Zorgvrijstaat Rotterdam West (februari 2015)

www.facebook.com/zorgvrijstaat pagina 1 van 10

Zorgvrijstaat Rotterdam West werkt aan manieren

waarop mensen meer met elkaar voor elkaar kunnen zorgen. We

maken van individuele buurthulp collectieve buurtvoorzieningen.

In het Oude Westen, Middelland en Nieuwe Westen zetten we,

samen met bewoners en organisaties, voorzieningen op die aan-

sluiten bij behoeften van bewoners en doen we onderzoek naar

de (maatschappelijke) kosten en opbrengsten van de wijken. Het

doel voor de langere termijn is een zorgcoöperatie in Rotterdam

West, waarin bewoners met elkaar voorzieningen organiseren en

een stem hebben in de inkoop van zorg en de (beleids)keuzes die

op het gebied van zorg en welzijn gemaakt moeten worden.

Op zorg en welzijn wordt fors bezuinigd. Er komt veel meer verant-

woordelijkheid bij de mensen zelf te liggen; er zullen minder professi-

onals beschikbaar zijn, mensen zullen meer voor zichzelf moeten

zorgen, langer zelfstandig moeten blijven wonen en meer naar elkaar

moeten omzien. We maken ons hierover zorgen, maar zien ook kan-

sen. Als je goed om je heen kijkt zie je – gelukkig – behoorlijk wat

mensen die elkaar helpen. We willen de krachten bundelen om samen

lichte zorgen welzijnstaken op te vangen in een netwerk waarin ook

mensen kunnen participeren die buiten de boot dreigen te vallen. We

willen zelfredzaamheid veranderen in samenredzaamheid.

Hoe werken we?

We starten we niet bij nul; er zijn al veel initiatieven in de buurt, en op

kleine schaal – tussen individuen onderling en binnen specifieke

groepen – doen mensen veel voor elkaar. Waar nodig en mogelijk

helpen we bestaande initiatieven te versterken of te vergroten. Op

andere plekken starten we met actieve bewoners nieuwe initiatieven

op. We werken niet met vastomlijnde einddoelen vooraf, maar starten

vanuit concrete behoeften, reageren op kansen en problemen die zich

aandienen samen met bewoners die we daarbij tegenkomen. Ontwer-

pend onderzoekend. We bundelen de krachten en maken dingen die

mensen op kleine schaal voor elkaar doen tot collectieve voorzienin-

gen op buurtniveau. Op die manier geven we vorm aan manieren

waarop bewoners in Rotterdam West meer met elkaar voor elkaar

kunnen zorgen.

Waar werken we aan?

Onder de vlag “Aanschuiven!” werken we aan een eet-

infrastructuur: een netwerk van maaltijden voor en door de buurt met

name voor bewoners die een warme maaltijd goed kunnen gebruiken.

Met de klussendienst “Het Zal Werken!” geven we rollatorspreekuren

in verzorgingshuizen, verrichten we kleine aanpassingen in woningen

en creëren we nieuwe oplossingen wanneer bestaande hulpmiddelen

niet voldoen. Daarnaast gaan we van start met huishoudelijke hulp,

buurtmantelzorg en werken we aan hulpstructuren voor mensen

met schulden en financiële zorgen en een preventieve aanpak

voor mensen met een psychiatrische achtergrond. “Aankaarten!”

zetten we in om trainers te trainen en netwerken slim te maken in de

veranderingen die gaande zijn. Met deze voorzieningen en acties

werken we aan een netwerk van fijnmazige verbindingen, verbin-

den we vraag en aanbod tussen mensen die wat voor een ander

kunnen en willen betekenen, en van spullen en materialen die voor-

handen zijn voor mensen die daar behoefte aan hebben. In een zorg-

coöperatie van en voor bewoners willen we al deze voorzieningen

en activiteiten borgen.

www.facebook.com/zorgvrijstaat


Wat is “Aanschuiven!”? (in uitvoering)

Op veel verschillende momenten en ontmoetingsplekken in de wijken

(koken) en eten groepen mensen met elkaar. Onder de noemer “Aan-

schuiven!” worden al die eet- en kookinitiatieven zichtbaar gemaakt

zodat ook andere wijkbewoners daar gebruik van kunnen maken.

Waar nodig worden er aanvullend nieuwe initiatieven opgezet. Op die

manier bouwen we aan een eetinfrastructuur voor Rotterdam West

waar mensen tegen een kleine vergoeding kunnen “aanschuiven”,

elkaar kunnen ontmoeten en elkaar, als daar behoefte aan is, laag-

drempelig kunnen inschakelen voor (hulp)vragen.

Voor wie?

Aanschuifmaaltijden zijn buurtmaaltijden waarbij ook mensen die, om

wat voor reden dan ook, zelf niet zo goed voor een warme maaltijd

kunnen zorgen, mogen aanschuiven. Dit kan zijn tijdelijk, omdat je

bijvoorbeeld met je arm in het gips zit en niet iemand in je buurt hebt

die jou even kan helpen. Maar ook structureel, vanwege ouderdom of

omdat je een lichamelijke beperking hebt waardoor je niet goed in

staat bent te koken, of omdat je financiële situatie iedere avond een

warme maaltijd bereiden niet toelaat. Je biedt als kook- of eetinitiatief

deze mensen een plek bij jou aan tafel. “Aanschuiven” is dus vooral

ook ontmoeten.

Wanneer?

Het streven is er op gericht de aanschuifmaaltijden, en dat kunnen

avondmaaltijden maar ook (warme) middagmaaltijden zijn, wekelijks

op vaste momenten te laten plaatsvinden zodat buurtbewoners er

mee vertrouwd raken. En bij voorkeur zoveel mogelijk over de wijk en

week verspreid. Lukt een wekelijks vast moment niet, dan kan het ook

op een vast moment in de twee weken of eens per maand. Een vast

ritme daarin is wel heel wenselijk. Alle maaltijden worden maandelijks

middels “aanschuifkalenders” online en offline bekend gemaakt in de

buurtnetwerken.

Waar?

Op veel plekken in de stad worden, al dan niet structureel, buurtmaal-

tijden georganiseerd. De maaltijden die onder de noemen “aan-

schuifmaaltijden” geschaard kunnen worden, vinden vooralsnog

plaats in de wijken waarin de Zorgvrijstaat actief is: het Oude Westen,

Middelland en het Nieuwe Westen. Maar ook in Spangen, Bospolder

en Tussendijken zijn er inmiddels een aantal “aanschuifmaaltijden”

opgestart, onder andere door Opzoomer Mee maar ook door bewo-

ners(groepen) zelf. Het staat mensen vrij om een aanschuifmaaltijd in

de buurt of wijk te organiseren en, al dan niet, aan te sluiten bij de

aanpak zoals de Zorgvrijstaat Rotterdam West die hanteert.



Wat is “Het Zal Werken!”? (in uitvoering)

“Het Zal Werken!” is een klussendienst van vrijwilligers die mensen wil

helpen in hun zelfredzaamheid door obstakels weg te nemen en prak-

tische problemen op te lossen.

Uitvindersbrigade +

“Het Zal Werken!” is in 2013 gestart als “uitvindersbrigade” voor het

bedenken en maken van specifieke oplossingen voor obstakels die

mensen met een (lichamelijke) beperking in het dagelijks leven tegen-

komen. Daarnaast bleek er behoefte te bestaan aan rollatorspreek-

uren, waarbij vrijwilligers in verzorgingstehuizen rollators bijstellen, en

het verrichten van kleine aanpassingen in woningen zoals het weg-

werken van drempels en het plaatsen van handgrepen. Die drie cate-

gorieën van werkzaamheden zijn nu ondergebracht in “Het Zal Wer-

ken!”.

Voor wie?

“Het Zal Werken!” is er voor mensen die min of meer zelfstandig wo-

nen – thuis of in een verzorgingshuis – en die door fysieke beperkin-

gen of om andere redenen tegen praktische problemen aanlopen bij

het doen van alledaagse dingen. Veranderingen in zorg en welzijn

leiden ertoe dat mensen langer zelfstandig zullen (moeten) blijven

wonen. Veel praktische hulpvragen die daarbij naar boven komen,

vinden geen gehoor: ze zijn te klein zijn voor een Wmo-aanvraag (of

worden om andere redenen afgewezen), vallen buiten de kerntaken

van betrokken organisaties als woningcorporaties of zorgverleners, en

niet iedereen beschikt over iemand in zijn of haar omgeving om het

zelf op te lossen. Met “Het Zal Werken!” willen we mensen versterken

in hun zelfredzaamheid door kleine obstakels weg te nemen.

Hoe werkt het?

Vragen komen bij “Het Zal Werken!” terecht via de rollatorspreekuren,

het CVD en steeds meer ook via wijkverpleegkundigen, zorgaanbie-

ders, het Wmo-loket en woningcorporaties. Eenvoudige, kleine klus-

sen, zoals het monteren van handgrepen, worden uitgevoerd door

vrijwilligers van “Het Zal Werken!”. Voor ingewikkeldere of grotere

klussen die vragen om het gebruik van een werkplaats, worden klus-

sendiensten of sociale werkplaatsen ingeschakeld, waaronder Klus &

Werk van Pameijer. Op www.hetzalwerken.nl en Facebook delen we

onze vondsten zodat mensen ook zelf aan de slag kunnen.

“Gedoe-afkoop-garantie-fonds”

Indien mogelijk betalen bewoners zelf voor de aanpassingen (wat veel

bewoners ook geen probleem vinden omdat de materiaalkosten

meestal niet zo hoog zijn). Lukt dat niet, dan is er een klein materiaal-

budget beschikbaar. Voor de komende jaren wordt gewerkt aan een

“gedoe-afkoop-garantie-fonds”; met de vier grote woningcorpora-

ties in de stad wordt gesproken over hun bijdrage daaraan, zodat ze

kleine woningaanpassingen bij “Het Zal Werken!” kunnen onderbren-

gen zonder dat daarvoor de (bedrijfs)procedures hoeven te worden

gevolgd. Dat scheelt hen veel tijd en werk en is, mede daardoor, voor

de vragende bewoner veel sneller en goedkoper. Voor alle betrokken

partijen dus “minder gedoe”.


http://www.hetzalwerken.nl/

http://www.facebook.com/hetzalwerken


Huishoudelijke hulpdienst (in ontwikkeling)

Waarom starten we met huishoudelijke hulpdiensten?

Er zal minder professionele huishoudelijke hulp beschikbaar zijn. En

de beschikbare hulp zal zich met name op de complexe situaties rich-

ten. Dat wil echter niet zeggen dat er geen vraag meer is naar lichte

hulp bij het huishouden. Veel mensen bieden elkaar al “burenhulp”:

doen een keer boodschappen voor een ander of helpen elkaar met

het huishouden. Uit het “wijkpeil” – een kleinschalig onderzoek van de

Zorgvrijstaat naar het potentieel aan vrijwilligersuren in de wijken

waarin ze actief is – blijkt dat veel mensen die aangeven bereid te zijn

een ander te helpen, dat vooral zouden willen doen op het gebied van

sociale activiteiten en huishoudelijke hulp. Die vrijwillige buurtcontac-

ten zijn cruciaal voor het zicht hebben (en houden) op hoe het met

iemand gaat. Er gaat een grote preventieve werking van uit. Met de

huishoudelijke hulpdienst willen we onderlinge burenhulp verder ver-

sterken en mensen toegang bieden tot professionele zorg die nabij is

en bij hen past.

Waar werken we naar toe?

We weten dat er behoefte bestaat aan huishoudelijke hulpdiensten,

maar nog niet hoe groot deze is. De komende tijd willen we dus meer

zicht krijgen op de aard en de omvang van de behoefte aan deze

dienstverlening. Dat doen we, opnieuw, ontwerpend onderzoekend,

vanuit de vraag en met inzet van bestaande diensten als “Het Zal

Werken!” en activiteiten als “Aanschuiven!”.

Onze schets vooraf ziet er als volgt uit: De huishoudelijke hulpdienst

helpt je met je boodschappen, het schoonmaken, de was doen, klein

tuinonderhoud, biedt kinderopvang, al dan niet als gastouder, kan je

helpen wegwijs te worden in het contact met overheid en het bedrijfs-

leven, enzovoorts. De dienst bestaat uit een vaste kern van vrijwil-

ligers uit de buurt die zelf graag gebruik zouden willen maken van zo’n

voorziening of iets willen doen voor hun buren, en heeft toegang tot

bestaande buurten straatnetwerken alsook leerwerkplekken in de

buurten.

Bouwen aan een online platform

Vraag en aanbod op het gebied van huishoudelijke hulp komen nog

niet goed bij elkaar. Daarvoor zijn inmiddels diverse (online) platforms

beschikbaar, denk aan We Helpen, Zorg voor elkaar en Wijzelf Zorg-

coöperatie. Deze maken zelfs (betaalde) hulp op afstand mogelijk,

bijvoorbeeld voor kinderen die niet in de buurt wonen van hun hulpbe-

hoevende ouders maar daarin wel een rol willen spelen. Wijzelf Zorg-

coöperatie biedt een ICT-systeem waarbij de vrager centraal staat en

waarbij mensen in een gesloten, veilige intranet-omgeving betaalde

diensten naar elkaar kunnen verlenen en elkaar daarop kunnen be-

oordelen. En omdat de belastingdienst vanaf het begin heeft meege-

keken, past het systeem binnen bestaande weten regelgeving en

zijn de aansprakelijkheden goed geborgd. Wij willen (en mogen) op

termijn graag gebruik maken van dit systeem, waaraan we dan ook

vrijwillige/onbetaalde dienstverlening zouden willen toevoegen voor,

bijvoorbeeld, incidentele hulp.


http://www.wehelpen.nl/

http://www.zorgvoorelkaar.com/

http://www.wijzelf.nl/

http://www.wijzelf.nl/


Buurtmantelzorg (in ontwikkeling)

Waarom starten we met buurtmantelzorg?

Met de inwerkingtreding van de Wmo, de Zorgverzekeringswet en de

Wet langdurige zorg (gewijzigde AWBZ), wil de overheid een groter

beroep gaan doen op mantelzorgers. Nog meer druk en verantwoor-

delijkheid komen te liggen bij een groep mensen die vaak al tegen

eigen grenzen aanlopen of daar overheen gaan en overbelast raken.

Door aan meer collectieve vormen van mantelzorg te werken – via

lotgenotencontact en het versterken van buurtnetwerken rondom

mantelzorgers – willen we de draaglast van individuele mantelzorgers

verlagen, hun vragen beter deelbaar maken en daarmee een bijdrage

leveren aan het vergroten van de “volhoudtijd”. Tegelijkertijd denken

we hiermee het potentieel van informele zorg in de buurt te kunnen

vergroten: mensen zijn over het algemeen meer bereid tot het zorgen

voor een ander als de belasting ervan te overzien is en de verant-

woordelijkheid ervoor niet teveel bij één of enkele personen komt te

liggen. Dat is ook de beweging die de Zorgvrijstaat wil maken: van

eigen kracht naar gedeelde kracht, en van zelfredzaamheid naar sa-

menredzaamheid.

Hoe gaan we te werk?

Mensen zijn bereid om elkaar te helpen, maar vraag en aanbod ko-

men niet zomaar bij elkaar. Er is zowel sprake van vraagverlegenheid

als van aanbodverlegenheid, maar er zijn ook verborgen vragen om-

dat men de juiste vraag gewoonweg niet weet te stellen. Hulpvragen

op het vlak van persoonlijke verzorging brengen nog extra barrières

met zich mee vanwege de privésfeer waarin ze zich afspelen. “Wie

wast de billen van de buurman?”.

We willen een ondersteunende hulpstructuur realiseren zodat collec-

tieve mantelzorg kan ontstaan, aangevuld met informele hulp vanuit

de buurt voor de dagelijkse zaken, zoals huishoudelijke hulp of een

maaltijdvoorziening.

Al doende willen we meer zicht krijgen op de aard en de omvang van

de behoefte aan ondersteuning van individuele mantelzorgers en wer-

ken we aan vormen waarin we mantelzorg collectiever maken, tot

steunstructuren tussen mantelzorgers onderling en tussen mantelzor-

ger en buurt. We gaan dus eerst op zoek naar mantelzorgers waarbij

we direct ook ontlastende of ontspannende activiteiten inzetten en het

gesprek gaan voeren, zoals de mantelzorgwandelingen die we sa-

men met Movisie hebben opgezet en waarmee we goede ervaringen

hebben opgedaan. Daarnaast vragen we mantelzorgers een dagboek

bij te houden: wat gaat goed, wat gaat niet goed of kan beter. We

draaien een of twee dagen mee met mantelzorgers (werk uit handen

nemen en ondervinden) en denken mee over oplossingen m.b.t. het

verlichten van de werkzaamheden, het collectiveren van de verant-

woordelijkheid en zorg en de inzet van de buurt. Daarin kunnen be-

staande activiteiten (maaltijdvoorziening, huishoudelijke hulp) weer

een rol spelen. De resultaten zullen we communiceren in de formele

en informele netwerken, online en offline. Verduurzaming vindt, zoals

gezegd, plaats in de zorgcoöperatie.


http://www.movisie.nl/


Eerste Hulp Bij Onbetaalde rekeningen (in ontwikkeling, naam nog onder voorbehoud)

Waarom willen we aan de slag met schuldenproblematiek?

Steeds meer mensen geraken onbewust en in veel gevallen ook bui-

ten hun eigen schuld om in een schuldensituatie en komen daar niet

meer zelfstandig uit. Niet omdat ze niet willen, maar omdat het een

enorm lastige opgave is. Deze mensen zitten ook in onze vrienden-

en kennisnetwerken. We zien wat zo’n situatie met ze doet. Ook nog

een beroep doen op hun zelfredzaamheid en participatievermogen is

te veel gevraagd. Financiële problemen tasten hen aan in hun veer-

kracht en vitaliteit. Ondertussen willen ze wel hun ervaringen delen.

De opgave bestaat uit zoveel paradoxen, dat ze een oplossing in de

weg staan. Je moet kunnen aantonen dat je met geld om kunt gaan

voordat je een saneringstraject in mag. Je moet zelfredzaam zijn,

maar de regie wordt je volledig uit handen genomen. Je moet de

schaamte doorbreken om verder te komen, maar de wereld vindt dat

je “op de blaren moet zitten”. Je grootste schuldeiser is vaak ook de

eerste veroorzaker van de schuldproblemen. De gewenste menselijke

benadering is zoek; je bent slechts nog een dossiernummer. En mis-

schien wel het allerergst: er wordt grof geld verdiend aan andermans

schulden. Het meest overtuigende argument om er iets aan te doen:

schulden kosten de maatschappij ontzettend veel geld. Niemand is

erbij gebaat.

Wij denken door nu inzet te plegen op financiële kwetsbaarheid van

wijkbewoners, we ook (op termijn) bijdragen aan preventie op het vlak

van welzijn, gezondheid en participatie omdat de verbanden tussen

schulden en gezondheidsproblemen reeds stevig zijn aangetoond. En

de opgave is groot en (helaas) groeiende.

Hoe gaan we te werk?

Wat wij (willen) doen:

1. op buurten wijkniveau: Het opzetten van steunstructuren rond-

om mensen met financiële zorgen middels lotgenotencontact,

ondersteuning door buurtvrijwilligers met (bijvoorbeeld) admini-

stratieve vaardigheden die de eerste stress weg kunnen nemen,

en mensen volwaardig kunnen laten meedoen met bestaande

(netwerk)activiteiten van de Zorgvrijstaat.

2. op gebieds- en stadsniveau: Kennis, inzicht en cases met andere

partijen (Frontlijn, Faircasso, welzijnswerk, vrouwenplatforms,

Urban Youth, corporaties, overheid, e.a.) en ervaringsdeskundi-

gen opdoen, delen en verwerken in effectieve samenwerkingen

tussen informele en formele netwerken en professionele instan-

ties, alsook een stevige aanpak opzetten rondom gedragsveran-

dering (bij de “schuldenaar” én de “schuldeiser”).

3. landelijk niveau: Mensen toegang bieden tot duurzame, “onor-

thodoxe” oplossingen, zoals het Goede Gierenfonds waarmee

het Instituut voor Publieke Waarden pioniert en waarmee we sa-

men optrekken in het data-onderzoek ten behoeve van een ste-

vige maatschappelijke businesscase.

De centrale vraag die we hierbij stellen is: “Welke sociale steunstruc-

turen op het vlak van de financiële huishouding van mensen met

(dreigende) schuldenproblemenleefsituatie dragen bij aan een beter

welzijn, een betere participatie en betere gezondheid, en welke inver-

dieneffecten brengt deze aanpak met zich mee?”

“Mensen met (langdurige) schulden ervaren continue stress, zoveel dat ze niet meer over de langere termijn kun-nen nadenken en daardoor misschien niet de beste beslissingen nemen. Mensen worden passief en lethargisch. Het IQ van deze mensen kan fors dalen, tot wel 15 punten.” [bron: Lilian Linders, auteur “Verlossing van schuld en boete; onorthodoxe oplos-singen voor onbetaalde rekeningen”, Nationaal Laboratorium Schuldhulpverle-ning Anders!, 30 oktober 2014] [Zie ook het artikel “Waarom arme men-sen domme dingen doen” van Rutger Bregman, De Correspondent]

“Van de 6.201 Rotterdammers die in

(jaar) zijn aangemeld voor schuldhulp-

verlening, zijn er slechts 974 (duur-

zaam) bovenop gekomen.”

“Je moet kunnen plannen en organise-

ren om uit de schulden te kunnen ko-

men.”

“De hulpverlening aan een Nederlands gezin met schulden kost de maat-schappij € 100.000/jaar (€ 1.923/week). Daarvan gaat slechts € 3.640/jaar naar de gezinnen zelf in de vorm van € 70 leefgeld/week.”

[bron: Pieter Hilhorst, Nationaal Laborato-

rium Schuldhulpverlening Anders!, 30

oktober 2014]



Psychiatrische steunhulp (in ontwikkeling)

Waarom werken we aan psychiatrische steunhulp?

Zoals de opgave rondom schulden en financiële zorgen zich uitte in

ons directe netwerk, zo kwam uit dat zelfde netwerk ook de vraag of

we iets wilden gaan opzetten rondom mensen met een psychiatrische

achtergrond. Ervaringsdeskundigen alsook psychiaters uit de wijk

gaan hiermee zelf aan de slag, maar “onder de vlag van” de Zorgvrij-

staat. Zij hebben aangegeven zich thuis te voelen bij onze aanpak en

benadering en willen vanuit hun eigen ervaringen meebouwen aan

een steunstructuur rondom deze mensen. Zo blijkt dat mensen met

een psychiatrische achtergrond voldoende hulp kunnen krijgen op het

moment dat de aandoening zich fors manifesteert, maar niet in de

aanloop daar naar toe, de periode dat ze voelen dat ze hulpbehoe-

vend worden omdat ze de signalen als geen ander herkennen. Het

idee is om met deze ervaringen en expertise een preventieve aanpak

te ontwikkelen, waarbij opnieuw gebruik wordt gemaakt van steun-

structuren in de directe omgeving.

Daaraan direct gerelateerd is de opgave dat een steeds groter aantal

mensen met (langdurige) psychiatrische problemen (langer) zelfstan-

dig (met informele steunstructuren) zal moeten gaan wonen. Ten aan-

zien van deze mensen willen we graag een alliantie met professionele

partijen gaan vormen om te komen tot een goede aanpak.



Overige activiteiten

Naast dat we voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn collec-

tief en dichtbij willen organiseren, zijn we ook, meer incidenteel of

onderzoekend, met andere activiteiten bezig die ons helpen met het

verder bouwen aan de zorgcoöperatie. Dat zijn, tot dusver, de volgen-

de activiteiten: “Aankaarten”, “Inschakelen”, “train de trainer”, “social

research & development” en “advisering”.

Wat is “Aankaarten”?

“Aankaarten” in de brede zin van het woord is het bespreekbaar ma-

ken van (hulp)vragen en -behoeften onder buurtbewoners. De term

“aankaarten” is bedacht door laatstejaars studenten van de Willem de

Kooning Academie. Zij hebben, in opdracht van de Zorgvrijstaat en in

het kader van hun minor “gamification”, nagedacht over spelmethoden

die 1) helpen bij het zichtbaar maken van hulpvragen en 2) mensen

aan elkaar verbindt. Zij kwamen in twintig weken tot “Aankaarten; het

spel waarin vragen vrij staat”. In het ontwerpproces zijn de studenten

bij aanschuifmaaltijden in de wijk aanwezig geweest, hebben meege-

geten en met bewoners gesproken over zorg en welzijn en hun vra-

gen daarover. Een aantal typische kenmerken van deze mensen is

verwerkt in het kaartspel (dat overigens lange tijd een andere opzet

kende): volgens de studenten waren de Rotterdammers die ze spra-

ken open, direct en kenden de meesten een flinke portie humor en

zelfspot, ondanks hun soms ingewikkelde situatie. Ook hebben ze

ondervonden dat een gesprek over lastige onderwerpen het makke-

lijkst tot stand komt als je eerst zelf praat over jouw eigen situatie.

Oftewel, jezelf kwetsbaar op durft te stellen. In het kaartspel zijn al

deze elementen verwerkt.

We gaan “Aankaarten” inzetten op verschillende buurtplekken en bij

verschillende activiteiten. Buurtbewoners en -plekken mogen zonder

meer gebruik maken van het spel om op die manier, bijvoorbeeld, een

aftrap te doen voor het starten met aanschuifmaaltijden, of simpelweg

meer inzicht te krijgen in vraag en aanbod rondom zorg en welzijn op

buurtniveau.

Train de trainer(s)

We zetten het principe van “aankaarten” ook in bij “train de trainer”

bijeenkomsten in de wijk over de veranderingen op het gebied van

zorg, welzijn en participatie. Het uitgangspunt daarbij is dus: werk

vanuit de vraag. Er is veel informatie over alle veranderingen beschik-

baar, maar die is niet altijd even toegankelijk of concreet genoeg en

meestal vanuit een soort informatieplicht opgezet. In een aantal trai-

ningen met sleutelfiguren uit de wijk die, al dan niet, een (grote) for-

mele achterban hebben, gaan we in gesprek over alle veranderingen.

Deze sleutelfiguren kunnen daarna zelfstandig spreekuren draaien

voor hun eigen achterban. Bij de trainingen, waarbij één voor één de

onderwerpen “werk en inkomen”, “Wmo”, “jeugdzorg” en overige vra-

gen aan de orde komen, staan de vragen centraal en laten we altijd

een (benaderbare) woordvoerder van de betreffende instantie de ant-

woorden geven. De uitkomsten worden verwerkt in 1) een stroom-

schema (waar moet je zijn voor welke vraag of dienstverlening?), 2)

een kalender (wanneer kun je waar welke informatie vinden in de

wijk?) en 3) een smoelenboek (welke personen van welke instantie

mag je direct benaderen met je vragen?). Deze “producten” worden in

de wijk verspreid, onder (georganiseerde) bewoners, op logische

plekken (informele en formele wijklocaties) en online.



Inschakelen

Vast onderdeel van alle op te starten activiteiten is het organiseren

van een startbijeenkomst met sleutelfiguren in de wijk, zowel buurt-

bewoners met een grote achterban alsook wijkprofessionals. Via hen

en hun netwerken hopen we mensen te bereiken die niet altijd even

zichtbaar zijn en kunnen de activiteiten, en op termijn de collectieve

voorzieningen, landen in de wijk. De persoonlijke benadering, of de

warme overdracht, werkt daarbij erg goed. En dat vraagt (dus) om een

goede samenwerking met alle betrokkenen en ze op de juiste momen-

ten “in te schakelen”. Inmiddels weten zowel bewoners als professio-

nals ons te vinden, trekken we veel samen met hen op, delen we ken-

nis en netwerk en proberen we zoveel mogelijk soortgelijke activiteiten

aan elkaar te verbinden.

“social R&D-lab”

Achter alles wat we doen zit onze zoektocht hoe het anders en beter

kan en, naar onze mening ook, moet. Wij geloven heel erg in dat zorg

en welzijn iets van mensen is en ook op dat niveau zou moeten

plaatsvinden: nabij en persoonlijk. Maar we zien ook dat het organise-

ren van zorg en welzijn nog steeds op het niveau van de organisaties

en instituties plaatsvindt. Wij zijn ervan overtuigd dat je ook de “civil

society” moet organiseren om meer met elkaar voor elkaar te kunnen

zorgen. En we denken ook dat de zorg daarvan slimmer, beter en

efficiënter wordt.

Om onze visie te staven doen we onderzoek naar “de wijk”: “Wat kost

een wijk en wat levert een wijk op?”. En dus: “Wat kan anders en wat

betekent dat dan voor het kostenplaatje?”. Met de gemeente Rotter-

dam, het Ministerie van BZK en het Instituut voor Publieke Waarden

willen we het onderwerp “schulden” verder uitwerken met toepassing

van big data. Tegelijkertijd vraagt dat om een andere rol van de over-

heid: die vraagt ons in deze opgave “de opdrachtgever” te zijn en

dwingt zichzelf daarmee tot anders handelen. Het mes snijdt dus in

deze opgave aan twee kanten.

Ook onderzoeken we nieuwe manieren van welzijn, zorg en samenle-

ven, waarbij we graag nieuwe vormen van kunst en cultuur willen

inzetten.

Alle kennis en ervaringen die we hierbij opdoen, moeten ten goede

komen aan de op te richten zorgcoöperatie. Onze focus ligt daarbij op

Rotterdam-West. Maar alle opgedane inzichten willen we ook graag

delen en verder verspreiden, bijvoorbeeld via publicaties.

Ons uitgangspunt: We zijn op zoek naar zoveel mogelijk vrije experi-

menteerruimte.

Advisering

Tot slot adviseren we mee over nieuw beleid in “ons” werkveld, sluiten

we aan bij (vak)bijeenkomsten, worden we gevraagd voor presenta-

ties over onze aanpak (en onze visie op de opgave) en zijn we spar-

ringspartner voor wijkinstanties waarmee we ook nauw samen optrek-

ken in de opgaven.



Wie zijn wij?

Zorgvrijstaat Rotterdam West zijn: Alexander Hogendoorn, Dennis

Lohuis, beide initiatiefnemer van de Zorgvrijstaat, en Remco Haneveld

en Yvette Prinsen, alsmede een groeiende groep betrokken bewoners

en professionals die zich bij onze aanpak of onze activiteiten aanslui-

ten, of nieuwe activiteiten met ons willen organiseren, passend bij hun

eigen ambities. We zijn vanuit verschillende achtergronden (zorg,

welzijn, cultuur, design, wijkontwikkeling) bij elkaar gekomen, delen de

visie op “hoe het anders moet” en werken daar met elkaar en met en

vanuit de wijken naar toe. Niet in opdracht van anderen, maar (zoveel

als mogelijk) onafhankelijk. En niet volgens een vooraf geplaveid pad,

maar door te doen, te ervaren en bij te stellen waar nodig, om vervol-

gens weer een volgende stap te kunnen nemen.

De meeste tijd die we steken in de Zorgvrijstaat wordt niet vergoed.

Voor een flink aantal activiteiten hebben we (gebieds)subsidies ver-

kregen en er is wat financiële ruimte ontstaan voor onderzoek. We zijn

ondernemers, of ondernemende werknemers en verdienen ons geld

dus vooral met andere opdrachten en werkzaamheden.

We zijn momenteel bezig een stichting op te richten waarin we als

collectief deelnemen.

Meer informatie over ons:

Zorgvrijstaat Rotterdam West

[email protected]

Alexander Hogendoorn

06-14274182

[email protected]

nl.linkedin.com/in/ahogendoorn

Dennis Lohuis

06-25077190

[email protected]

www.dennislohuis.nl

Remco Haneveld

06-10891589

[email protected]

nl.linkedin.com/in/remco-haneveld

Yvette Prinsen

06-15412472

[email protected]

nl.linkedin.com/in/yvetteprinsen


mailto:[email protected]



http://www.dennislohuis.nl/



Zorgvrijstaat Rotterdam West (februari 2015)

Documents

Transcript of Zorgvrijstaat Rotterdam West (februari 2015)