HÉT DIGITALE TIJDSCHRIFT VOOR LIEFHEBBERS VAN KLEIN WONEN M A G A Z I N EWONENKLEIN

2 i

BINNEN

BIJWendy& Timothy

3 i

Leeftijd: 39Baan: Accountmanager Image Building Fijnste plekje : Lezend op de bankMeest trots op: BadkamerMooiste woonaccessoire: Het behang

Wendy van Leeuwen

Leeftijd: 40Baan: Productieleider Wikkelhouse Fijnste plekje : Zittend aan de keukentafelMeest trots op: Hoogteverschillen vloerMooiste woonaccessoire: De lichtschakelaars

Timothy Meaker

4 i

,,Er moest in elk geval een piano in. De scheepspiano heeft 2 octaven minder dan een reguliere piano en is daardoor tiny.’’

5 i

,,Tim heeft een super mooi plan voor de verlichting in alle ruimten ontworpen!’’

6 i

,,Als de gordijnen open zijn lijkt het net of we in een etalage zitten, maar dat is ook wel leuk’’

Gemeente: NoordwijkLocatie: RederijkerspleinType woning: Tiny house on wheelsWoonoppervlak: 21 m2Aantal ruimtes: 4 (keuken/woonkamer slaapkamer, badkamer, ‘kelder’)Verwarming: gaskachelElektriciteit: zonnepanelen

De woning

7 i

MEER FOTO’S

,,Als we op bed liggen en het waait is het net een boot’’

8 i

HET BUITEN

LEVEN

VAN

LINDE & KJELD

Klein wonen midden in de natuur. Het is een droom voor velen. Linde Hullegie en Kjeld Metsemakers knijpen elkaar nog wel eens in de arm, maar dromen doen zij niet. Zij hebben geen tuin rond hun tiny house, maar een compleet natuurlandgoed. ,,Het is echt een paradijs’’, zegt Linde met een grote glimlach, terwijl zij vanaf haar veranda uitkijkt op de weidse groene omgeving van deze voormalige kraamkamer van de Flevolandse bossen.

,, Je VOELTLinde en Kjeld leven met de natuur op uitgestrekt Flevolands landgoed

SCHONE LUCHT”hier de RUST

en ademt

9 i

10 i

De boterbloemen bloeien prachtig op de terpweide waarop het tiny house van Linde en Kjeld idyllisch staat te pronken. ,,We kunnen vanaf ons huis prachtig ver kijken. In de verte zien we de koeien grazen en de schaapskooi is op honderd meter van ons vandaan. Je voelt hier de rust en ademt schone lucht’’, vertelt Linde, terwijl de stilte langzaam wordt verstoord door het aanzwellende geblaat van schapen. Al snel wordt het huisje van het gelukkige stel omringd door grazende bollen wol. Linde pakt een van de lammetjes. Haar knuffels worden beantwoord met een kusje op haar oor. Kjeld kriebelt het jonge dier even onder zijn kin. ,,De herder komt hier elke dag langs met een kudde Drentse heideschapen. Een oersoort, net als de Mangalitsa wolvarkens en Brandrode runderen, die we hier hebben. Zo houden we zeldzame diersoorten in stand en doen meteen wat aan de voedselproductie op het landgoed, want het moet een eetbaar natuurgebied worden dat mens en natuur dichter bij elkaar moet brengen’’, legt Kjeld uit.

Het landgoed ligt aan het Vossemeer dat de Flevopolder scheidt van het oude land bij Kampen en draagt de naam Roggebotstaete. Tot 1957 is dit stukje Nederland nog Zuiderzee en eenmaal drooggelegd kweekt Staatsbosbeheer hier de bomen voor de aan te leggen natuurlijke percelen op het nieuw gewonnen land. Dertien jaar geleden is het gebied aangewezen als natuurlandgoed met als doel mensen de natuur en een gezonde leefstijl te laten ervaren. Linde en Kjeld wonen nu al tien maanden in dit natuurparadijs. ,,We leefden eerst in een studentenhuis en daarna hebben we twee jaar gereisd. Tijdens onze reis wilden we ook ontwikkelen hoe we zouden willen wonen. Telkens als we dan in steden waren, hadden we zoiets van ‘bléééh’. Dat is niks voor ons. We werden juist blij als we in de natuur waren. Eenmaal thuis besloten we een tiny house te bouwen en kregen we de kans om voorlopig voor drie jaar hier op Roggebotstaete te wonen. De terp waarop we staan heeft een woonbestemming, dus dat maakte het een stuk gemakkelijker met de vergunningen. Ons tiny house is een dienstwoning. In ruil voor het wonen hier werken we op het landgoed. Kjeld is hier de hele dag bezig en ik werk er nog naast. Er moet toch wat inkomen worden verdiend!’’, lacht Linde, die als sportdocente op een middelbare school actief is.

De twee geluksvogels genieten met volle teugen van het buitenleven rond hun huisje. ,,Je leeft hier echt in de natuur. Je

> De bijenstal.

11 i

12 i

hier een voedselbos en een grote moestuin, dus daar eten we lekker van. We wandelen regelmatig over het landgoed. Langs de bijenstal, die we helemaal vrij hebben gemaakt van bomen om de bijtjes zoveel mogelijk licht te geven, de oude Belgische druivenkas met druiven, paprika’s en kruiden, het jonge eikenbos en de twee grote waterpartijen. Daar loopt een dijkje doorheen en komen we allerlei watervogels tegen. Er is ook een boskamer met een tent, een kookkampvuur en een pizzaoven. Daar kunnen groepen gezellig buiten in de natuur eten.’’

Het buitenleven is voor Linde en Kjeld ook op hun eigen veranda, die gezellig is ingericht met meubilair van natuurlijke materialen. ,,Die hebben we allemaal gemaakt van wat we hebben gevonden in de natuur. Het kost geen geld en is toch veel mooier dan een

plastic tuinset? En als het kapot is kan ik het opstoken in onze houtkachel!’’, aldus Kjeld, die een overkapte veranda een aanrader vindt voor iedereen met een klein huis. ,,Het is een essentieel onderdeel van ons huis. Ten eerste voor de wateropvang, want je hebt veel meer dakoppervlakte en dus meer wateropbrengst voor de watertanks. Je staat ook niet meteen vanuit je huis in de modder en je hebt een droge plek om je schoenen uit te doen. Het draagt echt veel bij aan het comfort. Het nodigt ook uit om sneller buiten te zijn. Ook als de temperatuur ’s-avonds daalt blijft de warmte nog een tijdje onder de overkapping hangen. Zo kun je mooi langer gezellig buiten zitten en lekker vanuit onze hangmat genieten van de prachtige zonsondergangen!’’

hoort veel slechte verhalen over de natuur. Dat die steeds meer wordt bedreigd. Dat is natuurlijk ook zo, maar hier merk je daar weinig van. Liefst 65% van de vegetatie in Flevoland groeit op het landgoed. De natuur is hier leidend en dat is een fijn gevoel’’, vertelt Kjeld. Linde knikt instemmend. ,,Als ik de deur uitga stap ik in het gras in plaats van op een stoep. In de lente wandel ik dan door de boterbloemen via een bruggetje over het slootje waar je regelmatig een ijsvogel ziet zitten. Ik hoor kikkers kwaken, vogels fluiten en af en toe komt zelfs de koekoek over vliegen. Dat heb je toch bijna nergens!’’

Hun droom om buiten in de natuur te leven is voor Linde en Kjeld op Roggebotstaete helemaal uitgekomen. ,,We zijn veel buiten. Dat kan ook niet anders, want we hebben meer land dan huis. Er is

> Linde en Kjeld helpen mee de schaapskudde op te drijven.

13 i

MEER FOTO’S

14 i

Voor 50 cent kopen we bij het VVV-kantoor aan de Grote Markt de brochure Verborgen Groen, met daarin de wandelroute en korte informatie over de 16 in het stadscentrum gelegen hofjes. De vriendelijke VVV-medewerker wijst ons erop dat het Hofje In den Groenen Tuyn alleen van 10 tot 12 uur toegankelijk is. Dit is hofje nummer 12 van de route, waardoor we besluiten in omgekeerde richting te wandelen. Dat brengt ons meteen bij twee bijzondere hofjes. Het Johannes Enschedéhof is het nieuwste hofje van Haarlem, dat in 2007 werd gebouwd op de plek waar ooit de beroemde gelijknamige drukkerij

RONDDWALEN langs KLEINWONEN uit vervlogen tijden

Wandelroute Verborgen Groen telt 16 Haarlemse hofjes

Dat klein wonen van alle tijden is bewijzen wel de hofjeswoningen in verschillende oude Nederlandse steden. Haarlem kende ooit meer dan veertig van deze hofjes voor behoeftige bejaarde vrouwen. Nu zijn er nog 22 hofjes over, die nog steeds dienst doen als sociale woonvoorziening. Haarlem Marketing heeft een fraaie wandelroute uitgezet langs 16 van deze kleine woningen. Klein Wonen Magazine dwaalde anderhalf uur lang heerlijk rond in vervlogen tijden.

stond. De met hout afgewerkte gevels doen sterk denken aan tiny houses op wielen en sommige andere moderne kleine huisjes. Een leuk bruggetje tussen het oude en nieuwe klein wonen. Het oude wonen is overigens slechts enkele meters van het Johannes Enschedé verwijderd, want aansluitend bevindt zich het oudste nog bestaande hofje van ons land: het Hofje van Bakenes. Gesticht in 1395, maar in de 17e eeuw is het herbouwd zoals het er nu nog uitziet. De witgepleisterde woninkjes met groene luikjes liggen idyllisch om de binnentuin met de fraai gerestaureerde overdekte waterpomp. Op nummer 11K prijkt een

15 i

glimmend naamplaatje met Bestuur, want elke hofje wordt nog steeds officieel bestuurd met aan het hoofd een regent.

Door de knusse winkelstraatjes van Haarlem dwalen we dik anderhalf uur heerlijk rond door het oude stadscentrum en verbazen ons over hoe klein sommige hofjeswoningen zijn. Niet zo vreemd, want de hofjes zijn destijds vooral gebouwd in bestaande binnentuinen voor alleenstaanden. Zo leren we dat er kerkelijke, stichtings- en gildehofjes waren. Kerkraden waren de eerste initiatiefnemers voor hofjes vanuit hun gevoelsmatige plicht om armen huisvesting te bieden. Niet veel later volgden ook de gegoede burgerij, die hun familienaam wilden laten voortleven in de naam van hofjes voor minder bedeelden. Ook verschillende beroepsgilden stichtten hofjes om een dak boven het hoofd te bieden aan gepensioneerde werklieden. In het begin bewoonden zowel alleenstaande mannen

als vrouwen de hofjes, maar al snel bleek dat de heren niet in staat waren een eigen huishouden te runnen. Zij verhuisden naar oude mannenhuizen en de hofjes waren nog uitsluitend voor weduwen en arme ongehuwde vrouwen bestemd.

De diversiteit van de Haarlemse hofjes is enorm. Van groot tot klein en nergens is de bouwstijl hetzelfde. Wel hebben ze allemaal een heerlijke rustieke binnentuin, die vaak door de bewoners gezamenlijk wordt onderhouden. Liefhebbers van klein wonen zullen de VVV-wandeling ongetwijfeld watertandend aflopen. Micro-wonen midden in de stad met het gevoel van een heerlijk buitenleven is voor vele een ultieme droom. Niet voor niets zijn er forse wachtlijsten voor deze hofjeswoningen. Klein Wonen Magazine maakt jullie in elk geval een klein beetje jaloers met een mooie fotoreportage van de verschillende Haarlemse hofjes.

> De fraaie waterpomp van Hofje van Bakenes.

16 i

> Het rustieke Hofje van Guurtje de Waal.

> De verborgen ingang van het Bruiningshofje. > Een bewoonster van het Proveniershof verzorgt haar moestuin.

17 i

> Het Hofje van Loo is alleen door het hek te bewonderen. > Het intieme Bruiningshofje.

> De kleine woningen van het Proveniershof.

DOWNLOAD

MEER FOTO’S

18 i

Het is nog steeds alsof je een groot herenhuis binnenkomt als de deur aan de Warmoesstraat 23 open gaat. Het daglicht vult gul de statige hal met houtwerk. Het groen uit de binnentuin lonkt. Eenmaal buiten blijkt dit geen huis, maar een hofje met piepkleine huisjes en heren mogen hier zelfs helemaal niet wonen. Bewoonsters genieten van het zonnetje in een stoel of op een bankje bij hun voordeur. Het is heerlijk rustig toeven in het Hofje In den Groenen Tuyn, dat slechts twee uurtjes per dag voor het publiek te bezoeken is.

Aan de andere kant van het hofje haalt Kirsten Kabbe Ytterbø relaxt haar krantje op bij de brievenbussen aan de Lange Veerstraat. Ze is verknocht aan dit hofje. ,, Ik ben niet Nederlands, maar kom uit Noorwegen. Ik heb drie jaar gewoond in een huisje verderop in dit hofje. Toen mijn vader slecht werd ben ik enkele jaren teruggegaan naar Noorwegen, maar na het overlijden van mijn vader wilde ik graag weer terug naar Nederland. Ik heb dan ook meteen met de regent gebeld en gezegd: wil je mij alsjeblieft op de wachtlijst zetten. En nu woon ik alweer vier jaar in dit hoekwoninkje.’’

Als het aan haar ligt gaat ze hier nooit meer weg. ,,Ik vind het heerlijk om hier te wonen. Midden in de stad en dan toch zo rustig. Als ik familie uit Noorwegen

over krijg en ze stappen het hofje binnen, dan zeggen ze meteen wow!. Het is echt heel mooi wonen hier en het contact tussen de bewoners onderling is goed. Niet dat we de drempel bij elkaar stuk lopen, maar we helpen elkaar als het nodig is. Je hoort tegenwoordig vaak dat mensen graag mensen om zich heen zouden willen hebben, die hen helpen als ze ziek zijn of mantelzorg nodig hebben. Dat is het nieuwe wonen en dan komen ze weer terug op hofjes’’, lacht Kirsten, die graag over de rijke historie van haar bijzondere hofje vertelt. ,,Het is nog steeds een hofje alleen voor vrouwen. De woningen zijn hier maximaal 45 m2 groot. Vroeger woonden hier de arme vrouwen van Haarlem, die alleenstaand of weduwe waren. Er was ook een naaiatelier, zodat er werk was. Zij kregen ook eten, zoals groenten en aardappelen. Na een bepaalde tijd mochten de vrouwen geen mannen meer ontvangen op het hofje. Als er toch bij iemand een man werd gezien dan werden de vrouwen gestraft. Dan kregen ze bijvoorbeeld enkele dagen geen aardappelen of groenten.’’

Tegenwoordig is mannelijk bezoek uiteraard geen probleem meer en struinen er ook dagelijks nieuwsgierige mannelijke toeristen rond. Kirsten kan prima leven met de pottenkijkers. ,,Ik vind het niet erg dat er regelmatig toeristen door ons hofje lopen. Dat weet je ook als je hier komt wonen. Dat staat in de

Midden in de binnenstad van Haarlem ligt het Hofje In den Groenen Tuyn. Het is een oud statig huis, dat in 1616 uit een erfenis van Catarina Jansdochter Amen is aangekocht om er een hofje met 20 woningen rond de binnentuin te stichten. Inmiddels telt het schilderachtige hofje 17 woningen. Klein Wonen Magazine had ereen bijzondere ontmoeting.

,,Het NIEUWE wonenkomt terug op HOFJES’’

Kirsten is dolblij met haar oase van rust midden in de stad

19 i

reglementen. Ook als er buiten de openingstijden toeristen aanbellen neem ik ze nog wel eens mee naar binnen. Dan zeg ik: loop maar mee, jullie zijn mijn gasten.’’ De Noorse is er wel iets voorzichtiger mee geworden dan in het begin. ,,Een keer stond er rond vijf uur een Franse gids met twee mensen voor de deur en ik nodigde hen uit om toch even binnen te kijken. Ik deed de deur open en voor ik wist kwam er een groep van zo’n vijftig mensen binnen. Het waren er dus veel meer! Ik dacht meteen oh jee, dat is niet goed. Er zaten bewoners voor hun deur een beetje te zonnebaden en toen kwamen al die mensen het hofje in. Ze hebben later ook tegen mij gezegd dat mag je nooit meer doen!.’’

Als we brutaal vragen of we ook een kijkje bij haar binnen mogen nemen nodigt zij ons hartelijk uit. De hal is niet groter dan een bezemkast, maar biedt plek genoeg voor de kapstok, die sfeervol gedecoreerd is met 2 oude langlauflatten en herkenbare gele houten klompen. Noorwegen meets Holland! De woonkamer met keukentje is ongeveer 3 bij 3 meter. Kirsten neemt plaats op haar luie bank in het sfeervolle vertrek en vertelt dat ze altijd al graag klein heeft gewoond. ,,Ik heb gestudeerd in Groningen. Ik woonde toen in een echt studentenappartementje waar van alles aan mankeerde. In Noorwegen heb ik met mijn man wel in een grotere woning gewoond, maar ook daar heb ik in een heerlijk knus klein huisje gewoond. En natuurlijk hier in het hofje. Ik vind het heerlijk om zo klein te wonen. Ik ben bijvoorbeeld helemaal niet van het schoonmaken, dus dan is klein wonen ideaal. En waar heb je al die ruimte nou voor nodig?’’, aldus de Noorse Haarlemse.

20 i

Een vrachtwagenchauffeur. Een hippie. Een vrijbuiter. Een Pipi Langkous. Het heeft altijd al in haar gezeten, maar het komt er nu op 59-jarige leeftijd pas uit. Marjon van Nieuwenhuize zei haar woning vaarwel en geniet nu met volle teugen van het van life in haar eigen stad Vianen. ,,,Ik word steeds meer de mens die ik wil zijn.’’

INTER

VIEW

,,IK HEBNIEUWE BUREN

bijna iedere dag

Marjon van Nieuwenhuize ruilde eengezinswoning in voor camper

”

21 i

22 i

Het is een prachtige vroege zomerdag. De zon schijnt over het fraaie waterlandschap rond Fort Everdingen. Bij het toegangshek van het oude verdedigingswerk wedijvert Marjon in een felgeel gebloemd jurkje met de koperen ploert om wie het meest straalt. Al lopend naar haar camper wordt al snel duidelijk wie er wint. Het geluk van haar nieuwe leven is van haar gezicht af te lezen. Jarenlang zit de geboren Hilversumse gevangen in haar vastgeroeste bestaan. Een goede baan, een groot huis en veel verplichtingen. ,,Eigenlijk helemaal niet zo mij, maar je gaat erin mee. Je past je aan. Ik hield mijn tuin netjes bij voor de buren, maar ik wil eigenlijk helemaal geen nette tuin en telkens mijn stoep vegen. Dat leven hoorde ook bij de goede baan die ik had, maar die heb ik op een gegeven moment opgezegd. Ik wilde toen iets in de mode doen, maar daar moest je een opleiding voor hebben. Ik ben koerier geweest, maar mijn hart lag in het zwemonderwijs. Ik ben al 22 jaar werkzaam in het gemeentelijk zwembad van Vianen.’’ Na een kleine herseninfarct wordt het luxe leventje van Marjon er ook niet gemakkelijker op. ,,Ik kon niet zoveel meer in huis doen en ik moest ook financieel steeds meer knokken om in mijn eengezinswoning te blijven wonen. Dat wilde ik niet langer. Ik wilde minder verplichtingen en meer tijd voor mezelf en leuke dingen.’

Kleiner wonen lijkt Marjon de ontsnapping uit haar

ongewenste leventje, maar dat valt nog tegen. ,,Ik wilde graag kleiner wonen, maar voor een appartementje moest ik meer huur gaan betalen dan in mijn eengezinswoning! Ik heb ook nog even naar anti-kraakwoningen gekeken, maar dat was het ook niet. Uiteindelijk bedacht ik mij ‘ik wil kleiner wonen en ik rijd graag auto’. Toen kwam ik op een camper uit! Mijn zus had een camper en daar was ik altijd stik jaloers op. Dat wilde ik ook wel.’’ Voor ze het weet koopt ze een mooie tweedehands camper met alles erop en eraan. ,,Ik had nog nooit gecamperd, maar ik dacht is ga het gewoon doen. Ik moest ook denken aan die slogan van Pipi Langkous waar ik ooit een foto van had: Ik heb

het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan!’’, lacht Marjon. ,,Dat past ook wel bij mij. En ik vind autorijden echt hartstikke leuk. Ik heb ook even gedacht om vrachtwagenchauffeur te worden, maar daar moet je

tegenwoordig allerlei papieren voor halen. En ik ben bijna 60, dus wie gaat mij dan aannemen?’’

De eerste stappen in haar nieuwe leven vallen nog niet mee, want wonen in een camper gaat niet zomaar. ,,Daar had ik mij even op verkeken. Je mag in Nederland niet in een camper wonen, maar je moet dakloos zijn om een postadres te krijgen. Dat proces bij de gemeente duurde nogal lang. Ik huur nu een kamer, zodat ik een adres heb en ik kan er tegelijk wat spulletjes opslaan.’’ Inmiddels verblijft Marjon al bijna

,,Ik dacht ‘ik wil kleiner wonen en rijd graag auto’.

Kwam ik op een camper uit.’’

23 i

een jaar veelal in haar camper. ,,Het is echt mijn huis. En je hebt ook voortdurend het idee van vakantie. Echt ideaal! Ik zit ’s morgens graag even met een kopje koffie op mijn instaptreden Dan zie ik bijvoorbeeld al die paardenbloemen om mij heen bloeien en dan denk ik: daar hoef ik helemaal niets aan te doen. Heerlijk!’’

Marjon wil tussendoor graag even het resultaat van de foto op haar geliefde stekje zien en is enthousiast. ,,Leuk jurkje, zeg! Echt leuk’’, is het eerste wat zij vrolijk uitkraamt. ,,Sinds kort heb ik ook dreadlocks. Ik vond steeds haren in mijn camper en laatst zat er weer een haar in mijn eten. Toen was ik er helemaal klaar mee. Dan kun je natuurlijk ook je haar kort knippen, maar dat had ik al eens gehad. Dreadlocks vond ik leuker. Ik ben altijd al anders geweest dan anderen. Ik word

steeds meer de mens die ik wil zijn. ,,Sinds ik in mijn camper woon straal ik ook meer rust uit. Ik ben veel relaxter. Ik heb die druk van het huis niet meer. Hoe groter je huis, hoe meer rotzooi. Ik heb nog nooit zo opgeruimd geleefd als nu. Het begint ’s morgens al, omdat ik mijn bed moet opmaken. Even

de stoffer er door heen en alles is weer netjes. En als ik mijn camper een goede schoonmaakbeurt geef ben ik in een uurtje klaar. In mijn eengezinswoning woonde ik 2 minuten van mijn werk en was ik vaak te laat. Nu ben ik bijna altijd een kwartier te vroeg!’’

Het is tijd voor koffie. Marjon duikt haar stulpje in om verse bonen te malen voor de cafetière poussoir. Terwijl het water op het fornuisje staat laat zij even zien hoe zij veelal haar avonden doorbrengt. Ze draait de bestuurders- en passagiersstoel iets minder dan een

24 i

25 i

kwartslag om, neemt plaats en tovert een haakwerkje tevoorschijn. ,,Op de andere stoel kan ik dan lekker al mijn spulletjes neerleggen. Ik ben creatief en haak en brei graag. Ik maak van alles, zoals armbandjes voor een goed doel hier in Vianen. Nu ben ik bezig met wat spulletjes om mijn interieur wat aan te kleden. Dat vind ik nog te saai. Ik wil er een beetje een hippiekeet van maken. Ik roep via Facebook nu ook mensen op om mij leuke ansichtkaarten te sturen, die ga ik dan op de wanden plakken’’, vertelt Marjon terwijl het water twee meter verderop in het pannetje begint te borrelen. Ze schenkt even later de geurende koffie in houten koppen en we nemen buiten plaats in de campingstoelen.

Fort Everdingen heeft een kleinschalige camping met enkele camperplaatsen en is voor Marjon een frequente uitvalsbasis. ,,Meestal sta ik op gratis plekken. Daarvan zijn er drie in Vianen, waaronder tegenwoordig ook eentje vlak achter mijn werk. Die wissel ik af, want je mag overal niet langer dan drie dagen achter elkaar staan. Mijn favoriete plek is aan de Lek en af en toe kom ik hier op de camping van het fort staan, zodat ik mijn toilet kan legen en stroom kan opladen. In de weekenden ga ik als ik zin heb naar Limburg, Overijssel of naar mijn nichtje in Zeeland. Ook ga ik dan graag naar Slot Loevesteijn, ook een lievelingsplek. Doordeweeks verblijf ik altijd in en rond Vianen, want ik moet nog wel naar mijn werk. Zonder baan kan ik ook dit leven nog niet betalen.

MEER FOTO’S

De kosten voor een camper zijn toch best nog hoog. De benzine, verzekering en het onderhoud. En in de winter moet je zorgen dat je gastank is. Daardoor is het camperleven toch iets minder rooskleurig dan ik mij had voorgesteld. Maar ik betaal nu in elk geval alleen voor wat ik zelf verbruik en niet voor bobo’s en kantoren. Dat vind ik wel fijn. Ik ben zuinig met water en heb dan ook gekozen voor een kleine tank. Ik doe bijna alles op de fiets en op mijn werk kan ik douchen, internetten en de batterij van mijn fiets opladen. Dat is dan wel weer een voordeel.’’

Het hebben van geen vaste stek voor haar woning vind Marjon geen enkel probleem. ,,In mijn camper kom ik de leukste mensen tegen. Ik heb

bijna iedere dag nieuwe buren. En als ze mij een keertje niet bevallen start ik de camper en weg ben ik. Dat was voor mij ook een belangrijk punt om voor een camper te kiezen. Ik wil graag andere mensen ontmoeten. Je hebt ook altijd gelijk aanspraak met een camper. Dan praat ik weer met Engelsen of Belgen en dan weer met Fransen of Duitsers. En natuurlijk ook met veel Nederlanders, die bijvoorbeeld terug komen vanuit Spanje of Portugal en dan nog even in Vianen komen staan. Zij camperen natuurlijk vooral als vakantiegangers. Als ik ze vertel dat het mijn huis is vinden ze dat meestal heel stoer. Zo ervaarde ik dat zelf niet, maar als ik erover nadenk hebben ze wel gelijk. Het is eigenlijk best wel stoer!’’

,,Als ik mensen vertel dat dit mijn huis is, vinden ze dat

meestal heel stoer.’’

26 i

Wonen, werken en leren in harmonie met de natuur. Het is de droom van de bewoners van het Leeuwarder boerderijlandgoed Frijlân. Hun ervaringen en liefde voor mens, dier en aarde willen zij graag delen met bezoekers, studenten, cursisten, artiesten, kunstenaars en campinggasten. Samen willen zij van Frijlân een inspirerende, ecologische, sociale en economische broedplaats maken.

INTER

VIEW

,,Wij willen MENSEN anders LEREN kijken naar GELUK’’

Samen wonen, werken en leren op boerenlandgoed Frijlân

27 i> Jeroen van Spijk.

©G

emee

nte

Haa

rlem

28 i

Irma Abelskamp en José Pappot besluiten enkele jaren terug hun droom na te jagen. ,,Wij wilden klein wonen in een groen landschap, waar planten en dieren ook ruimte krijgen. Samen met anderen vrij leven en creëren en niet meer automatisch in de tang zitten van wet- en regelgeving en grote bedrijven en systemen, die ons leven hebben uitgestippeld op een ongezonde manier’’, vertelt José, die uiteindelijk alleen met Irma overblijft om die droom daadwerkelijk te verwezenlijken in het buitengebied van Leeuwarden. Frijlân komt dan ook niet zomaar even tot stand. ,,Het is een proces van jaren geweest. Via vele omwegen met andere projecten zijn wij ons uiteindelijk op deze plek gaan richten. Het akkoord kregen wij 2 jaar geleden en dan duurde het nog eens 2 jaar voordat alles rond was. Wet- en regelgeving en de ambtenaren en economen van de overheid maakten het proces traag’’, zegt Irma. ,,Het is doorzetten en vertrouwen hebben. Uiteindelijk is het ons gegund. Het is nu aan ons om waar te maken wat we beloven, want we steken wel in op samenwerking met de gemeente.’’

Het stroperige proces zorgt al snel voor fikse uitdunning van het aantal initiatiefnemers. ,,Je komt in zo’n proces veel mensen tegen die aanhaken en afhaken. Een groepsproces is ingewikkeld en uiteindelijk hebben alleen José en ik het volgehouden. Het leek erop dat we samen zouden beginnen op Frijlân, maar al snel kwamen Elbrecht, Alowieke en Marin erbij. In april van dit jaar zijn we

naar deze plek verhuisd en hebben we elkaar beter leren kennen. Marin heeft ontdekt dat het toch te vroeg voor haar is om zich in een groep te settelen en is alweer vertrokken. Voor haar komt nu Anna in de

plaats. Zij heeft het hele seizoen hier als gast met een caravan gestaan. En we zijn nog in gesprek met een gezin. Dan zitten we vol, want we mogen maximaal 6 wooneenheden hebben’’, aldus Irma, die net als José en Elbrecht in een yurt woont. Alowieke woont in een tiny house op wielen. De laatste verlaat in het voorjaar Frijlân. ,,Ik ben hier tijdelijk als artist in residence’’, legt Alowieke uit. ,,Ik wilde hier nieuwe contacten opdoen om een nieuw leven te beginnen nu mijn huisje af is. Tevens wilde ik met Frijlân helpen om de natuur weer dichterbij de stad te brengen. Diversiteit brengen in de

,,Het is aan ons om het waar te maken, want we

steken in op samenwerking met de gemeente’’

> De ingang van het boerderijlandgoed Frijlân.

> Sfeervol recycle-tafereeltje bij de schuur. > 2 van de 3 yurts (gers) op Frijlân.

29 i

lege ruimte door flora, fauna en cultuur. Mensen leren, dat eenvoudig leven de doelen in je leven versterkt door verbetering in concentratie.’’

Frijlân is voor de 4 stevig in de klei staande vrouwen absoluut geen stek alleen voor zichzelf. Door het ontvangen van bezoekers en campinggasten, workshops en cursussen willen zij hun levensfilosofie met zoveel mogelijk anderen delen. ,,We streven naar veel gasten, vrijwilligers en studenten, die allemaal mee willen werken en genieten. Op die manier bouwen wij aan ons Frijlânplan’’, zegt José. Verbinding is volgens Elbrecht het belangrijkste. ,,Samen met anderen leven vanuit een sociale permacultuurgedachte en dit gedachtengoed uitdragen. Via het wonen, werken en leren op Frijlân hopen we een stuk bewustzijn te creëren bij mensen. Over keuzes die te maken zijn op het gebied van duurzaamheid, ecologie, samen leven, omgaan met dieren en biodiversiteit’’, vertelt zij.

Ook Irma is ervan overtuigd dat zij met Frijlân iets kunnen

betekenen. ,,We willen op Frijlân bereiken dat mensen anders leren kijken naar geluk en zich bewust worden welke impact ze zelf kunnen maken. Samen sterk staan, elkaar helpen en verder brengen. Gewoon samen werken aan een betere wereld’’, aldus een van de grondleggers van Frijlân, die haar nieuwe leven als een totaalconcept ziet. ,,Ik kan het niet in een zin uitleggen, maar het gaat om het ervaren en beleven van anders wonen en leven. Meer in harmonie met de natuur. Een

groep mensen vormen die elkaar helpt, andere mensen laat mee beleven en samen ervaringen opdoen over hoe het anders kan. Duurzaamheid in al haar facetten en waar haalbaar is op dit moment. Kijken hoe je verschillende functies op een kleine plek kunt combineren tot een mini-samenleving, maar zonder buiten de samenleving te gaan staan. Maar wel anders. Meer kijken naar wat we nu echt nodig hebben.’’

Klein wonen is voor de 4 bewoonsters dus een van de drie belangrijkste pijlers van Frijlân. Op de volgende pagina’s vertellen zij over de keuze voor hun woning en hoe dit bevalt.

> Elbrecht, Irma, Alowieke en José bij hun houten en vrolijk beschilderde badhuisje.

,,Het gaat om het ervaren en beleven van anders

wonen en leven. Meer in harmonie met de natuur’’

> De gerestaureerde schuur wordt verwarmd door een biomeiler.

MEER FOTO’S

30 i

Irma Abelskamp

Op het Eigentijds Festival maakt Irma ooit kennis met de yurt en is meteen verkocht. ,,Ik heb ooit een mooie woonwagen gehad en dacht dat dat het was, maar een yurt voelt echt warm en veilig. Geborgen’’, vertelt zij. ,,Het is warm, comfortabel en what you see is what you get! De ronde vorm, het dempende geluid door het vilt en de hemelse lichtinval van boven. Die is geweldig! En heerlijk met je voeten op de grond. Ik heb alleen een plastic ondervloer met vloerbedekking en wat kleedjes.’’

Het wonen in een yurt is voor Irma een verademing. In 2013 woonde ze al 5 maanden in een yurt en nu op Frijlân dus weer. ,,Het is overzichtelijk, want er zijn geen verstophoekjes. Je komt automatisch tot een rustigere leefstijl. Het is vooral de rust die het geeft. Onthaasten gebeurt automatisch in een yurt en je neemt meer tijd voor elkaar. Mijn favoriete plekje is mijn bed. Ik heb een relatief groot tweepersoonsbed in een kleine yurt. Het is dan ook tevens mijn bank.’’

Al is Irma fan, er is voor haar ook een groot nadeel aan een yurt. ,,Het onderhoud. Eigenlijk is het jaarlijks afbreken. Je moet het binnendoek wassen, het vilt controleren, opschudden en eventueel repareren, het hout eventueel behandelen of verven en het canvas desgewenst impregneren.’’ In het voorjaar wil de 50-jarige permacultuurdesigner dan toch haar yurt verlaten. ,,Dan bouw ik mijn sprookjeshuis: een verbouwde kota. Dat is, zeg maar, een Scandinavische tipi. Met veranda! Daar heb ik ook veel zin in. Mijn yurt gaan we met Stichting Frijlân dan verhuren voor bed & breakfast of zoiets.’’

31 i

32 i

José Papot

Al ruim 2 jaar woont José in haar yurt en ze geniet er nog steeds dagelijks van. ,,Het is heerlijk! Lekker behaaglijk en beschermend en tegelijkertijd sta ik constant in contact met buiten. Buiten kan ook binnen komen. Mijn deur staat vaak open, zodat de zon naar binnen kan komen. Zo voel ik mij meer een met de natuurelementen. Het enige nadeel is het lawaai van het industrieterrein of de weg, dat ’s nachts gemakkelijk doordringt in de tent.’’

Ook voor José is haar tweepersoonsbed het fijnste plekje in haar yurt. ,,Deze dient tevens als een hele grote bank, waarop we met ons allen lekker kunnen chillen, kletsen, film kijken, luieren en lachen. Een yurt is ook heerlijk overzichtelijk. Eenvoudig en knus. Het is ook echt fijn om te leven met minder spullen. Zodra ik mij ervan bewust werd dat mijn leven anders moest ben ik daarmee aan de slag gegaan. En nu ik op pad ben zo te leven doet het mij goed’’, aldus de 58-jarige ergotherapeute, die ook actief is als jobcoach, trainer in geweldloze communicatie en permacultuurist.

33 i

34 i

Elbrecht Claus

Als yoga- en meditatiedocente en weerbaarheidstrainer woont Elbrecht jarenlang in een eengezinswoning met praktijkruimte aan huis. Nu is zij al 7 maanden dolgelukkig in haar yurt op Frijlân. ,,De keuze om tiny te gaan wonen kwam vooral voort uit de wens om te ontspullen en eenvoudiger te leven. Back to basic en in samenhang met de natuur. Het ontwerp van een yurt vind ik een en al schoonheid. Echt fantastisch. Heerlijk knus en overzichtelijk. Ik heb nu weinig spullen, maar wel een warme houtkachel. Het voelt voor mij eigenlijk net als wonen in een gewoon’huis.’’

De keuze voor een yurt is voor de 39-jarige moeder van 2 kinderen vooral een praktische. ,,Het is vooral de ruimte. Met een volwassene en 2 kinderen is 48 vierkante meter goed te doen en is het mogelijk om binnen de grote open ruimte privacy te creëren’’, aldus Elbrecht, die vooral geniet van haar bedstee. ,,’s-Ochtends wakker worden, de deurtjes open doen en luisteren en kijken naar het knisperen van de houtkachel. Het mooiste begin van een dag! Ik ervaar op dit moment ook geen enkel nadeel van het wonen in een yurt. Ik voel mij vrij en gelukkig. Door het leven in een yurt ben ik veel meer buiten, beweeg meer en geniet veel bewuster van de natuur en dieren.’’

35 i

36 i

Alowieke van Beusekom

Ze is volgens eigen zeggen een grensganger, gids, verteller en constructief vormgever van dromen en waarnemingen in diverse soorten van materie. Alowieke is tot en met de lente dan ook als artist in residence op Frijlân woonachtig in haar zelf ontworpen tiny house op wielen. ,,Ik heb mijn huisje ontworpen op basis van mijn ervaringen. Ik heb gewoond op 300 vierkante meter in een groot en vochtig huis, waar maar een plekje was waar ik graag zat: voor het raam. Nu heb ik zelfs 2 ramen, waar ik veel zonnewarmte van krijg. Ik sta er graag voor te tekenen en te schrijven. Het is hier echt in no-time warm.’’

Het klein wonen vergt van de 53-jarige Alowieke wel een bepaald vorm van discipline. ,,Zo’n huisje vraagt om een goede organisatie van spullen en om het maken van keuzes daarin. Dat is prettig en houdt mij scherp. Het zorgt ervoor dat mijn huis opgeruimd en netjes is. Heerlijk!’’ Haar tiny house heeft het uiterlijk van een ouderwetse pipowagen, maar daar heeft het voor haar weinig mee te maken. ,,Ik heb bij het ontwerpen de afmetingen gekozen, die voor mij handig zijn. En daar kwam een redelijk traditionele vorm uit. Ik geniet ervan, dat ik bij het bouwen de voor mij beste materialen heb gekozen. Ik heb veel tijd gestoken om

37 i

dat te onderzoeken. Hoe lang gaat het mee? Is het milieuvriendelijk? Is het isolerend? Is het ademend of juist 100 procent dicht? En wat is het effect van de verschillende materialen bij elkaar als het gaat om bijvoorbeeld werken en roesten?’’

Dit alles resulteert uiteindelijk in Alowieke’s droomhuisje. ,,Het hele huis is superfijn. Zo heb ik het ook gebouwd. Dat elk plekje geweldig is! Het enige nadeeltje is dat ik geen keukenplankjes heb en geen keukentafel waar alles breeduit op kan staan. Ik eet nu heel eenvoudig. Vaak eenpansmaaltijden. Zo is het nu eenmaal, je kunt niet alles tegelijk hebben. En als ik nu in een grote keuken kook, geniet ik extra! Maar ik kan mijzelf wel verplaatsen waarheen ik wil. En overal waar ik ben kan ik mijn eigen holletje induiken en mij helemaal thuis voelen.’’

38 i

BINNEN

BIJEllen

39 i

Leeftijd: 28Baan: Allround marketeer bij Retour Jeans Fijnste plekje : De bankMeest trots op: De inrichtingMooiste woonaccessoire: Mijn hangplantjesMeest inventieve oplosssing: Kledingrek in trapgat

Ellen

,,De bank is voor mij het relaxte plekje in huis. Daar heb ik een mooi uitzichtnaar buiten’’

40 i

,,Ik mag de muren niet verven of behangen. Daarom heb ik 2platen gekocht en deze behangen. Met haakjes zijn dezebevestigd. Oogt meteen sfeervoller! ‘‘

41 i

Gemeente: VeldhovenLocatie: DjeptType woning: Heijmans OneWoonoppervlak: 39 m2Aantal ruimtes: 3 (badkamer, beneden en boven)Verwarming: ElektrischElektriciteit: Netstroom

De woning

,,De hangplantjes waren meteen mijn eerste idee toen ik dit huisje zag. Ze brengen sfeer en je hoeft geen bloempotten of vazen neer te zetten!’’

42 i

,,Het inrichten vond ik super leuk. Dat is in een tiny house toch nét even anders. Ik heb bewust wat kleinere meubels. Daardoor oogt het voor je gevoel groter. Extra plankjes in de kasten en een kledingrek met dubbele stang, die aan de muur hangt, zijn ook heel praktisch.‘‘

,,Mijn vader heeft een kledingrek gemaakt die over de ballustrade geklemd wordt. Zo kan ik al mijn jasssen kwijt. Ideale plek! ‘‘

43 i

Klein wonen met een kleine

,,Een BABYFOONheb je hier

NIET NODIG!’’

Van onze correspondent in

OOSTERWOLD

Op de vraag waarom ze ondanks de op handen zijnde gezinsuitbreiding voor een kleine woning hebben gekozen antwoordt Thijs zonder twijfel. ,,Toen we voor het eerst hoorden over tiny houses en off grid wonen waren we gelijk enthousiast! Niet alleen de gedachte van vrijheid, maar ook lagere lasten en meer natuur om je heen. Daar werden we heel vrolijk van. Toen we 2 jaar geleden besloten samen een huis te kopen en dit project Tiny House Farm voorbij kwam hebben we ons dan ook direct aangemeld!”

44 i

Voor Thijs Hazekamp en Laura van Velzen is het een droom die uitkomt als zij in september 2018 hun intrek nemen in het houten huis dat 80 m2 bruto vloeroppervlakte bedraagt. Amper 2 weken later wordt hun dochter Thirza geboren, die de noemenswaardige titel van eerstgeborene in Oosterwold mag dragen. Thirza zit in een kinderzitje op de grond naast ons en is ondertussen alweer 3 maanden oud wanneer we rondom de eettafel plaatsnemen om Thijs en Laura te interviewen. Laura geeft aan dat het wennen was om in 2 weken tijd te verhuizen naar een andere plaats, een kleinere woning en te bevallen van een dochter. Het lastige is ook dat er in de omgeving nog niets af is. Ze zijn op dat moment ook pas de derde bewoners die hun huis betrekken van de in totaal 31 woningen die op de Tiny House Farm gebouwd gaan worden. Voor hun huis ligt zelfs nog een bouwweg, wat niet uitnodigt om te gaan wandelen met de wandelwagen. Een klein beetje flexibel moet je volgens Laura dus wel zijn. Zo gaat zij met een draagzak naar buiten om toch met Thirza buiten te kunnen wandelen. Thijs heeft minder moeite met

de drastische verandering van woonomgeving en gezinssituatie omdat hij, in tegenstelling tot Laura, direct na de verhuizing geen zwangerschapsverlof heeft en als marketingfreelancer niet fulltime in het nieuwe huis aanwezig is. Hij ervaart het als een grote

roze bubbel: een nieuw huis, een nieuwe omgeving en een nieuw gezin!

Omdat de financiële lasten een stuk lager liggen dan wat ze zouden kunnen dragen, kan Laura na haar zwangerschapsverlof nu drie dagen gaan werken in plaats van fulltime. Dat levert de groep 6-lerares meer tijd op om samen met haar dochter en Thijs, die deels ook thuis werkt, te kunnen doorbrengen. Dit past geheel in hun plan om met meer aandacht voor elkaar te

kunnen leven en wonen.

Wanneer je rondgeleid wordt in hun huis krijg je niet de indruk dat het klein en krap is, hoewel het huis slechts 80 m2 vloeroppervlakte telt. Dat komt door de slimme indeling en het hoge plafond dat helemaal tot in de nok reikt, waardoor je juist een gevoel van ruimte ervaart. Het huis bestaat uit een woonkamer met keuken van 40 m2, een vide die omgetoverd is

Thijs ervaart het als een grote roze bubbel: nieuw huis, nieuwe omgeving en nieuw gezin!

> De achterzijde van het fraaie houten huisje van Laura, Thijs en Thirza in het Almeerse Oosterwold.

45 i

tot slaapkamer van 18 m2, een douche met toilet van 4 m2, een bijkeuken van 9 m2 en een babykamer van 5 m2. Maar hoe past deze woning in hun wens om eventueel een broertje of zusje voor Thirza te krijgen? Ook daar heeft het stel aan gedacht, want hun kleine woning wordt een soort meegroeihuis. Hoewel de oppervlakte nu slechts 80 m2 bedraagt, hebben ze nog een optie om het uit te bouwen tot 112 m2. In de toekomst zal aan de tuinzijde nog een slaapkamer bijgebouwd worden.

,,Het is wel een beetje aanpassen in deze situatie, want jezelf terugtrekken is nu niet zo vanzelfsprekend”, zegt Laura als we vragen hoe het slapen op de vide bevalt. Ze legt uit dat de vide niet afgesloten wordt door een deur, waardoor je meer last hebt van degene die nog beneden in de woonkamer zit. ,,Maar we hebben goede oordoppen’’, voegt ze er lachend aan toe. Dus ook dat probleem wordt simpel opgelost. Beiden lijken niet voor een gat te vangen te zijn en hebben duidelijk overal goed over nagedacht. De reden dat ze in Oosterwold terecht zijn gekomen heeft ook te maken met de link naar het architectenbureau van Winnie Maas, waar een neef van Laura werkt. Als zij de verschillende impressiefilmpjes van Tiny House Farm zien, waarin de filosofie om duurzamer, socialer te leven én je eigen woongemeenschap vorm te geven uitgelegd wordt, sluit dit helemaal aan bij hun behoeften. In Oosterwold moet je een energie neutrale woning bouwen en de helft van je aangekochte grond gebruiken voor stadslandbouw. Daarnaast vinden ze

> Het weidse uitzicht piept tussen de luxaflex door.

> De geknikte houten trap leidt naar de open slaapvide.

> De slaapvide.

> Marokkaanse tegels geven sfeer aan de badkamer.

46 i

> Het jonge gezin ervaart dat zij door de compctheid van de woning meer aandacht voor elkaaar hebben.

> Thijs werkt ook vaak thuis aan de eettafel bij de keuken.

47 i

Ibolya Moór is onze correspondent in het experimentele Oosterwold (Almere). Iedere editie belicht zij een bijzonder woonproject in dit unieke bouwgebied, Ze werkt ook hard aan het bijzondere

verhaal van haar Hongaarse familie, dat binnenkort in boekvorm te verkrijgen

is onder de titel De Vloek van de Hongaarse familie Moór. Daarnaast deelt zij graag haar ervaringen om anderen te helpen inzien dat je je leven zelf kunt sturen. Dit doet Ibolya

op sociale media en haar website via blogs, vlogs en gedichten. En

zij is apetrots, dat zij als selfmade projectontwikkelaar haar droomhuis heeft gebouwd in Oosterwold.

Het is een droom om Thirza op te laten groeien in een huis met zoveel ruimte om haar heen

het belangrijk om hun levenskwaliteit te verhogen door te doen wat ze leuk vinden en meer (financiële) vrijheid en ruimte te creëren. Hun keuze om bij de Tiny House Farm een bouwrijpe kavel te kopen is dat ze op deze manier de sprong van het zelf regisseren en bouwen van een huis wel aandurven. Ze willen namelijk wel zelf hun eigen cascowoning kunnen bepalen, maar zonder de gehele rompslomp van zelf een kavel bouwrijp maken. Het zelf afbouwen werkt natuurlijk ook weer kostenverlagend, hierbij gebruik makend van de vader van Laura die erg handig is. Dat de bevalling al zo snel plaatsvindt nadat ze het huisje hebben betrokken komt doordat de bouw met 12 weken uitloopt. Thijs en de vader van Laura zetten alle zeilen bij om toch nog op tijd klaar te zijn. Dit geeft wel wat extra spanning voor Laura, maar de mannen klaren de klus tijdig. Niettemin heeft de hele ontwikkeling en realisatie van het plan bijna 2 jaar geduurd. Tussen het thee drinken door vertellen de kersverse ouders trots dat het een droom is om hun kind op te kunnen laten groeien in een vrijstaand huis met zoveel ruimte om zich heen. De tiny woning staat op een kavel van bijna 1000 m2 en ze genieten van het feit dat ze om hun huis heen kunnen lopen en meer buiten leven. Dankzij deze beslissing is er ruimte voor een volgende droom die ze nog willen vervullen; een plek aan zee in de vorm van een vaste staplek of huisje, wat door deze keuze eerder financieel haalbaar is.

Verder merken ze dat ze in hun compacte woning

vooral met meer aandacht voor elkaar kunnen wonen, omdat ook letterlijk de afstand tussen alles

kleiner is geworden. ,,Je hebt hier geen babyfoon nodig”, grapt Thijs tussendoor. ,,Wij horen Thirza gelijk wanneer ze wakker is.’’ De deur van de slaapkamer van de kleine spruit komt in de woonkamer uit en overal waar je in de woning verblijft kun je haar horen. ‘s-Morgens wanneer ze vanaf de vide de trap naar beneden lopen, gaan ze als eerste naar de

babykamer, die letterlijk een stap daar vandaan ligt. ,,Het is maar goed dat we geen huilbaby hebben, dat wel. Anders waren we er waarschijnlijk iets minder blij mee geweest dat we zo dicht op elkaar leven”, aldus beiden dertigers, die het wonen in een klein huis met een baby duidelijk meer voor- dan nadelen vinden hebben.

> Laura en Thirza in de babykamer. > Het dolgelukkige gezin voor hun huisje.

48 i