ProjectpresentatieTechniekEarly Childhood Center, Wassenaar

98 | de Architect, februari 2014 de Architect, februari 2014 | 99

Opdrachtgever American School of The Hague

Ontwerp kraaijvanger, Rotterdam

Directie-architect Hans Goverde

Medewerkers Annemiek Bleumink, Laurence Meulman,

Tekst

Maartje Henket

Beeld

Ronald Tilleman

Early Childhood Center, Wassenaar Zichtbaar duurzaam boerenerf voor peuters en kleuters

Kan een gebouw duurzaamheid inzichtelijk maken voor de gewone burger? Of zelfs voor een van de jongste deelverzamelingen in deze groep, namelijk peuters en kleuters? Kraaijvanger deed hier een poging toe met het nieuwe Early Childhood Center van de American School of The Hague. Het bureau koos voor veel hout en zichtbare duurzame energie- en waterbronnen, in de opzet van een boerenerf.

Een serie houten gebouwen rond een gerestau-

reerde zestiende-eeuwse boerderij. Zo is het Early

Childhood Center vormgegeven, en zo sluit het

perfect aan op het kleinschalige karakter van de

omgeving. Op de locatie waar de school is verrezen,

stond de zestiende-eeuwse boerderij Ter Weer.

Deze wordt gerestaureerd en zal straks de adminis-

tratieve ruimtes huisvesten. Ook handbalvereni-

ging Olympia ’72, die er al was gevestigd, heeft

opnieuw een clubhuis gekregen op het terrein.

“Een elegante oplossing die je nog niet veel ziet”,

vindt directie-architect Hans Goverde.

De school biedt plek aan 230 kinderen van drie tot

zes jaar oud en omvat twaalf klaslokalen, een gym-

lokaal, een kinderdagverblijf, een cafeteria en een

multifunctionele ruimte. Door de toepassing van

houten draagconstructies, kappen en houten delen

als gevelbekleding is de referentie aan een boeren-

erf versterkt. Goverde: “De school wilde de leer-

lingen op een educatieve en interessante manier

in contact brengen met duurzaamheid.

Houtsystemen lenen zich daar bij uitstek voor.

Daarom hebben we gekozen voor een draagcon-

structie met houten balken, kolommen en vloeren,

zonder verlaagde plafonds. De constructie blijft dus

in het zicht. We hebben Lignatur houten kanaal-

plaatvloeren gebruikt, met kleine perforaties, zodat

ze ook het geluid absorberen. Ook de ledverlichting

is in de vloer opgenomen.”

Goverde vond het wel wennen om een houtsysteem

te gebruiken dat in het zicht blijft. “We hebben in het

najaar een hele natte periode gehad en toen moes-

ten we het gebouw helemaal afdekken. Dat is lastig,

om in de ruwbouwfase al rekening te houden met de

kwetsbaarheid van je bouwmateriaal.”

Er zijn geen kitten of andere ongezonde materialen

gebruikt. Op de vloeren ligt linoleum en bamboe, er

is uitvoerig gekeken naar verschillende soorten

natuurlijke verven, en de kozijnen die niet van hout

zijn, zijn van aluminium. Zowel de gevel als het dak

zijn bekleed met Accoya. De dakbedekking is daar-

bij een esthetische toevoeging, die als een laag

over het functionele kunststofdak ligt. De goten

De zestiende-eeuwse boerderij Ter Weer die al op de locatie stond, is

gerestaureerd en opgenomen in het geheel (uiterst links op de foto).

Thema: onderwijs De afgelopen jaren hebben belangenorganisaties en onderzoeken het besef vergroot welke invloed het binnenmilieu heeft op leerprestaties en lichamelijk welbevinden. De budgetten om deze kennis toe te passen in onderwijsgebouwen, staan echter onder druk. Het is aan de architect om te komen met creatieve oplossingen voor dit dilemma.

Patrick Keijzer en Nol van den Boer

Projectmanagement Themelion, Amsterdam

Adviseur constructie ABT, Velp

Adviseur installaties Deerns, Rijswijk

Landschapsarchitect designstudio van ginneken, Leiden

Aannemer Blanksmagroep, Alphen a/d Rijn

Bruto vloeroppervlakte 3.900 m²

Programma basisschool, kinderdagopvang,

peuterspeelzaal, sportzaal

Voorlopig ontwerp 2010

Oplevering 2013

Projectpresentatie

100 | de Architect, februari 2014 de Architect, februari 2014 | 101

TechniekEarly Childhood Center, Wassenaar

A bestaande boerderij

B loopbrug

1 entree

2 klaslokaal

3 kinderdagverblijf

4 kantine

5 directie

6 sportzaal

7 kantine

8 kleedkamer

9 keuken

10 bestuurskamer handbal-

vereniging

11 op de kelderverdieping

bevindt zich hier het

muzieklokaal

12 op de eerste verdieping

bevindt zich hier het

kunstlokaal

13 op de eerste verdieping

bevindt zich hier de

bibliotheek

De school wilde de leerlingen op een educatieve en interessante manier in contact

brengen met duurzaamheid. Daarom koos kraaijvanger voor een draagconstructie

met houten balken, kolommen en vloeren, zonder verlaagde plafonds.

Dwarsdoorsnede. De ‘schuur’ is verdiept aangelegd,

om te voorkomen dat het gebouwencomplex te hoog

zou worden. Dankzij het schuine talud en het vele glas

is er voldoende daglicht in de klaslokalen.

Plattegrond begane grond

A

B

B

69

73

8

8

8

10

1

13

12

3

4

5

2

2

2

2

2

TechniekEarly Childhood Center, Wassenaar Projectpresentatie

102 | de Architect, februari 2014 de Architect, februari 2014 | 103

Projectarchitect Annemiek Bleumink (1979) van het Early Childhood Center kreeg in 2012 een Europe 40 under 40 laureaat. Directeur Christian Narkiewicz-Laine van The Chicago Athenaeum zei dat Bleuminks lichting ‘een aantal van de slimste en meest vooruitstrevende architecten en designers’ bevatte die ooit zijn geselecteerd. “Hun werk is hoogst innovatief, zit vol verbeeldingskracht en is vervuld van een nieuw enthousiasme dat het Europese design vandaag de dag karakteriseert.” Bleumink is sinds 2014 partner bij Kraaijvanger. Ze zet zich bijzonder in voor het verduurzamen van bestaande gebouwen.

1 van buiten naar binnen: houten latten

(Accoya, onafgewerkt); houten regels

(Accoya, 50 x 50 mm), profielplaat (staal,

zwart gecoat, h 30 mm); sandwich

dakplaten (vulling : minerale wol),

dampremmende laag

2 afdekking goot (Accoya draaiend

uitgevoerd)

3 dakgoot (aluminium zetwerk)

4 van binnen naar buiten: plaat met grenen

fineer (geperforeerd, blank gelakt);

minerale wol (40 mm)

5 houten vloer (Lignatur, geperforeerd

en voorzien van uitneembare houten

servicestroken tbv. verlichting en

installaties)

6 Van buiten naar binnen: verticale latten

(Accoya,onafgewerkt); houten regels op

afstandhouders (Accoya, onafgewerkt,

50 x 50 mm); dampopen waterkerende

folie (zwart); houten stijlen (50 x 50 mm)

tussen harde platen (minerale wol,

30 mm); hsb- element (190 mm minerale

wol); dampremmende folie; voorzetwand

(2 x 12,5 mm gipsplaat); pleisterwerk

7 van binnen naar buiten: houten kozijnen

(Accoya) voorzien van uv-doorlatende,

oliewaterafstotende coating; Accoya

gevelbekleding

8 vensterbank / dagkant (mdf, 18 mm, wit)

9 E/Data goot (geïntegreerd in wand)

Verticale doorsnede over gevel en verdiepingsvloerVerticale doorsnede over gevel en dakwaar het kunststofdak op afwatert, zijn onzichtbaar

achter het hout weggewerkt.

“We hebben het gebouw een laag de grond in

geduwd om de monumentale boerderij niet in de

schaduw te zetten”, vertelt Goverde. Dankzij een

verlaagd speelplein en een talud gaat dit niet ten

koste van de daglichttoetreding. Het talud biedt

bovendien een uitgelezen kans om een ander

duurzaam aspect van de huishouding te belichten,

namelijk het gebruik van regenwater voor de toilet-

ten. Dit wordt zichtbaar via het talud naar een

reservoir gevoerd. Ook zijn de pv-cellen zichtbaar

aangebracht op het glazen dak van het atrium.

Het gebouw heeft geen label, omdat de opdracht-

gever Breeam te duur vond. “De school wilde zijn

geld liever uitgeven aan duurzame maatregelen”,

aldus Goverde. Deze houding komt terug in het

ontspannen, niet-pretentieuze complex van

gebouwen, dat de bestaande woonboerderij

eruit laat springen.

Ook het landschap is aangenaam herkenbaar, met

hagen, houtbeschoeiingen en flauwe taluds als

vriendelijke afscheiding tussen de schoolpleinen

die passen bij de verschillende leeftijdsgroepen.

Het landschap kent verder veel groen, zitelemen-

ten en educatieve onderdelen zoals een moestuin.

In een naastgelegen terrein zijn parkeervoorzienin-

gen opgenomen in de vorm van onverharde bestra-

ting, met bomenrijen tussen de parkeervakken.

Het is een vorm van duurzaam bouwen die waar-

schijnlijk iedereen aanspreekt. En als een kleuter

überhaupt in staat is om iets te begrijpen van een

ingewikkeld concept als duurzaamheid, dan zal hij

zich in deze vorm zeker het meest herkennen.

7

1

4

65

3

7

2

7

6

6 5 5