Wijkprofiel + preventieplan Rozenburg

1

Preventieplan Jeugd

Rozenburg

2012

2

Inhoudsopgave

Voorwoord . 4

1. De methodiek Communities that Care® 5 1.1. Methodische aanpak in Nederland 5 1.2. Deelgemeente Rozenburg 5 1.3. Bronnen en informatie 5 1.4. Probleemgedrag 5 1.5. Risicofactoren 5 1.6. Beschermende factoren 5 2. CtC in de deelgemeente Rozenburg 6 2.1. Effectiever en meer samenhangend preventief jeugdbeleid 6 3. Wijkschets Rozenburg 7 3.1. Kenmerken van de deelgemeente 7 3.2. Kenmerken van de bewoners 7 3.3. Veiligheidssituatie 7 3.4. Sociale index 7 4. Nulmeting probleemgedrag 9 4.1. Geweld 9 4.2. Jeugddelinquentie 9 4.3. Problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik 9 4.4. Schoolverzuim 9 4.5. Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag 10 4.6. Depressie 10 4.7. Conclusies probleemgedrag 10 5. Risicoanalyse – risicofactoren 11 5.1. Selectie risicofactoren 11 5.1.1. Problemen met gezinsmanagement 11 5.1.2. Leerachterstanden beginnend op de basisschool 11 5.1.3. Vroeg begin van probleemgedrag 11 6. Beschermende factoren 12 6.1. Selectie beschermende factoren 12 6.1.1. Hechtingssterkte van het gezin 12 6.1.2. Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de school 12 6.1.3. Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de wijk, resp. 12 het verenigingsleven 7. Speerpunten en inventarisatie 14 7.1. Overzicht van programma’s en activiteiten 14 7.1.1. Gezinsmanagement versterken 14 7.1.2. Leerachterstanden bestrijden 17 7.1.3. Probleemgedrag voorkomen 19 8. Plan van aanpak 25 8.1. Uitgangspunten van het preventieplan 25 8.1.1. Overleg en afstemming 25 8.1.2. Beschikbaarheid van objectieve gegevens 26 8.1.3. Inzicht in bereik 26 8.1.4. Effectieve programma’s voor alle leeftijdsgroepen 26 8.2. Verbeteringen en nieuwe initiatieven 26 8.2.1. Gezinsmanagement versterken 26 8.2.2. Leerachterstanden bestrijden 27 8.2.3. Probleemgedrag voorkomen 27 8.3. Afsluitend 27

3

Bijlagen: Lijst van geraadpleegde bronnen 28 Risicofactorenmatrix probleemgedrag 29 Sociale-ontwikkelingsstrategie 30

4

Voorwoord

Het preventieplan Jeugd Rozenburg is opgesteld in opdracht van de deelgemeente Rozenburg. Het is

de weerslag van een proces van afstemming, dat ingezet werd in het najaar 2011. Eraan ten

grondslag liggen enkele cijfermatige bronnen, maar vooral de inzet en openheid van een brede groep

professionals die ieder in hun eigen werkgebied een belangrijke verantwoordelijkheid dragen voor het

wel en wee van de jeugd van Rozenburg.

In het preventieplan staan de ambities verwoord, die volgens algemeen gedeelde opvattingen leidraad

dienen te zijn voor de praktijk in de deelgemeente. Bij de samenstelling van het plan is gebruik

gemaakt van de methodische aanpak van Communities that Care®.

Rozenburg, april 2012

5

Hoofdstuk 1 - De methodiek Communities that Care® 1.1. Methodische aanpak in Nederland

Communities that Care® - afgekort CtC - is een gerichte preventiestrategie om probleemgedrag en maatschappelijke uitval van jongeren te voorkomen of terug te dringen. Het doel van CtC op de lange termijn is een veilige wijk te creëren, waarin kinderen en jongeren worden aangemoedigd hun capaciteiten aan te spreken en zich optimaal te ontwikkelen. CtC stelt (deel)gemeenten en wijken in staat plannen te ontwikkelen en uit te voeren om de vroege voorspellers van probleemgedrag aan te pakken. Er wordt dus niet afgewacht en pas ingegrepen op het moment dat jongeren zich al problematisch gedragen. CtC maakt gebruik van recente wetenschappelijke inzichten in factoren die de kans op probleemgedrag vergroten (risicofactoren) en factoren die de kans daarop verkleinen (beschermende factoren). 1.2. Deelgemeente Rozenburg In 2011 heeft de deelgemeente Rozenburg middelen ter beschikking gekregen om een Jeugdkansenzone Rozenburg in te richten. Het gaat hierbij om een goed functionerend samenwerkingsverband tussen basisscholen, voortgezet onderwijs, welzijnswerk en andere relevante partners. De samenwerking zal zich baseren op de belangrijkste kenmerken van de CtC aanpak. In de Jeugdkansenzone (JKZ) staat de jeugd van 0 – 23 jaar centraal. De JKZ zal daarbij beschikken over een preventieplan Jeugd, dat de leidraad vormt voor de samenwerking, onder de regie van de deelgemeente. 1.3. Bronnen en informatie Het wijkpreventieplan baseert zich op concrete onderzoeksgegevens. Anders dan in de andere deelgemeenten is er voor Rozenburg nog slechts een beperkt aantal gegevens beschikbaar. Dit hangt samen met het feit dat Rozenburg pas sinds 2010 een Rotterdamse deelgemeente is. Ook kunnen er nog geen vergelijkingen worden getrokken met oudere onderzoeksgegevens. Data waarvan wel gebruik kan worden gemaakt zijn afkomstig uit de Jeugdmonitor Zuid-Hollandse Eilanden (2009) en een enquête onder leerlingen van de VO school in Rozenburg. Aanvullende informatie is afkomstig uit Rotterdam DATA van het COS (2011), de Veiligheidsindex Rotterdam 2010. 1.4. Probleemgedrag CtC richt zich op de belangrijkste vormen van probleemgedrag die schadelijk zijn voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren en voor hun woonomgeving. Het gaat hierbij om jeugddelinquentie, schoolverzuim, problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie. 1.5. Risicofactoren Het idee achter CtC is het probleemgedrag terug te dringen door risicofactoren aan te pakken. Onderzocht zijn de risicofactoren binnen vier domeinen: het gezin, de school, de jeugd (kinderen en jongeren) en de wijk. Het CtC model van risicofactoren is gebaseerd op de resultaten van meer dan dertig jaar internationaal wetenschappelijk onderzoek. Het overzicht in de tabel (zie Bijlage 1) laat de samenhang zien tussen vijf vormen van probleemgedrag en een reeks risicofactoren. Ieder vinkje geeft aan dat wetenschappelijk is aangetoond dat er een verband is tussen de risicofactor en het probleemgedrag. 1.6. Beschermende factoren Jongeren en kinderen lopen risico’s en worden in de domeinen waarin zij opgroeien, thuis, op school in de buurt en wijk, met verschillende uitdagingen geconfronteerd. De meeste jongeren weten met deze uitdagingen goed om te gaan. De factoren die een buffer vormen tegen de risico’s zijn de beschermende factoren. Deze komen in de verschillende opvoedmilieus (domeinen) voor. Bij voldoende kansen, erkenning en ontwikkeling van vaardigheden ontstaan hechting aan en betrokkenheid bij het gezinssysteem, de school, vriendengroepen en de buurt / wijk. Hechting is noodzakelijk om overdracht van normen en waarden mogelijk te maken. Via de sociale-ontwikkelingsstrategie richt CtC zich op versterking van de beschermende factoren (zie bijlage).

6

Sanctie

Curatie

Geïndiceerde preventie

Selectieve preventie

Universele preventie

Signalering & Toeleiding

Basisaanbod

Hoofdstuk 2 − CtC in de deelgemeente Rozenburg

2.1 Effectiever en meer samenhangend preventief jeugdbeleid

Met de methodiek Communities that Care (CtC) wordt gericht gewerkt aan het voorkomen van hardnekkig en ernstig probleemgedrag bij jongeren. In het preventieplan CtC voor Rozenburg wordt aangegeven op welke wijze de betrokken organisaties de komende jaren het preventiejeugdbeleid in de deelgemeente vormgeven. Het doel is de sociale veiligheid duurzaam te vergroten en een omgeving te creëren waarin jongeren de mogelijkheid hebben om op te groeien tot volwassenen die een positieve en gewaardeerde rol kunnen spelen in onze maatschappij. De nadruk ligt hierbij op universele en preventieve activiteiten. Universeel omdat de activiteiten die uit dit preventieplan voortvloeien in principe zijn gericht op alle kinderen en jongeren en hun sociale omgeving (gezin, school, vriendengroep en wijk). Preventief omdat uitvoering van het preventieplan moet bijdragen aan het voorkomen dat jongeren probleemgedrag ontwikkelen. De doelgroep van CtC zijn de kinderen en jongeren van Rozenburg van 0 tot en met 18 jaar. De ‘preventiepiramide’ in dit hoofdstuk geeft aan dat de focus van dit preventieplan ligt bij het aanpakken van problemen voordat ze te groot zijn. Dit gebeurt door ons te richten op risicofactoren, die kenmerkend zijn voor de situatie in Rozenburg. Hierbij een korte toelichting op de verschillende ‘lagen’ van de preventiepiramide:

Basisaanbod Het aanbod dat in principe voor iedereen toegankelijk is, of zou moeten zijn. Gesteld zou kunnen worden dat dit het fundament waarop een preventiebeleid is gebouwd. Voorbeelden van het basisaanbod zijn de peuteropvang, basisscholen, het consultatiebureau, het maatschappelijk werk, het opbouwwerk en de politie.

Signalering & Toeleiding Samenwerkingsverbanden of netwerken die individuen kunnen doorverwijzen naar bestaande programma’s, of die naar aanleiding van de gesignaleerde problemen anderen aanzetten tot het opstarten van nieuwe programma’s.

Universele preventieprogramma’s Deze richten zich op alle kinderen (en hun omgeving) in de wijk.

Selectieve preventieprogramma’s Deze zijn bedoeld voor kinderen en jongeren (en hun omgeving) met een verhoogd risico in hun opvoedings- en ontwikkelingsproces.

Geïndiceerde preventie De doelgroep bestaat uit kinderen en jongeren (en hun omgeving) met voortekenen en symptomen van problemen. Het gaat om jeugd die maatschappelijk ongewenst gedrag begint te vertonen.

Curatie / Sancties De doelgroep bestaat uit kinderen en jongeren (en hun omgeving) waar het probleemgedrag al is opgetreden. Dit wordt zichtbaar in de vorm van onder meer detentie en ziekenhuisopname.

7

Hoofdstuk 3 - Wijkschets Rozenburg

In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van Rozenburg. Het is een onvolledig beeld, om redenen die in het voorgaande hoofdstuk zijn geschetst. Onder meer is gebruik gemaakt van de meest recente demografische gegevens van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS). 3.1. Kenmerken van de deelgemeente Er zijn in ons land weinig plaatsen te vinden waar zich in korte tijd zulke ingrijpende veranderingen hebben voorgedaan als in Rozenburg. Het huidige Rozenburg is feitelijk het overblijfsel van een eiland dat in de zestiende eeuw door indijking is ontstaan. In latere eeuwen werd er vooral grootschalige landbouw bedreven. In de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werd het eiland omgevormd tot het huidige haven- en industrielandschap, met daarbinnen het dorp Rozenburg. In 2010 werd het dorp als zelfstandige gemeente opgeheven en is het nu een deelgemeente van Rotterdam. Te midden van Botlek en Europoort kent de deelgemeente toch een groen karakter, dankzij de groengordel die om het voormalige dorp is aangelegd. In de deelgemeente zijn vier basisscholen gevestigd, alsmede een school voor voortgezet onderwijs die deel uitmaakt van een bovenlokale scholengemeenschap. 3.2. Kenmerken van de bewoners Rozenburg telt 12.504 inwoners (cijfer 2011). Van de inwoners is 82% van Nederlandse afkomst. Ter vergelijking: voor de stad Rotterdam is dit percentage 52%. Het overgrote deel van de allochtonen is van westerse afkomst, dan wel afkomstig uit een van de EU landen (10%). De grootste groep onder de niet-westerse allochtonen zijn de Turken met 2%. Het aandeel van jeugdigen (t/m 24 jaar) in de bevolking ligt iets onder het Rotterdamse cijfer, nl. 27,5%. Dit verschil zit vooral in het aandeel van de groep 20 t/m 24 jaar die in Rozenburg 5,7% uitmaakt van de bevolking, terwijl deze voor Rotterdam neerkomt op 8%. Vergelijken we de jongere leeftijdsgroepen, dan liggen de cijfers aanzienlijk dichter bij elkaar.

Leeftijd Rozenburg Rotterdam

jaar. aantal % %

0 - 4 631 5,0 5,9

5 - 9 708 5,6 5,8

10 - 14 712 5,7 5,2

15 – 19 695 5,5 5,7

20 – 24 711 5,7 8,0

Totaal 12.504 27,5 30,6

Ook al is de categorie 60+ verhoudingsgewijs iets groter in aantal dan die in Rotterdam (25% vs. 20%), dan nog is Rozenburg geen bijzonder vergrijzend gebied. Een typische verjongende wijk is het evenmin; de bevolkingsopbouw maakt een vrij gelijkmatige indruk. Stabiliteit blijkt uit de verhuisbewegingen. In Rozenburg bewoont 35% van de bevolking al 15 jaar of langer hetzelfde adres. Voor Rotterdam gaat dit op voor slechts 21%. 3.3. Veiligheidssituatie In 2012 werd voor het eerst gerapporteerd over de veiligheidssituatie in Rozenburg door middel van de Rotterdamse Veiligheidsindex. Op het gebied van veiligheid scoort de deelgemeente zeer hoog. De algemene veiligheidsscore bedraagt 9,8. Hiertegenover bedraagt het algemene cijfer voor Rotterdam 7,5. Rozenburg valt derhalve ruimschoots binnen de categorie veilige wijken. In zes van de acht categorieën waaruit de index is opgebouwd, scoort de deelgemeente maximaal qua veiligheid. Iets daaronder ligt drugsoverlast en nog iets minder scoort overlast in het algemeen

1.

3.4. Sociale index

1 De categorieën van de veiligheidsindex zij:n diefstal, drugsoverlast, geweld, inbraak, vandalisme,

overlast, schoon & heel en verkeer.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Polder

8

Omdat er voor Rozenburg minder registraties beschikbaar zijn is de Sociale Index (nog) niet goed vergelijkbaar met die van andere deelgemeenten. In ieder geval scoort Rozenburg met 7,3 op de Sociale Index sociaal sterk en ruim boven de Rotterdamse score. Rozenburg lijkt met deze scores op de Sociale Index het sterkst op de deelgemeenten Hillegersberg-Schiebroek, Pernis en Hoek van Holland Relatief hoog scoren de thema’s: voldoende inkomen, voldoende taalbeheersing, ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast, werk en school en mutaties. Relatief laag scoren de thema’s: goede gezondheid, adequate voorzieningen, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en ervaren binding. Voor de beeldvorming: Rozenburg lijkt met deze scores op de Sociale Index het sterkst op de deelgemeenten Hillegersberg-Schiebroek, Pernis en Hoek van Holland.

9

Hoofdstuk 4 - Nulmeting probleemgedrag Cijfers over probleemgedrag onder jongeren in Rozenburg zijn op dit moment alleen herleidbaar uit de Jeugdmonitor van de Zuid Hollandse Eilanden (ZHE) uit 2009. Aanvulling komt er uit de scholierenenquête die de enige VO school af heeft genomen. Veel ‘harde’ cijfers zijn er niet. Hierdoor krijgen de inzichten en ervaringen van de professionals in Rozenburg extra gewicht. Het probleemgedrag is als volgt ingedeeld:

1. Geweld 2. Jeugddelinquentie 3. Problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik 4. Schoolverzuim 5. Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag 6. Depressie.

4.1. Geweld Onder geweld wordt verstaan: handelingen tegen een persoon, of de dreiging daarmee, met lichamelijk letsel als gevolg. Onder geweld vallen verschillende soorten delicten:

o dood en lichamelijk letsel door schuld; o misdrijven tegen het leven; o mishandeling, bedreiging, overval en afpersing; o seksuele misdrijven.

De Jeugdmonitor ZHE van 2009 meldt geen duidelijke cijfers over jeugdige geweldplegers. Bij de schoolenquête laat 10% van de leerlingen (uitsluitend jongens) weten wel eens iemand in elkaar geslagen te hebben, tegenover 22% van de Rotterdamse geënquêteerden. Opvallend is het percentage jongeren dat aangeeft een wapen te bezitten: in Rozenburg is dit 10%, in Rotterdam 7%. De schoolenquête laat zien dat 80% van de ondervraagden een wapen bij zich heeft tijdens het uitgaan (meisjes 100%). 4.2. Jeugddelinquentie Onder het begrip jeugddelinquentie vallen strafbare gedragingen, waaronder gewelds- en vermogensdelicten, maar ook brandstichting en vernieling. Uit de beschikbare cijfers blijkt niet dat in Rozenburg relatief meer jeugdcriminaliteit is dan gemiddeld in Rotterdam. Van een andere orde is overlastgevend gedrag in algemene zin. Uit het jaarverslag van de Stichting Push blijkt dat de politie in 2010 slechts een gering aantal meldingen van overlast kreeg. Dit betekende een drastische vermindering in vergelijking met het voorgaande jaar. Wel blijven groepjes jongeren zorgen voor overlast in de Emmastraat De politie is er alert op drugsdealen en alcoholmisbruik. 4.3. Problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik Gebruik van alcohol en drugs kan persoonlijke en maatschappelijke consequenties hebben, vooral wanneer er dit problematisch van aard is. Problematisch gebruik is vaak gerelateerd aan ander probleem gedrag, zoals schooluitval, vernieling en geweld. Het gebruik leidt dus ook tot overlast voor anderen en voor de samenleving. Bij alcoholgebruik wordt vooral gekeken naar het gebruik van bier, sterke drank en mixdranken. 8% van de Rozenburgse jongeren drinkt vaak alcohol; 15% drinkt veel. Dit is lager dan de ZHE cijfers (17, resp. 16). Vergelijking met de Rotterdamse cijfers is lastig, omdat de vraagstelling daar anders is. Het gebruik van softdrugs is vergelijkbaar met dat van alcohol: 8% rookt regelmatig hasj of wiet. 4% neemt ook XTC. Van de leerlingen van de VO school rookt 13% elke dag sigaretten of shag. Dat is bijna twee maal zoveel als onder de Rotterdamse jeugd het geval is. 4.4. Schoolverzuim Het behalen van een schooldiploma is belangrijk voor de persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van jongeren. Verreweg de meeste jongeren volgen onderwijs tenminste tot en met het 18

e jaar. Een deel verlaat echter het onderwijs, soms terwijl er nog sprake is van volledige of

gedeeltelijke leerplicht. Frequent spijbelen is een teken van gebrekkige binding met school en gaat in veel gevallen vooraf aan voortijdig schoolverlaten.

10

Rotterdam hanteert een lik-op-stuk beleid bij het tegengaan van schoolverzuim. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen twee typen verzuim, Onder relatief verzuim wordt feitelijk het spijbelen verstaan. Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige niet ingeschreven staat bij een onderwijsinstelling. Van de 1.840 Rozenburgse leerplichtigen werd in 78 gevallen spijbelgedrag geregistreerd (4%). In 15 gevallen werd absoluut verzuim geconstateerd (nog geen 1%). Beide cijfers bevinden zich onder het Rotterdamse gemiddelde. Bij absoluut verzuim worden ouders geverbaliseerd, bij relatief verzuim wordt voor ofwel de ouders, ofwel de leerling, mits ouder dan twaalf jaar, proces verbaal opgemaakt. In 2010 – 2011 werd in Rozenburg 13 maal proces verbaal opgemaakt, een cijfer dat gelijk ligt met het stedelijk gemiddelde. 4.5. Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag Een groot deel van de jongeren is seksueel actief. Soms zijn zij dat zonder voldoende kennis en vaardigheden om zich te beschermen tegen ongewenste zwangerschap en seksueel overdraagbare aandoeningen. De laatste kunnen een bedreiging vormen voor de gezondheid en kunnen leiden tot onvruchtbaarheid. Tienerzwangerschappen kunnen de kansen en mogelijkheden van jonge moeders en hun kinderen ernstig benadelen. Over onveilig vrijen zijn vooralsnog geen cijfers bekend. Wel zijn die er over seksuele intimidatie. Zo is 3% van de ondervraagden (allen meisjes) wel eens tegen de zin met iemand naar bed geweest. 4.6. Depressie Depressie is een moeilijk te meten vorm van probleemgedrag. Het is niet in eerste instantie zichtbaar. Wat bij zelfrapportages wel gemeten kan worden zijn slaapproblemen en emotionele problemen. Volgens het GGD rapport van februari 2010 piekert 30% van de onderzochte jeugd dag en nacht en slaapt 33% vaak slecht. 25% van de jeugd meldt psychosomatische klachten en 4% gebruikt psychofarmaca. 3% denkt wel eens aan zelfmoord. 4.7. Conclusies probleemgedrag Conclusies over probleemgedragingen zijn lastig te trekken, gezien de beperktheid van de beschikbare gegevens. Zo is er niets bekend over belangrijke indicatoren als omgang met vrienden die probleemgedrag vertonen, over vroeg beginnend probleemgedrag en over houding die probleemgedrag bevordert. Dit zijn allemaal belangrijke indicatoren in de Rotterdamse jeugdmonitor. Desondanks zijn er enkele voorzichtige conclusies mogelijk: o gedragingen onder jongeren in Rozenburg in zijn algemeen minder problematisch lijken te zijn dan

in Rotterdam het geval is;

o zorg over alcoholmisbruik op zijn plaats is, net als over gezondheid in zijn algemeen Hierbij moet gedacht worden aan voedingsgewoonten, waarover de jeugdmonitor ZHE rapporteert

2,

o deze zorg evenzeer geldt voor psychische problemen waarmee een deel van de jongeren mee te maken heeft.

2 28% ontbijt niet dagelijks, 20% eet vrijwel nooit fruit, 10% kampt met overgewicht, waarvan 2/3

meisjes.

11

Hoofdstuk 5 - Risicoanalyse – risicofactoren Volgend op het overzicht van probleemgedrag wordt ingegaan op risicofactoren waaraan kinderen en jongeren worden blootgesteld. Risicofactoren kunnen vroege voorspellers zijn van probleemgedrag. De invloed die uitgeoefend kan worden op risicofactoren is een van de uitgangspunten van de CtC aanpak. De basis hiervan wordt gevonden in het eerder genoemde model van negentien risicofactoren, die het ontstaan van probleemgedrag vrij nauwkeurig voorspellen. Deskundigen uit de wijk hebben de risicofactoren nader onderzocht en er een selectie uitgemaakt. Hierbij gaat het om factoren die typerend zijn voor Rozenburg en die aangepakt moeten worden om op korte termijn het probleemgedrag terug te dringen. De factoren hebben betrekking op de domeinen Gezin, Kinderen en jongeren, School en Wijk. 5.1. Selectie risicofactoren Professionals uit de wijk, vertegenwoordigd in de Jeugdkansenzone Rozenburg, maakten een selectie uit de risicofactoren die prioriteit verdienen. Zij maakten de selectie op grond van de beschikbare gegevens en van hun eigen ervaringen.

In het domein Gezin werd gekozen:

Problemen met gezinsmanagement. In het domein School:

Leerachterstanden beginnend op de basisschool. In het domein Kinderen en jongeren:

Vroeg begin van probleemgedrag. 5.1.1. Problemen met gezinsmanagement De professionals in Rozenburg signaleren opvoedproblemen bij meerdere gezinnen. Dit uit zich in moeite met grenzen stellen en corrigeren, ook als het al om peuters gaat. Er is een relatie met de nachtdiensten die vaders draaien. Alleenstaande ouders hebben het soms extra zwaar, doordat zij werk en opvoeding moeten combineren. Niet iedere ouder beschikt daarbij over een sociaal netwerk dat kan inspringen, vooral niet als het gaat om nieuwkomers. Tegelijkertijd doet zich een opvallende tegenstelling voor. Enerzijds is Rozenburg een kleine gemeenschap betreft, waarbinnen nu eenmaal een sterke mate van onderlinge gehechtheid bestaat. Anderzijds lijkt dit juist angst voor taboes in de hand te werken, waardoor gezinnen zich gemakkelijk afsluiten wanneer er zich problemen voordoen. 5.1.2. Leerachterstanden beginnend op de basisschool Vroeg beginnende leerachterstanden die onvoldoende gecompenseerd worden hebben een voorspellende waarde als het gaat om schooluitval en het missen van een startkwalificatie op latere leeftijd. Leerachterstanden zijn nauw verweven met taalachterstanden en gaan gemakkelijk hand in hand met probleemgedrag, niet in de laatste plaats ook in het gezin en in het contact met leeftijdgenoten. Het probleem neemt - volgens professionals in onderwijs en kinderopvang - geleidelijk aan toe, onder meer door de instroom van laag opgeleide gezinnen. 5.1.3. Vroeg begin van probleemgedrag Feitelijk gaat het bij deze risicofactor om een combinatie van factoren die op zichzelf niet bijzonder zwaar wegend lijken te zijn, maar in combinatie bij tijd en wijle wel degelijk een probleem vormen. Allereerst gaat het om de omgang met vrienden die probleemgedrag vertonen. Omdat vrijwel iedereen elkaar kent is de drempel tussen groepen en individuen laag. Ook jongeren uit evenwichtige gezinnen komen gemakkelijk in aanraking met probleemjongeren. Net als andere kleinere gemeenschappen kent Rozenburg een sterk ‘wij’ gevoel, waarbij ook groepen uit kleinere plaatsen in de omgeving kunnen aansluiten. Wanneer dit gepaard gaat met een houding die probleemgedrag bevordert, wordt de risicofactor nog eens versterkt. Onmaatschappelijk gedrag en alcohol drinken wordt stoer gevonden. De beschikbaarheid van alcohol is dan ook groot.

12

Hoofdstuk 6 - Beschermende factoren Naast gerichte aandacht voor risicofactoren biedt inzicht in en kennis over beschermende factoren de mogelijkheid om positieve invloed uit te oefenen. Beschermende factoren fungeren als buffers en bevinden zich in de vier domeinen waar het opvoeden en opgroeien plaatsvindt: het gezin, de school, de jeugd zelf en de wijk. De belangrijkste buffers zijn Kansen, Vaardigheden, Erkenning, Binding en Normen en waarden. Erkenning, in de zin van gezien worden, positieve aandacht krijgen en beloond worden voor positief gedrag, maakt dat kansen aangegrepen worden. Daardoor kunnen vaardigheden ontwikkeld worden, die mede leiden tot binding thuis, op school, in de wijk, met de stad. Binding en betrokkenheid over en weer zorgen ervoor dat kinderen en jongeren zich de normen en waarden van thuis, de school en de stad eigen maken en toepassen. Hieronder de belangrijkste uitkomsten uit de gegevens van Rozenburg. 6.1. Selectie beschermende factoren Om de risicofactoren terug te kunnen dringen, kozen dezelfde professionals kozen voor versterking van de volgende beschermende factoren:

Hechtingsterkte van het gezin;

Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de school;

Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de wijk, resp. het verenigingsleven. 6.1.1. Hechtingssterkte van het gezin De hechtingssterkte binnen gezinnen is een factor die de kans op probleemgedragingen vermindert. Hierbij kan men denken aan samen dingen ondernemen en het bespreken van problemen. Gezinnen in Rozenburg kennen intern veelal een open sfeer. Ouders staan in het algemeen open voor hun kinderen. Zo goed als alle ouders van jonge kinderen (0 tot 4 jaar) maken gebruik van het consultatiebureau, dat is ondergebracht in het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Voor alle inwoners, inclusief gezinnen, bestaat er algemeen maatschappelijk werk. 6.1.2. Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de school De school is een plek waar positief of wenselijk gedrag gestimuleerd wordt en waarin kinderen het goede voorbeeld kunnen krijgen van volwassenen. Rozenburg kent vier basisscholen, waar in totaal 1.067 kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar onderwijs volgen. Er is school voor voortgezet onderwijs, met 175 leerlingen in de leeftijd van 12 t/m 16 jaar. Deze school verzorgt mavo voor alle leerjaren en havo en vwo voor de eerste drie leerjaren. (telgegevens oktober 2011). Speciaal onderwijs ontbreekt in Rozenburg. Kinderen met een indicatie voor speciaal onderwijs worden op ruime afstand van hun eigen sociale omgeving geplaatst (m.n. Brielle). Kinderen in de basisschoolleeftijd kunnen buiten schooltijd gebruik maken van de buitenschoolse opvang (bso). Beide kinderopvangorganisaties verzorgen dit onderdeel, ieder voor twee van de basisscholen. Het aantal kinderen varieert van 40 tot 60. De tussenschoolse opvang (tso) is een verantwoordelijkheid van het onderwijs. Alle vier de scholen nemen dit voor hun rekening, steeds in samenwerking met een van de kinderopvangorganisaties. Naar schatting 80 tot 160 kinderen wordt hier een of meer malen per week opgevangen. Van de jonge kinderen (2 tot 4 jaar) maken er 100 gebruik van de enige peuterspeelzaal in Rozenburg. De helft van deze kinderen volgt hier een erkend VVE programma. Voor jonge en zeer jonge kinderen (0 tot 4 jaar) bestaat er kinderdagopvang. Deze wordt verzorgd door twee instellingen. 6.1.3. Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de wijk, resp. het verenigingsleven Meedoen aan activiteiten of clubs en daar zelf ook verantwoordelijkheid in dragen is een stimulans voor een positieve ontwikkeling van jongeren. Rozenburg kent een sterk verenigingsleven, dat tegelijkertijd verweven is met het sociale leven in de deelgemeente. Ook de jeugd speelt in het verenigingsleven een belangrijke rol. Zo zou volgens de Jeugdmonitor van 2009 75% van de jongeren lid zijn van een (sport)vereniging. Dit percentage wordt ondersteund door de cijfers over het jeugdlidmaatschap bij de sportverenigingen in Rozenburg. De gezamenlijke sportclubs tellen een kleine 1.000 jeugdleden. Tweederde hiervan komt voor rekening van de voetbalvereniging Rozenburg (339), de gymnastiek- en turnvereniging Excelsior (204) en de reddingsbrigade (103).

13

Op cultureel gebied telt Rozenburg een muziekvereniging met jeugdleden (o.a. harmonie, drumband en majorettes).Verder heeft Rozenburg belangrijke voorzieningen als een sporthal, een zwembad en een kinderboerderij. Ook is er een openbare bibliotheek, nl. een vestiging van de bibliotheek Zuid-Hollandse Delta, met een aanbod voor kinderen en jongeren.

14

Hoofdstuk 7 – Speerpunten en inventarisatie Het wijkpreventieteam koos, uitgaande van de belangrijkste van risico- en beschermende factoren een drietal speerpunten, waarop de komende tijd ingezet dient te worden en waarin de samenwerking wordt versterkt. De speerpunten zijn:

Gezinsmanagement versterken

Leerachterstanden bestrijden

Probleemgedrag voorkomen door positieve betrokkenheid bij de wijk, resp. het verenigingsleven. Per speerpunt zijn werkgroepen geformeerd die het bestaande aanbod aan programma’s en activiteiten hebben doorgenomen. De werkgroepen bepalen welk aanbod betrekking heeft op de desbetreffende speerpunt, zo mogelijk wat het bereik ervan is en welke verbeteringen gewenst zijn. Wanneer hiaten zijn ontdekt, konden de werkgroepen aanbevelingen formuleren. De uitkomsten van de activiteiten van de drie werkgroepen vormen de basis van het preventieplan. De inventarisaties van het bestaande aanbod zijn vervat in onderstaande schema’s. De prioriteit in de overzichten gaat uit naar preventieve programma’s en activiteiten die universeel, dan wel selectief van aard zijn. Slechts in beperkte mate is aanbod geïndiceerde preventie opgenomen, dan wel aanbod dat curatief van aard is. Daar waar bekend wordt het bereik aangegeven. In een aantal gevallen worden knelpunten of hiaten gesignaleerd en worden suggesties voor verbetering en gewenste actie gedaan.

7.1. Overzicht van programma’s en activiteiten

In de sterkteanalyse is een inventarisatie gemaakt van de programma’s die in Rozenburg worden aangeboden met betrekking tot de speerpunten. Uit de analyse kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 7.1.1. Gezinsmanagement versterken Professionals in Rozenburg signaleren problemen met gezinsmanagement vooral daar waar gezinnen al met meerdere problemen kampen. Veel gesignaleerde problemen gaan over werk, inkomen en relatie. Rozenburg telt relatief veel zogeheten nieuw samengestelde gezinnen. Het aanbod in het voorkomen van problemen dient in een vroeg stadium en zo laagdrempelig mogelijk worden ingezet. Bij voorkeur moeten er al mogelijkheden bestaan tijdens de zwangerschap, niet alleen op individuele basis, maar ook via groepsbijeenkomsten waar men bij elkaar herkenning kan vinden en van elkaar kan leren. Om vroeg interventies te kunnen inzetten en ondersteuning te bieden die problemen kunnen helpen voorkomen, is vroege signalering van belang. Zeker verloskundigen, huisartsen, de voedselbank, de kinderopvang en het CJG kunnen hierin een belangrijke rol in spelen. Risicofactor Problemen met gezinsmanagement Beschermende factor Hechtingssterkte van het gezin

Programma &

soort preventie

Aanbieders

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste verbetering / Suggestie voor actie

Opvoedings-

ondersteuning

algemeen

Universele

preventie

CJG

Careyn

FlexusJeugdplein

Structureel overleg

CJG met basisscholen

Informatieverstrekking

aanbieders aan

scholen

Minimaal 2 x jaarlijks

overleg

Afspraken inzake

verbeterde informatie-

verstrekking

15

Programma &

soort preventie

Aanbieders

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt


Pedagogisch

spreekuur

Universele

preventie

CJG

Jeugd 0-12 jaar.

Ondersteuning bij

opvoedingsproble

matiek

Internet CJG

Universele

preventie

CJG Iedereen met

vragen over

opvoeden en

opgroeien

Is sinds eind

2011 actief.

Direct vragen kunnen

stellen aan lokale CJG

via mail

Opvoedlijn CJG

Universele

preventie

CJG Iedereen met

vragen over

opvoeden en

opgroeien

Inloopspreekuur

Universele

preventie

CJG Doelgroep CJG.

Voorlichting,

begeleiding,

signalering.

Opvoedbureau

Universele

preventie

CJG

Doelgroep CJG.

Pedagogisch

advies bij vragen

en problemen

24 gezinnen op jaarbasis

Sociale

ondersteuning

algemeen

Universele

presentie

SoZaWe Cliënten moeten naar Rotterdam reizen

Algemeen

maatschappelijk

werk

Universele/

selectieve

preventie/ curatie

Careyn Iedereen die

psychosociale of

praktische

ondersteuning

nodig heeft

113 trajecten

237 uur zakelijke

dienstverlening

3 crisis-

interventies

(2010)

Schoolmaatschap-

pelijk werk

basisonderwijs

Universele /

selectieve preventie

Careyn op

De Phoenix,

De Rank,

De Regenboog,

De Rozenhorst

Leerlingen 4-12

jaar,

ouders/verzorgers,

leerkrachten,

intern begeleiders.

Systeem gericht

werken, breed

scala aan

zorgvragen.

Schoolmaatschap-

pelijk werk

voortgezet

onderwijs

Universele /


FlexusJeugdplein

op Penta Godfried

Richter

Leerlingen 12 -16

jaar,

ouders/verzorgers,

leerkrachten,

mentoren.

Systeem gericht

werken, breed

scala aan

zorgvragen.

Gezinscoaching Selectieve Preventie

Careyn, i.s.m. Bavo, in CJG Financiering deelgemeente Rozenbug

Gezinsbegeleiding Op Maat (GOM)

4 trajecten per jaar

16

Programma &

soort preventie

Aanbieders

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt


Opvoeden & Zo

Universele

preventie

Careyn

in CJG

Gefinancierd door

Deelgemeente

Rozenbug

Vergroting

opvoedingscompe

tentie van ouders

met kinderen 4 -

12 jaar waarbij

geen sprake is

van ernstige

opvoedingsproble

matiek.

Aantal

bijeenkomsten :

20 x uitgevoerd (

Gemiddeld

aantal

deelnemers: …

Onbekend bij de

basisscholen

Aansluiting

basisonderwijs

Diverse trainingen

en cursussen


Careyn

CJG

FlexusJeugdplein

Content

Avant -Sanare

Opvoedings-

ondersteuning,

ondersteuning bij

problemen voor

ouders en

kinderen

/jeugdigen

Programma niet bekend bij basisscholen

Prenataal

huisbezoek


CJG As ouders met

meer risico om

problemen te

ontwikkelen.

Ondersteuning bij

voorbereiding op

baby.

Gezinsbegeleiding

met/zonder

indicatie

Selectieve /

geïndiceerde

preventie / curatie

Careyn Laagdrempelige

hulpverlening,

start zonder

indicatie.

Stabilisatie van

situatie in gezin,

verminderen /

opheffen

geconstateerde

problematiek in

gezin

4 gezinnen in 2011

Kinder-

psycholoog

Selectieve /

geïndiceerde

preventie/ curatie

praktijk Acacialaan

Video-home-

training

Geïndiceerde

preventie

Careyn Intensieve

gezinsbegeleiding

Onderzoek op

indicatie

(op locatie, thuis

of telefonisch)

Geïndiceerde

preventie

CJG Doelgroep CJG.

Verhelderen

problematiek en

lichte opvoedings-

ondersteuning.

17

Programma &

soort preventie

Aanbieders

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt


Lokaal Zorg

Netwerk

Geïndiceerde

preventie

Careyn Bemoeizorg aan

zorgmijdende

doelgroep,

outreachend

benaderen

Lokaal Team

Huiselijk Geweld

Curatie

Careyn i.s.m.

DOCK

Hulpverlening aan

slachtoffers van

huiselijk geweld

Schuldhulp-

verlening

Curatie

Careyn i.s.m.

Kredietbank en

SoZaWe

Crisisinterventie

Curatie

Careyn

7.1.2. Leerachterstanden bestrijden Leerachterstanden zijn nauw verweven met taalachterstanden. Professionals in het onderwijs en de kinderopvang in Rozenburg nemen waar dat achterstanden geleidelijk aan toenemen. Als een van de oorzaken wordt de instroom van laag opgeleide gezinnen gezien. Harde cijfers zijn vooralsnog niet voorhanden.

Risicofactor : Leerachterstanden beginnend bij de basisschool

Beschermende factoren : Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de school

Hechtingssterkte van het gezin

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /

Suggestie voor actie

Doorgaande lijn

peuterspeelzaal-

primair onderwijs

Universele

preventie

Alle scholen PO

en Humanitas

Overdracht van

peuterleidster en

intern

begeleidsters

basisonderwijs

Geen doorgaande lijn.

PO-scholen werken

niet met VVE-

programma

Gezamenlijk overleg

ontbreekt

Regulier overleg

peuterspeelzalen en

basisscholen

Peuter Plus

Universele

preventie

Humanitas

Locatie De

Rozenhorst

Flexibele, extra

stimulering van

kinderen 3-4 jaar

ter voorbereiding

op het

basisonderwijs

Stimulerings-

programma’s

kinderdagopvang

Universele

Preventie

Humanitas,

locatie

Marijkeplein

o.a. Wis Kids,

programma

rekenprikkels

Kinderen 2-4 jaar

18

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Doorgaande lijn

primair –

voortgezet

onderwijs

Universele

preventie

Alle scholen en

scholen v.o.

o.a:

-Penta College

-Maerlant College

(Brielle)

-Wellant College

(Brielle)

-Scholen in

Spijkenisse,

Rotterdam,

Hellevoetsluis

Overdracht van

leerkrachten PO-

VO over advies

van de

basisschool en de

resultaten in het

VO

Alle leerlingen

worden

besproken

(warme

overdracht)

Doorgaande lijn

primair –

voortgezet

onderwijs

Universele

preventie

Basisschool De

Rozenhorst

i.s.m. Penta

College Godfried

Richter

Warme

overdracht,

leerkrachten van

PO-VO bespreken

voortgang leerling

om de

tafeltjesavond

Leerlingvolg-

systeem

voortgezet

onderewijs - MBO

Universele

preventie

Penta College

Godfried Richter

Brede School

activiteiten

Universele

preventie

De Bonte Vlinder

op:

-De Phoenix

Leerlingen 4 – 12

jaar

Verlengde

schooldag; lessen

sport, kunst en

cultuur

Per 8 weken: 48

lln.

Toekenning subsidie

JOS vereenvoudigen

Brede School /

Extra leertijd

Universele

preventie

Basisscholen en

Penta College

Godfried Richter

Geen structurele

ondersteuning door

JOS

Meerjarig vaststellen

financiering door JOS

Huiswerk-

begeleiding/

studievaardig-

heden

Universele

preventie

Basisscholen

Leerlingen v.a.10

jaar

Huiswerk-

begeleiding

Universele

preventie

Penta College

Godfried Richter

Leerlingen buiten

schooltijd

huiswerkuitleg,

door bovenbouw

leerlingen

Leerlingen klas

1 en 2

4 x per week

(2010-2011)

Financiering door JOS

gestopt in 2011.

Loopt op bescheiden

schaal door

Studiesteunlessen

Universele

preventie

Penta College

Godfried Richter

Opgenomen in

regulier

programma

Leesbevordering

Universele

preventie

Openbare

bibliotheek

Skoolzone (tot 13

jaar) en Skoolsout

(13 – 18 jaar).

Schoolpas en

Voorschoolpas

19

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Ouderbijeen-

komsten

Universele

preventie

Alle vier

basisscholen

Voor

ouders/verzorgers.

Aanbod per school

verschillend

10 - 40 ouders/

verzorgers per

bijeenkomst

Schoolmaatschap-

pelijk werk

basisonderwijs

Universele /


Careyn op

De Phoenix,

De Rank,

De Regenboog,

De Rozenhorst

Leerlingen 4-12

jaar, ouders /

verzorgers,

leerkrachten,

intern begeleiders.

Systeemgericht,

breed scala

zorgvragen

Schoolmaatschap-

pelijk werk

voortgezet

onderwijs

Universele /


FlexusJeugdplein

op Penta Godfried

Richter

Leerlingen 12 -16

jaar,

ouders/verzorgers,

leerkrachten,

mentoren.

Systeem gericht

werken, breed

scala aan

zorgvragen.

Peuterprogramma

VVE

Selectiever

preventie

VVE programma

Startblokken,

Humanitas

Peuters van 2 – 4

jaar

50 peuters, 4

dagdelen =

50% van

kinderen

Early Bird

Basisschool de

Phoenix

Programma voor

het primair

onderwijs ter

bevordering van

de Engelse taal

7.1.3. Probleemgedrag voorkomen Er is veel aanbod in Rozenburg en met 90% van de jongeren gaat het goed. We kunnen stellen dat het met zo’n 10% minder goed gaat. Zij hebben extra aandacht nodig. Er wordt in Rozenburg al gewerkt met het signaleringssysteem Signaleren en Samenwerken (SISA). Dankzij dit systeem kunnen signalen worden gemeld en kunnen hulpverleners in actie komen. Het preventieplan richt zich vooral op de fase die hiervoor zit. Hoe kan voorkomen worden dat jongeren in de problemen raken? Wat kan positieve betrokkenheid bij de Rozenburgse samenleving als beschermende factor bieden? Hoe kan de kracht van het verenigingsleven een rol spelen voor degenen die risico’s lopen? Naam programma & soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en methodiek

Bereik (indien bekend)

Hiaat/ knelpunt


Jongeren

initiatieven

Universele

preventie

PUSH Activering: het

bewegen van

doelgroep tot het

nemen van eigen

initiatieven

16,3 uur op

jaarbasis (2010)

Richten op het

stimuleren van

talenten van jongeren

Relatie met voortgezet

onderwijs ontwikkelen

20

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Participatie

Universele

preventie

PUSH Activering:

stimuleren van

doelgroep tot het

nemen van eigen

initiatieven

25 uur op

jaarbasis (2010)

Richten op het

stimuleren van


Relatie met voortgezet

onderwijs ontwikkelen

Sportverenigingen

Universele

preventie

VV Rozenburg

T&GV Excelsior

Reddingsbrigade

RC Rozenburg

TC Rozenburg

Vovero

ZV De Zeehond

ASV Indus

RBC Sowat

TTV De Beer

v.a. ± 14 jaar haken

veel jongeren af.

Verenigingen bij

gymlessen betrekken

Zwemlessen

Basisvoorziening /

universele preventie

Zwembad De

Zeehond i.s.m.

de basisscholen

Leerlingen 5 en 6

30 min.

schoolzwemmen.

Iedere lln. moet

diploma behalen.

Alle leerlingen

Huttenbouwdorp

Universele

preventie

Vrijwilligerswerkgr

oep van

Jeugdland

Deelgemeente

Rozenburg

Zomervakantieacti

viteit (week)

Jongeren worden

betrokken als

vrijwilliger

450 kinderen en

200 vrijwilligers

Inloop 11-14 jaar

Universele

preventie

PUSH in

jongerencentrum

Chill OUT

Financiering

deelgemeente

Rozenburg

Relatie opbouw,

contact houden en

onderhouden,

stimuleren tot het

nemen van

initiatieven.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen.

Jongeren in de

leeftijd van 10 tot

14 jaar,

Aanbieden van

voorlichting en

ander preventieve

activiteiten.

Signaleren en

doorverwijzen

586 uur op

jaarbasis (2010)

Aantal

bijeenkomsten :

Middagen van

15.00 tot 17.30

uur

Aantal keer

uitgevoerd:

46 weken p/j

Gemiddeld

aantal

deelnemers: 20

tot 35

21

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Inloop 14-20 jaar

Universele

preventie

PUSH in

jongerencentrum

Chill OUT

Financiering

deelgemeente

Rozenburg

Relatie opbouw,

contact houden en

onderhouden,

stimuleren tot het

nemen van

initiatieven.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningsnivea

u. Jongeren in de

leeftijd van 14 tot

20 jaar

Aanbieden van

voorlichting en

ander preventieve

activiteiten.

Signaleren en

doorverwijzen

617,9 uur op

jaarbasis (2010)

Aantal

bijeenkomsten :

Middagen van

18.30 tot 22.00

uur

Aantal keer

uitgevoerd:

46 weken p/j

Gemiddeld

aantal

deelnemers: 25

tot 40

Meidenactiviteiten

(workshops)

Universele

preventie

PUSH in

Jongerencentrum

Chill OUT

Relatie beheer.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningsnivea

u

191,5 uur op

jaarbasis (2010)

Disco 10-14 jaar

Universele

preventie

Stichting Push

Jongerencentrum

Chill Out

Relatie beheer.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd.

Aanbieden van

mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningen-

niveau

16 uur op

jaarbasis (2010)

deelnemers 40

Sportaanbod

(pleintjes-

activiteiten)

Universele

preventie

PUSH in

Jongerencentrum

Chill OUT &

omgeving

Financiering

deelgemeente

Rozenburg

Relatiebeheer.

Jeugd in de leeftijd

van 10 tot 14 jaar

Aanbieden van

sportactiviteiten in

de buitenruimte,

signaleren en

doorverwijzen

67 uur op

jaarbasis (2010)

Aantal

bijeenkomsten :

Gemiddeld 3 uur

per week

Aantal keer

uitgevoerd:

46 weken p/j

Gemiddeld

aantal

deelnemers: 10

tot 25

22

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Sporttoernooien

Universele

preventie

PUSH

Sporthal de Rozet

en op pleinen

Relatiebeheer.

Relatie beheer.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningsnivea

u sport cultuur en

recreatie

40 uur op

jaarbasis (2010)

Wordt samen

met jongeren en

sportstagiaires

georganiseerd...

Jongeren erg

actief, hebben

zelf ook een

voetbalteam.

Kosten voor gebruik

sporthal zijn erg hoog

Oefenruimte

Universele

preventie

PUSH Relatie beheer.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningsnivea

u sport cultuur en

recreatie

41,3 uur op

jaarbasis (2010)

Jongeren

kunnen gebruik

maken van het

jongerencentrum

om te oefenen:

Band of

dansgroep.

Richten op het

stimuleren van


Evenementen

jongerencentrum

Universele

preventie

PUSH in Chill

OUT

Relatiebeheer.

Relatie beheer.

Ontmoeten en

recreatie in vrije

tijd. Aanbieden

van mogelijkheden

vrije tijd voor

jeugdigen. Streven

naar optimaal

voorzieningsnivea

u sport cultuur en

recreatie

4,5 uur op

jaarbasis (2010)

Jeugd

Gezondheidszorg

Universele

preventie

CJG Voor jeugd vanaf

9 maanden – 23

jaar. Preventief

gericht op

opvoeden en

opgroeien.

98-99% van de

jeugd

Kindertelefoon

Universele

preventie

Bureau Jeugdzorg Kinderen van 8 tot

18 jaar met

problemen of die

gewoon gezellig

willen praten.

Kinderen bellen

anoniem.

Informatieve

ouder-

bijeenkomsten

Universele

preventie

Basisscholen en

Penta College

Godfried Richter

Bereik 50%

ouders per

bijeenkomst

Opvoeden & Zo

Universele

preventie

Careyn

in CJG

Gefinancierd door

Deelgemeente

Rozenbug

Vergroting

opvoedingscompe

tentie van ouders

met kinderen 4 -

12 jaar waarbij

geen sprake is

van ernstige

opvoedingsproble

matiek

Aantal

bijeenkomsten :

20 x uitgevoerd (

Gemiddeld

aantal

deelnemers

Onbekend bij de

basisscholen

Aansluiting

basisonderwijs

23

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Vindplaatswerk

(Straathoek werk)

Signalering en

toeleiding

PUSH in

Jongerencentrum

Chill OUT &

omgeving

Financiering

deelgemeente

Rozenburg

Relatie-

opbouw,contact

maken en

onderhouden met

jongeren die

gebruik maken

van de

buitenruimte.

Jeugd in de leeftijd

van 10 tot 20 jaar.

Stimuleren tot het

nemen van

initiatieven om hun

situatie te

verbeteren.

Signaleren en

doorverwijzen

282,6 uur op

jaarbasis (2010)

Aantal

bijeenkomsten :

Gemiddeld 8 uur

per week

Aantal keer

uitgevoerd:

46 weken p/j

Gemiddeld

aantal

deelnemers: ?

verschil per dag.

Integrale aanpak en

samenhang met politie

e.a. ontbreekt

Samenhang met CJG

/ GOSA groepsaanpak

SOVA-training


Context op:

-De Phoenix

-De Rozenhorst

Leerlingen 8-12

jaar

Per 10 weken

2x5 lln.

SOVA-training


Careyn op

-De Phoenix

-De Rank

-De Regenboog

-De Rozenhorst

Leerlingen 8-12

jaar

Training wordt elders

gegeven. Te groot

bezwaar voor

ouders/verzorgers uit

Rozenburg.

Scholen zijn niet goed

bekend met aanbod.

Assertiviteits- en

sociale

vaardigheidstraini

ng


Careyn

in CJG

Groepswerk

4 cliënten

( 2010)

Onbekend bij de

basisscholen

Koppelen aan sport-

verenigingen

Aansluiting

basisonderwijs

Faalangst training

Selectieve

Preventie

Penta College

Godfried Richter

Leerlingen

burgklassen en

examenklassen

1 keer per jaar

KIES (Kinderen In

Echtscheiding

Situaties)


Careyn

in CJG

Kinderen van

scheidende /

gescheiden

ouders, 8-16 jaar.

Wekelijkse

groepsbijeenkomst

en.

Onbekend bij de

basisscholen

Aansluiting

basisonderwijs,

24

Naam programma

& soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en

methodiek

Bereik

(indien

bekend)

Hiaat / knelpunt

Gewenste

verbetering /


Schoolmaat-

schappelijk werk

primair onderwijs


Careyn in

De Phoenix, De

Rank,

De Regenboog

Kinderen 4-12

jaar,

ouders/verzorgers,

leerkrachten.

Overleg met intern

begeleiders van

de basisscholen.

Systeem gericht

werken, breed

scala aan

zorgvragen

Totaal 110

lopende

trajecten

3 uur per week

per school

Doorgaande lijn

primair – voortgezet

onderwijs

Schoolmaat-

schappelijkwerk

voortgezetoOnder

wijs


FlexusJeugdplein

in Penta College

Godfried Richter

Leerlingen 12 -16

jaar,

ouders/verzorgers,

leerkrachten,

mentoren.

Systeem gericht

werken, breed

scala aan

zorgvragen

Doorgaande lijn

primair – voortgezet

onderwijs

Aansluiting met

CJG

Lokaal Zorg

Netwerk

Geïndiceerde

preventie

Careyn Bemoeizorg aan

zorgmijdende

doelgroep,

outreachend

benaderen

Lokaal Team

Huiselijk Geweld

Curatie

Careyn i.s.m.

DOCK

Hulpverlening aan

slachtoffers van

huiselijk geweld

Schuld-

hulpverlening

Curatie

Careyn i.s.m.

Kredietbank en

SoZaWe

Cliënten moeten naar

Rotterdam reizen

Crisisinterventie

Curatie

Careyn

Natuureducatie

Kinderboerderij

De Beestenboel

i.s.m. de

basisscholen

Aanbod voor alle

groepen

Scholen bepalen

zelf mate van

gebruik

Natuureducatie

Volkstuin-

vereniging

Eurohof

i.s.m. de

basisscholen

Aanbod aan

leerlingen groep 6

om van april t/m

september een

schooltuintje te

onderhouden

?

25

Hoofdstuk 8 - Plan van aanpak

Het plan van aanpak is het feitelijke preventieplan. De centrale doelstellingen daarvan zijn het terugdringen van de belangrijkste risicofactoren en de versterking van de beschermende factoren rond de opgroeiende jeugd van Rozenburg.

De belangrijkste risicofactoren zijn:

Problemen met gezinsmanagement

Leerachterstanden beginnend op de basisschool

Vroeg begin van probleemgedrag. Als belangrijkste beschermende factoren zijn benoemd:

Hechtingssterkte van het gezin

Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de school

Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid bij de wijk, resp. het verenigingsleven. De betrokken organisaties bij het preventieplan zijn:

de basisscholen De Phoenix, De Rank, De Regenboog en De Rozenhorst

de school voor voortgezet onderwijs Penta College Godfried Richter

de kinderopvanginstellingen Humanitas en De Bonte Vlinder

het Centrum voor Jeugd en Gezin

het algemeen en schoolmaatschappelijk werk van Careyn en FlexusJeugdplein

het jongerenwerk van PUSH

politie Rozenburg

Rotterdam Sportsupport. Het aantal betrokken organisaties kan naar behoefte worden uitgebreid. Het preventieplan wordt uitgevoerd onder de regie van de deelgemeente en met ondersteuning van de gemeentelijke dienst JOS. 8.1. Uitgangspunten van het preventieplan De uitgangspunten van het preventieplan zijn:

Overleg en afstemming

Beschikbaarheid van objectieve gegevens

Inzicht in bereik

Effectieve programma’s in alle leeftijdsgroepen. 8.1.1. Overleg en afstemming Uit de voorgaande inventarisatie blijkt dat overleg en afstemming op meerdere fronten node wordt gemist. Meerdere malen wordt aangegeven dat de partners onvoldoende bekend zijn met elkaars aanbod, mogelijkheden en vragen. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, kan er daadwerkelijk gebouwd worden aan een doorgaande lijn in de preventieve aanpak voor de jeugd van 0 tot 23 jaar. Het preventieplan en de totstandkoming ervan vormen de eerste aanzetten om hier belangrijke stappen te zetten. Doordat er gezamenlijk speerpunten zijn benoemd is ook de inhoud van overleg en afstemming duidelijk. Bij de totstandkoming van het preventieplan is gebruik gemaakt van twee op elkaar aansluitende organisatievormen. Allereerst is een deelgemeentebreed overleg opgezet, waarin alle hierboven genoemde partijen vertegenwoordigd zijn. In dit overleg zijn de speerpunten van het plan benoemd. Vervolgens hebben thematische werkgroepen gezorgd voor de inventarisatie van bestaande programma’s en activiteiten. Elk van deze werkgroepen heeft zich gericht op programma’s en activiteiten die in verband kunnen worden gebracht met een van de benoemde risicofactoren (resp., gezinsmanagement, leerachterstanden en probleemgedrag). Daarop aansluitend zijn in de werkgroepen ook ideeën voor afstemming en nieuwe initiatieven besproken. Het ligt voor de hand om de aldus ontstane organisatie voort te zetten als de manier waarop de Jeugdkansenzone in Rozenburg wordt vormgegeven. De continuïteit van de organisatie heeft kans van slagen als ze aan de criteria voldoet van doelgerichtheid, brede betrokkenheid en transparantie. Administratieve rompslomp en zwaar opgetuigde vergadercircuits zijn uit den boze.

26

Het is aan de partners in Rozenburg om te kiezen voor een organisatievorm die past bij hun ambities en mogelijkheden. 8.1.2. Beschikbaarheid van objectieve gegevens De vinger kan aan de pols worden gehouden dankzij de beschikbaarheid van objectieve gegevens. Deze worden verkregen uit bronnen zoals de Rotterdamse Jeugdmonitor, de Sociale Index en de Veiligheidsindex Rotterdam. Het behoort tot de taken van de deelgemeente om cijfers beschikbaar te maken voor alle betrokkenen bij het preventieplan. De gegevens maken inzicht mogelijk in de ontwikkeling van de jeugd en kunnen aanleiding zijn tot het plegen van bijstellingen in het preventieplan. 8.1.3. Inzicht in bereik Eveneens uit de inventarisatie blijkt dat er een gebrekkig inzicht is in het bereik van diverse programma’s en activiteiten. De partners staan daarom voor de taak om dit bereik beter in beeld te krijgen, zodat activiteiten doelgerichter en effectiever kunnen worden ingezet, bijgesteld of omgezet in alternatieven. Dit streven kan verzanden in een administratief proces waarvan geen hart sneller gaat kloppen. Een alternatief is om een selectie te maken uit programma’s en activiteiten, die op zichzelf of in combinatie met andere onder het licht worden gehouden. De nog te kiezen overlegvorm kan dienen als de plek waar dit plaatsvindt. 8.1.4. Effectieve programma’s voor alle leeftijdsgroepen Het is aan te bevelen om aan die programma’s prioriteit te geven die hun effectiviteit bewezen hebben. Op grond van eigen ervaringen zullen er programma’s zijn die volgens de professionals die kenmerken hebben. Daarnaast kan gebruik worden gemaakt van een landelijke databank Effectieve jeugdinterventies van het Nederlands Jeugd Instituut (NJI). Bij gesignaleerde hiaten in de inventarisaties kunnen instellingen afzonderlijk, dan wel gezamenlijk kiezen voor het inzetten van een effectief programma. 8.2. Verbeteringen en nieuwe initiatieven 8.2.1. Gezinsmanagement versterken Vanuit de werkgroep Gezinsmanagement is een aanzet gegeven voor nieuw in te zetten aanbod.

Naam programma & soort preventie

Aanbieder(s)

Doelgroep en methodiek

Bereik

doelgroep

aantallen

(indien bekend)

Opvoedhulp in huis


FlexusJeugdplein Ondersteuning thuis bij

opvoedingsproblematiek.

Home Start Selectieve preventie

Humanitas, i.s.m.

CJG

Ondersteuning gezinnen met

tenminste 1 kind van max. 6 jaar,

door vrijwilligers. Voorkomen dat

alledaagse problemen uitgroeien

tot ernstige en langdurige

problemen

Tienermoeder project


CJG

Prezorg

verpleegkundige


CJG A.s. moeders met meerdere

problemen. Praktische

ondersteuning, stressreductie,

bevorderen pedagogisch besef en

gezond gedrag

Zwanger en

verslaafd

Curatie

GGD Hulp bij afkicken en praktische

zaken

27

Tegelijkertijd is als actiepunt geformuleerd: Actie Doelen Betrokkenen Initiatief

Halfjaarlijks overleg CJG-

basisscholen

Signaleren vanuit scholen

Informatie over aanbod CJG /

partners

Aansluiting aanbod

CJG en de vier basisscholen CJG

8.2.2. Leerachterstanden bestrijden

Actiepunten zijn:

Actie Doelen Betrokkenen Initiatief

Overdracht van peuterleidster

en intern begeleidsters

basisonderwijs

Doorgaande lijn

peuterspeelzaal - primair

onderwijs

Humanitas peuterspeelzaal, de

vier basisscholen tas

Brede School / Extra leertijd

Vergroting

onderwijsprestaties

Basisscholen, kinderopvang

Brede School / Extra leertijd

Vergroting

onderwijsprestaties

Penta College Godfried Richter

8.2.3. Probleemgedrag voorkomen

Actiepunten zijn:

Actie Doelen Betrokkenen Initiatief

Samenwerking voortgezet

onderwijs - jongerenwerk

Participatie van jongeren Penta College Godfried Richter,

PUSH

Inbreng sportverenigingen in

gymnastieklessen

Betrokkenheid jongeren bij

verenigingsleven (sport)

Penta College Godfried Richter,

sportverenigingen, Rotterdam

Sportsupport

Rotterdam

Sportsupport

Verbinden trainingen sociale

vaardigheden en assertiviteit

met onderwijs en sport

Vergroting bereik onder

doelgroep

Careyn, basisscholen,

sportverenigingen

Careyn

Afstemming

schoolmaatschappelijk werk

Doorgaande lijn primair –

voortgezet onderwijs

Careyn, FlexusJeugdplein CJG

Afstemming straathoekwerk,

CJG en GOSA groepswerk

Integrale aanpak PUSH, CJG en politie

Vergroten bekendheid

aanbod t.b.v. kinderen &

echtscheiding (KIES)

Vergroten bereik t.b.v.

doelgroep

Careyn, basisscholen, voortgezet

onderwijs

Careyn

8.3. Afsluitend Met bovengenoemde actiepunten zijn concrete ambities verwoord, waarmee de Jeugdkansenzone Rozenburg op korte termijn aan de slag kan gaan. Met de voortzetting van het gezamenlijk overleg, zoals dat in het kader van dit preventieplan is ontstaan, zijn voorwaarden gerealiseerd om de ambities waar te maken en ook in de verdere toekomst nieuwe acties te ondernemen binnen een doorgaande lijn in de preventieve aanpak voor de jeugd van Rozenburg.

28

Lijst van geraadpleegde bronnen

Jeugdmonitor Zuid-Hollandse Eilanden, 2009

Leerlingenenquête 2e en 4

e jaars leerlingen, Penta College CSG Godfried Richter

Rotterdam DATA, COS (cijfers 1-1-2011)

Jaarverslag Stichting Push 2010

Sociale Index 2010

Veiligheidsindex Rotterdam 2012

D-O-E-I formulier Rozenburg 2011 (Inventarisatie van Data - Onderzoek - Ervaring/Expertise - Indrukken/Intuïtie)

Inventarisaties werkgroepen Gezinsmanagement, Leerachterstanden en Probleemgedrag, 2011/2012

Cijfers jeugdleden sportverenigingen Rozenburg, Rotterdam Sportsupport, 2011

Telgegevens basis- en voortgezet onderwijs, JOS, oktober 2011

Staat van het Rotterdamse onderwijs, JOS, november 2011

Tekst: Rien van Genderen, Stichting de Meeuw, in opdracht van de deelgemeente Rozenburg

29

BIJLAGE: RISICOFACTORENMATRIX PROBLEEMGEDRAG

RISICOFACTOREN

G

ewel

d

Je

ug

dd

elin

qu

enti

e

P

rob

lem

atis

ch

al

coh

ol-

en

dru

gs-

g

ebru

ik

S

cho

olu

itva

l

T

ien

er-

zw

ang

ersc

hap

Dep

ress

ie e

n a

ng

st

GEZIN

Geschiedenis van probleemgedrag in het gezin

Problemen met gezinsmanagement

Conflicten in het gezin

Ouders die probleemgedrag bevorderen door hun houding

SCHOOL

Vroeg en aanhoudend antisociaal gedrag

Leerachterstanden beginnend op de basisschool

Gebrek aan binding bij school

KINDEREN EN JONGEREN

Vervreemding en opstandigheid

Omgang met vrienden die probleemgedrag vertonen

Houding die probleemgedrag bevordert

Vroeg begin van het probleemgedrag

Constitutionele factoren

WIJK

Verkrijgbaarheid van drugs

Verkrijgbaarheid van wapens

Maatschappelijke normen die probleemgedrag bevorderen

Geweld in de media

Hoge mate van doorstroming in de wijk

Weinig binding met en gebrek aan organisatie in de wijk

Lage inkomens en slechte behuizing

Ieder vinkje ( ) geeft aan dat in minimaal twee longitudinale wetenschappelijke onderzoeken dit verband is aangetoond.

CtC ©/NJi Het verband tussen risicofactoren en probleemgedrag bij jongeren, 2007

30

SOCIALE-ONTWIKKELINGSSTRATEGIE

Gezonde opvattingen

& duidelijke normen

Binding

. hechting . betrokkenheid

Kansen Vaardigheden Erkenning

Individuele karakteristieken

Gezond gedrag

CtC ©/NIZW De sociale-ontwikkelingsstrategie, 1997

Wijkprofiel + preventieplan Rozenburg

Documents

Transcript of Wijkprofiel + preventieplan Rozenburg