20e Buildsight®-dag
10 september 2014
Verkadefabriek, ‘s-Hertogenbosch
Programma
13-04-2023 2
• 12.00 uur Welkomstlunch • 12.30 - 13.15 uur Michel van Eekert (Directeur Buildsight) Prognose 2015 –
2016 • 13.15 – 14.00 uur Henk van Laarhoven (Bierman en Henket, verantwoordelijk
voor transformatie Verkadefabriek) Onder meer over liefde als motivatie voor de transformatie van gebouwen
• 14.00 – 14.30 uur Gerben van Dijk (Procesmanager Vernieuwing bouw) Kijk eens anders - kansen voor bestaande gebouwen
• 14.30 uur – 14.50 uur Pauze • 14.50 uur – 15.30 uur Alfred van den Bosch (Directeur bestuurder Woonvisie)
Overwegingen m.b.t. behoud van de sociale woningvoorraad • 15.30 uur – 16.15 uur Paul Born (Directeur BAM Woningbouw) Voorspelt – dit
jaar nog - een transitie in de huidige woonmarkt • 16.15 uur – 16.45 uur Rob Urgert (Cabaretier / televisiepresentator) Hoe word
ik geniaal? • 16.45 uur Netwerkborrel
Buildsight®
Nieuwbouwprognose 2014-III“internationale onzekerheden omtrent herstel”
13-04-2023 3
Inhoud presentatie
• (bouw-)Conjunctuur• Woningbouwmarkt• Prognose nieuwbouw
– Woningbouw– Utiliteitsbouw
13-04-2023 4
• Economie NL groeit in 2e kwartaal (na krimp in Q1); bouwproductie doet het tegenovergestelde
• Dankzij export en stijgende productie (industrie, commerciële dienstverlening, landbouw)
• Investeringsgroei in Q2 kleiner dan in Q1 (door minder bouwproductie)
13-04-2023 5
-20
-15
-10
-5
0
5
10
2009 Q1 2009 Q3 2010 Q1 2010 Q3 2011 Q1 2011 Q3 2012 Q1 2012 Q3 2013-Q1 2013-Q3 2014-Q1
BBP tov jaar eerder (%) bouwproductie tov jaar eerder (%) bouwproductie (%; k-o-k)
-1,4 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
0,9 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
(bouw-)Conjunctuur
Conjunctuur• Maar:
– Krimp in Duitsland(!) en stagnatie in eurozone– Oplopende internationale spanningen (boycot Rusland)– Investeringen in juni gekrompen (voor het eerst in 9 maanden)– ECB: nog lagere rentes en opkopen verpakte leningen en obligaties – Ruimere onzekerheidsmarges forecast 2014 en 2015– Vertrouwen onder druk
13-04-2023 6
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
2007januari
2007juli
2008januari
2008juli
2009januari
2009juli
2010januari
2010juli
2011januari
2011juli
2012januari
2012juli
2013januari
2013juli
consumenten (links; saldo) producenten (rechts; %)
Bron: CBS
Producentenvertrouwen augustus 2014: 0
Consumentenvertrouwen augustus 2014: -4
orderportefeuilles (in maanden productie; linker as) en %-aannemers met stagnatie a.g.v. gebrek aan orders (gemarkeerd; rechter as) mei 2010 – juni 2014
• Duidelijke stijging orderportefeuilles woningbouw (utiliteitsbouw ook enig herstel)
• Ook architecten hebben meer werk (Q1)• Meer nieuwbouwwoningen verkocht in 2014 (+52% in 1e 7
maanden)
13-04-2023 7
5
5,25
5,5
5,75
6
6,25
6,5
6,75
7
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
65%
woningbouw utiliteitsbouw woningbouw utiliteitsbouw
Bron: EIB
Bouwconjunctuur
Bouwconjunctuur
13-04-2023 8
0
20
40
60
80
100
120
140
Bouwsom nieuwe nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)
Woningen nieuwbouw (%; j-o-j)
Utilteitsgebouwen Nieuwbouw (%; j-o-j)
Utiliteitsgebouwen Nieuwbouw
Woningen Nieuwbouw
Bron: CBS
13-04-2023 9
(Verkoop nieuwe marktkoopwoningenNeprom: Monitor Nieuwe Woningen)
Bron: MNW Alle marktkoopwoningen
Bouwconjunctuur
Bouwconjunctuur• Meer (maar goedkopere) woningen vergund eerst half jaar 2014
– 58% meer koopwoningen t.o.v. 1e half jaar 2013– Vooral in midden Nederland; regio West en Oost (Gelderland)– 9% minder huurwoningen t.o.v. 1e half jaar 2013
• Utiliteitsbouwvergunningen (na eerder herstel) zwak in mei en juni
13-04-2023 1020
12 d
ecem
ber
2013
janu
ari
2013
febr
uari
2013
maa
rt
2013
apr
il
2013
mei
2013
juni
2013
juli
2013
aug
ustu
s
2013
sep
tem
ber
2013
okt
ober
2013
nov
embe
r
2013
dec
embe
r
2014
janu
ari
2014
febr
uari
2014
maa
rt
2014
apr
il
2014
mei
2014
juni
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
70.0
75.0
80.0
85.0
90.0
95.0
100.0
105.0
Woongebouwen Bedrijfsgebouwen Woongebouwen Bedrijfsgebouwen
Bron: CBS (bewerking Buildsight)
Bouwvergunningen 12-mnd vrts.staaf: waarde in mln euro (linker as) lijn: inhoud geïndexeerd 2012=100 (rechter as)
13-04-2023 11
Bouwvergunningen waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.
Woningbouw Utiliteitsbouw
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
8,000
9,000
0
200
400
600
800
1,000
1,200
Nieuwbouw (linker as)Overige werkzaamheden (rechter as)
Bron: CBS
3,000
3,500
4,000
4,500
5,000
5,500
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
Nieuwbouw (linker as)Overige werkzaamheden (rechter as)
Bouwconjunctuur
Woningbouw
13-04-2023 12
Woningbouw
• Dankzij herstel woningmarkt nieuwe kansen voor nieuwbouw koopsector– Herstel Bouwers voor de markt: 1e 6 maanden 2014
2x zoveel koopwoningen vergund– Ook herstel vergunningen bij particulieren (+26%)– Niet voor woningcorporaties (-45%)– Stijging aantal woningen groter dan stijging inhoud:
kleinere woningen– Eengezinswoningen, steden, westen en Gelderland
13-04-2023 13
13-04-2023 14
Woningmarkt bestaande woningen: woningprijzen (index 2010=100),
maandelijks vrts. jaartotaal # verkochte woningen
Bron: CBS en Kadaster, t/m juli 2014
84
87
90
93
96
99
102
2010december
2011 april 2011augustus
2011december
2012 april 2012augustus
2012december
2013 april 2013augustus
2013december
2014 april100.000
105.000
110.000
115.000
120.000
125.000
130.000
135.000
Prijsindex bestaande koopwoningen Aantal verkochte woningen
Overdrachtsbelasting
Nieuwe hypotheekregels
Woningbouw
• Nieuwbouw voor de huursector staat onder druk– Verhuurdersheffing– Bezuinigingen bij corporaties:
• 29% minder huurwoningen vergund 1e 6 maanden 2014 (ook minder koop)
• Lenen eerste half jaar ruim 1 mrd. minder dan in 2013
– Bouwers voor de markt doen wel iets meer (+19%), maar focussen op koopsector (wel groot project in Groningen met 284 huurwoningen)
– Particulieren nauwelijks (meer) actief op deze markt
13-04-2023 15
Woningbouw• Uitzondering studentenwoningen• Tekort aan studentenwoningen in grote steden• Amsterdam verwacht een tekort van 16.000
studentenwoningen tot 2021• Particuliere (buitenlandse) investeerders
13-04-2023 16
13-04-2023 17
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000Andere particuliere opdrachtgevers
Overheid en woningcorporaties
Bouwers voor de markt
Bouwvergunningen woningbouw 12 mnd. voortschrijdend naar type opdrachtgever (aantal woningen)
Bron: CBS; t/m juni 2014
66.549
4.073
5.692
19.706
Totaal: 29.471
Vergunningen woningbouwBouwers voor de markt
(12 maanden voortschrijdend)
13-04-2023 18
Bron: CBS; t/m juni 2014
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000aantal huurwoningen aantal koopwoningen
Vergunningen woningbouwOverheid en woningcorporaties
(12 maanden voortschrijdend)
13-04-2023 19
Bron: CBS; t/m juni 2014
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
aantal huurwoningen aantal koopwoningen
Vergunningen woningbouwAndere particuliere opdrachtgevers
(12 maanden voortschrijdend)
13-04-2023 20
Bron: CBS; t/m juni 2014
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000aantal huurwoningen aantal koopwoningen
13-04-2023 21
2011 januari
2011 april
2011 juli
2011 okt
ober
2012 januari
2012 april
2012 juli
2012 okt
ober
2013 januari
2013 april
2013 juli
2013 okt
ober
2014 januari
2014 april
0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
45,000
50,000huur
koop
Woningbouwvergunningen(aantal woningen, 12 mnd. vrts.; Nederland)
13-04-2023 2213-04-2023 22
Bouwvergunningen woningbouw naar type opdrachtgever
Aantal vergunde woningen eerste zes maanden
2012 2013 2014
Bouwers voor de markt 8.527 6.314 10.593
Overheid en woningcorporaties 6.170 3.778 2.525
Andere particuliere opdrachtgevers 2.209 1.878 2.139
Totaal 16.906 11.970 15.257
Bron: CBS
13-04-2023 2313-04-2023 23
Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen) 2005-2016
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
35.500
prognose 2014-III
prognose 2014-II
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®
13-04-2023 2413-04-2023 24
Woningnieuwbouwproductie naar woningtype (aantal woningen) 2005-2016
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
eengezins meergezins
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®
30% meergezins
44% meergezins
13-04-2023 2513-04-2023 25
Woningnieuwbouwproductie naar huur/koop (aantal woningen) 2005 - 2016
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
huur koop
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®
25% huur 40% huur 34% huur
Utiliteitsbouw
13-04-2023 26
Utiliteitsbouw• Leegstand:
– Kantoren en bedrijfsruimte– Ook winkels (lijkt mee te vallen) en – Agrarisch (steeds minder boerenbedrijven)
• Kantoren 2013: aanbod 10x > vraag (aanbod daalt in 2014 voor het eerst; meer onttrekking dan nieuwbouw)
• Ondanks lichte daling aanbod blijft kantorenbouw komende jaren dalend – Daling aanbod door meer sloop en transformatie;
weinig nieuwbouw
13-04-2023 27
Utiliteitsbouw• Herstel bij hallen en loodsen (stijgende vraag
moderne magazijnen)• Nieuwbouw hallen en loodsen met kantoor
bereikt dit jaar dieptepunt• Stallenbouw geen grote daling door
aanhoudende dynamiek in de markt: – Schaalvergroting, afschaffing melkquotum en
bedrijfsbeëindigingen – Eierboeren maken geen winst meer– Invloed Russische boycot beperkt
13-04-2023 28
Utiliteitsbouw
• Dit jaar grootste daling scholenbouw, daarna beperkte krimp– Stabilisatie in 2016– Meer woningbouw, meer kinderen
• Pas na 2016 herstel bouw voor de zorgsector– Nieuwe manier van financieren huisvesting – Meer mantelzorg thuis, alleen ernstig
hulpbehoevenden nog naar verzorgingshuis
13-04-2023 29
13-04-2023 30
Bouwvergunningen utiliteitsbouwwaarde 12-maanden voorts. (index: 2008=100; CBS)
13-04-2023
31
Kantoren 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400prognose 2014-III prognose 2014-II
In m2 * 1.000
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
prognose 2014-III prognose 2014-II
Hallen en loodsen 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
Utiliteitsbouw
13-04-2023 32
Bedrijfshallen met kantoor 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
prognose 2014-III prognose 2014-II
In m2 * 1.000
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500prognose 2014-III prognose 2014-II
Agrarische sector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
Utiliteitsbouw
13-04-2023 33
Onderwijssector (Scholen) 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
100
200
300
400
500
600
700
800prognose 2014-II prognose 2014-I
In m2 * 1.000
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
prognose 2014-III prognose 2014-II
Zorgsector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
13-04-2023 34
Utiliteitsbouwproductie 2012 – 2016 verandering t.o.v. vorig jaar
Vaste prijzen
2012 2013 2014 2015 2016
Hallen en loodsen 1% -18% 12,5% 15% 14%
Kantoren -18% -22% -25% -11,5% -7%
Bedrijfshal met kantoor -2% -14% -5% 0% 5%
Schuren en stallen 2% -5% -3% 0% -5%
Scholen -1% 4% -7% -5% -3%
Gezondheidszorg -14% -13% -9% -20% -6%
Totaal Buildsight® -7% -12% -7% -4% 0%
Einde
13-04-2023 35
Top Related