Wie was Jan?...het project aansluiten bij de verschillende leerstijlen: de leerlingen doen onderzoek...

Wie was Jan?Erfgoedproject voor groep 7-8

handleiding leerkracht

________________________________________WiewasJan?

ErfgoedprojectHaaksbergen2011

1

Wie was Jan?

Textielproject in Haaksbergen

Erfgoedproject voor groep 7-8

Opdrachtgever:CommissieCultureleVormingHaaksbergenOntwikkeling:Warmereducatiefontwerpenadviesvoorkunstencultuurwww.moniekwarmer.nlGrafischevormgeving:ZeinstraOntwerpwww.zeinstraontwerp.nlBronmateriaal:HistorischeKringHaaksbergenMetdankaan:WimOltwaterDItprojectwerdmedemogelijkgemaaktdooreensubsidievanLeaderPlus

________________________________________WiewasJan?


2

________________________________________WiewasJan?


3

InhoudsopgaveVerantwoording 4Inleiding 5Inhoud 6Opzetprojectentijdsinvestering 8Uitwerking 12Bijlage1 briefaandeschool 20 Bijlage2 antwoordenles3 21

________________________________________WiewasJan?

ErfgoedprojectHaaksbergen2011DEF

4

Verantwoording

KunstenCultuurHaaksbergenwileenleerlijnvoorerfgoedonderwijssamenstellenvoordebasisscholen.VoorelkebouwkomtereenonderwijspakketdatspeciaalgeëntisopheterfgoedvanHaaksbergen.Hetaanbodislesstofvervangend,watwilzeggendatdeaangebodenstofoverlappingenvertoontmetdethema'suitdelandelijkegeschiedenisdiebehandeldwordtindemethodeswereldverkenningengeschiedenisvoordebetreffendebouwen.Voordeonderbouwisgekozenvooreenerfgoedprojectgekoppeldaantaalverwerving.AlserfgoedobjectisgekozenvoorMuseumBuurtSpoorweg.Hetmuseumisgekoppeldaanvervoerenreizen.Voordebovenbouwisgekozenvoorhetthematextiel.Haaksbergenheefteenrijkegeschiedenisindetextielindustrie.Indegemeentezijnverschillendeobjectenengebouwendiedetextielgeschiedenisvisualiseren.DaarnaastheeftdegemeenteeenHistorischeKringmeteenuitgebreidarchiefenactievevrijwilligers.Dezetweezakenzijnvooreenonderwijsprojectbijzonderwaardevol.Wanneerdeleerlingenhetverledenvanhunwoonplaatskunnenzien,eenkleinonderzoekkunnenuitvoereninhetarchiefenooknogeenervaringsdeskundigekunnenspreken,zalhunintrinsiekemotivatieaangesprokenworden.Daarnaastzalhetprojectaansluitenbijdeverschillendeleerstijlen:deleerlingendoenonderzoekinhetarchief,interviewenbuurtbewoners,werkeninkleinegroepjesaaneenonderwerpenmakeneenpresentatie.Dezeonderdelensluitenookaanbijdeverschillendekerndoelenenbijdevaardighedenvanhetvoortgezetonderwijs1.Tenslotte,wordthetonderwerptextielindegrotegeschiedenismethodesgebruiktbijhettijdvak'Burgersenstoommachines'.Deleerkrachtkanervoorkiezenomditprojectinplaatsvandemethodetegebruiken.

1Ziepagina3vooreenuitgebreidoverzichtvandekerndoelenenvaardigheden.

________________________________________WiewasJan?


5

Inleiding

Hetproject'WiewasJan'brengtdeleerlingenuitgroep7-8doormiddelvanarchiefmateriaal,zoalshistorischekaarten,foto's,statistiekenenstambomen,inaanrakingmetdegeschiedenisenheterfgoedvanTwenteen(deomgevingvan)Haaksbergen.Dehandleidingbijhetmateriaalisbestemdvoorleerkrachtenvangroep7en/of8.Ditprojectisvoorleerlingeneenkennismakingmethetarchiefendegeschiedenisvanerfgoedobjectenuithuneigenomgeving.Deleerlingenbelevendoormiddelvanditmateriaaldetijdvakken:1. Tijdvanburgersenstoommachines2. Tijdvanwereldoorlogen3. Tijdvantelevisieencomputer

Hoezaghunomgevingerindietijdvakkenuitenhoeleefdendemensentoen?Leerlingenbelevendietijddoorhetthematextiel.HoeisdetextielindustrieinHaaksbergengekomen,watvoorrolspeeldedefamilieJordaanendetextielindustrieindegemeente?Degeschiedenisdiedeleerlingeninhunbasisschooltijdtotzichhebbengenomen,wordtdoorditmateriaalinhuneigenomgevinggeplaatst.

Dedoelstellingenvanhetproject'WiewasJan?'zijn:- kennisvandedrietijdvakkenvergroten;- dedrietijdvakkenopdeeigenomgevingbetrekken;- aandachtigbekijkenvan(erfgoed)bronnenenarchiefmateriaal:kijken,bespreken,bestuderen,analyseren;

- bekendwordenmetdewaardeenfunctievaneenarchief;- defantasieprikkelen.

Vaardighedendieinditprojectgeoefendworden,zijn:- hetonderzoekenvanvoorwerpenenluisterennaarelkaarsuitleg;- vragenenmeningenformuleren;- vergelijken;- rekenen,schrijven,tekenenbijenfantaserenmetbronnen;- eenvoudigkaartlezen;- strategieënbedenken;- ontdekkenvanrelatiestussenverschillendebronnen;- antwoordenzoeken(opzelfgesteldevragen);- presenteren.

________________________________________WiewasJan?


6

Inhoud

HetprojectstartmeteenbezoekaanhetTheehuis.DeleerkrachtheefteenbriefgekregenvandeHistorischeKringmeteenvraag.Hetbetrefteenvraagomhulp.Dehistorischeverenigingheefteenfietstochtbedacht,maardieisnognietaf.Zewillenerggraagdatkinderen,jongerenentoeristendiefietstochtindetoekomstgaandoen.Hetideeisdatalsleerlingenmeehelpenbijhetmakenvandefietstocht,ermeerjongerenenthousiastworden.Perslotwetenleerlingenuitgroep7-8precieswatjongerenleukeninteressantvinden!DevrijwilligerlaatdeleerlingeneerstdezoldervanhetTheehuiszienmeteenalgemenevraag.Hijgaatnognietinopdeopdracht,maarhijwildatdeleerlingenna15minutenrondkijkentenminstedrievragenhebbenbedachtoverdecollectieopzolder.Deleerlingenbeslissensamenwelkevraagzijaandevrijwilligerwillenstellen.Devragenwordenbeantwoordinhettweedegedeeltevanhetbezoek.Eigenlijkisdeopdrachtmeereensoortvacature.Deleerlingenzijndewerknemers;hetHistorischcentrumisdewerkgever.Aanheteindvandeuitlegvandeopdrachtdeeltdevrijwilligerde10opdrachtenuit.Deleerlingenkrijgenintweetalleneenenvelopmeteenhistorischefotovandeplek.Deopdrachtisdatleerlingeninkleinegroepjes1 degeschiedenisvanHaaksbergenonderzoeken2 eenhistorischeplekuitHaaksbergenonderzoeken3 eenkleineopdrachtbedenkenbijdehistorischeplek4 vanhetonderzoekeenpresentatiemaken5 depresentatieuitvoerenopdehistorischeplekzelfDeopdrachtisdustweeledig:deleerlingenonderzoekeneenhistorischeplek(endaaraanverbondendegeschiedenisvanHaaksbergen)enzettenhunbevindingenomineenpresentatieterplekketijdenseenfietstocht.Hetonderzoekisgeleid.Erzijnverschillendestappeninhetonderzoek:-onderzoekvanbronnenopschool-werkbezoekaanhetarchief-interviewenvanbuurtbewonersen/ofexperts-bezoekenvandehistorischeplekDeleerlingenmakeninkleinegroepjeseenpresentatie.Zevertellenbijdehistorischeplekietsoverdeplekzelf,overdemensendieergewoond/gewerkthebbenenoverdegeschiedenis.Ditkunnenzedoendoorietstevertellen,maarzekunnenookeenliedmaken,eentoneelstukjeopvoeren,ofeenvragenspelofonderzoekspelleidenonderdedeelnemersdiederoutefietsen.OpheteindvanhetprojectkrijgendeleerlingeneenfilmtezienoverdegeschiedenisvandefamilieJordaan.ZijontdekkendanwatdegeschiedenisisenwatdefamilieJordaanenvoordetextielindustrievanHaaksbergenheeftbetekend.Hetonderzoekvan(replica'svan)historischebronnenendocumenten,historischekaartenenafbeeldingenvormtdekernvanhetproject.Aandehandvanzintuiglijkewaarnemingen(kijken,luisterenenvoelen)bedenkendeleerlingensamenwatdebronnentemakenhebbenmetJanenwatzijmetdezeinformatiekunnendoenvooreenpresentatiebijdehistorischeplek.Alonderzoekendenwerkendmetdebronnenkomendeleerlingeninaanrakingmetdegeschiedenisenheterfgoedvanhuneigenomgeving.Doordemaniervan

________________________________________WiewasJan?


7

werken2,zoalszelfstandighetonderzoekdoen,vragenbeantwoordenéncreatieveoplossingenbedenken,krijgendeleerlingeneenbreedbeeldvandegeschiedenisvanhuneigenomgeving.Doordatdesubgroepenhunontdekkingenaanderestvandegroepenaanbuitenstaanderspresenteren,komenalleleerlingeninkortetijdheelveeltewetenoverdetijdvakkenenheterfgoedvanhuneigenomgeving.Inhetprojectwordtzelfstandigonderzoekgedaanbinneneengestructureerdstappenplan.Steedskrijgendegroepjeskleineopdrachtendiezebinneneenbepaaldetijd'opgelost'moetenhebben.ZedoendeopdrachtennietvoordeleerkrachtmaarvoordeHistorischeKring.Daarnaastmogenzeingroepjeswerkenendusooksamendeoplossingzoeken.DeHistorischeKringkangezienwordenalseenexterneopdrachtgever.Deleerlingenkunnendeeindopdrachtnaareigenkeuzeeninzichtinvullen.Erisgeentoetsaanhetprojectverbonden.DoordatdeleerkrachtsamenmetdeleerlingenzoektnaareensoortpresentatievormvoordefietstochtvandeHistorischeKring,zullenveelleerlingengeprikkeldwordenomgoedtewerken.Zemogenzelfkiezenenookzelfeenuitwerking/presentatiebedenken.Doordatdeleerlingeningroep6t/m8almetdeleerstofbekendzijngeraakt,zullenvelenookwetenwaarzenaaropzoekgaan.CultureelerfgoedIndeklaskomenreplica'svanhistorischekaartenenarchiefmateriaalteliggen.Hetaardigevandezebronnenisdatze,bijzonderofgewoon,altijdongeveerdezelfdevragenoproepen.Hetisbovendienzo,datdievragenzoweldoorconservatorenenarchivarissenalsdoorleerlingenwordengesteld:watisdit,waarishetvoor,watbetekenthet,waarwordthetvoorgebruikt,waarkomthetvandaan,snapikhetofvindikhetonbegrijpelijk,waaromwordthetbewaard?Hoedeskundigerkijkerszijn,hoemeerverbandenzekunnenleggenenhoebeterzedeverkregeninformatiekunnenverankeren.Doorhettelkensbevragenenonderzoekenvaneenobjectlerenleerlingengerichttekijken.Eentechniekdiebruikbaarisbijhetbezichtigenvancultureelerfgoedbuitende(school)deur.Ondercultureelerfgoedwordtverstaan‘datgenewatintastbarezinisovergeblevenuithetverledenenwatdesamenlevingalscollectiefvanbelangvindtomtebehouden’.Hetgaatdaarbijom:

- gebouwenen/ofobjectenindebebouwdeomgeving;- devormgevingvanhetlandschapofdeinrichtingvanderuimte;- voorwerpenvankunstencultuur,vanwetenschap,techniekengeschiedenis,diebewaardwordendoormusea,oudheidkamersenuniversiteiten;

- foto’senfilms;- origineledocumenteninarchieven;- sporenvaneenverleden,onzichtbaarvoorhetbloteoog,verborgenonderdegrond;- verhalen(oralhistory),traditiesenfolklore.

2Indehandleidingkomensuggestiesvoordeindelingvanhetproject.

________________________________________WiewasJan?


8

Opzetproject&tijdsinvestering

Hetprojectzaltenminstevierdagdelenaantijdbevatten.Afhankelijkvandetijdspannediedeleerkrachttotzijnbeschikkingheeft,kandeonderzoeksfaseendeuitwerkingsfaseuitgebreidworden.OpzetOnderdeel plaats opdrachtIntroductie Theehuis onderzoekdeplek stelvragen ontvangstvandeopdrachtOnderzoek school onderzoekjouwplekinHaaksbergen archief onderzoekjeopdracht

extra buitenschool interviewen/plekonderzoekenSelecteren school HaaksbergenendeCanon HaaksbergenendeplekVerwerken school voorbereidingpresentatiePresentatie deplek uitvoeringvandeopdracht

________________________________________WiewasJan?


9

Introductie-DeuitreikingvandeopdrachtinhetTheehuis

EenvrijwilligervandeHistorischekringontvangtdeleerlingenenfungeertalsde'werkgever'vanuitdeHistorischeKring.Deopdrachtvoordekinderenisdatzijeenfietstochtmakenvoorkinderenenjongeren.Zijalsjongeren,krijgeneentaakindefietstocht.Iedergroepjekrijgteenplekopderoutewaarzijvoordedeelnemersvandefietstochteenpresentatiehouden.Dieopdrachtendeplekwordenhierinhettheehuisuitgereikt.Hierkunnendeleerlingenrondkijkenopdetentoonstellingopdezolder.Deopdrachten/plekkenzijnonderverdeeldindevolgendethema's:Ontstaantextiel: thuisweven Endeketo,Stien'boer,Oosterdorp, Dievelaar bleek bleek-enverfhuisjesJordaan: familie/wonen Wittepaard,notarishuis,Blankenborgh, begraafplaats Fabriek Bank,spoelen,stoomweverijArbeiders: Ontspanning parkScholtenhage, Omstandigheden PortiersteegDeleerlingengaannaarschoolterugmeteenenvelopmeteenopdracht.Zestartenhetonderzoekmeteenonderzoekopschool,maarzehebbenookaleenafspraakvooreenbezoekaanhetarchief.Onderzoek-DeopdrachtopschooleninhetarchiefDeonderzoeksfaseisdrieledig:onderzoeknaarjeeigenfamilie,onderzoeknaardegeschiedenisvanHaaksbergenendecanonvanTwenteenonderzoeknaardeplek.HetonderzoeknaardeplekgebeurtgedeeltelijkinhetarchiefbijdeHistorischeKring.Detweeanderegedeeltenvindenindeklasenbuitendeklasplaats.IndeklasgaandeleerlingenaandeslagmetdeeigengeschiedenisinHaaksbergen.Wiebenik?Waarkomtmijnfamilie(naam)vandaan?Deleerlingenmakeneenkleinebiografieeneenstamboomvanhunfamilie.Daarbijmakenzijgebruikvaninternet.Ookbekijkenzijfamilienamenenstraatnamen.Zomakenzijeenkleinarchiefoverzichzelf.Vanallevragenwaaropzijgeenantwoordhebbenofkunnenvinden,makenzijeenlijst.Metdezevragengaanzijbuitendeschoolpersoneninterviewen.Datkanbinnendeeigenfamiliezijn,maarookindeomgevingvanhetkindofineenseniorenflat.DaarnawordenaandehandvaneentijdlijndegeschiedenisvanHaaksbergenenbepaaldecanononderdelenvanTwenteonderzocht.Ditgebeurtaandehandvankaartmateriaal,digitaalfilmmateriaal,interviews,streektaalfragmentenen(herschreven)archiefmateriaal.Behandeldworden:

________________________________________WiewasJan?


10

ontstaanHaaksbergenhouthandelboerenlevenopkomsttextielindustrialisatiecrisisbrandfabriekneergangtextielDeleerlingenvullen'lege'plekkenineentijdlijninmetgevondenbronmateriaal.ZokrijgenzijeentotaalbeeldvandegeschiedenisvanHaaksbergen.Daarnakrijgendeleerlingenmeerinformatieoverhunonderwerpinhetarchief.Deleerlingenwordendooreenvrijwilligerontvangen.Eenvrijwilligerlaatzienwathetarchiefisenwatjeerkuntdoen.Dezerondleidingisgekoppeldaandevraag:WiewasJan?Watkunjeallemaalineenarchiefvindenalsjedezepersoonzoekt?Watmoetjeeigenlijknogmeerwetenalsjedezevraagbeantwoordwilthebben?Dezevraagisderodedraadvaneenkleinerondleiding.Daarnakrijgendegroepjeswatarchiefmateriaaloverhunonderwerp.Zemogendeinformatiedoornemen,kopiërenenoverschrijven.Nadezefasehebbenalleleerlingen:- historischfotomateriaalvanhunplek- informatiebronnenoverhunplek- informatieoverdefamilie/personendietemakenhebbenmethunhistorischplek- informatieoverhuneigenstamboom- vragengemaaktoverhunhistorischeplekvooreeninterviewOnderzoek-DeopdrachtbuitenschoolLeerlingenbezoekenhunhistorischeplekendoenonderzoek.Watisveranderdenwatisnoghetzelfdealsopdehistorischefoto?Watkunnenwevoorpresentatiedoenopdezeplek?Watkunnenwededeelnemersvandefietstochtvertellenoflatendoen?Zestellenvragenaanvoorbijgangersoverdehistorischeplekofintervieweneenfamilielid,eenbekendeofeenpersoonvandehistorischevereniging.Zestellenvragenover'vroeger'toendefabriekvanJordaannoginhetcentrumvanHaaksbergenstond.ZevragennaarhoehetleveninHaaksbergentoenwas.

________________________________________WiewasJan?


11

Verwerken-VanopdrachtnaarpresentatieAlhetmateriaalwordtineenmap(digitaalofanaloog)doordegroepjesbewaard.Tijdenshetprojectzullendeleerlingenalbrainstormenoverdeuitwerkingvanhuninformatie.Watgaanzijdoenopdeplek?Hoegevenzijderondfietsendepersoneninformatieoverhunplek?Hoekunnenzedieinformatiezospannendenaantrekkelijkmogelijkpresenteren?Wathebbenzedaarvoornodig?Indezefasewerkendeleerlingenhunplanuit.Zijpresenterenhunplaneerstaandeleerkrachtenbesprekenmethem/haarde(on)mogelijkheden.Wanneerallegroepenklaarzijnmetdevoorbereidingvanhunpresentatie,bekijkenzijdefilmvandeHistorischeKringoverdegeschiedenisvandefamilieJordaan.EventueelkandaneenpersoonvandeHistorischeKringaanwezigzijn.Presenteren-DefietstochtOudersenanderebelangstellendenwordengevraagdomdetochttefietsen.Deleerlingenpresenterenbijhunhistorischeplekhunwerk/opdracht.OokdeHistorischeKringzaldeelnemen(alsjury)aandefietstocht.Depresentatieszullenwordenbeoordeelddooreenaantalmensenvanbuitenafeneenaantalleerlingenvandeschool.Eventueelkanereensoortcompetitiekomentussenverschillendebasisscholen:welkegroepjesmogenindezomerineensoortfeestweekdezepresentatieweergevenaantoeristen?OfwelkeinformatiekomterophetGPS-systeem?

________________________________________WiewasJan?


12

Uitwerking

Introductie-DeuitreikingvandeopdrachtinhetTheehuisActiviteit: IntroductievanhetprojectDoel: Deleerlingenkrijgeneenbeeldvandeopdrachtenvandetextielgeschiedenis

vanHaaksbergenDuur: 90minutenzonderreistijdOrganisatie: BezoekaanhetTheehuisonderbegeleidingvandriebegeleidersLesmateriaal: DeenveloppenmetopdrachtenenkaartvanHaaksbergeninhetTheehuis KaartvanHaaksbergenVoorbereiding: • Begeleidersregelen,fietsroutevoorleerlingennaartheehuisklaarleggen.• Leerlingenverdelenin10groepjes• BriefvoorlezenvanhetHistorischcentrummetdevraagomhulp.Bi j lage1• kinderenzeggendatzijeenfototoestel,papierenpenmeenemenLetop:eenpaardagenvoorhetbezoekaanTheeschenkerijJordaanleestudebriefvoor.(zieachterindehandleiding:bi j lage1)Lesomschri jvingEenvrijwilligervandeHistorischeKringontvangtdeleerlingeninderecreatieruimtevanhetTheehuis.Deleerlingenzitteningroepjesaandetafelsinhetrestaurantgedeelte.Devrijwilligerheetdeleerlingenwelkomenverteltdathijgraagwildatdeleerlingenhemhelpen.HijlaatdekaartvanHaaksbergenzienenwijstmeteenaanwijsstokderoutevandefietstochtaan.HijverteltdatdemensenvandeHistorischeKringeenfietstochthebbengemaaktinHaaksbergen.Maarzedenkendatleerlingenenjongerenwatmeerwillenbeleventijdenseenfietstocht.Zewillengraagdatookzijdefietstochtinteressantenleukvinden.Daaromhebbenzedeleerkrachtgevraagdofdeleerlingendefietstochtkunnen'oppimpen'.Watisdeopdracht?Iederegroepkrijgteenplekopderoutevandefietstocht.Inhettheehuisonderzoekenzijdetentoonstellingenmogenzijvragenstellenoverhunplekaandeexpertvanhethistorischcentrum.6.HuiswerkLeerl ingenvragenthuisnaar degeboor tep laatsenhetgeboor tejaarvanhungrootoudersenouders. Devolgendeleshebbenzi j dezein formatie nodig.

________________________________________WiewasJan?


13

Onderzoek-Deopdrachtopschooleninhetarchief

Activiteit: OnderzoekenvanjeeigengeschiedenisendievanHaaksbergenDoel: Deleerlingenkrijgeninzichtinhuneigengeschiedenisenindewerkingvan

eenarchief.Duur: 60minuteninhetarchiefzonderreistijd 60minutenindeklasOrganisatie: Degroepwordtintweedelenverdeeld:dehelftvandeklasgaatnaarhet

archiefendeanderehelftwerktopschool.Na50minutendraaiendegroepenom.Opschoolblijftdeleerkrachteninhetarchiefiseenbegeleidervanschool.

Lesmateriaal: 10Enveloppenmetdeplekkenopderoute,stamboomwerkbladen,Instructie'Wiebenik'enstamboomopdracht.

VoorbereidingMapjebi j lageafdrukken:Instructiestamboom10xWerkblad:'Wiebenik?'iedereleerling1• tweebegeleidersregelen:eenbegeleidervanschoolfietstmetdeeerstehelftmeenaarhetarchiefenwachtbijdewisselopdetweedehelftvandegroepbijdeplaquette.Detweedebegeleiderfietstmetdeeerstegroepmeeterugnaarschool.Daarneemtdezelfdebegeleiderdetweedehelftmeenaarhetarchief.Deleerkrachtblijftopschoolbijdeanderehelftvandegroep.

• leerlingenwerkenindezelfdegroepjesvandriealsdevorigekeer.• leerlingenvragenofzijeenfototoestel,papierenpenmeenemennaarhetarchief.Lesomschri jvingInhetarchie f(60min.)1.Deleerlingenfietsenvanschoolnaarhetarchief.OphetpleinbekijkenzijdeplaquettevanHaaksbergen.WatherkennenzijvanHaaksbergen?Watkomthunbekendvoor?ZerekenenuithoelanggeledenHaaksbergenerzouitzag.Inhetarchiefliggenarchiefstukkenklaaropdetafel.Pergroepjeisereenaantalbronnen.DevrijwilligervandeHistorischeKringverteltinhetkortwatjekuntvindeninhetarchiefenwatvoorsoortbezoekershetarchiefbezoeken.Hijlaatzien:-eenaantalhistorischefoto's-eenpakkendkrantenbericht-eenhistorischekaart-eenboekofwerkdatgeschrevenisdoordeHistorischeKring-eenarchiefmapovereenonderwerpDeleerlingenkrijgenoverhunonderwerpeentekstbron,een(kopie)vaneenboekofanderdocument,nogeenfotoeneventueeleenkrantenartikel.Zemogenvragenstellenaandevrijwilligeroverhunonderwerp.

________________________________________WiewasJan?


14

Lesomschri jvingOpschoolDeleerlingenmakenopschooleeneigenautobiografie:Wiebenik?Watbetekentmijn(achter)naam?Waarkom(en)ik(mijnfamilie)vandaan?Hoezietmijnstamboomeruit?Waarwoonik?HoezagHaaksbergenermeerdan100jaargeledenuit?Deleerkrachthelptdeleerlingenhuneigenautobiografiesamentestellen.Deleerlingenhebbenallemaaleeneigen'Stamboom'-formulier(werkblad2).Deantwoordenopdevragenhalenleerlingenvaninternet,uitboekenenuithungeheugen.Hierwordendeaantekeningenvanhethuiswerkgebruikt.Afslui ting (10minuten)Deleerkrachtbespreektmetdeleerlingendestambomen.HoeveelprocentvandeleerlingenzijninHaaksbergengeboren?Hoeveelprocentvandeopa'senoma'szijnnietinHaaksbergengeborenenwaarzijndiedanwelgeboren?Wathebbendeleerlingenontdektinhethistorischcentrum?WeetiemandwieJanJordaanis?TipUkuntvoor devolgendeleseenervaringsdeskundigeuitnodigen:eengrootouderdie in detextiel fabr iekheeft gewerkt. Ukuntookeenafspraakmakenmeteensenoirencomplexindebuurt :dat uwleerl ingendebewonersinterviewenoverdeti jdvandetextielfabriek.Di tgebeurt (alsextra)inde4eles.

________________________________________WiewasJan?


15

Onderzoek-HetcircuitopschoolActiviteit: OnderzoekenvandegeschiedenisvandefamilieJordaanendievan

HaaksbergenDoel: DeleerlingenkrijgeninzichtindegeschiedenisvanHaaksbergen.Duur: 60minutenindeklasOrganisatie: Degroepwordtindezelfde10groepjesverdeeld.Indeklaskomen10

werktafels.Bij2opdrachteniseencomputernodig.Opiederewerktafelligteenwerkmapmetbijbehorendmateriaal.

Lesmateriaal: 10mappen Werkbladtijdlijn,vooriedereleerling1Klaarleggen: Bijbehorendmateriaal(datnietindewerkmappast) Opdracht1vergrootglas Opdracht5Cdspeler Opdracht6StamboomfamilieJordaan Opdracht8computermetinternetverbinding Opdracht9computermetinternetverbindingKopieren: Opdracht6GeschiedenistextielfabriekJordaan10x Opdracht7kaartHaaksbergen10x VoorbereidingMapjebi j lageafdrukken:GeschiedenistextielfabriekJordaan10xkaartvanHaaksbergenafdrukken10xUitlegwerkwijze1 Iedereopdrachtwerkje6minutenaan.Jedoet10opdrachten.2 JeschrijftdeantwoordenophetwerkbladbijdeopdrachtnummersofbijdeT.Ditstaataangegevenopdeopdrachtkaart.

3 Alsjeklaarbent,stopjedespullenweerindemapvoordevolgendegroep.4 Iedereleerlingschrijftdeuitwerkingenenoplossingenopzijn/haareigentijdlijn.5 BijdemeesteopdrachtenmoetjevooralgoedKIJKEN,ZOEKENofLUISTEREN.Ookmoetjeweleenslezen.Samenwerkenisheelbelangrijkbijdezeopdrachten!Vaakzijnergeengoedofverkeerdeantwoorden.Jemaaktsamendebesteantwoorden.

Lesomschri jvingIndeklas(60min)Nahetbezoekaanhetarchiefenhetmakenvandestamboomopdrachtgaatdegroepweerinhetgeheelaandeslag.Iedereleerlingkrijgtzijneigentijdlijn.Indeklasliggentienmapjesmetopdrachtenenbronnen.Iedergroepjegaatbijeenmapjezittenenwerktaandeopdracht.Deuitwerkingvandeopdrachtschrijvenzijopbeidekantenvanhuneigentijdlijn.Deopdrachtdoenzijwelsamen.DeleerlingenmakenopdrachtenmetalsbrondegeschiedenisvanHaaksbergen.Afslui ting(10minuten)

________________________________________WiewasJan?


16

Nadatdeleerlingenalleopdrachtenhebbengedaan,proberenzijtweevragenoptelossen:1 WiewasJan?2WatheeftonzeplektemakenmetdegeschiedenisvanHaaksbergen?Detweevragenhoevennognietopgelostteworden.Hetiswelzinvolomteinventariserenwatdeleerlingenalhebbenbedacht.

________________________________________WiewasJan?


17

EXTRA

Onderzoek-Deopdrachtbuitenschool

Activiteit: DeplekbekijkenensenioreninterviewenDoel: Deleerlingenkrijgeninzichtinhetverleden:hoeleefden,werktenenwoonden

demensentoen?ZeziendeverschillenmethethuidigelevenenHaaksbergen

Duur: 40minutenindeklas 60minutenhuiswerk

Debui tenopdrachtkangespli tstworden:bezoekplekisdanhuiswerkenhetin terviewgebeur t ti jdensschool ti jd .Degroepjesbrengendaneenbezoekaaneenseniorenwoningennemeninterviewsaf .

Organisatie: Degroepwerktindeklasmethunbronnenvanuithetarchief.ZebedenkenvragendiezestellenaaninwonersvanHaaksbergen.Zebedenkenookwatzeopdeplekwillenzien.

Lesmateriaal: Deenveloppenmetopdrachten,fototoestel,opnameapparatuur.Voorbereiding:Spullenklaarleggen.Eventueelafsprakenmakenmeteenseniorenwoningvoorhetafnemenvaninterviewsbijdebewoners.Lesomschri jvingIndeklas(60min)Deleerlingenpakkenhunantwoordenerbijvandetweevragenvandevorigeles:'WiewasJan?'en'WatheeftonzeplektemakenmetdegeschiedenisvanHaaksbergen?'Zebekijkendebronnenvanhetarchief.Wathebbenzijvoorinformatieinhanden?WatkomenzetewetenoverJanenwatoverhunplek?Nuishetzaakdatzebedenkenwatzeallemaalmetdezeinformatiewillendoen.Watvertellenzestraksaandedeelnemersvandefietstocht?Wathebbenzenodigvandeplekzelf?Watvoorinformatiehebbenzenogniet?Tijdensdezeles1 lezenenbekijkenzealleinformatie(nogeens)goed2 makenzeinterviewvragen3 makenzeeenplanvoordepresentatie4 bedenkenzewatzeopdeplekgaandoenDeleerkrachthelptdeleerlingenominterviewvragentemaken.Zegaanmetdehelegroepnaareenseniorenwoningomseniorenteinterviewenovervroegerofzezoekenzelfeenseniordiezijinterviewen.Opdeplekfotograferendeleerlingendeplekvanuithethetzelfdestandpuntalshunhistorischefoto.Verderbekijkenzewatzekunnendoenvoorhunpresentatie.

________________________________________WiewasJan?


18

Verwerken-Vanopdrachtnaarpresentatie

Activiteit: DeinformatiewordtverwerkttoteenpresentatieDoel: Deleerlingenmakenvanhunverworvenkenniseninzichtoverdehistorievan

Haaksbergeneenpresentatiediecreatief,speelsenuitdagendis.Duur: EendagdeelOrganisatie: Degroepheefteendagvantevorenopgeschrevenwatzijnodighebbenvoor

depresentatie.Diebenodigdhedennemenzedezedagmeeoforganiserenzebinnendeschool.

Lesmateriaal:MateriaalvandeleerlingenenvanschoolVoorbereiding:Deleerlingenzorgenvoorhuneigenmateriaal.Lesomschri jvingInditdagdeelmakendeleerlingeneenpresentatievandeinformatiediezehebbengevondenoverhunplek.Erzijnverschillendepresentatievormen.Hierwordenereenpaargenoemd.DedeelnemersvandefietstochtbekijkendeplekALTIJDgoedendeleerlingenkiezeneenvandevolgendeuitwerkingenuit.Deleerlingen:1 stellenvragenoverdeplek.DeantwoordenmoetjekunnenZIEN.2 zingeneenliedoverhetverledenvandeplek.Ditliedhebbenzezelfgeschreven.3 speleneenscènenavaneengebeurtenisvandeplek.Dedeelnemersradenwatvoorgebeurteniszezien.

4 gevenraadselsopoverdeplek.5 latendedeelnemersietsdoen:tellen,vergelijken,ruiken,voelen,e.d.6 latenhistorischevoorwerpen,foto'sofanderezakendiemetdeplektemakenhebben,zien.Daarziteenopdrachtbij.

7 hebbeneengedichtgemaaktoverdeplekendedeelnemersmoetenindelegehokjes(stiltes)(rijm)woordenplaatsen.

8 staanineentableauvivant.Dedeelnemersradenwatzezien.9 vertellenietsoverdeplek.10doenhetgoed/foutspel.Zegevensteedstweestellingenendedeelnemersmoeten zeggenwatgoedis.11latendedeelnemersietsaftekenenvaneenafbeeldingdienogniet'klaar'is.Vandepleknatuurlijk.

Hetmooisteisalsallegroepjeszelfeenpresentatievormkiezen:zokrijgje10verschillendeuitvoeringen.Maarukunterookvoorkiezenomdrieverschillendevormenaantebieden.Dusdanzijnerdrieverschillendepresentatievormen.Wanneerdegroepjesklaarzijnmethetvoorbereidenvanhunpresentatie,bekijktdeklasdefilmoverdetextielindustrieenhetTheehuis.Zokrijgenzijantwoordopdevraag:WiewasJan?ZowetenzijookofhunplektemakenheeftmetJanofniet.

________________________________________WiewasJan?


19

Presenteren-Defietstocht

Activiteit: DepresentatievandegeschiedenisvandeplekbijdefietstochtDoel: Deleerlingenmakenvanhunverworvenkenniseninzichtoverdehistorievan

Haaksbergeneenpresentatiediecreatief,speelsenuitdagendis.Duur: Eenavondvan18.30uurtot20.30uurOrganisatie: Degroepenstaanallemaalophunplekmethunspullen.Dedeelnemers

fietsenhunfietstochtenkrijgenonderwegop10plekkeneenpresentatievanleerlingen.

Lesmateriaal:Materiaalvandeleerlingenenvanschool.Voorbereiding:Deleerlingenzorgenvoorhuneigenmateriaal.Lesomschri jvingDeleerlingenpresenterenhunuitwerkingaandedeelnemersvandefietstocht.Defietstochtheeftdrieverschillendeopstartpunten.Dedeelnemerswordenverdeeldoverde3(of10?)opstartpunten(begin-midden-eind).Zokrijgenallegroepjesgefaseerdbezoekers.Debezoekerskrijgenookeenbeoordelingsformulier.Daaropgevenzijaanwatzehetleukstevanelkepresentatievondenenwatzegeleerdhebben.Ookgevenzijaanwatzeeenverbeterpuntvinden.Dezebeoordelingsformulierenwordenopheteindverzameldendegegevenswordendoordeeigengroepjesuitgewerkt.Indezomermogendegroepjesweer,opgezettetijden,hunpresentatiegevenaantoeristen.Bijmeerderescholenwordtdebestepresentatieuitgekozen.

20

Bijlage1BriefvandeHistorischekringHaaksbergenBesteleerkrachtvangroep7-8,In2010heeftdeHistorischeverenigingeenfietstochtsamengesteldindegemeenteHaaksbergen.DefietstochtwasgemaaktvoorvolwassenenenveelmensenuitHaaksbergenhebbendetochtgefietst.DeVVVheeftdefietstochtovergenomenenwildetochtoverzettenopeenGPSsysteem.Zokunnenindetoekomstooktoeristendetochtfietsen.Nuhebbenwijeenvraagaanu.Detochtisnamelijknietvoorleerlingenenjongerengemaakt.Hetiseigenlijkeenbeetjegewonelees/kijktocht.Wezoudendetochtietsspannender,speelser,coolerwillenmaken.Endaarzoudenwijuwhulpgoedbijkunnengebruiken.Zoudenuwleerlingendetochtkunnenverjongen?DatleerlingenbijverschillendebelangrijkeplekkeninHaaksbergenietsmaken?Ietswatleukisvoorvolwassenenemaarzekervoorjongeren?Alsugeinteresseerdbent,nodigenwijuuitindeTheeschenkerijJordaan.Daarkunnenwijuenuwleerlingenlatenzienwatdebedoelingis.Ikhoopopuwkomst,Metvriendelijkegroet,WimOltwaterHistorischeKringHaaksbergen

21

AntwoordenbladLes3:onderzoekindeklasOpdrachtkaart1T Hokxberg 16641. Omdateropdezeplekwaterwaswaarjekonoversteken.Overhetwaterwasookvervoermogelijk.2.Water,bos,veen,wegen:kruispuntvanwegen3.dekerk4.Meerdereantwoordenmogelijk5.Hijvindtheteengrootdorp, hijvindthetdorpkleinerdanAlmelo hijvindtheteenviesrommeligdorpdatligttussenbomen.HijvindthetdusgeenmooidorpenhijishetnieteensmetanderendathethetgrootstedorpisvanOverijssel.

Opdrachtkaart21. boer/landbouwer2. Kleineboerendieveehoudenmaarooklandbouwhebben:gemengdbedrijfmaardaninhetklein.

3.Wassen,broodbakken,boterkarnen,spullenverkopenaandewinkels,landbouwproductenverkopenopdemarkt

4. Datjealleenommochtgaanmetmensenvanhetzelfdegeloof.5. Totzeker70tot100jaargeleden.Opdrachtkaart31. Omtextieltevervoerenenmensen.2. VoordestommmachinevandetextielfabriekvanJordaan3. Voordeweefgetouwenaantesturen.4. IndetextielfabriekaandeEnschedestraat.T JanJordaan,zoonvanDerkJordaanOpdrachtkaart4T1793indevloervanhetachterhuisvanhetWittePaard(Markt6)Opdrachtkaart5MeerdereantwoordenmogelijkOpdrachtkaart6d.ziebijlageoppag23.1.Frederik Johan Jordaan (Frits) 3 Hendrik Jordaan 2 Han Jordaan 9 Johannes Gijsbertus Jordaan (1852-1892) 5 Derk Jordaan (1781-1876) 1 Jan Gerhard Hendrik Jordaan (Gerhard) 7 Johannes Gijsbertus Jordaan (Jan) (1896-1964) 6 Derk Bernard Herman Jordaan (1854-1925) 4 Derk Jordaan (Dick) (1913-1989) 8

22

Opdrachtkaart7Ziekaartmetnummers.Opdracht81 VoordekinderwetvanHoutenwerktenkinderenonderde12jaar(vaakvanaf8jaar)zoalsvolwassenenmeerdan12uurperdag.Alleenzondagshadmenvrij. 2 Datiseenwetdatkinderennaarschoolmoestenennietmochtenwerken.3 Zijmoestendraadjesvandevloerweghalenenweven4 Misschien.Opdefoto'sstaanwelkinderen.5 Everwijnwas8jaartoenhijmoestwerken.Rekenmaaruit!6 Maar11jaar:hijstief2jaarnadathij72jaarhadgewerkt.7 34mensen.Van5mensenwetennietvanwatvoorwerkzijhadden.Opdrachtkaart9T Tennis Voetbal Lidvandemuziekvereniging Schutterij Wandelen Missiebijeenkomstenbijwonen1 W.H.Jordaan2 Vaniedereen.T Voor1902wasditW.H.Jordaan3 Meerdereantwoordenmogelijk4 idemOpdrachtkaart101 1252 1915,1920,19503 1918,1944,19654 Oorlogenresessie5 doorderecessie:toenwasdezaakfalliet.6 meerdereantwoordenmogelijk.

Wie was Jan?...het project aansluiten bij de verschillende leerstijlen: de leerlingen doen onderzoek...

Documents

Transcript of Wie was Jan?...het project aansluiten bij de verschillende leerstijlen: de leerlingen doen onderzoek...