Xn cq]o-IcWw ({Kma/tªm°v/Pn√m ]©m-b-Øv)dspace.kila.ac.in/bitstream/123456789/176/1/LSGD Plan...
Transcript of Xn cq]o-IcWw ({Kma/tªm°v/Pn√m ]©m-b-Øv)dspace.kila.ac.in/bitstream/123456789/176/1/LSGD Plan...
1
Xt±-i-kz-bw- -cW ÿm]-\-Øns‚ hnI-k\ ]≤Xn cq]o-IcWw
(Kma/tªm°v/Pn√m ]©m-b-Øv)
(Local Self Government Institution’s Development Plan Formulation)(Grama/Block/District Panchayat)
ZznZn\ ]cn-io-e\w
tImgvkv Ub-d-IvS¿ : tUm.-sP.-_n.-cm-P≥
tImgvkv tIm¿Un-t\-‰¿ : ]Xm]v knwKv.-F.-Fkv
tIcf C≥Ãn-‰yq v Hm v tem°¬ AUvan-\n-kvtS-j≥apf-¶p-∂-Øp-Im-hv, Xriq¿
\hw-_À 2015
2
dntkmgvkv Sow
tImgvkv Ub-d-IvSÀ : tUm. sP.-_n. cmP³, Akn-Ìâ v s]m^-kÀ, Ine.tImgvkv tImþ-HmÀUn-t\-äÀ : io. ]Xm-]v knwKv. F.-F-kv., sSbn-\nwKv AtÊm-kn-tb-äv, Ine.amÌÀ sSbn-\ÀamÀ : tUm. ]n. Al-aZv, ap³U-b-d-IvSÀ, skâÀ t^mÀC þ teWnw-Kv.
io. sI. tKm]m-e-Ir-jvW³, FIv̳j³^m¡Âän, Ine.io. kptcjv _m_p, UnkvSnIvSv ¹m\nwKv Hm^o-kÀ (dn-«).io. a[p-kq-Z\ Ipdn-¸v, ]©m-b¯v U]yq-«n- U-b-d-IvSÀ (dn-«).AUz.kmPn-d, FIv̳j³ ^m¡Âän, Ine.io. kn. cm[m-Ir-jvW³, tPmbnâ v Ub-d-IvSÀ (dn-«).io. Sn. cm[m-Ir-jvW³, FIv̳j³ ^m¡Âän,Ine.io.AÂtPm. kn.- sN-dn-bm³, hn.-C.-H, sImS-IcKma-]-©m-b- v.
skâÀ tImþ-HmÀUn-t\-äÀ : PnÃm ]cn-io-e\ tIµ-§-fn \ntbm-Kn-¨n-«p-Å-hÀ
3
Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\- nsâ hnI-k\ ]²Xn cq]o-IcWw
(Local Self Government Institution’s Development PlanFormulation)
1. ]Ým-¯ew
Hcp ]tZ-is¯ ]iv\-§Ä Ahn-Sps¯ P\-§ÄXs¶ Is-¯n Ah ]cn-l-cn-¡p-¶-Xn-\pÅ amÀ£-§Ä \S- n hcp- p-I F¶-XmWv ]mtZ-inI Bkq-X-W-¯nsâ ImXÂ.C¯cw ]cn-lmc amÀ£-§Ä A[n-Imc hntI-µo-I-c-W-¯n-eqsS Imcy-£-a-ambn \S-¸n-em-¡p-¶-Xn\v tIc-f-¯n \ne-hn-epÅ coXn-bmWv ]²Xn Bkq-X-Whpw \nÀÆ-l-W-hpw. Cu ]²Xn Bkq-X-W-¯nepw\nÀÆ-l-W-¯nepw sNdnb ]mfn-¨-IÄ D-m-bm AXv Kma/t»m¡v/PnÃm]©m-b- nsâ BsI ]hÀ -\-§sf _m[n-¡p-Ibpw P\-§Ä¡v Ah-cpsS]iv\-§Ä¡v ]cn-lmcw e`n-¡m-sX-bp-am-Ipw. Kma-]-©m-b-¯n-sebpw LSIØm]-\-§-fn-sebpw DtZym-K-Øcpw P\-]-Xn-\n-[n-Ifpw Htc a\-tÊmsS Imcy-£-a-ambn ]hÀ¯n-¨m amXsa C¯cw ]iv\-§Ä Hgn-hm¡n ]²Xn]hÀ -\-§Ä Imcy-£-a-am-¡m³ km[n-¡q.Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\-§-fpsSBkq-XW kan-Xn-I-fmb hÀ¡nwKv Kq¸p-I-fpsS A²y-£/³, AwK-§Ä F¶o]Z-hn-IÄ hln-t¡--n-h-cp¶ P\-]-Xn-\n-[n-IÄ¡v ]¦m-fn¯ Bkq-XWw Imcy-£-a-am-¡p-¶-Xn \nÀ®m-bI ]¦p--v. Cu kml-N-cyw- IW-¡n-se-Sp-¯mWvXt±-i-kz-bw-`-cW Øm]-\-§fnse ]²Xn Bkq-X-W-¯n\pw \nÀÆ-l-W-¯n\pw Np¡m³ ]nSn-¡p¶ P\-]-Xn-\n-[n-IÄ¡v ]¦m-fn¯ Bkq-X-W- nsâcoXn-im-kvXhpw \S-]-Sn-Ifpw kw_-Ôn v Imcy-tijn Dd- p-h-cp- p-¶-Xn-\mWvIne ZznZn\ ]cn-io-e\w hn`m-h\ sN¿p-¶-Xv.
2. ]cn-io-e\ e£yw
]cn-io-e-\-¯nsâ A-h-km\w ]cn-io-e\ ]¦m-fn-I-fnÂ]²Xn Bkq-X-Whpw\nÀÆ-l-Whpw Imcy-£-a-ambn \S-¯p-¶-Xn-\pÅ Adnhpw Ignhpw hfÀ¯n-sb-Sp-¡pI.
3. ]cn-io-e\ hnj-b-§Ä
3.1 A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw tIc-f-¯nÂ
3.2 ]¦m-fn¯ Bkq-XW ]Inb
3.3 hÀ¡nwKv Kq¸v
3.4 Ìmäkv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡Â
4
3.5 hnI-k\ tcJ X¿m-dm-¡Â
3.6 Bkq-XW Kma-k-`-/hmÀUvk`
3.7 AbÂ-k`-/hmÀUv hnI-k\ kanXn/tkhm-Kmw-þ-Km-a-tIµw/hmÀUv tIµw
3.8 ]²Xn tcJ X¿m-dm-¡Â
3.9 KpW-t0m`-àm-¡sf Is- -¯Â
3.10 ]²Xn \nÀÆ-lW coXn-IÄ
3.11 ]²-Xn-I-fpsS tamWn-ä-dnwKpw \nÀÆ-lW Ie--dpw
3.12 P\-]-Xn-\n[n DtZym-KØ _Ôw
4. ]cn-io-e\ ]¦m-fn-IÄ
Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\-§-fnse (Km-a, t»m¡v, PnÃ,) P\-]-Xn-\n-[n-I-fmWv]cn-io-e\ ]¦m-fn-IÄ.
Kma-]-©mb¯v þ 15962
t»m¡v -]-©mb¯v þ 2076
PnÃm-]-©mb¯v þ 331
————
BsI þ 18369
======
5. ]cn-io-e\ ssZÀLyw
c - v Z nhkw (14 aWn-¡qÀ)
6. ]cn-io-e\ tIµ§fpw kwLm-S-\hpw
Inebpw PnÃm tIµ-§fpw
7. ]cn-io-e\ coXn-imkvXw
]¦m-fn¯ ]cn-io-e\ coXn-IÄ¡v ]m[m\yw \ÂIn-bpÅ ]cn-io-e-\-amWv hn`m-h\w sNbvXn-cn-¡p-¶Xv. c-v Znhkw ]cn-io-e\ tIµ-§-fn Xma-kn-¨pÅ]cn-io-e-\-¯n Hcp Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]\¯n \n¶p-apÅ P\-]-Xn-\n-[n-IÄ Hcp-an-¨m-bn-cn-¡Ww ]s¦-Sp-t¡---Xv. kwL ]hÀ¯-\-§Ä¡pw ]¦m-fn¯ ]cn-io-e\ coXnIÄ¡pw Du¶Â \ÂIn sIm-v ]mc-kv]cy ]`m-j-Ww, tIkv ÌUn, hnh-cWm-ßI ]ivt\m-¯-cn, Kq¸v NÀ¨, coXn-]I-S\w,
5
]hr-¯n-IÄ F¶o ]cn-io-e\ coXn-IÄDÄs¸-Sp-¯n-bmWv ]cn-io-e\w X¿m-dm-¡n-bn-cn-¡p-¶-Xv.
8. ^m¡Â«n Sow (]-cn-io-e-IÀ)
]²Xn Bkp-X-Whpw \nÀÆ-l-Whpw F¶ hnj-b-¯n Adnhpw ]cn-N-b-hpw DÅIne-bpsS Nph-sS-¸-d-bp¶ ]cn-io-eI ]cn-io-e\w (ToT) ]qÀ¯o-I-cn¨FIv̳j³ ^m¡Â«n AwK-§Ä :
(i) Adnhnsâ \ne-hmcw \nÀ®-bn-¡p¶ ]cn-io-eI ]cn-io-e\w (ToT onKnowledge Gain)
(ii) Ah-X-cW anIhv \nÀ®-bn-¡p¶ ]cn-io-eI ]cn-io-e\w (ToT on PresentationSkill)
9. ]cn-io-e\w hne-bn-cp-¯Â
]cn-io-e-\- n-ep-S-\o-fhpw ]cn-io-e-\m-h-km-\hpw ]cn-io-e\ ]¦m-fn-I—fn \n¶vhm¡m-se-bpw, \nco-£-W-¯n-eq-sSbpw tNmZym-hen D]-tbm-Kn¨pw hnh-c-§ÄtiJ-cn-¡pw. IqSmsX IÀ½-]-cn-]m-Sn-bpsS `mK-ambn X¿m-dm-¡p¶ \nÀÆ-lWIe--À hne-bn-cp-¯pIbpw ^oÂUv Xe-¯n ]cn-tim-[\ \S-¯p-IbpwsN¿pw.
6
tIcf C³Ìn-äyq«v Hm v tem¡Â AUvan-\n-kvtS-j³apf-¦p-¶-¯p-Im-hv, XriqÀ þ 680 581
Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\- nsâ hnI-k\ ]²Xn cq]o-IcWw
(ZznZn\ ]cn-io-e\w)
thZn : Ine/PnÃm tIµ-§ÄXo¿Xn :2015Unkw-_À10-24
kabw: H¶mw Znhkw cmhnse 09.30 aWn apXÂc-mw Znhkw sshIp-t¶cw 04.30 aWn hsc
tImgvkv Ub-d-IvSÀ : tUm. sP._n cmP³ (A-kn-Ìâ v s]m^-kÀ, Ine)apJytImþ-HmÀUn-t\-äÀ : io. ]Xm-]v knwKv. F.-F-kv., sSbn-\nwKv AtÊm-kn-tb-äv, IneskâÀtImþ-HmÀUn-t\-äÀ : …………………..……………… (F-Iv̳j³^m¡Â«n AwKw, Ine)
H¶mw Znhkw
09.30 – 09.45 a.m cPn-kvtS-j³
09.45 - 10.15 a.m DZvLm-S\ skj³, Imcy-]-cn-]mSn hni-Zo-I-cWw
10.15 - 10.30 a.m skj³ 1 ]cn-N-b-s -SÂ
10.30 – 10.45 a.m Nmb
10.45 – 11.00 a.m skj³ 2 ]o þ sSÌv
11.00 – 11.30 a.m skj³ 3 A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw tIc-f-¯nÂ
11.30 – 12.15 p.m skj³ 4 ]¦m-fn¯ Bkq-XW ]Inb
12.15 – 01.15 p.m skj³ 5 hÀ¡nwKv Kq¸v
01.15 – 02.15 p.m D¨ -£Ww
02.15 – 03.15 p.m skj³ 6 Ìmäkv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡Â
03.15 – 04.30 p.m skj³ 7 hnI-k\ tcJ X¿m-dm-¡Â
04.30 – 04.45 p.m Nmb
04.45 – 06.00 p.m skj³ 8 Bkq-XW Kma-k-`-/hmÀUvk`
7
06.00 – 06.45 p.m skj³ 9 AbÂ-k-`-/hmÀUv hnI-k\ kanXn
c - m w Z nhkw09.00 – 09.15 a.m. dnt¸mÀ«nwKv
09.15 – 09.30 a.m Xte-Zn-h-ks¯ ][m\ ]T-\m-\p- -h-§Ä (tIm-þ-HmÀUn-t\-äÀ)
09.30 – 11.00 a.m skj³ 10 ]²Xn tcJ X¿m-dm-¡Â
11.00 – 11.15 p.m Nmb
11.15 – 12.15 p.m skj³ 11 KpW-t`m-àm-¡sf Is- -¯Â
12.15 – 01.15 p.m skj³ 12 ]²Xn \nÀÆ-lW coXn-IÄ
01.15 – 02.00 p.m D¨`£Ww
02.00 – 02.45 p.m skj³ 13 ]²-Xn-I-fpsS tamWn-ä-dnwKpw \nÀÆ-lW Ie-- d p w
02.45 – 03.30 p.m skj³ 14 P\-]-Xn-\n[n DtZym-KØ _Ôw
03.30 – 04.00 p.m skj³ 15 t]mÌv sSÌv, ]cn-io-e\ hne-bn-cp-¯Â
04.00 - 04.30 p.m kam-]\w
8
9
skj≥ ˛ 11. hnjbw : ]cn-N-b-s∏-S¬
2. e£y߃ 1. ]cn-io-e\ ]¶m-fnIƒ°v Cu skjs‚ Ah-km\w
i. ]c-kv]cw t]cv ]d-bp-hm≥ IgnbpI
ii. Nne ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fp-sS-sb-¶n-epw -]-h¿Øn ]›m-Øew
a\- n-em-°m≥ Ign-bpI
3. kabw : 30 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw ]T-\-co-Xnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1]cn-N-b-s∏-S¬ 30 kw`m-jWw (Ip-dn∏v
1)
Ipdn∏v 1: (i) ]©m-b-Ø-Sn-ÿm-\-Øn¬ ]cn-N-b-s∏Smw
(ii) ]cn-N-b-s∏-Sp-tºmƒ t]cv, hln-°p∂ ÿm\w, FXm-asØ XhW saº-dm-
Ip-∂p, ]h¿Øn ]›m-Øew F∂o hnh-c-߃ ]¶pshbv°m≥ ]d-bpI.
(iii) Hcmƒ°v ]c-am-h[n kabw 30 sk°‚ v.
10
kzmKXw
skj≥ ˛ 1
\ap°v ]cn-N-b-s∏Smw?
\µn
• t]cv
• ÿm\w
• FXm-asØ XhW sXc-s™-Sp-°-s∏Sp∂p
• ]h¿Øn ]›m-Øew
11
skj≥ ˛ 2
1. hnjbw : ]o sSÃv
2. e£y߃ : ]cn-io-e-\-Øn\v apºv ]cn-io-e-\m¿∞n-bpsS Adnhv Af-°p∂p
3. kabw : 15 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw ]T-\-co-Xnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. tNmZy-t]-∏¿
(t^mdw 1)
Bap-Jhpw tNmZy-t]-∏¿ hnX-c-Whpw 5 Ah-X-cWw
Ipdn¸v1: (i) A®-Sn® tNmZy-t]-∏¿ ]cn-ioe\ ]¶m-fn-Iƒ°v hnX-cWw sNbvXv ka-b-_-
‘n-X-ambn ]qcn-∏n®v hmßp-I.
(ii) icm-icn Adn-hns‚ \ne-hmcw \n¿Æ-bn®v t]mÃv sSkv‰ns‚ dnkƒ´v Xmc-
Xayw sNøm≥ Xøm-dm°n hbv°p-I.
]o sSÃv, t]mÃv sSÃv tNmZy-t]-∏¿ sh°-Ww.
2. tNmZy-t]-∏¿
(t^mdw 1)
]o sSÃv 10 ]¶m-fn-Iƒ ]qcn-∏n-
°p∂p
12
tIcf C³Ìn-äyq«v Hm^v tem¡Â AUvan-\n-kvtS-j³apf-¦p-¶-¯p-Im-hv, XriqÀ þ 680 581
Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]-\-¯nsâ hnI-k\ ]²Xncq]o-IcWw þ ZznZn\ ]cn-io-e\w
t^mdw 1 : ]o sSÌvkabw: 15an\näv
(tNmZy-mhen)
1 Bkq-XW ]In-b-bnse taJem hn`-P-\-߃ GsX√mw?
D D¬]m-Z\w, tkh\w, ]›m-Øew
2 ]¥≠mw ]©-h-’c ]≤Xn Ime-b-fhv GXv?
D 2012 ˛ 2017
3 Kma-k-`-bnse AwK-߃ Bsc√mw?
D thm´¿ ]´n-I-bn¬ t]cp-≈-h¿
4 ]men-tb-‰ohv sIb¿ t]mP-IvSn\v Fkv.-kn.Fkv.]n/Sn.-Fkv.]n ≠p-Iƒ hIbn-
cp-Ømtam?
D ]mSn√
5 Kma ]©m-b-Øp-Iƒ°v ]›m-Øe taJ-e-bv°mbn FX iX-am\w XpI ]c-
am-h[n \o°n-hbv°mw?
D 45%
6 tImf-\n-bn-te-°p≈ \S-∏mX \n¿Ωm-W-Øn\v ]´n-I-h¿§ ]≤Xn hnlnXw hI-
bn-cp-Ømtam?
D hI-bn-cpØmw
7 Fkv.-kn.-F-kv.]n(TSP) t]mP-IvSp-I-fpsS \n¿∆-lW \nco-£W IΩ-‰n-bnse
AwK-߃ Bsc√mw?
D Xt±-i-`cW ÿm]-\-Ønse Fkv. kn/ Fkv.Sn AwK-߃
8 πm≥ tIm¿Un-t\-‰sd \n›-bn-°p-∂-Xmcv?
D ]©m-bØv
9 h¿°nwKv Kq∏ns‚ ]c-am-h[n AwK kwJy FX?
D 17
13
10 Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-t°-≠Xv Bcv?
D h¿°nwKv Kq∏v I¨ho-\¿
11 hnI-k-\-tcJ Xøm-dm-t°-≠Xv Bcv? Ft∏mƒ?
D D]kan-Xn, ]©-h-’c ]≤Xn Bcw` h¿jw
12 ]©m-b-Øp-I-fnse \n¿ΩmW ]h¿Øn-I-fpsS FÃnta‰v Xøm-dm-°p∂ tkm v‰v
shb¿ GXv?
D kpKa
13 t]mPIvSv tamWn-‰-dnwKv \n¿∆-ln-t°-≠Xv Bcv?
D h¿°nwKv Kq∏p-Iƒ
14 Pn√m Bkq-XW kan-Xn-bpsS saº¿ skI-´dn Bcv?
D Pn√m If-IvS¿
15 Fkv.-kn.Fkv.]n/Sn.F-kv.]n ^≠n¬ \n∂pw bphP\ hnI-k\ ]cn-]m-Sn-
Iƒ°mbn hI-bn-cp-tØ≠ XpI FX- i-X-am\w?
D 10 %
16 ]´n-I-PmXn/ ]´n-I-h¿§ hnZym¿∞n-Iƒ°v F≥S≥kv tIm®nwKn\v [\-k-lmbw
\¬Imtam?
D \¬Imw
17 s]mXp-hn-`mKw hnI-k\ ^≠v taJem hn`-P\w \S-tØ-≠Xv samØw XpI-
bpsS ASn-ÿ-m-\-Øn-emtWm?
D A√, h\nXm ]≤-Xnbv°v 10 % Dw hr≤¿/hnI-emwK ]≤-Xnbv°v 5% Dw Ign-
®p≈ XpI
18 A\n-hmcy kµ¿`-ß-fn¬ ]kn-U‚n\v GsXmcp h¿°nwKv Kq∏n-s‚bpw
sNb¿am≥ ÿm\w hln-°m-hp-∂-Xm-Wv. (i-cntbm/sXt‰m)?
D icn
19 kv]n¬ Hmh¿ t]mP-IvSp-Iƒ \n¿∆-lWw XpS-cp-∂-Xn\v Un.-]n.kn bpsS ap≥Iq¿
A\p-aXn tXtS-≠-Xpt≠m?
D C√. `cW kanXn Xocp-am\w aXn
20 ]≤-Xnbv°v A¥na cq]w \¬Ip-∂-Xn¬ Ãnb-dnwKv IΩ-‰n°v ]¶pt≠m?
D D≠v
14
skj≥ ˛ 31. hnjbw : A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw tIc-f-Øn¬
2. e£yw 1. ]cn-io-e\ ]¶m-fnIƒ Cu skjs‚ Ah-km\w
i A[n-Imc hntI-µo-Ic-W-Øns‚bpw P\-Io-bm-kq-X-W-Øn-
s‚bpw ]m[m\yw, ]tXy-IX F∂nh hni-Zo-I-cn-°pI
ii A[n-Imc hntI-µo-Ic-W-Øns‚ HºXv F Iƒ hni-ZoIcn-°p-
I.
3. kabw : 30 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]T\coXnbpw :
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1, 2, 3A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw 5 s_bn≥ tÃmanwKv
(Ip-dn∏v ˛ 1)
Ipdn∏v 1: ss…Uv 2¬ sImSpØ hmNIw ]q¿Øo-I-cn-°m≥ km[n-°ptam F∂v
]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-tfmSv tNmZn-°p-I. ]q¿Æ hmNIw tcJ-s∏-Sp-Øn-
bn-´p≈ ss…Uv3 ImWn-°p-I. AXns‚ A¿∞w N¿® sNøp-I.
Ipdn∏v 2: tIµo-Ir-X `c-WtØ-°mƒ hntI-µo-Ir-X `c-W-Øn-s‚ ]tXy-I-X-
Iƒ hnh-cn-°p∂tXmsSm∏w AXn¬ tIc-f-Øns‚ ]m[m-\yhpw hni-
Zo-I-cn-°pI (ss…Uv 4).-tI-c-f-Øns‚ A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-c-W-Øns‚3F-Iƒ°v D]-cn-bmbn Imcy-߃ \n¿∆-ln-®n-´p≠v F∂v kqNn-∏n-°p-I.
AXn¬ \n∂pw 9F Iƒ F∂ ss…Untebv°v IS-°p-I.
Ipdn v 3: 9F’s F∂ enÃv Ah-X-cn-∏n-°p-I.A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-c-W-Øn\v tZiob
Xe-Øn¬ 3F’s BWv hni-I-e\ hnt[-b-am-Ip-∂-Xv. F∂m¬ tIc-f-
Øn¬ 6F’sA[n-I-ambn \¬In-bn-´p≈ hnhcw Du∂n-∏-d-bp-I(ss…Up-
Iƒ 5,6).
Ipdn v 4: ]mtZinI ]iv\-߃ Is≠-Øm\pw, ]mtZ-inI hn -h-߃ cq]o-Icn-
°m\pw, ]mtZ-inI ]cn-lmc am¿§-߃ Bcm-bm≥ D≠mb kwhn-[m-
\-amWv -]m-tZ-in-I-k¿°m¿.-P-\-ß-fpsS DS-a-ÿ-Xm-t_m-[hpw-D-d-∏p-h-
cp-Øp-∂p.
2. ss…Uv 4A[n-ImchntI-µo-Ic-Ww ˛ tIc-f-Øn¬ 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw (Ip-dn∏v ˛ 2)
3. ss…Uv 5,6A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw - 9F’s 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw (Ip-dn∏v ˛ 3)
4. ss…Uv 7]mtZ-in-I `cWw˛ ]tXy-I-X-Iƒ 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw (Ip-dn∏v ˛ 4)
15
skj≥ 3
A[n-Im-c- hn-tI-µo-I-cWw
tIc-f-Øn¬
tIµØnen-cn -°p∂ 20 t]¿
amXw hnNm-cn-®m¬ .
tIµØnen-cn-°p∂ 20 t]¿
amXw hnNm-cn-®m¬ bYm¿∞ P\m-
[n-]Xyw ]h¿Ø-n∏n°m-≥ Ign-
bn√. AXv Hmtcm Kma-Øn-sebpw
P\-߃ ASn-Ø- n¬ \n∂v apI-fn-
te-°v ]h¿Ø-n-∏-n-t°-≠-Xm-Wv .
A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw tIc-
f-Øn¬
Npa-X-e-Iƒ
ÿm]-\-ßfpw DtZym-K-ÿcpw
^≠v
[\-hn-tI-µo-I-cWw kwÿm\ _P-‰ns‚
`mK-am-°n.
A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw ˛ tIc-f-Øn¬
P\-Io-bm-kq-X-W-ØneqsS
A[n-Im-c-hn-tI-µo-I-cWw 9F’s• Functions (Npa-X-e-Iƒ)
• Functionaries (ÿm]-\-ßfpw Poh-\-
°mcpw)
• Fund ([\w )
4. Framework (N´-°qSv )
5. Freedom (kzmX-¥yw)
6. Facilitation (]cn-t]m-jWw)
7. Fraternity (kulrZw)
8. Functioning (effective) - (]h¿Ø-\w
˛ Imcy£aX )
9. Futuristic (`mhn ap∂n¬ I≠v)
16
skj≥ ˛ 41. hnjbw : ]¶m-fnØ Bkq-XW ]Inb
2. e£yw 1. ]cn-io-e\ ]¶m-fnIƒ Cu skjs‚ Ah-km\w
i ]mtZ-inI ]²Xn Bkq-XW ]InbbpsS ]m[m\yw hni-
Zo-I-cn-¡m³Ign-bpI
ii ]mtZ-in-Im-kq-X-W- nse hnhn[ L«-§Ä ]«n-I-s -Sp- m³
Ign-bpI
3. kabw : 45 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn, Kq∏v N¿®-bv°p≈ thZn-Iƒ
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. s s … U v
1,2,3,4tIkv 1
BapJw, Bkq-XW ]In-b-˛-]m-[m-\yw 20 tIkv ÃUn(Ip-dn-∏v 1)
Ipdn¸v 1 : (i) BZy 5 an\n-«n ssÉUv 3 ]ZÀin-¸n¨v ]¦m-fn-Isf Bdv Kq¸m¡nXncn-¡p-I.
(ii) Kq¸n \n¶pw Hcmsf hoXw dnt¸mÀ«v sN¿m³ sXc-sª-Sp-¡m³Bh-iy-s -Sp-I.
(iii) Hmtcm Kq¸n\pw tIknsâ Hcp ]IÀ¸v \ÂIn AXv hmbn¨v NÀ¨sN¿m³ Bh-iy-s¸-Sp-I. tIkv hmbn¨v Kq¸n NÀ¨ sN¿m-\pÅBsI kabw 15 an\n-äm-sW¶v ]¦m-fn-Isf HmÀ½-s¸-Sp-¯p-I.(ssÉUv3).
Ipdn¸v 2 : NÀ¨ XoÀ¶-bp-Ss\ GsX-¦nepw Hcp Kq¸n-t\mSv tIknsâ \nK-a\wAh-X-cn- n-¡m³ Bh-iy-s -Sp-I. aäv Kq¸p-IÄ¡v Iq«n-t¨À¡-en\v Ah-kcw \ÂIn-bm aXn. BsI kabw 10 an\n-äv. (ssÉUv4). s_©-an³ ^m¦vfnsâ D²-cWn kqNn- n v Imcy-£-a-amb Bkq-XWw Bh-iy-am-sW¶v ]dªv Ah-km-\n-¸n-¡p-I. (ssÉUv 5 Dw 6 Dw).
Ipdn¸v 3 : (i) Bkq-X-W-¯nsâ hnhn[ L«-§Ä ssÉUv 7 h¨v hni-Zo-I-cn-¡p-t¼mÄ CXn Hmtcm L«-¯n-\p-apÅ ]k-àn¡v Du¶Â \ÂIp-I.
2. ss…Uv 5,6Bkq-XWw ]cm-P-b-s∏-´m¬ ! 10 tIkv ÃUnhni-I-
e\w (Ipdn-∏v 2)
3. ss…Uv 7,8Bkq-XWØns‚ hnhn[ L´-߃ 15 Ah-X-cWw(Ip-dn∏v 3)
17
Cu L«-§Ä XpSÀ¶v hcp¶ skj-\p-I-fn hni-Z-ambn NÀ¨sN¿-s¸-Sp-¶-Xn\m lkz-ambn kqNn-¸n-¨m amXw aXn, hni-Zo-I-cWw th-. XpSÀ skj-\p-I-fn CXnse Hmtcm L«-§fpw]tXyIw hni-Zo-I-cn¡pw F¶v kqNn-¸n-¡p-I.
(ii) Bkq-XW NI¯nsâ ASnkvYm\-¯n Bkq-X-W-¯nsâ]m[m\yw ssÉUv 8 sâ klm-b-t¯msS hni-Zo-I-cn¨psIm-v skj³Ah-km-\n- n-¡p-I.
tIkv1:
`n∂-ti-jn-bp≈-h¿°m-bp≈ ]≤Xnbn¬ ˛ `n∂m-`n-]mbw
12˛mw ]≤Xn am¿§-tc-J-b-\p-k-cn®v n∂tijn-bp-≈-h¿°v t]mPIvSv hbv°-W-sa-
∂Xv \n¿t±in-®n-cp-∂-Xn≥ ]Imcw aXn-b-∂q¿ Kma-]-©m-b-Øn\v A©v e£w cq]°v
ap-N-I-hm-l\w hmßp-∂-Xn-\mbn t]mPIvSv Xøm-dm°n AwKo-Im-chpw hmßn. ]t£
At]-£-I-¿ C√m-Ø-Xn-\m¬ B h¿jw ]≤Xn \S-∏nembn-√. kv]n¬ Hmh¿
t]mPIvSmbn ASp-Ø-h¿jw ho≠pw Bdv e£w cq]bv°v t]mPIvSv h®p AwKoImcw
t\Sn. ]kvXpX h¿jw 44 KpWt`m‡m-°-ƒ At]-£-n°pIbpw sNbvXp. F∂m¬
]©m-bØv saº¿am¿ Ah-cpsS hm¿Un¬ Hcmƒs°-¶nepw hml\w sImSp-°-Ww
F∂v hmin- ]nSn®-Xn-\m¬ N¿® Ae-kn. X≥ h¿jhpw t]mPIvSv \S-∏n-em-°p-hm≥
km[n-°msX t]mbn. ASpØ h¿jw 23 hm¿Up-I-fn¬ Hcmƒ°p-hoXw sImSp-°-
Ø° coXn-bn¬ 15 e£w cq]bv°p≈ t]mPIvSn\v AwKo-Imcw t\Sn. ]≤Xn \S-∏n-
em-°p-hm≥ KpW-t`m‡r ]´nI Xøm-dm-°m≥ IqSnb Ãm≥UnwKv IΩn‰n tbmKw
Xocp-am-\-sa-SpsØ-¶nepw hml-\-Øns‚ hnebnep-≠mb h¿≤-\hv aqew 20 hml\w
amXta hmßm≥ Ignbq. Bb-Xn-\m¬ 20 hm¿Up-Iƒ°v Cu h¿jhpw ASpØ
h¿jw a‰p hm¿Up-Iƒ°pw F∂v Xocp-am-\-sa-Sp-Øp. ap≥K-W\ \¬tI≠ 20 hm¿Up-
Iƒ GsX∂v Xocp-am-\n-°p-∂-Xn¬ ]©mbØv ho≠pw ]cm-P-b-s∏-´p. t]mPIvSv \S-
∏n-em-°m-\p-am-bn-√.
F¥vsIm≠v Cßs\ kw`-hn®p? Cu Ahÿ Hgn-hm-°m≥ F¥v sNø-W-am-bn-
cp∂p?
18
skj≥ 4
]¶m-fnØ Bkq-XW ]Inb \ap°v aXn-b-∂q¿ ]©m-bØnte°v t]mImw
`n¶-ti-jn-bp-Å-hÀ¡mbpÅ ]²-Xn-bn `n¶m-`n-]mbw
N¿®-bn-eqsS F¥v Is≠Øn?
\nK-a\w Ah-X-cn-¸n¡mw ?
– Ah-X-cWw : 3 an\n«v– Iq«n-t¨À¡Â : 5 an\n«v– tImUo-I-cWw : 2 an\n«v
BsI 10 an\n«v
`n∂-ti-jn-bp-≈-h¿°p≈ ]≤-Xn-bn¬
`n∂m-`n-]mbw
• tIkv– Kq¸v Xncn-b : 5 an\n«v– hmb\ : 3 an\n«v– NÀ¨ : 4 an\n«v– \nK-a\w : 3 an\n«v
BsI 15 an\n«v
\Ωƒ Bkq-XWw sNøm≥
]cm-P-b-s∏-Sp-I-bm-sW-¶n¬
]cm-P-b-s∏-Sm≥ Bkq-XWw
sNøp-I-bmWv .
s_©-ao≥ ^mMv¢o≥
Imcy-£-ahpw ^e-]-Zhpw Bb]²Xn \nÀÆ-lW¯n\v F´v
sN¿Ww?
Bkq-XWw
19
7
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq v
AhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv dnt mÀ«v
tÌ¡vtlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`
hnI-k\ tcJ(I-c-Sv)
]²Xn tcJ(I-c-Sv)
hnI-k\skan-\mÀ
hnI-k-\-tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän
¹m³
AbÂk
Nˬ
\µn
20
skj≥ ˛ 51. hnjbw : h¿°nwKv Kq∏v
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v h¿°nwKv
Kq∏ns‚:-
i. ]m[m\yw hni-Zo-I-cn-°m≥ Ign-bpI
ii. LS-\, AwK-߃ Bcv F∂v hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bpI
iii. Npa-X-e-Iƒ hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bpI
iv. ]h¿Ø-\-Øn¬ Sow h¿°ns‚ ]m[m\yw hni-Zo-I-cn-°p-hm≥
Ign-bpI
3. kabw : 60 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1,2,3F¥mWv h¿°nwKv Kq∏v? 5 ]¶m-fnØ Ah-X-
cWw(Ip-dn∏v 1)
Ipdn∏v 1 : πm\nwKv NI-Øn¬ h¿°nwKv Kq∏v LS-I-Øn-te°v i≤ £Wn-
°pI.(ss…Uv 1, 2, 3).B-kq-XW kan-Xn-Iƒ BsW-∂-Xn\v Du∂¬
\¬Ip-I.
2. ss…Uv 4, 5, 6,
7
h¿°nwKv Kq∏v F¥n\v? 15 ]cn-io-e\ sKbnw(Ip-
dn∏v 2)
3. ss…Uv 8h¿°nwKv Kq∏v ˛ LS\ 10 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw
4. ss…Uv 9, 10h¿°nwKv Kq∏pIƒ GsXms°? 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw
5. ss…Uv 1 1 ,
1 2 s s I ] p -
kvXIw/am¿§-
tcJ
h¿°nwKv Kq∏ns‚ Npa-X-e-Iƒ, DØ-c-hm-
Zn-Ø-߃10 \ n b - ¥ n X
hmb\(Ipdn∏v 3)
6. s s … U v
1 3t^m¿am‰ v ,
s N ° v
e nà vssI]p -
kvXIw/am¿§-
tcJ
\ap°v h¿°nwKv Kq∏v LS-\sb ]cnN-b-
∏Smw15 K q ∏ v
]h¿Ø\w(Ipdn∏v
4)
21
Ipdn∏v 2 h¿°nwKv Kq∏v F¥n\v? \ap°v t\m°mw.
Su∆¬ Kbnw kwL-Sn-∏n-°p-I.
S∆¬ sKbnw
• ap≥Iq´n I-cp-Xnb S∆¬ tÃPn\v ap∂n-embn Hcp Itk-c-bn¬ CSpI
• ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-tfmSv (Ip-d-™Xv 10 t]sc-¶n-epw) Hmtcm-cp-Ø-tcmSpw
B S∆¬ FSpØv GsX-¶nepw Hcp]tbmKw ImWn-°p-hm≥ ]d-bpI,
Hcmƒ ImWn® D]-tbmKw a‰mcpw Bh¿Øn-°-cpXv
(apJw XpS-bv°p-I, ssIXp-S-bv°p-I, Xe-bn¬ sI´p-I, tXmfn¬ CSp-
I, DSp-°p-I, F∂nßs\ hyXyÿ `mh-߃ cq]w sIm≈mw).
Hcp hkvXp-hn-s‚ D]-tbmKw kw_-‘n®v hyXyÿ `mh-߃ cq]w
sIm≠-Xp-t]mse Htc ]iv\sØ hnhn[ ho£W tImWn-eqsS ImWp-
Ibpw, AXn-eqsS ]iv\-Øns‚ kaK ho£Ww cq]w sIm≈p-∂-
Xn\pw D≈ ]In-b-bmWv hyXyÿ Bib ˛ \n¿t±-i-߃ ka-\z-bn-
∏n-°¬ coXn F∂v hy‡-am-°p-I. h¿°nwKv Kq∏v cq]o-I-c-W-Øn¬
s]mXp- -c-W-Øns‚ ssXam-\-ß-fmb P\-]-Xn-\n-[n-Iƒ, DtZym-K-ÿ¿,
]uc-k-aqlw F∂n-h¿°v ]m[m\yw \¬Ip-∂Xv CØcw ka-\z-bsØ
ASn-ÿm-\-am-°n-bm-sW∂v t_m[y-s∏-Sp-Øp-I.
hyXyÿ tImWp-I-fn¬ \n∂pw, Zni-I-fn¬ \n∂pw, tkmX- p-I-fn¬
\n∂pw Dcp-Øn-cn-bp∂ Bi-b-ßfpw, ]iv\ ]cn-lmc \n¿t±-i-ßfpw
kzoI-cn®v apt∂m´v t]mIm≥ h¿°nwKv Kq∏v Xøm-dm-h-W-sa∂v kqNn-
∏n-°p-I.
Ipdn∏v 3 h¿°nwKv Kq∏ns‚ DØ-c-hm-Zn-Ø-߃ ssI∏pkvX-I-Øn¬ (t]Pv 13)
Dƒs∏-Sp-Øn-bn- p-≠v. AXns‚ ]I¿∏v H‰t\m -Øn¬ hmbn-°m≥ \n¿t±-
in-°p-I.
Ipdn∏v 4(i) ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Isf \mev Kq∏p-Iƒ B°p-I.
(ii) GsX-¶nepw \mev h¿°nwKv Kq∏p-I-fn-te-°p≈ 4 t\man-t\-j-\p-Iƒ
(Nne sX‰p-Iƒ D≈-h ˛ ^m°¬´n t\csØ Xøm-dm-°n-bXv) Hmtcm
Kq∏n-\pw, sN°v enÃv klnXw sImSp°pI.
(iii) sN°v enÃns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ h¿°nwKv Kq∏ns‚ LS-\bpw AwK-
Xzhpw km[q-I-cn-°m-hp-∂-XmtWmsb∂v ]cn-tim-[n-°p-hm≥ ]d-bp-I.
(iv) GsX-¶nepw Hcp Kq∏ns\ Ah-X-cn-∏n-°p-hm≥ £Wn-°p-I.
(v) Ah-cpsS \nK-a-\-ß-fnse icnbpw sX‰pw am¿§-tcJ/ssI∏p-kvXIw D≤-
cn-®p-sIm≠v hni-Zo-I-cn-°p-I.
(vi)h¿°nwKv Kq∏v cq]o-I-c-W-Øn¬ am¿£-tc-J-bnse \n_-‘-\-Iƒ i≤n-
°-W-sa∂v Hm¿Ωn∏n-®p-sIm≠v skj≥ Ah-km-\n-∏n-°p-I.
22
2
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq v
AhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv dnt mÀ«v
tÌ¡vtlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`
hnI-k\ tcJ
(I-c-Sv)
]²Xn tcJ(I-c- Sv)
hnI-k\ skan-\mÀ
hnI-k-\- tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän
¹m³
AbÂk
Nˬ
skj≥ 5
h¿°nwKv Kq∏v
F´mWv hÀ¡nwKv Kq¸v?hÀ¡nwKv Kq¸v F´n\v?
S∆¬ sKbnw
Xt±-i- kz-bw-`-c-W -Øm-]-\-§-fnse Bkq-XW kan-Xn-IfmWnh
hÀ¡nwKv Kq¸v F´n\v?
• hyXyØ ho£-W-§Ä,hnhn[ Bi-b-§Ä, \nÀt±-i-§Ä , apX-em-b-h-bpsS ka-\zbw þ ]e tImWp-I-fnÂ\n¶v, Zni-I-fn \n¶v,tkmX-Êp-I-fn \n¶v
6
Triangulation
P\-]-Xn-\n[n
DZm: ]mtZ-inI s]mXp- -c-W- nsâ
ssXam-\-§Ä
23
hÀ¡nwKv Kq v LS-\-bpw AwK-§fpw
F´mWv Cu ka-\zbw?
• hyXyØ ]Xn-\n-[n-IÄ• hyXyØ hyàn-IÄ• hyXyØ ho£-W-§Ä• hyXyØ ]cn-lmc \nÀt±-i-§Ä
• AwK-߃ : 7 apX¬ 17 hsc• Izmdw 1/3• sNb¿t]-gvk≥ (P-\-]-Xn-\n-[n),• I¨ho-\¿ (D-t±ym-K-ÿ/≥)• sshkvsN-b¿t]-gvk¨ ˛ ]mtZ-inI
hnZ-KvZ[/≥• AwK-߃• 1/3 kvXoIƒ• F√m hn`m-K-߃°pw ]mXn-\n[yw
][m\ hÀ¡nwKv Kq¸p-IÄ
1. IW-°p-Iƒ, tcJ-Iƒ, P\-tk-h\w
2. Irjn, A\p-_‘ taJ-e-Iƒ
3. arK-kw-c-£-Ww, £oc-hn-I-k\w
4. a’y-_-‘\w
5. s]mXp-a-cm-aØv (Du¿÷w,
sshZypXn Dƒs∏sS
6. ZmcnZy eLq-I-cWw
7. kmaq-ly-t£aw
8. ]´n-I-PmXn hnI-k\w
9. ]´n-I-h¿§ hnI-k\w
10. kvXoI-fp-tSbpw Ip´n-I-fp-tSbpw
hnk\w
11. BtcmKyw
12. IpSn-sh-≈w, ipNnXzw
13. ]m¿∏nSw
hÀ¡nwKv Kq¸v: Npa-X-e-IÄ
• Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°¬
• Kma/ hm¿Uv k`m hnh-c-߃
• D]-tZ-i-߃
• t]mP-IvSp-Iƒ Nn´-bmbn Xøm-dm-°¬
• A°m-Z-anI klmbw
• tamWn-‰-dnwKv
D¯c-hm-Zn- -§Ä
• sNb¿ t]gvk¨
• sshkv sNb¿ t]gvk¨
• I¨ho-\¿
• AwK-߃
24
\ap°v h¿°nwKv Kq∏p-I-
fpsS Is≠Ømw
Kq∏v ]h¿Ø\w
\µn
25
skj≥ ˛ 61. hnjbw : Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°¬
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
(i) Ãm‰kv dnt∏m¿´ns‚ ]m[m\yw hni-Zo-I-cn-°phm≥ Ign-bpI.
(ii) Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°p-∂-Xn-\p≈ \S-]-Sn-Iƒ hni-Zo-I-
cn-°p-hm≥ Ign-bpI
(iii)Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°p-∂-Xn¬ ÿnXn hnhc IW-°p-
Iƒ°p≈ ]m[m\yhpw tkmX- p-Ifpw hni-Zo-I-cn-°p-hm≥
Ign-bpI
(iv)Ãm‰kv dnt∏m¿ v Xøm-dm-°p-∂-Xn\v \n¿∆-lW DtZym-K-ÿs‚
]¶v hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bpI
(v)Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°p-∂-Xn\p≈ I¿Ω-]-cn-]mSn Xøm-dm-
°p-hm≥ Ign-bpI
3. kabw : 60 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1,2,3,4Ãm‰kv dnt∏m¿´v F¥v? F¥n\v? 10 s_bn≥ tÃmanwKv,
]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ip-dn∏v 1)
2. ss…Uv 5, 6, 7Ãm‰kv dnt∏m¿´ns‚ LS\ 10 \nb- ¥nX hmb\
(Ip-dn∏v 2)
3. ss…Uv 8Xøm-dm-°p∂ \S]Sn-Iƒ 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw
4. ss…Uv9Ãm‰kv dnt∏m¿´n¬ ÿnXn hnhc IW-°p-
Iƒ ˛ Bh-iy-I-X, ]m[m\yw5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ip-dn∏v 3)
5. ss…Uv10, 11hnh-c-߃ Fßs\ tiJ-cn°mw? 15 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ip-dn∏v 4)
6. ss…Uv 12h¿°nwKv Kq∏ns‚ DØ-c-hm-Zn-Ø-߃ 10 Ah-X-cWw
7. ss…Uv 13kwib\nhm-cWw 5 N¿®
26
Ah-X-cW Ipdn∏v
Ipdn∏v 1: (i) Bkq-XW ]In-b-bn¬ Ãm‰kv dnt∏m¿´v F¥m-sW∂v s_bn≥
tÃman-ßneqsS Is≠-Øp-I. A`n-]m-b-߃ Nm¿´n¬ tcJ-s∏-Sp-Øp-
I (I-gn-hXpw t]mk-‰ohv Imcy-߃ ]cm-a¿in-°p-I).
(ii) Ãm‰kv dnt∏m¿´pI-fpsS t]mcm-bva-Iƒ Nq≠n-°m-Wn-°m≥ Nmb-bp-
≠m-°p∂ DZm-cWw Ah-X-cn-∏n-°p-I. shdpw ]Øv cq] sNe-hm°n
hmßp∂ Nmb Xøm-dm°n Xcm≥ \Ω-tfmSv At\z-jn-°p∂ Imcy-ß-
fmWv. With sugar or without sugar; black or milk tea;
strong, medium or light, F∂m¬ 10 e£w cq] apX¬ apS-°p
hcp∂ hr≤-k-Z-\-Øns‚ t]mPIvSv ]kvXpX taJ-e-bpsS Ãm‰kv
FSp-°m-sX-bmWv Xøm-dm-°p-∂Xv F∂ t]mse-bp≈ DZm-l-c-W-߃
]cm-a¿in®v Ãm‰kv dnt∏m¿´n-s‚ ]m[m\yw hni-Zo-I-cn-°mw.
Ipdn∏v 2: Bkq-XW am¿§-tc-J-bnse JWvUnI 11.3 ZpX-K-Xn-bn¬ hmbn-°p-hm≥
]d-bp-I.
Ipdn∏v 3: hnh-c-Øns‚ A`m-h-Øn-ep≈ Bkq-XWw Bkq-X-Wta A√ F∂v
ASn-h-c-bn´v Ah-X-cn-∏n-°-Ww.
Ipdn∏v 4: (i) ZznXob hnh-c-߃ hnhn[ tkmX- p-Iƒ kw_-‘n® hnhcw \¬Ip-
I.
]©m-bØv eh¬ Ãm‰n-‰nIvkv e`y-am-sW∂pw AXnse ÿnXn hnhc-
I-W-°p-Iƒ D]-tbm-Kn-t°-≠-Xns‚ Bh-iy-I-Xbpw ]cm-a¿in-°p-I.(-
]-©m-bØv seh¬ Ãm‰n-‰n-Ivkns‚ ]I¿∏v Icp-Xn-bn-cn-°pI; ]Z¿in-
∏n-°p-I.). IqSmsX hnhn[ hIp-∏n-I-fnse DtZym-K-ÿ-cpsS tbmKw hnfn-
∏n®v ZznZob hnh-c-ß-fpsS e`y-X-sb-Ip-dn®v Bcm-bp∂p Ah tiJ-cn-
°p\pw ]d-bp-I.
]©m-b-Ønepw Hm^o-kp-I-fnepw a‰pw e`y-amb dnt∏m¿´p-Iƒ, ap≥
hnI-k\ tcJ-Iƒ, cPn-Ã-dp-Iƒ, dnt°m¿Up-Iƒ apX-emb ZznXob
tkmX- p-I (Secondary Sources) fn¬ \n∂pw [mcmfw Um‰/hnhcw.
(ii) ]mY-anI hnh-c-߃
• ]mtZ-in-I-ambn e`y-amb a\pjy hn`-h-ß-fmb IpSpw-_-io, AwK-\-
hmSn Poh-\-°m¿, Bim-h¿°¿am¿, ¢∫v AwK-߃, k∂≤ kwL-
S-\-Iƒ XpS-ßn-b-h-cpsS klm-b-tØmsS hnh-c-߃ tiJ-cn°m≥
Ignbpw F∂v t_m[y-s∏-Sp-Øp-I.
27
• Bb-Xn-tebv°v hnhn[ kwL-S-\-I-fmb IpSpw-_-io, kmap-Zm-bnI
kwL-S-\-Iƒ, ¢∫p-Iƒ, ]mS-tiJc kan-Xn, ]n.-Sn.F XpSßnb-h-cp-
ambn N¿®-Iƒ kwL-Sn-∏n-°p-I.
• hm¿Up-I-fn¬ \n∂v dnt∏m¿´v e`n-°p-I-bm-sW-¶n¬ AXns\ ]©m-
bØv Xe-Øn¬ tImUo-I-cn®v h¿°nwKv Kq∏n\v \¬Im≥ km[n-
®m¬ \√-Xm-sW∂v Adn-bn-°Ww.
28
2
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq vAhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv
dnt¸mÀ«vtÌ¡v
tlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`hnI-k\ tcJ
(I-c-Sv)
]²Xn tcJ
(I-c-Sv )
hnI-k\ skan-\mÀ
hnI-k-\-tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän
¹m³
AbÂk` NÀ¨
skj≥ 6
Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°¬
Ìmäkv dnt¸mÀ«v þ F v?Ìmäkv dnt¸mÀ«v þ F´n\v?
• Hmtcm taJ-e-bp-sSbpwþ AhØ Adn-bp-¶-Xn\vþ hnIk\ hnS-hp -IÄ Is- --¯p-¶-Xn\vþ hnIk\ hnS-hp-IÄ \nI¯p¶-Xn-\pÅ
X´-§Ä Bhn-jvI-cn¡p-¶-Xn\v
• Hmtcm taJ-e-bp-sSbpw AhØm hni-I-e-\ dnt¸mÀ«v
LS\
• taJ-e-bpsS C¶s¯ AhØ• \S-¸n-em-¡nb t]mP-IvSp-I-fpsS hni-Zmw-
i-§Ä• \S¸p t]mP-IvSp-I-fpsS hni-Zmw-i-§Ä• e£yw ssIh-cn¨ t]mPIvSpIÄ, Imc-W-
§Ä• e£yw ssIh-cn¡m¯ t]mPIvSpIÄ,
Imc-W-§Ä
LS\...
• \S- n-em-¡m³ Ign-bmsX t]mb t]mP-IvSp-IÄ
• hIp-¸p -I-fpsS/CXc GP³kn-I-fpsSt]mP-IvSp-IÄ/]cn-]m-Sn-IÄ
• BkvXn-I-fpsS D]-tbmK £aX• ]qÀ¯o-I-cn-¡m¯ t]mP-IvSp-IÄ• ]iv\ hni-I-e-\-hpw, ]cn-lmc km²y-X-
Ifpw
29
X¿m-dm-¡p¶Xn\pÅ \S-]-Sn-IÄLS\...
• \b kao-]-\w, Imgv¨-¸m-Sv, hnI-k\X´w
• kaK ]cn-]mSn• hn`h kam-l-cWw
• hnhc tiJ-cWw• tImUo-I-cWw, A]-K-Y\w• tÌ¡v tlmÄUÀ NÀ¨• AhØm hni-I-e\w• IcSv dnt¸mÀ«v• A´na dnt¸mÀ«v
“ØnXn hnhcIW¡pfnÃmsXBkq-XWw km[y-aÔ
No Planning without‘Data’
hÀ¡nwKv Kq¸-nsâ D¯-c-hm-Zn¯w
• _‘-s∏´ h¿°nwKv Kq∏p-Iƒ ZznXo-bhpw
]mY-an-I-hpw, ÿnXn-hn-h-c-°-W-°p-Iƒ
tiJ-cn®v Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-°p-I-.
• ta¬Ø-´v ]©m-b-Øp-Iƒ°v ssIam-d¬/
IogvØ´v ]©m-b-Øp-I-fn¬ \n∂v tiJ-cn-
°¬ (]-©m-b-Øp-I-ƒ°v amXw)
ZznXobw(sk¡−dn)
]©m-b¯v seh Ìmän-ÌnIvPnÃm-Xe dnt¸mÀ«p-IÄ
ap³ hnI-k\ tcJ-IÄ]T-\-§ÄcPn-Ì-dp-IÄhnhn[ hIp- p-I-fn \n¶pÅkvYnXnhnh-c-I-W¡pIÄ
ZznXobw(sk¡−dn)
]©m-b¯v seh Ìmän-ÌnIvPnÃm-Xe dnt¸mÀ«p-IÄ
ap³ hnI-k\ tcJ-IÄ]T-\-§ÄcPn-Ì-dp-IÄhnhn[ hIp- p-I-fn \n¶pÅkvYnXnhnh-c-I-W¡pIÄ
30
skj≥ ˛ 71. hnjbw : hnI-k\ tcJ Xøm-dm-°¬
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v(i) hnI-k-\-tc-JbpsS LS-\bpw DÅ-S-¡hpw hni-Zo-I-cn-¡p-hm³Ign-bpI(ii)hnI-k-\tcJ -X¿m-dm-¡p-¶-Xn\pÅ \S-]-Sn-IÄ hni-Zo-I-cn-¡p-hm³ Ign-bpI
3. kabw : 30 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn, Kq∏v ]h¿Ø-\-Øn-\p≈ thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1,2,3hnI-k-\-tcJ ˛ F¥,v ]m[m\yw 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ip-dn∏v 1)
2. ss…Uv 4, 5, 6
ssI]p-kvXIw,
a m ¿ § - t c - J ,
hnI-k\ tcJ-
Iƒ
hnI-k-\-tcJ ˛ LS-\, D≈-S-°w, hnj-b-
߃20 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ip-dn∏v 2)
3. ss…Uv 7kwib\nhm-cWw 5 N¿®
Ipdn∏v 1:
Ãm‰kv dnt∏m¿´n¬ \n∂mWv hnI-k\ tcJ Xøm-dm-°p-∂-Xv F∂v]cm-
a¿in-°p-I.
Ipdn∏v 2:
(i) ]¶m-fn-Isf ]Øv Kq∏p-I-fm°pI. Xt±-i`-cWw˛4 : ]¶m-fnØ Bkq-
XWw ssI∏p-kvXIw (A-≤ymbw 2) hmbn-°m≥ Bh-iy-s∏-Smw. hmb-
\-°n-S-bn¬ ][m\ t]mbn‚p-Iƒ ]cn-io-e-I≥ D≤-cn-®m¬ \√-Xm-Wv.
hnI-k\ tcJ Xøm-dm-°¬ Hcp tcJ NS-ßn\v A®-Sn-°pI F∂-X√,
adn®v Xt±-i-kzb`c-W-ÿm-]-\Øns‚ A©v h¿jsØ hnI-k\
Imgv®-∏m-SmWv F-∂p≈ Bibw ]¶v shbv°Ww
(ii) hnI-k\ tcJ-bpsS LS-\, hnj-b-߃ F∂nh hy‡-am-°p∂ Xc-
Øn¬ Ign-bp-sa-¶n¬ \√ Nne hnIk\ tcJ-I-fpsS tIm∏n Hmtcm
Kq∏n\pw t\m°m≥ sImSp-°p-I.
31
5
`mKwþ 2
13 þhnj-b-ta-J-e-IÄ
AhØ
]iv\-§Ä
]cn-lm-c-amÀ¤-§Ä
]hÀ¯\ hne-bn-cp-¯Â
hnI-k\ km[y-X-IÄGsä-Sp-¡m-hp¶]hÀ -\§Ä
4
`mKwþ 1
s]mXphnh-c-§Ä
`q]-IrXn
P\-kwJy
kmaqlnI þ kmwkvIm-cnI þ km¼- nI ØnXn
skj≥ 7
hnI-k\ tcJ Xøm-dm-°¬
hnI-k\ tcJ
]m[m\yw• ZÀi\ tcJ• ZoÀL-Ime hnI-k\ ]cn-t]£yw• ØnXn hnhc IW-¡p-I-fn AhØm
hni-I-e\w• \bw, X´w, Gsä-Sp-t¡---Xmb ]hÀ¯-
\-§Ä
hnI-k\ tcJ
• hnI-k\ tcJ ]cn-N-b-s¸-SWw– (amÀ¤-tcJ JÞnI 11.8 )• LS\, DÅ-S¡w– (amÀ¤-tcJ A\p-_Ôw 8)
2
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq v
AhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv
dnt¸mÀ«vÌmäkvdnt¸mÀ«v
tÌ¡vtlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`
hnI-k\ tcJ
(I-c-Sv)
]²Xn tcJ(I-c-Sv)
hnI-k\ skan-
\mÀ
hnI-k-\-tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän ¹m³
AbÂk NÀ¨
]iv\ ]cn-lmchni-I-e\w
]mtZ-inIAhØmhni-I-e\w
32
skj≥ ˛ 81. hnjbw : Bkq-XW Kma/hm¿Uv k`
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
i Kma-k- bpsS A[n-Im-c-§Ä, D -c-hm-Zn- -§Ä F¶nh ]«n-
I-s¸-Sp-¯phm³ Ign-bp-I.
ii Kma-k-`-bpsS tbmK-\-S-]Sn-IÄ hnh-cn-¡phm³ Ign-bp-I.
iii AbÂk- -bpsS LS\bpw ]hÀ -\hpw hnh-cn-¡p-hm³ Ign-
bp-I.
iv Kma-tI-µ-¯nsâ ]hÀ¯\w hni-Zo-I-cn-¡phm³ Ign-bp-I.
3. kabw : 60 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn, Kq∏v N¿®-Iƒ°p≈ thZn-Iƒ
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1Kma-k` ˛B-apJw 5 ]¶m-fnØ
AhXcWw
2. ss…Uv 3-2225 tNmZy-߃
• hnhn-[-Xcw Kma-k-`Iƒ
• A[n-Im-c-߃ DØ-c-hm-Zn-Ø-߃
• kwLm-S\w, AP≠
• tbmK-\-S-]Sn Ia-߃
• Ab¬k-`, Kma-tIµw
45 h n h - c W m - fl I
]ivt\m-Øcn(Ip-dn∏v
1)
3. ss…Uv 23Bkq-X-W-Øn¬ Kma-k-`-bpsS ]¶v ˛
im‡o-I-cn-°p-hm≥ F¥v sNømw?5 ] ¶ m - f n Ø
AhXcWw (Ip-dn∏v
2)
4. ss…Uv 25kwib\nhm-cWw 5 tNmZy-߃
Ipdn∏v 1: (hnh-c-Wm-flI ]ivt\m-Øcn (Explanatory Quiz) \S-tØ≠ hn[w
• ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Isf Btdm, Gtgm Kq∏p-I-fm°n Hmtcm Kq∏n\pw
t]cv, eoU¿ F∂nh sXc-s™-Sp-°m-≥ ]d-bp-I.
• tNmZy-߃ ASpØ Kq∏n\v ssIam-td-≠-Xn√
• icn-bp-Ø-c-Øn\v ]Øv am¿°v hoXw
• kvtIm¿ t_m¿Uv Fgp-Xm-\p≈ Nm¿ v ap≥Iq´n Xøm-dm°n shbv°pI.
33
• DØ-c-߃ ]d-™mepw Cs√-¶nepw icn-bp-Øcw˛ppt ¢n°v sNbvX-Xn-
\p-tijw Izn v amÿ ]d-bp-Ibpw AXv hnh-cn-°p-Ibpw A\p-_‘
Imcy-߃ kqNn-∏n-°p-Ibpw thWw
• a’cw Bth-i-am-°p-∂-tXm-sSm∏w ]T-\-Øn\v ]m[m\yhpw \¬IWw
• a’-c-Øn¬ hnP-bn-°p∂ Soans\ A`n-\-µn-°m≥ ad-°-cpXv. (Ign-bp-
sa-¶n¬ t]\tbm ]pkvX-Itam at‰m kΩm-\-ambn \¬Imw). Bb-Xn-
tebv°v Ine-bpsS Cu ]cn-ioe-\-Øn-\-√mØ ssI∏p-kvXIw Icp-Xp-
I-bp-am-Imw.
Ipdn∏v 2
F√m-Xcw Kma-k-`-Ifpw hni-Zo-I-cn-t°≠ Bkq-XW Kma-k- -Isf
Ipdn®v amXw kqNn-∏n-®m¬ aXn
Ipdn∏v 3
Kma-k-`-Iƒ im‡o-I-cn-°p-∂-Xn¬ P\-]-Xn-\n-[n-I-fpsS ]¶n\v
]m[m\yw \¬Ip-Ibpw aps∂m-cp° ]h¿Ø-\-߃ s_bn≥ tÃmanw-
ßn-eqsS hni-Zo-I-cn-°m-hp-∂-Xp-am-Wv.
34
2
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq vAhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv
dnt¸mÀ«vtÌ¡v
tlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`hnI-k\ tcJ
(I-c-Sv)
]²Xn tcJ
(I-c-Sv )
hnI-k\ skan-\mÀ
hnI-k-\-tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän
¹m³
AbÂk` NÀ¨
skj≥ 8Bkq-XW Kma/hm¿Uv k`
1. Kma-k-`-bpsS I¬ho-\À?
• D¯cw :Kma-]-©m-b-¯wKw/ hmÀUv sa¼À
2. Kma-k-`- -tIm-þ-HmÀUn-t\-äÀ hmÀUv sa¼À BWv ?
icn/sXäv
2. D¯cw :sXäv
35
3. Hcp Kma-k-`-bpsS ]hÀ¯\ aÞew Kma-k`DÄs¡m-Åp¶ ]©m-b¯mWv
icn/sXäv
3. D¯cw :sXäv
4. Kma-k`m k-_vI-½nänbn Ipd-ªXv 10AwK-§Ä D -m -IWw
icn/sXäv
5. D¯cw :sXäv
4. D¯cw :icn
5. KpW-t`m-àm-¡-fpsS AÀlX/]cn-tim- [\/Xnc-sª-Sp¸v F¶nh`cWk-anXnbpsS Npa-X-e-bn s]Spw
icn/sXäv
36
6. hmÀUv hnI-k\ kan-Xn-bn ]c-am-h[n 15AwK-§Ä hsc BImw.
icn/sXäv
7. KpW-t`m-àm-¡sf e£y-am-¡n-bpÅ ]²-Xn-I-fpsSap³K-W\m Ia-¯n-epÅ enÌv A´naambnX¿m-dm-¡p-¶Xv - . BWv 7. D¯cw :
Kmak`
8. Kma-k-`-bpsS A[n-Im-c-§Ä, Ah-Im-i-§Ä, Npa-X-e-IÄ, D¯-c-hm-Zn-¯-§Ä F¶nh]Xn-]m-Zn-¡p-¶Xv tIcf ]©m-b¯v cmPv \nb-a-¯nse GXp-h-Ip-¸p-IÄ ]Im-c-amWv ?
8. D¯cw :hIp¸v 3 F, 3 _n
6. D¯cw :sXäv
37
9. Xm³ I¬ho-\À Bbn-cn-¡p¶ Kma-k`/hmÀUk`bpsS tbmKw aq¶v amk-¯n-sem-cn-¡Â hnfn-¨p-Iq-«p-¶-Xn\v.... XhW XpSÀ¨-bmbnhogvN hcp-¯n-bm B hmÀUv sa¼-dpsS Øm\w\jvS-s¸-Sp-¶-Xm-Wv ?
9. D¯cw :aq¶v XhW
10. AbÂk` \nÀÆm-lI kan-Xn-bnse AwK§-fpsS F®w FX?
11. D¯cw :15 Znhkw
10. D¯cw :11
11. Kma-k`bpsS ]-tXyI tbmKw hnfn-¡m³thm«ÀamÀ Bh-iy-s¸-«m FX Znh-k- ¯n-\p-ÅnÂtbmKw tNcWw ?
38
12. Kma-k`m an-\n-Svknsâ ItÌm-Un-b³ Bcv ?
13. `c-W-L-S-\-bpsS GXv BÀ«n-¡nÄ]Im-c-amWv Kma-k` cq]o-I-cn-¡m³ hyhØsNbvXn-cn-¡p-¶-Xv. 13. D¯cw :
243 F
14. AbÂk`m \nÀÆm-l-I-k-an-Xn-bnse kvXo]mXn-\n[yw FX?.
14. D¯cw :6
12. D¯cw :]©m-b¯v skI-«dn
39
15. hmÀUv hnI-k\ kan-Xn-bpsS I¬ho-\ÀBcmWv ?. 15. D¯cw :
kanXn AwK-§-fn \n¶pw sXc-sª-Sp-¡p¶ HcmÄ
16. hmÀUv hnI-k\ kan-Xn-bpsS I¬ho-\ÀØm\¯v Hgnhv h¶m FX Znh-k-¯n-\Iw \nI-¯Ww ?.
17. D¯cw :
C:thm«À]-«n-I-bn t]cpÅ FÃm-hcpw
16. D¯cw :30 Znh-k-¯n-\Iw
17.Kma-k-`bnse AwK-Xz-¯n\v AÀlX BÀ¡v?a). _n.-]n.-FÂ. hn`m-K-¯nÂs]«-hÀ.b). \nÀ±njvS hmÀUn kz´-amb `qan-bpÅ FÃm-hcpw.c). thm«À]-«n-I-bn t]cpÅ FÃm-hcpwd). hmÀUn Xma-kn-¡p¶ apgp-h³ AwK-§fpw
40
18. Kma-k-`-bpsS I¬ho-\À Øm\w BcmWv hln-¡p-¶Xv ?a). ]©m-b¯v skI-«-dnb). GsX-¦nepw hÀ¡nwKv Kq¸v sa¼Àc). Irjn Hm^o-kÀd). hmÀUv sa¼À
19. Kma/hmÀUv k` tbmK-§Ä hnfn¨p tNÀt¡- D¯-c-hm-Zn¯w BÀ¡mWv ?a). hmÀUv sa¼À/Iu¬kn-eÀb). Kma-]-©m-b¯v/\K-c-k` skI-«dnc). Kma-]-©m-b¯v/\K-c-k` sNbÀt]-gvk¬d). Kma-/hmÀUv k` s^kn-en-tä-äÀ
19. D¯cw :
A:hmÀUv sa¼À
20. Kma/hmÀUv k` tbmK-§-fpsS Izmdw BsIthm«Àam-cpsS þþþ iX-am-\-amWva). 10 iX-am\wb). 20 iX-am\wc). 33 iX-am\wd). 50 iX-am\w
20. D¯cw :
A: 10 iX-am\w
18. D¯cw :
D:hmÀUv sa¼À
41
21. ]tXyI Kma-k` tbmK-¯nsâ A²y-£³Bcm-bn-cn-¡Ww ?
a). t£a-Imcy ÌmânwKv I½nän sNbÀam³b). hmÀUvsa-¼Àc). ]©m-b¯v ]kn-Uâvd). ]©m-b¯v skI-«dn
21. Da¯cw :
C: ]©m-b¯v ]kn-Uâv
22. Hcp ]tZ-is¯ Ab k`-I-fnÂBÀs¡ms¡ AwK-§-fmImw ?
a). B ]tZ-is¯ apgp-h³ Bfp-IÄ¡pwb). B ]tZ-is¯ h\n-X-IÄ¡vc). B ]tZ-is¯ apgp-h³ thm«ÀamÀ¡pwd). FÃm _n.-]n.-FÂ. hn`m-K-¡mÀ¡pw
23. D¯cw :
A: AwK kwJy-bpsS aq¶n-sem¶v
22. D¯cw :
C: B ]tZ-is¯ apgp-h³ thm«ÀamÀ¡pw
23. hmÀUv hnI-k\ kan-Xn-bpsS IzmdwFX-bmWv ?
a). AwK-kw-Jy-bpsS aq¶n-sem¶vb). BsI thm«Àam-cpsS 10%c). _n.-]n.-FÂ. hn`m-K-¡m-cpsS 20 %s). AwK-kw-Jy-bpsS 20 %
42
24.AbÂk-`-bpsS \nÀÆm-l-I-k-an-Xn-bpsS Imem-h[n-hÀj-am-Wv.
a) 5 b) 3c) 2- 1/2 d)3- 1/2
25. Kma-k-`-IÄ¡v GsX-¦nepw t]mP-IvSp-I-tfm, ]²-Xntbm X¿m-dm-¡p-¶-Xn-\p-th-n kºv I½nän cq]o-I-cn-¡m-hp-¶-Xm-Wv ?icntbm/sXtäm
25. D¯cw :icn
10  Ipd-bm¯ AwK-§Ä
Bkq-X-W-¯n Kma-k-`bpsS ]¦v Kma-k-`IÄ imào-I-cn-¡Â
24. D¯cw :
C: 2- 1/2
• Ìmäkv dnt¸mÀ«v NÀ¨ sN¿Â• ap³NÀ¨ s]mP-IvSp-IÄ hne-bn-cp-¯Â• s]mP-IvSp-IÄ \nÀt±-i§Ä¡v ap³K-W-
\-Ifpw \nÀÆ-lW X´-§fpw \nÀt±-in-¡Â
• aps¶m-cp-¡-§Ä• amXrIm AP -• ]mfn-t¸m-Im-Xn-cn-¡m³ F´v sN¿Ww?
H¶v Nn´n¨v t\m¡p-I.
43
skj≥ ˛ 91. hnjbw : ]uc-`-c-Ww, Ab¬k-`, hm¿Uv hnI-k\ kanXn
2. e£yw 1. Cu skj\ptijw ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
• Ab¬k` cq]o-I-c-Ww, LS-\, ]h¿Ø-\-߃ F∂n-h-sb-
°p-dn®v hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bp-I.
• hm¿Uv hnI-k\ kan-Xn-bpsS LS-\, ]h¿Ø-\-߃, Npa-X-
e-Iƒ hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bp-I.
3. kabw : 45 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1, 2, 3,
4
BapJw ˛ Ab¬k`, hm¿Uv hnI-k\
kanXn ˛ GXv,-F-¥n\v ? cq]o-I-cWw5 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
2. ss…Uv 5-,6LS\ 21 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
3. ss…Uv 7-,11Npa-X-e-Iƒ 5 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
4. ss…Uv 12,13tbmK-\-S-]Sn 2 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
Ipdn∏v :
1. c≠v k¿°m¿ DØ-c-hp-I-fn-eqsS Kma-tI-µ-ß-ƒ aptJ\ Kma-k- -Iƒ
im‡o-I-cn-°p-∂-Xn\pw ]≤Xn ]h¿Ø-\-ß-fn¬ IqSp-X¬ kpXm-cyhpw
P\-]-¶m-fn-Øhpw Dd-∏p-h-cp-Øp-∂Xn\pw e£y-an-Sp∂p F∂v ]Tn-Xm-
°sf t_m[y-s∏-Sp-Ø-Ww.
2. Ab¬k-`-I-fp-sSbpw hm¿Uv hnI-k\ kan-Xn-I-fp-sSbpw LS-\bpw
kwLmS\hpw hy‡am-°ns°mSp°-Ww.
3. Ab¬k- -I-fp-tSbpw hm¿Uv hnI-k\ kan-Xn-I-fp-tSbpw Npa-X-e-Ifpw
]k-‡nbpw ]Tn-Xm-°ƒ°v hy‡-am°n sImSp-°-Ww.
4. ]≤Xn \S-Øn-∏n¬ IqSp-X¬ kpXm-cy-Xbpw P\-]-¶m-fn-Øhpw A-
b¬k`-Iƒ hgn Fßs\ Dd-∏m°mw F∂v t_m[y-s∏-Sp-Ø-Ww.
5. IΩyq-Wn‰n πm\nwKv F∂ \qX\ Bi-b-Øns‚ ]m[m\yw t_m[y-
s∏-Sp-Ø-Ww.
5. ss…Uv 14,15\n¿∆m-lI kanXn 2 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
6. ss…Uv 16˛22hm¿Uv hnI-k\ kanXn 13 ]¶m - f nØAh -X -
cWw
7. kwib \nhm-cWw 4 Ah-X-cWw
44
skj≥ 9
]uc- -c-Ww, Ab¬k- , hm¿Uv
hnI-k\ kanXn
AbÂk` F´v?
• Kmak`bpsS- D]LS-I-w• ASp-¯-Sp¯v hcp¶ 50-100 hoSp-IÄ
tNÀ¶v• ]uc-`-c-W-¯nsâ ASn-Øm-\- L-SIw• ]mtZ -in -I -`c -W-¯n P\-§Ä¡v
hÀ²n¨ ]¦m-fn-¯-Xn-\pÅ kwhn[m\w
AbÂk` cq]oIcWw
• 50-100 hoSp-IÄ• dknUâ vkv Atkm-kn-tb-j-\p -Isf
AbÂk-`-bmbn IW-¡m-¡mw• hmÀUnsâ q]IrXn-b-\p-k-cn¨v Bh-iy-
apÅ F®w• hyà-amb AXn-cp-IÄ \nÝ-bn v Kma-k`
AwKo-I-cn-¡Ww• DNn-X-amb t]cv \evIWw (]-[m\ Øew,
PwKvj³, ]pg, ]mSw F¶nh ]cn-K-Wn-¡mw)
AbÂk` F´n\v?
• Kma-k- sb Imcy-£-a-ambn ]hÀ¯n-¡p-¶-Xn\v klm-bn-¡m³
• AbÂk` ]tZ-is¯ hnI-k-\w, Bkq-X-Ww, \nÀÆ-l-Ww, tamWn-ä-dnwKv F¶n-h-bn Kma-k-`¡v Bh-iy-amb ]n´p-Wbpw klm-bhpw \evIp-hm³
• ]uc-`-cWw F¶ e£yw ssIh-cn-¡m³
AbÂk`-þL-S\ (Xp-SÀ¨..)
• AbÂk-`-bnse Hcp kvXotbbpw Hcp]pcp-j-t\bpw hmÀUv hnI-k\ kan-Xn-bn-te¡v sXc-sª-Sp-¡-Ww.
• \nÀhm-l-I-k-an-Xn-bn Fkv.-kn., Fkv.-Sn., aÕy-s¯m-gn-emfn F¶o hn`m-K-§-fpsS P\-kw-Jym-\p-]m-Xn-I- ]mXn\n[yw
AbÂk- -þL-S\
• AbÂk` ]tZ-is¯ IpSpw-_-§-fnseapgp-h-³ thm«Àamcpw AwK-§Ä
• ]Xn-s\m¶v AwK-§-fpÅ Hcp \nÀÆmlIkan-Xn (6 t]À kvXoI-Ä)
• s]mXp-k-½-Xn-bp-Å-h-cm-bn-cn-¡Ww• \nÀÆm -l-I -k-anXnbnse Hcw -Kw
sNbÀt]gvk¬, asämcwKw I¬ho-\À.• sNbÀt]-gvk¬/I¬ho-\À-þkvXo
45
AbÂk- þNpa-X-e-IÄ
• Kma -k-` -IÄ tNcp -¶-Xn\ v ap¼mbnAbÂk-`IÄ tbmKw tNÀ¶n-cn-¡Ww
• ]tZ -i¯v \S -¸ m - t¡ - h nI -k\]hÀ¯-\-§sf kw_-Ôn¨v Kma-k-`¡v\nÀt±iw \ÂIp-I (I½yq-Wnän ¹m\nw-Kv).
• Xt±-i-`-cW Øm]-\-§Ä \S-¸m-¡p¶hnhn[ hnI-k\ ]hÀ¯-\-§-sf-¡p-dn¨vAdn-bn-¡p-I, P\-]-¦m-fn¯hpw k¶-²-]-hÀ¯-\hpw Dd-¸m-¡p-I.
AbÂk-`-þNpa-X-e-IÄ (Xp-SÀ¨..)
• apgp-h³ AwK-§-tfbpw Kma-k-—-bnÂ]s¦-Sp- n-¡m-\m-h-iy-amb ]hÀ -\-§Ä\S-¯p-I.
• KpW-t`màr kan-Xn-I-fpsS ]hÀ -\-§-fnepw, hnI-k\ ]hÀ¯-\-§Ä¡m-h-iy-amb hn`-h-k-am-l-c-W-¯n\pw , IpSpw-_,hyàn-KX KpW-t`màr t]mP-IvSp-I-fnÂAÀl-cmb KpW-t`m-àm-¡-fpsS ap³K-W\ ]«nI X¿m-dm-¡p-¶-Xn\pw klm-bn-¡p-I.
AbÂk`-þNpa-X-e-IÄ (Xp-SÀ¨..)
• AbÂk` ]tZ-is¯ ipNnXz]me\]hÀ¯-\-§-sf-¡p-dn¨v t_m[-h-Xv¡-cn-¡p-I.
• AbÂk- -bpsS tamWn-ä-dnwKvþ hmÀjnIþØm]-\-§-fpsS ]hÀ¯-\- dnt¸mÀ«vF¶nh X¿m -dm¡n Kmak`/hmÀUvk`bn Ah-X-cn-¸n-¡p-I.
Ab¬k-`-˛Npa-X-e-Iƒ (Xp-S¿®..)
• hnI-k\ ]cn-]m-Sn-, \nÀ½mW ]hÀ -\wtamWn-ä-dnwKv. hmÀUv ]tZ-iw, IpSpw-_-§sf- kw_-Ôn-¨pÅ kÀtÆ, hnh-c-ti-J-cWw.
• s]mXp BkvXn-IÄ kwc-£n-¡p-I, kmaq-ly Xn-·-IÄ-s¡-Xnsc ]Nm-cWw kwL-Sn-¸n¡pI.
AbÂk` tbmK-\-S-]-Sn
• aq¶v amk-¯n-sem-cn-¡Â, Bh-iym-\p-k-cWw CS-¡pÅ Ime-b-f-hnÂ
• kuI-cy-]-Z-amb Øe¯v• AP--, Xob-Xn, Øew, ka-bw Ad-nbn-
¨p- sIm-pÅ t\m«okv aq¶v Znh-k-wap¼v thm«ÀamÀ¡pÅ \ÂIWw
• hmÀUnse P\-]-Xn-\n-[nsb Adn-bn-¡Ww• A[y£XþsNbÀam³ -• Akm-¶n-²y-¯n \nÀÆm-l-I-k-an-Xn-
bnse sXc-sª-Sp-¡-s¸-Sp¶ HcwKw
AbÂk`-þNpa-X-e-IÄ (Xp-SÀ¨..)
• A\-[n-IrX \nÀ½m-W-§Ä, ]cn-ØnXnBLmX ]hÀ¯-\-§Ä,kvXoIÄ¡pw Ip«n-IÄ¡pw apXnÀ]u-c-·mÀ¡pw `n¶-ti-jn-bp-Å-hÀ¡pw FXn-sc-bpÅ AXn-I-a-§Ä F¶nh A[n-Im-cn-I-fpsS i²-bnÂs¸-Sp-¯pI.
• Ah XS-bp-¶-Xn-\m-h-iy-amb ]hÀ¯-\-§Ä kwL-Sn-¸n-¡p-I.
• AbÂk-`-bnse hnZymÀ°n-IÄ, bph-P-\-§Ä, kvXoIÄ apXnÀ¶ ]uc-·mÀþhyXy-kvX-Iq-«m-bva-IÄ cq]o-I-cn-¡pI
46
AbÂk` tbmK-\-S-]-Sn (Xp-SÀ¨..)
• Izmdw 10% Bbn-cn¡pw• lmPÀ, an\pS vkv tcJ-s¸-Sp -¯Ww
I¬ho\À AsÃ-¦n At±lw Npa-X-e-s -Sp-¯nb BÄ
• A[y-£\pw I¬ho-\dpw lmP-cmb 10t]cpw Ah-km\w an\p -S vkn H¸vshbv¡Ww
• AbÂk-`-bpsS Imem-h[n c-c hÀjw
AbÂk` \nÀÆm-lI kanXnbpsSNpa-X-e-IÄ
• AbÂk-`-bpsS ]hÀ¯-\-§Ä GtIm-]n-¸n-¡p-I.
• hnI-k\ ]hÀ¯-\-§Ä tamWn-ä-dnwKv\S- p-¶-Xn\v AbÂk- sb klm-bn-¡p-I.
hmÀUv hn-I-k-\-k-anXn• cq]o-I-cWw
]©m-b-¯nse FÃm hmÀUpIfnepw hnI-k\ kanXn sNbÀam³þ sa¼À/Iu¬kn-eÀ AwK-§Äþ Kma-k- \nÀt±-in-¡p¶ 6 t]À
– (3 kvXoIÄ, 3 ]pcp-j-·mÀ)• Hmtcm AbÂk-`-bn \n¶v 2 t]À– (1 kvXo, 1 ]pcp-j-³)• Fkv.-kn., Fkv.-Sn., aÕy-s¯m-gn-emfn þ]-
Xn-\n-[n-IÄ• ap³P-\-]-Xn-\n-[n-IÄ, dknUâ vkv Atkm-
kn-tb-j-³– ]-Xn-\n-[n-IÄ, k¶-²-kwL-S\m]-Xn-\n-
[n-IÄ þ– HcmÄ hoXw
• hnI-k\ ]hÀ -\s¯ kw_-Ôn-¡p¶dnt¸mÀ«v Ah-X-cn-¸n-¡p-I.
• AbÂk` ]hÀ¯-\ -¯nsâhmÀjnIdnt¸mÀ«v Ah-X-cn-¸n-¡pI.
• AbÂk-`¡v Hcp ss_tem X¿m-dm¡nkÀ¡m-cn \n¶v AwKo-Imcw hm§m-hp-¶-Xm-Wv.
hmÀUv hnI-k\ kanXnbpsS Npa-X-e-IÄ• Bh-iy-§Ä ]Tn¨v dnt¸mÀ«v \ÂIp-I.• KpW-t`màrenÌv X¿m-dm-¡p-¶-Xn\v
klm-bn-¡pI• \nÀ½mW ]hr-¯n-I-fpsS tamWn-ä-dnwKv
dnt¸mÀ«pw tkmjy HmUnäv dnt¸mÀ«pwKma-k`-bn Ah-X-cn-¸n-¡p-I.
• \nb-a-ew-L\ ]hÀ¯-\-§Ä dnt¸mÀ«vsN¿pI
• kzbw ]cym-]vX-Km-a-am¡n amäpI
cq]o-I-cWw (Xp-SÀ¨...)• IÀj-IÀ, A²ym-]-IÀ, tUmIvSÀ, F©n-
\o-bÀ, imkvX-ÚÀ, kmt¦-XnI hnZ-Kv²À, dn«-tbÀUv DtZym-K-ØÀþ 5 t]À
• ]c-am-h[n 25 t]ÀI¬ho-\Àþ hnI-k-\-k-an-Xn-bn \n¶pw
sXcsªSp¡s¸-Sp¶ AwKw• Imem-h[n c -c hÀjw• hmÀUv ]p\À\nÀ®-bn -¡p -t¼mÄ
]p\:kwL-Sn-¸n-¡Ww
47
• Kma-k` kwLm-S-\-¯n klm-bn-¡pI• hyXykvX hn`m-K-§-fpsS Kma-k` kwL-
Sn-¸n-¡m³ klm-bn-¡pI• \nÀ½m-W-]-hÀ¯-\-§-fn P\-]-¦m-fn-
¯w, tamWn-ä-dnwKv• KpW-t`m-àr-k-an-Xn-Isf klm-bn-¡pI• s]mXp-Øm-]-\-§-fpsS tkh-\-§Ä e`y-
am-¡m³ klm-bn-¡pI• s]mXpØm]-\-§-fpsS ]hÀ¯-\-§Ä
aäv D]-kanXn ]hÀ¯-\-§Ä F¶nh\nco-£n-¡p-I, hne-bn-cp-¯Â dnt¸mÀ«vX¿m-dm¡n Kma-k-`-bnÂ/hmÀUvk-`-bnÂAh-X-cn-¸n-¡p-I
• A\-[n-IrX \nÀ½m-W-§Ä, hbÂ-þ-X-®oÀX-S-§Ä \nI-¯Â, Ip¶p-IÄ CSn-¨p-\n-c-¸m-¡Â, A\-[n-IrX J\-\w, aen-\o-I-c-Ww, ]cn-ØnXn BLmX ]hÀ¯-\ -§Ä,kvXoIÄ¡pw Ip«n-IÄ¡pw apXnÀ¶-]u-c-·mÀ¡pw `n¶ti-jn-bp-Å-hÀ¡pw FXn-sc-bpÅ AXn-I-a-§Ä F¶nh A[n-Im-cn-I-fpsSi²-bnÂs -Sp- p-I, Ah XS-bp-¶-Xn-\m-h-iy-amb ]hÀ¯-\-§Ä kwL-Sn-¸n-¡p-I.
• AbÂk` \nÀt±-i-§-fpsS ASn-Ø-m-\-¯nÂhmÀUv ]tZ-is¯ hnI-k\ ]hÀ -\-§sfkw_-Ôn¨pw hnI-k\ kanXn ]hÀ -\-s -¡p-dn-¨p-ap-Å- hmÀjnI dnt¸mÀ«v X¿m-dm¡nKma-k-`-bnÂ/hmÀUvk-`bn Ah-X-cn-¸n-¡p-I Xt±-i-`-cW Øm]\¯n\v \ÂIp-I.
• Kma-k`m Xocp-am-\-§Ä \S-¸m-¡n-bn-«pt-mF¶v ]cn-tim-[n¨v dnt¸mÀ«v X¿m-dm¡n Kma-k-`-bn Ah-X-cn-¸n¡pI.
hmÀUv hnI-k\ tbmK \S-]-Sn-Iaw
• amk-¯n H¶v \nÀ_Ôw• sNbÀam³ A²y-£w hln-¡Ww• tbmK- Øehpw Xob-Xnbpw ka-bhpw
AP--bpw aq¶v Znh-k-sa-¦nepw ap¼mbnAwK-§sf Adn-bn¨v cioXv hm§Ww
• t\m«okv t_mÀUn ]kn-²-s -Sp- -Ww• Izmdw þAwK-kw-Jy-bpsS aq¶nsem¶v• an\pSvkv _p¡v I¬ho-\-À kq£n-¡Ww• tbmKXocp-am-\-¯n\v tijw an\pSvkv
_p¡n lmP-cmb FÃm AwK-§fpwH¸n -tS - - -Xp -am -Wv.
• P\-§Ä¡nS-bn-ep- -m -Ip¶ XÀ¡-§Ä,]cm-Xn-IÄ ]cn-l-cn-¡p-¶-Xn\v AZm-e-¯p-IÄ \S-¯p-I.
• tIc-f eoKÂ kÀÆokv AtXm-dn-än-bpsSklm-b-t¯m-sS \nb-a-k-lmb ¢n\n-¡p-IÄ kwL-Sn-¸n-¡p-I.
• Kma-k-`-bn \n£n-]vX-amb aäv Npa-X-e-IÄ \nÀÆ-ln-¡m³ klm-bn-¡p-I.
• hÀj-¯n Hcp Kma-k` Kmtam-Õ-hambn kwL-Sn-¸n-¡m³ klm-bn-¡p-I.
\µn
48
skj≥ ˛ 101. hnjbw : ]≤-Xn-tcJ Xøm-dm-°¬
2. e£yw 1. Cu skj\ptijw ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
i ]≤-Xn-tcJ Xøm-dm-t°-≠-Xns‚ Bh-iy-I-Xbpw ]m[m-\yhpw
]h¿Ø-\-ßfpw hni-Zo-I-cn-°phm≥ Ign-bpI.
ii ]≤Xn tcJ-bpsS LS\ hni-Zo-I-cn-°phm≥ Ign-bpI.
iii ]≤Xn tcJ
3. kabw : 45 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1, 2, 3]≤-Xn-tcJ Bh-iy-I-Xbpw ]m[m-\yhpw 5 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw(Ipdn∏v 1)
2. s…Uv 4,5am¿§-
tc-J-bn¬ ]≤-
Xn -tc -J -bpsS
cq]-tcJ
]≤XntcJ- Xøm-dm-°¬ ˛ LS\, \S]-Sn-
Iƒ15 \ n b - ¥ n X
hmb\,]¶m -f nØ
Ah-X-cWw(Ipdn∏v 2)
3. s s … U v
6t^mdw 1
^≠v F≥h-e∏v Xøm-dm-°¬ 20 Kq∏v ]h¿Ø-\w(Ip-
dn∏v 3)
4. ss…Uv 6kwib \nhm-cWw 5 N¿®
Ipdn¸v 1:
Bkq-XW NI-¯n ]²-Xn-tc-J-bpsS LSIw kqNn-¸n-¡p-I.
Ipdn¸v 2:
amÀ¤-tc-J-bn ]²-Xn-tc-J-bpsS LS-\bpw ]hÀ¯-\-§fpw , kw_-Ôn¨ ]kà mK-§Ä hmbn-¡p-hm³ ]d-bpI (t]Pv 68,69,70).]²-Xn-tc-J-bpsS LS\ hmbn-¡p¶ ka-b¯v AXnse ][m\ mK-§Ä ]cn-io-e-I³ D²-cn-¨m \Ã-XmWv.
Ipdn¸v 3:
]¦m-fn-Isf ap¼v Xncn¨ Kq¸nsâ ASn-Øm-\- n Xs¶ B Kq¸ns\Hcp ]©m-b-¯m¡n ]cn-K-Wn¨v ASp¯ A©v hÀj-t¯-¡pÅdntkmgvkv - v F³h-e¸v X¿m-dm-¡p-hm³ ]d-bpI . AXn-\mbn - vF³h-e- nsâ t^mdw \ÂIm-hp-¶-Xm-Wv. £W¡ v Ab-bv¡p-t¼mÄ^-v F³h-e-¸nsâ t^mdw ap³Iq«n Ab¨p sImSp¯v Umä-bp-ambnhcp-hm³ ]d-bp-¶Xv DNn-X-am-Wv. AX-sÃ-¦n km¼nÄ Umäm ]Zm\wsN¿mw.
49
t^mdw 1
^≠v F≥h-e]v
..........................................................................]-©m-bØv
I.\w [\ tkmX v 2015-16 2016-17 2017-18 BsI
1 hnI-k\ ^≠v
s]mXp hn`mKw
]tXyI LSI ]≤Xn
]´n-I-PmXn D]-]-≤Xn
2 sabn‚-\≥kv Km‚ vtdmUn-Xcw
tdmUv
3 1. X\Xv ^≠v
2. temI _m¶v hnlnXw
3. P\-d¬ ]¿]kv Km‚ v
4 kwÿm-\m-hn-jvIrX ]≤-Xn XpI
5 tIµm-hn-jvIrX ]≤Xn XpI
• Fw.-Pn. F≥.-B¿.-C.-Pn.-Fkv
• F≥.-B¿.-F-¬.Fw
• B¿.-Fw.-F-kv.F
• F≥.-B¿.F®v.Fw
• Fkv.-_n.F
• sF.-F.ssh
6 kl-I-cW _m¶v hmbv]
7 CXc [\-Imcy ÿm]m\-ß-fn¬
\n∂p≈ hmbv]-Iƒ
8 KpW-t`m‡r hnlnXw ]©m-b-Øn-
te°v AS-®Xv t\cn´v Nne-h-gn-®Xv
9 Fw.]n F¬.-F.Un ^≠v
10 Fw.-F¬.F Fkv.-Un.-F^v ^≠pw,
BkvXn B¿÷n-°¬ ^≠pw
11 kw`m-h-\-Iƒ
12 k∂≤ tkh\w
13 a‰v Xt±i kzbw-`-cW ÿm]-\-
ß-fn¬ \n∂p≈ hnlnXw
14 a‰p-≈h
BsI
50
2
-]²Xn
t]mPIvSpIÄ
hÀ¡nwKv Kq¸v
AhØm hni-I-e-\w, Ìmäkv
dnt mÀ«vÌmäkvdnt¸mÀ«v
tÌ¡vtlmÄUÀ NÀ¨
Kma-k`
hnI-k\ tcJ(I-c- Sv)
]²Xn tcJ(I-c-Sv)
hnI-k\ skan-
\mÀ
hnI-k-\-tcJ
]²Xn tcJ
]²Xn Bkq-XW ]Inb
I½yq-Wnän ¹m³
AbÂk NÀ¨
]iv\ ]cn-lmchni-I-e\w
]mtZ-inIAhØmhni-I-e\w
skj≥ 10
]≤-Xn-tcJ Xøm-dm-°¬
]²-Xn-tcJ
• Bh-iy-I-X, ]m[m\yw• hÀ¡nwKv Kq¸p-I-fpsS ]¦v• D]-k-an-Xn-bpsS ]¦v• Ìmäkv dnt¸mÀ«v, hnI-k-\-tc-J, ]²-Xn-
tcJ þ _Ôw• hnI-k-\-tc-J, ]²-Xn-tcJ hyXymkw• t]mP-IvSp-IÄ (\n-ÝnX t^md-¯nÂ)• \nÀÆ-lW DtZym-K-Øsâ ]¦v
]²-Xn-tcJ X¿m-dm-t¡--Xv F§s\?
• ]²Xn tcJbpsS- LS\• \S-]-Sn-IÄ• ^ - v F³h-e¸ v X¿m -dm¡mw. -• t^mdw ]cn-N-b-s¸-SÂ þ A\p-_Ôw 7.1
]²XntcJ LS\
• amÀ¤-tcJ hmbn¡mw (t]Pv 68, 69, 70ImWpI)
\µn
51
skj≥ ˛ 111. hnjbw : KpW-t`m-‡m-°sf sXc-s™-Sp-°¬
2. e£yw (i) KpW-t`m-‡m-°sf Is≠-Øp∂ coXn hn-iZo-I-cn-°p-hm≥ Ign-
bpI.
(ii) XXz-߃, kvtImdnwKv coXn-Iƒ, A¿l-X, ap≥K-W\m am\-Z-
fi-߃ \S-]Sn Ia-߃ apX-em-bh hn-iZo-I-cn-°p-hm≥ Ign-
bpI.
3. kabw : 60 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1,2,3,4
(Im¿´q¨)
KpW-t`m‡r sXc-s™-Sp∏v ˛ A¿lXm
am\-Z-fi-߃, ap≥K-W\m am\-Z-fi-߃10 s_bn≥ tÃmanwKv
(Ip-dn∏v 1)
2. ss…Uv 4,5,6k¿°m¿ DØ-chv 218/2015/Xkz`h XobXn
3.7 .2015 KpW-t`m‡r sXc-s™-Sp∏v
Ab¬k` ˛ hm¿Uv hnI-k\ kanXn ˛
Kma-k` ˛ ]©m-bØv
10 ]¶m -fnØ Ah-X -
cWw (Ip-dn∏v 2)
3. ss…Uv 7
a m X r I m
t^mdw ˛ 2
kvtImdnwKv coXn-Iƒ, \S]Sn Ia-߃ apX-
em-bh35 Kq∏ v ]h¿Ø\w
(Ip-dn∏v 3)
4. ss…Uv 6kwib \nhm-cWw 5 N¿®
Ipdn¸v 1: KpW-t`màr sXc-sª-Sp¸v hmÀU-Sn-Øm-\-¯n hoXw sht¡---XÃmsb¶pw am\-Z-WvU-¯nâ Asn-Øm-\-¯n-em-I-W-sa¶pw DÅktµiw NÀ¨ \ÂIpI.
Ipdn¸v 2: k.D 218/15 X.-kz.- .h Xo¿Xn 3/7/2015 A\p-k-cn¨v ]pXnb coXn-bn-epÅKpW-t`màr sXc-sª-Sp¸v coXn hni-Zo-I-cn¨v sImSp-¡Ww.
Ipdn¸v 3: ASp- -Sp v Ccn-¡p¶ ]¦m-fn-Isf 3 t]c-S-§p¶ Kq¸p-I-fm¡n HmtcmKq¸n\pw Hcp t]mP-IvSnsâ ap³K-W\m am\-Z-Þ-§Ä¡pÅ amÀ¡v\ÂIm³Bh-iy-s -SpI (]¯v an\n-«v). AXv GsX-¦nepw Kq¸w-K-§Ä¹o\-d-bn Ah-X-cn-¸n¨v NÀ¨ sN¿p-I. hyXy-kvX-ambn amÀ¡n«p-f-f-hÀ Ds--¦n Ah-cp-tSbpw A`n-]mbw Bcm-bmw.
52
t^mdw ˛ 2
ap≥KW\m am\-Zfiw
s]mP-IvSns‚ t]cv:
e£yw:
I.\w am\-Z-fi-߃ am¿°v am¿°v \¬Im-\p≈
ImcWw
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
53
skj≥ 11
KpW-t`m-‡m-°sf sXc-s™-Sp-
°¬
AÀlXm am\-Z-Þ-§Ä
• amÀ¤ \nÀt±-i-§Ä¡-\p-k-cn¨v• \nÀÆ-lW DtZym-K-ØÀ \nÀt±-in-¡p¶p• ]©m-b¯v I½än NÀ¨ sNbvXv Xocp-am-
\n-¡p¶p.
ap³K-W\m am\-Z-Þ-§Ä
• Gähpw AÀl-cm-b-hsc Is- -¯m³• kpXm-cyX Dd-¸m-¡m³• ]©m-b-¯-Sn-Øm-\-¯n• imkvXo-b-am-Ip-¶-Xn\v
At]-£-IÄ kzoI-cn-¡p-¶Xv þ Kma-tIµw
KpW-t`m-àm-¡sf sXc-sª-Sp-¡Â
am\-Z-WvU-§-fpsS ASn-Øm-\-¯nÂ
Kma-tI-µw, s^kn-en-tä-äÀ ssI¸äv ckoXv\ÂIpI
sXm«-Sp¯ Znhkw ]©m-b¯v skI-«-dn¡v\ÂIpI
DtZym-K-ØÀ AÀlXm ]cn-tim-[\ \S-¯pI
At]-£-IÄ XncnsI s^kn-en-tä-äÀ¡v
kanXn ap³K-W\m am\-K-Þ-§Ä ]cn-tim-[n-¡p¶p
ip]mÀi-b-S¡w hmÀUv hnI-k\ kan-Xn¡v
hmÀUv hnI-k\ kanXn amÀ¡v \ÂIp¶p
54
\µn
\ap¡v ap³K-W\m am\-Z-Þ-§ÄXocp-am-\n¡mw t^mdw 2
amÀ¡nsâ ASn-Øm-\-¯n IcSv enÌv Kma-k-`-bn-te¡v
Kma-k`-bn \n¶v ]©m-b-¯n-te¡v
55
skj≥ ˛ 121. hnjbw : ]≤Xn \n¿∆-lW coXn-Iƒ
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
(i) hnhn-[ ]≤Xn \n¿∆-lW coXn-Iƒ hni-Zo-I-cn-°m≥ Ign-bpI
(ii) ]≤Xn \n¿∆-l-W-Øn¬ P\-]-Xn-\n-[n-bpsS DØ-c-hm-Zn-Ø-߃
hniZo-I-cn-°p-hm≥ Ignbp-I.
3. kabw : 40 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1]≤Xn \n¿∆-lW coXnIƒ ˛ BapJw 5 s _ b n ≥
tÃmanwKv(Ip-dn∏v 1)
2. ss…Uv 2\n¿∆-lW coXnIfpw \n_-‘-\-Ifpw 20 Ah-X-cWw(Ip-dn∏v 2)
3. ss…Uv 3_m[-I-amb \nba hyh-ÿ-Iƒ 5 Ah-X-cWw
4. ss…Uv 4\n¿∆-l-W-Øn\v P\-]-Xn-\n-[n-I-fpsS DØ-
c-hm-Zn-Ø-߃5 Ah-X-cWw
Ipdn∏v 1: GsX√mw coXn-bn-eq-sS-bmWv s]mP-IvSp-Iƒ \n¿∆-lWw \S-Øp-∂Xv F∂Xv
s_bn≥ tÃmanw-ßn-eqsS Is≠Øn Nm¿´n¬ tcJ-s∏-Sp-ØpI
Ipdn∏v 2: AXn-\p-tijw \n¿∆-lWcoXn-Iƒ ss…Uv 2 s‚ klm-b-tØmsS lkz-
ambn hni-Zo-I-cn-°p-I.
4. ss…Uv 5kwib \nhm-cWw 5 N¿®
56
skj≥ 12
]≤Xn \n¿∆-lW coXn-Iƒ
_m[-I-amb \nba hyh-Ø-IÄ
• ]©m-b¯v/ ap\n-kn-¸m-enän• acm-a¯v N«-§Ä• s]mIypÀsaâ v am\z• ]²Xn Bkq-XW amÀ£-tcJ
P\-]-Xn-\n-[n-IÄ
• D¯-c-hm-Zn-¯-§Ä• klmb kwhn-[m-\-§Ä Hcp-¡pI• tamWn-ä-dnwKv
\µn
1. t\cn-«pÅ \nÀÆ-lWw2. KpW-t`màr kanXn aptJ\3. AwKo-IrX GP³kn-IÄ aptJ\4. AI-Un-äUv GP³kn-IÄ aptJ\5. Izt«-j³ (hm-§-ep-IÄ¡v)6. sS-À (]Wn-IÄ¡pw hm§-ep-IÄ¡pw)7. Ut¸m-knäv hÀ¡v (KWA, KSEB, KSHB,
GWD)8. kÀ¡mÀ Øm]-\-§-fn \n¶v (hm-§Â)9. KpW-t`m-àm-¡Ä aptJ-\ (hm-§Â)
57
skj≥ ˛ 131. hnjbw : ]≤Xn tamWn‰dnwKpw \n¿∆-lW Ie-≠dpw
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
(i) ]≤Xn tamWn-‰-‰nw-Kn¬ P\-]-Xn-\n-[n-bpsS DØ-c-hm-Zn-Ø-߃
hni-Zo-I-cn-°p-hm≥ Ign-bpI
(ii) \n¿∆-lW Ie-≠¿ Xømdm°m≥ Ign-bpI
3. kabw : 45 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ss…Uv 1,2tamWn-‰-dnwKv IΩn‰n ˛ LS\m DØ-c-hm-
Zn-Ø-߃10 Ah-X-cWw
2. ss…Uv 3,4\n¿∆-lW Ie-≠¿ ˛ Bh-iy-IX
]m[m\yw10 ]¶m-fnØ Ah-X-
cWw
3. ss…Uv 5
t^mdw ˛ 3
\n¿∆-lW Ie-≠¿ ˛ Xøm-dm-°¬ 20 Kq∏v ]h¿Ø\w
(Ip-dn∏v 1)
Ipdn∏v 1: (i) ]¶m-fn-Isf ]©m-bØv ASn-ÿm-\-Øn¬ Kq∏p-I-fm°n ]©m-b-
Øns‚ \n¿∆-lW Ie-≠¿ Xøm-dm-°m≥ Bh-iy-s∏-Sp-I.
(ii) Ie-≠¿ Xøm-dm-°p-∂-Xn\v GsX-¶nepw 5t]mP-IvSp-Iƒ \n¿t±-in-°m-
hp-∂-Xm-Wv.
(iii) Hmtcm tamWn-‰-dnwKv IΩ-‰nbpw Ah¿°v Iogn¬ hcp∂ t]mP-IvSp-I-
fpsS kwbp‡ Ie-≠¿ Xøm-dm-°n-bm¬ \∂m-bn-cn-°pw.
(iv) \n¿∆-l-W- Ie-≠¿ t^m¿am‰v \¬Ip-I.CXn¬ amXrIm Ie-≠¿ Xøm-
dm-°phm≥ ]d-bp-I.
4. ss…Uv 6kwib \nhm-cWw 5 FAQ
58
t^
mdw
˛ 3
\n¿
∆-l
W I
e-≠
¿
h¿°
nwKv Kq∏
v: ...........................................
APR
MAY
JUN
JLY
AU
GSE
PO
CT
NO
VD
EC
JAN
FEB
MA
RI
.\t]
mP-I
vSns
‚
t]
cv
SO/
New
\n¿
∆-l
W
DtZym
-K-
ÿ≥
dna
m¿I
vkv
sN
tø
≠ ]
h¿Ø
-\-ß
ƒ
1. 2. 3. 4. 5.
59
skj≥ 13
]≤Xn tamWn‰dnwKpw \n¿∆-lW
Ie-≠dpw
\nÀÆ-lW Ie-À Bh-iy-I-X,]m[m\yw
• \nÀÆ-lW Bkq-XWw• tamWn-ä-dnwKn\v• hne-bn-cp-¯Â \S-¯m³• tPmen-bpsS Afhv Adnbm³• \nÀÆ-lW KXn Adnbm³
\nÀÆ-lW Ie--À Bh-iy-I-X,]m[m\yw...
• kab _Ôn-X-amb \nÀh-l-W-¯n\v• ]iv\-§Ä AXmXv kabw ]cn-l-cn-¡m³• sa¨-s¸« kwLm-S-\-¯n\v• \S-]Sn Ia-§Ä ]men-¡-s¸-Sm-³
tamWn-ä-dnwKv I½nän
• LS\
• hÀ¡nwKv Kq¸v
• D¯-c-hm-Zn-¯-§Ä
\nÀÆ-lW Ie-À X¿m-dm-¡Â \µn
60
skj≥ ˛ 141. hnjbw : P\-]-Xn-\n[n DtZym-Kÿ _‘w
2. e£yw 1. Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v
(i) P\]Xn-\n[n DtZym-Kÿ _‘w kw_-‘n® \nba- hyh-ÿ-
Iƒ hni-Zo-I-cn-°phm≥ Ign-bpI
(ii) ]©m-b-Øp-I-fnse hy‡n _‘-߃ kulm¿±-]-c-am-°m-
\p≈ LSI߃ hni-Zo-I-cn-°m≥ Ign-bpI
3. kabw : 45 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. hoU n tbm
¢n∏v ss…Uv
1,2,3am¿°¿
DtZym-Kÿ ˛ P\-]-Xn-\n[n _‘w
˛ hy‡n-_-‘-߃
19
h o U n t b m
sUtam¨kvtS-
j≥,N¿®, Ah-X-
cWw(Ip-dn-∏v 1)
2. ss…Uv 4,5]©m-bØv cmPv \nbaw (h-Ip-∏p-
Iƒ 181,185 A) DtZym-K-ÿ-cpsS ta¬
\nb-¥Ww
5 ]¶m-fnØ Ah-X-
cWw (Ipdn∏v 2)
3. ss…Uv 6P\-]-Xn-\n[n ˛ DtZym-Kÿ _‘w
N -߃
510
\nb-¥nX hmb-\,
]¶m-fnØ Ah-X-
cWw(Ipdn∏v 3)
Ipdn∏v 1 (i) DtZym-Kÿ ˛ P\-]-Xn-\n[n _‘w kw_-‘n® hoUntbm ^nenw
]Z¿in∏n-°pI, ]Xn-I-cWw Bcm-bp-I.
(ii) ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fpsS ]Xn-I-c-W-ß-ƒ ssh‰v t_m¿Un¬ tcJ-s∏-
Sp-ØpI. tcJ-s∏-Sp-Øptºmƒ hy‡n _‘-ß-fp-ambn _‘-s∏´ Imcy-
߃°v IqSp-X¬ Du∂¬ \¬Im≥ i≤n-°pI As√-¶n¬ AXn-te°v
hcp-Øp-hm≥ ]tXyIw i≤n-°p-I. (A`n-t\-Xm-°-fpsS t]cn-\-√, ]kn-
U≠pw, skI- -dnbpw XΩn-ep≈ kw`m-jW ssienbv°mWv ]m[m\yw
sImSp-t°-≠-Xv).
5. ss…Uv 9kwib \nhm-cWw 5
4. ss…Uv 7,8
N m ¿ ´ v
am¿°¿
hy‡n _‘-߃ Fßs\ sa®-s∏-
SpØmw?
10 s _ b n ≥
tÃmanwKv, ]¶m-
fnØ Ah-X-cWw
61
Ipdn∏v 2 (i) ]©m-bØv cmPv \nbaw 181,185 AhIp-∏p-Iƒ hy‡n _‘-ß-fpsS ]›m-
X-e-Øn¬ hni-Zo-I-cn-°pI. ]bvXpX \nba hyh-ÿ-bnepw hy‡n-_-
‘-ß-fpsS ]m[m\yw hni-Z-am-°p-I.
Ipdn∏v 3 (i) P\]Xn-\n[n DtZym-Kÿ_‘w N´-߃ 2007 hmbn-°m≥ ]d-bp-I.
hmb\ ]cn-t]m-jn-∏n-°p-I. hmb-\°p tijw a\- n-em-°nb Imcy-߃
tNmZn®v t_m¿Un¬ Fgp-Xp-I. AXn\p tijw ss…Uv ImWn-°p-I.
N´-߃ hy‡n _‘ß-fpsS ]m›m-X-e-Øn¬ hni-Zo-I-cn-°p-I.
_m[-I-amb \nb-a-߃ N´-߃
1. tIcf ]©m-bØv cmPv BIvSv. 185 A, 181
2. tIcf ]©m-bØv cmPv (sX-c-s™-Sp-°-s∏´ A[n-Im-cn-Ifpw DtZym-K-ÿcpw XΩn-
ep≈ sXmgn¬ ]c-amb _‘w) N´-߃
3. tIcf ]©m-bØv cmPv (D-tZym-K-ÿ-cpsS ta¬ \nb-¥-Ww) N´-߃
• hIp∏v 181
1. ]©m-b-Øn¬ ssIam-dp∂ ÿm]-\-ß-fp-sSbpw Poh-\-°m-cp-sSbpw ]q¿Æ \nb-
¥Ww ]©m-b-Øn\v
2. hn´p In´nb Poh-\-°m¿ Ah-cpsS km[m-cW Npa-X-e-Iƒ ]pdsa ]©m-bØv
G¬∏n®v sImSp-°p∂ Npa-X-e-Iƒ \n¿∆-ln-°Ww
3. Ch-cpsS iºfw ]©m-bØv ]m]vX-am-Ip-∂Xv hsc k¿°m¿ \¬IWw
• hIp∏v 185 A
]c-kv]cw ]cp-j-amb `mjbpw BKy-ßfpw ]hr-Øn-Ifpw ]q¿Æ-ambn Hgn-hm-
°-Ww. hm°m¬ \¬Ip∂ \n¿t±iw \S-∏n-em-°p-∂-Xn\v apºv tcJm-aqew ÿnXo-
I-cn-°-Ww.
• 2007 se tIcf ]©m-bØv cmPv (Xnc-s™-Sp-°-s∏´ A[n-Im-cn-Ifpw D-tZym-K-
ÿ-amcpw XΩn-ep≈ sXmgn¬ ]c-amb _‘hpw s]cp-am-‰hpw) N´-߃
1. Poh-\-°m-cpw P\-]-Xn-\n-[n-Ifpw kulr-Z-]-c-amb kl-h¿ØnØw ]pe¿ØWw
2. \nba]c-amb ]cn-[n-Iƒ ewLn-°-cpXv
1. hm°m¬ \¬Ip∂ \n¿t±iw \S-∏n-em-t°-≠-Xn\v apºv tcJm-aqew ÿnXo-I-cn-
t°-≠-Xm-Wv.
2. DtZym-K-ÿ≥ P\-]-Xn-\n[n Bh-iy-s∏-Sp∂ HutZym-KoI hnhcw \¬tI-≠-Xm-
Wv.
62
3. Ãym‰yq- dn A[n-Im-c-߃ \n¿∆-ln-°p-∂-Xn¬ P\-]-Xn-\n[n CS-s]-Sm≥ ]mSn√
4. s]cp-am-‰-ß-fn¬ am\yX ]men-°Ww
5. P\-]-Xn\n[n hnfn®v Iq´p∂ tbmK-ß-fn¬ ]s¶-Sp-°-Ww.
6. DtZym-K-ÿs\ kzm[o-\n-°m≥ P\-]-Xn-\n-[n-Iƒ ian-°-cpXv
7. Bh-iy-amb D]-tZiw \¬Im≥ _m[y-ÿ-\m-Wv. sX‰mb D]-tZiw \¬Ip-
∂Xv aqew D≠mb sX‰mb Xocp-am-\-߃°pw \S-]-Sn-Iƒ°pw IjvS-\-jvS-
߃°pw P\-]-Xn-\n[n°v ]pdsa DtZym-K-ÿ\pw DØ-c-hm-Zn-bm-bn-cn-°-Ww.
8. ]©m-b-Øn-t\mSpw P\-]-Xn-I-tfmSpw ]Xn-_-‘≤ thWw
9. s]cp-am‰ N´-ß-fpsS ewL\w D≠m-bm¬ Hmw_p-Uvkvam\v apºmsI ]cm-Xn-
s∏-Smw.
• hy‡n _‘-߃
1. hyXy-kvX-amb hy‡n-Xz-߃
2. hyXy-ÿ-amb Xm¬]-cy-ßfpw e£y-ßfpw
3. ]c-kv]c _lp-am-\-an-√mbva
4. sX‰mb ap≥hn-[n-Iƒ, e`y-amIp∂ sX‰mb hnh-c-߃
5. sX‰mb at\m-`mhw
6. Inbm-fl-I-a-√mØ \ne-]m-Sp-Iƒ
7. IpSp-X¬ Imc-W-߃ ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fpsS Kq∏v N¿®bn¬ \n∂v/ s_bn≥
kvtSmanw-Kn¬ \n∂v Dcn-Øn-cn-™v hcp-∂Xv enÃv sNøpI
Ipdn∏v 4
• \nhm-cW /\nb-¥W am¿§-߃
1. \s√mcp tim[m-hm-IpI
2. A\y-cpsS kzIm-cy-X-bn¬ CS-s∏-Sm-Xn-cn-°pI
3. a‰p-≈-h-cp-ambn XmXmflyw ]m]n-°pI
4. hkvXp-X-Isf ]iv\ tIµo-Ir-X-ambn kao-]n-°pI
5. ]iv\-ß-fpsS aqe-Im-cWw Is≠-ØpI
6. IpSp-X¬ Imc-W-߃ ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fpsS Kq∏v N¿®bn¬ \n∂v/ s_bn≥
kvtSmanw-Kn¬ \n∂v Dcn-Øn-cn-™v hcp-∂Xv enÃv sNøpI
63
• tPmen-ÿ-esØ kwL¿j-߃ \nb-¥n-°pI
1. IrXy-amb CS-sh-f-I-fn¬ tbmK-߃ hnfn®p tN¿°pI
2. tPmen-bpsS coXnbpw DØ-c-hm-Zn-Øhpw hy‡-am°n sImSp-°pI
3. ]c-ky-ambn izmkn-°m-Xn-cn-°pI
4. ap≥hn[n Hgn-hm-°p-I, \oXn-bp-‡-ambn s]cp-am-dp-I.
5. IpSp-X¬ Sn∏p-Iƒ ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fpsS Kq∏v N¿®/ s_bn≥ kvtSmanw-
Kn¬ \n∂pw Dcn-Øn-cn-™v hcp-∂-Xv enÃv sNøp-I.
64
skj≥ 14
P\-]-Xn-\n[n DtZym-Kÿ _‘w
hyàn _Ô-§Ä
• hyXy-Ø-amb hyàn-Xz-§Ä• hyXy-Ø-amb XmXv]-cy-§Ä• ]c-kv]c _lp-am-\-an-Ãmbva• ap³hn-[n-IÄ• sXämb hnh-c-§Ä• sXämb at\m-`mhw• Inbm-ß-I-hpw Btcm-Ky-I-c-hp-a-Ãm¯
\ne-]m-Sp-IÄ
DtZym-KØ \nb-´Ww\nba hyh-Ø-IÄ
hIp¸v 181• A\p-_Ô Øm]-\-§Ä þ ]qÀ® \nb-´Ww ]©m-b-¯n\v þ ]©m-b¯v G¸n-¡p¶ Npa-X-e-IÄ þ i¼fw kwØm\ kÀ¡mÀ \ÂIp¶p
DtZym-KØ P\-]-Xn-\n[n _ÔwC§s\ Bbmtem?
Hcp ]©m-b-¯nse Zriyw ImWpI
DtZym-KØ \nb-´Ww\nba hyh-Ø-IÄ
hIp¸v 185 F• ]cp-j-amb Bib hn\n-abw Hgn-hm-¡pI• tcJm-aqew Ønco-I-cWw
P\-]-Xn-\n[n þ DtZym-KØ _ÔwN«-§Ä, 2007• kulr-Z-]-c-amb kl-hÀ¯nXzw• ]cn-[n-IÄ ewLn-¡-cpXv• tcJm-aqew Ønco-I-cWw• Hut±ym-KnI hnhcw \ÂI• Ìmäyq-«dn Npa-X-e-I-fn CS-s]-SÂ
]mSnÕ am\y-amb s]cpamäw• tbmK-§-fn ]s¦-Sp-¡Â• \nb-am-\p-krX Xocp-am-\-§Ä \S-¸n-em-
¡Â
65
\µn
P\-]-Xn-\n[n þ DtZym-KØ _ÔwF§s\ sa¨-s¸-Sp¯mw?
• \sÃmcp tim[m-hm-IpI• A\y-cpsS kzIm-cy-X-bn CS-s¸-Sm-Xn-cn-
¡pI• aäp-Å-h-cp-ambn XmXmßyw ]m]n-¡pI• hkvXp-X-Isf ]iv\ tIµo-Ir-X-ambn kao-]n-¡pI• ]iv\-§-fpsS aqe-Im-cWw Is--¯pI
P\-]-Xn-\n[n þ DtZym-KØ _ÔwF§s\ sa¨-s¸-Sp¯mw?...
• IrXy-ambn tbmK-§Ä hnfn¡pI• tPmen-bpsS coXnbpw D¯-c-hm-Zn-¯hpw
hyàam-¡pI• ]c-ky-ambn izmkn-¡m-Xn-cn-¡pI• ap³hn[n Hgn-hm-¡p-I• \oXn-bp-à-ambpw kulmÀZ-]-c-ambpw
s]cp-am-dp-I.• ]Z-hnsb AwKo-I-cn-¡pI.
66
skj≥ ˛ 151. hnjbw : t]mÃv sSÃv
2. e£yw Cu skjs‚ Ah-km\w ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Iƒ°v:˛ c≠p
Znhkw sIm≠v B¿÷n® Adn-hp-IfptSbpw Bi-b-ß-fp-
tSbpw aqey-\n¿Æ-bw.
3. kabw : 15 an\n‰v
4. thZn : -s]mXp thZn
5. D≈-S°hpw/]cn-io-e\coXnbpw
IaD≈S°w
kabw]T\coXn D]m[nIƒ
\º¿ (an\n‰v)
1. ]≤Xn Bkq- XWw kw_-‘n -®p≈
hnhn[ hnj-b-ßsf B[m-c-am°n Xøm-dm-
°nb 30 tNmZy-ß-fpsS t]mÃv sSÃv
15 tNmZyw ˛ tNmZy-t]-
∏¿, DØ-c -t] -∏¿
\¬In-bn-´p≈ coXn
(Ip-dn∏v i, ii, iii)
Ipdn∏v 1 : (i) t\csØ Xøm-dm-°nb 25 tNmZy-ß-fpsS tNmZy-t]-∏¿ Kq∏n¬ \¬Ip-
∂p.
(Ii) DØcw Fgp-Xn-b-Xn-\p-tijw DØ-c-t]-∏¿ kl-]m-Tn-I-sf-sIm-≠p-Xs∂
\n¿Æbw \S-Øp-∂p. Bb-Xn-tebv°v icn-bp-Ø-c-Øns‚ ss…Uv
]Z¿in-∏n-°p-I.
(iiI)Hcp tNmZy-Øn\v 1 am¿°v ˛ ]IpXn icn-bmb DØ-c-߃°v am¿°v
C√.
67
tIcf C≥Ãn-‰yq v Hm v tem°¬ AUvan-\n-kvtS-j≥
apf-¶p-∂-Øp-Im-hv, Xriq¿ ˛ 680 581
Xt±-i-kz-bw- cW ÿm]-\-Øns‚ hnI-k\ ]≤Xncq]o-
IcWw ˛ ZznZn\ ]cn-io-e\w
t^mdw 2 :t]mÃv sSÃv
kabw: 15an\n‰v
(tNmZy-mhen)
1 Bkq-XW ]In-b-bnse taJem hn`P-\-߃ GsX√mw?
D D¬]m-Z\w, tkh\w, ]›m-Øew
2 ]¥≠mw ]©-h-’c ]≤Xn Ime-b-fhv GXv?
D 2012 ˛ 2017
3 Kma-k-`-bnse AwK-߃ Bsc√mw?
D thm´¿ ]´n-I-bn¬ t]cp-≈-h¿
4 ]men-tb-‰ohv sIb¿ t]mP-IvSn\v Fkv.-kn.Fkv.]n/Sn.-Fkv.]n ^≠p-Iƒ hIbn-cp-
Ømtam?
D ]mSn√
5 Kma ]©m-b-Øp-Iƒ°v ]›m-Øe taJ-e-bv°mbn FX iX-am\w XpI ]c-am-h[n
\o°n-hbv°mw?
D 45%
6 tImf-\n-bn-te-°p≈ \S-∏mX \n¿Ωm-W-Øn\v ]´n-I-h¿§ ]≤Xn hnlnXw hI-bn-cp-
Ømtam?
D hI-bn-cpØmw
7 Fkv.-kn..-F-kv.]n (TSP) t]mP-IvSp-I-fpsS \n¿∆-lW \nco-£W IΩ-‰n-bnse AwK-
߃ Bsc√mw?
D Xt±-i-`-cW ÿm]-\-Ønse Fkv. kn/ Fkv.Sn AwK-߃
8 πm≥ tIm¿Un-t\-‰sd \n›-bn-°p-∂-Xmcv?
D ]©m-bØv
9 h¿°nwKv Kq∏ns‚ AwK kwJy FX?
D 17
68
10 Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-dm-t°-≠Xv Bcv?
D h¿°nwKv Kq∏v I¨ho-\¿
11 hnI-k-\-tcJ Xøm-dm-t°-≠Xv Bcv? Ft∏mƒ?
D D]kan-Xn, ]©-h-’c ]≤Xn Bcw` h¿jw
12 ]©m-b-Øp-I-fnse \n¿ΩmW ]h¿Øn-I-fpsS FÃnta‰v Xøm-dm-°p∂ tkm^v‰v shb¿
GXv?
D kpKa
13 t]mPIvSv tamWn-‰-dnwKv \n¿∆-ln-t°-≠Xv Bcv?
D h¿°nwKv Kq∏p-Iƒ
14 Pn√m Bkq-XW kan-Xn-bpsS saº¿ skI-´dn Bcv?
D Pn√m If-IvS¿
15 Fkv.-kn.Fkv.]n/Sn.F-kv.]n ≠n¬ \n∂pw bphP\ hnI-k\ ]cn-]m-Sn-Iƒ°mbn hI-
bn-cp-tØ≠ XpI FX- i-X-am\w?
D 10 %
16 ]´n-I-PmXn/ ]´n-I-h¿§ hnZym¿∞n-Iƒ°v F≥S≥kv tIm®nwKn\v [\-k-lmbw
\¬Imtam?
D \¬Imw
17 s]mXp-hn-`mKw hnI-k\ ^≠v taJem hn`P\w \S-tØ-≠Xv samØw XpI-bpsS ASn-
ÿ-m-\-Øn-emtWm?
D A√, h\nXm ]≤-Xnbv°v 10 % Dw hr≤¿/hnI-emwK ]≤-Xnbv°v 5% Dw Ign-®p≈ XpI
18 A\n-hmcy kµ¿`ß-fn¬ ]kn-U‚n\v GsXmcp h¿°nwKv Kq∏n-s‚bpw sNb¿am≥
ÿm\w hln-°m-hp-∂-Xm-Wv. (i-cntbm/sXt‰m)?
D icn
19 kv]n¬ Hmh¿ t]mP-IvSp-Iƒ \n¿∆-lWw XpS-cp-∂-Xn\v Un.-]n.kn bpsS ap≥Iq¿ A\p-
aXn tXtS-≠-Xpt≠m?
D C√. `cW kanXn Xocp-am\w aXn
20 ]≤-Xnbv°v A¥na cq]w \¬Ip-∂-Xn¬ Ãnb-dnwKv IΩ-‰n°v ]¶pt≠m?
D D≠v
69
tIcf C≥Ãn-‰yq v Hm v tem°¬ AUvan-\n-kvtS-j≥
apf-¶p-∂-Øp-Im-hv, Xriq¿-680 581
Xt±-i-kz-bw- cW ÿm]-\-Øns‚ hnI-k\ ]≤Xncq]o-IcWw ˛
ZznZn\ ]cn-io-e\w
]cn-io-e\ hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-\p≈ t^mdw
1. ]cn-io-e\ XobXn :
2. s]mXp-hn-h-c-߃ (1 apX¬ 10 hsc am¿°p \¬Imw. G‰hpw tami-sa-¶n¬ Hcp
am¿°pw G‰hpw \√-sX-¶n¬ 10 am¿°pw CSp-I)
skj≥ 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 7
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 8
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
70
skj≥ 10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 13
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
skj≥ 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
a‰p \n¿t±-i-߃
71
Dat
e: ..
......
......
......
.K
eral
a In
stitu
te o
f Loc
al A
dmin
istra
tion
Mul
amku
nnat
huka
vu, T
hriss
ur-68
0 58
1Lo
cal S
elf G
over
nmen
t Ins
titut
ion’
s Dev
elop
men
t Pla
n Fo
rmul
atio
nE
va
lua
tio
n o
f t
ra
inE
rs
Nam
e of
the
Trai
ner a
ndN
ame
of S
essi
on
Obs
erva
tion/
Com
men
ts b
y th
e C
ours
e co
ordi
nato
rS
ubje
ctkn
owl
edge
Man
neris
mS
essi
on P
lan
Tool
s us
edTi
me
Man
agem
ent
Inte
racti
on
Slid
esC
ase
Mat
eria
l,Q
uiz,
Oth
ers
Allot
ted
Tim
eC
omm
ents
at
Con
clud
ed at
Ext
ratim
eta
ken
Rea
sons
72
73
Kerala Institute of Local AdministrationMulamkunnathukavu, Thrissur -680 581
Local Self Government Institution’s DevelopmentList of By-Standers
Training Period : From....................... To.......................Name of the Partici-
pantsName of By –
StandersRelationship with the
ParticipantSignature
74
sN°v enÃv
skj≥ 2 ]o sSÃv 50 sk°‚ v tNmZym-hen Xøm-dm-°n-bn-cn-°-Ww,
tNmZym-hen XncnsI hmßWw
skj≥ 3 A[n-Im-c-hn -tI-µo-I-
cWw tIc-f-Øn¬
]¶m-fn-Isf 6 Kq∏mbn Xncn-®-Xn-\p-tijw tIkv ÃUn
Xøm-dm-°n-bXv Hmtcm Kq∏n\pw \¬Ip-I
skj≥ 4 ]¶m-fnØ Bkq-XW
]Inb
h¿°nwKv Kq∏v F¥n\v F∂Xv t_m[y-s∏-Sp-Øm\m-
bp≈ S∆¬ sKbn-an\v t\csØ Xøm-dm-°n-sh® S∆¬
tÃPn\v ap∂n-embn Hcp Itk-c-bn¬ Xøm-dm°n
AXn¬ CSp-I.
skj≥ 5 h¿°nwKv Kq∏v • 4 h¿°nwKv Kq∏p-I-fn-te°v t\csØ sXt‰m-Sp-IqSn
Xøm-dm-°n-sh® t\man-t\-j-\p-Iƒ \¬Ip-I.
Hmtcm Kq∏n-\pw, sN°v enÃv klnXw sImSpØv
sX‰p-Iƒ I≠p-]n-Sn®v Xncp-Øm≥ Bh-iy-s∏-S-
Ww.
skj≥ 6 Ãm‰kv dnt∏m¿´v Xøm-
dm-°¬
Bkq-XW ]In-b-bn¬ Ãm‰kv dnt∏m¿´v F¥m-
sW∂v a\- n-em-°p-∂-Xn-\p≈ s_bn≥tÃm-anw-
KneqsS Is≠-Ønb t]mk-‰ohv A`n-]m-b-߃°v
]m[m\yw \¬In Nm¿´n¬ tcJ-s∏-Sp-ØpI ˛ CXn-
\mbn Nm¿´v t\csØ \¬I-Ww.
skj≥ 7 hnI-\ktcJ Xøm-dm-
°¬
]¶m-fn-Isf ]Øv Kq∏m°n ]¶m-fnØ B-kq-XWw
ssI∏p-kvXIw A≤ymbw 2 hmbn-°m≥ \n¿t±-in-°-
Ww.CXn-\mbn ssI∏pkvXIw Xøm-dm-°n-bXv \¬I-
Ww.
skj≥ 8 Bkq- XW Kma/
hm¿Uvk`
• ]cn-io-e\ ]¶m-fn-Isf 7 Kq∏m-°n, t]cv \¬In ˛
]cn-io-e-\m¿∞n-Ifn¬ 2 t]sc sIm≠v Izn v
t]mKmw \S-Øm≥ Bh-iy-s∏-Sp-I
• a’-c-Øn¬ hnP-bn-°p∂ Sow AwK-߃°v t]\/
]pkvXIw kΩm-\-ambn \¬Im-hp-∂Xpw BWv.
skj≥ 9 A b ¬ k ` / h m ¿ U v
hnI -k\ kanXn/
tkmhm - Kmw - ˛ - Km -a -
tIµw/hm¿UvtIµw
Kma-k-`Iƒ im‡o-I-cn-°p∂ ]h¿Ø-\-߃°v
\nZm-\-amb DØ-c-hp-I-fpsS tIm∏n/ssk‰v AU v
]TnXm-°ƒ°v \¬Ip-I.CXn-\mbn tIm∏n Xøm-dm°n
shbv°p-Itbm/ssk‰v sFUn kvIo\n¬ ImWn-°p-
Itbm sNømw.
skj≥ 10 ]≤-Xn -tcJ Xøm-dm -
°¬
t\csØ Xncn®v h® Kq∏ns\ D]-tbm-Kn®v Hcp tamIv
]©m-bØv krjvSn®v 5 h¿j-tØ-°p≈ F≥h-e∏v
Xøm-dm-°p-hm≥ kqNn-∏n-°p-I. CXn-\mbn F≥hev∏v
t^mw, ^≠ns‚ e`yX F∂nh \¬I-Ww.
75
Ipdn∏v 3 F≥h-e∏v Xøm-dm-°m≥ am¿£-tcJ 68, 69, 70 t]Pp-
Iƒ hmbn-°m≥ \n¿t±iw \¬Ip-I. CXn-\mbn
t^mdw I D]-tbm-Kn-°mw. CXv t\csØ tIm∏n
FSpØv \¬tI-≠-Xm-Wv.
skj≥ 11 K pW - t` m -‡m -°sf
Is≠-ج
KpW-t`m‡r sXc-s™-Sp∏v coXn hni-Zo-I-cn-°m≥
Ipdn∏v 2 ¬ ]d-™n-cn-°p∂ k¿°m¿ DØ-chv 218/
15/Xkz-`h XoøXn 3.7.2015 tIm∏n FSpØv Ipdn∏v 3
¬ ]d-™n-cn-°p∂ ap≥K-W\m am\-ZWvUw \n›-bn-
°m-\p≈ am¿°v \¬Ip-∂-Xn-\p≈ t^mdw 2 5 Kq∏v
D≠m°n Hmtcm Kq∏n\pw t^mdw \¬I-Ww.
skj≥ 12 ]≤Xn \n¿∆-lWw t]mP-IvSp-Iƒ \n¿∆-lWw \S-Øp-∂Xv s_bn≥tÃm-
anw-Kn-eqsS I≠Øn Nm¿´n¬ tcJ-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\v
Nm¿´v \¬I-Ww.\n¿∆-lW coXn N¿® sNøm≥ Ah-
kcw \¬In Ah-X-cn-∏n-°p-∂-Xn-\m-h-iy-amb doUnwKv
sa‰o-cn-b¬ Xøm-dm°n shbvt°-≠XmWv.
skj≥ 13 ]≤Xn tamWn-‰-dnwKv 5 Kq∏n\v \n¿∆-lW Ie-≠¿ Xøm-dm-°p-∂-Xn-\p≈
Ie-≠¿ t^m¿am‰v \¬I-Ww.
skj≥ 14 P\-]-Xn -\n[n DtZym-
Kÿ _‘w
hoUntbm Zriyw, ssh‰v t_m¿Uv, tIcf ]©m-bØv
cmPv N´-߃ ˛ P\-]-Xn-\n[n DtZym-Kÿ _‘w N´-
߃ (1997 & 2007 ]I¿∏v)
skj≥ 15 t]mÃv sSÃv 50 sk‰v tNmZym-hen Xøm-dm°n \¬I-Ww. \n›nX
ka-b-Øn-\Iw tNmZym-hen Xncn-®p -hm-ßn-°-Ww.
76
tIm˛Hm¿Un-t\-‰¿ ssIhiw Icp-tX-≠h
1. samUyqƒ 1 sk‰v
2. ]h¿ t]mbn‚ v kn.Un 1 FÆw
3. ssh‰v t_m¿Uv am¿°¿ 5 FÆw
4. Nm¿´v t]∏¿ 50 FÆw
5. t]mKmw sjUyqƒ 40 FÆw
6. ^m°¬´n A‰‚≥kv jo‰v
7. sSbn-\okv A‰‚≥kv jo‰v 2 FÆw (1 jo‰v ˛ tbmK)
8. ^m°¬´n hne-bn-cp-ج t^mdw
9. skj≥ hnen-bn-cp-ج t^mdw 40 FÆw
10. Sn.F s¢bnw t^mdw
XncnsI hmtß-≠h
1. tIcf ]©m-bØv cmPv BIvSv (thm-fn. 1 & 2)
2. ]o sSÃv, t]mÃv sSÃv tNmZy-ß-fpw, DØc IS-emkpw
3. ]cn-io-eI hne-bn-cp-ج t^mdw
4. eoU¿ Ah-X-cn-∏n-°p∂ dnt∏m¿´v
5. I¿Ω-]-cn-]mSn t^mdw ]qcn-∏n-®Xv
NB:
1. _m\¿ Dd∏v hcp-ØpI.
2. ]cn-io-e-\sØ kw_-‘n-®p≈ \nb-a-߃ Nm¿´n¬ ]Z¿in-∏n-°Ww (7 Znh-
k-hpw).
3. AXXv Znhkw ]cn-io-e\ ]¶m-fn-I-fn¬ \n∂p≈ hne-bn-cp-ج t^mdØnse
icm-icn kvtIm¿ Sbn-\¿ ASn-ÿm-\-Øn¬ Xn´-s∏-SpØn tImgvkv Ub-d-
IvS¿°v \¬IWw.
4. tImgvkv tIm¿Un-t\-‰¿ Xøm-dm-°p∂ skj≥ ASn-ÿm-\-Øn¬ hne-bn-cp-ج
t^mdw ]qcn-∏n®v tImgvkv Ub-d-IvS¿°v \¬IWw.