Woord vooraf - dspace.library.uu.nl van Aller, Sanne van Beek, Esther van der Ben, Liesbeth van den...
2
Woord vooraf Hoe leren kinderen eigenlijk rekenen? Het is een lastige vraag, omdat het moeilijk is te achterhalen wat er in het hoofd van een ander omgaat. De voorkant van dit proefschrift illustreert dit. Daar is te zien hoe een meisje van 9 jaar de toetsopgave “Eén konijn kost 15 gulden. Hoeveel kosten drie konijnen samen?” heeft opgelost. Als je drie konijnen tekent, weet je nog steeds het antwoord niet. Maar het is wellicht wel een handige manier om te begrijpen dat het hier om '3 x 15' gaat. Maar hoe dit meisje vervolgens op 45 uit is gekomen, blijft toch onduidelijk. Heeft zij bijvoorbeeld eerst 5 + 5 + 5 = 15 en vervolgens 15 + 30 (3 x 10 =) gedaan? Eén van de lastigste en meest tijdrovende taken van dit onderzoek was om van alle leerlingen te achterhalen op welke manier zij de toetsopgaven gemaakt hadden. Deze en andere resultaten van mijn promotieonderzoek naar de effecten van verschillende instructievormen op de manier waar- op kinderen leren vermenigvuldigen, worden in dit proefschrift gepresenteerd. Aan dit onderzoek hebben vele leerlingen en leerkrachten van verschillende scholen meegewerkt: de Klimop- school te Almere, de Koningin Wilhelminaschool, de Prins Willem Alexanderschool en de Wingerd te Amersfoort, de Annie M.G. Schmidt school en de Witte School te Arnhem, de Spreekhoorn te Breda, de Klim-op en de Piramide te Capelle a/d IJssel, de Kaardebol en de Prins Willem Alexanderschool te Culemborg, De Ark te Den Haag, het Coolsma Instituut te Driebergen, de Franciscusschool en de Koningin Beatrix school te Ede, de Calvijnschool te Ederveen, de Koningin Julianaschool en de Prins Bernhardschool te Ermelo, Het Spectrum, De Bijenkorf en de Koningin Wilhelmi- naschool te Gouda, de Pollenhof te Hedel, de C. Hummelingschool te Hilversum, de Wissel te Houten, de Hemrik- school te Kamerik, de Morgenster en de Arend te Nunspeet, de Dr. F. Hogewindschool, de Nelson Mandelaschool en de Valentijnschool te Rotterdam, de Anne Frankschool, de Alfonso Corti School, de dr. C. Brouwerschool, de Jan Nieu- wen-huyzenschool, de Koekoek, de Kohnstammschool, de Koppeling, de Nieuwe Regen-tesseschool, de Openbare Tuindorpschool, de Sint Maartenschool en de Taalkring te Utrecht, de Achtbaan te Veenendaal, de Wiekslag te Vianen, de dr. Hordijkschool te Waalwijk, de Driehoek te Wijk bij Duurstede, de Keerkring te Woerden, de Brug en de Openba- re Montessorischool te Zeist en de Sluis te Zwolle. Dankzij hun inzet en medewerking was het mogelijk om dit onder- werp op deze manier te bestuderen. Ik ben hen daarvoor dan ook erg dankbaar. Ik wil op deze plaats ook alle studenten bedanken die aan dit onderzoek hebben meegewerkt. Zonder hen had dit onderzoek niet in deze vorm en omvang uitgevoerd kunnen worden. Evelien van Aller, Sanne van Beek, Esther van der Ben, Liesbeth van den Berg, Maaike Bernauer, Anne Breunissen, Jacomine van Buuren, Lonneke van Dam, Dorian Dethmers, Ciska van Egteren, Marieke den Engelsman, Nanette van de Heuvel, Annemarie Hofman, Sonja Huigen, Monique Huijser, Chan-Mi Janssen, Marieke Jansink, Sabine Koster, Ninette Leuven, Hilda Linker, Heleen Marchand, Sabien van der Pas, Els Ploegh, Petra Renes, Casper Rieck, Linda Roffel, Sarah van Santen, Hesther Sterk, Anouk van Straten, Gerda Tjerkstra, Marina van der Vlist, Nettie Voermans, Cindy van Werven, Mirjam van Wijk, Gwenda Wols- winkel en Margriet Zeijlstra, bedankt voor jullie inzet en samenwerking! Een promotie zou geen promotie zijn zonder (co-)promotoren. Bij deze bedank ik mijn promotor Adri Vermeer voor zijn goede begeleiding. Hoewel de promovendus uiteindelijk zelf het proefschrift moet schrijven, is een goede begeleiding onmisbaar. Hans van Luit was mijn dagelijks begeleider. Hans, je bent een fantastische begeleider! Ik heb het erg gewaardeerd dat ik altijd bij je binnen kon lopen voor alle vragen en problemen. Het is ongelooflijk hoe snel je altijd weer naar mijn stukken had gekeken. Adri en Hans, bedankt voor jullie vertrouwen in mij. Op deze plaats wil ik ook alle anderen bedanken die op enige manier bij hebben gedragen aan de totstandkoming van dit proefschrift. In het bijzonder dank aan Cora Maas en Joop Hox die hebben geholpen bij de statistische analyses die voor mij nieuw waren. Jack Naglieri wil ik bedanken voor de prettige samenwerking en zijn inspirerende ideeën voor ons onderzoek naar de CAS. Dit onderzoeksproject maakt deel uit van een NWO-aandachtsgebied, waar verschil- lende onderzoekers bij betrokken zijn. Samen hebben we heel wat gediscussieerd over het onderzoek. Bedankt voor jullie ideeën en samenwerking! Ook wil ik op deze plaats de vele collega’s bedanken voor hun opmerkingen naar aan- leiding van teksten of presentaties. Hoewel dit onderzoek erg leuk en motiverend was, is deze periode nog veel leuker geworden dankzij al die mensen om mij heen, en in het bijzonder natuurlijk de collega-aio’s. Maar ook de collega’s die mee gingen lunchen, de leden van de onderzoeksgroep, de BAU-leden, de deelnemers aan de JURE activiteiten, en natuurlijk Marleen van Aggelen – een betere kamergenoot kan ik me niet voorstellen. En dan natuurlijk alle vrienden en bovenal mijn (schoon-)familie. Mijn ouders wil ik bedanken voor hun onvoorwaardelijke steun. Vooral wil ik op deze
Transcript of Woord vooraf - dspace.library.uu.nl van Aller, Sanne van Beek, Esther van der Ben, Liesbeth van den...
Woord vooraf
Hoe leren kinderen eigenlijk rekenen? Het is een lastige vraag, omdat het moeilijk is te achterhalen wat er in het hoofdvan een ander omgaat. De voorkant van dit proefschrift illustreert dit. Daar is te zien hoe een meisje van 9 jaar detoetsopgave “Eén konijn kost 15 gulden. Hoeveel kosten drie konijnen samen?” heeft opgelost. Als je drie konijnentekent, weet je nog steeds het antwoord niet. Maar het is wellicht wel een handige manier om te begrijpen dat het hierom '3 x 15' gaat. Maar hoe dit meisje vervolgens op 45 uit is gekomen, blijft toch onduidelijk. Heeft zij bijvoorbeeldeerst 5 + 5 + 5 = 15 en vervolgens 15 + 30 (3 x 10 =) gedaan? Eén van de lastigste en meest tijdrovende taken van ditonderzoek was om van alle leerlingen te achterhalen op welke manier zij de toetsopgaven gemaakt hadden. Deze enandere resultaten van mijn promotieonderzoek naar de effecten van verschillende instructievormen op de manier waar-op kinderen leren vermenigvuldigen, worden in dit proefschrift gepresenteerd.
Aan dit onderzoek hebben vele leerlingen en leerkrachten van verschillende scholen meegewerkt: de Klimop-school te Almere, de Koningin Wilhelminaschool, de Prins Willem Alexanderschool en de Wingerd te Amersfoort, deAnnie M.G. Schmidt school en de Witte School te Arnhem, de Spreekhoorn te Breda, de Klim-op en de Piramide teCapelle a/d IJssel, de Kaardebol en de Prins Willem Alexanderschool te Culemborg, De Ark te Den Haag, het CoolsmaInstituut te Driebergen, de Franciscusschool en de Koningin Beatrix school te Ede, de Calvijnschool te Ederveen, deKoningin Julianaschool en de Prins Bernhardschool te Ermelo, Het Spectrum, De Bijenkorf en de Koningin Wilhelmi-naschool te Gouda, de Pollenhof te Hedel, de C. Hummelingschool te Hilversum, de Wissel te Houten, de Hemrik-school te Kamerik, de Morgenster en de Arend te Nunspeet, de Dr. F. Hogewindschool, de Nelson Mandelaschool en deValentijnschool te Rotterdam, de Anne Frankschool, de Alfonso Corti School, de dr. C. Brouwerschool, de Jan Nieu-wen-huyzenschool, de Koekoek, de Kohnstammschool, de Koppeling, de Nieuwe Regen-tesseschool, de OpenbareTuindorpschool, de Sint Maartenschool en de Taalkring te Utrecht, de Achtbaan te Veenendaal, de Wiekslag te Vianen,de dr. Hordijkschool te Waalwijk, de Driehoek te Wijk bij Duurstede, de Keerkring te Woerden, de Brug en de Openba-re Montessorischool te Zeist en de Sluis te Zwolle. Dankzij hun inzet en medewerking was het mogelijk om dit onder-werp op deze manier te bestuderen. Ik ben hen daarvoor dan ook erg dankbaar.
Ik wil op deze plaats ook alle studenten bedanken die aan dit onderzoek hebben meegewerkt. Zonder hen had ditonderzoek niet in deze vorm en omvang uitgevoerd kunnen worden. Evelien van Aller, Sanne van Beek, Esther van derBen, Liesbeth van den Berg, Maaike Bernauer, Anne Breunissen, Jacomine van Buuren, Lonneke van Dam, DorianDethmers, Ciska van Egteren, Marieke den Engelsman, Nanette van de Heuvel, Annemarie Hofman, Sonja Huigen,Monique Huijser, Chan-Mi Janssen, Marieke Jansink, Sabine Koster, Ninette Leuven, Hilda Linker, Heleen Marchand,Sabien van der Pas, Els Ploegh, Petra Renes, Casper Rieck, Linda Roffel, Sarah van Santen, Hesther Sterk, Anouk vanStraten, Gerda Tjerkstra, Marina van der Vlist, Nettie Voermans, Cindy van Werven, Mirjam van Wijk, Gwenda Wols-winkel en Margriet Zeijlstra, bedankt voor jullie inzet en samenwerking!
Een promotie zou geen promotie zijn zonder (co-)promotoren. Bij deze bedank ik mijn promotor Adri Vermeervoor zijn goede begeleiding. Hoewel de promovendus uiteindelijk zelf het proefschrift moet schrijven, is een goedebegeleiding onmisbaar. Hans van Luit was mijn dagelijks begeleider. Hans, je bent een fantastische begeleider! Ik hebhet erg gewaardeerd dat ik altijd bij je binnen kon lopen voor alle vragen en problemen. Het is ongelooflijk hoe snel jealtijd weer naar mijn stukken had gekeken. Adri en Hans, bedankt voor jullie vertrouwen in mij.
Op deze plaats wil ik ook alle anderen bedanken die op enige manier bij hebben gedragen aan de totstandkomingvan dit proefschrift. In het bijzonder dank aan Cora Maas en Joop Hox die hebben geholpen bij de statistische analysesdie voor mij nieuw waren. Jack Naglieri wil ik bedanken voor de prettige samenwerking en zijn inspirerende ideeënvoor ons onderzoek naar de CAS. Dit onderzoeksproject maakt deel uit van een NWO-aandachtsgebied, waar verschil-lende onderzoekers bij betrokken zijn. Samen hebben we heel wat gediscussieerd over het onderzoek. Bedankt voorjullie ideeën en samenwerking! Ook wil ik op deze plaats de vele collega’s bedanken voor hun opmerkingen naar aan-leiding van teksten of presentaties. Hoewel dit onderzoek erg leuk en motiverend was, is deze periode nog veel leukergeworden dankzij al die mensen om mij heen, en in het bijzonder natuurlijk de collega-aio’s. Maar ook de collega’s diemee gingen lunchen, de leden van de onderzoeksgroep, de BAU-leden, de deelnemers aan de JURE activiteiten, ennatuurlijk Marleen van Aggelen – een betere kamergenoot kan ik me niet voorstellen. En dan natuurlijk alle vrienden enbovenal mijn (schoon-)familie. Mijn ouders wil ik bedanken voor hun onvoorwaardelijke steun. Vooral wil ik op deze
plaats Jan bedanken, die me stimuleerde als het allemaal wat minder gemakkelijk ging, maar me ook waarschuwde alsik te enthousiast aan de slag ging. Jan, bedankt dat je er altijd voor me bent!
Ik heb met heel veel plezier gewerkt aan dit onderzoek en dit proefschrift. Ik wens een ieder veel plezier met le-zen.
Ede, augustus 2002
