chocola (Poëziespektakel 2) - Ted van Lieshout e.a. - Querido• Wie heeft hier met verf lopen smijten (Poëziespektakel 3) - Ted van Lieshout e.a.
- Querido• Vijf draken verslagen (Poëziespektakel 4) - Ted van Lieshout e.a. - Querido• Opa laat zijn tenen zien - Edward van de Vendel & Floor de Goede - Querido• Draken met stekkers - Edward van de Vendel & Floor de Goede - Querido• Hou van mij - Ted van Lieshout - Leopold• 500 x gedicht en beeld - Verschillende auteurs - Plint• Rijk verleden - Levi Weemoedt - Ad. Donker• Domweg gelukkig in de Dapperstraat – C.J.Aarts en M.C. van Etten – Bert Bakker• Nederlands poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten -
verzameld door Gerrit Komrij - Bert Bakker• Met dat hoofd gebeurt nog eens wat - Arie Boomsma - Prometheus
UOCG / Universitair Onderwijscentrum Groningen
JERRY CAN DRINK, JERRY CAN THINK, JERRY BAM BAMJERRY HATES NIGHT, JERRY MAKES LIGHT, JERRY WHAM WHAMJERRY CAN SING, JERRY, CAN SWING, JERRY CAN CANJERRY GETS COKE, JERRY DON’T SMOKE, JERRY BANG BANGJERRY CAN CRY, JERRY CAN FLY, JERRY ZEN ZENJERRY WON’T SWIM, JERRY LOVES HIM, JERRY SAM SAMJERRY CAN PUMP, JERRY CAN JUMP, JERRY HIGH HIGHJERRY SEEMS PINK, JERRY DON’T SINK! JERRY BYE BYE
Good Practice TipDidy:
groepsopdracht ‘Adopteer een gedicht’Kim:
Aanwezige docenten:
Jerry can can Erik van Zuiden
Top Related