Afvalstoffen- en materialenbeleid: certificatie van in- en uitgaande stromen
Kristel Vandenbroek 2de Vlaams Vergistingsforum
Een eerste grote stap is gezet
Hergebruik stimulerenRecyclage stimulerenProducenten responsabiliserenStorten ontmoedigen (heffingen) of verbiedenConsumenten sensibiliseren
Een tweede grote stap is nodig
Materialen zijn speerpunt van productie- en consumptiepatronenMilieudruk van materialenverbruik en –gebruik ligt te hoogStrategische economische innovatie is nodigAfval is einde-van-keten benaderingMaterialenbeheer integrale ketenbenadering: cradle to cradle
Sinds 2003 is duurzaam materialenbeheer bevoegdheid van OVAM en een gedeelde uitdaging voor Vlaanderen en Europa.
Duurzaam materialenbeheer
Vlaams materialenprogramma
Biogebaseerde economie - BBE
9 hefbomen
13 grote maatschappelijke uitdagingen
Van afval- naar materialenbeleid
Kaderrichtlijn – dec 2008
Aanduiden einde-afvalfase
Afvalbeleid in een bredere context
Sluiten van materiaalkringlopen/afvalstoffen inzetten als grondstoffen – organische stof/nutriënten
Milieudruk zo klein mogelijk tijdens levenscyclus product
Duurzaam materialenbeleid/duurzaam beheer van materiaalkringlopen
Wettelijke verankering in Vlaanderen Decreet betreffende het duurzaam beheer van
materiaalkringlopen en afvalstoffen - Materialendecreet• samenhangend beleid gericht op de hele levenscyclus
van materialen • milieuvriendelijk beheren van afvalstoffen, tegengaan
van de uitputting van hulpbronnen en van de schadelijke gevolgen van materiaalgebruik in het algemeen
Vlaams reglement voor het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen - Uitvoeringsbesluit Vlarema
Van kracht sinds 1 juni 2012
Duurzaam materialenbeheer
materiaalkringloop
Verwerkingshiërarchie – ingeschreven in Vlarema
voorwaarden• Bescherming mens en milieu• = beoordeling, ongeacht status
… voldoen aan specifieke criteria die opgesteld moeten worden onder de volgende voorwaarden: gebruikelijk toegepast voor specifieke doelen er is een markt voor of vraag naar de stof of het voorwerp voldoet aan de technische voorschriften en voor producten aan geldende
wetgeving en normen over het geheel genomen geen ongunstige effecten op het milieu of de
menselijke gezondheid
Einde afval indien voldaan aan Europese EOW criteria (ipv standards): EOW criteria in opmaak voor compost en digestaat Kwaliteitscontrolesysteem In Vlaanderen: registratieplicht + aantonen voldaan aan EOW criteria
EuropaEinde afval, einde verhaal?
Materialendecreet/VlaremaEinde afval, einde verhaal?
Regeling einde afval en bijproducten in Vlarema Indien Europese einde afval criteria / bijproducten = implementatie in
Vlaanderen, registratie in Vlaanderen en handhaving Indien geen Europese criteria voorhanden, dan:
stroom per stroom benadering mogelijk door lidstaten criteria en voorschriften worden genotificeerd aan EU (afstemming?) terugvallen op afvaldefinitie en afwegingskader decreet
Wat met secundaire grondstoffen? Normenkader blijft behouden in Vlarema Bijproducten, einde afval en secundaire grondstoffen = grondstoffen Gebruikscertificaat wordt grondstofverklaring Gebruikscertificaat blijft geldig
VlaremaEinde afval, einde verhaal?
Een afvalstof kan zijn afvalstatuut verliezen als aan de vastgestelde voorwaarden is voldaan en voldoende zekerheid bestaat dat het op een
rechtmatige manier zal worden toegepast.
Omslagpunt van een afvalstof naar een grondstof
Aan de uitgang van het proces (niet aan begin van proces bij eindgebruiker)
Herkomst, de verwerkingswijze en samenstelling gekend Beoordelen of materiaal aan alle voorwaarden voldoet om
niet (langer) als afval beschouwd te worden Aan gebruiksvoorwaarden onderworpen Gebruiksvoorwaarden niet voldaan terug afvalstof
Grondstoffen, naar oorsprong en aard, te gebruiken in volgende toepassingsgebieden (cf. H.2 en bijlage):
meststof / bodemverbeterend middel bouwstof bodem kunstmatige afdichtingslagen met waterglas
Normenkader in Vlarema Grondstofverklaring verplicht ja/nee
• Voorbeeld met grondstofverklaring: behandeld zuiveringsslib als bodemverbeterend middel • Voorbeeld zonder grondstofverklaring: filterkoek voedingsnijverheid als
bodemverbeterend middel Grondstofverklaring is altijd verplicht voor beoogde grondstoffen die niet in
bijlage staan, maar worden gebruikt in een van de 4 toepassingsgebieden
VlaremaEinde afval, einde verhaal?
Gft-compost, groencompost en eindmateriaal van de biologische behandeling van organisch-biologische bedrijfsafvalstoffen
Keuringsattest door Vlaco vzw Volgens Algemeen Reglement van Certificering Onder toezicht Certificeringscommissie Meststoffen –
Bodemverbeterende Middelen
VlaremaEinde afval, einde verhaal?
Kwaliteitsborgingssysteem(bijkomende) eisen naar aanvaarding afvalstoffen,
monitoring productieproces, register, opleiding personeel, etc.
ofwel Europees opgelegd en onafhankelijk geverifieerdof door OVAM opgelegd in kader van grondstofverklaring
Beroepsprocedure mogelijk
VlaremaEinde afval, einde verhaal?
End of Waste
• Per type van afvalstof: specifieke criteria• Compost en digestaat
Set van specifieke criteria per afvalstof
Product kwaliteit
Processen en technieken
Input materiaal
Kwaliteitscontrole procedures
=> Ook opgenomen in de Vlaco-kwaliteitscriteria
1. Productkwaliteit: (micro-)biologisch, chemisch, fysisch voldoen aan normering (org stof, stabiliteit, zware metalen, POPs, onzuiverheden)VL: akkoord met voorgestelde normen (ECN-QAS voor compost)Analysemethodes: gestandaardiseerd (Eur)
2. Inputmateriaal: positieve lijst (EURAL-code)Enkel stromen van selectieve inzameling, geen RWZI-slib of gemengde afvalstoffen (?!)VL: geen voorstander limitatieve lijst, wel inputcontrole, strikt acceptatiebeleid, selectief ingezamelde OBA. (Mest = toegelaten input)
End of Waste
• Inputstromen: VL geen voorstander van limitatieve lijst, indien toch: lijst inputstromen verruimen
• Uitsluiting van niet-selectief ingezamelde stromen
• Aandacht voor specifieke verschillen tussen compost en digestaat, waar mogelijk verschillende criteria (bvb Cu en Zn bij co-verwerking met mest: hogere limieten voor Cu en Zn voorstellen)
End of Waste: standpunten Vlaco
3. Processen en technieken: temperatuur-tijd, hygiënisatie, minimale procesduur, kritische procesfactorenVL: akkoord, toepassing van een autocontrole systeem dat extern wordt gecontroleerd, validatie van alternatieve hygiënisatieprocessen
4. Informatie over eindproducten: declaratie via begeleidend document, traceerbaarheidVL: bestaat al, opgelet: in regel met FOD-wetgeving!
5. Kwaliteitscontroleprocedures: systeem van onafhankelijke certificering als sluitstukVL: dit bestaat al in Vlaanderen, is wettelijk verankerd in VLAREMA
End of Waste
• Hygiënisatie: concrete temperatuur-tijd behandelingen: mogelijk knelpunt voor mesofiele vergisting van puur plantaardige stromen Thermofiele vergisting, 55°C, 20 dagen, min. verblijftijd Mesofiele vergisting + nacompostering (voorwaarden
temp en tijd uit compostering zijn van toepassing) Mesofiele vergisting + pasteurisatie Extra toegevoegd: mesofiele vergisting met elke vorm van
nabehandeling die een gelijkwaardig effect heeft als hierboven beschreven.
• Simpele methodiek voor validatie van alternatieven
End of Waste: standpunten Vlaco
Conclusies:
• Vlaanderen staat hierin al heel ver• Kwaliteitscontrole en certificering inclusief toepassing van
de EoW criteria wordt een voorwaarde om productstatus te verkrijgen
• ECN-QAS compost als voorbeeld• Vlaco behaalde in februari 2011 het ECN-QAS Conformity
Label voor compost; ECN-QAS Conformity Label door digestaat is in voorbereiding
• Compost: in principe klaar om te starten• Digestaat: nog meer onduidelijkheid/onzekerheden
End of Waste
Fertiliser Harmonisation
• Richtlijn EC 2003/2003: regeling markt meststoffen
• Samenstelling, etikettering, verpakking, veiligheid• Vrije handel, makkelijkere wederzijdse erkenning• Nood aan revisie• Minerale meststoffen• Nu: uitbreiding organische meststoffen, bodemverbeterende
middelen, substraten
• FOD is coördinator voor België• Vlaco volgt dit mee op• Januari 2012: rapport studie verschillende opties• Oprichting van 4 werkgroepen (BE: FOD+FAVV)
Fertiliser Harmonisation: standpunten• EC wil een duidelijke opsplitsing meststof
bodemverbeterend middel• Wanneer een meststof:
Parameter Minimum waarde (% w/w)
Stikstof (N) 1,5
Fosfor (P2O5) 0,5
Kalium (K2O) 0,75
Zwavel (S) 0,3
• Nog geen duidelijkheid: ¼ of alle criteria voldoen• gedroogd digestaat = org. meststof, rest = OBVM• OBVM: org. stofgehalte moet ook een criterium zijn• Effluent, rijk aan K: mag niet uitgesloten worden• Mineralenconcentraten?• Vlaco volgt dit verder op
Vergisting in Vlaanderen - input
0
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
85,147
601,062
178,783
64,489
124,084
gft-afvalobamestsec. grondst.energiegewassen
ton
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110
100,000
200,000
300,000
400,000
500,000
600,000
gft-compost groencompost digestaatproducten
260.000
450.000
Afzet in Vlaanderen
109.000
Afzet digestaatproducten in Vlaanderen
Top Related