Workshop lichthinder

Workshop lichthinder

Inleidende begrippen en theoretisch kaderPreventie lichthinder vzw – Stijn Vanderheiden

Praktijkvoorbeeldengemeentebestuur Staden - Noël Bardyn

8 september 2009

lichthinder inleidende begrippen

theoretisch kader

Preventie Lichthinder vzwStijn Vanderheiden

InleidingProbleemstelling

OorzakenOplossingenBeleidskader

lichthinder inleidende begrippen

theoretisch kader

8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder

De wereld ‘s nachts

Europa ‘s nachts


Vlaanderen ‘s nachts

De Westhoek ‘s nachts


Definities

Verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling

Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.


Definities

Lichtvervuiling volgens Mira: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.

Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau’s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting.


Verschillende vormen

• Lichtkoepel

• Verblinding (glare)

• Waar niet nodig (tresspass)

• Verspilling


Lichtkoepel


Verblinding

Doorbraak (Tresspass)


Verspilling



Duidelijk en veilig?

Gevolgen voor onze omgeving

• Mensen

• Dieren

• Planten

• Energiegebruik en CO2-uitstoot


Melkweg weg!


CultureelVincent Van Gogh:Sterrennacht boven de Rhône,september 1888


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Starry_Night_Over_the_Rhone.jpg

Het verdwijnen van de sterrenhemel

Contrast

Contrast

Contrast

Contrast

Contrast

Deze letters zijn moeilijk te lezen zoals de sterren in een lichtvervuilde hemel.

Deze letters zijn makkelijk te lezen, zoals sterren in een donkere hemel.


Bronnen van lichthinder en lichtvervuiling

Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichtingverkeer en vervoer =

openbare verlichting

cijfers: MIRA-S 2000



Hoe moet er verlicht worden?

Wat we nodig hebben

Principes van goed verlichten

• Respecteren van de 20°-regel• Volledig vermijden van

RECHTSTREEKSOPWAARTSE LICHTSTROOM

• Beperken van WEERKAATSTOPWAARTS LICHT– Minimum doelgebied– Minimale luminantie en maximale uniformiteit.– Minimum gebruiksperiode.

• ACTIEF LICHTBEHEER– Dimming.– Logische actieve schakeling



Principe neerwaartse lichtstroom

• een overzicht van verschillende mogelijke straatverlichtingen. Het onderscheid tussen goede en slechte keuzes ligt voor de hand. Op de foto zie je waarom verlichting met "bollen" gewoonweg af te raden valt: onder de lantaarnpaal - waar het licht juist moet komen - is er een donkere zone. De aanpalende huizen krijgen daarentegen de volle laag: het licht dringt de kamers ongewenst binnen.


Principe minimum doelgebied

voor na

Effect op hemelgloedSchema dat de relatieve bijdrage van een verlichtingstoesteltot de lichtkoepel op een afstand van 10 km toont.

A. 70-0°: Ideale verdeling van het licht.

B. 90-70°: draagt significant bij tot de lichtvervuiling op grotere afstand, als gevolg van reflectie. Het gereflecteerde licht zal wel vaak gehinderd worden door gebouwen, bomen en andere obstakels.

C. 99-90°: Zeer kritische zone voor lichtvervuiling en lichtkoepels waargenomen op 10 km (in landelijke gebieden) waar het sterk het gevolg is van verstrooing in de atmosfeer.

D. 100-95°: draagt significant bij tot lichtvervuiling, vooral in landelijke regio’s waar het licht niet gehinderd wordt door obstakels.

E. 180-100°: kritisch voor lichtvervuiling in bebouwde regio’s maar optioneel minder lichtvervuilend in landelijke regio’s.


Reclameverlichting

Slechte voorbeelden


Reclameverlichting

Goede voorbeelden


KlemtoonverlichtingDe brug of de hemel verlicht?



KlemtoonverlichtingHet gebouw of de hemel

verlicht?

Principe neerwaartse lichtstroom

• Bij alle toepassingen moet zoveel mogelijkneerwaarts verlicht worden.

• Geen enkel deel van de lichtbundelmag hoger dan het horizontale vlakdoor het lichtpunt waarneembaar zijn,en liefst niet boven 10° onder dit vlak.Dit noemt men het "Full Cutoff Systeem", volledige afsnijding boven het horizontale vlak.


TerreinverlichtingWordt enkel het terrein verlicht?


Sportterreinen Sinaai (2003)Nieuwe toestand



Terreinverlichting

• Slecht: parkeerterrein sporthal– Symmetrische

armaturen

– Niet horizontaal gemonteerd

– Verblinding

– Veel opwaartse lichtstroom

Terreinverlichting

• Goed: parkeerterrein– FCO-armaturen

– Uniforme verlichtingsniveau

– Wel opletten voor palen na botsing (schuine paal = verblinding)


Verlichting bedrijfsterreinen


Regelgeving: Vlarem II

• .0.1: De exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen;

• .0.2: Het gebruik en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid – niet functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt;

• .0.3: Klemtoon-verlichting wordt enkel op de inrichting gericht;

• .0.4: Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen;


Wat er aan doen?

• Er is meer en meer bewustwording

• Maar er is te weinig kennis over:– hoe het wel moet;– wat goed is en fout;

• Overgrote deel van problemen ontstaat uit onwetendheid


Wat er aan doen?

• Sensibilisatie:– Nacht van de Duisternis (28 maart 2009)

http://www.nachtvandeduisternis.be– Europese symposia lichthinder (2005 in België, 2009 Ierland)

http://www.lichthinder.be/symposium– Infosessies …

• Structureel:– DULOMI: begeleiding van 50 gemeenten

http://www.verlichtenzonderhinder.be– Lichtaudits: onderzoek en beleidsvoorstellen

http://www.preventielichthinder.be– Advies bij concrete verlichtingsprojecten


Wat kan de gemeente er aan doen?

• Overtreders informeren en begeleiden

• In openbare aanbestedingen voorkomen van lichthinder opnemen

• Politiereglement

• Stedenbouwkundige verordening

• Stedenbouwkundige voorschriften

• Informatie verspreiden


Informatie op internet

• http://www.lichthinder.be

• http://www.verlichtenzonderhinder.be

• http://www.preventielichthinder.be

• http://www.emis.vito.be/lichthinder.be

• http://www.darksky.org


Platform Lichthinder• Preventie Lichthinder vzw

– E-mail: [email protected]

– Website: http://www.preventielichthinder.be

• Bond Beter Leefmilieu (BBL):– Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel, 02/282.17.35


– Website: http://www.bondbeterleefmilieu.be

• Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) Werkgroep Lichthinder– p.a. Maarten Vanleenhove, IJzerenwegstraat 11, 2850 Willebroek,

0496/59.98.19


– Website: http://www.lichthinder.be

Hoe kan jij helpen?• Lid worden van Preventie Lichthinder

vzw– 15 euro per jaar– Optie: lid worden IDA voor 30 euro i.p.v. 50

dollar– http://www.preventielichthinder.be– [email protected]

• Infosessies geven (bv. in je milieuraad)• Meewerken aan de nacht van de duisternis

Workshop lichthinder

Documents

Transcript of Workshop lichthinder