Werken met studentpersona's voor succesvoller studeren - Martin de Boer, Anne-Lise Kamphuis - OWD14

Martin de Boer en Anne-Lise Kamphuis info: [email protected]

1

Samenvatting

Op de faculteit Economie en Management van Hogeschool Utrecht kun je vier studenttypen onderscheiden op basis van hun persoonlijke oriëntaties en drijfveren voor hun studie: de calculerende consument, de doelloze opportunist, de plichtsgetrouwe samenwerker en de gedreven zelfontplooier. Die studenttypen verschillen van elkaar in de mate waarin studenten op zichzelf of op anderen zijn gericht en in studiehouding. De profielen van de studenttypen – we noemen ze persona’s – helpen je bij het maken van keuzes in didactiek, begeleiding en werkvormen die het meest succesvol zijn voor je studenten. Bij de start van het collegejaar vullen de studenten een vragenlijst in. Op basis van hun antwoorden worden ze ingedeeld in de studenttypen. De verschillen in studiesucces en de effecten van interventies op het studiesucces kunnen per studenttype worden gevolgd. De vragenlijst kan ook worden ingezet bij intakegesprekken en bij matching.

Dé Onderwijsdagen 11 november 2014

Inzicht in drijfveren van studenten voor succesvoller studeren

Martin de BoerAnne-Lise Kamphuis

Kenniskring Marketing Marktonderzoek en Innovatie, Hogeshool UtrechtPresentatie Dé Onderwijsdagen

11-11-2014Info: [email protected]

Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie. Bezoek http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/om een kopie te zien van de licentie .

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/


3

Inhoud

• Drijfveren en vraaggestuurd onderwijs• Het segmentatiemodel• De student als persona• De ideale school• Teams samenstellen en begeleiden• Learning analytics: evidence based • Vragen en discussie



4

Drijfveren en vraaggestuurd onderwijs

Persoonlijke oriëntaties en drijfveren studenttypen

Team, docenten, studieloopbaanbegeleiders

Programma, didactiek, leeractiviteiten, toetsing, feedback, begeleiding

Studiesucces


5Dé Onderwijsdagen 11 november 2014


Creatieve sessies met docenten

Vragenlijst met

stellingen

Interviews met

studenten

Interviews met

docenten

1e concept segmentatie

model

2e concept segmentatie

model

segmentatie model

(kwalitatief)

Cluster- analyse

Segmentatie model

(kwantitatief)

Workshops met

docenten

Ontwikkeling van het segmentatiemodel:‘Wat beweegt de student?’

‘‘’Gevalideerde’studenttypen


6

Circa 40 stellingen


Het segmentatiemodel

Calculerende consument Gedreven zelfontplooier

Plichtsgetrouwe werker

Doelloze opportunistPassieve studiehouding

Actieve studiehouding

Individueel / zelfstandigInner-directed: innerlijk kompas

Samen / afhankelijkOther-directed: antennes uit

Plichtsgetrouwe samenwerker

Samen / afhankelijkOther-directed: antennes uit

14%


57%Doelloze opportunist

Passieve studiehouding

Actieve studiehouding

Individueel / zelfstandigInner-directed: innerlijk kompas

Gedreven zelfontplooier

15%

Calculerende consument

14%

De assen en de segmenten


9

De student als persona



10

Calculerende consumentKenmerken

Houding in de les• Stelt geen/nauwelijks vragen• Kan in de les afhaken en op

mobiel/laptop bezig gaan of kletsen

• Kan brutaal zijn

Sterkten (volgens docent)• Meestal: doet wat moet• Houdt zich aan eisen en

kaders van een opdracht

Zwakten (volgens docent)• 5,5 is goed genoeg• Geen eigen inbreng, passief• Minimale inspanning,

maximale afwezigheid• Weinig motivatie

• Studeren = papiertje halen• Studeert omdat het moet• Doel: ‘papiertje’ halen• Wil precies weten wat er nodig is (‘wat moeten we leren

voor tentamen?’)• Studeert oppervlakkig• Besteedt zo min mogelijk tijd op school, doet geen extra

dingen (‘hoe kom ik hier zsm weer weg’)• Functionele, instrumentele houding tov opleiding:

resultaat gaat boven relatie



11

Calculerende consumentSamenwerken


Groepswerk• Groepswerk is alleen fijn als je daardoor zelf

minder werk hebt• Taken verdelen: iedereen doet zijn deel (los

van elkaar)• Neemt weinig initiatief, lage betrokkenheid• Doet het minimale, maar voert zijn deel

meestal wel uit• Kan een meelifter zijn• Samenwerken tbv functionele taakverdeling• Groep kan stok achter de deur zijn

Sterkten (volgens studenten)• Komt afspraken na (uit

eigenbelang)• Doet wat hij moet doen

(met minimale inzet)

Zwakten (volgens studenten)• Lage betrokkenheid, passief• Doet het minimale, niet

enthousiast• Soms: saai, niet vriendelijk


12

Calculerende consumentVoorkeuren


Werkvormen• Duidelijk omlijnde opdrachten • Wil precies weten wat nodig is• Behoefte aan stok achter de deur; heeft deadlines

nodig• Passieve vormen: weinig eigen inbreng/creativiteit • Projecten zijn niet favoriet, want die geven vaak veel

gedoe (veel werk)• Efficiënte lessen: de stof behandelen, niet uitweiden

Regels • Voldoende orde

(‘chaos/geklets is zonde van mijn tijd’)

• Geen verplichte aanwezigheid (wil zo min mogelijk doen)

SLB-er• SLB-er die op afstandje

vinger aan de pols houdt• Functionele benadering

(geen behoefte aan persoonlijke betrokkenheid)

• Gesprekken alleen als het nodig is

Docent • Efficiënt lesgeven• Functionele relatie• Goede voorbereiding geven

op toetsen• Niet te veel vragen van

studenten in de les (‘ik zoek het thuis nog wel even uit’)

“Anonieme studenten waar je geen hoogte van kunt krijgen. Je kent ze omdat vaak net een voldoende halen of per mail omdat ze in discussie gaan ‘ja , maar,…’ verborgen persoon achter wat je ziet…, ongeïnteresseerdIn de prop en kunnen in de hoofdfase migreren naar Gedreven zelfontplooier!”

“Bram werkt in de vis, komt ‘s ochtends moe op school van werk, is erg slim maar voelt zich niet uitgedaagd, haalt hoge cijfers maar doet daar geen extra moeite voor. Er werd een keer gesproken over de schaduwkant van de maan en daar bleek hij heel veel van af te weten. Studenten verbaasden zich daarover. Spreek hem aan op zijn expertise functie. M.a.w. zoek aansluiting bij wat iemand goed kan of drijft. “


13

Calculerende consumentIdeale school voor de beste resultaten


• Docent = uitdager• Strakke organisatie• Opleggen van structuur• Omgeving waarin studenten meer moeten

presteren om een voldoende te halen• Bij de kern blijven, weinig gedoe eromheen

Begeleiding• De lat hoger leggen:

studenten activeren om meer uit zichzelf te halen

• Strakke begeleiding en monitoring

Werkvormen• Voldoende individuele toetsen• Tussentijdse deadlines• Niet kunnen compenseren tussen

(onderdelen van) vakken: elke vak/onderdeel moet voldoende zijn

• Verplichte feedbackmomenten (om meer leer-effect te creëren)


14

Houding in de les• Actieve houding in klas• Assertief, zelfverzekerd• Komt met slimme vragen

• Studeren = alles uit jezelf halen• Sterk gemotiveerd, wil goede kwaliteit leveren• Wil goed worden in zijn vak, voorbereiden op carrière• Heeft zelfvertrouwen• Studeert effectief, geeft eigen leerproces vorm• Daadkrachtig, pakt snel van alles op• Doelgericht, vaart eigen koers• Onderzoekend, ambitieus (wil de stof echt begrijpen)• Gepassioneerd, wil worden uitgedaagd• Wil excelleren (doet bijv. mee aan excellentie-programma)

Sterkten (volgens docent)• Enthousiast, ondernemend,

actieve houding• Zelfstandige werkhouding• Vaak: kan goed presenteren• Echt geïnteresseerd in de stof

Gedreven zelfontplooierKenmerken


Zwakten (volgens docent)• Kan veeleisend en betweterig zijn• Mogelijk zelfoverschatting (tijd, zelfstandigheid)• Gaat soms te veel eigen gang in opdrachten• Mogelijk ongemotiveerd voor ‘zinloze’ dingen


15

Groepswerk• Werkt liever alleen (dan gebeurt het tenminste

goed), tenzij je expertises kunt bundelen• Neemt de leiding• Actieve houding, neemt initiatief• Stoort zich aan meelifters en zwakke groepsleden,

spreekt hen hierop aan.• Functionele benadering/relatie

Sterkten (volgens studenten)• Aanpakker, enthousiast, energiek• Neemt initiatief, neemt de leiding• Ondernemend, ‘goes the extra mile’• Levert goed werk

Gedreven zelfontplooierSamenwerken


Zwakten (volgens studenten)• Kan veeleisend en kritisch zijn naar andere

studenten• Gaat soms te veel eigen gang• Soms: streberig, arrogant• Kan ‘hard’ overkomen


16

Werkvormen• Individueel werken• Zelfstandig iets uit kunnen zoeken, losse kaders• Projecten voor echte opdrachtgevers • Vaak: competitief element is aantrekkelijk• Opdrachten waarin je zelf kunt sturen (bijv. zelf

opdrachtgever zoeken)

Docent• Gedrevenheid, passie• Hoge kwaliteit, veel relevant

praktijkervaring• Uitdagende manier van

lesgeven• Informele omgangsvormen• Studenten zelfstandig laten

werken

Gedreven zelfontplooierVoorkeuren


Regels• Informele sfeer, maar wel

voldoende orde/rust om goed te kunnen werken/leren

• Geen verplichte aanwezigheid (‘ik kan zelf wel bepalen wat nodig is’)

SLB-er• Gesprekken met SLB-er

alleen als student er behoefte aan heeft

• Rol als adviseur, niet te sturend, niet te schools

• Wil vrijgelaten worden, ruimte krijgen


17

• Docent = inspirator• Geen verplichte aanwezigheid• Omgeving waarin zelfstandig gewerkt kan worden en

waarin de student eigen pad kan uitstippelen

Werkvormen• Flexibel systeem: veel vrijheid voor eigen

invulling (bijv. eigen case inbrengen) • Zelfstandig werken• Veel gastcolleges• Veel individuele toetsen• Excellentie-trajecten etc.

Gedreven zelfontplooierIdeale school voor de beste resultaten


Begeleiding• Docenten met veel praktijkervaring en/of

bepaalde aanzien• Studenten zelf dingen laten uitzoeken en

lessen centreren rond vragen die studenten hebben

• Geen ‘zinloze’, verplichte dingen: dit demotiveert


18

Statuszoeker• Ambitieus, wil carrière

maken, veel geld verdienen• Geïnteresseerd in wat goed

op het CV staat, prestigieuze activiteiten• Wil de beste zijn

Ondernemer/aanpakker• Energiek, met veel dingen

bezig• Geïnteresseerd in de

toepassing van kennis• Komt met ideeën, creatief

Gedreven zelfontplooierSubtypen


Onderzoeker/expert• Wil nieuwe dingen onder

de knie krijgen, stof helemaal beheersen

• Inhoudelijke interesse• Onafhankelijke denker

“Veel positieve energie, ongeleid projectiel, geven eigen draai aan opdrachten, actieve houding, creatief (nieuwe dingen proberen), passie voor bepaalde aspecten van bepaalde vakken, heel veel dingen naast studie”

“Sandra gaat voor hoge cijfers, wil alles weten, vraagt om extra informatie in de les, stopt heel veel tijd in haar studie. Vraagt de docent om een 8 te mogen verbeteren voor een 9. Is het excellentieprogramma gaan doen.”

“De reguliere vakken boeien Max niet zo, behalve Marketing. Hij heeft er geen behoefte aan om hoge cijfers te halen en daar extra energie in te stoppen. Waar hij wel energie in stopt is het Challenge programma, met personal skills, organiseren symposium, bedrijfsbezoeken.”


19

Doelloze opportunistKenmerken

Houding in de les• Gezapige houding• Kan voor zich innemen,

charme• Kan ook brutaal/luidruchtig

zijn, grote mond hebben

Sterkten (volgens docent)• Soms: humor,

sfeermaker• Kan zich ontwikkelen

tot andere motivatie/segment

Zwakten (volgens docent)• Neemt studie niet serieus• Haalt deadlines niet, levert

niet• Meelifter • Geen discipline

• Studeren = de tijd van je leven hebben• Studie is bijzaak• Geen uitgesproken doel voor ogen• Ongemotiveerd, ongedisciplineerd, onverschillige

houding• Zorgeloos: denk dat het wel goed komt• Wil lol hebben en genieten van het

studentenleven• Heeft ‘wake up’ call nodig• Moet in feite worden ‘opgevoed’



20

Doelloze opportunistSamenwerken

Sterkten (volgens studenten)• Soms: gezellig, humor,

sfeermaker

Zwakten (volgens studenten)• Ongemotiveerd en passief• Meelifter • Onbetrouwbaar


Groepswerk• Vindt groepsopdrachten fijn, omdat je

individueel dan minder werk hebt• Heeft groepsdruk nodig als stok achter de deur• Passieve houding, draagt weinig bij• Voelt zich niet verantwoordelijk naar groep toe• Meelifter, uiteindelijk wil niemand met ze

samenwerken


21

Doelloze opportunistVoorkeuren

Regels • Losse sfeer• Geen verplichtingen• Niet streng

SLB-er• Informeel contact• Niet te streng, niet te moeilijk

doen


Werkvormen• Groepswerk (meeliften)• Losse kaders, geen verplichtingen• Opdrachten die weinig werk en voorbereiding

kosten (bijv. presentatie die grotendeels ‘geïmproviseerd’ wordt)

Docent• Informele stijl• Humor, entertaining• Docenten die makkelijk

tegemoet komen aan hun wensen

“Met een Jantje van Leiden zich ervan afmaken, niet op komen dagen, je moet ze opzoeken, in de klas met de laptop bezig, moet gezellig zijn in de klas, studentikoos, niet voorbereid, geinen, je moet ze opvoedenKunnen migreren richting Plichtsgetrouwe samenwerker”

“Ze moeten het voor jou willen doen, het jou gunnen, aai over hun bol, contact, schreeuwen op een negatieve manier om aandacht, het nut van de regels uitleggen; effect benoemen van gedrag, spiegelen.”


22

Doelloze opportunistIdeale school voor de beste resultaten

Begeleiding• Intensieve, strenge begeleiding• Veel controle• Straf/beloning (directe confrontatie

met gevolgen van gedrag)


• Docent = opvoeder• Veel structuur, strakke regels en planning• Verplichte aanwezigheid• Omgeving waarin slechte werkhouding direct

wordt ‘afgestraft’

Werkvormen• Individuele opdrachten (om ze te dwingen zelf

te presteren)• Snel op stage of opdrachten voor echte

opdrachtgevers: doordringen van nut en ernst opleiding

• Actieve werkgroepen, geen hoorcolleges• Tussentijdse deadlines


23

Plichtsgetrouwe samenwerkerKenmerken

Houding in de les• Vriendelijk, netjes, respectvol• Doet actief mee

Sterkten (volgens docent)• School is belangrijk, gemotiveerd• Sociale en betrokken houding• Betrouwbaar, consciëntieus: voert

opdrachten netjes uit• Vriendelijk, attent

Zwakten (volgens docent)• Stressgevoelig• Kan onzeker zijn, zich te afhankelijk opstellen (bijv.

te veel feedback/begeleiding vragen)• Durft weinig initiatief te nemen om met eigen

ideeën te komen

• Studeren = het goed doen• Studie is heel belangrijk, sterk gemotiveerd• Ervaart druk om te presteren• Wil aan verwachtingen voldoen• Studeert grondig• Goed georganiseerd, stuurt eigen leerproces• Kan onzeker en perfectionistisch zijn• Gericht op anderen: zoekt goedkeuring/bevestiging• Kleurt binnen de lijntjes, wil niet te veel opvallen• Vraagt veel om feedback (voor de zekerheid)• Doet vaak extra dingen (klassenvertegenwoordiger,

studentenpanel, etc.)



24

Plichtsgetrouwe samenwerkerSamenwerken

Sterkten (volgens studenten)• Sociaal, vriendelijk , gezellig• Harde werker• Betrouwbaar• Goed georganiseerd

Zwakten (volgens studenten)• Kan onzeker en stressgevoelig zijn• Kan een control freak zijn• Wil het té goed doen• Stelt (te) veel vragen in de les


Groepswerk• Werkt graag samen: samenwerken is beter dan

alleen werken• Vindt harmonie en gezelligheid belangrijk• Groep geeft bevestiging en feedback• Voelt zich verantwoordelijk• Vindt meelifters vervelend, maar is aarzelend om de

confrontatie op te zoeken• Doet vaak het werk van anderen• Regelt dingen: maakt planning en taakverdeling


25

Plichtsgetrouwe samenwerkerVoorkeuren

Docent• Persoonlijke betrokkenheid• Alle stof uitgebreid behandelen,

goed uitleggen• Vragen serieus en uitgebreid

beantwoorden• Veel feedback/begeleiding geven

Regels• Houdt van persoonlijke sfeer

(niet te anoniem)• Voldoende orde, maar het

moet ook gezellig zijn• Verplichte aanwezigheid niet

vervelend


SLB-er• Veel contact,

regelmatig gesprekken• Persoonlijk betrokken• Veel bevestiging dat

hij/zij goed bezig is

Werkvormen• Veel contacturen, begeleiding en feedbackmomenten• Werken in kleine groepen • Veel oefenmomenten, veel structuur• Groepswerk is fijn, want dan niet in je eentje

verantwoordelijk• Duidelijk omlijnde opdrachten: wat wordt er

verwacht?• Liever opdrachten dan tentamens (want tentamens

zorgen voor hogere prestatiedruk)

Hebben er moeite mee als meer aan hen wordt overgelaten, “Is het zo goed?”, “klopt de cursuswijzer wel?”; “ Is het goed als ik het voor de zekerheid ook hardcopy inlever?” ; “Heeft u het wel ontvangen”; Geen inhoudelijke vragen maar over het proces en “Is het goed zo?” Boos worden als iets niet helemaal duidelijk is.

“Hoe gaat het mevrouw?”, je wordt er als docent blij van, hebt gunaspect voor ze, maar de inhoud lijdt eronder, kunnen zich een onvoldoende aantrekken;Complimenten blijven geven, anders gedemotiveerd.


26

Plichtsgetrouwe samenwerkerIdeale school voor de beste resultaten

Werkvormen• Veel teamwerk• Veel oefenmomenten• Actieve toetsen (bijv. opdrachten ipv mc-tentamens)• Groepswerk structureren (bijv. verplichte projecturen

onder begeleiding van docent)• Werkgroepen, liever geen hoorcolleges

Begeleiding• Veel begeleiding en feedback• Veel aandacht voor proces in

groepswerk (meelifters aanpakken)

• Stof uitgebreid behandelen, vragen uitgebreid beantwoorden


• Docent = begeleider• Veel contacturen• Omgeving die het zelfvertrouwen bevordert• Verplichte aanwezigheid is mogelijk

27

Teams samenstellen en begeleiden


Doelloze opportunist

Gedreven Zelfontplooier




28

Houding en gedrag





Doen alle opdrachten liever zelf, dan gebeurt

het tenminste goed.

Werken graag samen omdat het dan minder werk is en omdat het

leuk is, meeeliften

Grote inzet, werken graag

samen voor een beter resultaat.

Werken samen omdat het dan minder werk is.



29

Passende didactiek





Uitdagen, activeren, duidelijke regels en afspraken

Structuur, regels,

afspraken, helpen

plannen, deadlines

Begeleiden en

bevestigen

Inspireren, vrijheid geven




30

Teams samenstellen

• Studenten maken zelf hun ambitie en werkwijze kenbaar – docent hanteert studenttype uit enquête?

• Studenten kiezen teamleden – docent stelt teams samen?

• Homogene teams of heterogene teams?• Studenten tekenen een samenwerkings-

contract


31

Contract over ambitie en werkwijze





Ik ga voor een voldoende.

Ik verdeel graag de taken en werk dan liefst alleen aan de opdrachten.

Ik ga voor een voldoende.

Ik vind het leuk om op school met andere teamleden samen te werken.

Ik ga voor een goed resultaat

Om dat te bereiken werk ik zoveel mogelijk mee aan alle opdrachten.

Ik ga me inzetten voor een goed resultaat.

Ik vind het belangrijk om met anderen samen te werken voor een goed resultaat .





32

Monitoren studiesucces

vragenlijst

Effecten interventie

op studiesucces

per studenttype

Learning analytics

Studiesuccesper

studenttype

Studenttypen

Interventie

33

Onder de Plichtsgetrouwe samenwerkers en Gedreven

zelfontplooiers relatief veel vrouwen(overall = 30%)

Relatief veel MBO-ers bij de Plichtsgetrouwe

samenwerkers.


Achtergrondkenmerken


Calculeren-de

consument

Doelloze opportu-

nist

Plichtsge-trouwe samen-werker

Gedreven Zelfont-plooier

Onder de Plichtsgetrouwe samenwerkers en Gedreven

zelfontplooiers relatief veel oudere studenten

34

Studiesucces


Minimaal 71% aanwezigheid is

verplicht

Gemiddeld cijfer

verschilt nauwelijks

Doelloze opportunist is zorgeloos

Calculeren-de

consument

Doelloze opportu-

nist

Plichtsge-trouwe samen-werker

Gedreven Zelfont-plooier


hoogste presentie



35

Vragen en discussie• Context sensitief• State versus trait• Privacy & ethiek• Matching/adviesgesprek• Klassenmanagement• Onderwijs optimaliseren voor alle

studenttypen versus een selectie (profilering: business school, ondernemerschap)


Wat doet de SIG Learning Analytics?• Kennis delen: het uitwisselen van informatie, nieuws en best practices. • Kennis bundelen: bij elkaar brengen van experts, docenten, studenten en

andere belangstellenden.• Kennis genereren: samen nieuwe inzichten ontwikkelen op bijeenkomsten en

in focusgroepen. • Waar vindt u de SIG Learning Analytics?• SURFspace: een online platform met nieuws, blogs en literatuur over learning

analytics: www.surfspace.nl/learninganalytics • Bijeenkomsten: de SIG Learning Analytics organiseert regelmatig

bijeenkomsten, bijvoorbeeld bij SURFacademy, het professionaliseringsprogramma van SURF.

SIG Learning Analytics

http://www.surfspace.nl/learninganalytics

Werken met studentpersona's voor succesvoller studeren - Martin de Boer, Anne-Lise Kamphuis - OWD14

Education

Transcript of Werken met studentpersona's voor succesvoller studeren - Martin de Boer, Anne-Lise Kamphuis - OWD14