“Elke dieethypebetekent aan-dacht voor hetfeit dat veel men-sen graag willenafvallen.Zo’n hype stimu-leert en moti-

veert mensen om samen te lijnen. Ze krijgenweer hoop”, legt diëtiste Fabienne Krüger (54,Praktijk voor Voeding en Lifestyle coaching inEindhoven) uit. “Commercie en media hakendaar graag op in, of creëren zelf de hype, zoalsonlangs met dr. Frank gebeurde. Die stortvloedaan aandacht zet mensen aan tot lijnen. Demeeste diëten zijn gericht op snel afvallen endat lukt ook. Maar zodra mensen terugvallen inhun oude eetpatroon, vliegen de pondjes erweer aan, het zogenoemde jojo-effect. Datbetekent doorgaans het einde van de hype.Daarnaast zijn veel diëten ongezond, omdat zeonevenwichtig of eenzijdig zijn. Het is dus nietverstandig om langdurig zo’n dieet te volgen.Bovendien maakt het je niet bewust van jeeigen eetpatroon, wat noodzakelijk is voorblijvend resultaat.”

In feite is het ook helemaal niet logisch datmensen massaal eenzelfde dieet gaan volgen,stelt Fabienne Krüger. “Een goed dieet wordt af-gestemd op iemands individuele behoeften.Het streven naar gewichtsverlies zou nietalleen moeten draaien om een schoonheids-ideaal, maar ook om gezondheid. Gezondevoeding zorgt er niet alleen voor dat je afvalt,je voelt je ook fit en krachtig. Maar: elklichaam heeft een individuele behoefte aangezond eten, afhankelijk van onder meer bouw,leeftijd, mate van bewegen, arbeid, stress, medi-cijngebruik. Als diëtiste begeleid ik mijn cliën-ten naar blijvend resultaat. Dat kan alleen als ie-mand bereid is zijn eetpatroonpermanent te veranderen. Daarvoor is eerstinzicht nodig in de oorzaak van het overge-

wicht. In een uitgebreid gesprek maak ik mijncliënten bewust van hun eet- en leefpatroon.Dat gesprek is soms confronterend ja, maarnoodzakelijk. Waarom kan iemand geen maathouden? Gaat het om emotie-eten? Soms zitdaar grote problematiek achter. De stap hier-heen is vaak een lastige, waardoor mensen erte lang mee wachten. Wil je obesitas voorko-men, dan moet je overgewicht tijdig aanpak-ken. Vijf kilo afvallen is natuurlijk gemakkelijkerdan twintig.”Voorlichting is belangrijk volgens FabienneKrüger, al is ze enigszins sceptisch over het nutvan algemene overheidsvoorlichting. “Richt jeje tot een grote groep, dan voelt uiteindelijkniemand zich aangesproken. Ik zie veel meerheil in aandacht voor gezond eten op scholen.Gelukkig is dat er steeds meer. En natuurlijk isde rol van de ouders enorm belangrijk. Een tezwaar kind heeft vaak ouders met overgewicht.Daarom is het zinloos een kind te behandelenals de ouders hun leef- en eetpatroon nietveranderen. Hoe eerder je het belang vangezond eten inziet, hoe beter.”

Zin en onzinvan diëtenRuim de helft van de Nederlanders weegt teveel. Geen wonder dat veel mensen willenafvallen. Aan goede voornemens geen gebrek en keuze in diëten is er in overvloed.Soms wordt een dieet een ware hype, zoals Montignac, Sonja Bakker en nu weerdr. Frank. Allemaal beloven ze een slanke lijn. Maar werken ze ook? En hoe ontstaatzo’n hype?

tekst Folly van Dijk

Fabienne Krüger foto Van de Meulenhof

jaren 90

20

Modifast Al jaren een populaire maaltijdvervanger, te koop in veel supermarkten en drogisterijen. Modifast biedt tegenwoor-dig 4 verschillende afslankmethoden afhankelijk van hoeveel je wilt afvallen.

2008Weg met BewustwordinMet workshoaantal filmpjekijken naar je

Weight WatchersSinds de start (in Nederland in 1974) is Weight Watchers wisselend populair. Het idee erachter is dat afvallen gemakkelijker is wanneer je dat gezamenlijk doet en je gewicht geregeld wordt gecontroleerd. Voedingsmiddelen worden omgerekend naar punten (ProPointswaarde). Sinds 2007 is de cursus ook online te volgen.

jaren 70

JAREN

70

JA80

Jojo-effect te lijfMaria Smeele (49) is ‘ervaringsdeskun-dige’ op het gebied van diëten en kent het jojo-effect maar al te goed. “Ik was een echte zoetekauw, at rustig een zak drop of chocola leeg. Mijn eerste lijnpoging deed ik op mijn zestiende; ik vond mezelf te mollig en probeerde Modifast. Ik viel snel af, maar na een week zaten de kilo’s er weer aan.” Na de geboorte van haar kinderen ging ze opnieuw lijnen. “Tijdens beide zwangerschap-pen was ik meer dan 20 kilo aangekomen. Met het zo genoemde puntendieet viel ik 12 kilo af, maar ik at niet gezond. Vervolgens ging ik naar Weight Watchers, daar ben ik drie keer geweest: teveel gedoe. Met het Mayodieet (vooral veel eieren en vlees) viel ik in 13 dagen 8 kilo af. Een prima maar eenzijdig crashdieet dat ik vaker toepaste voor een bijzondere gelegenheid. Er kwam een slankclub bij ons in het dorp waar ik eventjes lid van ben geweest: dat schoot niet op. De Montignac hype kwam als geroepen voor mij. Maar als ik dan ’s middags een stukje kaas mocht, at ik een hele punt brie. Het ziekenhuisdieet (3 dagen streng, 4 dagen gewoon eten) was wel te doen, maar vanaf dag 4 at ik niet gewoon maar alweer veel te veel. Uiteraard heb ik ook het brooddieet geprobeerd – veel te saai. Met het fruitdieet had ik de hele dag honger. Maaltijdvervangers vond ik vies. Al met al werd eten af en toe een obsessie voor me.” Het keerpunt kwam toen Maria zeven jaar geleden een ernstig ongeluk kreeg waardoor ze twee weken in het ziekenhuis lag. “Daar viel ik vanzelf een paar kilo af en mijn behoefte aan zoet verdween. Door het ongeluk besefte ik dat mijn gezondheid voor alles ging. Eenmaal thuis moest ik veel trainen om te revalideren. Toen ik kort daarna het eerste boekje van Sonja Bakker kreeg, bleek dat hét dieet voor mij: basic eten, geen hongerlijden, geen ingewikkelde menu’s, veel variatie. Ik viel een kilo per week af en was na 8 weken op mijn streefgewicht. Samen met wekelijks 4 à 5 uur fitness thuis houd ik nu al zes jaar mijn gewicht op peil. Als ik een keertje de fout inga, heb ik daarna een balansdag. Ik wil graag gezond oud worden, en ben daarom nu zuinig op mijn lichaam.”

MonMontdraaitGeen

Overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) zijn opeenhopingen van vet die de gezondheid kunnen beïnvloeden. De afgelopen decennia is het aantal Nederlanders met overgewicht sterk toegenomen: de helft van de volwasse-nen is te zwaar: 53% van de mannen en 42% van de vrouwen. Mannen hebben minder vaak ernstig overgewicht (obesitas) dan vrouwen. Overgewicht komt bovendien meer voor bij lager opgeleiden en bij allochtonen. 14% van de jeugd is te zwaar, 2% daarvan heeft obesitas. Dat aantal stijgt nog. Vergele-ken met andere EU-landen neemt Nederland een gemiddelde positie in.

Helft te zwaarHoe worden overgewicht en obesitas vastgesteld?

Bronvermelding en meer informatie: nationaalkompas.nl nvdietist.nl praktijkvoorvoeding.nlvoedingscentrum.nl dieetwijzer.nl dietist.nl

BMIOvergewicht wordt vastgesteld met de Body Mass Index, BMI. Het gewicht in kilogram van een persoon wordt gedeeld door het kwadraat van de lengte in meters. Voorbeeld: een vrouw van 70 kilo, 1.75 meter lang: bereken 1.75x1.75 = 3,06. BMI = 70 kilo : 3,06 = 22,8 afgerond 23. (Ook online te berekenen)

Een BMI tussen 20 en 24.9 is normaal.Een BMI van 25-30 betekent matig overgewichtBMI boven 30 betekent ernstig overgewicht (Obesitas) (n.b. De BMI richtlijn gaat niet op bij mensen ouder dan 70 jaar)

BuikomtrekNaast de BMI geven ook de buikomtrek en huidplooidikte een goede indicatie van iemands (over)gewicht. De buikomvang

(middelomtrek) wordt gemeten tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken. Bij vrouwen is een omvang van 80 centimeter of minder normaal, 88 of hoger = overgewichtBij mannen is 94 centimeter of minder normaal, 102 of meer = overgewicht.

Dieetadvisering uit basispakketPer 1 januari 2012 is dieetadvisering niet meer opgenomen in het basispakket van de ziektekostenverzekeringen. Met een aanvullende verzekering kan dieetadvies nog wel worden vergoed. Wie de kosten van dieetadvies zelf betaalt, kan zonder verwijzing bij een diëtist terecht. Het tarief ligt rond de 60 euro per uur.

8 Dinsdag 17 januari 2012 Eindhovens Dagblad

jaren 80

2000

2008

008

Sherrydieet Het verhaal gaat dat koningin Juliana hiermee succes boekte. Je eet maximaal 990 kilocaloriëen per dag; bij elke maaltijd halveer je de porties en je drinkt er 1 tot 2 glazen sherry bij. Verder moet je veel zwarte koffie drinken.

South BeachSterren uit Miami lopen weg met de leefwijze van cardioloog Agatston. Lijkt veel op Atkins, maar Agatston maakt een onderscheid tussen slechte en goede koolhydraten respectievelijk vetten.

2000

BrooddieetIn de jaren 80 en ook nog in de jaren 90 populair omdat het gemakkelijk, goedkoop en effectief is. De ene dag eet je uitsluitend brood, de andere normaal. Onder de naam broodwisseldieet beleeft het nu een come back.

de weegschaalng is het uitgangspunt voor een gezond gewicht bij deze methode. ps Food, een online programma, een persoonlijke analyse en een

es met tips helpt voedingswetenschapper Meijke van Herwijnen je te gewoonten en leert ze je je lichaam te geven wat het nodig heeft.

JAREN

80

JAREN80

JAREN70

2000

2008

oerdieetsteentijddieetwasborddieetdrukke damesdieetno nonsensedieetkleurendieet

infographic Kerstin Zabransky

JAREN

70

AtkinsOntwikkeld door Robert Coleman Atkins (1931-2003) cardioloog in de VS. Hierbij eet je onbeperkt eiwitten en vet; zo min mogelijk koolhydraten. Zijn eerste boek ’Dr. Atkins dieetrevolutie’ (1972) bracht een hype teweeg.

2008

Body Invest ProdimedMaaltijdvervanger. Dit proteïnedieet met eiwitshakes is bekend geworden dankzij Erica Terpstra (oud-sportvrouw en ex-politica): zij viel hiermee in een half jaar ruim 40 kilo af. Bij de methode is een diëtist betrokken en moet je veel bewegen.

kokosnootdieetbierdieetbijbeldieet dr. Phildieetdagdroomdieetdovemansorendieet

1001 diëten, serieus of niet?Gevonden op het net:

JAREN

90

ntignactignac ’s methode ‘Ik ben slank want ik eet’ werd prompt een hype. Alles t om de juiste combinaties: koolhydraten en vetten samen zijn taboe.

broodje kaas dus.

2005Sonja BakkerGewichtsconsulente Sonja Bakker zorgde in 2005 voor de grootste afval hype ooit in ons land met haar boek ‘Bereik je ideale gewicht’. Afvallen werd Sonjabakkeren. De kracht zit hem in variatie, overwegend gezond eten en een lage calorie-inname. De hype is overgewaaid, maar de methode is bij velen nog steeds populair.

2005

foto´s ANP

Twig

gy

Eric

a Te

rpst

ra

Sonj

a Bak

ker

Caro

Em

eral

d

2010 tot hedenDr. FrankGezond slank met dr. Frank is de nieuwste dieethype, gecreëerd door dagblad De Telegraaf. Zijn eerste boek was ternauwernood uit of een kwart miljoen Nederlanders volgden al zijn dieet. Dat gaat uit van een constante hoeveelheid eiwitten en weinig koolhydraten. Brood, rijst, pasta en fruit zijn taboe.

2010

De oorzakenOvergewicht is het gevolg van een verstoorde energiebalans: er komt meer energie het lichaam binnen dan er verbruikt wordt, door teveel en/of verkeerd eten (vet, zout, suikers) en te weinig beweging. Het kan veroorzaakt worden door onder meer erfelijke aanleg en psychisch-sociale factoren.

Leer keuzes maken, houd maat.

Ontbijt goed: daarmee zet je je motor aan.

Sla geen maaltijd over.

Eet gevarieerd.

Eet af en toe een dag vegetarisch.

Eet langzaam en met aandacht.

Halveer je porties.

Eet minder als je ’s avonds nog een feestje

hebt waar taart en hapjes voorbij komen.

Luie avond? Kruip in bed bij de tv of met een

boek, in plaats van op de bank. Dan kom je

veel minder in de verleiding om te snacken.

Beweeg minstens een half uur per dag.

Afvaltips50% van de chronische ziekten

hangt samen met een ongezonde

leefstijl.

diabetes

hart- en vaatziekten

hoge bloeddruk

kanker

darmproblemen

De risico’s

De Houdbare MensEindhovens Dagblad Dinsdag 17 januari 2012 9