WZC Sint-Jozef op zoek naar de ziel

Er was eens…

Er was eens een vrouw. Haar naam was Jeanne Haze, stichteres van de Dochters van het Kruis. In

1887 kwamen haar zusters hier in Neerpelt aan om een school over te nemen van zusters die

eigenlijk slotzusters waren en die onderwijs gaven van achter de tralies.

Al heel vlug werd er gevraagd een huis te openen voor arme bejaarden die geen opvang hadden. De

bejaarden voelden zich er vlug thuis en hielpen de zusters met de dagelijkse beslommeringen: het

land bewerken, groenten schoonmaken, afwassen, …

In 1977 werd dan een nieuw rusthuis geopend met meer comfort. Stilaan werd de Raad van Bestuur

van het rusthuis uitgebreid met ‘leken’. En ook de directiefunctie werd door de zusters in 1991

doorgegeven aan Jos Claes.

Ondertussen was er ook veel veranderd in de wereld van de bejaardenzorg. En toen directeur Jos

Claes aan het roer stond was er geen stoppen meer aan. De ene verandering na de andere diende

zich aan:

- Een nieuw klooster voor de Dochters van het Kruis

- Een afdeling voor personen met dementie, Hof Hestia

- Serviceflatgebouw ’t Gangske

- Serviceflats in De Nieuwstraat

- De Zandberg

- Tegelijkertijd vonden er grote aanpassingen in het bestaande rusthuis plaats.

En daarna kwamen er weer grootse plannen. De school ging verhuizen en er kwam plaats bij om het

woon- en zorgcentrum uit te breiden met een heel nieuw gebouw en ondergrondse parkeergarage

aan de Onderwijslaan.

Dagverzorgingscentrum De Buurt opent zijn deuren.

De afdeling voor personen met dementie, het vroegere Hof Hestia, werd aangepast en opgesplitst in

2 afdelingen want de verbinding met het bestaande WZC was noodzakelijk. En ook het bestaande

rusthuis werd vernieuwd en kreeg er een extra verdieping bovenop.

Dit heeft zich de voorbije jaren werkelijk allemaal afgespeeld. Het lijkt wel een sprookje… Maar het

was niet altijd even gemakkelijk. Dankzij alle medewerkers die met hart en ziel gewerkt hebben is

het voor de bewoners zo aangenaam en rustig mogelijk verlopen.

Maar er werd in ons woon- en zorgcentrum niet alleen aan de ‘buitenkant’ gebouw, ook was er veel

aandacht voor de ‘binnenkant’ van ons woon- en zorgcentrum: het hart, de visie, de ziel…

Van work-life balans tot visie…

In 2005 werd een work-live balans meting gedaan in het woon- en zorgcentrum. Naar aanleiding

van de resultaten werd met betrokkenen uit de verschillende disciplines een welzijnsbeleid

uitgewerkt. Mede op vraag van de inspectie en inzichten uit HRM12 werd ook gestart met de

uitwerking van een gedragen missie en visie. Alle afdelingen en disciplines werden hiervoor

bevraagd.

In juni 2006 volgde een gemeenschappelijke visie-dag in Lommel, met als doelstelling elkaars

drijfveren, inspiratiebronnen en passie te ontdekken. Dit resulteerde in een foto met neuzen waarin

de medewerkers bedankt werden voor hun inzet. De visie-dag was een ‘naar buiten komen’ van

waar we mee bezig waren, een boodschap dat het verhaal nog niet af was en een uitnodiging om

mee te werken om de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Na de bespreking op de afdelingen en na

de visie-dag kwam men tot een gezamenlijke missie, nl. ‘Kwali-TIJD in dialoog’. In functie van deze

missie volgden tal van afdelingsinitiatieven, oprichting van coördinatieteam, welzijnsbeleid…

Met de neuzen in dezelfde richting…

Welzijnsbeleid en rugzakkentocht

In woon- en zorgcentrum Sint-Jozef willen we graag dat medewerkers ‘zich goed voelen’ op ‘t werk.

Dit ‘zich goed voelen’ trachtten we te realiseren door naast de zorg voor de bewoners ook zorg te

dragen voor de medewerkers. Ziek zijn kan een signaal zijn dat de lasten van medewerkers te zwaar

zijn. Veel ziekte kan op zijn beurt een last worden voor het team en de organisatie. WZC Sint-Jozef

wil een beleid voeren waarin men zorg draagt voor de zieke maar waar de last voor het team en de

organisatie tot een minimum beperkt blijft. Welzijn is een gedeelde verantwoordelijkheid van de

organisatie en de medewerkers. We geloven dat een goed uitgebouwd welzijnsbeleid preventief kan

werken op ziekte. Vandaar de focus op ‘welzijn’ en de gezamenlijke uitwerking van het

welzijnsbeleid.

Om de visie en protocollen inzake welzijnsbeleid (ziekteverzuim) over te brengen naar medewerkers

en hen de mogelijkheid te geven hierover te reflecteren en in dialoog te gaan met elkaar, werd i.s.m.

IDEWE en betrokkenen uit alle disciplines in 2007 een rugzakkentocht op poten gezet.

Samen werken is ook een beetje samen op tocht gaan. De rugzak staat symbool voor de draaglast.

Ieder personeelslid draagt zijn/haar eigen lasten mee in de rugzak (lasten op het werk + lasten thuis).

Tijdens de expeditie met hindernissen en opdrachten ervaren de collega’s aan den lijve wat ziekte

doet met de medewerkers zelf, met de collega’s en met de organisatie. Mensen worden vaak ziek als

de draaglast te groot wordt. Onder goed welzijnsbeleid verstaan wij een goed evenwicht tussen

draagkracht en draaglast.

In balans

In juni 2008 werden de medewerkers opnieuw tijdens vormingsdagen in het Orshof (Neerglabbeek)

samengebracht m.b.t. de missie/visie , onder het motto én het geloof dat je enkel ‘Kwali-tijd van

leven in dialoog’ kunt waarmaken als er een evenwicht is tussen de zorg voor jezelf/team en de zorg

voor de bewoners. Dit alles werd gekaderd in het thema ‘In balans’ waarbij medewerkers met een

levensgrote balans en zandzakjes aan de slag gingen om de visie te evalueren, om actiepunten te

zoeken voor de toekomst en op zoek te gaan naar een haalbaar evenwicht tussen de zorg voor

bewoners en de zorg voor zichzelf/team.

Met verhalen op weg naar bezielde zorg

De missie ‘Kwali-tijd van leven in dialoog’ werd ontwikkeld door te luisteren naar de verhalen van

medewerkers, naar wat zij belangrijk vonden in hun werk. Verhalen delen met elkaar schept

vertrouwen, geeft verbondenheid, teamgevoel…

In 2008 verscheen het rusthuisboek ‘Leven voorbij de deur’ waarbij medewerkers intensief de

verhalen van bewoners over hun leven in het rusthuis beluisterden en neerschreven. De helende

kracht van verhalen werd zo aan den lijve ervaren. Mensen geven via hun levensverhaal zin en

betekenis aan hun leven en anderen.

In workshops met alle medewerkers (voorjaar 2009) werd opnieuw stilgestaan bij de belevingswereld

van de bewoners en de bijdrage die hun verhalen kunnen leveren aan het ethisch

handelen van medewerkers.

Een (t)huis met een ziel

Aan de missie ‘Kwali-tijd van leven in dialoog’ werd later in samenspraak met de medewerkers een

warme ‘slogan’ toegevoegd, namelijk een ‘(t)huis met een ziel’.

Een (t)huis met een ziel

Je voelt het meteen als je er binnenkomt. Er zit energie in. Warmte. Pit.

Je merkt het aan de manier waarop mensen kijken, lachen, bewegen, spreken... aan hoe zij met elkaar en met de bewoners omgaan.

Je ziet het aan de decoratie en het interieur van het huis, de indeling van de ruimtes, de sfeervolle foto's aan de muur.

Je voelt het als de leidinggevenden je begroeten en je weet het zeker als je met het personeel een gesprekje aanknoopt.

Zij doen dit werk met hart en ziel. In dit huis is er aandacht voor kwaliteit van leven.

Er heerst een sfeer van open communicatie en dialoog. Iedereen draagt hier zorg voor elkaar.

En de bejaarde bewoners?

Zij zijn er tevreden en gelukkig. Dit willen wij nastreven, waarmaken en beleven.

Samen!

Op zoek naar geluk in het woon- en zorgcentrum

In 2010 – 2011 doorliepen we samen het kwaliteitstraject ‘In WZC Sint-Jozef suddert iets…’ We zijn

gestart met vormingsnamiddagen voor alle medewerkers m.b.t. de belevingswereld van onze

bewoners. We lieten ons hiervoor inspireren door een uitspraak van een bewoonster in rusthuisboek

Leven voorbij de deur. De bewoonster verwoordde haar kijk op geluk in het rusthuis als volgt: Als je

mij vraagt of ik hier gelukkig ben, antwoord ik: ’Thuis was ik gelukkig, hier ben ik tevreden.’ Deze

uitspraak brengt ons misschien wel tot de kern van hun beleving. Wat is geluk? Wat is geluk voor een

rusthuisbewoner? Is tevreden zijn, vrede hebben met… voldoende om in het rusthuis voluit te leven?

Kan een bewoner in het WZC nog gelukkig zijn?

Vertrekkende vanuit de belevingswereld van de bewoner, werd er ook stilgestaan bij eigen werk en

persoon… Hoe kan je als medewerker bewoners gelukkige momenten bezorgen? Wat is geluk voor

de medewerker? Welke momenten geven medewerkers energie? Sudderpotjes met ingrediënten

voor geluk werden door onze medewerkers op het vuur gezet.

Kokkerellen in team

In het voorjaar van 2011 werden de koppen bij elkaar gestoken in de verschillende teams

(afdelingen, animatie, keuken, administratie, kinesitherapie…). Tijdens workshops met opdrachten

op basis van Appreciative Inquiry werd richting gegeven aan verbetertrajecten. De essentie van het

waarderend onderzoek (Appeciative Inquiry) is het ontdekken en tot ontwikkeling brengen van wat

nu al werkt. Wat zijn de sterkten van het team? En op welke manier kan iedere discipline een

bijdrage leveren aan onze visie ‘Een (t)huis met een ziel’ en aan het geluksgevoel van bewoners?

Dromen, verlangens en voorstellen werden besproken in brainstormsessies. Samen gingen we op

zoek naar ingrediënten voor geluk! Dit resulteerde in kwaliteitsprojecten per team. Een mooi gevolg

is dat er zo momenteel nog steeds familienamiddagen georganiseerd worden op de afdelingen.

Medewerkers trekken aan hetzelfde touw

In het kader van het kwaliteitstraject ‘In WZC Sint-Jozef suddert iets…’ stak ook de personeelsraad

van WZC Sint-Jozef de koppen bij elkaar. In deze groep werd de focus gelegd op het geluk van de

medewerker. Uit rondvraag bleek dat medewerkers – naast de dankbare zorg voor de bewoners –

veel energie en kracht halen uit sociale contacten en een gezellige sfeer, het teamgevoel,

betrokkenheid, vertrouwen, steun en waardering van andere collega’s en leidinggevenden…

De personeelsraad besloot dan ook om een teambuilding met de nodige reflectiemomenten op touw

te zetten met als doelstellingen: elkaar op een andere manier beter leren kennen, samenwerken,

vertrouwen, plezier op ’t werk, verbindingen leggen, zich inleven in de ander… Dit alles met het oog

op de toekomst, de nieuwbouw en de veranderingsprocessen. Er werd niet gekozen voor een

theoretische vorming, maar voor een doe- en ervaringsnamiddag onder het motto: ‘Allen aan één

touw, ook in de nieuwbouw!’

Veranderen doen we samen!

In het voorjaar van 2012 wordt met het oog op de verhuis naar de nieuwbouw en het geïntegreerd

werken op de afdelingen dieper ingegaan wordt op de thematiek van ‘verandering en transitie’.

Medewerkers werden geïnformeerd over de stand van zaken en samen brachten we een bezoekje

aan de nieuwe werkplek. Stap voor stap maken we er samen een ‘(t)huis met een ziel’ van, luidde in

het woon- en zorgcentrum. Veranderen doen we samen!

Officiële opening, kijkdag en verhuis

Op 27 september 2012 wordt het nieuwe gebouw officieel geopend in bijzijn van bewoners,

medewerkers, Raad van Bestuur, burgemeester Raf Drieskens en minister Jo Vandeurzen.

Op zondag 30 september 2012 organiseren we samen met alle medewerkers een kijkdag. We kiezen

voor een belevingswandeling door het WZC waarbij men kan proeven van het ‘leven’ in huis, de visie

van het huis kan ‘voelen’… Niet enkel informatie krijgen over de oppervlaktes, de kamers, het

gebouw… maar ook over de werking.

Op maandag 8 oktober 2012 was het dan zover… de verhuis! Met een 60-tal bewoners verhuisden

we naar de nieuwbouw aan de onderwijslaan. Na een periode van chaos gaan we samen met

bewoners en familie op zoek naar de ziel in het nieuwe woon- en zorgcentrum.

Teamnamiddagen

In november 2012 – na de verhuis - organiseert de personeelsraad de teamnamiddag: ‘Sint-Jozefke

stelt tentoon…’. Tijdens deze teamnamiddagen neemt iedere afdeling eigen naam en visie onder de

loep tijdens een schildersessie.

Een jaar later, op 12 en 14 november 2013, worden de teamnamiddagen ‘WZC Sint-Jozef brei(d)t uit’

georganiseerd waarbij medewerkers hun verhalen en dromen over WZC Sint-Jozef weergeven in een

reuzengroot handwerk.

Waarden van WZC Sint-Jozef

In 2013 worden de 4 waarden van woon- en zorgcentrum Sint-Jozef weergegeven tijdens een

oefening met afdelingsverantwoordelijken. Deze waarden zijn:

Bezielen

Samenwerken

Luisteren naar verhalen

Deskundigheid

De waarden vormen het fundament en vertrekpunt van onze werking. Zo worden de 4 waarden

ondertussen gebruikt in sollicitatiegesprekken en werd er een nieuwe procedure voor

functionerings- en evaluatiegesprekken uitgewerkt, vertrekkende vanuit deze waarden.

De waarden zijn inspirerend. Met alle medewerkers werd gewerkt rond de betekenis deze waarden.

Onderstaande banner met foto’s geven een beeld van de waarden weer. De concepten werden

bedacht door onze medewerkers tijdens het praktijkgedeelte van onze infosessies mb.t. de

transformatie naar een innovatieve organisatie in februari 2014.

De rode draad van WZC Sint-Jozef

Tijdens infonamiddagen in het voorjaar van 2014 worden alle medewerkers geïnformeerd over de

stappen die WZC Sint-Jozef zet richting ‘innovatieve arbeidsorganisatie’ (IAO).

Onze spiegelboom

In WZC Sint-Jozef willen we graag een ‘(t)huis met een ziel’ zijn voor onze bewoners. Dat is onze

visie! Daar willen we samen voor gaan! Maar hoe doe je dat? Want de ‘ziel’ is en blijft een moeilijk te

omschrijven begrip. Samen gingen we op zoek naar een symbool voor onze visie. En wie zoekt, die

vindt! … Wij vonden de ‘ziel’ van ons woon- en zorgcentrum, weerspiegeld in de ogen van onze

bewoners! Heb je ooit wel eens iemand echt in de ogen gekeken? Als je echt in iemands ogen kijkt,

gebeurt er iets moois. Dan ontstaat oprecht contact. Niet voor niets wordt gezegd dat de ogen de

spiegel van de ziel zijn.

In ons woon- en zorgcentrum kijken wij iedere dag in de ogen van kwetsbare zorgbehoevende

bewoners. Wij worden steeds opnieuw ‘geraakt’ door de ogen van onze bewoners. Onze eigen

stukjes verdriet en geluk worden erdoor getriggerd. De ogen van onze bewoners houden ons de

spiegel van onze eigen zielenroerselen voor.

En om ons hieraan altijd opnieuw te herinneren, bedachten en schilderden onze medewerkers –

speciaal voor de officiële inhuldiging van het gerenoveerde gebouw op 27 september 2015 - de

‘spiegelboom’. Iedere bewoner die hier verblijft, krijgt een spiegelstukje dat hij of zij kan plakken op

de boom. Op deze manier wordt de boom een ‘weerspiegeling van de ogen’ van alle bewoners,

serviceflatbewoners en gebruikers van DVC De Buurt.

ESF-project ‘WZC Sint-Jozef op weg naar de toekomst’

In september 2015 ging in ons woon-en zorgcentrum ESF-project ‘WZC Sint-Jozef op weg naar de

toekomst’ van start. Dit project kadert binnen de ESF-oproep ‘Anders organiseren’ waarbij men de

werkbaarheid van jobs wil verbeteren door aanpassingen in de organisatiestructuur.

WZC Sint-Jozef heeft reeds een weg afgelegd in de richting van innovatieve arbeidsorganisatie (IAO).

We verwijzen hiervoor naar onze eerste stappen om multidisciplinaire teams te bouwen rond

kleinschalige leefgemeenschappen in de verschillende afdelingen, naar opleidingen rond coachend

leiderschap voor onze afdelingscoördinatoren, naar het initiatief om animatie/ergo te integreren in

de afdelingen, …

Dit ESF-project geeft ons de mogelijkheid om de verdere uitwerking nog grondiger aan te pakken

zodat we onze nieuwe arbeidsorganisatie alle kansen kunnen geven en onze medewerkers daarin zo

goed mogelijk kunnen begeleiden en betrekken. Dankzij dit project beschikken we over meer

middelen om via de innovatieve arbeidsorganisatie te streven naar een ‘(t)huis met een ziel’ voor

bewoners en medewerkers.

Voor de uitwerking van het project kiezen we voor een aanpak met grote betrokkenheid van

medewerkers. Verschillen de medewerkers gingen ondertussen al aan de slag: projectwerkgroep,

stuurgroep, medetrekkers ESF van alle afdelingen, sleutelfiguren, ESF tuindames,

afdelingscoördinatoren, …

Ook willen we gedurende het hele project een ‘meegroeiend’ communicatie- en participatiesysteem

opzetten. Daarin wordt het project op een symbolische wijze voorgesteld als een groeiend iets. Over

deze symbolische voorstelling werd reeds door een grote groep medewerkers gebrainstormd.

Uiteindelijk viel de keuze op de ‘eetbare tuin’. Medewerkers, bewoners, familie, vrijwilligers, … zullen

het ESF-project visueel kunnen zien groeien via onze ‘eetbare tuin’.

Wordt vervolgd…