kerk Moerwijkgrovestinstraat den haag

haalbaarheids studie, atelier PRO, november 2011

INHOUD

bestaande kerk

omschrijving bestaand gebouw

aanleiding haalbaarheids studie

bestaande situa! e en stedenbouwkundig plan

diverse foto’s

pla" egrond begane grond en crypte

langs en dwars doorsneden

resultaten studie

het slimhus als invulling

zijbeukoplossing variant A

zijbeukoplossing variant B

doorsnedes zijbeukoplossingen

middenbeukoplossing variant C

middenbeukoplossing variant D

doorsnedes middenbeukoplossingen

stedenbouwkundige inpassing

fi nanciele vergelijking

HAALBAARHEIDS STUDIE

Schetsen en rekenen voor de kerk in Moerwijk

Atelier PRO architekten Den Haag

November 2011

Atelier PRO is op zoek naar loca! es waar we met bewoners in

kleine series op maat woningen kunnen maken. We werken

daarbij onder de naam Slimhus. Slimhus is bedoeld voor

mensen die graag in de stad wonen, geen hoge hypotheek

wensen, maar toch de voordelen van een zelf ontworpen huis

willen. Het zijn eigenwijze stedelingen die nu vaak tussen de

wal en het schip vallen. Niet geschikt voor de Vinex wijk, en

echte stedelijke panden zijn onbereikbaar door de hoge aan-

schafwaarde of door de noodzakelijke

verbouwingen.

Slimhus kan ook door woningbouwverenigingen gebruikt

worden om een kwaliteitsimpuls te geven aan een wijk. In

veel wijken zijn er restruimtes die nu niet ontwikkeld worden

omdat er slechts een kleine serie mogelijk is en de ontwik-

keling daarmee niet interessant of haalbaar is. Het Slimhus

concept is juist bedacht voor die loca! es.

De kerk in Moerwijk kan zo’n loca! e worden. Wij denken dat

er zeer bijzonder woonplezier te

realiseren is, waarbij een kenmerkend element uit de wijk als

beeld behouden blij$ .

DE BESTAANDE KERK

Onze Lieve Vrouwe van het Allerheiligste Sacrament

Adres: Groves! nstraat, Moerwijk Den Haag

Architect: Jan van der Laan

(broer van de vermaarde DOM Hans van der Laan)

De kerk is onderdeel van een complex met een kloosterge-

bouw en twee schoolgebouwen. In zijn

opzet vormt het een contrast met de omliggende open stro-

ken verkaveling. Het complex is gebouwd in 1953 en een

belangrijk voorbeeld van de vroege Bossche School.

De basiliek hee$ rondom krach! ge, maar ook vrij gesloten

gevels met portaalbogen en blinde muraalbogen. Verder zijn

de gevels sober gedecoreerd met lijsten in het metselwerk. De

westzijde bestaat uit een brede voorhal, de narthex, als entree

vanaf het plein.

Terugliggend achter de buitenste gevels is het

middenschip te zien. Zowel aan oost- als westzijde is het mid-

denschip voorzien van verhoogde

hoekpar! jen. Alle daken zijn vlak muv het ronde dak van de

apsis aan de oostzijde.

Net als het exterieur is ook het interieur ingetogen. De zijbeu-

ken worden van het middenschip

gescheiden middels brede rondbogen. Het koor en de ondie-

pe apsis zijn opgebouwd uit drie nivo’s met daaronder een

rela! ef grote crypte.

Eenvoudige geschilderde casse" eplafonds en glas in lood ra-

men zijn ingezet als verbijzondering van het interieur.

Raaphorstlaan

Raaphorstlaan

bestaande situa! e 1:5000

stedenbouwkundig plan 1:1000

74

00

11

80

0

7200

3000 3000 3000

1,6m +P1,0m +P1,6m +PP=0 2,0m +P

bestaande kerk dwarsdoorsnede 1:200

77

60

61

40

1,6m +P

P=0

bestaande kerk langsdoorsnede 1:200

de mogelijkheden zijn oneindig

een indelingsvoorbeeld van de basisvariant

HET SLIMHUS

www.slimhus.nl

Het idee voor dit huis is ontstaan omdat we merkten dat de

manier van wonen sterk aan het veranderen is. We waren

vooral verrast dat de meeste woningen die nu worden

gebouwd daar helemaal niet op inspelen.

Steeds vaker beschouwen mensen niet de woon-kamer maar

de keuken met ee" afel als het hart van hun woning, waar je

pre% ger de krant leest, eet met vrienden of even iets opzoekt

op je laptop of tablet. Al zoekende bleek ook dat de beschik-

bare huizen vaak onbereikbaar zijn voor starters of mensen

die in hun eentje een huis moeten bekos! gen. Het was voor

ons de uitdaging om daarop een antwoord te vinden en een

huis te ontwerpen waarbij je als koper ook echt wat te kiezen

hebt. Daar willen we met het Slimhus iets aan veranderen!

#co-crea! e

Slimhus is bedoeld voor mensen die graag in de stad wonen,

geen hoge hypotheek wensen, maar toch de voordelen van

een zelf ontworpen huis willen. Indeling en gevels zijn volledig

naar eigen inzicht aan te passen.

#maatwerk

Met een uitgekiend houtskeletbouw-systeeem kan het Slim-

hus op smalle binnenstedelijke loca! es gemakkelijk en rela! ef

snel opgebouwd worden. Bouw(plaats)kosten worden kleiner

door de woning in serie neer te ze" en. Liefst een serie van 5.

Een basis Slimhus kost 112.000,- euro, exclusief grond.

#binnenstedelijk

Met het Slimhus kan op kleinschalige wijze de stad zich blijven

ontwikkelen. Kopers krijgen de kans hun eigen wensen vorm

te geven, en in een collec! ef van 5 verschillende woningen

ontstaat zo een verrassende combina! e die past bij de diver-

siteit van de binnenstad.

#zoekende

Slimhus is ook een zoektocht, want een loca! e of kopers heb-

ben we nog niet.

Slimhus zoekt naar lege plekken in de stad. Ruimte waar al

een ! jdje niets gebeurd, maar waar het prima wonen is. Holle

kiezen, lege kavels voor nieuwe mogelijkheden.

#duurzaam

VDM woningen hee$ een manier van bouwen ontwikkeld

die helemaal op deze gedachte is gebaseerd. Er wordt vrijwel

uitsluitend met hernieuwbare grondstoff en gewerkt die een

minimale milieubelas! ng hebben. Nagenoeg alle onderdelen

worden in de fabriek samengesteld tot prefab elementen.

De buitenschil is zeer goed geïsoleerd en doordat we met

prefab onderdelen werken sluiten ze naadloos op elkaar aan

en is het warmteverlies minimaal.

#fl exibel

Het Slimhus is naar wens uit te breiden. De basis woning is 2

bouwlagen hoog, 3,9 meter breed en hee$ een houten gevel.

Maar een of twee extra verdiepingen, een dieper huis, een

dakterras, tweede badkamer. Het kan allemaal. Nu, maar ook

later.

Voor de OLV kerk in Moerwijk zijn er mogelijkheden met de

basiswoning in de middenbeuk, maar er zijn ook varianten

denkbaar met een andere beukmaat.

1,6m +P1,0m +PP=0 2,0m +P

3000 3000 3000

ZIJBEUKEN - VARIANT A

10 x brede woning

met 2 verdiepingen

stramien 9,0m

ne" o woningbreedte 8,7 m

ne" o woningdiepte 6,8 m

woonoppervlak 118 m2

Het stramien is gebaseerd op de gevelverdeling van

de buitenste schil die een ritme van 3 meter hee$ .

De gevel aan de hof wordt vrijgehouden van de

bestaande bogen.

Tpv het middenschip wordt het dak verwijderd en

een semi-openbare hof gemaakt die voor daglicht in

de woningen zorgt. Hier bevindt zich ook de voordeur

van de woningen. Rondom zouden we de woningen

graag voorzien van een achtertuin binnen de oude

tuinmuren, maar dit hangt ook samen met het

stedebouwkundig plan.

68

00

11

80

06

80

0

1,6m +P1,0m +PP=0 2,0m +P

semi openbare hof

3000 3000

ZIJBEUKEN - VARIANT B

14x woning

met 2 verdiepingen

stramien 6,0m

ne" o woningbreedte 5,7m

ne" o woningdiepte 6,8m

woonoppervlak 77 m2

Ook hier is het stramien gebaseerd op de gevel

verdeling van de buitenste schil, maar dan per 2x 3

meter. Hierdoor kunnen meer woningen gemaakt

worden met een kleinere afme! ng. Dit type zal door

zijn afme! ng een andere doelgroep hebben dan

variant A

Verdere opzet als bij variant A

68

00

11

80

06

80

0

doorsnede tpv de woningen in de zijbeuk 1:200

doorsnede tpv de semi openbare hof in de middenbeuk 1:200

1,6m +P1,0m +PP=0 2,0m +P1,6m +P1,0m +P

MIDDENBEUK - VARIANT C

10 x smalle woning

met 3 verdiepingen

stramien 3,9m,

ne" o woningbreedte 3,6m

stramiendiepte 10,0m

ne" o woningdiepte 9,5m

woonoppervlak 103 m2

Dit type staat als een los doosje in het middenschip

en komt sterk overeen met het basis SLIMHUS. Wat

afwijkt is de verdiepingshoogte op de begane grond

die extra hoog is gemaakt om de bestaande vloer-

sprongen op te vangen. De bovenste verdieping sluit

aan op de bestaande gevels van de kerk zodat het

fraaie casse" eplafond en de glas in loodramen

onderdeel van de woning worden.

In de zijbeuken wordt het dak van de kerk verwijderd

zodat er achtertuinen en een voorplein gemaakt kun-

nen worden met de ontslui! ng van de woningen.

Deze opzet kan uitgevoerd worden binnen het

stedenbouwkunig plan dat er ligt omdat de buiten-

ruimte van de woningen zich binnen de kerkgevels

bevindt. De zuidgevel wordt nu een straatgevel.

Op maaiveld is de zuidgevel behoorlijk gesloten. Om

deze aantrekklijker te maken als straatgevel en om de

achtertuinen van de woningen een betere bezonning

te geven zouden we de bogen hier graag openbreken

tot aan maaiveld.

74

00

95

00

74

00

1,6m +PP=0 2,0m +P1,6m +P1,0m +P

MIDDENBEUK - VARIANT D

8x woning

met 3 verdiepingen

stramien 4,8m

ne" o woningbreedte 4,5m

stramiendiepte 10,0m

ne" o woningdiepte 9,5m

woonoppervlak 128 m2

Dit type is een variant op het vorige type. Het is een

extra brede versie van het SLIMHUS dat door zijn

maat meer indelingsmogelijkheden hee$ , wat een

bredere doelgroep zou kunnen interesseren.

In opzet is hij verder gelijk aan type C: achtertuin op

het zuiden, semi-openbaar voorplein aan de

noordzijde met daaraan de toegang van de woning.

74

00

95

00

74

00

doorsnede tpv de achtertuinen in de zijbeuk 1:200

doorsnede tpv de middenbeuk 1:200

STEDENBOUWKUNDIGE INPASSING

Op basis van een bezoek aan de loca! e en de

ontvangen stedenbouwkundige plannen hebben we

gekeken hoe de kerk in zijn context staat.

Wanneer er woningen in de middenbeuk gemaakt

worden conform variant C of D hee$ dit geen invloed

op het stedenbouwkundig plan.

In geval van de zijbeukvarianten A en B adviseren we

de bestaande tuinmuur rondom de kerk te behouden

en het kerkterrein in te ze" en om de woningen te

voorzien van een achtertuin. Het straatje aan de

zuidzijde vervalt hierdoor, maar door een andere

opzet van het woonblok is deze niet langer nodig.

Dit zou met wat aanpassingen in het stedenbouw-

kundig plan niet hoeven te leiden tot minder

woningen.

Aan de noordzijde van de kerk ligt een pastorie die

niet bij het oorspronkelijke complex van de basiliek

hoort. Stedenbouwkundig gezien zou deze volgens ons

beter vervangen kunnen worden door een groter blok

met woningen. Hiermee maak je de pleinwand af en

creeer je een overgang naar de appartementen aan de

overzijde van de straat.