ZorgRuil mogelijke oplossing voor het tekort aan zorg?’

Een VBOB-project met steun van de Provincie Noord-Brabant Uitgevoerd door ANBO Brabant

Dr. Riet Hammen-Poldermans, ontwikkelaar en projectleiderUdenhout, 27 november 2012

Opdrachtgever Trekker Uitvoerder

LIJN IN DEZE PRESENTATIE

1. Klein onderzoek 2. Feiten en Cijfers3. Als we niets doen, wat dan? Pijama-dagen, maar dan gewoon thuis!4. Een nieuwe Beweging, een nieuw Geluid!5. Waar willen we heen en Waarom?6. Wederkerigheid en UW belang?7. Actuele ontwikkelingen op dit terrein: landelijk, provinciaal, locaal8. Informele zorg inpassen in de Ketenzorg met professionele hulpverleners?9. Wat kunt u doen?

WIE LEVERT OP DIT MOMENT HULP AAN FAMILIE?

Langer dan 3 maanden en meer dan 8 uur/week?

Dan bent u erkend mantelzorger.

WIE LEVERT OP DIT MOMENT HULP AAN MENSEN DIE GEEN FAMILIE ZIJN?

HEEFT U ER OVER GEDACHT HULP TE LEVEREN AAN MENSEN DIE

U NOG NIET KENT?

EUROPA: 2010 CRUCIAAL JAAR

VERDELING GRIJZE DRUK in NEDERLAND

2020

Op 100 werkenden hoeveel 65plussers?

Licht = 21 - 40 Donker= 55 -70

Risico-gebieden?

Brabant 2020 (over 7 jaar al)

21 – 45 65+ers per 100 werkenden

‘Wie dan leeft… wie dan zorgt?...........’

Sociaal Kapitaal en ZorgSolidariteitWie zorgt er voor u?Wie zorgt er voor mij?

FEITEN EN CIJFERS

Kwetsbare Ouderen: groeiende groep

2010 : 700.000 kwetsbare ouderen, 65+ 550.000 wonen nog zelfstandig

2010 – 2030 : toename kwetsbare ouderen met: 300.000(bron SCP, februari 2011) Mogelijk behoren u en ik u daar straks ook toe!

ZZP 4 gaat uit de AWBZ als gevolg BezuinigingsmaatregelenDus: vanaf 2013 e.v. jaren: meer (licht- dementerenden) thuis).

SIGNALERING NODIG: ook achter de voordeur! WIE?- artsen (?), Thuiszorg, Buurtzorg, beheerders flats en appartementen, fysiotherapeuten, maar ook: - wijkbewoners!- buurtcontactpersonen!

LANDELIJK BELEID

KANTELING

Vraag achter de vraag

Eigen verantwoordelijkheid burger

Compensatiebeginsel

Aanspreken van het sociale netwerk

WELZIJN NIEUWE STIJL

Vraag achter de vraag opzoeken

Eigen kracht

Meer informele zorg inzetten

Gericht op het resultaat

2040 Hoogtepunt zorgvraag

Cases: ontslag uit het ziekenhuis

Oplossing: alle schoolverlaters van een jaar alleen maar de Zorg in!

Lukt dat? NEE!

Naast professionele zorg nog veel extra hulp nodig!

Wat moet er dan gebeuren?Wat kunnen senioren en andere burgers doen?

URGENTIE

FOCUS op HET INFORMELE NETWERK

‘ SUPERIEURE’ POSITIE HULPBIEDER

‘Nee, graag gedaan!’

‘Nee, dat had je niet moeten doen!’ ‘ Ik wil er echt niets voor

hebben!’ ‘Kleine moeite!’

‘Als er weer iets is, dan bel je maar!’

Maar wat ….. als de hulp langer duurt? wat…. als de vrager geen familie is?

Durft de vrager dan steeds opnieuw om hulp te vragen?

VraagverlegenheidEchter ook: Aanbodverlegenheid

WEDERKERIGHEID vanuit de HULPVRAGER

Wederkerigheid is van alle tijden!Wederkerigheid komt in alle culturen voor!

Iets terug doen om … niet in het krijt te staan!

Iemand iets geven om wat hij/zij voor je deed!

WAAROM EIGENLIJK?

Omdat…… niets zo erg is, als afhankelijk te zijn van andermans hulp!

BRON van WEDERKERIGHEID?

Wederkerigheid is van alle tijden en alle culturenbruidsschatten, geschenken uitwisselen bij staatsbezoek, een bloemetje mee brengen bij een visite als tegenprestatie en nu in onze tijden:

Vrijwilligerswerk als tegenprestatie voor een uitkering l

‘ Do ut des’ : ‘Ik geef met de bedoeling dat jij geeft!’

Geven is mooi!Effect bij de ontvanger:

een direct gevoelde verplichting om… terug te geven!

GEVENis BELANG-rijk: er zit een (eigen) BELANG in.Motieven voor vrijwilligerswerk:

zingeving, plezier en een eigen belang! (Movisie)

.

WEDERKERIGHEID?

TERUG-gevenis eveneens BELANG-rijk: ook daar zit een BELANG in!- Opheffen van het gevoel ‘in het krijt te staan’ -Opheffen van het gevoel eeuwig dankbaarheid te moeten tonen!

Het perpetuum mobile ontstaat:de keten van geven/ontvangen/teruggeven/terugontvangen etc.

DOEL? Bewerkstelligen van de gelijkwaardigheid tussen geven en ontvanger.

EVENWICHT

Gelijkwaardigheid!

Herstel de machtsbalans tussen hulpvrager en hulpbieder!

Geef de hulpvrager de kans iets terug te doen!

BELANG VRAGER

- kan iets terug bieden- verhoogt eigen zelfbeeld - zet ook eigen talenten in- participeert aan de samenleving- gevoel van afhankelijkheid

verdwijnt want:- Ook ik kan iets terug doen!

- ontwikkelt Sociaal Kapitaal, maar levert zelf ook Solidariteit!

BELANG AANBIEDER

- zet talenten in voor anderen- maar leert ook te vragen! - leert dat gevoel kennen - zet zich in, maar weet dat

anderen zich ook voor hem/haar kunnen inzetten

- bereid zich voor op de toekomst wanneer ook hij/zij meer zorgvrager zal zijn

- biedt solidariteit en ontwikkelt Sociaal Kapitaal!

PLEIDOOI: GA VOORBIJ het ALTRUISME!

KERNVRAAG NU

Hoe organiseren we die informele hulp zo, dat:- allen zowel vrager als aanbieder kunnen zijn - het wiel van de informele zorg gaat draaien - de slinger van de onderlinge hulpals perpetuum mobile op gang komt!

HOE ORGANISEREN WE WEDERKERIGHEID?

Ons Belastingstelsel! Systeem van georganiseerde en gegeneraliseerde wederkerigheid en solidariteit voor o.a. Zorg:

Zo was de Zorg geregeld, maar zo is het NIET MEER!

Groot extra volume aan extra informele zorg nodig!Hoe organiseren we die zorg via wederkerigheid in de buurt?

HOE ORGANISEREN WE WEDERKERIGHEID?

Soorten wederkerigheid- directe- uitgestelde - duale- multiple Multiple wederkerigheid - een Zorgruilkring die onderling voor elkaar inspringt als dat nodig is- Op basis van -‘beloning’ voor de hulp (Zorgpunten/Caremiles) - afspraak tot tegenprestatie naar vermogen en op basis van talenten! CASUS

MONDIALE en LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN

Ruilprojecten- Japan- VS : Village to Village-projecten- Canada Timebanking

Nederlandse projecten- Commerciele projecten: - Ouderenbemiddeling en - Uw Senior

Nederlandse Ruilprojecten (niet-commercieel)- Julianadorp- Haarlem- Provincie Brabant: ‘ZorgRuilbrabant’ (basis in mijn proefschrift ‘ Wie dan leeft… wie dan zorgt?’)- 2013: ‘Kwetsbare Ouderen’

Kwetsbare ouderen lopen risico hoogbejaarden - vrouwen - alleenstaanden veelal lage soc.econ. klassen multimorbiditeit, functiebeperkingen

moeite met zelfverzorging,huishouden.

PROVINCIAAL PROJECT ZORGRUIL

BREDA IJpelaar Blauwe Kei Mariaveld Ginneken

BEST

RIJEN

WAT DOEN WE DAAR?

ZORGRUILproject met pilots in:

I HAVE A DREAM…..

2015 Sociaal Kapitaal en Solidariteit

- ieder zet zich in! (Solidariteit)- ieder heeft een sociaal netwerk (Sociaal Kapitaal) - ook buiten de eigen familie - dat kan inspringen- we zorgen inter-generationeel- niemand valt straks tussen de wal en het schip!

senioren niet, kwetsbare ouderen niet, GGZ-clienten niet, fysiek en mentaal gehandicapten niet!- we voelen ons voor elkaar verantwoordelijk

Ketenzorg formele en informele zorg

wijkraad

woningcorporaties(beheerders)

Gemeenten: faciliterend

hulpverlening Humanitas Vrijw. Th.zorgSt. pt. Inf.zorgStg. Wij e.a.

artsenfysiotherapeutenThuis-zorgBuurtzorgVoa’s (signalerende rol!)

ZorgRuilbrabantBurgerinitiatief van/voor wijkbewoners

wijkzuster

kerken

FOCUS

BEWUSTWORDING en ATTITUDEVERANDERING

- magisch bewustzijn : de overheid zorgt voor ons!- transitieve bewustzijn: ik moet iets doen, maar wat? - actie bewustzijn : - ik pas mijn huis aan - ik gebruik technologie

- ik werk aan mijn Sociaal Kapitaal en - ik sluit me aan bij een Zorgkring!

Hoe kunnen we zo lang mogelijk thuis te blijven wonen?

Niet-familiale INFORMELE ZORG vanuit RUILprincipe!

Technologie Aanpassen huis

KETENZORG

Keten van zorg

Professionele Zorg

artsen/fysiotherapeuten/thuiszorg

wijkzuster Geïndiceerde zorg

Niet geïndiceerde Buurtcontactpersonen zorgbehoefte Beheerders flats

ZorgRuilbrabantniet-familiale informele zorg op wijkniveau vóór en dóór wijkbewoners

SAMENVATTEND

Situatie 2010 – 2040

● Vergrijzing!

● Groeiende behoefte aan informele Zorg!

● Inzet Burgerkracht ook van ouderen nodig!

● Ouderen voor ouderen en inter-generationeel in de

buurt!

ZorgRuilbrabant als instrument Wederkerigheid als principe om de hulprelatie gelijkwaardig te houden.

www.zorgruilbrabant.nl

info@zorgruilbrabant.nl

Tel. 076 5640727

PROVINCIAAL PROJECT ZORGRUIL

Training1.Stappenplan2.Initiatiefgroep3.Wat gebeurt er al?4.Ruil als nieuw ook landelijk concept: visie achter dit concept5.Opbouw netwerk6.Betrekken van wie?7.Analyse wijken en keuze8.Bewustwording en attitudeverandering: van Zorgconsument naar zorgproducent9.PR-plan10.Introductie

Aanmelden: info@zorgruilbrabant.nl

Aantal aanmeldingen is bepalend!