Wonen op een buitengoed in het Friese...
10
Wonen op een buitengoed in het Friese terpenlandschap
Transcript of Wonen op een buitengoed in het Friese...
Wonen op een buitengoed in het Friese
terpenlandschap
Wonen op buitengoed Kingma State?
Welkom!
Wij hebben een droom…
Maar dat niet alleen. We hebben ook de historische kennis, de grond, de plannen en
de toestemming om die droom te realiseren: wonen op het buitengoed Kingma State,
een harmonieus ensemble van maximaal 10 woningen rond een binnenplaats op de
voormalige terp, omringd door een watersingel, bos en tuinen in een parklandschap.
Nu zijn we op zoek naar mensen die met ons het avontuur willen aangaan om deze
droom te delen en gezamenlijk te verwezenlijken.
Interesse? Lees dan verder en laat ons weten of u ook gefascineerd bent door dit
perspectief. Dan gaan we samen aan de slag.
Joost en Jeroen Kingma
Stichting Herstel Kingma State
Contact: [email protected] en www.kingmastate.nl
De herontwikkeling van Kingma State is een particulier initiatief zonder winstoogmerk.
Historie
Het terpenlandschap in Noordwest Friesland
rond Franeker werd in de periode van de 15e
tot de 18e eeuw gekenmerkt door een groot
aantal statige woningen die het rijke
cultuurlandschap een indrukwekkende allure
moeten hebben gegeven. Van deze staten
resteren er een beperkt aantal.
Vier kilometer ten oosten van Franeker liggen
de dorpen Zweins en Kingmatille. Tussen de
beide kernen ligt een ruim 2 hectare groot,
bebost terrein. Tot 1864 was hier Kingma State
gelegen.
Wanneer de state werd gebouwd is niet
precies bekend, maar vaststaat dat in 1413
Kinghum al een “rechtvoerende” sate was. De
sate was toen kennelijk eigendom van Sicka
Syaerda uit Franeker, destijds een van de
belangrijkste edelen van Friesland. Hij oefende
de rechtspraak uit voor Kinghum. De oudst
bekende bewoner van de sate was Jelle
Kinghum, hij moet omstreeks 1450 geboren
zijn. Een van zijn nakomelingen (uit de eerste
of tweede volgende generatie) heeft het
eigendom van de sate verworven. Daarna is
de naam via King(h)uma veranderd in Kingma.
Vanaf ca. 1600 is sprake van een state.
In de Kerk van Zweins liggen drie grafzerken
van Kingma’s, namelijk van Inte Jelles Kingma
(achterkleinzoon van Jelle Kinghum), van zijn
zoon Saeckle en zijn kleinzoon Ignatius van
Kingma. De laatste was kolonel in het leger der
Verenigde Nederlanden. Hij overleed in 1700
en was de laatste Kingma die de state
bewoonde. Hij had geen wettige kinderen en
liet de state na aan een zoon van zijn zuster.
De laatste bewoner van de state was Jhr.
Julius Matthijs van Beyma thoe Kingma. Hij
overleed in 1847. De state heeft daarna leeg
gestaan tot 1864 en is in dat jaar verkocht en
afgebroken.
Kort voor de afbraak is door de Leeuwarder
tekenmeester Albert Martin een aquarel van de
state gemaakt. In deze periode is er ook een
foto gemaakt van de state. De buitenplaats
stond bekend als “een zeer schoon gebouw en
hovinge”. Verschillende bewoners van de state
hebben vooraanstaande functies gehad in het
provinciale bestuur of waren Grietman.
Ignatius van Kingma
Aquarel van Kingma State - A.Martin
Foto uit het midden van de 19e eeuw
De toegang tot Kingma State liep
oorspronkelijk vanaf de weg langs de
Trekvaart. Waar de van een bomensingel
voorziene oprijlaan begon was een klein huisje
gebouwd dat als ‘Zomerhuis’ staat
aangegeven op een plattegrond van het
stateterrein. Dit zal destijds als theehuisje aan
het water gefungeerd hebben. Dit huisje is
bestaat nog, is een rijksmonument en wordt
particulier bewoond. Ook de oprijlaan (‘singel’)
is nog heel duidelijk in het landschap terug te
vinden. Naast de oprijlaan lag een ‘opvaart’
waardoor men per boot bij Kingma State kon
komen. In het ‘kerkepad’ (van de driesprong
naar de kerk) lag een stenen brug over de
opvaart. De brug is weg, het kerkepad is nu
een verharde weg. Van de opvaart resteert
een smalle sloot.
Aquarel van Kingma State - A.Martin·
De circa 2 hectare grote huiskavel, waarop
Kingma State was gelegen, is in de jaren ’70
van de vorige eeuw tijdens de ruilverkaveling
bebost. De buitenkant van het bos wordt
gevormd door een brede grasstrook. Verder
loopt ongeveer midden door het terrein een
breed bospad. Delen van de oorspronkelijke
gracht zijn nog goed te zien, maar wel aan het
dichtgroeien.
Oriëntatie in het landschap: Kingma State ligt
drie kilometer oostelijk van Franeker
Actuele situatie
2 hectare grote huiskavel, waarop
Kingma State was gelegen
Het theehuisje van Kingma State
Comfortabel wonen met hoge kwaliteit
De stichting Herstel Kingma State heeft enige
jaren geleden het plan opgevat om de oude
state in hedendaagse vorm te doen herrijzen.
In de afgelopen jaren hebben wij in de streek,
bij de gemeente Franeker en de provincie
Friesland draagvlak voor dit plan ontwikkeld,
de benodigde grond gekocht, een plan
ontwikkeld voor de herbouw en daarvoor de
planologische procedure met succes
doorlopen.
In het streekplan Fryslân 2007 zijn de
volgende uitgangspuntenvoor nieuwe
landgoederen omschreven:
“Bij een nieuw landgoed gaat het om een ruimtelijke en functionele eenheid met één
hoofdgebouw van allure als cultuurhistorische uiting van deze tijd. Het hoofdgebouw
heeft maximaal 10 wooneenheden en ligt op een perceel van meer dan 10 hectare, waar
tevens nieuwe landschappelijke en natuurlijke waarden worden ontwikkeld. Meer dan 90%
van de oppervlakte is openbaar toegankelijk. Ook vormen van bosbouw en landbouw
kunnen deel uitmaken van een nieuw landgoed. Het hoofdgebouw heeft primair een
woonfunctie maar daarnaast zijn lichte vormen van ambachtelijke bedrijvigheid passend
bij het landgoed mogelijk, ook in eventuele bijgebouwen.
De maatschappelijke meerwaarde van een
nieuw landgoed moet aantoonbaar zijn,
waarbij de ontwikkeling van
landschappelijke en natuurlijke waarden
door de overige functies wordt
gefinancierd.”
Op basis van deze randvoorwaarden heeft de
stichting een plan voor de herbouw van
Kingma State ontwikkeld. Aantrekkelijke
kenmerken van de huidige situatie zijn de rust
en de (groene) ruimte. Dat geldt zeker voor
nieuwe bewoners uit verstedelijkte delen van
Nederland. Wij willen deze kwaliteit versterken
op hedendaagse leest, gebruik makend van de
cultuurhistorische grondslag zoals we die
kennen in de vorm van de voormalige
bebouwing en het landschap van de state. Wij
hebben bij de inrichting van het landgoed als
ensemble van gebouw en park de volgende
functies in het plan opgenomen:
Woningen, gegroepeerd rond een
binnenplaats, in de vorm van een ‘statig
landhuiscomplex’. Het complex wordt
omgeven door een watersingel.
Gemeenschappelijke ruimten met o.a.
gastenverblijf, erfgoed-toonkamer en
werkatelier;
Open parklandschap met bestaand bos,
stinzentuin, nieuwe waterpartijen en
landschapselementen;
Paden langs de buitenzijde met
voorlichtingspanelen over de historie.
Buitengoed Kingma State
Kingmatille
Zweins Reginakerk
Franeker
Pontje over Van Harinxmakanaal
De te realiseren woningen zullen aantrekkelijk
moeten zijn voor zowel bewoners van buiten
Friesland als vanuit de regio zelf. Daarnaast
dienen gebouw(en) en het omringende
landschap te voldoen aan hoge eisen van
duurzaamheid. Kortom comfortabel wonen met
hoge kwaliteit.
Door een paar keer per jaar een rondleiding
over het semipublieke deel terrein te houden
met bezichtiging van de toonkamer met
Kingma-erfgoed en door informatieborden te
plaatsen bij de paden in het publiek
toegankelijke deel van het buitengoed, kan de
State bijdragen aan de het cultuurtoerisme in
de regio. Door herstel van het oorspronkelijke
reliëf in de vorm van terpen en waterpartijen
zoals grachten, dobbe en zwanenvijver en de
aanleg van nieuw bos levert de herbouwde
State een bijdrage aan de ecologische kwaliteit
van het gebied.
De herontwikkeling van Kingma State is een
particulier initiatief zonder winstoogmerk. Er
vindt samenwerking plaats met
Staatsbosbeheer, de lokale overheid en
(boven)regionale instanties zoals ondermeer
de provincie Friesland en natuur- en
landschapsorganisaties. De
dorpsgemeenschap van Zweins en Kingmatille
is vanaf het begin van het initiatief bij de
ontwikkeling betrokken en steunt de herbouw
van harte.
13
Schets Ontwerp
Herbouw van Kingma State
Het herstel in hedendaagse vorm van een
historisch buitengoed, gesitueerd in de
nabijheid van de historische stad Franeker,
omringd met alle ruimte en charme van het
Friese platteland.
De internationaal bekende landschapsarchitect
Michael van Gessel heeft een ruimtelijk beeld
ontworpen van het beoogde buitengoed. Vier
tot maximaal tien ruime, statige woningen,
rond een gezamenlijke binnenplaats en
gelegen in een park dat het buitengoed
completeert.
De woonvorm op het buitengoed is uitermate
geschikt voor een groep bewoners die een
visie op kwaliteit en buiten wonen delen met
ons als initiatiefnemers.
Er bestaat de mogelijkheid om gebruik te
maken van gemeenschappelijke voorzieningen
zoals een gastenverblijf en atelierruimte. Er
wordt rekening gehouden met veel ruimte voor
vrijetijdsbesteding en ontspannen buitenleven
rond de woningen zoals bijvoorbeeld aanleg
en/of onderhoud van een stinzentuin,
groentetuin of (paarden)sport .
Over de woningen en het parklandschap zegt
ontwerper Van Gessel dat het eigentijds moet
zijn. Het gaat immers om een nieuw buiten op
de plaats van een verdwenen State. Zo’n
moderne variant mag niet koud en kil zijn.
Integendeel. De woningen moeten de allure
van het park weerspiegelen en versterken. Het
moet een ensemble zijn van ramen en deuren.
Huizen met een zekere massa en
monumentaliteit. Het materiaal waaruit het is
opgebouwd moet warmte en comfort uitstralen
en mooi verouderen. Het geheel moet een
stoer, zelfbewust en bij voorkeur een Fries
karakter hebben. Duurzaamheid is een
voorwaarde.
Op deze wijze vormen huis en park één
geheel. Bewoners en initiatiefnemers delen
samen de zorg voor de omgeving waarin zij
leven. Alleen dan kunnen zij aarden op deze
plek en wordt het hun buiten.
“Kingma State, een groen anker in het
prachtige Friese landschap, open en
agrarisch.”
Bij de hedendaagse vormgeving spiegelen we
ons aan de historie en allure van de
voormalige State.
Voor de architectuur geldt Berlage’s adagium:
‘Eenheid in verscheidenheid’.
Kingma State ligt op ruim een uur rijden van
Amsterdam en vijftien minuten van
Leeuwarden. Op een paar kilometer westelijk
van het landgoed ligt de historische binnenstad
van Franeker met vele bezienswaardigheden
en voorzieningen.
Kingma wapen
Zou u willen wonen op het buitengoed Kingma State?
U bent actief en ondernemend en zou graag
buiten willen wonen in een ruim eigen huis in
het prachtige Friese terpenlandschap, met
buren, bos, water en stedelijke voorzieningen
binnen handbereik.
U kiest voor de allure van een goed
onderhouden gemeenschappelijk
parklandschap met waterpartijen en tuinen,
waaraan u of uw partner naar wens een
actieve bijdrage kan leveren.
Zo’n locatie is nu beschikbaar in de nabijheid
van Franeker, het eeuwenoude centrum van
het historische eiland Westergo, met een ruim
aanbod van recreatieve, museale en winkel-
en onderwijsvoorzieningen.
Op het voormalige buitengoed Kingma State
met een eigen bos op 3 kilometer ten oosten
van deze monumentale stad wordt nu ruimte
geboden voor de bouw van een ensemble van
enige grote woningen gesitueerd rond een
gemeenschappelijke binnenplaats en omgeven
door een watersingel en veel groen. Het plan
voor het landgoed voorziet ook in de aanleg
van bijzondere voorzieningen die het
buitenleven extra aantrekkelijk maken zoals
een eigen park met grote moes- en siertuinen,
een gastenverblijf en een werkplaats/atelier.
Door de het open karakter van het park wordt
het uitzicht op het omringende weidse
landschap behouden.
In de nabijheid is er voor liefhebbers een
paardenstalling met uitloop in de directe
omgeving.
Als u interesse heeft om gaan te wonen op dit
buitengoed en te participeren in de realisatie
nodigen wij u graag uit om contact met ons op
te nemen. We willen met u en andere
belangstellenden de plannen voor het
bouwkundige en landschappelijke ensemble
uitwerken en realiseren.
Met deze aanpak wordt een organisch
ontwerpproces ingezet gericht op stapsgewijze
verwezenlijking van de woningen en de
landinrichting. En daarmee uw en onze
droom….
“Samen met
u de plannen
uitwerken en
realiseren”
Oude situatie
Schets op de
nieuwe locatie
…interesse?
Wij maken graag kennis met enthousiaste en
betrokken mensen die willen gaan wonen op
het buitengoed Kingma State en willen
participeren in dit project.
Heeft u belangstelling, neem dan contact op
met Stichting Herstel Kingma State.
Voor meer informatie over de historie van
Kingma State en de stichting op:
www.kingmastate.nl
Correspondentie adres:
Stichting Herstel Kingma State,
Park Welgelegen 21
3971 KN Driebergen.
De stichting Herstel Kingma State is in 2001 opgericht. Zij beoogt de herbouw van het voormalige
landgoed in hedendaagse vorm. De stichting beschikt over de benodigde grond om een landgoed van
10 hectare te realiseren.
Er is een visie ontwikkeld op de wijze van herstel en een plan opgesteld voor de landschappelijke
structuur. Het plan houdt rekening met de bouw van vier tot maximaal tien woningen, gegroepeerd
rond een gemeenschappelijke binnenplaats en omgeven door een watersingel in een landschap.
De dorpsgemeenschap, het gemeentebestuur en de provincie Friesland ondersteunen ons initiatief
van harte.
De ruimtelijke ordeningsprocedure is afgerond.
De herontwikkeling van Kingma State is een particulier initiatief zonder winstoogmerk.
