genees- en hulpmiddelen

61zorg & financiering > 10-2008

In 2007 verstrekten de Nederlandse apotheken9,3 miljoen keer een receptgeneesmiddel voorpijnbestrijding. Dit is 2,7 procent meer dan hetjaar daarvoor. Met dat aantal voorschriften waseen bedrag van 102 miljoen euro aan kostengemoeid, een daling van 1,5 procent.

In het algemeen geldt dat pijnbestrijding in deeerste plaats gericht moet zijn op het wegnemenvan de oorzaak van de pijn. Als dat onvoldoendelukt of als de oorzaak van de pijn (nog) niet vast-staat, kunnen pijnstillers worden ingezet.Afhankelijk van de ernst en oorzaak van de pijnzijn verschillende groepen pijnstillers beschik-baar. Paracetamol dat goed verdraagbaar, goed-koop en effectief is, wordt het meest gebruikt.Als paracetamol onvoldoende werkzaam blijktof als beter direct een sterker werkend middelkan worden ingezet, gezien de aard van de pijn,komen acetylsalicylzuur (het aloude Aspirine®®)en NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatorydrugs) in aanmerking. Acetylsalicylzuur enNSAID’s kennen overigens als belangrijke bij-werking een beschadigende invloed op demaagwand. Bij langdurig gebruik wordt daaromadditioneel gebruik van een maagzuurremmergeadviseerd of combinatiepreparaten van eenNSAID met een maagzuurremmer. De sterkstwerkende pijnstillers zijn de centraal werkendeopioïden. Een groot nadeel van de vertegen-woordigers van deze groep vormen de ernstigebijwerkingen die hierbij in meer of minderemate voorkomen, zoals ademhalingsdepressie,verslaving en obstipatie.

Trends op recept

Pijnstillende receptgeneesmiddelen zijn in 2007in totaal 9,3 miljoen keer afgeleverd, voor eenbedrag van 102 miljoen euro. Deze cijfers wijkenniet sterk af van die van 2006. Het aantal voor-schriften is met 2,7 procent gestegen en dekosten zijn met 1,5 procent licht gedaald. De

kosten betreffen alleen de materiaalkosten enniet de kosten voor de werkzaamheden in deapotheek. Omdat paracetamol en acetylsalicyl-zuur ook zonder recept verkrijgbaar zijn, zijn zein bovenstaande cijfers niet inbegrepen. Datgeldt ook voor dat deel van de NSAID’s dat zon-der recept bij apotheek en drogist verkrijgbaaris, zoals de laaggedoseerde preparaten van ibu-profen, diclofenac en naproxen. Combinatie-preparaten van paracetamol met codeïne enacetylsalicylzuur met het anti-emeticum meto-clopramide dragen wel bij aan de genoemde cij-fers. Deze laatste combinatie (Migrafin®®) kentgeen algemene toepassing als pijnstiller, maarwordt specifiek bij migraine toegepast.

Aandelen

Binnen de pijnstillende receptgeneesmiddelenvormen de NSAID’s al vele jaren de grootstegroep. In 2007 namen zij 64 procent van devoorschriften voor hun rekening. Een jaar eerderwas dit nog ruim 66 procent. Absoluut gezien ishet aantal verstrekkingen van NSAID’s tenopzichte van 2006 met één procent licht ge-daald. Op de tweede positie komen de opioïdenmet een voorschriftenaandeel van 27 procent.Het gebruik van opioïden is de afgelopen jarensterk gestegen, zoals de Stichting Farmaceu-tische Kengetallen (SFK) al eerder signaleerde.Deze stijging bedroeg de afgelopen drie jaarjaarlijks tien à elf procent. Binnen de pijnstillen-de receptgeneesmiddelen vormen de ‘overigepijn- en koortswerende middelen’ (N02B) metnegen procent van de voorschriften de kleinstegroep. Het overgrote deel daarvan, 95 procent,bestaat uit combinaties van paracetamol metrelatief laaggedoseerd codeïne (N01BE51). Derest komt toe aan de genoemde acetylsalicyl-zuur-metoclopramidecombinatie. Combinatiesvan paracetamol met hooggedoseerd codeïne(N02AA59) behoren tot de opioïden. Bron: SFK, 25 september 2008<

1362 pijnstilling op recept

ZenF-1008-cyaan.qxd 12-11-2008 11:20 Pagina 61