Zoekend meegaan

DEMENTIE MEEGAAND ZOEKEN

De Pelseneir Guido Geriatrisch verpleegkundige in RVT DE ZWALUW


Wat geeft ons het recht om dementerenden te begeleiden ?

een attitude , een grondhouding

waar bij we inzicht en kennis hebben over de complexe belevingswereld van diegenen die hun verstand , hun geheugen langzaam maar zeker verliezen

Wij moeten ons gedrag aanpassen aan de (rest) mogelijkheden van de dementerenden. Zij zijn de zwakkeren, de kwetsbaren. We moeten actief zoeken naar de meest gunstige benaderingswijze .zoekend meegaan in hun belevingswereld

Reflecteren over onze eigen emoties . In hoeverre laten onze eigen emotiesToe dat een dementerende rusteloos wordt, boos wordt, agressief wordtZich gaat verzetten . Steeds ons zelfbewustzijn voor ogen houden


Inzicht en kennis over het geheugenvanaf de geboorte ontwikkelen we vaardigheden en een identiteit

fornix

hippocampusamygdala

cc


Hersenactiviteit kan zichtbaar gemaakt worden met behulp van PET scans. Hierbij brengt men radioactief glucose in de bloedbaan. 20 % van ons bloed gaat naar de hersenen dus levert 20 % van onze glucose energie aan hersencellen . De meest actieve hersencellen absorberen meer van dat glucose en dit wordt geregistreerd als rood/oranje/gele gebieden.

We horen woorden in de slaapbeen kwab

We zien woorden via de achterhoofdskwab


Emotioneel geheugen bevind zich in de amygdaleDaarin bevind zich onze bewust en onbewuste emotionele levensgeschiedenis.We herinneren ons het best datgene wat ons emotioneel geraakt heeft.(een onterechte straf van de moeder, een operatie, overlijden van iemand die ons dierbaar was, ons zelfbeeld van toen, …………….

Het korte termijn geheugen bevind zich in de hypocampusDenkend geheugen bevind zich in de hersenschors. Hoe we denken stuurt ook onze gemoedstemming. Belangrijk is ons zelfbewustzijn.Al deze gebieden zijn met elkander verbonden via netwerken van duizenden neuronen.

De amygdale is bij de geboorte ontwikkeld. Daarin bevinden zich onbewuste emotionele herinneringen van onze baby en peutertijd.We zullen zien dat dementerenden hun gedrag meer en meer gestuurd wordt door emoties. De denkende hersenschors wordt aangetast.We zullen zien dat ze ook meer en meer gaan leven IN het verleden.


Een syndroom met verschillende verliezen

Verlies van

geheugen

Verlies van taal

Verlies van het

herkennen

Verlies van

doelgerichte

handelingen

Verlies van de

mogelijkheid zich

aan te kleden te

wassen ….

Deze verliezen veroorzaken rouw, angst en isolement en kunnen gedragsstoornissen geven


IADL :Gebruik van de telefoonWinkelenVoedselbereidingHuishoudenWassenVervoerGebruik van geneesmiddelenFinancieël beheer

1

Neemt zelfstandig geneesmiddelen in op het gewenste uur en in de voorgeschreven dosis

1

2

Is in staat zelfstandig geneesmiddelen in te nemen, indien deze op voorhand klaargelegd worden

0

3

Is niet in staat om zelfstandig geneesmiddelen in te nemen 0

Een score van minder dan acht duid op afhankelijkheid voor IADL

De eiwitopstapelling begint diep in de hersenen in de hippocampus en verspreidt zich langzaam maar zeker over de ganse hersenenschors die zoals we reeds zagen onze complexe vaardigheden bevatten die we vanuit ons babybrein ontwikkelden.


. Angst is een basisemotie bij dementerenden. Gezien de stoornissen in de cortex omwille van het verwoestende amyloid is het zelf zo dat in een vergevorderde dementie de dementerende zich niet bewust is van zijn angst maar wel angst BELEEFT !!!!! (verdult : de pijn van het sement zijn)

FAST Stages

6d Urinary incontinence, occasional or more frequent6e Fecal incontinence, occasional or more frequent

7a Ability to speak limited to about half a dozen words/ day7b. Intelligible vocabulary limited to a single word/day7c. Non-ambulatory(unable to walk w/o assistance) 7d. Unable to sit up independently7e Unable to smile7f Unable to hold head up

Reisberg B 1984


http://www.onskindheeft.nl/index.php?option=com_awiki&view=mediawiki&article=Afbeelding:Stress2.PNG


De twee dementiewetten van buijssen


Kwam ik nu uit het bad of ging ik er net in. Kom ik nu naar beneden of ging ik naar boven.

GeheugenachteruitgangEerste dementiewet : gestoorde inprenting of

het niets meer nieuws kunnen aanleren.

Symptomen

De instrumentale activiteiten van het dagelijks leven gaan sterk achteruit


Gevolgen van het oprollend geheugen

Het episodische geheugen gaat verloren. Men gaat meer en meer in het verleden leven

Weer willen gaan werkenZorgen dat de kleine kinderen een boterham hebben (cfr mevrouw Braekman)Bezorgdheid om de moeder die de was moet doen (cfr mevrouw Poolen)Personen gaan verwisselen : voor mevrouw Musch was ik FonskeNaar huis willen gaan (cfr meneer …..)Geen inhoud meer geven aan een gesprekde telefoon rinkelt maar men neemt niet meer opTaal wordt brabbelen (cfr mevrouw Heyvaert)Men wordt incontinentZelfzorg (ADL) gaat volledig verloren

De dementerende gaat in het begin veelal ontkennen Hij kan doen alsof er niets aan de hand isZich vastklampen aan een dagschemaGevoelens ontkennenTe confabulerenAnderen de schuld te geven

Naast die manier van ontkenning zie je ook reacties als van zich terugtrekken•Woede en kwaadheid : hij wil duidelijk maken dat hij niet verantwoordelijk is voor dingen die misgaan en zaken die zoek raken. De anderen zijn niet te vertrouwen .In de cognitieve schil komen barsten en ze wordt dunner . Gevoelens kunnen als het ware sneller naar boven komen . Doch als zij kwaad wordt zal ze ontkennen dat ze kwaad geworden is . Het is een moeilijk stadium om mee om te gaan .

Normale gevolgen op een ABNORMAAL verlies

ER KUNNEN ZICH SOMS GEDRAGSSTOORNISSEN VOORDOEN

De DEMENTERENDE VOELT ZICH BEDREIGT

Respectvol omgaan met hun verwerking. Meegaan en niet confronteren.


Gevolgen van het verder oprollen van het geheugenDe dementerende raakt als het ware verdwaald

Hij verliest meer en meer vaardigheden.Verliest meer en meer zijn identiteit Het grootste verlies is zijn verlies van de tijd .Het verschil tussen heden ,verleden en toekomst vervaagt. De dementerende raakt verdwaalt in eenInnerlijke werkelijkheid die los staat van onze werkelijkheid.Emoties en gedrag gaan meer en meer samenvloeien.Zij gaan meer en meer emotionele gebeurtenissen van het verleden herbeleven. retrogeneseVROEGERE BENADERINGEN = NEGEREN of CORRIGERENNu is er belevingsgerichte benadering : zoekend meegaan . ValiderenVan hun beleving van verdriet, boosheid,


Retrogenese: de omkerings van de levensloop


De dementerende die verborgen geraakt

Die dementerende zijn zich niet meer bewust van hun verstandelijke onvermogens en hun hulpbehoevendheid. Wordt ook soms de psychomotorische fase genoemd. Het ergste verlies is het verlies aan taal. De mogelijkheid om contact te zoeken is vanuit hun zelf is volledig verloren gegaan . Gevoelens kunnen nog nonverbaal geuit worden . Meer en meer trekt de dementerende zich terug in een tijdloos bestaan.Soms zijn er repititieve bewegingen.Contact maken wordt moeilijker . De bewoner voelt wel maar kan gevoelens niet meer verwoorden. Contact krijgen wordt heel moeilijkZe hebben nood aan mensen die dichtbij komen en hun gevoelens proberen te benoemen. Vragen stellen heeft geen zin meer. Met je non-verbale gedrag en de toon in je stem zul je ZOEKEN naar contact.


De dementerende die verzonken is

Naast de taal verdwijnen ook de bewegingen . De ledematen komen meer en meer in contractuur omdat het bewegen stilvalt. Hij wil zich als het ware meer en meer beschermen tegen de buitenwereld.Benaderen vraagt in wezen veel tact . Zintuiglijk contact kan op veilige of onveilige manier gebeuren. De veilige manier is op een zeer voorzichtige manier eerst zintuiglijk contact maken . Je moet de verzonken dementerende met veel tact benaderen zoniet gaat hij zich nog meer afsluiten . Hij moet als het waren kunnen ondervinden dat je een veilig liefdevol iemand bent. Als een kind rond anderhalf jaar zichzelf herkent in de spiegel onstaat de psychologische geboorteAls de dementerende zichzelf niet meer herkent in de spiegel is de psychologische dood ingetreden


Machteloosheid heeft drie kenmerkengebrek aan cognitieve kennisgebrek aan gedragscontrolegebrek aan beslissingscontrole


Gedragsveranderingen bij dementie

Het rampgebied dat “dementie” heet

Familie van personen met dementie

- Stress

- Verlies en rouw

Enkele processen

- Fysieke stress

- Psychische stress

- Sociale stress

- Financiele stress

Stress

Fysieke stressWeinig slaap Minimaliseren van de eigen klachten

Psychische stressVerantwoordelijkheid alleen dragen, onmacht verdriet, toenemende afhankelijkheid

Stress

Sociale stressIsolatie, druk van de omgeving, frustratie

Financiele stressfinanciele gevolgen indien werk moet worden opgeheven

Stress

Zorg-en taakbelastingEmotionele belastingSociale belastingDraagkracht-------------------draaglastVooral de gedragsproblemen doen de

familieBeslissen om de zorg over te dragen

Belasting

Fundamentele belevingsaspecten

Verlies en rouw

Angst als basisgevoel

Toenemend isolement


Maak een inschatting van de belevingsfase. Ben ik in contact met iemand die zijn beginnend

verlies op het heden beleeft en nog zoveel mogelijk “alles” zelfstandig wil doen ?

Ben ik in contact met iemand die reeds verdwaald is in de tijd en zijn levensloop reeds aan het omkeren is ?

Ben ik in contact met iemand die omdat hij niets meer kan zeggen verborgen leeft, maar nood heeft aan contact?

Ben ik in contact met een verzonken iemand die zich meer en meer zal afschermen als ik hem eerst niet laat toetsen dat ik veilig ben

Hoe omgaan met rouw, angst,isolement,retrogense


De VISIE wordt stillaan duidelijker :

We moeten de dementerende “percipiëren” als kwetsbare , fragiele MENSEN die meer en meer als het ware in een andere WERKELIJKHEID Leven met VERLIES van de mogelijkheid en om nog vat te hebben op de werkelijkheid van het heden. Het heden waarbij WIJ leven met de KLOK, Wij leven met de periodes van de dag, wij volgen het nieuws, wij lezen de krant, wij hebben sociale contacten, zij verliezen sociale contacten. Zij verliezen de taal , verliezen hun mogelijkheid tot zelfzorg, zij verliezen hun mogelijk tot ZELFREFLECTIE,Zij verliezen hun persoonlijkheid, hun identiteit


Hoe benaderen van mensen die dementerenGebruik maken van al je communicatieve vaardigheden

Zich bewust zijn van je eigen gevoelens Voor ogen houden dat je voor 90 % non-verbaal communiceert. 40% van dit non verbale gedrag bevindt zich in de toon van je stem.Bedreigd bestaan : beseft zijn verlies !!! Rouwreakties herkennen! Ontkenningsmechanisme. Tactvol meegaan in dat ontkenningsmechanisme. Zijn gedrag au serieus nemen. Vraagt soms eerder sociale afstand . Te nabij zijn kan bedreigend zijn. Je gedraagt je non-verbaal mee door respect te tonen voor zijn rest autonomie. Hou de nodige afstandVerbaal hulpmiddel is reminiscentie (als dit niet bedreigend is) Door je in televen in zijn ontkenningsmechanisme en daarin mee te Met het praten over vroeger en het praten over zijn restmogelijkheden groeit een respectvol vertrouwen

Hoe omgaan in het verdwaald bestaanLogisch denken gaat verloren. (cave corrigeren)Weet niet meer hoe zich te gedragen : respect Het verleden bepaald meer en meer de beleving : meegaan in hun beleving. Zoekend meegaan . vb“ ik wil naar mijn moeder” Reminisceren doch de dementerende reminisceerd anders. Voorhem is er geen weg terug naar het heden. Verbaal meegaand zoeken door in te gaan op de emoties. Emoties VALIDEREN , toelaten Non-verbaal volgen : behoefte aan nabijheid- aanraking (= is een gevoel). Ook de intonatie , toon van je stem is belangrijk. Boos zijn valideren door tevens een boze ondertoon in je stem te brengen .Emoties delen geeft werkelijk contact. Het gevoel dat er toch iemand is die me begrijpt en aanvaard zoals ik ben = onvoorwaardelijke acceptatieOnrust zal of kan afnemen


Omgaan met de verborgen dementerende

Contact geven : de dementerende gaat vanuit zichzelf geen contact meer zoeken. De taal en het benoemen van emoties is verloren gegaan

Vergelijking van de bewoner in een afgesloten toren met dikke muren. Elkander via dezelfde barst in de muur aankijken.Lichamelijk en met je stem en met veel liefde contact maken. Proberen in zijn plaats zijn gevoelens te verwoorden terwijl je lichamelijk contact maakt. De schijnbaar mutistische mens kan soms nog enkele woordjes benoemen zoals mama, moeder.Dit contact zeker aanwenden als de onrust toeneemt. Het kan zijn dat hij niet goed zit, dorst heeft, pijn heeft


Omgaan met de verzonken , geisoleerde dementerende

Aandacht voor zintuigelijke ervaring:Je spreekt zacht, koesterendElke aanraking zacht beginnen omdat de dementerende er niet is voorbereidtSnoezelenLicht (best beginnen met gedemd licht)Gehoor (rustige zachte achtergrond muziek. Vb BachReukGevoelVoelt zich vlug onveilig en gaat zich nog meer afschermenJe gaat om met een baby die je niet kan wiegen. Het blijft een volwassen mens . In plaats van een gladde babyhuid hebben we een huid gevoelig voor skintears . In plaats van soepele armpjes hebben we stijfe contracturen.Het voornaamste effect is dat de bewoner toelaat dat je hem gaat wassen, toelaat dat je hem gaat voeden, verschonen


Zelfbewustzijn:Het kunnen regelen van zijn eigen emotiesHet onderkennen van andermans gevoelenEmpathieOnvoorwaardelijke acceptatie

In de machteloosheid kunnen en durven gaan staan.

Boosheid als reactie op concrete frustratie, vraagt om een begeleiding waarin de boosheid kan geuit worden.

Agressie moet begrensd worden. Begrenzen houdt in dat aan het

gedrag paal en perk wordt gesteld ter bescherming van de oudere zelf en van zijn omgeving.

Boosheid is geen agressie


Roepgedrag :Ontremd roepgedragAppel roepgedrag : ik voel me alleen, ik moet

‘pipi’ doenInteractiefroepgedrag : vb domino effectScheidingsangst : moeder, moeder, moederPijnSensorieële deprivatieOverstimulering

Soorten, roepgedrag

Emotie vermijdend- Emotieregulerend

de doener -Martha de luisteraar -Maria

EmotievermijdendOnderdrukken-afwijzen

EmotieregulerendProbleemoplossend

- Concentratie opsomatischezorgaspecten

- Weglopen- Normaliseren- Communicatie

vermijden

- Open communicatie- Bespreken van

afkeer/voorkeur- Waardering van

kwaliteiten- Coping strategieën- Aanvaarden van eigen

beperkingen

Zoekend reageren…

Meegaan

Tegeningaan

Stimuleren Beschermen

Zoeken naar evenwicht tussen autonomie en geborgenheid

Evenwicht tussen autonomie en geborgenheid

goede zorgveiligheid

geborgenheid autonomie

betutteling verwaarlozing


Visuele ontwikkeling (zintuiglijkeontwikkeling)

In de tweede tot de vierde maand worden in de visuele cortex synapsen bij gevormd a rato van honderdduizend per seconde. . Objectfixatie van de ogen wordt mogelijk vanaf de derde maand, evenals het grijpen naar een voorwerp. Met acht maanden is herinnering aan een verborgen voorwerp mogelijk. Gezichtherkenning:Baby's onder de zes maanden zijn in staat om zowat alle soorten gezichten te onderscheiden, zelfs die van individuele apen. Tussen zes en negen maanden leren zij individuele gezichten steeds beter te herkennen.

Door pruning, waarbij ongebruikte synapsen weer verdwijnen, neemt de herkenbaarheid van niet gestimuleerde gezichtswaarneming opnieuw af. Zo zal de herkenning van andere soorten (apen) verloren gaan, tenzij deze in speciale omstandigheden gestimuleerd zou blijven.


[ Hogere vaardighedenIn de hersengebieden die voor de hogere vaardigheden instaan, FRONTALE cortex (complexere vaardigheden zoals emoties controleren, plannen, structureren, motiveren en onderdrukken

vangedrag) treedt synaptogenese en pruning pas veel later op. Vanaf ongeveer zeven jaar en de tiener jaren Vergeleken met apen is synaptogenese en pruning bij mensen een langdurig proces.

Het aantal synaptische verbindingen dat in de menselijke hersenen gemiddeld tegelijk aanwezig is wordt geschat op 1012 of 'zoveel als er sterren aan de hemel staan'. 1000000000000 synabtische verbindingen

Synaptogenese is dus tijdsafhankelijk en regiospecifiekErvaringsonafhankelijke plasticiteit ( aanleg en genen)Ervaringsverwachte plasticiteit (gezicht en object herkenning, taalvaardigheid Ervaringsafhankelijke plasticiteit(ovvoeding en onderwijs en motivatie)


Drama : het VERLIES van geheugen

Via onze zintuigen filteren we info uit de buitenwereld.: INFOVERWERKINGIn het KORTE termijngeheugen kunnen we een tijdje beperkte info vasthouden. Via het WERKGEHEUGEN moet de info de

mogelijkheid krijgen om te worden opgeslagen in het lange termijn geheugen. Het lange termijn geheugen kunnen we nog opdelen in verschillende vormen:

HET EXPLICIETE geheugen : de verstandelijke vaardigheden en kennis die we kunnen oproepen en waar we ons bewust van zijn. Taal ,algemene kennis, sociale vaardighedenHet IMPLICIETE geheugen: vb we hebben ons ooit leren aankleden en dat is als het ware een automatisme geworden. Prociduraal geheugen .waarbij we onbewust handelen . Ook

emotionele ervaringen van voor ons drie jaar bevinden zich in dit geheugen omdat we toen nog niet voldoende synapsen hadden naar de frontale cortexHET EPISODISCH geheugen : we kunnen herinneren ………….

Schema hersenen vasculair

0- jaar

Actuele leeftijd


Gevolgen :Mo..;.ete hebben met het inschatten van de tijdDe namen en gezichten van de mensen niet kunnen onthoudenDe draad kwijt raken bij een gesprekMinder opmerken dat er iets niet kloptNiets nieuws meer kunnen aanlerenSpullen raken zoekAfspraken worden vergetenGeen of verkeerde beslissingen nemenTaken thuis niet meer aan kunnenProblemen met tellen en rekenen Problemen met boodschappen doenVerder verliezen van “oude informatie “ cfr lange termijn geheugenVerlies van routine handelingen (proceduraal geheugen) vb koffie makenDe manier van aankledenVerlies van gebeurtenissen uit het verleden . Episodisch geheugen vb beseft niet dat moeder overleden isVerlies van decorum: zelfzorg veminderd, zich niet meer wassen ,zich uitkleden .Verlies van continentie ……………………………………………………….

De dementerende gaat in het begin veelal ontkennen Hij kan doen alsof er niets aan de hand is of kan zich vast klampen aan datgene wat hij nog kan doenZich vastklampen aan een dagschema waarbij angst als er van wordt van afgeweken zich verzetten tegen verandering Gevoelens ontkennen en alles met het verstand proberen te begrijpen.,zeggen dat hij hoofdpijn heeft. Als hij het laatste beetje verstand los zou laten heeft hij het gevoel alles te verliezenTe confabuleren bij het vallen van gaten in de herinneringenAnderen de schuld te geven als hij bijvoorbeeld iets kwijt is

Naast die manier van ontkenning zie je ook reacties als van zich terugtrekken•Woede en kwaadheid : hij wil duidelijk maken dat hij niet verantwoordelijk is voor dingen die misgaan en zaken die zoek raken. De anderen zijn niet te vertrouwen .In de cognitieve schil komen barsten en ze wordt dunner . Gevoelens kunnen als het ware sneller naar boven komen . Doch als zij kwaad wordt zal ze ontkennen dat ze kwaad geworden is . Het is een moeilijk stadium om mee om te gaan


In de bedreigde beleving gepaard gaande met rouwprocessen en angst is houvast geven de interactie.

Doch eerst enkele FUNDAMENTELE ATTITUDES in de benadering van dementerende angst belevende mensen, waardoor ze “gedragsproblemen kunnen hebben die niet storend zijn ( de dementerende die zich angstig isoleerd) hen sommige gedragsproblemen geven : ( vb de dementerende die weg wil naar ‘huis’ en hierdoor heel onrustig wordt)

Echt LEVEN is’ ONTMOETEN’ . Zorg verlenen is in zijn

ruimste betekens ‘ontmoeten’ . Zorg houdt altijd zorg voor de andere in. Zorgen betekend de andere WAARDEREN voor wie hij is, met het erkennen van zijn beleving van de werkelijkheid . Het is BEDACHTZAME en BETROKKEN acties ondernemen. Dementeren verliezen niet alleen hun eerste vaardigheden die ze het laatst geleerd hebben en behouden de eerst aangeleerde vaardigheden . Ook gaat hun EPISODISCH geheugen achteruit . Dit noemt RETROGENESE


Uitgangspunt is het bekomen van het Aanvaarden van het dementerend gedrag omdat ze in wezen niets aan hun gedrag kunnen veranderen. Ze WORDEN kinds . Ze hebben geen nood aan opvoeders maar aan MOEDERS die hun “kinderen” onvoorwaardelijk” aanvaarden zoals ze zijn. We staan machteloos tegen over de aftakeling doch we kunnen nog iets doen .Hen zeker niet corrigeren doch respecteren Hun even wat houvast geven door even mee tegaan in hun angst , onrust , begrip tonen voor hun hamsteren van brood maar terzelfdertijd bv zeggen . Ik zal proberen voor brood te zorgen maar ik kan niets beloven.


We mogen de fasen van een dementeringsproces niet strikt gaan indelen want soms is men met het ene been in de bedreigde fase en het andere in de verdwaalde fase

Basisinteracties bij de bedreigende en rouwende fase is het zoveel mogelijk nog invullen van de behoeften van erbij te horen, Behoefte aan veiligheid en het invullen van de fysiologische behoeften In de bedreigde fase wenst de dementerende nog sociale afstand . In een gesprek mag je hem niet onzekerder maken dan hij reeds is . Gaat hij bv confabuleren laat hem dat dan doen . Vraag niet naar feiten . Probeer hem of haar te ontmoeten in vrijblijvende bezorgdheid. Kan ik iets voor u doen? Belangrijk is het begroeten; de goede dag zeggen;

vandaar uit kan er een ontmoeten gebeuren en ontmoeten is de basis van zorg


Hij behoud in het begin nog voor een gedeelte het onderscheidend vermogen. Hij blijft in het begin nog in staat het verschil te zien tussen vroeger en nu , tussen familie, bewoners en onbekenden. Toch zullen er reeds vragen in haar komen van –wat is van mij ?- Wat is van de ander?- wat was vroeger en wat is nu . Zij blijft zich nog bewust van de werkelijkheid van de omgeving en is zich nog bewust van zichzelf. (identiteit)


Vanaf onze geboorte ontwikkelen onze hersenen zich volgens drie vormen van placticiteit :1. Ervaringsonafhankelijke plasticiteit2. Ervaringsverwachte plasticiteit3. Ervaringsafhankelijke plasticiteit

SensorischGeheugen- Horen- Zien

- Voelen- Proeven- Ruiken

1 SECONDE

WerkgeheugenK.T.G

- opnemen- opslaan

- oproepen

30 SECONDEN

Proceduraal geheugenL.T.G

Expliciet ImplicietGeheugen geheugen

Opnemen/opslaan/oproep

LEVENSLANG

0

100

Het korte termijn geheugen raakt verstoord

Het langetermijngeheugen rolt op


Dementerenden zijn MENSEN die geconfronteerd worden met VERLIES van

hun ZELFSTANDIGHEID en metVERLIES van hun IDENTITEIT .

Die VERLIEZEN BELEVEN veroorzaken ROUW als je weet dat je vergeet, ANGST en ISOLEMENT

Uitgangspunt is inzicht te bekomen in de belevingswereld van diegenen die “alles”langzaam maar zeker gaan vergeten wat ze ooit hebben geleerd


Wat gebeurt er in een ochtend ? De wekker gaat je hersenstam en je thalamus

slaan aan. je temporale cortex wijst het signaal toe aan de wekker; je wordt wakker je hebt de neiging je om te draaien en nog even lekker door te slapen .Maar nee iets houdt je tegen. Je temporale schors heeft namelijk met de hulp van je kernen in je thalamus Ontdekt dat het geluid van de wekker was waardoor je wakker bent geworden. Je frontaal kwab , de manager van je brein , zegt dat je daarom niet langer in bed kunt blijven liggen

Je visuele hersenschors verwerkt visuele informatie want het is half zeven

• je hebt je voorgenomen te bewegen en je voert deze handelingen daadwerkelijk uit. Wat betekent dat andere gebieden van je hersenschors de motorische cortex en de kleine hersenen nu ook mee doet

De pariëtaal kwab die onder andere tactiele info verwerkt wordt ook betrokken bij het manipuleren van objecten en het gevoel van je lichaam in de ruimte.;je begint je beter te voelen en je limbisch systeem , je emotienetwerk is mee berokken

Schema hersenen

0- jaar

Actuele leeftijd

Schema hersenen Alzheimer

0- jaar

Actuele leeftijd


Onrust-rusteloosheid-boosheid-verbale en fysieke agressie

DepressieDe DSM-IV geeft een aantal criteria voor het stellen van de diagnose depressie.Van de factoren die hieronder genoemd staan, moeten er vijf aanwezig zijn geweest in de afgelopen twee weken. Van deze factoren moet in ieder geval sprake zijn van een depressieve stemming of verlies van interesse in een groot deel van de activiteiten die iemand normaal gesproken wel leuk vond (criterium 1 of 2):

•Depressieve symptomen gedurende vrijwel de hele dag, bijna elke dag. Dit moet door de patiënt worden geuit of door een naaste geobserveerd. •Duidelijke vermindering van interesse in alle of bijna alle activiteiten, gedurende vrijwel de hele dag, bijna elke dag. De patiënt moet dit zelf uiten of het wordt door naasten geobserveerd. •Onopzettelijk gewichtsverlies of gewichtstoename of een afname of toename van de eetlust. •Slaapklachten; teveel slapen of juist niet kunnen slapen. •Psychomotorische gejaagdheid of geremdheid, geobserveerd door anderen. •Vermoeidheid of verlies van energie. •Gevoelens van waardeloosheid of ernstige inadequate schuldgevoelens. •Vermindering van het vermogen om te denken, zich te concentreren of besluiteloosheid. •Gevoelens van wanhoop, gedachten aan zelfmoord met of zonder specifieke plannen.


Reeds van in den beginne vraagt het omgaan met een beginnende dementie een persoonsgerichte BELEVINGSGERICHTE benadering. Wat de reaktie op dit verlies ook moge zijn , de rouwende, angstige mens heeft STEUN nodig.

Als mens, als hulpverlener heb je inzicht in dit bedreigd bestaanVan in den beginne moet reeds gezegd worden dat een te sterk gerichte aanpak op het terug vat krijgen op de realiteit voor de dementerende mens een PIJNLIJKE benadering is. Het dementeringsproces is een drama datONOMKEERBAAR is .

Wat beleefd iemand die beseft dat zij begint te dementeren .?

Bij verlies hoort ROUW ! Dementerende mensen ROUWEN om dat wat ze verliezen en om dat wat ze nog gaan verliezen (anticiperende rouw)

Ieder zal op zijn manier met dit zwaar verlies omgaan. Reakties als ontkenning, een facade opbouwen, confabuleren, achterdocht , verdriet,schuldgevoelens, zijn

ANTWOORDEN van een bedreigd bestaan

TWIJFEL-Bedreiging- verlies van sociale contacten, beginnend verlies van zijn persoonlijkheid. Hij herkent soms zichzelf niet meer in zijn reakties . Hij gaat emotionele reaktie vertonen die hij anders kon afkapselen. Een begin van het afbrokkelen van de verdedigingsmechanismen


Als we weten dat dementerend steeds meer en meer kwetsbaarder worden door verlies van hun zelfstandigheid en verlies van hun identiteit waarbij ze met de tijd terug gaan

leven in de KINDERTIJD (retrogenese) zou de zorg verlener in zijn ontmoeten ook steeds meer en meer de rol van ‘niet betuttelende moederfiguur’ op zich moeten nemen . Vooral in de beleving bij de verdere aftakeling van de hersenschors waarbij de dementerende als het ware verdwaald is met nog grotere verliezen van enerzijds zelfstandigheid en anderzijds ‘wie hij was’ heeft hij het HOUVAST nodig van een betrouwbaar ‘hechtingspersoon’ of ‘moederfiguur’ die de beleving van existentiële ANGST met de daardoor ontstane STRES opvangt ook al heeft de dementerende hierdoor zelfs gedrag van boosheid, rusteloosheid


De struikelblokken in een belevingsgerichte benadering :

De dementerende heeft nood aan het herkennen van zijn emotionele pijn.Hij heeft op die manier nood aan iemand die’ IS’ zou als een

moeder zou zijn als haar kind in emotionele nood is. Doch het moet een moeder zijn die BESEFT dat het ZINLOOS is om de dementerende mens te corrigeren of op te voeden of te onderwijzen.Het corrigeren van een dementerende is hem confronteren met zijn VERLIES. In wezen is dit zwarte pedagogie waarbij men geen respect toont voor de lijdende mens die zichzelf verliest;

Veel gebruikte verkeerde pijnlijke interacties zijn : BEVELEN; WAARSCHUWEN, DREIGEN,ADVISEREN, OVERREDEN, AFKEUREN,NEGEREN,SCHELDEN,


Het gebruik van die struikelbrokken wordt de kwetsbare dementerende in wezen misbehandeling De mantelzorger of hulpverlener is zich hier van echter niet bewust omdat hij geen besef en visie heeft op de complexiteit van het onomkeerbare proces van her verlies van mogelijkheden om vat te krijgen op de werkelijkheid en te functioneren zoals het hoort. Het is onbewuste ouder misbehandeling

DIT is niet het zelfde als ACTIEVE oudermishandeling


Verborgen ik –verzonken ik

•In die fase treed ook de psychologische dood op . De dementerende herkent zijn spiegel beeld niet meer. •De taal is verdwenen.• De fijne motoriek is verdwenen. • hij wordt een hulpeloze baby in een VOLWASSEN lichaam. •Doch in plaats van een zachte babyhuid hebben we te maken met een fragiele huid gevoelig aan skintears . •In plaats van een soepel klein wezentje van drie a vijf kilo zien we een verzonken geisoleerde dementerende met stijve gewrichten (contracturen)Hier wordt het in vullen van de fysiologische behoeften een noodzaak. Doch ONTMOETEN blijft hier ook nog onontbeerlijk. Alles is bedreigend van uit hun isolement en men moet eerst op een afgestemde warme manier contact maken alvorens men overgaat tot concrete zorg van wassen


Misschien ervaart de verzonken dementerende daarbij dat niet

alleen zijn dorst wordt gestild , maar dat er ook voor hem wordt verzorgd. HIJ BELEEFT EEN ZINTUIGLIJK BELEVEN ZOALS EEN FRAGIELE BABY VAN ENKELE WEKEN Wees geen opvoeder maar een (niet betuttelende) moeder

DOCH RESPECT : ga niet betuttelen

Respect is : de ander in zijn anders-zijn laten zijn , hoe anders dit anders-zijn ook moge zijn


AFSTEMMEN EN CONTACT MAKEN

Zich bewust zijn van je eigen gevoelens !!!!

Hoe ga ik om met verdriet, angst, boosheid, roepen, veeleisend gedrag, aanklampgedrag, rusteloosheid,Hoe ga ik om met decorumverlies .


Het is het kunnen omgaan met twee verschillende belevingswerelden

De zorgverlener leeft en beleeft de werkelijkheidDe dementerende beleeft het verleden in een voor hem vreemde en beangstigde werkelijkheid

Ze hebben nood aan een validerende houding d.w.z. een ondersteunende,begrijpende en bevestigende houding waarbij men bv.niet letterlijk maar symbolisch meegaat in hun rusteloosheid , in hun weg willen naar huis . Het is het kunnen begrenzen van agressie , doch boosheid moet worden gevalideerd . Wat is het verschil tussen boosheid en agressie ?Boosheid is een gevoel dat via frontaal kwab nog kan bijgestuurd wordenAgressie is een emotie zoals angst waarbij het limbisch systeem als het ware zonder cortex functioneert . Agressie begrens je met “IK” boodschappen

Ga niet in discussie .!!!!!!!!!! Blijf rustig .!!!!!!!!!! H

erken en

bevestig de dementerende zijn gevoelens

Hand-out Omgaan met verstoord gedrag 1

Naam bewoner: Zorgdiagnose (fase dementie): Noem 3 kenmerkende gedragingen/problemen

Wat weet je van de achtergrond van deze gedragingen Wat vind je van deze gedragingen Welke gevoelens heb/had je tegenover de persoon

Hand-out omgaan met verstoord gedrag 2

Bewoner: Waaruit bestaat het gedrag (verbaal,lichamelijk,emotioneel)? Tegen wie of wat is het gericht? Wat deed hij/zij? Hoe laat gebeurde het? Waar en wanneer gebeurde het? Wat deed hij voordat het gebeurde Wat was uw reactie op het gedrag Andere relevante informatie (recente verandering in routine, medicatie,pijn…?)

Zoekend meegaan

Documents

Transcript of Zoekend meegaan