ZINTUIG & ARCHITECTUURBRV CONGRES 2016

Zaterdag 12 / 3 / 2016

Arnold Sikkel, Partner/Architect

EGM ARCHITECTENIN DE WERELD

ANESTHESIE

ASEPSIS

ANTISEPSIS

SCHEDELTREPANATIE

INSTRUMENTEN

maskerbacterie

handschoenen

CT scanner MRI scanner neuronavigatie

plenumair-conditioning

endoscopie videoendoscopy

uitbannen daglicht

UDFvia hoge wandopeningenpistonsysteem

daglichtorientatie op

lichtelectrisch

VERLICHTING

LUCHTBEHANDELING

X-Ray scanner SCOPIE

LMA laryngealmask airway

Glidescope

penicilline

harttransplantatie(C. Barnard)

niertransplantatie(J. Murray)

hart-longmachine(J.H. Gibbon)

blindedarmoperatie(W. Grant)

plastische chirurgie(H. Gillies)

geslachtsverandering(L. Elbe)

bloedtransfusie(J. Blundell)

robotchirurgie(Puma 560)

kunstmatig hart(Jarvik-7; W. DeVries)

da Vinci robot

Sushruta Banaras

Hippocrates

Hua Tuo

DioscoridesPedanios

“Rhazes”

“Abulcasis”

“Avicenna” Hunter

Bozzini

Long

Morton

Semmelweis Billroth

Lister Chamberland

von Bergmann

Neuber

RöntgenKocher

Wolf

Boyle

Moynihan

LaneHalsted Bethune

Cushing

Storz

Murray

H. Hopkins

Starzl

Chang

Surgical Training

Company of Surgeons London Society of

Anaesthetists

‘surgeon’

‘arts’

‘operation’

‘physician’

‘chirurg’

‘chirurgus’heelkunde

anesthesiaanesthesie

Barber-Surgeon

deelspecialismenspecialisatie

Medicus Vulnerarius

Magician-Surgeon (Generalist)

Physician-Surgeon (Specialist)

American Society of Anesthesiologists

World Federation of Societies of Anaesthesiologists

Company of Barber Surgeons

“brain”

The British Journal of Anaesthesiathe College of Anaesthetists

The British Journal of Surgery

Handboek voor het ziekenhuiswezen

Anatomisch Theater, Leiden

Operatie afdeling Binnengasthuis, Amsterdam

OK in OLVG,Amsterdam

OK in Diaconessenhuis,Rotterdam

M.A.S.H.Mobile Army Surgical Hospital

OK in Leyenburg,Den Haag

OK in Radboud,Nijmegen

OperatingTheatre

OperatingTent

Ascle

piei

a

OperatingRoom

OperatieKamer

OperatingSuite

OperatieAfdeling

; OK-COMPLEX

TWIN-SET:AFGERONDEHOEKEN:

GROSSRAUM:

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Mus

eumb

oerh

aave

.nl,

n.d

.)

RECOVERY ROOM:VERKOEVER

PAVI

LJO

EN

RIJG

CENTRAL SUPPLY:CSA

700 bce - 476 ce griekse oudheid

bce ce 1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

1970

1980

1990

2000

1800

1870

1870 >>

120 bce

400 bce

1000

9001000

1867

1867 1897 19641890

1967

1954

1953

1885

1930

1818

1985

1982

2000

1879

65

1300

1586

1751

1700 bce

1842

13c.

14c.

1872

1663

1863

1745

1893

19231923

1939

1936

1955

16101540

1842

1776

1846

1804

1847

1884

1880 1901

1917

19321911

1909

1922

1905

1917

1945

1954

1990

1967

1967

1938

1950s

1960s

1960s

1984

19751950s

1980s

1930s

1985 1993

1981

1910

1938

1972

1978

1900 - 1950s

1880

8 000; 5100; 200 bce

400-1400 middeleeuwen

510 bce - 530 ce romeinse oudheid

1700 bce babyloniË

1700 bce oude egypte

600 bce

modernisering >>naoorlogse ontw. >>

1920s

1920s

DE EVOLUTIE VAN HET OPERATIECOMPLEXWIE DE GESCHIEDENIS NIET KENT,

IS NIET VOORBEREID OP DE TOEKOMST

handschoenen

CT scanner MRI scanner neuronavigatie

plenumair-conditioning

endoscopie videoendoscopy

uitbannen daglicht

UDFvia hoge wandopeningenpistonsysteem

daglichtorientatie op

lichtelectrisch

VERLICHTING

LUCHTBEHANDELING

X-Ray scanner SCOPIE

LMA laryngealmask airway

Glidesc

penicilline

harttransplantatie(C. Barnard)

niertransplantatie(J. Murray)

hart-longmachine(J.H. Gibbon)

plastische chirurgie(H. Gillies)

geslachtsverandering(L. Elbe)

robotchirurgie(Puma 560)

kunstmatig hart(Jarvik-7; W. DeVries)

da Vinci robot

RöntgenKocher

Wolf

Boyle

Moynihan

LaneHalsted Bethune

Cushing

Storz

Murray

H. Hopkins

Starzl

Chang

deelspecialismenspecialisatie

American Society of Anesthesiologists

World Federation of Societies of Anaesthesiologists

The British Journal of Anaesthesiathe College of Anaesthetists

The British Journal of Surgery

Handboek voor het ziekenhuiswezen

Operatie afdeling Binnengasthuis, Amsterdam

OK in OLVG,Amsterdam

OK in Diaconessenhuis,Rotterdam

M.A.S.H.Mobile Army Surgical Hospital

OK in Leyenburg,Den Haag

OK in Radboud,Nijmegen

OperatingRoom

OperatieKamer

OperatingSuite

OperatieAfdeling

; OK-COMPLEX

TWIN-SET:

GROSSRAUM:

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

(Men

s &

Wage

naar

, 20

11)

RECOVERY ROOM:VERKOEVER

PAVI

LJO

EN

RIJG

CENTRAL SUPPLY:CSA

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

1970

1980

1990

2000

19641890

1967

1954

1953

1930

1985

1982

2000

19231923

1939

1936

1955

1901

1917

19321911

1909

1922

1905

1917

1945

1954

1990

1967

1967

1938

1950s

1960s

1960s

1984

19751950s

1980s

1930s

1985 1993

1981

1910

1938

1972

1978

1900 - 1950s

modernisering >>naoorlogse ontw. >>

1920s

1920s

Gebruiker Omgevingsfactor Meetbaar effect

Lucht/Geur Patiënt Verse luchttoevoer min. 15 l/s p.p..Ramen die handmatig kunnen worden geopend (BREEAM).Ter bevordering van de kwaliteit van de binnenlucht worden bouw- en afwerkingsmaterialen met een lage emissie van schadelijke “vluchtige organische verbindingen” en andere stoffen toegepast. (cf. BREEAM - Hea 9)

Verkort de herstelperiode (verblijfsduur) Verlaagt het sterftecijfer Verbeterde patiënttevredenheid

Personeel Verse luchttoevoer min. 10 l/s p.p..Ramen die handmatig kunnen worden geopend (BREEAM).

Verbeterde personeelstevredenheid

Geluid Patiënt Goede isolatie tegen externe geluidbronnen (van buiten) BREEAMKorte nagalmtijd.Goede geluidsisolatie in het gebouw (BREEAM)Geluidsniveau overdag < 35 dB(A)Geluidsniveau ‘s nachts < 30 dB(A)Nachtpieken < 38-40dB, (BREEAM)Nachtpieken geluidgevoelige ruimten <30dB

Verkort de verblijfsduur. Vermindert de behoefte aan pijnstillers Verbetert patiënttevredenheid Vermindert stress, angst en irritatie Verbetert slaapritme Verbetert overdracht medische informatie tussen patient en personeel

Personeel Rekening houden met externe geluidsbronnenGeluidsniveau: 35 dB Laeq.

Vermindert burn-out en ziekteverzuim onder het personeel Vermindert het aantal gemelde fouten

Licht Patiënt BREEAM: daglichtfactor 3% op 80% vloergebied. Gemiddeld lichtniveau: 2500 lux, breed spectrum, gedurende minimaal twee uur. Minimaal 1000 lux, 7500 K gedurende de dag.(ouderen)Geen flikkeringen. Daglicht in combinatie met zicht naar buiten. Kamer met zonlicht

Verkort de verblijfsduur Vermindert het gebruik van pijnstillers Verbetert patiënttevredenheid Verbetert bioritme Verbetert stemming, verlicht depressie Vermindert mortaliteit

Personeel BREEAM: daglichtfactor 2% op 80% vloergebied. Geen flikkeringen (BREEAM). Daglicht in verpleegkamer, stafkamer, hal.Goede verlichting voor nachtdienst (ideaal: minimaal 3 uur daglicht).Lichtniveau medicatiebereiding: 1500 lux

Verbetert personeelstevredenheid Verbetert efficiëntie Vermindert stress Verbetert bioritme (nachtdienst) Vermindert het aantal medicatie fouten

Uitzicht Patiënt Uitzicht vanuit het bed Uitzicht op groen (patio’s, campus, daktuinen)BREEAM: Afstand tot het dichtstbijzijnde gebouw, minimaal 10 m (waardoor de ogen zich kunnen ontspannen). Afweging maken tussen wegkijken patiënt of alle beddenkamers met dezelfde opbouw

Verkort de verblijfsduur Verbetert de patienttevredenheid Vermindert de behoefte aan pijnstillers

Personeel Uitzicht op groen (patio’s, campus, daktuinen)Uitzicht op daktuinenBREEAM: Afstand tot het dichtstbijzijnde gebouw, minimaal 10 m (waardoor de ogen zich kunnen ontspannen).

Vergroot personeelstevredenheid Vermindert stress

EBD = Evidence Based Design - factoren die bewezen zijn in een of meerdere onderzoeken BREEAM verwijst naar BREEAM NL Bespoke Concept Credit lijst - Ziekenhuis

Bronnen: Buchanan et al 2002 ; Benedetti et collegues 2001 ; CHD, B.J. Huelat 2007 ; Beauchemin et Hays, 1998 ; Walch et al, 2005 ; Alimoglu & Donmez, 2005 ; Mroczek, Mikitirian, Vieira, Rotarius, 2005 ; P. D. Sloane, M. Figueiro, L. Cohen, 2008 ; Garg & Owen 1992 ; Hendrich, 2003 ; Hendrich et al, 2002 ; Barlas et al, 2005 ; Chaudchury, Mahmood & Valente, 2003 ; Ganey, 2003 ; World Health OrganizationBerg, 2005

HOSPITALITY UIT EVIDENCE BASED DESIGN

Temperatuur Patiënt 22 °C (winter) / 24 °C (zomer)Individuele regelbaarheid +/- 2 °C per kamer / stramien (BREEAM)40 overschrijdingsuren bij 26 °C Handmatig instelbare thermostaten (BREEAM). Ramen die handmatig kunnen worden geopend (BREEAM).

Verbetert patiënttevredenheid Vermindert vermoeidheid

Personeel 21 °C (winter) / 24 °C (zomer)Individuele regelbaarheid +/- 2 °C per kamer / stramien (BREEAM)80 overschrijdingsuren bij 26 °C

Verbetert personeelstevredenheid Vermindert vermoeidheid Vergroot concentratie

Layout Patiënt Eenpersoonskamers (privacy)Zorgvuldig ontwerp van kamer en badkamer, voldoende ruimte rondom het bed, wastafel nabij ingangAlle kamers identiek/generiekStaffelen badkamersRuimte voor familie (rooming in en familiekamer)Voldoende privacy voorzien in meerpersoonskamers

Verbetert patiënttevredenheid. Vermindert het aantal medicatie fouten. Vermindert ziekenhuisinfecties Vermindert valpartijen Vergroot betere overdracht medische informatie, goed voor verloop behandeling Verkort ligduur

Personeel Installatie van bedliften. Afsluitbare personeelsruimte voor overdrachtVerpleegpost nabij patiëntenkamersEenpersoons patiëntenkamerZorgvuldig ontwerp van kamer en badkamer, voldoende ruimte rondom het bed, wastafel nabij ingangDubbel corridor vs enkel

Vermindert rugklachten Vermindert valpartijen Vermindert looptijd en afstand Vergroot toezicht en betrokkenheid Vergroot personeelstevredenheid Vergroot goede informatieoverdracht

Structuur PatiëntBezoekerPersoneel

Een goede bewegwijzering met zichtbare en leesbare tekens. Zichtbare en herkenbare orientatiëpunten (patio’s, informatiebalies, kunst, meubilair, trappen en liften)Heldere plattegrondDuidelijke hiërarchie van de hoofdgangen en secundaire gangen, publieke en semi-publieke ruimtenDuidelijke route vanaf de parkeerplaats naar het ziekenhuis. Heldere verdeling van openbare ruimten en logistiek (personeel)Uitzicht in de verkeersruimten (hal, gangen) op de omgeving en patio’s

Goede oriëntatie en overzicht: Verbetert patiënttevredenheid Vermindert stress Het personeel kan de bezoekers beter de weg wijzen

Sociale contacten/

ontspanning

PatiëntBezoekerPersoneel

Zorgvuldig ontwerp van gedeelde patiëntenruimten, wachtruimten en openbare ruimten. Gradatie van openbare tot individuele ruimte, waarover de patiënt optimaal eigen regie heeft.Rooming inFamilieruimte nabij patiënten kamersToegang tot parken en terrassen (BREEAM).Parken met plaatsen om te lopen, zitten, spelen en actief te zijnHelende tuinen

Vermindert kans op vereenzaming patiënt. Verbetert betrokkenheid van familie en vrienden, verlicht taken personeel. Vermindert stress Vermindert angst Verbetert relaties tussen patienten onderling

Kleur De omgeving moet de verwachting scheppen dat de behandelaar goede medische zorg verleent. Hier gebruik je best de witte (en koele) kleuren, die maken dat de ruimten er schoon uitzien.Volgens “Elder Friendly Hospital” zijn de warme kleuren goed zichtbaar voor ouderen. Dit zijn de kleuren die uitermate geschikt zijn om mee te communiceren.Maak gebruik van warme kleuren, omdat deze voor ouderen goed zichtbaar zijnAccentueer d.m.v. kleuren vb. contrast tussen deur/wand, handrail/wand, vloer/wand

Vermindert stress Vermindert angst Verbetert patiënttevredenheid

°c

N

O

Z

W

organisatie

licht

geluid

klimaat

structuur

interieur

natuur

(cultuur)

organisatie

licht

geluid

klimaat

structuur

interieur

natuur

(cultuur)

MEDISCH HANDELEN VERBETEREN

BIJV.

NACHTRUST VERBETEREN

VALINCIDENTEN VERMINDEREN

DEPRESSIE VERMINDEREN

organisatie

licht

geluid

klimaat

structuur

interieur

natuur

(cultuur)

STRESS EN WERKDRUK VERMINDEREN BIJ PERSONEEL

BIJV.

VERBLIJFSDUUR VERKORTEN

STRESS VERMINDEREN

PIJN EN GEBRUIK PIJNMEDICATIE VERMINDEREN

EGM EBD-TOOLVERZAMELEN, ORDENEN EN COMMUNICEREN

VAN BEWIJS UIT DE INTERNATIONALE PRAKTIJK

EGM EBD-TOOLVERZAMELEN, ORDENEN EN COMMUNICEREN

VAN BEWIJS UIT DE INTERNATIONALE PRAKTIJK

EGM EBD-TOOLVERZAMELEN, ORDENEN EN COMMUNICEREN

VAN BEWIJS UIT DE INTERNATIONALE PRAKTIJK

EGM EBD-TOOLVERZAMELEN, ORDENEN EN COMMUNICEREN

VAN BEWIJS UIT DE INTERNATIONALE PRAKTIJK

EGM EBD-TOOLVERZAMELEN, ORDENEN EN COMMUNICEREN

VAN BEWIJS UIT DE INTERNATIONALE PRAKTIJK

EGM EBD-TOOLREGISTREREN VAN AMBITIES

VAN ORGANISATIEWENSEN

EGM EBD-TOOLREGISTREREN VAN AMBITIES

VAN ORGANISATIEWENSEN

EGM EBD-TOOLREGISTREREN VAN AMBITIES

VAN ORGANISATIEWENSEN

EGM EBD-TOOLREGISTREREN VAN AMBITIES

VAN ORGANISATIEWENSEN

HET NIEUWE ZIEKENHUISEEN SELECTIE VAN EGM PROJECTEN

GROENE HART ZIEKENHUISGOUDA, NEDERLAND

8 OK’s, grenzend aan dagbehandeling

25 H/V bedden, waarbij kinderen in een aparte ruimte

oppervlakte complex: ca. 2.300 m2

GROENE HART ZIEKENHUISGOUDA, NEDERLAND

GROENE HART ZIEKENHUISGOUDA, NEDERLAND

51 10m0

GROENE HART ZIEKENHUISGOUDA, NEDERLAND

8 OK’s, grenzend aan dagbehandeling

25 H/V bedden, waarbij kinderen in een aparte ruimte

oppervlakte complex: ca. 2.300 m2

GROENE HART ZIEKENHUISGOUDA, NEDERLAND

BEATRIX ZIEKENHUISGORINCHEM, NEDERLAND

6 OK’s

14 H/V bedden

oppervlakte complex: ca. 2.250 m2

BEATRIX ZIEKENHUISGORINCHEM, NEDERLAND

BEATRIX ZIEKENHUISGORINCHEM, NEDERLAND

51 10m0

BEATRIX ZIEKENHUISGORINCHEM, NEDERLAND

6 OK’s

14 H/V bedden

oppervlakte complex: ca. 2.250 m2

BEATRIX ZIEKENHUISGORINCHEM, NEDERLAND

HOSPITAL NOBO OTROBANDAWILLEMSTAD, CURAÇAO

6 OK’s

14 H/V bedden

oppervlakte complex: ca. 1.500 m2

(cultuur)

organisatie licht geluid klimaat structuur interieur natuur(cultuur)

HOSPITAL NOBO OTROBANDAWILLEMSTAD, CURAÇAO

organisatie licht geluid klimaat structuur interieur natuur(cultuur)

HOSPITAL NOBO OTROBANDAWILLEMSTAD, CURAÇAO

51 10m0

HOSPITAL NOBOWILLEMSTAD, CURAÇAO

6 OK’s

14 H/V bedden

oppervlakte complex: ca. 1.500 m2

HOSPITAL NOBO OTROBANDAWILLEMSTAD, CURAÇAO

HOSPITAL NOBO OTROBANDAWILLEMSTAD, CURAÇAO

ZINTUIGELIJKE WAARNEMINGIS BEPALEND VOOR DE KWALITEIT EN VEILIGHEID VAN DE WERKOMGEVING

Zaterdag 12 / 3 / 2016

Arnold Sikkel, Partner/Architect