DW

AR

S

18

deleugenbank

vereniging van oud-leerlingen van de enkhuizer zeevaartschool

TUIG

Jaargang 12 . Nummer 22 . November 2012

Door Bertie Ledeboer

Sanne Vos, stoer en toch vrouwelijk, is havenmeester/hel-lingbaas in de Rotterdamse Museumhaven.

Scheepshelling de Koningspoort, onderdeel van de Museumhaven, heeft een historisch karakter. Een dwarshel-ling, een oude hijskraan, machines om staal te knippen en te buigen, een vuurplaats om te smeden en te klinken. Er zijn een hout- en een staalwerkplaats, waar de vaste liggers met hun historische schepen gebruik van mogen maken. Sanne woont op haar Luxe Motor in de historische haven van Leiden. Ze heeft onlangs samen met haar vriend een tjalkje weten te bemachtigen, dat in de Museumhaven ligt. 2005 was haar laatste jaar op de EZS. Ze was van 2009 tot 2012 bestuurslid van Dwarstuig.

Avontuurlijk Sanne is geboren en getogen in Limburg en Leiden. Ze studeerde in Rotterdam. Maatschappijgeschiedenis met een mediavariant. Rotterdam vindt ze nog steeds een heer-lijke stad. Haar eerste baan was bij Stadradio Rotterdam, waar ze eerst inhoudelijk programma’s verzorgde en daarna als stationmanager werkzaam was. Er deed zich een mogelijk-heid voor om vier maanden te gaan zwerven. Eerst Thailand, daarna Curaçao. Na positieve verhalen van een vriendin, voer ze drie maanden mee op de Insulinde en het zeil-virus had haar te pakken. (voor loggerliefhebbers: de Insulinde is te koop, mogelijk inclusief het bedrijf op Curaçao.)

EZS Via Nieuw Zeeland kwam ze in Australië terecht. Daar ontmoette ze een man, die op een bootje woonde… de liefde was niet voor eeu-wig, dus keerde ze terug naar Nederland. Ze kwam bij een evenementenbureau in Rotterdam terecht. Ook organiseren zit haar in het bloed. Het was leuk, tot dat ze werd weggesaneerd. Dankzij een goede

bonus kon ze de EZS bekostigen. Ze haalde de KZV en deed de GZV voor de helft. Astro-navigatie vond ze leuk, maar met SWTK en STU had ze niets. Ze heeft er een paar goede vrien-den opgedaan.

De zee trekt De bruine vloot op IJsselmeer en Waddenzee kon haar niet bekoren, dus monsterde ze aan op de Tolkien in de Oostzee. Een eerstejaars schipper en een eerstejaars maat

bleken op een schip als de Tolkien geen goede combi-natie te zijn, met als gevolg dat ze halverwege het sei-zoen afstapte. Ze kwam op de Antigua terecht onder het gezag van Jolien Zwart. Met groot respect spreekt Sanne over Jolien: “in zes maanden leerde ze me alles wat het zeil-chartervaren be-helst. Van stront ruimen, gas-ten entertainen t/m naviga-tie en routering. Ze liet me veel dingen zelf doen inclu-sief manoeuvreren. Zij was ook de eerste schipper waar ik op mijn eerste werkdag

meteen vrij vroeg om naar huis te gaan omdat mijn vader ernstig ziek was. Ze twijfelde geen moment. We zijn altijd

Sanne Vos, niet lullen maar poetsen…

Wad is Wad? staat er met grote letters op de multomap die de deelnemers aan de cursus waddenkennis uit-

gedeeld krijgen. Het blijkt een spelfout te zijn; de titel is bepaald geen filosofisch hoogstandje, maar slaat heel ge-woontjes op de kwestie of we wel voldoende weten van het wad. En het antwoord blijkt al snel: van het wad weet je nooit genoeg.

De mensen van Ecomare, die deze cursus voor de zesde keer verzor-gen, hebben be-hoorlijk wat uit de kast getrokken. We worden getrak-teerd op weten-schappers, erva-ringsdeskundigen en handhavers, die allemaal hun zegje komen doen. De meeste van hun

verhalen zijn bij de deelnemers, op een stagiaire van dag-blad Trouw na allemaal professionele (ex-)charterschip-pers en –maten, grotendeels wel bekend, maar toch komt er regelmatig voor iedereen verrassende informatie voor-bij.

Zo is het toch iedere keer weer schokkend om te zien hoe-veel vogels overlijden doordat ze klein afval eten dat ze voor voedsel aanzien: van kleine eindjes touw tot doppen van plastic flessen en van sigarettenfilters tot broodzakjes. Bij een interessante demonstratie van de vogelwasmachi-ne voor olieslachtoffers wordt door de Ecomare-medewerker overigens het nuchtere commentaar gege-ven dat het redden van dieren vooral wordt gedaan omdat je ermee aan het publiek kunt laten zien hoe belangrijk een schone zee is. Het redden zelf zet voor het bescher-men of in stand houden van soorten bepaald geen zoden aan de dijk, maar het levert een interessante discussie op die door de voorlichtende biologen niet uit de weg wordt gegaan.

Ook in praktisch op-zicht blijkt de cursus boeiend: van korte de-terminatieworkshops waarin we vissen, vo-gels en schelpdieren leren herkennen, tot het eigenlijke wad-practicum, waarvoor we de volgende och-tend vroeg in mist en kou naar De Cocksdorp worden gebracht. Op hoge laarzen waden we door het slik naar

een geultje, waar enthousiaste biologen van alles uit de grond trekken en uit het ijskoude water rapen, om daar-mee het leven en voortplanten van allerlei klein genus aanschouwelijk te maken. Van tevoren hebben we de op-dracht gekregen om zelf zo'n korte excursie in elkaar te zetten aan de hand van een zelfgekozen thema. Dat levert onderwerpen op als 'seks op het wad' en 'tien manieren om schelpdieren lekker klaar te maken'. De creativiteit is groot, en er wordt ondanks de barre weersomstandighe-den heel wat afgelachen.Dat is overigens iets dat de hele cursus kenmerkt: ernst en luim gaan hand in hand. De biologen en handhavers heb-ben een prettig relativiteitsgevoel en het rabiate funda-mentalisme dat sommigen kennen van de Pieterburense zeehondenvissers is op Ecomare volledig afwezig. Er wordt op zaterdagavond in het schitterend vernieuwde Jutters- en Maritiem Museum op Oudeschild een geweldige maal-tijd geserveerd, en later op de avond vindt er op sommige jeugdherbergkamers een erg jolige nazit plaats. Ook dat hoort bij de waddencursus.Bij het uitreiken van het waddencertificaat wordt nog eens gememoreerd dat deze cursus zwaar gesubsidieerd wordt, maar dat juist daardoor zo'n hoge kwaliteit geboden kan worden voor een laag deelnemerstarief. Het mag een aan-beveling zijn voor iedereen die het wad een warm hart is toegedaan, en welk BBZ-lid is dat niet, om deze cursus te doen.

Zeer geslaagde BBZ-wadcursus bij EcomareDoor Peter Fokkens

Vervolg op pagina 2

2 7

goede vrienden gebleven. Later stond ze ook altijd voor me klaar als ik hulp nodig had”. (Jolien is helaas veel te vroeg overleden). Na de Willem voer Sanne als stuurman op de Pedro Donker met kapitein Steye van der Kuip. Vanaf dat schip stapten ze samen over op de Antigua. Losse klussen Daarna deed ze losse klussen onder andere op de Marie-Galante, de Adornate en de laatste overtocht van de Catherina naar de Kanaren. “Ik was aan boord van de Artemis, toen die een Hanzetoer voer voor het Belgische TV-programma Mercator. Voor de veeleisende TV-crew viel er heel wat te regelen en te improviseren onderweg. Op 1 dag 2 keer de London Towerbridge zien opengaan en daarmee het londense verkeer plat gooien is op z’n zachtst gezegd een bijzondere ervaring, haha”. Met de Lotos zeilde ze mee naar Spanje en monsterde het jaar daarna aan voor het laatste seizoen van dit schip. Onderweg vertelde ze over de advertentie voor haven-meester/hellingbaas in de Museumhaven in Rotterdam, de termijn was al bijna verstreken. Gasten en bemanning solliciteerden enthousiast mee tijdens de overtocht naar Schotland. Ze kreeg een positief telefoontje en werd uitge-nodigd voor een gesprek. “Even” heen en weer vliegen naar Rotterdam. En ja, ze had de beste papieren, het klikte, ze werd aangenomen!

Havenmeester: In het begin viel het niet mee. “Er waren een hoop oud zeer en veel ego’s. Natuurlijk wist iedereen alles beter, en hoe! Zoveel schippers zoveel meningen…. Er zijn heel wat weddenschappen afgesloten of die dame die “rare club” in het gareel zou krijgen of het niet zou gaan

Allright Captain, if you keep this course and about 6 knots, then the pilot launch will come along side.

I wish you a good passage, and until we meet again. Yes mr Pilot, a nice day to you too, and here is your receipt. This course, 6 knots it is, and be carefull on that ladder.

Hajo zet de stuurautomaat aan, en kijkt ondertussen naar de zweedse scherenkust, die net achter hun ligt. Hoewel het pas drie uur in de middag is, geeft de zon al aan dat hij niet lang meer boven de horizon blijft staan. Nog even en het is donker. Grijze wolken komen van af het noordoos-ten over zee aangewaaid, en beloven nog meer sneeuw. Hout, zout , koud... Zo noemen ze dit vaartje, en dan weet je het wel. Je krijgt mischien wel meer betaald dan op een zeilschip, maar je had nu ook in de Carieb kunnen zitten, met je edele delen in het warme zand.

Terwijl de loods via de brugvleugel naar het gangboord en de loodsladder loopt, komt vanuit de accomodatie een zuchtend geluid omhoog. De deur piept en de geur van verschraald bier, oude rook en bedorven mannenzweet komt als een bekend aroma in Hajo's neusgaten. Its Alive!!"Nou Paddeltje", zegt Hajo, terwijl hij kijkt hoe de loods over de reling klimt , "ik ruik je op 5 meter afstand. Enne, als je je net zo kek voelt als dat je eruit ziet, dan heb je het goed naar je zin gehad, gisteravond. Was het allemaal nog wat?"Paddeltje ploft neer op het bankje naast de kaartentafel en kijkt verward uit zijn bloeddoorlopen ogen. Zijn handen maken trillend een blikje cola open, en hij neemt een diepe teug. Daarna gaat denken beter. "Tja, Hajo, hoewel het lichaam er anders over begint te denken, is de geest nog altijd gewillig. Als je een tijdje op zee gezeten hebt, dan moet je de gelegenheid te baat nemen om de bloe-metjes buiten te zetten, niet waar. Ook al is het dan in een gehucht als dit Krammfors. The city that never sleeps."

Terwijl Hajo de koers instelt op de automaat, probeert Paddeltje met zijn hersenen zijn schedel aan te raken, in een uiterste poging om de koppijn te verminderen zonder ongeëigende middelen zoals aspirine te gebruiken. 's Avonds een vent, 's ochtends een vent. Paddeltje hoort het zijn vader nog zeggen.

Terwijl de eilandjes links blijven liggen en de Morgenstond de steven wendt naar het volgende kleine gehucht, denkt Paddeltje terug aan de avond die geweest is. De taxi's en de plattelands kroegen, de disco in het plaatselijke hotel, alleen op vrijdag en zaterdag geopend. In die kleine plaatsjes, ver van de grote stad weet je zeker dat de boel los gaat in het weekend. Lui van de kunstmestfabriek die liters en liters duur bier wegwerken, totdat ze te dronken zijn om te herinneren wie er ook weer aan wiens vrouw heeft gezeten. Meisjes die wel naar de grote stad hadden gewild om te studeren, maar die al voor dat ze de middel-bare school goed en wel hadden afgemaakt door Jan löl uit de öl tent met jong geschopt worden en zodoende nu hun beste jaren slijten achter de balie van het plaatselijke tank station. Mannen en vrouwen die de wereld zouden

trekken. De Rotterdamse mentaliteit en werkwijze, name-lijk no-nonsense, geen geouwehoer, lijken te werken, maar misschien klikt het ook wel gewoon. Het werk is leuk en veelzijdig. Vooral de organisatorische kant in het sociale vlak vind ik leuk. Je hebt met heel veel verschillen-de mensen te maken, bezoekers, klanten, vrijwilligers, lig-gers, buurtbewoners, collega’s, gemeentelijke instellingen. Je moet dus vaak schakelen en niet vergeten wanneer je vooral niet ‘te Rotterdams” moet zijn. Ze coördineert het hellingen van de schepen, houdt de administratie bij en verwelkomt nieuwe liggers in de Havens van het Havenmuseum. Praktische klussen gaat ze niet uit de weg. Reparaties van hekken en steigers, lassen, het bedienen van de helling, etc. “Het verhaal gaat dat bruine-vloot charterschepen niet welkom zouden zijn op de Koningspoort. Daar is dus hele-maal niets van waar!” Het budget moet beheerd worden, dat valt in deze tijd van bezuinigingen niet mee. Activiteiten tijdens de Wereldhaven Dagen en de Museumnacht en zo af en toe een feestje met de buurt organiseren moet toch kunnen. Sinds een klein jaar is ze ook beleidsmedewerker van het Havenmuseum. “Je moet je eigen uitdagingen creëren: We denken er over om op de Koningspoort een Leer-werk-bedrijf te starten om doelgroep jongeren een kans te geven, terug te keren in de maatschappij. Je creëert daar-mee sociaal draagvlak en gunt anderen een plekje op deze bijzondere locatie.Sanne is voorlopig niet van plan om deze post weer te ver-laten. “Ik heb er lol in, het is een unieke locatie, de mensen zijn O.K. en er valt nog een hoop te doen”.

veranderen, maar ineens gewone schoenlappers en schoorsteenvegers, verpleegsters en veelplegers, stuca-doors en stuwadoors zijn geworden. En die dat hier in het weekend even vergeten.Midden tussen dit alles staat Paddeltje, blakend van wel-stand en levenslust, met de opwindende geur van diesel en deo om zich heen. Dit is Paddeltjes ene nacht aan wal, net zo als die kapitein van de vliegende hollander in die ene film met Johnny Depp. Nu moet het gebeuren, en als je mazzel hebt, gebeurt het ook.

En het was gebeurd. Dezelfde mannen die 's middags nog de Morgenstond aan het laden waren, zaten nu hier. He Holaander riepen ze, en Paddeltje probeerde dapper te ontcijferen wat de zangerige scandinaafse keelklanken toch mochten betekenen. Iets met de naam van het schip, wat in het zweeds weer heel wat anders betekende. Positief was het wel, want de ene na de andere aquavit werd met een glimlach voor Paddeltje's neus gezet.

Daarna werd het allemaal wat wazig, maar die ene boom-lange voorman van de stuwploeg was onderuit gegaan en Paddeltje had hem naar de taxi gedragen. De chauffeur wou alleen rijden als Paddeltje meeging om het dure leer van de mercedes tegen de dronkenlap te beschermen. Zodoende was hij bij de man thuis gekomen, waar een beeldschone, maar van woede schuimbekkende Inga de deur open deed. Tien minuten had ze in het Zweeds haar echtgenoot voor al wat lelijk was uitgemaakt, terwijl deze te dronken was te staan. De goede man ging dan ook in de hal onderuit en begon luid te snurken. Toen Inga die vent die haar man thuis had gebracht de deur uit wou werken, keek ze Paddeltje eens diep in de ogen. Wat ze daar zag, bracht haar op een idee om wraak te nemen op haar zat-ladder van een echtgenoot, die lag te snurken terwijl hij zijn echtelijke verplichtingen moest nakomen.

Toen Paddeltje na dit alles en een lange nachtelijke wan-deling aan boord van de Morgenstond was geklommen, werden de eerste schepelingen al wakker, en omdat het weekend was, en Hajo de beroerdste niet, zei die dat Paddeltje maar moest blijven liggen, dat ze het wegvaren ook wel zonder hem zouden klaren. Het was immers maar een kort stukje naar de volgende haven.

Terwijl dit soort gelukzalige herinneringen aan Paddeltjes geestesoog voorbij trekken, en veel hoofdpijn vergoelij-ken, gaat het scheepje met een knoop of 10 aan de zweedse kust voorbij, naar het iets zuidelijker gelegen plaatsje Köping. Tegen borreltijd klautert een man in high visibility kleding over de reling en loopt naar de brug. Good evening Captain. Good evening mr Pilot. en tussen de prachtige eilandjes vind de Morgenstond zijn weg naar de Kade

De Stuwadoors ploeg staat al klaar. Dat is gek, zegt Hajo, ze zouden pas morgen beginnen. dat heb ik nou nog niet meegemaakt. Het lijkt wel.... Ja, kijk eens Paddeltje. Dat zijn diezelfde lui als in Krammfors.

Paddeltje

Kombuis

Spaghetti met scheermessen

Ingredienten: Spaghetti3 Ons verse scheermessen p.p.Knoflook Platte peterseliePepertje Witte wijn SlagroomWitte vermouthOlijfolie

Pasta al dente koken en afgieten.Was de verse scheermessen goed in schoon water, er kan zand in zitten.Hak de knoflook en peterselie fijn, ontdoe het pe-pertje van zaadjes en hak het heel fijn.Flinke scheut olijfolie verwarmen en knoflook en pepertje zacht laten fruiten in braadpan.Vuur hoog zetten, dan de scheermessen er in en doorscheppen.Afblussen met een flinke plens witte wijn.Zodra alle scheermessen open zijn, de pan van het vuur halen en de scheermessen er uit scheppen (te lang koken maakt ze taai!) en uit laten lekken. Wel alle vocht opvangen en zeven.Vocht terug in de pan, een tijdje in laten koken, dan scheut slagroom erbij en een klein scheutje vermouth, even warm laten worden en vervolgens eerst de peterselie erdoor roeren en dan de scheer-messen, al dan niet uit de schelp gehaald (naar voorkeur)Door de pasta roeren en opdienen met een frisse salade. Jammie jammie.....

verv

olg

van

pagi

na 1

6 3

Verslag bezoek aan het Scheepvaartmuseum.Door Emmy Meester

Voor we losgelaten werden in het Scheepvaartmuseum te Amsterdam was er de ledenvergadering, in een gebouw ver op het terrein van de marine waar vast allerlei geheims gebeurt. Ik werd, na aangemeld te zijn, het terrein op gelaten,

op zoek naar het goede gebouw. Door de sneeuw gemarcheerd, zonder te struikelen over staatsgeheimen of ijzige sneeuw vond ik de zaal. Fijne vergadering, lekker op z’n dwarstuigs, ontspannen en doelgericht.

Na de ledenvergadering gingen we naar het vernieuwde scheepvaartmuseum. Op eigen houtje infiltreerden we in kleine groepjes met kritisch oog het museum, er is ontzettend veel moois te zien.Bijvoorbeeld de collectie scheepsmodellen, oud en nieuw. Erg leuk om te zien en helemaal hip, met een meeschuifbaar scherm wat informatie liet zien over het scheepje waar het scherm hing. Laatst zochten ze een junior restaurator scheeps-modellen, maar dan wel een afgestudeerde.. jammer, je gaat wel dromen als je zo’n vacature ziet.

En dan de collectie oude instrumenten! Waar je eigenlijk best nog veel van weet door de lessen op de EZS. Die dreunen dan zo’n beetje door je hoofd terwijl je de verschillende sextanten bekijkt. Van oei nee, dat is geen gietijzer, dat wordt niks met de acuratesse, tot ah kijk daar hebben we een echte Freiberger, die heb ik ook. (weer eens wat mee doen, ja)

Eigenlijk wil ik voor die collectie nog een paar keer terug, even 't geheugen opfrissen en dan de instrumenten wat beter bekijken. Er zijn oude loggen, loden met ziel en al, Jacobsstaffen en nog veel meer waarvan ik niet eens weet wat het precies is of hoe 't werkt. Leuk was het dat iedereen wel wat wist. We konden elkaar goed aanvullen.

Maar ja, je kunt maar zoveel tijd doorbrengen in een museum, daarna wil je lekker zitten en dat deden we, met een drankje. Sommigen bleven voor een hapje, anderen gingen naar huis. Al met al een gezellige dag!

Dit keer hebben we gekozen voor Amsterdam als loca-tie voor onze ledenvergadering met excursie. De le-

denvergadering was op het kantoor van ‘At Sea Sail Training’ van Monique Touw en de excursie was een be-zoek aan het geheel verbouwde Scheepvaartmuseum, op steenworp afstand van elkaar. Beide locaties bevatten een rijke scheepvaart historie en wij dachten dan ook dat onze leden dit interessant zouden vinden. Dit bleek te kloppen gezien de hoge opkomst, ondanks de Arctische weersom-standigheden en de gladde wegen. Ik wil hierbij Monique Touw nogmaals hartelijk danken voor haar gastvrije ont-vangst.

Helaas kon ik niet op tijd aanwezig zijn om de vergadering voor te zitten, daarom heeft Paulien mijn taak als voorzit-ter waargenomen. Alle agenda punten konden op een soepele manier worden behandeld en vragen uit de zaal beantwoord. Lins Meinsma deed namens de kascommis-sie verslag van de bevindingen en complimenteerde Bertie en het bestuur met de keurige cijfers. Bovendien wees Lins de aanwezigen erop dat het bestuur geen cent declareert voor al haar goede werk.

Dit jaar had het agenda punt ‘bestuursamenstelling’ een bijzonder tintje omdat Sjak afscheid nam. Sjak was be-stuurslid van het allereerste uur en ze was de eerste pen-ningmeester en tweede voorzitter. Ze heeft de vereniging vele goede diensten bewezen en daarom heeft het be-stuur haar voorgedragen als eerste erelid van Dwarstuig, wat de vergadering goedkeurde met een groot en harte-lijk applaus. Verder werd afscheid genomen van Sanne.

Ledenvergadering Dwarstuig zaterdag 4 februari 2012Door Gert van Wijk

dooskiel. Zoals later bleek op de Harlingse werf van Harm Kameel. Daar is die extra diepgang van 60cm eraf gehaald, bleek een doos van pakweg 5m lang te zijn, 3/4 gevuld met beton en 1/4 bestond uit een reserve (diep) tank. Leuk als die leeg is: dan vaar je dus met een luchtbel onder in je kiel! Was ooit op een Spaanse werf eronder gebouwd, tij-dens de wereldreis. Kennelijk rolde zij teveel. Dat deed ze nog steeds, dus liet ik er ook maar 's twee echte kimkielen onder lassen, bekend van de lessen scheepsbouw.Het doosgewicht compenseerde ik met een aantal stalen balken onder elkaar, onder de originele kielbalk gelast. Als een sloepkiel, goed tegen verlijeren. Diepte op de hak bleef de origineel 1,80m.Test: de zandbodem van het Sneekermeer oversteken; ging dus perfect. Dit werd dus de midlife-update van deze fout mismaakte de Vries Lentsch one-off kotter van 16x4.50x1.80m, gew. 35 ton.

Ik heb er nog wat mee gecharterd, ik mocht rooie tanken.Een buitenlands echtpaar als gast, enzo. Kleine bezettin-kjes, intiem. Maar had van gevestigde Bruine Vlootschippers gehoord: "als je de lust tot varen wil kwijtraken, moet je gaan charteren"Die bui zag ik zelf ook al hangen. En koos voor mezelf, vrij-heid. Ging het zoeken langs de Atlantische kust, de Franse.De eventuele wereldreis heb ik laten schieten, je wordt toch overal genaaid met havengelden, dure visa en vuile olie; blijvend gevaar van piraterij (mijn kotter was destijds al eens ternauwernood ontkomen aan een sloep met 5 gewapenden, op eilandje Nw-kust Sumatra).Ik was tevreden geworden met mijn katje, behoefde geen tropische tijger meer, het varen was gedaan. Voor alles is een tijd..De rest is . . . goede herinnering. Voldoening.Op eigen koers.

Klassieke schepenbeursDoor Paulien Rigter

De Dwarstuigborrel tijdens de Klassieke Schepenbeurs werd gehouden op zondagmiddag aan boord van de

Kamper Kogge. We werden aan boord ontvangen door enkele enthousiaste vrijwilligers van de kogge die ons, onder het genot van een Kogge-bitter, vertelden over het schip, waarna we natuurlijk ook de gelegenheid kregen het schip van binnen en buiten te bekijken. En natuurlijk werd er met nog een drankje en hapje gezellig bijgepraat.

Deze jaarlijkse borrel begint een traditie te worden. Een geslaagd Dwarstuig-evenement dat voor de 3e keer aan boord van een klassiek schip werd gehouden tijdens de Beurs Klassieke Schepen. In 2010 was Dwarstuig a/b van de Shtandart te vinden, in 2009 viel de eer aan de Tres Hombres.

Voorafgaand aan de borrel was er deze keer geen lezing georganiseerd door Dwarstuig, maar een interessante pa-neldiscussie waarvoor ook de Dwarstuigleden waren uit-genodigd. Gert Loomeijer, directeur Register Holland, Bernt Folmer, directeur Enkhuizer Zeevaartschool en Jaap Baalbergen, directeur Belangenvereniging voor Beroepschartervaart gingen met elkaar in discusssie over de vraag 'Waar moet het heen met de beroepschartervaart'. Discussieleider was Peter Fokkens. Kapiteins, stuurlui en maten in de zaal, konden ook hun zegje doen.De conclusie was dat er helaas niet te ontkomen valt aan de regelgeving vanuit Europa en vanuit de IMO maar dat er wordt geïnvesteerd in goede relaties met beleidsamb-tenaren en politici. Ook wordt er in de branche veel ver-wacht van de zelfregulering.

Uit het publiek kwamen goede suggesties over goed zor-gen voor het personeel m.b.t. salaris, opleiding en begelei-ding, dat we als branche de regelgeving voor moeten zijn en laten zien hoe deze zelf om wil gaan met regelgeving, immers ontkomen aan regels gaat niet. Tot slot werd er gepraat over hoe de relatie naar de gasten toe te professionaliseren, hierbij ligt voor ieder die werk-zaam is in de branche een verantwoordelijkheid.

Een gezamenlijk actieplan voor een goede profilering naar de politiek, een gezond werkgeversschap en professiona-lisering richting de gasten werd niet gemaakt.

Laten we hopen dat de start van een discussie een belang-rijke stap is en dat we doorgaan met het vergroten van de overlevingskansen van de branche zonder de gezelligheid en de authenticiteit van de schepen uit het oog te verlie-zen.

Paulien en Gert zijn herkozen voor een volgende termijn. Boris en Arjen (Boogie) werden verwelkomd als nieuwe bestuurders; wij zijn ervan overtuigd dat beide met passie voor deze vereniging hun bijdrage zullen leveren.

Na de vergadering ging de groep richting het voormalige Zeemagazijn, het gebouw van Het Scheepvaartmuseum waar we allemaal vooral onder de indruk waren van het dak boven de binnenplaats, de constructie is geïnspireerd op de oude indeling van de zeekaarten. Maar ook de ten-toonstellingen waren volgens iedereen de moeite van het bezoek meer dan waard. Wat bewaart dit land toch een prachtige collectie uit haar rijke maritieme geschiedenis en wat wordt dit hier op een mooie overzichtelijke manier getoond.

Na de al lange middag hadden we allemaal trek in een bor-rel en zijn we de kroeg ik gedoken waar het weer ouder-wets gezellig was. Daar konden we weer eens lekker bij-praten en herinneringen over onze EZS-schooltijd ophalen. Na afloop van deze gezellige borrel werd er door een groep leden nog met elkaar gegeten zoals dat al jaren tra-ditie is.

Wij kijken terug op weer een geslaagde Ledenvergadering en zijn al aan het denken wat we volgend jaar eens zullen doen. Heb jij een leuk idee . . . . . . . . . . .? Mail of bel ons bestuur@dwartuig.nl Vanaf deze plek wens ik jullie een mooi zomerseizoen, Gert van Wijk

Ben je lid van Dwarstuig en heb je geen Smoelenboek ontvangen?

Meld je dan op smoelenboek@dwarstuig.nlDan wordt het alsnog opgestuurd.

ColofonDe Leugenbank is de nieuwsbrief van Dwarstuig, de oud-leerlingen vereniging van de Enkhuizer zeevaartschool

Redactie: Anne de Bourgraaf

Bijdragen: Paulien Rigter Paddeltje Bertie Ledeboer Peter Fokkens Simon van Marle Gert van Wijk Anne de Bourgraaf

Fotografie: Mirjam Bajema Bertie Ledeboer Vormgeving: Anne de Bourgraaf

Redactieadres: Redactie Leugenbank Nearesteech 4 8749 GK Pingjum leugenbank@dwarstuig.nl

verv

olg

van

pagi

na 5

4 5

STUREN OM ZEILEN (5 en slot) Door Simon W. van Marle

Na in de vorige afleveringen enige naschoolse stuurmans-ervaringen op de gemotoriseerde kustvaart uit de 90-er

jaren te hebben verhaald, waarin leermomenten en waarmee ook de huidige pas afgestudeerden hun voordeel nog kunnen doen, maak ik in deze laatste aflevering een turn terug naar de zeilen waar ik veelvuldig omheen manoeuvreerde in die jaren. En wel naar mijn eigen motorzeilkotter, plotseling ge-kocht van de opbrengst van mijn Harlingse herenhuis aan de Zuiderhaven.

Mijn laatste zeiler was een moderne zelfgebouwde 30-voe-ter, maar na enige jaren comfortabel vanuit een beschutte verwarmde brug te hebben gestuurd, pruimde ik die open kuip niet meer en viel mijn oog op een te koop liggende stalen "De Vries-Lentsch"kotter, welke net terug was van een 7-jarige wereldomzeiling. Met een echt stuurhuis, dubbelschroefs met 2x115pk Perkins in de motorruimte onder de salon, 2 hutten en last-but-not-least een heus passaattuig.Ach, je word oud en je wilt nog wat.. Alsnog op die wereld-reis...? De vorige oude eigenaar had in Whangarei, Nieuw Zeeland al de geest gegeven, dus je moet daar niet te lang mee wachten. Of charteren?Enfin, schip eerst maar eens uitproberen op een Denemarken reis.

En zo zeilden we op een zomerse dag het Stortemelk uit, koers NO op Thyboron aan om daar de Limfjord maar weer 's in te gaan. Voordeel van een poosje kustvaart met graan-scheepjes bleek, dat als je overal 's geweest bent in die Deense fjorden, dus een aardig plan bedenkt waar je op-nieuw nog 's privé heen wil, in mijn geval met thuiszorg-maatje eerdergenoemd, een jong scheepskatje, en twee vouwfietsen in de dinghy. Het zou 'n zwerftocht van twee maanden worden, vrijheid blijheid: veel ankeren bij eilan-den en met fietsen/dinghy naar de wal, 6KV agregaat in achteronder, koelkastje op zonnepaneel. Op een vroege morgen en geankerd op enige stroom, werd ik wakker van het katje die aan mijn afhangende hand natte kopjes bleek te geven. Ik schrok op van de plas water, sprong eruit en keek boven in stuurhuis waar of we lagen: nog steeds opdezelfde plek bij dat eiland. Maar toen ontdekte ik het waterspoor over mijn teakhouten zijdek, wat door een patrijspoort naar binnen voer tot in de hut!Enfin, eigenwijs katje was dus buitenboord gevallen want passeerde bolders en scepters bij voorkeur buitenom, de stroom had haar gepakt maar gelukkig had ik de dinghy voor de nacht buitenboord laten liggen aan het achteruit, en daar had ze de grijplijn ervan nog weten te klauwen! (hoezo, leermoment safety? kan jou als mens ook zomaar overkomen, op stroom). Kortom ik hield ineens zoveel van m'n geslaagde katje, dat ze overal vrij de wal op mocht (was immers toch niet tegen te houden) en zo liep ze bij Aarhus aan de overkant van de spoorlijn te passagieren of verschool zich voor vertrek onder de steigers. Eenmaal maakte ze het te bont: wilde niet meer a/b komen bij ver-trek uit een noordduitse havenplaats want opteerde voor intrek in de kattengemeenschap onder het douanekan-toor waar ze een warme CV stookruimte hadden. En ik

moest absoluut uitvaren om met afgaand tij nog tijdig op Helgoland te kunnen geraken en het slechte weer voor te zijn, het was begin oktober. Met een ladder en en draad-kniptang is 't me op 't nippertje gelukt. We zijn nadien 17 jaar onafscheidelijk gebleven: ze overleefde wel vijf vrou-wen.

Eén nautisch verhaaltje wil ik nog meegeven, wat 't ver-schil typeert tussen varen over Nord-Ostsee kanaal: pro-fessioneel of privé.Svp me niet uitlachen.Met een coaster kom je vanaf de Elbe de sluis door met een loods. Die pakt gerust je stuurwiel/pookje als jij koffie gaat halen beneden. Jij schrikt je te pletter als je ineens over SB een platform met auto's naar je toe ziet zweven, en kijkt vragend naar de loods. Niks loos, dus. Weet jij veel dat daar een zwevende pont gaat, die jou altijd voorrang geeft.. etc. Alles gaat gladjes, jij en de loods gaan voor.Maar nu kom je met je eigen kottertje door. Opeens val je onder pleziervaart (was formeel charter, maar had geen passagiers a/b). Dus ik -stuurman- na zonsondergang bleek niet meer te mogen varen! wist ik veel, weg plan-ning! Las dat ergens toen ik vanuit de Kieler Bocht de sluis al door was geadministreerd. En de dagen kortten al ern-stig..dus kon helemaal niet op rustig water doorhalen tot westzijde/Brunsbuttel. Voor zonsondergang moest je op een wachtplaats tegen de kant liggen, shit. Snelle bereke-ning: we gaan volgas door tot de komende gelegenheid. Zo geschiedde: achter de enorme palen aldaar stond op de oever een tankstationnetje met een loopbrug naar een tanksteigertje. Het schemerde al. Keek tevreden uit naar een boerennacht hier, 't zou wel gaan! Klinkt er opeens uit een luidspreker op barse Duitse toon, iets met ..Diesel..!Ik kijk verbluft alle kanten uit, niet wetend waar de vijand zat. En roep richtung himmel: "Nein, ich brauch kein Diesel..Ich gehe schlafen, ja?" Maar dat scheen geen indruk te maken op de duitse godenzoon, want hij begon weer over die Diesel, terwijl dat tankstation duidelijk onbemand cq dicht was. Enfin na nog wat heen-en-weer geredet zu haben, ging bij mij opeens het licht op toen de speaker gearticuleerd sprak: "Sie Konnen Weiter Fahren Nach GIESENAU!" en ik me plots van de kaart herinnerde (hoezo Reis-voorbereiding?) dat er ergens halverwege het kanaal een uitgang met sluisje lag naar riviertje de Eider, en bij: Giessenau ! Pffff, wat een service.. de Kanaalgod bleek mij dus gunstig gezind, kon in z'n logboekje kennelijk zien dat ik bevoegd stuurman was,en ik mocht als professional doorvaren! Nou ja, er was geen enkel tegenverkeer maar dat is een detail. En zo tuften we eco-vaart op één diesel urenlang tot het zijkanaal-sluisje van Giesenau, doorsteek naar riviertje de Eider, vonden 'n ideale rustige wachtsteiger beschut door bomen. Alsof je in al Friesland was: gute Nacht, pffff..

Later, dagen na Helgoland, draaide ik in het Stortemelk -achter de veerboot Friesland aan- de geul naar West-Terschelling in. Ik liep vast en draaide een halve torn om mijn as. Maar die veerboot voer gewoon door! Ik praaide per VHF de torenpost, meldde het. Maar kwam toch weer los, zat immers aan de goede kant van de gele tonnetjes op die hoek. Nadien tijd voor bezinning inzake onderwaterschip, de kotter stak 2,40m diep, vanwege een niet-originele stalen

Bootsmansklas 2012praktijkles

BOOTSMANSOPLEIDINGDoor Paulien Rigter

Yvette Kuyper is een van de eerste trotse bezitters van het certificaat: Bootsmansopleiding gevolgd aan de EZS. Nadat ze de KZV was geslaagd in 2010 had ze regelmatig meegevaren aan boord van diverse charterschepen. Yvette merkt

op dat aan boord er nooit tijd is om rustig uitleg te geven en ruimte om te oefenen. Of er zijn gasten of het moet even snel gebeuren, zeker als je niet een geheel seizoen kan varen. Hierdoor raakte ze direct enthousiast toen ze in het najaar van 2011 in de leugenbank de nieuwe cursus zag aangekondigd. Met haar deden bijna 10 mensen mee met uiteenlo-pende ervaring.

Stuwende kracht achter deze nieuwe opleiding is Cosmo Wassenaar. Voorheen kapitein op de Stad Amsterdam, is Cosmo momenteel leraar aan de EZS en initiator van deze cursus. Hij vertelt dat uit de praktijk steeds meer geluiden kwamen over het verloren gaan van vaardigheden die behoren tot het “Goed Zeemanschap”; kennis die vroeger algemeen was is nu meer en meer aan het verdwijnen en schippers en maten uit de beroeps zeilvaart zijn vaak op zich zelf aangewezen om bepaalde praktische handelingen te leren en uit te voeren.Om in deze behoefte te voorzien startte de EZS in januari 2012 met een korte praktische bootsmansopleiding voor juist deze mensen die meer te weten willen komen over materialen en onderhoud aan boord van zeegaande zeilschepen. Helaas vonden Yvette en haar medecursisten de opleiding nog te veel theoretisch. Het was zeker interessant om te luis-teren naar de echt vakmensen. Maar in de aankondiging was gesproken over een praktijk cursus; met ingang van het volgende cursusjaar zal dit dan ook veel meer vorm krijgen. Immers, de theorie zou al bekend moeten zijn door de oplei-ding stuurman KZV en GZV, maar hoe je daadwerkelijk een zeil repareert, of hoe staal splitsen nu werkelijk gaat, moet natuurlijk praktisch geoefend worden.

In het praktijklokaal en op het oefenschip “Kaatje”van de Enkhuizer Zeevaartschool werd geoefend met onder andere lassen. Dat is lang niet zo eenvoudig. En al krijg je niet direkt een lasdiploma na één middag, als je met je schip halver-wege de oceaan bent, is het prettig om een lasje te kunnen leggen als het nodig is. Ook interessant was het tuig van de Kaatje te onderwerpen aan een survey met een gediplomeerde surveyer.

Het enthousiasme en de kennis van de vakmensen was interesssant, vooral de oude bootsman van de Europa, Marteyn Blok, kon goed vertellen over de rol van de bootsman aan boord en gaf veel praktische tips. Ook de contacten van Cosmo waren interessant, zo is het hele team naderhand op de Marie Galante bezig geweest met het optuigen van het schip en tot slot is er een bezoek gebracht aan de Bataviawerf waar een interessante rondleiding werd gegeven, toegespitst op het onderhoud van het schip.

Yvette is trots op haar certificaat, het is een goede basis voor de volgende keer dat ze aan boord stapt. Ze heeft nu meer geleerd en verwacht opdrachten met meer zelfvertrouwen aan te kunnen pakken. Als toekomst voor de cursus verwacht ze dat dit zeker een toegevoegde waarde heeft voor een ieder die meer wil doen aan boord dat een lijntje trekken en sturen.

vervolg op pagina 6