Zingevingsanamnese Workshop Piet Verhagen Meerkanten GGz Geest uit de Fles 23 september 2009...

ZingevingsanamneseWorkshop

Piet VerhagenMeerkanten GGz

Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam

- Vele patiënten hebben levensbeschouwelijke/ spiritueel bepaalde opvattingen/gevoelens die gerelateerd zijn aan hun vermogen om om te kunnen gaan (coping) met ziekte.- Onderzoek en (klinisch) zorg (DSM) voor spirituele behoeften kan de patiënt-tevredenheid en de ‘compliance’ aan het behandelingsplan verbeteren.

(Galanter et al. 2008)


The significance of the patient’s and the therapist’s cultural groupsMichel, 1996


(sub)culturele identiteit

(sub)culturele verklaringen voor ziekte (‘illness’)

(sub)culturele aspecten van sociale omgeving: stressoren, netwerk en steun

(sub)culturele invloed op de arts-patiënt relatie


AutonomieLevensgenotPersoonlijke relatiesSeksuele identiteit‘Geloven’ (voor waar houden)

(Vandermeersch, 1996)


Empirisme‘Hyponarrativiteit’IndividualismeNaturalismePragmatismeTraditionalisme

(Sadler, 2005)


Don’t

‘Als je hoort dat iemand gelovig is, dan schat je hem toch zo’n 20 IQ-punten lager in’.

‘Het is voor mij passend bij andere dingen van een ontwijkende persoonlijkheid’.

(Fiselier et al, 2006)


Attitude INeglect (Neeleman & Persaud, 1995)

Scepticisme, overt hostility (Sims, 1994)

Insensitivity (Larson et al. 1993)

Undecided (Neeleman & King, 1993)


Attitude IIThe assessment of the religious history and of religious functioning is part of the professionalization of psychiatric practice, and not an esoteric activity of psychiatrists with a special inclination to, or bias for, religious issues.


BetekenisverleningRichting gevenBronnenDeterminanten


Betekenisverlening Functies:

Need for value (normatief kader)Need for self-worth


Richting gevenDoel: om na te streven (hebben van doelen is belangrijker dan ze bereiken), om aan de dagelijkse routine te ontstijgenZinvolheid (uitdagingen in het leven de moeite waard)Motivationele component, bereikbare doelen, ‘need for efficacy’, in combinatie met keuze en verantwoordelijkheid; kortom een intrinsieke zelfbepaalde motivatie.


ZingevingsbronnenVijf domeinen die samenhangen met existentiële aspecten van het leven:PersoonFysieke integriteitMateriële behoeftenActiviteitenVerbondenheid

Men spreekt in dit kader van elementaire zingeving, ‘bottom-up’, naast overkoepelende zingevingsbronnen zoals religie.


Determinanten van zingevingPersoonlijkheidLevensomstandighedenCultuur


Ter sprake brengen (indirect I)Volg het religieuze/spirituele/

levensbeschouwelijke taalgebruik van de patiënt Ga verschuivingen in emotie gerelateerd aan

spirituele thema’s naFaciliteer door te appeleren aan beelden,

verhalen, symbolen die dokter en patient wellicht delen


Ter sprake brengen (indirect II)Waar bent u (intens) dankbaar voor?Waar haalt u uw (de) kracht/inspiratie vandaan?Waar vindt u vrede/rust?Wie begrijpt uw situatie werkelijk?Als u bang bent of pijn lijdt, waar vind u troost?


Ter sprake brengen (direct)Is religie/spiritualiteit een belangrijk, dagelijks

deel van uw leven?Hoe beïnvloedt geloven/spiritualiteit uw leven?Bent u betrokken bij een geloofsgemeenschap?Wilt u dat geloofs/spirituele aspecten

meegenomen worden in het behandelingsplan?


Zingevings-anamnese Orienting Phase (oriënterende fase)

Advanced Phase (verdiepingsfase)


Oriënterende fase IIs religie/levensbeschouwing belangrijk in uw leven?Wilt u religieuze of levensbeschouwelijke thema’s ter sprake brengen?Gelooft u in God of een opperwezen?Behoort u bij een bepaalde kerk of geloofsgemeenschap; is dat van jongs af zo?Hebt u ooit geestelijke leiding in uw leven ervaren; zo ja, hoe dan?


Oriënterende fase II

Denkt u dat uw religie of levensovertuiging u kan helpen bij het overwinnen van uw huidige problemen?

Denkt u dat religieuze overtuigingen of geestelijke invloeden u hebben beschadigd of bijdragen aan uw problemen?

Verwacht u dat de geloofsgemeenschap waartoe u behoort u zou kunnen helpen?


Oriënterende fase IIIZou u graag contact hebben met uw dominee, pastor, ouderling, raadsman, -vrouw, imam of met een geestelijk verzorger van deze instelling?

Vindt u het gewenst/goed als ik contact opneem met uw dominee ouderling, pastor, raadsman, imam?

Staat u open voor suggesties van de geestelijk verzorger?


Verdiepingsfase thema’sWat werd u geleerd (geloofsopvoeding)?Waar hoort u bij?Wat is uw levensbeschouwing?Is er voor u een ultieme levensbron?Hoe voert u uw leven?Kent u spirituele ervaringen?


Wat werd u geleerd?(kerk)diensten, clubs, catechisatie,

verenigingSpirituele/levensbeschouwelijke atmosfeer in

gezinConflicten in gezin/familieWelke ervaringen vormden uw

levensovertuigingenLeefden uw ouders zoals ze zeiden te gelovenWelke mensen waren er nog meer belangrijk

voorGeest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam

Waar hoort u bij?Tot welke geloofsgemeenschap behoort u?Wat wordt er van u gevraagd?Wat wordt u geboden?Hoe verhoudt u zich tot degenen die leiding

geven? Willen degenen die leiding geven contact

met uw behandelaar?


Wat is uw levensbeschouwing?

Heeft u overtuigingen die u in conflict brengen?

Leven na dit leven?Wat is een goed leven voor?Wat is succes voor u?Wat is geluk voor u?Gelooft u in ‘absolute’ waarden?


Is er voor u een ultieme levensbron (God)?Wat bracht u tot dat geloof?Wat maakte dat u uw geloof vaarwel zei?Wat is voor u karakteristiek voor die

levensbron of God?Hoe beïnvloedt God uw persoonlijke

ervaring?Helpt uw geloof in die bron u in het omgaan

met uw ziekte/problemen?


Hoe voert u uw leven?Past u religieuze/spirituele gebruiken toe?Gebed?Meditatie?samenkomsten?


Spirituele ervaringen?

Kent u bijzondere ervaringen die u religieus of spiritueel zou willen noemen?

Vertelt u dat anderen?Hoe belangrijk is dat voor u?Wat voor effecten hadden die ervaringen op

uw leven?Beïnvloedt uw besef van het hogere de wijze

waarop u beslissingen neemt?Kent u mystieke ervaringen?


Verdiepings fase Ispecifieke aandachtspunten

Relatie religie – huidige problematiekRouwSchuldSchaamteLevensfase gerelateerde vragenOpvoeding/socialisatie


Verdiepings fase IIspecifieke aandachtspunten

Relatie met GodGodservaring (Godsbeeld)ZondebesefBiddenKerkgangAvondmaal/communieGebruiken/rituelenLeer en leven


Verdiepings fase IIIspecifieke aandachtspunten

GeloofsinhoudOrthodox, vrijzinnig, zonder kerk/geloofsgemeenschap, agnostischKennisVisie op huidige problematiekSchuld en boeteLeven na de doodEthische opvattingen


Richtlijn IPsychologists are mindful of contraindications for the use of spiritually/religiously orientedtreatment approaches.a). Generally, psychologists are discouraged from utilizing explicit religious/spiritualtreatment approaches with clients presenting with psychotic disorders, substantialpersonality pathology, or bizarre and idiosyncratic expressions of religion/spirituality.b). Psychologists should discontinue such approaches if iatrogenic effects become evident


Richtlijn IIWhen psychologists utilizes religious/spiritual techniques in treatment, such as prayer or devotional meditation, theya). first clearly explain the proposed technique to the client and obtain informed consent;b). do so in a competent manner that is respectful of the intended religious/spiritual function of the technique in the client’s faith tradition; andc). adopt such techniques only if they are believed to facilitate a treatment goal.


‘Nestgeur’ (basaal vertrouwen)

Ge- en verboden

Identiteit

Relatie tot gezagsfiguren

(andere ‘zaken’)


Vragen?Indien vragen heeft of literatuur zoekt, mail

gerust: [email protected], of kijk op: www.religionandpsychiatry.com.


Zingevingsanamnese Workshop Piet Verhagen Meerkanten GGz Geest uit de Fles 23 september 2009...

Documents

Transcript of Zingevingsanamnese Workshop Piet Verhagen Meerkanten GGz Geest uit de Fles 23 september 2009...