ZORG

op zoek naar een goede invulling van

het zorgconcept in het (G)SO

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Oplossen van hier-en-nu problemen

(remediëren – individuele leerling)

• Ook sanctioneren

• Buikgevoel en aangeboren talent

• Doorgeven van informatie die via vertrouwensrelatie verworven werd

• De cel als plaats van overleg

Zoeken naar sporen … (1)

1. Psychologisch spoor

– Remediërend: individuele jongere

Doelstelling: volgens de regels van de kunst!

Zoeken naar goede sporen …

• Vraagverheldering – situatieanalyse

• Intake-en gesprekstechnieken

• Doelgerichte begeleidingsinterventies

• Belang van de leerling centraal

• Belang van vertrouwensrelatie

• Kritisch omgaan met infoverspreiding

• Relatief onafhankelijke positie

• Doel: niet enkel schoolfunctioneel maken

• Taakafbakening t.a.v. leerkrachten

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Wij passen sticor(r)di toe

• Het moet haalbaar zijn

• Wij zijn geen specialisten

• Wij ervaren geen kansenongelijkheid

• Het moet van twee kanten komen

• Is dat nog onze taak?

(belang van taakopvatting!)

Zoeken naar sporen … (2)

1. Psychologisch spoor

– Remediërend: individuele jongere

2. Pedagogisch-didactisch spoor

– Adaptief onderwijs: de klas

Doelstelling: linken aan leerzorgkader

Zoeken naar goede sporen …

• Kennis beginsituatie

• Goede infovergaring

• Anticiperen

• Differentiëren

• (compenseren/remediëren)

• Samenwerken

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Maatschappelijke verwachtingen

• Samenwerking met …

• Formele vormen van inspraak

• Schoolloopbaanbegeleiding: wij zijn

geen specialisten

Zoeken naar sporen … (3)

1. Psychologisch spoor

– Remediërend: individuele jongere

2. Pedagogisch-didactisch spoor

– Adaptief onderwijs: de klas

3. Sociaal agogisch spoor

– Preventief vanuit positieve welzijnsdefinitie

Zoeken naar goede sporen …

• Leefklimaat op school • Onderzoek, bevraging

• Relatie leerkracht - leerling

• Projecten op school • In samenhang met …

• In dialoog – keuze + verantwoordelijkheid

• Schoolloopbaanbegeleiding • Positieve benadering – verhaal van de ll.

• Procesmatig

ZORG-

VRAAG leerkracht

school-directie

leerling-

begeleider

coördinatie

Een eerste synthese …

Zoeken naar zorg …

DIR LK SILB

PSY

PED

SAG

BELEID

ZORG

weten-schap

gelijke onderwijskansen

omgaan met verschillen

inclusief onderwijs

sociologische vaststelling

onderwijskundige vertaling

NIVEAU 1 = BASISZORG

preventie + remediëring

differentiatie

NIVEAU 2

compenseren en

dispenseren

(NIVEAU 3)

evalueren, bijsturen

werken in team

samenleving

Leerzorgkader: enkele reflecties

1. Nog veel “basiswerk” te leveren op niveau van basiszorg in GSO!

– preventie effectieve instructie, veilig klasklimaat,

systematische opvolging, …

– remediëring aangepaste + individuele leerhulp

– differentiatie variatie in doelen, inhouden, werkvormen, tempo en instructie (!), evaluatie (?)

2. Wat met andere vormen van ‘zorg’?

BELEID

ZORG-

VRAAG leerkracht

hulpverlening

IJZ

samenleving

CLB PBD / koepel

weten-schap

school-directie

leerling-

begeleider

coördinatie

• beschrijving stand van zaken – overzicht van …

• praktijken en praktijkvisies:“het leven zoals het is”

• begrippen en aspecten van zorg

• instanties, hun visie, doelstelling en werkwijze

• reflectievragen • Huidige praktijk

• Mogelijkheden

DE A-KANT

Zoeken naar consensus??

• “zorg: veel vlaggen met welke ladingen?

– elk vanuit z’n context

– geen eenduidig begrippenkader over ruime

invulling van zorg

– brede definities, weinig uitgewerkt naar de

onderwijspraktijk

VVKSO: ‘Zorg omvat alle initiatieven die het welbevinden van alle

schoolbetrokkenen verhogen en maximale ontwikkelingskansen

creëren voor alle leerlingen.’

LEERZORG

leerzorg = inspelen op leerhindernis

PSYCHOSOCIALE ZORG

LEERZORG: LEERZORGTEAM / VAKGROEPEN / KLASSENRAAD

PSYCHOSOCIALE ZORG: CEL LEERLINGBEGELEIDING

LEEFZORG: TEAM VAN OPVOEDERS / PROJECTGROEPEN

inspelen op het functioneren van de klas = klaszorg

opvangen van psychosociale

problemen = mantelzorg

meewerken aan het schoolklimaat = leefzorg

BEGRIPPENKADER

DESKUNDIGHEIDSMODEL

LEERZORG PSYCHOSOCIALE ZORG

Zorgen dat er kan geleerd worden Zorgen dat er kan geleerd worden

vb. klasorde, infrastructuur vb. serene sfeer, gemoedsrust

Zorgen dat er goed geleerd wordt Helpen zoeken naar oplossingen

vb. goed onderwijs vb. pestprobleem, slechte cijfers

Zorgen dat er door zoveel mogelijk Deskundig begeleiden t.v.v. het leerlingen goed geleerd wordt persoonlijk welbevinden van een ll.

vb. leerhindernissen wegnemen vb. faalangst, relatieprobleem

ZORG = GOED ONDERWIJS + GOEDE OPVOEDING

voor ALLE LEERLINGEN

LEERKRACHT

Is expert in LEERZORG: anticiperen – differentiëren – (co/di)

Ondersteuning vanuit LEERZORGTEAM

Afgebakende taak in PSYCHOSOCIALE ZORG

ZORG = GOED ONDERWIJS + GOEDE BEGELEIDING

voor ALLE LEERLINGEN

LEERLINGBEGELEIDER

Is expert in PSYCHOSOCIALE ZORG: begeleiden

Ondersteuning vanuit CEL LEERLINGBEGELEIDING

Afgebakende taak in LEERZORG

• “modelantwoorden”

– Psychologisch spoor (psychosociale zorg):

cognitieve gedragsbegeleiding

– Pedagogisch-didactisch spoor (leerzorg):

instructiedifferentiatie

– (sociaal agogisch spoor)

DE B-KANT

Cognitieve gedragsBEGELEIDING

aanmelding

‘studeert te weinig’

intake

• vroeger en nu

• stoorzenders

• twijfels

• gewoontes

• wensen

• reacties omgeving

inzichten (holistische theorie)

verandering willen

vastzitten in gewoontes

reacties doen geen goed

uitzicht (begeleidingsdoelen)

• anders denken

• terug controle krijgen

• registraties: goed/moeilijk/niet

interventie

stimuluscontrole

gedragscontrole

= training

- opvolging

- coaching

- evaluatie

INSTRUCTIEdifferentiatie

leerstof fysica ‘eigenschappen van golven’ • terugkaatsing, absorptie, breking,

buiging, interferentie

• toepassingen van deze eigenschappen

voortaak begrippen terugkaatsing, absorptie en

breking opzoeken aan de hand van

3 websites

klasinstructie • lesdoel – herhaling ‘golffront’

• uitleg + krachtige visualisatie

• denk- en toepassingsvragen

• klasoef.: lln. doen vaststellingen

• groepstaak (bijdrage van golven

in toepassingen bespreken)

verlengde instructie (4 lln.)

• lk. bevraagt de begrippen

• lln. zoeken samen antwoord

• lk. herneemt visualisatie

• lk. legt in kleine stappen uit

1. bepaling van ‘zorg in het SO’ 13. belangrijke deontologische principes

2. inhoud van ‘zorg’ 14. belangrijke aandachtspunten

3. ‘leerzorg’ 15. belangrijke hulpmiddelen

4. ‘psychosociale zorg’ 16. uitbouwen van samenwerking

5. de preventieve functie van zorg 17. inbreng van het CLB

overzicht 18. inbreng van de DPB

6. organisatie van zorg 19. inbreng van hulpverlening en welzijn

7. verzamelen van informatie 20. inbreng van de wetenschap

8. interpreteren van informatie 21. gedragsproblemen

9. informatie omzetten in aanpak 22. motivatieproblemen

10. evalueren van de aanpak 23. weerstand

overzicht + voorbeeld 24. crisissituaties

11. belangrijke voorwaarden 25. zelfzorg

12. belangrijke taken en vaardigheden

25 THEMA’S