Welstandsnota Gemeente Zandvoort Concept, 08-2017...nier moeten worden bekeken. De...

Welstandsnota Gemeente Zandvoort

Concept, 08-2017 2017

3Welstandsnota Gemeente Zandvoort


Inhoudsopgave

Inleiding en Gebruik

1 Inleiding

2 Beleid

3 Methodieken

Deel A - Algemene Criteria

4 Algemene Welstandscriteria

5 Criteria voor de Sneltoets

6 Objectgerichte Criteria

Deel B - Gebiedsgerichte Criteria

7 Bijzonder Welstandsniveau

8 Regulier Welstandsniveau

Bijlagen

9

12

16

25

31

57

79

111

134

Inleiding enGebruik

8

Stroomschema Welstandsnota

Voor vergunningplichtige bouwwerken bij en wij-zigingen van bestaande panden zijn in hoofdstuk 5 ‘Sneltoets voor veel voorkomende kleine bouwplan-nen’ eenvoudige criteria opgenomen, waarmee snel uitsluitsel te geven is binnen welke grenzen het plan in ieder geval aan redelijke eisen van welstand vol-doet. Plannen die niet passen binnen de criteria in dit hoofdstuk zijn niet per definitie in strijd met rede-lijke eisen van welstand. Of ze alsnog voldoen, wordt bezien aan de hand van bijvoorbeeld de gebiedscrite-ria of de algemene criteria.

Sommige soorten bouwwerken zijn objecten met een eigen karakter en specifieke eigenschappen. Hier is een beoordeling in relatie tot de omgeving minder op zijn plaats. Deze bouwwerken hebben eigen criteria, welke zijn opgenomen in hoofdstuk 6.

Ja

JaNee

Nee

Nee

Betreft uw plan een vergunningplichtig bouwwerk?

EEN CULTUURHISTORISCHGEBOUW

- monument- beeldbepalend object- karakteristiek object

EEN KLEIN PLAN:

- aan- uit- of bijgebouw- dakkapel- kozijnwijziging- erfafscheiding- rolhek of -luik

EEN OBJECT- woonwagen- veranda- dakopbouw- reclame- zonnepaneel of -collector

EEN REGULIER(VER)BOUWPLAN

Gebiedsgerichte criteria zijn hier van toepassing. Plannen worden getoetst aan de criteria die voor de betreffende wijk gelden.

Cultuurhistorische bebouwing wordt extra zorgvuldig getoetst. Hier is naast een welstandsadvies een monumentenadvies vereist. De comissie zal in haar beoordeling ook de redegevende omschrijving van dit pand betrekken en beoordelen volgens de erfgeodverordening. De commissie blijft aanvragen op overige criteria toetsen; de rest van dit stroomschema dient ook doorge-lopen te worden.

Nee; sommige toevoegingen zijn vergunningsvrij en hoeven niet door welstand te worden beoordeeld. Doe de vergunningen-check op www.omgevingsloket.nl

H5

H6

H7-8


Redelijke eisen van welstand

Iedereen wil prettig wonen, winkelen, werken of wandelen. Mensen moeten hun leefomgeving optimaal kunnen gebruiken en het geheel moet duurzaam en veilig zijn. Bovendien wil men er ook nog eens van kunnen genieten. Het oog wil ook wat. Een mooie buurt verhoogt de waarde van de individuele woningen. De gemeente is van mening dat mensen allereerst zelf verantwoordelijk zijn voor hun woning, hun tuin en hun straat. Maar waar mensen samenleven zijn afspraken nodig. Precies zo is het met welstandstoe-zicht. De gevels van gebouwen en andere bouwwerken vormen samen met de openbare ruimte de dage-lijkse leefomgeving van de mensen in Zandvoort.

Iedere Zandvoorter heeft behoefte aan openheid en duidelijkheid rondom de welstandsbeoordeling. Als een inwoner van Zandvoort een bouwplan heeft waarvoor een vergunning nodig is, dan wordt dit plan getoetst aan redelijke eisen van welstand door middel van de welstandsnota. Voor het in behandeling nemen van een omgevingsvergunning om te bouwen is de aanvrager de gemeente leges verschuldigd. De hoogte van de legesbedragen zijn terug te vinden in de gemeentelijke legesverordening die te vinden is op de website www.zandvoort.nl. Iemand met een bouwvoornemen wil vooraf weten welke aspecten een rol spelen bij de welstandsbeoordeling en binnen welke kaders die beoordeling zich afspeelt. Het gemeentebestuur van Zandvoort geeft daarvoor criteria door middel van deze welstandsnota. Hierdoor kan iedereen opzoeken welke welstandscriteria bij de welstandsbeoordeling een rol spelen. De wel-standscriteria zijn duidelijk geformuleerd en afgeleid van de bestaande omgeving. Het uitgangspunt is dat iedereen de waardevolle karakteristieken van zijn eigen buurt kan herkennen. Bij het ontwerpen van nieuwe gebouwen of aanpassingen van bestaande bouwwerken moet daarmee rekening worden gehou-den. Wie heel afwijkende ideeën of wensen heeft, kan al vroeg in het ontwerpproces in overleg treden met de gemeente zodat snel duidelijk is of die plannen kans van slagen hebben.

Het welstandsbeleid is opgesteld vanuit de overtuiging dat de lokale overheid het belang van een aantrek-kelijke gebouwde omgeving dient te behartigen. De gevels van gebouwen en andere bouwwerken vormen samen de dagelijkse leefomgeving van de mensen in Zandvoort. Dat betekent dat de verschijningsvorm van een bouwwerk geen zaak is van de eigenaar alleen; elke voorbijganger wordt ermee geconfronteerd, of hij nu wil of niet. Een aantrekkelijke, goed verzorgde omgeving verhoogt bovendien de waarde van het onroerend goed en versterkt het vestigingsklimaat.

Het doel van het welstandstoezicht is om, in alle openheid, een bijdrage te leveren aan de schoonheid en de aantrekkelijkheid van Zandvoort. Door het opstellen van welstandsbeleid kan de gemeente opdracht-gevers en ontwerpers in een vroeg stadium informeren over de criteria die bij de welstandsbeoordeling een rol spelen.

De commissie voor welstand en monumenten

Burgemeester en wethouders vragen bij de meeste bouwplannen een deskundig en onafhankelijk advies van de commissie voor welstand en monumenten. Het advies van de welstandscommissie is uiteindelijk één van de aspecten die een rol spelen bij de beslissing van burgemeester en wethouders om een omge-vingsvergunning al dan niet te verlenen. Het welstandsadvies is gebonden aan vastgestelde welstands-criteria. De gemeenteraad stelt met de welstandsnota vast waar de commissie op moet letten bij de beoordeling.

Inleiding1

10

De Welstandsnota

De welstandsnota is geschreven om te worden gebruikt. De initiatiefnemer van een bouwplan moet er in kunnen vinden welke eisen worden gesteld. Ambtenaren moeten kleine plannen kunnen beoordelen. De commissie moet op basis van de beschrijvingen en criteria plannen van een onderbouwd advies kunnen voorzien. Er zijn allerlei soorten plannen, die afhankelijk van hun maat en omgeving op een andere ma-nier moeten worden bekeken. De beoordelingscriteria zijn in grote lijnen geordend naar de mate waarin een plan van invloed is op zijn omgeving en de eigenschappen van deze omgeving.

Wijzigingen t.o.v. de Welstandsnota uit 2004

Deze nota is een ‘update’ van de nota uit 2004. D.w.z. dat die nota als basismateriaal is gebruikt en op verschillende onderdelen is aangepast. Deze onderdelen zijn:

- Opbouw van de nota; de nota is meer toegeschreven naar de aanvrager toe. De volgorde dan behandelde zaken is zo gedaan dat ze aansluiten op het stroomdiagram dat als basis dient. De aanvrager kan makkelijker afleiden wat voor zijn of haar plan de relevante zaken zijn die voor dat plan gelden.

- De structuurvisie “Parel aan Zee+” uit 2009 heeft voor enkele beleidswijzigingen gezorgd die zijn meegenomen. Zo zijn de hierin verwoorde ambities per deelgebied meegenomen en zijn de bijzondere aandachtsgebieden aangepast op de aandachtsgebieden uit deze visie. Dit houdt in dat de gebieden waar ‘bijzonder’ en ‘regulier’ welstandsniveau geldt in bescheiden mate zijn verschoven.

- De welstandscriteria voor strandbebouwing was in 2008 vastgesteld als los document. Dit document is nu in de nota opgenomen.

- De gebiedsbeschrijvingen zijn gedeeltelijk herzien op plekken waar het aanzicht van het dorp in de afgelopen 12 jaar is veranderd door nieuwbouwinitiatieven. Ook zijn waar nodig de welstandscriteria anders geformuleerd of geactualiseerd.

- nieuwe wet en regelgeving is verwerkt; Sinds 2012 is de WABO van toepassing. dit heeft gevolgen voor de aanvraag van een vergunning. In de eerste plaats zijn veel technische termen gewijzigd maar ook is er is meer vergunningvrij mogelijk sinds de invoering van de WABO en is de regulering hiervan aangepast. Een aantal beperkende regels zijn hierdoor geschrapt uit de welstandsnota.

- Voor objecten die voorheen nog niet erg gangbaar waren, zoals zonnepanelen, zijn criteria geschreven.


Inleiding

12

Bouwplannen moeten voldoen aan voorwaarden. Met het ruimtelijk kwaliteitsbeleid legt de gemeente vast op welke manier bouwplannen in het grote geheel passen. Ze vormen samen een toetsingskader. Welstandsbeleid is eigenlijk de ‘finishing touch’ van het ruimtelijk beleid: het ligt in het verlengde van bestemmingsplannen en andere ruimtelijke beleidsstukken.

Er wordt gewerkt met een reeks samenhangende instrumenten. Sommige zijn heel concreet en thema-gericht zoals een bestemmingsplan en andere eerder overkoepelend, zoals een structuurvisie. Deze wel-standsnota en de toetsing van bouwplannen aan deze nota is één van die instrumenten. De voorschriften voor ruimtelijke kwaliteit zijn niet overal dezelfde. Zo kunnen de welstandscriteria variëren, bijvoor-beeld van licht en wendbaar in sommige transformatiegebieden tot sterk en dominant waar cultureel erfgoed in het geding is.

In de volgende paragrafen wordt op hoofdlijnen de samenhang tussen welstand en een aantal andere beleidsinstrumenten beschreven: de structuurvisie, bestemmingsplannen en de regels voor kunst en re-clame in de openbare ruimte.

2.1 Ruimtelijk beleid

De Structuurvisie

De (ruimtelijke) visie op ontwikkelingen en mogelijkheden van Zandvoort is vastgelegd in de Structuur-visie 2025 met Toekomstvisie 2040 “Parel aan Zee +”. In dit plan geeft de gemeente wat haar ambities voor de komende jaren zijn en hoe zij hier naar toe werkt. Op hoofdlijnen is hierin het ruimtelijk kwa-liteitsbeleid aangegeven. Het biedt een kader voor de ruimtelijk economische mogelijkheden en geeft randvoorwaarden voor ruimtelijke ontwikkelingen. In 7 ambities wordt het beleid voor de toekomst verwoord. Eén van de ambities is “authentiek en klein-schalig”. Zandvoort kiest ervoor zorgvuldig om te gaan met haar geschiedenis. Zij hecht waarde aan haar historie en onderscheidende bebouwing. Het beleid is gericht op behoud en versterking van de beeld-kwaliteit, met name in de meest openbare gebieden; het centrum en de boulevard. In het centrum is het beleid gericht op het behoud van het historische en het karakteristieke. Op de boulevard wordt gezocht naar een nieuwe “grandeur”.

Ruimtelijk kwaliteitsbeleid2

De structuurvisie“Parel aan Zee +”


De structuurvisie dient als “moederplan” voor al het Zandvoortse beleid, dus ook voor de wel-standsnota. Zo is de structuurvisie leidend over de inhoud van de nota, het bepaald welke gebieden speciale aandacht nodig hebben en schrijft tevens voor welke aspecten belangrijk zijn en waar de ambities voor welstandsniveau liggen. Praktisch worden ook zaken als de gebiedsindeling van de structuurvisie aangehouden.

Bestemmingsplannen

Zowel bestemmingsplannen als welstandsnota’s doen uitspraken over de ruimtelijke kwaliteit bin-nen een gemeente. Het bestemmingsplan geeft de primaire voorschriften: het regelt dat er een bouwwerk met een bepaalde functie en van een bepaalde omvang op een locatie mag komen. Aanvullend op het bestemmingsplan geeft de welstandsnota aanwijzingen voor het uiterlijk van een bouwwerk. Dit zijn de secundaire voorschriften, bijvoorbeeld voor de exacte plaats van een bouw-werk of van welke materialen iets gemaakt moet worden. Welstand mag de bouwmogelijkheden die het bestemmingsplan toestaat niet onmogelijk maken, maar bij de welstandsbeoordeling mag wel een relatie worden gelegd met de planologische aspecten.

In een situatie waarin een bouwplan niet de volledige ruimte van het bestemmingsplan gebruikt, maar wel binnen het bestemmingsplan past, kan een negatief welstandsadvies worden gegeven als de gekozen stedenbouwkundige of architectonische oplossing te sterk afbreuk doet aan de ruimte-lijke beleving van het betreffende gebied. Uiteraard moet in zo’n geval de welstandsnota daartoe de argumentatie leveren.

Beeldkwaliteitsplannen

Zandvoort gebruikt regelmatig beeldkwaliteitplannen om te sturen op de kwaliteit van nieuwe ont-wikkelingen. Het kan zo zijn dat bij een grote nieuwe ontwikkeling en nieuwe ’sfeer’ wordt gescha-pen met geheel eigen architeconische uitgangspunten. Dit plan fungeert dan als toetsingskader voor plannen op de te ontwikkelen locaties.

De welstandscommissie beoordeelt een gebouw ook op basis van dit beeldkwaliteitsplan. De criteria uit het beeldkwaliteitsplan kunnen zo worden gezien als een aanvulling op de criteria uit deze nota. Uitleg over hoe deze procedure werkt is te vinden in hoofdstuk 3.5, “Welstandscriteria bij (her)ontwikkelingsprojecten.

2.2 Erfgoedbeleid

Monumenten en beeldbepalende panden

Op grond van de Monumentenwet heeft de gemeente een belangrijke taak bij de bescherming en instandhouding van rijks- en gemeentelijke monumenten. Zandvoort heeft 13 rijksmonumenten en op de gemeentelijke monumentenlijst staan circa 225 adressen verdeeld over ongeveer 129 bouw-kundige eenheden. Monumentenzorg richt zich in eerste instantie op het behouden, beschermen en/of kwalitatief verbeteren van monumenten.

De commissie voor Welstand en Monumenten kan vanwege de combinatie van toetsen aan welstand en de monumentenzorg zo goed mogelijk advies uitbrengen. Voordat de commissie Welstand en Monumenten haar advies uitbrengt zal zij informatie vragen over de architectuurhistorie van het

Ruimtelijk kwaliteitsbeleid

14

pand. De beschrijvingen van de monumentale objecten maken duidelijk waarom het gebouw is aange-wezen als beschermd monument. De advisering van de commissie zal zich concentreren op die waarden.

Tevens is de in de structuurvisie vastgestelde ambitie “authentiek en kleinschalig” verder uitgewerkt in de de rapporten van onderzoeksbureau SteenhuisMeurs m.b.t. het Centrum, de wijk Kostverloren en Zandvoort Zuid. Deze rapporten maken onderdeel uit van de ter plekke geldende bestemmingsplannen en geven aan dat bij 157 panden extra aandacht voor de beeldbepalende of karakteristieke waarde is gewenst.

Historische geografie

Historische geografie is een aspect van de cultuurhistorie dat nog niet zo lang onder de aandacht is ge-komen. Naar aanleiding van de beschrijving van de ontwikkelingsgeschiedenis kunnen historisch-geogra-fische elementen en structuren worden onderscheiden. De voor Zandvoort belangrijkste historisch geo-grafische waarden zijn aangegeven op de Informatiekaart Landschap en Cultuurhistorie van de provincie Noord-Holland. Op deze kaart zijn bijvoorbeeld de Amsterdamse Waterleidingduinen aangegeven als van zeer hoge waarde.

Wegenpatronen en nederzettingspatronen zijn niet aangegeven op de provinciale kaart maar op lokaal niveau zijn dit zodanig belangrijke historisch-geografische van waarde dat ze opgenomen zijn in de his-torisch-morfologische atlas van Zandvoort uit 2011. Bij toekomstige initiatieven moet rekening worden gehouden met deze cultuurhistorische waarden die laag over laag tot stand zijn gekomen. Soms zijn deze nog goed zichtbaar zijn, zoals het oude wegenpatroon in het centrum van Zandvoort en soms ze nauwe-lijks terug te vinden, bijvoorbeeld de ondergestoven bunkers in de Amsterdamse Waterleidingduinen. De atlas is in deze nota opgenomen en heeft gediend als ondergrond voor de gebiedsgerichte criteria. Voor welstandsbeoordeling kan de atlas als achtergronddocument worden gebruikt.

Overzichtskaart uit de historisch-morfologische atlas


2.3 Openbare ruimte, landschap, beeldende kunst

Openbare ruimte

Wat betreft openbare ruimte wordt door de gemeente met behulp van de Nota openbare Ruimte beleid gevoerd. Inmiddels is Deel A hiervan in 2013 vastgesteld, deel B is in voorbereiding, een meer gedetailleerde uitwerking van het geheel. Deze nota is ook uitgegaan van de structuurvisie, waarbij middels “Het visitekaartje” de gebieden zijn bepaald waar de nota onderscheid maakt in “bijzondere” en “reguliere” aandacht en investeringen. Deze onderverdeling komt logischerwijs ook grotendeels overeen met de indeling in deze nota.

Landschap

Voor het buitengebied van Zandvoort is speciale aandacht. De Waterleidingduinen vormen het grootste deel van het buitengebied, en zijn benoemd tot beschermd natuurgebied. Hierdoor zijn ontwikkelingen nauwelijks mogelijk. Het zelfde geldt voor het Nationaal Park Zuid Kennemerland, ten noorden van het dorp. Ook De Zeereep is een voor Zandvoort zeer belangrijk en beeldbepalend stukje buitengebied. Hier wordt wel intensief gebruik van gemaakt omdat Zandvoort de belang-rijkste badplaats van de regio amsterdam is. Al dan niet permanente bebouwing vraagt hier om speciale aandacht.

Beeldende kunst

Onderdeel van de Zandvoortse identiteit is de kunstzinnigheid van het dorp. In Zandvoort zijn verschillende kunstenaars gevestigd, het dorp heeft een actieve kunstenaarsvereniging en houdt verschillende evenementen op het gebied van (klein)kunst. De Nota Openbare Ruimte zet in op een kunst en cultuurroute waarbij kunst gekoppeld wordt aan de cultuurhistorie van het dorp. De exacte ligging van de route zal uitgewerkt worden met kunstenaars uit het dorp en vastgelegd worden in deel B van de Nota Openbare Ruimte.

Ruimtelijk kwaliteitsbeleid

Overzichtskaart uit de nota openbare ruimte

16

Methodieken3

Dit hoofdstuk luidt het praktische gedeelte van deze welstandsnota in, dat antwoord geeft op de vol-gende vraag: als ik wil bouwen in Zandvoort, aan welke redelijke eisen van welstand moet dat dan vol-doen? Hieronder volgt stap voor stap een toelichting op de verschillende criteria die in Zandvoort worden gehanteerd. Het stroomschema op de volgende pagina biedt een handvat voor de gebruiker: hier staat welke criteria voor welke bouwwerken gelden. In de volgende hoofdstukken staat per bouwwerk of object uitgebreid beschreven wat die criteria inhouden en hoe ze worden toegepast. Tot slot bevat dit hoofdstuk ook de beschrijving van een aantal algemene criteria, die ook een rol kunnen spelen bij de beoordeling van bouwplannen.

3.2 Monumenten

Bij de toetsing van bouwwerkzaamheden aan of bij monumenten wordt de redengevende omschrij-ving van een pand gebruikt om te bepalen wat belangrijke criteria zijn om aan te toetsen. Voor ieder monument is bij de gemeente een redengevende monumentbeschrijving aanwezig, waarin het object en haar specifieke kwaliteiten wordt beschreven. De redengevende omschrijving is de basis voor plaatsing van een object op de gemeentelijke monumentenlijst. De omschrijving bevat een vermelding van de si-tuering van het pand en de beschrijving van de architectuurhistorische, stedenbouwkundige en cultuur-historische waarden voor het specifieke object. De redengevende omschrijving kunt u bij de gemeente inzien.

Karakteristieke en beeldbepalende panden hebben een bijzonder welstandsniveau en worden door de welstandscommissie beoordeeld aan de hand van de bijzondere objecten gebiedsgerichte criteria. In enkele gevallen is er voor dergelijke panden een redengevende omschrijving bij de gemeente bekend. Deze zal dan als extra leidraad worden gehanteerd bij de toetsing aan redelijke eisen van welstand.

De gemeente heeft de informatie over of uw bouwwerk een monument, beeldbepalend of karakteristiek pand betreft. Als u zeker wilt weten kunt u hier navraag bij doen bij de gemeente. De monumentenlijst en lijsten voor beeldbepalende en karakteristieke panden zijn beschikbaar op de gemeentelijke web-site.

Bij monumenten blijven naast de zorgvuldige toetsing de sneltoets-, objecten gebiedsgerichte criteria gelden en zullen daarom ook megewogen worden in de beoordeling.

3.1 Vergunningsvrij bouwen

Sommige bouwwerken zijn vergunningvrij en hoeven niet te worden getoetst op welstandsaspecten. Welke bouwwerken dit zijn en op welke plekken dit het geval is wordt bepaald door de wet. Meer infor-matie kunt u vinden bij de rijksoverheid.

Om te bepalen of voor het bouwwerk dat u wilt bouwen wel of niet een vergunning nodig is kunt u ge-bruik maken van de vergunningencheck op de website www.omgevingsloket.nl

Neem bij twijfel of vragen contact op met de gemeente of de Omgevingsdienst IJmond via de algemene nummers of via de websites www.zandvoort.nl of www.odijmond.nl


Voor vergunningplichtige bouwwerken bij en wij-zigingen van bestaande panden zijn in hoofdstuk 5 ‘Sneltoets voor veel voorkomende kleine bouwplan-nen’ eenvoudige criteria opgenomen, waarmee snel uitsluitsel te geven is binnen welke grenzen het plan in ieder geval aan redelijke eisen van welstand vol-doet. Plannen die niet passen binnen de criteria in dit hoofdstuk zijn niet per definitie in strijd met rede-lijke eisen van welstand. Of ze alsnog voldoen, wordt bezien aan de hand van bijvoorbeeld de gebiedscrite-ria of de algemene criteria.

Sommige soorten bouwwerken zijn objecten met een eigen karakter en specifieke eigenschappen. Hier is een beoordeling in relatie tot de omgeving minder op zijn plaats. Deze bouwwerken hebben eigen criteria, welke zijn opgenomen in hoofdstuk 6.

Stroomschema Welstandsnota

Ja

JaNee

Nee

Nee

Betreft uw plan een vergunningplichtig bouwwerk?

EEN CULTUURHISTORISCHGEBOUW

- monument- beeldbepalend object- karakteristiek object

EEN KLEIN PLAN:

- aan- uit- of bijgebouw- dakkapel- kozijnwijziging- erfafscheiding- rolhek of -luik

EEN OBJECT- woonwagen- veranda- dakopbouw- reclame- zonnepaneel of -collector

EEN REGULIER(VER)BOUWPLAN

Gebiedsgerichte criteria zijn hier van toepassing. Plannen worden getoetst aan de criteria die voor de betreffende wijk gelden.

Cultuurhistorische bebouwing wordt extra zorgvuldig getoetst. Hier is naast een welstandsadvies een monumentenadvies vereist. De comissie zal in haar beoordeling ook de redegevende omschrijving van dit pand betrekken en beoordelen volgens de erfgeodverordening. De commissie blijft aanvragen op overige criteria toetsen; de rest van het stroomschema dient ook doorge-lopen te worden.

Nee; sommige toevoegingen zijn vergunningsvrij en hoeven niet door welstand te worden beoordeeld. Doe de vergunningen-check op www.omgevingsloket.nl

H5

H6

H7-8

18

3.5 Welstandscriteria bij (her)ontwikkelingsprojecten

De welstandsnota bevat geen welstandscriteria voor grotere (her)ontwikkelingsprojecten die de bestaan-de ruimtelijke structuur en karakteristiek doorbreken. Dergelijke welstandscriteria kunnen namelijk niet worden opgesteld zonder dat er een concreet stedenbouwkundig plan aan ten grondslag ligt. Zodra een dergelijk (her)ontwikkelingsproject aan de orde is zal de gemeenteraad daarvoor de welstandscriteria moeten vaststellen in een beeldkwaliteitsplan.

Het opstellen van het beeldkwaliteitsplan wordt voortaan een vast onderdeel van de stedenbouwkundige planvoorbereiding. De criteria worden opgesteld door de stedenbouwkundige of de supervisor, in overleg met de commissie.

De gemeenteraad stelt het beeldkwaliteitsplan vervolgens vast ter aanvulling op de welstandsnota. De gemeenteraad kan dit delegeren aan een raadscommissie. Voor dergelijke aanvullingen op de welstands-nota geldt dat de inspraak wordt gekoppeld aan de reguliere inspraakregeling bij de stedenbouwkundige planvoorbereiding. De welstandscriteria moeten zijn vastgesteld voordat de planvorming van de concrete bouwplannen start en worden bekend gemaakt aan alle potentiële opdrachtgevers in het gebied.

3.4 Objectgerichte en gebiedsgerichte criteria

Zandvoort heeft een verdeling in gebieden, waarbij een plan wordt getoetst aan de in het betreffende gebied geldende criteria. Daarnaast zijn er universele bouwwerken die zo specifiek zijn dat ze, ongeacht het gebied waarin ze worden geplaatst, een eigen serie welstandscriteria vergen. Het gaat hierbij om dakopbouwen, woonwagens en reclame.

Als het plan geen object betreft dat in deze lijst voorkomt, dan gelden voor het plan de gebiedsgerichte criteria. Zandvoort is onderverdeeld in gebieden waarvoor criteria zijn opgesteld. Hierbij gaat het steeds om ‘relatieve’ welstandscriteria. De bouwplannen worden altijd aan de welstandscommissie voorgelegd, die bij de beoordeling de criteria interpreteert in het licht van het concrete bouwplan. Dit in tegenstel-ling tot de sneltoetscriteria voor de kleine bouwplannen, die vrijwel ‘absoluut’ zijn.

Hoofdstuk 6 bevat de objectgerichte criteria en hoofdstuk 7 en 8 omvatten de gebiedsgerichte criteria.

3.3 Sneltoets voor veel voorkomende plannen

Ten behoeve van de toetsing van de kleine bouwplannen zijn zogenaamde sneltoetscriteria geformuleerd. Het gaat hier om objectieve welstandscriteria die de plan-indiener vooraf zoveel mogelijk duidelijkheid dienen te geven. Wanneer een bouwplan aan de sneltoetscriteria voldoet kan de omgevingsvergunning binnen zeer korte termijn worden verleend.

Er worden sneltoetscriteria gegeven voor bijbehorende bouwwerken waaronder de aan- en uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen vallen, voor kozijnen gevelwijzigingen, dakkapellen, erfafscheidingen en rolhekken en (rol)luiken.

Bouwplannen die aan deze criteria voldoen worden in principe niet aan de commissie voorgelegd maar beoordeeld door een ambtenaar van het bouwtoezicht, die daartoe door burgemeester en wethouders is gemandateerd. Wanneer een bouwplan niet aan de sneltoetscriteria voldoet of wanneer er sprake is van een bijzondere situatie, waarbij twijfel bestaat aan de toepasbaarheid van deze criteria, kan het bouwplan alsnog aan de commissie worden voorgelegd. De commissie maakt in dergelijke gevallen tevens gebruik van de gebiedsgerichte, de objectgerichte en de algemene welstandscriteria. Van zo’n bijzondere situatie is in ieder geval sprake bij de aangewezen monumenten en karakteristieke panden.

De sneltoetscriteria zijn te vinden in hoofdstuk 5.


3.6 Welstandsniveaus

Voor elk gebied of object is een welstandsniveau vastgesteld. In de neder-landse praktijk zijn vier welstandsniveaus mogelijk:

1) het door het Rijk aangewezen beschermde stads- of dorpsgezicht; het strengst mogelijk welstandsregime,2) het bijzondere welstandsgebied waar extra inspanning ten behoeve van de ruimtelijke kwaliteit gewenst is, 3) het reguliere welstandsgebied waar de basiskwaliteit moet worden gehandhaafd,4) het welstandsvrije gebied.

Zandvoort kent geen door het Rijk aangewezen Beschermd stads- of dorpsge-zicht. Dit welstandsniveau is dan ook niet van toepassing.

Welstandsvrije gebieden zijn gebieden waar de gemeente geen eisen stelt aan het uiterlijk van een gebouw en kan een omgevingsvergunning niet worden geweigerd vanwege de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw. In Zand-voort zijn deze gebieden niet aanwezig, omdat de gemeente van mening is dat het altijd mogelijk moet zijn om een vergunningplichtig bouwwerk te toetsen aan redelijke eisen van welstand; iedere buurt in Zandvoort heeft een typische kwaliteit en er is altijd een zeker basisniveau van kwaliteit gewenst.

De Bijzondere welstandsgebieden zijn op een kaart aangegeven en worden als eerste behandeld. Het gaat hierbij om de gebieden waar extra aandacht voor de ruimtelijke kwaliteit wenselijk is, en waar de gemeente ook aanvul-lende beleidsinstrumenten inzet of kan gaan inzetten. Elke ontwikkeling dient bij de dragen aan het verhogen van de kwaliteit van het geheel. Het welstand-stoezicht is hier gericht op het handhaven en/of versterken van de bestaande en/of gewenste kwaliteit.

De overige gebieden zijn van Regulier welstandsniveau. Het reguliere wel-standstoezicht is gericht op het handhaven van de basiskwaliteit van de ge-bieden. Hiervoor zijn echter wel wijkgerichte criteria van toepassing, die al-gemeen minder streng van aard zijn maar wel de basiskwaliteiten van deze gebieden beschrijven. Ook in deze gebieden is een zekere kwaliteitseis van toepassing.

Voor de indeling van de gebiedgerichte criteria in bijzondere en reguliere wel-standsniveau’s is de structuurvisie “Parel aan zee+” uit 2010 als basis genomen. De plekken met bijzonder welstandsniveau worden als eerste omschreven. Het betreft een aantal afgekaderde gebieden, maar ook enkele straten of andere lijnvormige elementen. Bij deze straten is de bebouwing die aan deze straat gelegen, of duidelijk georiënteerd op deze straat, van het bijzondere wel-standsniveau en dient men zich aan de criteria van het bijbehorende niveau te houden. De rest van de wijk achter deze straat kan van regulier niveau zijn.

Deze indeling staat beschreven bij hoofstukken 7 en 8 van deze nota en is te vinden op pagina 74.

Beschermd dorps-of stadsgezicht

Bijzonder welstandsniveau

Regulier welstandsniveau

Welstandsvrij gebied

Methodieken

1

2

3

4

20

3.7 Methodiek welstandscriteria

De welstandscriteria geven aan welke aspecten van belang zijn om een bouwwerk of inrichting in zijn omgeving te laten passen. Daarnaast geven ze ook mogelijkheden aan om tegemoet te komen aan de huidige eisen en wensen, zonder afbreuk te doen aan de gewenste kwaliteit. Voor het opstellen van criteria, richtlijnen en uitgangspunten spelen het bestaand beleid, de huidige context, de gewenste si-tuatie en het welstandsniveau van een gebied een belangrijke rol. Bij het formuleren van criteria dient rekening te worden gehouden met de hardheid van de criteria. Strenge criteria bieden weinig ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en hebben een behoudende werking. Voor gebieden met een hoge, te behouden beeldkwaliteit zijn dwingende criteria geschikt. Sturende en adviserende welstandscriteria bieden meer flexibiliteit en ontwikkelingsvrijheid waarvan adviserende criteria de meeste speelruimte leveren.

De welstandscriteria kunnen beschouwd worden als ‘agenda’ voor de welstandscommissie waaraan re-guliere bouwaanvragen getoetst kunnen worden. Voldoet een bouwaanvraag niet aan één of meer wel-standscriteria dan kan op basis van argumentatie voortvloeiende uit het beoordelingskader een negatief welstandsoordeel gegeven worden. Daarnaast vormen de criteria discussiepunten waarmee de aanvrager een dialoog kan aangaan met de welstandscommissie. Naast een toetsende functie hebben de criteria ook een stimulerende werking. Door het vooraf aangeven van de belangrijkste beoordelingsaspecten en de gewenste kwaliteit in een gebied kan de aanvrager en/of ontwerper daarmee rekening houden en gestimuleerd worden. Bij het opstellen van de welstandscriteria kunnen een aantal beoordelingsaspecten behandeld worden. Indien een bepaald beoordelingsaspect niet behandeld is kan de welstandscommissie daar in principe niet op beoordelen.

De onderstaande beoordelingsaspecten worden toegepast:

Plaatsing:In de deze categorie komt de situering van een gebouw aan de orde. De positie van het gebouw/bouw-werk in relatie tot de belendingen, stedenbouwkundige opzet en de publieke ruimte. Onderdelen: verka-velingstype, positie onderling, afstand onderling, plaatsing op kavel, richting, herhaling/ritmiek.

Massa en vorm:Het gaat hier om de hoofdvorm en –massa van een gebouw in relatie tot of met de omgeving. In de ruim-telijke verschijningsvorm zijn de massa en de vorm van het gebouw het intermediair tussen stedenbouw-kundige en architectonische beeldaspecten. Onderdelen: opbouw hoofdmassa, profiel ruimte, samenstel-ling massa, kapvorm en –richting, relatieve omvang, vormbehandeling.

Gevelkarakteristiek: Het gaat hier om de verschijningsvorm en/of aanzichten van een gebouw. Naast de relatie met de om-geving wordt hier met name de karakteristiek van het gebouw als object beschreven en gewaardeerd. Onderdelen: bouwstijl/architectuurbeeld, gerichtheid en oriëntatie, geleding, indeling en ruimtelijke werking.

Detaillering, kleur en materiaal: Het gaat hier om de karakteristieken die invulling geven aan de verschijningsvorm van een gebouw. Ten opzicht van de hiervoor genoemde beoordelingsaspecten zijn deze aspecten bepaald niet ondergeschikt. Juist kleur en materiaal zijn zeer beeldbepalend voor de verschijningsvorm van een gebouw, straat en/of gebied. Onderdelen: materiaalgebruik, kleurtoon en toepassing, decoraties en ornamenten.


Methodieken

De welstandscriteria zijn gericht op het bereiken van een bepaalde mate aan afstemming van de hiervoor genoemde beoordelingsaspecten van een object op de bestaande of gewenste gebiedskarakteristiek. Afwijkingen dienen altijd een positieve bijdrage te leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van de omge-ving. Om de interpretatiemogelijkheden en prioriteitstelling van de beoordelingsaspecten in criteria te vertalen is gebruik gemaakt van termen als behouden, respecteren, nastreven/wensen en verplichten/uitsluiten. Bij deze methodiek is de term ‘behouden’ meer gericht op dwingend handhaven en ‘wensen’ meer als sturend ontwikkelen. Hierdoor wordt voor elk van belang zijnde kenmerk of eigenschap aangegeven hoe men hiermee, in relatie tot de bestaande context, dient om te gaan. In deze termen zit uiteraard een bepaalde reikwijdte die alleen per situatie (bouwplan en context) nader geïnterpreteerd kan worden. Alleen in samenhang met alle onderdelen van een bouwplan kan de relevantie van afzonderlijke criteria bepaald worden. Voor de prioriteitstelling wordt gebruik gemaakt van de onderstaande termen:

Behouden: Handhaven in de zin van behouden van bestaande karakteristieken. Specifieke of beeldbepalende ken-merken van een gebied kan men hiermee waarborgen. Het gaat hier dan ook om het behouden van speci-fieke en vaak oorspronkelijke kenmerken bij nieuwbouw, renovatie of bij veranderingen en toevoegingen aan bestaande bouwwerken. Dit hoeft niet altijd te betekenen dat men nauwgezet dezelfde eigenschap-pen in zijn oorspronkelijke vorm in een ontwerp dient te verwerken, maar wel dat in belangrijke mate gestreefd dient te worden naar een gelijkende vormgeving. Kortom, de afwijkingsmogelijkheden ten opzichte van de bestaande context zijn beperkt.Voorbeeldcriterium: Behouden van het vrijstaande karakter van de bebouwing.

Respecteren: Respecteren in de zin van het vertalen of gebruik maken van bestaande, vaak beeldbepalende, beel-daspecten bij nieuwbouw, renovatie of bij veranderingen en toevoegingen aan bestaande bouwwerken. Het gaat hierbij om het respecteren of benaderen van bestaande beeldbepalende eigenschappen en ken-merken of een vertaling of bewerking ervan naar een meer eigentijdse vormentaal mits passend binnen de context. Hierin zit, met respect voor de bestaande context, meer vrijheid in bijvoorbeeld vormgeving, detaillering, profielen en kleuren/of materiaalgebruik.Voorbeeldcriterium: Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.

Nastreven of wensen: Veranderen in de zin van een gewenst beeldaspect mogelijk maken ten behoeve van verbetering van de bestaande of gewenste kwaliteit. Het gaat hierbij om het inzetten van ontwikkelingen ter verbetering van de bestaande beeldkwaliteit. Dit kan bereikt worden via de weg van de geleidelijkheid of via het toepassen van gericht beleid. Deze welstandscriteria zijn sturend van aard en de mate aan vrijheid om ze te interpreteren is relatief groot.Voorbeeldcriterium: Bij (vervangende) nieuwbouw moet worden gestreefd naar een hoogwaardig detailleringniveau.

Verplichten of uitsluiten: Veranderen in de zin van doelbewust vernieuwen door toevoegen van nieuwe beeldaspecten, herstel-len van gevormde verstoringen/aantastingen of het uitdrukkelijk afwijken van bestaande kenmerken of eigenschappen via een gericht beleid. Het gaat hier om het inzetten van een ontwikkeling ter verbete-ring van de bestaande kwaliteit. Het kan dus zo zijn dat bepaalde, niet passende, ongewenste of beeld-verstorende kenmerken en eigenschappen verplicht dienen te worden veranderd of expliciet worden uitgesloten. Ondanks de verruiming van de mogelijkheden, dient men met vernieuwing of afwijking altijd zorgvuldig om te gaan. De vrijheid is dus beperkt, maar door gewenste veranderingen zijn de mogelijk-heden voor vernieuwing ruimer.Voorbeeldcriterium: Bij toepassing van pleisterwerk moet de oorspronkelijke geveldetaillering zichtbaar blijven.

Deel A

Algemene Criteria

4 Algemene Welstandscriteria

26

4.1 Algemene Beoordelingskaders

De algemene welstandscriteria die in deze paragraaf worden genoemd richten zich op de zeggingskracht en het vakmanschap van het architectonisch ontwerp en zijn terug te voeren op vrij universele kwali-teitsprincipes. De algemene welstandscriteria zijn opgesteld in samenwerking met prof. ir Tj. Dijkstra en gebaseerd op de notitie ‘Architectonische kwaliteit, een notitie over architectuurbeleid’ die hij schreef als Rijksbouwmeester in 1985 en die in 2001 werd uitgegeven door 010 Uitgevers

De algemene welstandscriteria liggen (haast onzichtbaar) ten grondslag aan elke planbeoordeling omdat ze het uitgangspunt vormen voor de uitwerking van de gebiedsgerichte en objectgerichte welstandscri-teria. In de praktijk zullen die uitwerkingen meestal voldoende houvast bieden voor de planbeoordeling. In bijzondere situaties wanneer de gebiedsgerichte en de objectgerichte welstandscriteria ontoereikend zijn, kan het nodig zijn expliciet terug te grijpen op de algemene welstandscriteria.

Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een bouwplan (slaafs) is aangepast aan de gebiedsgerichte welstandscriteria, maar het bouwwerk zelf zo onder de maat blijft dat het op den duur zijn omgeving negatief zal beïnvloeden. Ook wanneer een bouwplan afwijkt van de bestaande of toekomstige omgeving maar door bijzondere schoonheid wél aan redelijke eisen van welstand voldoet, kan worden teruggegre-pen op de algemene welstandscriteria. De welstandscommissie kan in zo’n geval gemotiveerd afwijken van de gebiedsgerichte en objectgerichte welstandscriteria. In de praktijk betekent dit dat het betref-fende plan alleen op grond van de algemene welstandscriteria wordt beoordeeld en dat de bijzondere schoonheid van het plan met deze criteria overtuigend kan worden aangetoond. Het niveau van ‘redelijke eisen van welstand’ ligt dan uiteraard hoog, het is immers redelijk dat er hogere eisen worden gesteld aan de zeggingskracht en het architectonisch vakmanschap naarmate een bouwwerk zich sterker van zijn omgeving onderscheidt.

- Relatie tussen vorm, gebruik en constructie

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat de verschij-ningsvorm een relatie heeft met het gebruik ervan en de wijze waarop het gemaakt is, terwijl de vorm-geving daarnaast ook zijn eigen samenhang en logica heeft.

Een bouwwerk wordt primair gemaakt om te worden gebruikt. Hoewel het welstandstoezicht slechts is gericht op de uiterlijke verschijningsvorm, kan de vorm van het bouwwerk niet los worden gedacht van de eisen vanuit het gebruik en de mogelijkheden die materialen en technieken bieden om een doelma-tige constructie te maken. Gebruik en constructie staan aan de wieg van iedere vorm. Daarmee is nog niet gezegd dat de vorm altijd ondergeschikt is aan het gebruik of de constructie. Ook wanneer andere aspecten dan gebruik en constructie de vorm tijdens het ontwerpproces gaan domineren, mag worden verwacht dat de uiteindelijke verschijningsvorm een begrijpelijke relatie houdt met zijn oorspronkelijke verschijningsvorm. Daarmee is tegelijk gezegd dat de verschijningsvorm méér is dan een rechtstreekse optelsom van gebruik en constructie. Er zijn daarnaast andere factoren die hun invloed kunnen hebben zoals de omgeving en de associatieve betekenis van de vorm in de sociaal-culturele context. Maar als de vorm in tegenspraak is met het gebruik en de constructie dan verliest zij daarmee aan begrijpelijkheid en integriteit.

- Relatie tussen bouwwerk en omgeving

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat het een posi-tieve bijdrage levert aan de kwaliteit van de openbare (stedelijke of landschappelijke) ruimte. Daarbij worden hogere eisen gesteld naarmate de openbare betekenis van het bouwwerk of van de omgeving groter is.

Bij het oprichten van een gebouw is sprake van het afzonderen en in bezit nemen van een deel van de algemene ruimte voor particulier gebruik. Gevels en volumes vormen zowel de externe begrenzing van


de gebouwen als ook de wanden van de openbare ruimte die zij gezamenlijk bepalen. Het gebouw is een particulier object in een openbare context, het bestaansrecht van het gebouw ligt niet in het eigen functioneren alleen maar ook in de betekenis die het gebouw heeft in zijn stedelijke of landschappe-lijke omgeving. Ook van een gebouw dat contrasteert met zijn omgeving mag worden verwacht dat het zorgvuldig is ontworpen en de omgeving niet ontkent. Waar het om gaat is dat het gebouw een positieve bijdrage levert aan de kwaliteit van de omgeving en de te verwachten ontwikkeling daarvan. Over de wijze waarop dat bij voorkeur zou moeten gebeuren kunnen de gebiedsgerichte welstandscrite-ria duidelijkheid verschaffen.

- Betekenissen van vormen in de sociaal-culturele context

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat verwijzingen en associaties zorgvuldig worden gebruikt en uitgewerkt, zodat er concepten en vormen ontstaan die bruikbaar zijn in de bestaande maatschappelijke realiteit.

Voor vormgeving gelden in iedere cultuur bepaalde regels, net zoals een taal zijn eigen grammaticale regels heeft om zinnen en teksten te maken. Die regels zijn geen wetten en moeten ter discussie kunnen staan. Maar als ze worden verhaspeld of ongeïnspireerd gebruikt, wordt een tekst verwarrend of saai. Precies zo wordt een bouwwerk verwarrend of saai als de regels van de architectonische vormgeving niet bewust worden gehanteerd. Als vormen regelmatig in een bepaald verband zijn waargenomen krijgen zij een zelfstandige betekenis en roepen zij, los van gebruik en constructie, bepaalde associaties op. Pilas-ters in classicistische gevels verwijzen naar zuilenstructuren van tempels, transparante gevels van glas en metaal roepen associaties op met techniek en vooruitgang. In iedere bouwstijl wordt gebruik gemaakt van verwijzingen en associaties naar wat eerder of elders reeds aanwezig was of naar wat in de toekomst wordt verwacht. De kracht of de kwaliteit van een bouw-werk ligt echter vooral in de wijze waarop die verwijzingen en associaties worden verwerkt en geïnter-preteerd binnen het kader van de actuele culturele ontwikkelingen, zodat concepten en vormen ontstaan die bruikbaar zijn in de bestaande maatschappelijke realiteit. Zorgvuldig gebruik van verwijzingen en associaties betekent onder meer dat er een bouwwerk ontstaat dat integer is naar zijn tijd doordat het op grond van zijn uiterlijk in de tijd worden geplaatst waarin het werd gebouwd of verbouwd. Bij res-tauraties is sprake van herstel van elementen uit het verleden, maar bij nieuw- of verbouw in bestaande (monumentale) omgeving betekent dit dat duidelijk moet zijn wat authentiek is en wat nieuw is toege-voegd. Een ontwerp kan worden geïnspireerd door een bepaalde tijdsperiode, maar dat is iets anders dan het imiteren van stijlen, vormen en detailleringen uit het verleden.Associatieve betekenissen zijn van groot belang om een omgeving te ‘begrijpen’ als beeld van de tijd waarin zij is ontstaan, als verhaal van de geschiedenis, als representant van een stijl. Daarom is het zo belangrijk om ook bij nieuwe bouwplannen zorgvuldig met stijlvormen om te gaan, zij vormen immers de geschiedenis van de toekomst.

- Evenwicht tussen helderheid en complexiteit

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat er structuur is aangebracht in het beeld, zonder dat de aantrekkingskracht door simpelheid verloren gaat.

Een belangrijke eis die aan een ontwerp voor een gebouw mag worden gesteld is dat er structuur wordt aangebracht in het beeld. Een heldere structuur biedt houvast voor de waarneming en is bepalend voor het beeld dat men vasthoudt van een gebouw. Symmetrie, ritme, herkenbare maatreeksen en materi-alen maken het voor de gemiddelde waarnemer mogelijk de grote hoeveelheid visuele informatie die de gebouwde omgeving geeft, te reduceren tot een bevattelijk beeld. Het streven naar helderheid mag echter niet ontaarden in simpelheid. Een bouwwerk moet de waarnemer blijven prikkelen en intrigeren en zijn geheimen niet direct prijsgeven. Er mag best een beheerst beroep op de creativiteit van de voor-bijganger worden gedaan. Van oudsher worden daarom helderheid en complexiteit als complementaire

Algemene Welstandscriteria

28

begrippen ingebracht bij het ontwerpen van bouwwerken. Complexiteit in de architectonische composi-tie ontstaat vanuit de stedenbouwkundige eisen en het programma van eisen voor het bouwwerk. Bij een gebouwde omgeving met een hoge belevingswaarde zijn helderheid en complexiteit tegelijk aanwezig in evenwichtige en spanningsvolle relatie.

- Schaal en maatverhoudingen

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat het een sa-menhangend stelsel van maatverhoudingen heeft dat beheerst wordt toegepast in ruimtes, volumes en vlakverdelingen.

De maatverhoudingen van een bouwwerk zijn van groot belang voor de belevingswaarde ervan, maar vor-men tegelijk één van de meest ongrijpbare aspecten bij het beoordelen van ontwerpen. De waarnemer ervaart bewust of onbewust de maatverhoudingen van een bouwwerk, maar wáárom de maatverhoudin-gen van een bepaalde ruimte aangenamer, evenwichtiger of spannender zijn dan die van een andere, valt nauwelijks vast te stellen. Duidelijk is dat de kracht van een compositie groter is naarmate de maatver-houdingen een sterkere samenhang en hiërarchie vertonen. Mits bewust toegepast kunnen ook spanning en contrast daarin hun werking hebben. De afmetingen en verhoudingen van gevelelementen vormen tezamen de compositie van het gevelvlak. Hellende daken vormen een belangrijk element in de totale compositie. Als toegevoegde elementen te dominant zijn ten opzichte van de hoofdmassa en/of de vlakverdeling, verstoren zij het beeld niet alleen van het object zelf maar ook van de omgeving waarin dat is geplaatst.

- Materiaal, textuur, kleur en licht

Van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat materiaal, textuur, kleur en licht het karakter van het bouwwerk zelf ondersteunen en de ruimtelijke samenhang met de omgeving of de te verwachten ontwikkeling daarvan duidelijk maken.

Door middel van materialen, kleuren en lichttoetreding krijgt een bouwwerk uiteindelijk zijn visuele en tactiele kracht: het wordt zichtbaar en voelbaar. De keuze van materialen en kleuren is tegenwoordig niet meer beperkt tot wat lokaal aan materiaal en ambachtelijke kennis voorhanden is. Die keuzevrijheid maakt de keuze moeilijker en het risico van een onsamenhangend beeld groot. Als materialen en kleuren teveel los staan van het ontwerp en daarin geen ondersteunende functie hebben maar slechts worden gekozen op grond decoratieve werking, wordt de betekenis ervan toevallig en kan het afbreuk doen aan de zeggingskracht van het bouwwerk. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer het gebruik van materialen en kleuren geen ondersteuning geeft aan de architectonische vormgeving of wanneer het gebruik van materialen en kleuren een juiste interpretatie van de aard en de ontstaansperiode van het bouwwerk in de weg staat.


4.2 Welstandscriteria bij excessen

Alle bouwwerken, ook bouwwerken waarvoor geen vergunning hoeft te worden aangevraagd, moeten aan minimale welstandseisen voldoen. Volgens artikel 19 Ww 2003 kunnen burgemeester en wethouders de eigenaar van een bouwwerk dat ‘in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand’ aan-schrijven om die strijdigheid op te heffen. Volgens datzelfde wetsartikel moeten de criteria hiervoor in de welstandsnota zijn opgenomen. Deze ‘excessenregeling’ is niet bedoeld om de plaatsing van het bouwwerk tegen te gaan.

De gemeente hanteert bij het toepassen van deze excessenregeling het criterium dat er sprake moet zijn van een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is, en die afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied. Vaak heeft dit betrekking op:

• Het visueel of fysiek afsluiten van een bouwwerk voor zijn omgeving; Bijvoorbeeld de plaatsing van een schuur of hoge schutting voor de voorgevel of het dichttimmeren van gevel openingen kan het zicht op een bouwwerk hinderen.

• Het ontkennen of vernietigen van architectonische bijzonderheden bij aanpassing van een bouw-werk; bijvoorbeeld door pleisteren van bakstenen gevels of het op onevenwichtige wijze aantasten van een aanwezige monumentaliteit of spiegelsymmetrie

• Armoedig materiaalgebruik, waaronder ook gebruik van materialen waarvan bekend is dat die on-evenredig ‘lelijk’ verouderen of die tot een groot contrast binnen de architectuureenheid leiden dan wel onevenredig afbreuk doen aan de visuele kwaliteit van de omgeving

• Toepassing van felle of contrasterende kleuren;

• Te opdringerige reclames,

• Een te grove inbreuk op wat in de omgeving gebruikelijk is (zie daarvoor de gebiedsgerichte wel-standscriteria).

Vergunningvrije bouwwerken die voldoen aan de welstandscriteria voor veel voorkomende kleine bouw-plannen zijn in elk geval niet in strijd met redelijke eisen van welstand.

Algemene Welstandscriteria

5 Sneltoets voor veel voorkomende plannen

32

Sneltoetscriteria5

Voor- en achterkantbenadering (Bor)

De voor- en achterkant benadering houdt in dat er met het oog op stedenbouw en welstand in een aantal gevallen verschil moet wor-den gemaakt tussen het bouwen aan de voorkant of aan de achter-kant van een bouwwerk. Vanuit welstandsoptiek is het bouwen aan de voorkant in het algemeen kwetsbaarder dan het bouwen aan de achterkant.

Onder voorkant wordt in dit verband verstaan de voorgevel, het voor-erf en het dakvlak aan de voorzijde van een gebouw; de zijgevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw voor zover die zijde (zijdelings) gekeerd is naar de weg of het openbaar groen.

Onder achterkant wordt in dit verband verstaan de achtergevel, het achtererf en het dakvlak aan de achterzijde van een gebouw; de zijgevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw voor zover die zijde (zijdelings) niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen.

Het begrip ‘weg’ wordt nader verklaard in de Wegenverkeerswet. Bij het begrip ‘openbaar groen’ moet worden uitgegaan van hetgeen daaronder in het normale spraakgebruik wordt verstaan, zoals par-ken, plantsoenen en speelveldjes, die het gehele jaar (of een groot deel van het jaar) voor het publiek toegankelijk zijn. ’Gekeerd naar de weg of het openbaar groen’ impliceert dat tussen het gebouw of het erf en de weg of het openbaar groen een directe feitelijke rela-tie is. Die relatie is er niet wanneer zich tussen het gebouw of het erf en de weg of het openbaar groen andere begrenzende elemen-ten aanwezig zijn, zoals het erf van de buren, bos, (bij)gebouwen of water. Dit betekent dat bijvoorbeeld bij een sloot als scheidend element de zijkant gekeerd naar de weg of het openbaar groen een achterkant wordt in plaats van een voorkant.

Ten behoeve van de toetsing van de kleine bouwplannen zijn in dit hoofdstuk zogenaamde sneltoets-criteria geformuleerd. Het gaat hier om objectieve welstandscriteria die de planindiener vooraf zoveel mogelijk duidelijkheid dienen te geven. Wanneer een bouwplan aan de sneltoetscriteria voldoet kan de omgevingsvergunning binnen zeer korte termijn worden verleend.

Er worden sneltoetscriteria gegeven voor bijbehorende bouwwerken waaronder de aan- en uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen vallen, voor kozijnen gevelwijzigingen, dakkapellen, erfafscheidingen en rolhekken en (rol)luiken.

Bouwplannen die aan deze criteria voldoen worden in principe niet aan de Commissie voorgelegd maar beoordeeld door een ambtenaar van het bouwtoezicht, die daartoe door burgemeester en wethouders is gemandateerd. Wanneer een bouwplan niet aan de sneltoetscriteria voldoet of wanneer er sprake is van een bijzondere situatie, waarbij twijfel bestaat aan de toepasbaarheid van deze criteria, kan het bouwplan alsnog aan de commissie worden voorgelegd. De commissie maakt in dergelijke gevallen tevens gebruik van de gebiedsgerichte, de objectgerichte en de algemene welstandscriteria. Van zo’n bijzondere situatie is in ieder geval sprake bij de aangewezen monumenten en karakteristieke panden.


Sneltoets

Met het oog op behoud van kwaliteit worden bouwwerken aan de voorkant altijd kritischer beoordeeld. In de sneltoetscriteria is daarom voor een aantal bouwwerken onderscheid gemaakt tussen bouwwerken aan de voorkant en aan de achterkant.

Vergunningsvrije bouwwerken bij monumenten

In het Besluit Omgevingsrecht (Bor) is bepaald dat het vergunningvrij bouwen in, op, aan of bij een monument als bedoeld in de Monumentenwet 1988 of een monument als bedoeld in een provinciale of gemeentelijke monumentenverordening, of in een beschermd stads- of dorpsgezicht als bedoeld in de Monumentenwet 1988, niet van toepassing is.

Vergunningplichtige bouwwerken bij monumenten of in een beschermd stads- of dorpsgezicht worden altijd voor advies aan [een lid van] de commissie voorgelegd. Hierbij wordt naast de sneltoetscriteria voor het specifieke type bouwwerk tevens gebruik gemaakt van de volgende aanvullende sneltoets-criteria voor monumenten:

• Alle toevoegingen moeten worden vormgegeven als zelfstandige elementen.• De contouren en het silhouet van het (oorspronkelijke) hoofdgebouw dienen zichtbaar te blijven.• Vormgeving en detaillering dienen passend te zijn in het architectuurbeeld en de bouwstijl van het hoofdgebouw, waarbij een hedendaagse interpretatie op de historische kenmerken mogelijk is.• Gevelgeleding en gevelindeling dienen gelijk te zijn aan die van de gevelramen en kozijnen van het hoofdgebouw.• Detaillering moet in harmonie zijn met gebouw en omgeving, gevarieerd en zorgvuldig.• Het te gebruiken materiaal moet gelijk zijn aan of vergelijkbaar zijn met die van het bestaande hoofdgebouw. Kunststoftoepassingen zijn niet toegestaan.• Het kleurgebruik moet aansluiten bij de aard en het (historische) karakter van het gebouw.

De commissie kan in dergelijke gevallen naast de sneltoetscriteria ook gebruik maken van de gebieds-gerichte, objectgerichte en algemene welstandscriteria.

34

Beoodelingskaders

In de volgende paragrafen worden sneltoetscriteria gegeven voor aan- en uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen, kozijnen gevelwijzigingen, dakkapellen, erfafscheidingen en rolhekken en (rol)luiken. Een bouwplan is in ieder geval niet strijdig met redelijke eisen van welstand als:

• Het bouwwerk voldoet aan de door de gemeente vastgestelde sneltoetscriteria zoals in de vol gende paragrafen zijn opgenomen.

Daarnaast is een bouwplan in ieder geval niet strijdig met redelijke eisen van welstand als:

• Het bouwwerk bij vervanging qua plaatsing en vormgeving identiek is aan het oorspronkelijke bouwwerk, mits de vervanging geen gevolg is van repressief welstandstoezicht, of;• Het bouwwerk qua plaatsing en vormgeving identiek is aan een in het betreffende bouwblok of straat eerder (afgelopen 3 jaar) als zodanig door de welstandscommissie goedgekeurd exem plaar (bij gelijkvormige kapvorm/woningtype), of;• Het bouwwerk qua plaatsing en vormgeving voldoet aan een door een architect vooraf ontwor pen en door de gemeente geaccepteerde optionele toevoeging of wijziging voor een woonwijk;

Als er voor een bepaald type vergunningplichtig bouwplan geen sneltoetscriteria zijn opgenomen zal het bouwplan door de commissie getoetst worden aan redelijke eisen van welstand. De commissie zal het bouwplan dan beoordelen op basis van de gebiedsgerichte, de objectgerichte en/of de algemene wel-standscriteria zoals opgenomen in deze welstandsnota. Het kan voorkomen dat een bouwwerk in strijd is met de criteria maar wel een waardevolle en/of kwalitatieve toevoeging vormt voor het hoofdgebouw of de omgeving. Daarnaast kan het voorkomen dat juist het hoofdgebouw of de omgeving zich niet leent voor het voorgestelde bouwwerk. Om dit soort situaties te voorkomen is een vangnet gebruikt door het toevoegen van de regel: “is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaar-heid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd”. Bij het gebruik van dit vangnet dient deugdelijk gemotiveerd te worden waarom er een uitzondering wordt gemaakt op de opgestelde criteria. Deze afwijkingsbevoegdheid is gebaseerd op art. 4:84 AwB.

Tenzij anders is aangegeven, worden de afstanden loodrecht en maten buitenwerks (buitenzijde gebouw) gemeten.


Sneltoets

Niet passend door positionering

Niet passend door hoogte.

Niet passend door afwijkend kleuren materiaalgebruik.

Passende zijaanbouw.

5.1 Aan- en uitbouwen

Omschrijving en uitgangspunten

In de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) wordt gesproken over bijbehorende bouwwerken. Hieronder vallen de aan- en uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen. In de welstandsnota zijn deze apart be-schreven omdat voor deze bouwwerken aparte criteria gelden.Een aan- of uitbouw is een grondgebonden toevoeging van één bouwlaag aan een gevel van een gebouw. Het bestemmingsplan treedt bij de vergunning-plichtige aan- en uitbouwen in eerste instantie regelend op voor wat betreft rooilijnen en maximale afmetingen. Aan- en uitbouwen worden in grote aan-tallen gerealiseerd. Als ze zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte, zijn ze voor het straatbeeld zeer bepalend. De voorkeur gaat daarom uit naar een aan- of uitbouw aan de achterkant (achtererf of zijerf als deze niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen). Om het straatbeeld te respecteren en intact te houden dient er bij de mogelijke toepassing van aan- en uitbou-wen aan de voorkant een bufferzone aanwezig te zijn tussen gevel en straat.

De gemeente streeft in gebieden naar een herhaling van gelijkvormige exemplaren die passen bij het karakter van de straat en de gebouwen. Be-langrijk is dat de contour en het silhouet van het oorspronkelijke gebouw of bouwblok zichtbaar blijven en dat de aan- of uitbouw qua uitstraling en vo-lume ondergeschikt is aan het oorspronkelijke gebouw. Ten behoeve van de aanbouw dient de overgang naar/scheiding tussen de naastliggende hoofd-bebouwing met aanbouw gelijkvormig en duidelijk aangegeven te worden (bijvoorbeeld door een gemetselde muurdam). Bij hoekaanbouwen dienen de gevels van de achter- en zijaanbouw gelijk te lopen, waardoor een aan-eensluitende hoekoplossing ontstaat.

36

Welstandscriteria voor aan- en uitbouwen aan de voorkant

Een aan- of uitbouw aan de voorkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een aan- of uitbouw niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de welstandscommissie worden voorgelegd. Indien een veranda aanwezig is of in geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

algemeen:

• de aan- of uitbouw is een ondergeschikte toevoeging aan het hoofdgebouw• geen secundaire aan- of uitbouw (bijvoorbeeld aan een bestaande aan- of uitbouw of bijgebouw)• Geen aan- en uitbouw aan een beschermd monument

plaatsing en aantal:

• de aan- of uitbouw aan de voorgevel moet binnen het voorgevelvlak worden geplaatst • afstand van de aan- of uitbouw aan de voorgevel tot de voorerfgrens minimaal 1.50 m.• afstand van de aan- of uitbouw aan de voorgevel tot de zijerfgrens mini maal 0.50 m.• afstand van de aan- of uitbouw aan de zijgevel tot de voorgevellijn mini maal 3.00 m. • de achtergevel van de aan- of uitbouw aan de zijgevel dient bijvoorkeur niet gelijk te lopen met de achtergevellijn van het hoofdgebouw, maar juist te verspringen.• afstand van de aan- of uitbouw aan de zijgevel tot de zijerfgrens mini maal 1.50 m.• er is geen andere aan- of uitbouw aan het hoofdgebouw aanwezig

maatvoering:

• goothoogte maximaal 3.00 meter en in ieder geval niet hoger dan de eerste bouwlaag / vloer 1ste verdieping van het hoofdgebouw• breedte van de aan- of uitbouw maximaal 60% van de oorspronkelijke gevel• bij een vooraanbouw diepte maximaal 1.50 m. gemeten vanaf de oorspronkelijke voorgevel• bij een vooraanbouw oppervlakte maximaal 5 m2.• bij een zijaanbouw diepte maximaal 3.00 m. gemeten vanaf de oorspronkelijke zijgevel• bij een zijaanbouw oppervlakte maximaal 50 m2 tot in totaal maximaal 50% van het oorspronkelijk zijerf is bebouwd


Sneltoets

vormgeving:

• vormgegeven in één bouwlaag met een rechthoekige plattegrond• plat afgedekt • gevelgeleding gelijk aan de gevelgeleding van hoofdgebouw• indeling en profielen van kozijnen gelijk aan die van de gevelramen en kozijnen van hoofdgebouw• geen overmaat aan detailleringen, dus bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten

materiaal en kleur:

• materiaal- en kleurgebruik gevels, kozijnen en profielen gelijk aan gevels, kozijnen en profielen hoofdgebouw• gevel van aan- of uitbouw bestaat uit minimaal 30% en maximaal 75% openingen/glasvlak

38

Welstandscriteria voor aan- en uitbouwen aan de achterkant

Een aan- of uitbouw aan de achterkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onder-staande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een aan- of uitbouw niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscrite-ria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

algemeen:

• de aan- of uitbouw is een ondergeschikte toevoeging aan het hoofdgebouw• geen secundaire aan- of uitbouw (bijvoorbeeld aan een bestaande aan- of uitbouw of bijgebouw)


• afstand van de aan- of uitbouw aan de zijgevel tot de voorgevellijn minimaal 1.00 m. • een aan- of uitbouw aan de achtergevel mag de zijgevellijn niet overschrijden, tenzij er sprake is van een hoekaanbouw (geen hoekaanbouw als zijerf grenst aan weg of openbaar groen)• bij een hoekaanbouw dienen de achter- en zijaanbouw op elkaar aan te sluiten• afstand van de aan- of uitbouw tot de grens tussen erf en waterkant minimaal 6.00 m. • er is geen andere aan- of uitbouw aan het hoofdgebouw aanwezig

maatvoering:

• goothoogte maximaal 3.00 meter en in ieder geval niet hoger dan eerste bouwlaag / vloer eerste verdieping van hoofdgebouw• bij toepassing van kap nokhoogte maximaal 5.00 m. gemeten vanaf het aansluitend terrein• breedte maximaal 100% van de breedte oorspronkelijke achter- of zijgevel van hoofdgebouw• diepte maximaal 3.00 m. gemeten vanaf oorspronkelijke gevel• oppervlakte tot in totaal maximaal 50% of 50 m² van het oorspronkelijk erf is bebouwd

vormgeving:

• vormgegeven in één bouwlaag met een rechthoekige plattegrond• plat afgedekt of desgewenst een van het hoofdgebouw afgeleide kapvorm, -helling en nokrichting, kaphelling maximaal 55°• geen doorgetrokken dakvlak van het hoofdgebouw over de aan- of uitbouw• geen overmaat aan detailleringen, dus bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten


Sneltoets

materiaal en kleur:

• materiaal- en kleurgebruik voor gevels, kozijnen en profielen gelijk aan gevels, kozijnen en profielen hoofdgebouw • aan- of uitbouw aan de zijgevel bestaat uit minimaal 20% en maximaal 75% gevelopeningen/ glasvlak• bij tussenwoningen een eenvormige en ondergeschikte overgang door bijvoorbeeld gemetselde muur op erfgrens (muurdam) of m.b.v. scheidende penant

40

5.2 Bijgebouwen en overkappingen


Een bijgebouw of overkapping is een grondgebonden gebouw van één bouwlaag. Een bijgebouw staat los op het erf van het hoofdgebouw en is meestal bedoeld als schuur, tuinhuis, of garage. De overkapping staat los op het erf of tegen het hoofdgebouw aan en is meestal bedoeld als carport of luifel boven een deur of raampartij. Het bestemmingsplan treedt in eerste instantie regelend op voor wat betreft rooilij-nen en maximale afmetingen. Als ze zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte, zijn ze voor het straat-beeld zeer bepalend. De voorkeur gaat daarom uit naar een bijgebouw of overkapping aan de achterkant (achtererf of zijerf als deze niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen).

De gemeente streeft in principe naar een bescheiden uiterlijk van de bijgebouwen en overkappingen: materialen en kleuren van gevels en dakvlakken afgestemd op die van het hoofdgebouw, eenvoudige kapvorm en geen onnodig grote dakoverstekken of versieringen. Bijgebouwen moeten qua uitstraling en volume ondergeschikt zijn aan het oorspronkelijke hoofdgebouw en afgestemd worden op het karakter van het hoofdgebouw of de erfinrichting. Een belangrijk kenmerk van een overkapping is de transparan-tie. Overkappingen mogen niet met wanden worden dichtgezet.

Bijgebouwen of overkappingen die contrasteren met het hoofdgebouw zullen altijd aan de welstandscom-missie worden voorgelegd.

Welstandscriteria voor bijgebouwen en overkappingen aan de voorkant

Een bijgebouw of overkapping aan de voorkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een bijgebouw of overkapping niet aan onder-staande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de welstandscommissie worden voorgelegd. Indien een veranda aanwezig is of in geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

Niet passend door hoogte.

Niet passend door afwijkende kapvorm.

Niet passend door omvang, materiaal- en kleurgebruik.

Passend bijgebouw.


algemeen:• geen secundaire overkapping (bijvoorbeeld aan een reeds bestaande aan- of uitbouw of bijgebouw)

plaatsing en aantal:• geen bijgebouw of overkapping op het voorerf (voor advies naar de welstandscommissie)• afstand tot de voorgevellijn minimaal 3.00 m.• afstand tot de erfgrens minimaal 1.00 m. (achter erfafscheiding) tenzij het bijgebouw wat betreft materialisering is geïntegreerd in de erfafscheiding (bijvoorbeeld beide metselwerk)• afstand tot de gevels minimaal 2.00 m. voor bijgebouwen • niet meer dan twee bijgebouwen en/of overkappingen op het gehele erf

maatvoering:• hoogte maximaal 3.00 m. gemeten vanaf het aansluitend terrein • oppervlakte maximaal 15 m2 tot in totaal maximaal 50% van het oorspronkelijk zijerf is bebouwd

vormgeving:• vormgegeven in één bouwlaag met een rechthoekig plattegrond • overkapping met maximaal twee zijden tegen gevels van het hoofdgebouw en minimaal aan twee zijden open• plat afgedekt• gevelgeleding gelijk aan de gevelgeleding van hoofdgebouw• indeling en profielen van kozijnen gelijk aan die van de gevelramen en kozijnen van hoofdgebouw• geen overmaat aan detailleringen, dus bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten materiaal en kleur:• materiaal en kleur van gevels, kozijnen en profielen gelijk aan het hoofdgebouw of afgestemd op tuinkarakter (metselwerk of hout) • geen toepassing van golfplaat, betonplaten of damwandprofielen• bij integratie met erfafscheiding materiaal- en kleurgebruik gelijk aan erfafscheiding• bijgebouw bestaat uit minimaal 20% en maximaal 75% gevelopeningen/glasvlak

Sneltoets

42

Welstandscriteria voor bijgebouwen en overkappingen aan de achterkant

Een bijgebouw of overkapping aan de achterkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een bijgebouw of overkapping niet aan onder-staande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden ge-vraagd.

algemeen:

• geen secundaire overkapping (bijvoorbeeld aan een reeds bestaande aan- of uitbouw of bijgebouw)


• afstand tot de voorgevellijn minimaal 1.00 m.• afstand tot de erfgrens minimaal 1.00 m. (achter erfafscheiding) tenzij bijgebouw wat betreft materialisering is geïntegreerd in erfafscheiding (bijvoorbeeld beide metselwerk)• afstand tot de gevels minimaal 2.00 m. voor bijgebouwen• afstand tot de grens tussen erf en waterkant minimaal 6.00 m. • niet meer dan twee bijgebouwen en overkappingen op het gehele erf

maatvoering:

• goothoogte maximaal 3.00 meter en in ieder geval niet hoger dan eerste bouwlaag / vloer eerste verdieping van hoofdgebouw• bij toepassing van kap nokhoogte maximaal 5.00 m. gemeten vanaf het aansluitend terrein• oppervlakte tot in totaal maximaal 50% of 50 m² van het oorspronkelijk erf is bebouwd

vormgeving:

• vormgegeven in één bouwlaag met een rechthoekige plattegrond • overkapping met maximaal twee zijden tegen gevels van het hoofdgebouw en minimaal aan twee zijden open.• plat afgedekt of desgewenst een van het hoofdgebouw afgeleide kapvorm, kaphelling en nokrichting, kaphelling maximaal 55°• geen overmaat aan detailleringen, dus bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten

materiaal en kleur:

• materiaal en kleur van gevels, kozijnen en profielen gelijk aan het hoofdgebouw of afgestemd op het tuinkarakter (metselwerk of hout) • geen toepassing van golfplaat, betonplaten of damwandprofielen• een bijgebouw bestaat uit minimaal 20% gevelopeningen/glasvlak


Sneltoets

44

5.3 Kozijn- en gevelwijzigingen


Van een kozijn- of gevelwijziging is sprake bij het veranderen of verplaatsen van een kozijn, kozijninvul-ling, luik of gevelpaneel. Omdat de opbouw en indeling van de gevel een belangrijk onderdeel is van de architectonische vormgeving van het gebouw en/of de straatwand moeten ook de kozijn- of gevelwij-zigingen zorgvuldig worden ingepast. In principe mag de samenhang en de ritmiek in straatwanden niet worden verstoord door incidentele kozijn- of gevelwijzigingen. Met name een kozijn- of gevelwijziging in de voorgevel of zijgevel als deze gekeerd is naar de weg of het openbaar groen vraagt om een zorgvul-dige vormgeving. Een kozijn- of gevelwijziging moet passen bij het karakter van het hoofdgebouw en de karakteristiek van de omgeving. Een naoorlogse woning vraagt bijvoorbeeld om andere vormgeving dan een historisch pand uit de 19de eeuw.

Het uitgangspunt van de sneltoetscriteria is dat de oorspronkelijke of originele vormgeving in elk geval niet strijdig is met redelijke eisen van welstand. Belangrijke te handhaven kenmerken daarbij zijn de maatvoering van de negge en profilering van het kozijn en het raamhout. De materialisering en (mate aan) detaillering is voornamelijk afhankelijk van het gebiedsgerichte beoordelingskader.

Wijzigingen in de gevel die contrasteren met het hoofdgebouw of de directe omgeving zullen altijd aan de welstandscommissie worden voorgelegd.

Welstandscriteria voor kozijn- of gevelwijzigingen aan de voorkant

Een kozijn- of gevelwijziging aan de voorkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een kozijn- of gevelwijziging aan de voorkant niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaar-heid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorps-gezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

maatvoering:

• oorspronkelijke maatvoering van kozijn en ramen behouden • diepte van de negge gelijk aan de bestaande situatie• de oorspronkelijke profielafmetingen van het kozijn en/of het raamhout behouden

Niet passend door afwijkende inde-ling.

Niet passend door afwijkend materi-aal- en kleurgebruik.

Passende gevelindeling, afgestemd op oorspronkelijke indeling en be-lendende bebouwing.


vormgeving:

• gevelwijziging blijft in overeenstemming met architectuur/tijdsbeeld van de oorspronkelijke gevel • een individuele wijziging leidt niet tot een wijziging van de oorspronkelijke geleding en -indeling van de gehele gevel, m.a.w. verticale of horizontale indeling van gevel handhaven• de gehele gevel (begane grond en verdieping(en)) blijft samenhangend • de hoofdindeling komt overeen met de oorspronkelijke indeling• indeling van het raamhout behouden• toegevoegde of vervangende draaiende of schuivende delen zijn mogelijk• gevelopeningen worden niet geblindeerd • bestaande lateien, onderdorpels, raamlijsten, speklagen en/of rollagen blijven in originele staat of in ieder geval in overeenstemming met de vormentaal van andere in de gevel voorkomende lateien, onderdorpels en/of raamlijsten

materiaal en kleur:

• materiaal- en kleurgebruik overeenkomstig de reeds aanwezige materialen en kleuren van het hoofdgebouw• stalen kozijn en stalen raamhout mogen uitsluitend worden vervangen door staal of aluminium• houten kozijnen mogen door kunststof worden vervangen mits aan alle bovenstaande criteria wordt voldaan • geen opvallend en/of contrasterend kleurgebruik

Sneltoets

46

5.4 Dakkapellen


Een dakkapel is een bescheiden uitbouw in de kap, bedoeld om de lichttoetreding te verbeteren en het bruikbaar woonoppervlak te vergroten. Dakkapellen zijn, als ze zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte, voor het straatbeeld zeer bepalend. De voorkeur gaat daarom uit naar een dakkapel aan de achterkant (op het achter- of zijdakvlak als het zijerf of- gevel niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen)

Dakkapellen moeten een ondergeschikte toevoeging zijn aan een dakvlak. Het plaatsen van een dakkapel mag dus niet ten koste gaan van de karakteristiek van de kapvorm. Daarom mag een dakkapel nooit domi-neren in het silhouet van het dak en moet de noklijn van het dak, afhankelijk van straatprofiel, vanaf de weg zichtbaar blijven. Bovendien moet de ruimte tussen dakkapel en goot voldoende zijn. Bij meerdere dakkapellen op één doorgaand dakvlak streeft de gemeente naar een herhaling van uniforme exemplaren en een regelmatige rangschikking op een horizontale lijn. Herhaling binnen een blok (van dezelfde archi-tectuur/bouwstijl) kan rust en samenhang brengen.

In plaats van een dakkapel kunnen ook dakramen worden aangebracht. Deze zijn minder dominant in het straatbeeld. Ook voor dakramen geldt het streven naar herhaling van uniforme exemplaren en een regel-matige rangschikking op een horizontale lijn.

Niet passend door te hoge positionering.

Niet passend door vorm (toepassing kap)

Niet passend door afwijkend materiaal- en kleurgebruik.

Passende dakkapel.Eenvoudige en ondergeschikte vorm-geving van dakkapellen is minder storend.

Dakkapel waarbij sprake is van verhoging van de nok wordt gezien als een dakopbouw en is regulier vergunningplichtig.

Samenhang en ordening door iden-tieke dakkapellen.


Welstandscriteria voor dakkapellen aan de voorkant

Een dakkapel aan de voorkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande welstandscriteria wordt voldaan. Voldoet een dakkapel niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de criteria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorps-gezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

algemeen:• een dakkapel voldoet aan de aanvullende criteria voor dakkapellen per kapvorm, zoals opgenomen in deze paragraaf• de dakkapel is gelijkvormig aan eerder geplaatste dakkapellen op het betreffende dakvlak van het bouwblok• de dakkapel is een ondergeschikte toevoeging aan het hoofdgebouw • geen dakkapel op bijgebouw, aan- of uitbouw• Geen dakkapel op een beschermd monument.

plaatsing en aantal:• bij meerdere dakkapellen in hetzelfde bouwblok regelmatige rangschikking op horizontale lijn, dus niet boven elkaar gerangschikt • bij een individuele woning gecentreerd in het dakvlak of gelijk aan de geleding van de gevel • minimaal 0.50 m. en maximaal 1.00 m. dakvlak onder de dakkapel• minimaal 1.00 m. dakvlak boven en ter weerszijden van de dakkapel, afstand tot de zijkant gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel (bij kilkepers gemeten aan de onderzijde/voet van de dakkapel)• maximaal één dakkapel per woning op het betreffende dakvlak

Sneltoets

48

maatvoering:

• hoogte maximaal 50% van de in het verticale vlak geprojecteerde hoogte van het dakvlak met een maximum van 1.50 m. gemeten vanaf de voet van de dakkapel tot de bovenzijde van het boeiboord of de daktrim• breedte in totaal maximaal 50% van de breedte van het dakvlak gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel (bij kilkepers gemeten aan de onderzijde/dakvoet van de dakkapel)

vormgeving:

• plat afgedekt • gevelgeleding gelijk aan de gevelgeleding van het hoofdgebouw• indeling en profielen van de kozijnen gelijk aan die van de gevelramen en kozijnen van het hoofdgebouw• geen overmaat aan detailleringen, dus bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten

materiaal en kleur:

• materiaal- en kleurgebruik voor gevels, kozijnen en profielen gelijk aan de gevels, kozijnen en profielen van het hoofdgebouw • beperkte toepassing van dichte panelen in het voorvlak, eventueel alleen in ondergeschikte mate tussen de glasvlakken• zijwanden dakkapel in donkere kleur, wit of afgewerkt in kleur van het dakvlak

Welstandscriteria voor dakkapellen aan de achterkant

Een dakkapel aan de achterkant is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande welstandscriteria wordt voldaan. Voldoet een dakkapel niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aan-vraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

algemeen:

• een dakkapel voldoet aan de aanvullende criteria voor dakkapellen per kapvorm, zoals opgenomen in deze paragraaf• de dakkapel is gelijkvormig aan eerder geplaatste dakkapellen op het betreffende dakvlak van het bouwblok • de dakkapel is een ondergeschikte toevoeging aan het hoofdgebouw


• bij meerdere dakkapellen in hetzelfde bouwblok regelmatige rangschikking op horizontale lijn, dus niet boven elkaar gerangschikt • bij een individuele woning gecentreerd in het dakvlak of gelijk aan de geleding van de gevel • minimaal 0.50 m. dakvlak boven, onder en ter weerszijden van de dakkapel, afstand tot de zijkant gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel (bij kilkepers gemeten aan de onderzijde/ voet van de dakkapel)


Sneltoets

maatvoering:

• hoogte maximaal 1.75 m gemeten vanaf voet dakkapel tot bovenzijde boeiboord of daktrim

vormgeving:

• plat afgedekt of, bij een dakhelling groter dan 45° desgewenst een aangekapte dakkapel met een minimale dakhelling van 25°• gevelgeleding gelijk aan de gevelgeleding van het hoofdgebouw• indeling en profielen van de kozijnen gelijk aan die van de gevelramen en kozijnen van het hoofdgebouw• geen overmaat aan detailleringen, dus een bescheiden overstek, boeiboord en ornamenten

materiaal en kleur:

• materiaal- en kleurgebruik voor gevels, kozijnen en profielen gelijk aan gevels, kozijnen en profielen van het hoofdgebouw • materiaal- en kleurgebruik van de kap bij een aangekapte dakkapel gelijk aan de kap van het hoofdgebouw• voorvlak grotendeels gevuld met glas, beperkte toepassing van dichte panelen• zijwanden dakkapel in donkere kleur, wit of afgewerkt in kleur van het dakvlak.

50

Bij een aantal afwijkende kapvormen zijn naast bovenstaande snel-toetscriteria voor de voor- en achterkant een aantal aanvullende wel-standscriteria van toepassing. In geval van combinaties van verschil-lende dakvormen zal door de welstandscommissie per situatie een afweging gemaakt worden van de toelaatbare uitbreidingen.

Zadeldak met hellingshoek <30°

Soms geeft een zadeldak door de flauwe helling weinig tot geen gele-genheid om een dakkapel toe te passen. Door de flauwe helling komt de bovenzijde van de dakkapel namelijk (nagenoeg) gelijk met de nok. Hierdoor worden het dakvlak en het silhouet te sterk aangetast, daar-om is het plaatsen van een dakkapel op een zadeldak met een helling kleiner dan 30° welstandshalve ongewenst. Een reguliere dakkapel is hier dus niet goed mogelijk.

Als de vrije hoogte onder de nok tenminste 2.00 meter bedraagt kan soms een oplossing worden gevonden door de nok te verplaatsen en te verhogen. Dan spreken we van een dakopbouw. Plaatsing valt dan niet onder de kleine bouwwerken en zal door de commissie voor welstand en monumenten worden getoetst op redelijke eisen van welstand.

Zadeldak met hellingshoek > 30°

De algemene sneltoetscriteria voor dakkapellen zijn hier van toepas-sing. Hiervoor gelden dus geen aanvullende sneltoetscriteria.

Zadeldak met wolfseind

De beperkte maat van het wolfseind is ongeschikt voor toevoegingen. De zijdakvlakken zijn hiervoor meer geschikt, en dienen behandeld te worden als het zadeldak. Hierbij dienen de wolfseinden gerespecteerd te worden. Dakopbouwen zijn daarom niet gewenst.

Zadeldak met vliering

De basismaat van de vliering is te gering om een dakkapel of -opbouw te realiseren. Plaatsing hoog in het dakvlak geeft een onevenwichtig beeld en is daarom niet toegestaan. Plaatsing laag in het dakvlak is ac-ceptabel als aan alle algemene sneltoetscriteria kan worden voldaan. Schild-, tent- of piramidedak

Het karakter van deze kapvormen, met naar de nok toelopende hoek-kepers, vereist een zeer beperkte afmeting van de dakkapel. Bij situe-ring van de dakkapel dient respect te zijn voor de hoekkepers en dient minimaal een meter dakvlak vrij te blijven, gemeten aan de boven-zijde van de dakkapel.

Aanvullende criteria voor dakkapellen per kapvorm


Mansardedak

Een daktoevoeging aan de achterkant is toegestaan in het onderste deel van het dakvlak. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen een schuin afgedekte dakkapel en een dakkapel met plat dak. In beide gevallen dient de bovenaansluiting met het dakvlak op de knik van het dakvlak plaats te vinden. De onderzijde/voet van de dakkapel kan hier-bij in de goot worden geplaatst. Een daktoevoeging aan de voorzijde is niet toegestaan.

Lessenaardak

Voor dakkapellen op lessenaardaken gelden dezelfde uitgangspunten als voor zadeldaken. Afhankelijk van de hoek van het dak en de nok- en goothoogte gelden verschillende regels. Wanneer de hoek kleiner is dan 30° is een dakkapel welstandshalve niet wenselijk. Bij een hoek kleiner dan 45° is een dakkapel aanvaardbaar wanneer de hoogte on-der de nok meer dan 2.70 m meet.

Asymmetrisch dak

Een dakkapel hoog in het dakvlak geeft bij een asymmetrisch dakvlak een onevenwichtig beeld en is welstandshalve niet gewenst. Het advies hier is omzetten naar het andere dakvlak.

In het algemeen worden dakkapellen onder in het dakvlak toegepast. Door de grootte van het dakvlak ontstaat hiermee een goed en even-wichtig beeld. Door de hoogte van het dakvlak is hier een dakkapel met een inwendige hoogte tot de verdiepingsvloer voorstelbaar.

Sneltoets

52

5.5 Erfafscheidingen


Een erfafscheiding is een bouwwerk, bedoeld om het erf af te bakenen van een buurerf of van de openbare weg. Een erfafscheiding tussen buren moet in de eerste plaats door beide kanten worden gewaardeerd. Indien aan deze voorwaarde wordt voldaan zal de gemeente zich terughoudend opstellen. Erfafscheidingen aan de openbare weg zijn van grote invloed op de ruimtelijke kwaliteit. De gemeente streeft ernaar een rommelige indruk door een te grote verscheidenheid aan erfafscheidingen te voorko-men. Vooral in nieuwbouwwijken is dit een belangrijk punt, omdat het groen hier de eerste jaren nog niet volgroeid is.

Erfafscheidingen moeten passen bij het karakter van de omgeving. Het buitengebied vraagt bijvoor-beeld om andere erfafscheidingen dan de woongebieden. Erfafscheidingen moeten op een zorgvuldige en professionele manier worden geplaatst en moeten worden gemaakt van duurzame materialen. Een lange, gesloten, slecht onderhouden schutting wekt bij velen het gevoel op van verloedering en sociale onveiligheid. Begroeide hekwerken en beplantingen hebben een open en vriendelijke uitstraling.

Welstandscriteria voor erfafscheidingen

Het plaatsen van een erf- of perceelafscheiding is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoetscriteria wordt voldaan. Voldoet een erf- of perceelafscheiding niet aan onder-staande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aanvraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorpsgezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

Niet passend door hoogte, materiaal en kleurgebruik.

Niet passend door afwijkend materiaal- en kleurgebruik.

Niet passend door diversiteit aan materiaal- en kleurgebruik.

Passende en samenhangende erfafscheiding

Samenhang in erfafscheiding.

Rommelig beeld door diversiteit aan erfafscheidingen.


maatvoering:

• hoogte maximaal 1.00 m. als erfafscheiding wordt geplaatst voor de voorgevellijn • hoogte maximaal 2.00 m. als erfafscheiding wordt geplaatst achter de voorgevellijn

vormgeving:

• vormgeving afgestemd op de erfafscheiding van het belendende perceel, tenzij deze niet vol doet aan de hier genoemde sneltoetscriteria voor erf- en perceelafscheidingen • geleding van houten erfafscheiding afgestemd op de erfafscheiding van het belendende perceel of een reeds bestaande erfafscheiding in de omgeving• rechte vormgeving, geen toogvormen

materiaal en kleur:

• kleur en materiaal aansluitend op de erfafscheiding van het belendende perceel, tenzij deze niet voldoet aan de hier genoemde sneltoetscriteria voor erf- en perceelafscheidingen• haagplanten zoals liguster, buxus of haagbeuken, volledig te begroeien gazen hekwerken, of ander natuurlijk materiaal zijn wenselijk• een muur van maximaal 1.00 m. hoog, in metselwerk conform het hoofdgebouw, waarboven metalen stijlen of persroosters in donkere kleur of schotten van houten planken tussen gemetselde penanten is altijd toegestaan• houtwerk, om en om aangebracht, is toegestaan indien geplaatst achter de voorgevellijn op de zij- of achtererfgrens die niet gekeerd is naar de weg of openbaar groen • geen toepassing van beton, kunststof, staalplaat, golfplaat, damwandprofiel, rietmatten of vlechtschermen• geen felle contrasterende kleuren

Sneltoets

54

5.6 Rolhekken en (rol)luiken


Rolhekken en (rol)luiken zijn voorzieningen om ruiten van gebouwen tegen inbraak en vandalisme te be-schermen. Deze voorzieningen kunnen de omgeving een rommelig aanzien geven. Daarom stimuleert de gemeente in de eerste plaats het toepassen van alternatieve oplossingen zoals geweldbestendig glas of elektronische beveiligingssystemen.

Voor woningen is het toepassen van rolhekken en (rol)luiken vergunningvrij gesteld. Voor gebouwen an-ders dan woningen en woongebouwen echter niet. Juist in winkelgebieden zijn de problemen met deze anti-inbraak en anti-vandalisme voorzieningen het grootst. De gemeente streeft er daarom naar dat rol-hekken en (rol)luiken de uitstraling van een pand niet negatief beïnvloeden.

Welstandscriteria voor rolhekken of (rol)luiken

en rolhek of (rol)luik is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan onderstaande sneltoets-criteria wordt voldaan. Voldoet een rolhek of (rol)luik niet aan onderstaande criteria of is er sprake van een bijzondere situatie of gerede twijfel aan de toepasbaarheid van de sneltoetscriteria dan kan de aan-vraag voor advies aan de commissie worden voorgelegd. In geval van een beschermd monument of een beschermd stads- of dorps-gezicht zal altijd de commissie om advies worden gevraagd.

algemeen:

• alleen afsluiting van het kozijngat (dus niet van de gehele gevel)

plaatsing:

• minimaal 2.00 meter teruggelegen van de uitwendige scheidingsconstructie (pui)

of• aan de binnenzijde van de uitwendige scheidingsconstructie (pui), mits: • voor minimaal 70% bestaand uit glasheldere doorkijkopeningen • ingetogen kleurgebruik of kleuren harmoniërend met interieur/gevel

of• aan de buitengevel, mits: • plaatsing aan de binnenzijde niet mogelijk is • voor minimaal 90% bestaand uit glasheldere doorkijkopeningen • rolkasten, geleidingen en rolhekken in de gevel worden ingepast • ingetogen kleurgebruik of kleuren harmoniërend met de gevel


Sneltoets

6. Objectgerichte Criteria

58

6.1 Woonwagens

Objectbeschrijving

Tot deze categorie behoren alle woonwagens in Zandvoort. Deze zijn geconcentreerd in drie woonwa-gengebieden. Twee kleine woonwagengebieden aan de Heimansstraat en langs het spoor, ter hoogte van Park Duijnwijk en een grotere aan het Keesomplein. De ruimtelijke opbouw van de kleinere woonwa-gengebieden wordt gekenmerkt door woonwagens die regelmatig in de rooilijn en parallel aan elkaar zijn gepositioneerd. Het woonwagengebied aan het Keesomplein heeft door een aantal korte, geknikte en doodlopende straten met onduidelijke voor- en achterkant situaties een meer ongestructureerde op-bouw. Mede door de variatie in bouwmassa en kleuren materiaalgebruik van bijgebouwen en erfafschei-dingen ontstaat hier een rommelige uitstraling.

De woonwagens hebben een rechthoekige opbouw en worden gekenmerkt door onderlinge samenhang. De massa’s zijn opgebouwd uit één bouwlaag met een licht hellend zadeldak, veelal met wolfseinden. De woonwagens zijn met kopgevels op de weg georiënteerd. Vaak is er sprake van enkele eenvoudige aan- en uitbouwen en/of bijgebouwen. Gevels worden gekenmerkt door eenvoudige vormgeving en inde-ling, met grote gevelopeningen in de vorm van erkers. Het kleuren materiaalgebruik bestaat uit witte of lichtkleurige gevelbeplating van steenstrips of kunststof schroten en donkere dakbedekking uitgevoerd in bitumen of (kunststof) dakpannen. De entree ligt veelal verhoogd boven een gemetselde of donkere plint, toegankelijk met een trapje.

De samenhang in het ruimtelijk beeld wordt vaak verstoord door een grote variatie aan erfafscheidingen, uitgevoerd in verschillende kleuren en materialen. Daarnaast zijn erven verhard met ruimte voor parkeren en stalling van caravans.

Objectgerichte criteria6

In dit hoofdstuk zijn de objectgerichte beoordelingskaders opgenomen voor bouwwerken die zo specifiek zijn dat ze, ongeacht het gebied waarin ze worden geplaatst, een eigen serie welstandscriteria vergen. De opzet van deze objectgerichte beoordelingskaders is vergelijkbaar met de gebiedsgerichte beoorde-lingskaders. Ook hierbij gaat het steeds om ‘relatieve’ welstandscriteria. De bouwplannen worden altijd aan de welstandscommissie voorgelegd, die bij de beoordeling de criteria interpreteert in het licht van het concrete bouwplan (dit in tegenstelling tot de sneltoetscriteria voor de kleine bouwplannen in het volgende hoofdstuk, die vrijwel ‘absoluut’ zijn). Ook voor de specifieke bouwwerken is het vaststellen van het welstandsniveau van belang. Het moet aansluiten bij het gehanteerde ruimtelijk kwaliteitsbeleid en de gewenste ontwikkelingen. In theorie zijn voor de specifieke bouwwerken vier welstandsniveaus mogelijk: de beschermde objecten, dat wil zeggen de door het Rijk, de provincie of de gemeente aangewezen monumenten; de bijzondere objecten waarbij extra inspanning ten behoeve van de ruimtelijke kwaliteit gewenst is; de reguliere objecten waarbij de basiskwaliteit moet worden gehandhaafd en de welstandsvrije objecten. Een aantal van deze objecten zijn niet of niet altijd vergunningplichtig. Voor deze objecten wordt echter in andere gemeentelijke be-leidsstukken en de A.P.V. een welstandstoets verplicht gesteld.Voor de volgende gebouwtypen en bouwwerken zijn uitwerkingen opgenomen:

• Woonwagens• Veranda’s• Dakopbouwen• Reclame• Zonnepanelen


Waardebepaling, ontwikkeling en beleid

Onder bouwen wordt onder andere verstaan het oprichten en veran-deren van een standplaats. Daarom vallen woonwagens onder de wer-king van de WABO en de welstandscriteria. Daarnaast stelt het Besluit omgevingsrecht dat het ongewenst is dat aan, bij of op woonwagens bouwvergunningsvrij bijbehorende bouwwerken en dakkapellen kun-nen worden gerealiseerd. Met het oog daarop is het bouwen van deze bouwwerken niet vergunningsvrij maar vergunningplichtig wanneer dat bouwen plaatsvindt aan, bij of op woonwagens. De meeste woonwagens grenzen aan of staan binnen bestaande woon-gebieden of het duingebied. Daarmee zijn ze mede bepalend voor het ruimtelijk beeld binnen deze gebieden en dient met name aandacht te worden besteed aan een verzorgde en samenhangende opbouw en vormgeving binnen de woonwagengebieden.

Hierbij dient met name gestreefd te worden naar een goede inpassing in de directe omgeving en het respecteren van de woonwagen als be-bouwingstype.

Welstandscriteria

Plaatsing• Respecteren van vrije ligging woonwagens.• Positionering in de heersende rooilijn.

Massa en vorm• Eenvoudige rechthoekige hoofdvorm met een licht hellend zadeldak (eventueel met wolfseinden).• Behouden van de oriëntatie van de woonwagens met kopgevels gericht op de weg.

Gevelkarakteristiek• Interpreteren van de gevelopbouw van de woonwagens met een duidelijk niveau verschil, vormgegeven met een plint en verhoogde entree.• Streven naar eenvoudige en samenhangende gevelindeling.

Detaillering, kleur en materiaal• Gevels uitvoeren in wit of lichte tinten.• Dakbedekking uitvoeren in donkere kleuren.• Ten behoeve van de samenhang in het straatbeeld is afstemming van erfafscheidingen wenselijk.• Geen toepassing van felle kleuren die sterk contrasteren met de gebruikte kleuren in de directe omgeving.

Woonwagens aan de Heimansstraat

Objectgerichte criteria

60

6.2 Veranda’s

ObjectbeschrijvingVeel voorkomend langs deze route is de verandawoning. Veel pan-den zijn van origine voorzien van een veranda op de begane grond. Houten veranda’s zijn veelal aan de bovenzijde voorzien van een terras, terwijl gemetselde veranda’s meestal de basis vormen voor een loggia. Tegenwoordig zijn veel van deze veranda’s op begane grondniveau verbouwd tot erker. De puien die daartoe in de ve-randaopeningen zijn gezet zijn meestal in goede harmonie met de oorspronkelijke gevel vormgegeven. In enkele gevallen is ook de loggia dichtgemaakt met een pui, waardoor de van oorsprong zeer plastische gevel zijn dieptewerking kwijtraakt.

De detaillering van gevels en veranda’s of erkers is doorgaans bij-zonder zorgvuldig vormgegeven. Plinten, bogen, boogvelden met mozaïek, gevelstenen, constructieve uitkragingen onder de goot en andere speciale metselverbanden komen regelmatig voor. De nog aanwezige baksteenveranda’s zijn voorzien van zorgvuldig vormgegeven gemetselde penanten, die worden verbonden door opvallend grote bogen en lage gemetselde hekwerkjes.


Hoewel veel veranda’s zijn verbouwd tot erker, is het karakteris-tieke beeld van deze bouwstijl niet verloren gegaan. In combinatie met de bijzonder zorgvuldig gedetailleerde woningen levert dit een zeer bijzonder beeld op. Dit beeld kan worden behouden door zorgvuldig om te gaan met de nog aanwezige authentieke veran-da’s. Het dichtmaken van veranda’s en loggia’s is een ontwikkeling die daarin niet langer past. In het nieuwe beleid is opgenomen dat dit voor maximaal 2/3 van de gevelbreedte is toegestaan. Waar er historisch waardevolle bebouwing langs het Groene Lint is gelegen dient men de cultuurhistorische waarde van deze bebou-wing te respecteren en waar nodig te versterken.

Rijke houtdetaillering

Verandas zijn veel aanwezig

Verandawoningen in de Haarlemmerstraat

Nieuwbouw met veranda’s langs de busbaan Prinsesse-weg



Welstandscriteria

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet een bestaande veranda worden gehandhaafd.• Een veranda kan maximaal 2,5m diep zijn• De diepte en plaatsing van een veranda wordt naast architectonische verhoudingen bepaald door de invloed die deze heeft op schaduwwerking richting naastgelegen percelen

Gevelkarakteristiek

• Het open karakter van de veranda moet behouden blijven.• Bij renovatie of verbouwing mogen veranda’s voor maximaal 2/3 worden dichtgemaakt.

Detaillering, kleur en materiaal

• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Toepassing van hout en baksteen overeenkomstig de oorspronkelijke materialisering.• Streven naar toepassing van combinaties van wit en aardkleuren in overeenstemming met het hoofdgebouw.• Sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet wenselijk.

62

6.3 Dakopbouwen

Objectbeschrijving

De woonruimtebehoefte is in de laatste decennia steeds groter geworden. Dit betekent niet alleen dat er tegenwoordig grotere woningen worden gebouwd, maar ook dat de behoefte om bestaande woningen uit te breiden groter wordt. Bepaalde typen woningen lenen zich echter minder goed voor de meest voor de hand liggende en weinig ingrijpende kleine bouwwerken. Een dakkapel is immers niet geschikt voor ieder type woning. Voor dergelijke woningen is het creëren van extra ruimte binnen het bestaande grondopper-vlak slechts mogelijk door het bouwen van een dakopbouw. Om aan de ruimtebehoefte van bewoners van dergelijke woningen tegemoet te komen worden in deze paragraaf uitgangspunten en welstandscriteria gegeven voor het bouwen van een dakopbouw.

Aan het begrip dakopbouw kan op meerdere manieren invulling worden gegeven. Voor de welstandstoet-sing is het van belang dat er een duidelijke afbakening is van het begrip dakopbouw, om misverstanden te voorkomen. Voor welstandstoetsing wordt onder het plaatsen van een dakopbouw daarom verstaan:

Het aanbrengen van een verdieping op een pand, waarbij een niet eerder bestaande ruimte wordt ge-creëerd of een reeds bestaande ruimte wordt vergroot. Dit resulteert in het ingrijpend wijzigen van de vorm en het profiel van het dak, de bestaande goothoogte en/of nokhoogte worden hierbij meestal verhoogd. In bepaalde gevallen wordt ook de gevel opgetrokken.

Het verschil met dakkapellen zit voornamelijk in het feit dat dakkapellen geen grote gevolgen hebben voor de hoofdvorm en het profiel van het gebouw. Een dakopbouw is veel groter van schaal en heeft veel meer invloed op het profiel, beeld en aanzicht van de bebouwing.

Een dakopbouw is niet zomaar voor iedere dakvorm geschikt. Zeker waar het meer complexe dakvormen betreft zal een dakopbouw een grote afbreuk doen aan het silhouet van het bouwblok. De vorm van de dakopbouw in relatie tot de vorm van het dak en de vorm van het gebouw is daarom zeer belangrijk. In feite kan gesteld worden dat een dakopbouw alleen geschikt is voor eenvoudige kapvormen. Dit betekent dat een dakopbouw alleen mogelijk is op een plat dak of op een zadeldak.

Omdat het bouwen van een dakopbouw een erg ingrijpende verandering is van het bouwwerk, is dit op zadeldaken in beginsel alleen aan de achterzijde wenselijk. Hierdoor blijft het aanzicht van het gebouw vanaf de openbare weg zo veel mogelijk onaangetast. Hooguit een doorgetrokken dakvlak door een nok-verhoging zal dan zichtbaar zijn. Voor platte daken betekent dit dat de opbouw bij voorkeur terugliggend ten opzichte van de voorgevellijn wordt gepositioneerd. Ook hierdoor blijft het oorspronkelijk gevelaan-zicht zo minimaal mogelijk aangetast.


Het plaatsen van een dakopbouw is een ingrijpende veranderingen aan een bouwwerk die het straatbeeld makkelijk kan aantasten. Daarom zijn dakopbouwen in sterk openbare gebieden (bijv. langs hoofdontslui-ting en pleinen) minder wenselijk dan in meer besloten woongebieden. Daarnaast is het voor gebieden die een hoge cultuurhistorische, architectonische of stedenbouwkundige kwaliteit of samenhang vertonen belangrijk zorgvuldig om te gaan met dakopbouwen.

Welstandscriteria

In beginsel geldt voor heel Zandvoort dat dakopbouwen niet zijn toegestaan, tenzij het bestemmingsplan het toestaat en aan alle onderstaande criteria wordt voldaan.


6.3.1 Welstandscriteria voor dakopbouw op een plat dak

Plaatsing (bestemmingsplan is maatgevend)

• Een plat afgedekte dakopbouw dient minimaal 1.00 m. teruggelegen te worden gepositioneerd ten opzichte van de voorgevel. • Indien de dakopbouw wordt gepositioneerd gelijk aan het voorgevelvlak, dient er bijzondere aan dacht te worden besteed aan de vormgeving, detaillering en materialisatie van de overgang tussen bestaande gevel en dakopbouw.

Maatvoering (bestemmingsplan is maatgevend)

• Hoogte van opbouw niet meer dan 3.00 m. Oppervlakte van een plat afgedekte dakopbouw maximaal 75% van de dakvloer. • Een dakopbouw in de vorm van een kap dient de volledige dakvloer te beslaan.

Vormgeving

• De noklijn van een dakopbouw in de vorm van een kap kan zowel evenwijdig aan de voorgevel als haaks daarop liggen. De kapvorm en nokrichting van de belendingen zijn daarbij richtinggevend.• Oorspronkelijke goten en daklijsten dienen bij positionering van dakopbouw gelijk aan het bestaande gevelvlak te worden behouden.• Detaillering, materiaal en kleur afgestemd op of in contrast met het hoofdgebouw vormgeven.

Dakopbouw op plat dak bij voorkeur teruggelegen van voorgevel.

Welstandscriteria voor dakopbouwen in het algemeen

In de gevallen waar in het verleden reeds vergunning is verleend voor een individuele dak-opbouw in een samenhangend bouwblok kan eveneens medewerking worden verleend aan dakopbouwen, mits die in dezelfde vorm, grootte en stijl worden gerealiseerd als het eerder goedgekeurde exemplaar. Hierdoor kan de reeds verstoorde samenhang op termijn worden hersteld.

• Een dakopbouw mag nooit uit meer dan één bouwlaag bestaan.

• Een dakopbouw is alleen toegestaan op het hoofdgebouw.

• Een dakopbouw is alleen toegestaan op plat dak of op een zadeldak waarvan de hellingshoek gelijk is aan of kleiner is dan 35°.

• Op dakopbouwen zijn geen dakkapellen toegestaan. Daglichttoetreding geschiedt door gevelvensters of dakramen.

• Geen dakopbouwen op beschermde monumenten.


64

6.3.2 Welstandscriteria voor dakopbouw op een zadeldak

A. Dakopbouw door geveldoortrekking (geen nokverhoging)


• Geveldoortrekking is alleen aan de achterzijde toegestaan, tenzij deze bedoeld is om een bij zondere locatie te accentueren of als accent op een daarvoor geëigende plaats in het straat beeld. In deze gevallen is geveldoortrekking aan zowel voor- als achtergevel wenselijk.

Maatvoering (bestemmingsplan is maatgevend)

• Bij geveldoortrekking dient het hoogste punt van de dakopbouw op minimaal 0.20 m. onder de oorspronkelijke nokhoogte aan te sluiten. Aansluiting op de nok is dus niet wenselijk.• Indien bij hoekaccentuering ook aan de voorzijde geveldoortrekking wordt toegestaan dient de nieuwe nok op dezelfde hoogte als de oorspronkelijke nok te liggen.

Vormgeving

• Het is wenselijk de dakopbouw/geveldoortrekking vorm te geven met een kap. Toepassing van doorgetrokken gevel en een plat dak is alleen toegestaan bij woningen van slechts 1 bouwlaag.• De kap dient haaks op de bestaande kaprichting te worden gesitueerd. Kapvorm afstemmen op kapvorm van de hoofdmassa (gelijke hellingshoek).• Topgevels dienen bij voorkeur te worden uitgevoerd in hetzelfde materiaal als de oorspronkelijke gevel. • Boeiboord maximaal 0.25 m.• Detaillering, materiaal en kleur in overeenstemming met het hoofdgebouw.• Bij hoekaccentuering moeten het oorspronkelijke zijgeveldeel boven de goot en het oorspronke lijke dakvlak tussen de zijgevel en de nieuwe nok worden verwijderd. Hierdoor ontstaat een dwarskap met een zijdakvlak zonder toevoegingen ter beëindiging van het bouwblok.

Geveldoortrekking op rijwoning van één bouw-laag alleen aan de achterzijde

Geveldoortrekking alleen aan achterzijde met kap haaks op bestaande kaprichting.


B. Dakopbouw door nokverschuiving


• Alleen op kappen waar de dakhelling minder dan 35° bedraagt. In andere gevallen biedt het plaatsen van een dakkapel voldoende mogelijkheden.• Nokverschuiving vindt plaats door het verlengen van het voordakvlak, waardoor de nok naar achter verschuift (dakopbouw gericht op achterzijde). • Bij tussenwoningen moet de nokverhoging van scheidende bouwmuur tot scheidende bouwmuur lopen.

Hoogte (bestemmingsplan is maatgevend)

• De nok mag door de dakopbouw verticaal gemeten met maximaal 0.50 m. worden verhoogd.• De hoogte van de buitenwanden van de dakopbouw moet minimaal 0.90 m. en mag maximaal 1.20 m. bedragen.

Vormgeving

• De hellingshoek van het nieuwe dakvlak moet gelijk zijn aan de hellingshoek van het bestaande dakvlak.• De lengte waarmee het voordakvlak wordt verlengd moet ook aan de achterzijde op de dakopbouw worden toegepast, opdat een zichtbare nieuwe noklijn ontstaat.• Boeiboord maximaal 0.25 m.• Invulling van het kozijn zo transparant mogelijk. • Zijwanden zijn dicht en kleuren materiaalgebruik in overeenstemming met het hoofdgebouw. • Kleur- en materiaalgebruik in overeenstemming met de gevel, kozijnen en het dakvlak van de woning.• Bij kopwoningen dient bij aansluiting van de nokverhoging op de zijgevel het kleuren materiaalgebruik in overeenstemming te zijn met het hoofdgebouw.

Bij meerdere dakopbouwen regelmatige rangschikking op horizontale lijn en overeenkomstige vormgeving.


66

6.4 Reclame

Objectbeschrijving

Reclame is een publieke aanprijzing van een bedrijf, een product of een dienst. Reclames vragen vanuit hun doelstelling aandacht en vormen hiermee een belangrijk en beeldbepalend element van de openbare ruimte.In gebieden met commerciële functies zijn reclames op zijn plaats en kunnen ze de visuele aantrekkingskracht van de omgeving verhogen, hoewel daar een kritische grens aan verbonden is. Evenals bij een gebouw speelt ook bij een reclame de relatie met de (stedenbouwkundige) situatie waarin deze wordt geplaatst alsmede het karakter van die situatie een belangrijke rol. Een reclame is geslaagd wanneer deze een volledig geïntegreerd onderdeel van het totale architectonische concept uitmaakt. Blijft de zorg voor een goede inpassing van een reclame in zijn omgeving achterwege dan wordt de reclame ervaren als een verstoring van de visuele kwaliteit van de omgeving en kan zelfs agressief overkomen. In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) kan de gemeente een ver-gunningplicht voor reclame-uitingen regelen. Onderdeel daarvan is een wel-standsadvies. Een aanvraag voor een reclame-uiting wordt aan de welstands-commissie voor advies voorgelegd.


Het plaatsen van een reclame-uiting is een ingrijpende veranderingen aan een bouwwerk die het straatbeeld makkelijk kan aantasten. Bij het vaststellen van normen voor reclametekens, is het zinvol onderscheid te maken tussen de verschillende gebieden in een gemeente. In het centrum is reclame een te verwachten verschijnsel, terwijl dit in een woonwijk niet het geval is. Het strand is minder geschikt voor plaatsing van reclametekens die op een bedrij-venterrein gebruikelijk zijn. In de welstandscriteria is daarom onderscheid gemaakt naar verschillende gebieden.In het algemeen geldt dat reclametekens alleen aanvaardbaar zijn indien zij een directe relatie hebben met de gekozen situering, de afmetingen en kleu-ren afgestemd zijn op het karakter van de directe omgeving en zij niet groter zijn dan voor een goede leesbaarheid voor die situering noodzakelijk is. De reclametekens dienen qua afmetingen en plaatsing op de gevelopzet afge-stemd te worden.

Reclame is van grote invloed op de uitstraling en beeldkwaliteit van een ge-bied. Een bijzonder welstandsbeleid is daarom gewenst.

6.4.1 Welstandscriteria voor reclame in het centrum en winkelcentrum Nieuw Noord

In het centrumgebied van Zandvoort en in winkelcentrum Nieuw Noord zijn veel commerciële functies verzameld. Reclame-uitingen aan de gevel zijn in dit gebied dan ook niet weg te denken. Om de beeldkwaliteit van deze ge-bieden te waarborgen worden eisen gesteld aan de plaatsing, maatvoering en vormgeving van reclame-uitingen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen reclame-uitingen loodrecht op en evenwijdig aan de gevel. Andere reclame-uitingen zijn in principe niet toegestaan. Er worden maximaal twee reclame-uitingen per gevel toegestaan. Tevens geldt dat er uitsluitend reclame mag worden gemaakt voor diensten of producten die in het betreffende pand ver-krijgbaar zijn. Reclame-uitingen buiten de gevel, zoals bijvoorbeeld op het dakvlak, zijn niet toegestaan.

Geen uithangborden boven de begane grond.

Een overdaad aan reclames bevor-dert het beeld niet.

Vlaggen zijn óók reclameobjecten!

Geen reclames op verdiepingen waar geen bedrijfsfuncties plaatsvinden.


Reclame-uitingen loodrecht op de gevel

Plaatsing• Geen reclame aangebracht op bouwlagen met een woonbestemming of bouwlagen met een bedrijfsbestemming zonder publieksfunctie.• Niet lager aangebracht dan 2.20 m. boven het trottoir, en niet hoger aangebracht dan de scheiding van de begane grond en de eerste ver dieping. • Geen reclame aangebracht op de pandscheidende of gevel- beëindigende penanten.• Reclame-uitingen op een zonnescherm of markies uitsluitend aange bracht op de volant.• Reclame-uitingen mogen het zicht op de openbare ruimte niet in ernstige mate belemmeren.• Maximaal één reclame-uiting per 6.00 m. gevelbreedte.

Maatvoering

• Diepte gemeten vanaf de gevel maximaal 0.80 m.• Breedte maximaal 0.10 m.• Oppervlakte van het grootste vlak maximaal 1.00 m2.

Vormgeving

• Vormgeven als vlag, vaandel, banier of uithangbord.• Materialisatie en kleurstelling moeten in harmonie zijn met de ge velkarakteristiek van de betreffende gevel, huisstijlen van bedrijven zijn daarbij ondergeschikt.• Niet uitgevoerd in felle en/of contrastrijke kleuren.• Geen knipperende, mechanisch bewegende en/of lichtreflecterende reclame-uitingen. • Geen neonverlichting, tenzij sterk ondergeschikt aan de gevel.• Toepassing van een constante lichtbron (aanlichting of lichtreclame) is uitsluitend toegestaan indien er geen overlast is voor weggebruikers en omwonenden.

Reclame-uitingen evenwijdig aan de gevel

Plaatsing

• Geen reclame aangebracht op bouwlagen met een woonbestemming of bouwlagen met een bedrijfsbestemming zonder publieksfunctie.• Geen reclame aangebracht op de pandscheidende of gevelbeëindi- gende penanten.• Indien in de bestaande architectonische gevelindeling reeds specifieke reclamevelden aanwezig zijn, is uitsluitend plaatsing in deze velden toegestaan.• Indien horizontaal geleed: gecentreerd of gelijkmatig gerangschikt op een horizontale lijn aangebracht op de borstwering van de eerste verdieping, onder de onderzijde van de raamdorpels op de eerste verdieping.• Indien verticaal geleed: centraal aangebracht op de penanten tussen de gevelopeningen, boven de onderdorpel van de gevelopeningen.• Aangebracht in het etalagevlak.

Reclame in harmonie met de ge-velkarakteristiek.

Reclames mogen niet breder zijn dan 2/3 van de gevelbreedte!

Losse letters prevaleren boven be-drukte reclameborden.


68

Maatvoering • Cumulatieve oppervlakte maximaal 2.00 m2.• Indien horizontaal geleed: breedte maximaal 2/3 van de gevelbreedte en hoogte maximaal 0.50 m.• Indien verticaal geleed: breedte maximaal 0.50 m. en hoogte maxi maal 2/3 van de beschikbare hoogte tussen onderdorpel van de gevel openingen en de verdiepingsvloer/goot.• Indien aangebracht in het etalagevlak: maximaal 0.20 x 1.00 m.

Vormgeving

• Streven naar vormgeving in losse letters in plaats van een bedrukt reclamebord.• Materialisatie en kleurstelling moeten in harmonie zijn met de ge velkarakteristiek van de betreffende gevel, huisstijlen van bedrijven zijn daarbij ondergeschikt.• Niet uitgevoerd in felle en/of contrastrijke kleuren.• Geen knipperende, mechanisch bewegende en/of lichtreflecterende reclame-uitingen. • Geen neonverlichting, tenzij sterk ondergeschikt aan de gevel.• Toepassing van een constante lichtbron (aanlichting of lichtreclame) is uitsluitend toegestaan indien er geen overlast is voor derden (bij voorbeeld weggebruikers of omwonenden).

6.4.2 Welstandscriteria voor reclame in woongebieden

In een gebied dat hoofdzakelijk is ingericht voor woondoeleinden passen geen reclame-tekens. Er ontbreekt immers een relatie tussen het woonmilieu en de reclame-uitingen. Een uitzondering hierop vormen woningen met een praktijkruimte voor het uitoefenen van een vrij beroep, zoals een arts, architect of verzekeringsadviseur. In dergelijke gevallen is een bescheiden aanduiding aanvaardbaar.

Plaatsing

• Maximaal één reclame-uiting.• Bevestiging tegen gevel ter plaatse van de bedrijfstoegang.• Bij aanwezigheid van een voortuin is plaatsing van een bord in de voortuin toegestaan.• Geen reclame -uitingen aan of op beschermde monumenten.

Maatvoering

• Maximale oppervlakte 0.50 m2.

Vormgeving

• Alleen reclame voor naam en aard van het bedrijf met eventueel openingstijden en/of een vignet, geen merkreclame.• Geen lichtreclame of aanlichting van reclame.• Kleuren dienen terughoudend gekozen te worden.

Plaatsing van een bord in de voortuin is toegestaan

Meerdere reclame-uitingen zijn niet toegestaan.

Reclame op bovenste ver-dieping is te groot en niet gewenst.


6.4.3 Welstandscriteria voor reclame op bedrijventerreinen

Gezien de grotere schaal van de gebouwen en het utilitaire karakter, is een gro-tere hoeveelheid reclame denkbaar. Uitgangspunt blijft dat de reclame op een lo-gische plaats tegen het gebouw aangebracht dient te worden, zoals bij de entree, en afgestemd dient te zijn op de massa en gevelopzet. Indien plaatsing tegen een gevel niet mogelijk is, bijvoorbeeld bij glasvliesgevels, dient de reclametekst boven of in de buurt van de entree aangebracht te worden.

Een gezamenlijke presentatie bij de entree van het bedrijventerrein en/of rou-teborden zijn denkbaar, eventueel in combinatie met een plattegrond en route-beschrijving. Een zorgvuldige vormgeving is dan essentieel. Per terrein zal één uniform kader moeten worden ontwikkeld en vormgegeven. Alleen naamsaan-duidingen van het bedrijf en branche, c.q. beroepsaanduiding kunnen worden toegelaten.

Vrijstaande reclame-borden / reclamezuilen op bedrijven-terreinen

Plaatsing • Bij de entree van het erf of op een parkeerplaats.• Geen reclame-uitingen die het uitzicht op de openbare ruimte of het open landschap ernstig belemmeren.• Maximaal één reclame-uiting per erf.

Maatvoering• Reclamezuilen niet hoger dan de bouwhoogte van het op het betref fende erf gesitueerde hoofdgebouw, met een maximum van 4.00 m. • Reclamezuil niet breder dan 1.00 m.• Reclame-borden niet hoger dan 3.00 m., met een maximum oppervlakte van 2.00 m2.

Vormgeving• Reclame-uiting als zelfstandig element vormgeven, waarbij de maatvoering en detailleringen zijn afgestemd op en harmoniëren met het hoofdgebouw.• Geen knipperende, mechanisch bewegende en/of lichtreflecterende reclame-uitingen.

Reclame-uitingen op of aan een gebouw op bedrijventerreinen

Plaatsing• In beginsel geen reclame-uitingen op een plat dak, tenzij bij plaatsing op de dakrand wordt uitgegaan van losse letters.• Maximaal vier reclame-uitingen per gebouw en maximaal twee reclame-uitingen aan één gevel zijn toelaatbaar.

Maatvoering• Gevelreclames evenwijdig aan de gevel of op de dakrand niet breder dan 70% van de gevelbreedte en de hoogte in verhouding met hoogte van het gebouw tot maximaal 0.75 m.• Gevelreclames loodrecht op de gevel maximaal 1.00 x 1.00 x 0.25 m.

Correct geplaatste reclame-uitingen naast de entree, die passen binnen de massa en gevelopzet van het pand

Los geplaatst ornament, geplaatst op de parkeerplaats van het bedrijf dus in principe toegestaan.


70

Vormgeving

• Reclametoepassingen integreren in de architectuur en beperken tot het hoogst noodzakelijke.• In de voorgevel reclame-uiting als zelfstandig element vormgeven, waarbij de plaatsbepaling is afgestemd op en in verhouding is met de oorspronkelijke gevel.• Indien er sprake is van meerdere reclame-uitingen op een gevel dan dienen deze in een eenduidige vormgeving uitgevoerd te worden.• Geen knipperende, mechanisch bewegende en/of lichtreflecterende reclame-uitingen.

6.4.4 Welstandscriteria voor reclame op sportterreinen

Sportterreinen zijn meestal in een “groene” omgeving gesitueerd. Het aanbrengen van reclames niet gericht op het complex zelf is slecht passend en niet aanvaardbaar. Naamsreclame voor de sportvereniging zelf is in verband met de bereikbaarheid van het betreffende terrein wel mogelijk, mits deze aanduidingen qua maat, vormgeving en kleurstelling zijn afgestemd op het karakter van de omgeving. Het verdient aanbe-veling één uniform systeem, voor alle sportterreinen in de gemeente te ontwikkelen.

Reclame-uitingen, gericht op het complex zelf zijn denkbaar (zoals borden rond het sportveld), indien deze naar binnen gekeerd zijn (gericht op het veld), de buitenzijde donker van kleur is en de hoogte gerekend vanaf maaiveld maximaal 1.20 m bedraagt.

Naamsaanduiding op kantine beperken tot maximaal 1.00 m2. Het toepassen van reclame op gebouwen dient verder beperkt te blijven tot maximaal twee reclame-uitingen per gebouw, aangebracht aan de gevels en met een maximale afmeting van 1.00 m2.

6.4.5 Welstandscriteria voor reclame bij strandpaviljoens

Strandpaviljoens zijn doorgaans rijkelijk voorzien van reclame-uitingen. Behalve vas-te naamsreclame op het gebouw en vlaggenmasten, zijn er doorgaans veel productre-clames op parasols en windschermen geplaatst.

Plaatsing• Vaste reclames zijn uitsluitend aan de zeezijde toegestaan, op het boeibord van het hoofdgebouw.• Geen reclames op vaste windschermen.• Per strandpaviljoen zijn maximaal vier vlaggenmasten aan de strandzijde toegestaan: één aan beide zijden van de entree en eventueel één op de beide hoeken.• Geen losse vlaggen (vlaggenstokken e.d.)

Maatvoering• Oppervlakte vaste reclame tot maximaal 50% van het boeibord.• Oppervlakte per vlag maximaal 3 m2.

Vormgeving• Per strandpaviljoen is één soort productreclame toegestaan.• Per strandpaviljoen zijn voor reclame maximaal twee basiskleuren toegestaan.• Geen knipperende, lichtgevende, mechanisch bewegende en/of licht reflecterende reclame-uitingen.

Reclame moet naar het strand gericht zijn

Reclame op vlaggen en para-sols overheerst

Naamsaanduiding op de kan-tine is toegestaan.


6.4.6 Welstandscriteria voor reclame op vent- en standplaatsen

Voor vent- en standplaatsen worden in de nota Vent- en standplaatsen de juri-dische kaders gesteld. Hierin is opgenomen dat de verkoopwagens aan minimale eisen van welstand moeten voldoen. Omdat maatvoering en vormgeving van de vent- en standsplaatsen sterk afhankelijk zijn van de gebruikte verkoopwagen worden daar geen welstandscriteria voor opgesteld. Reclame-uitingen zijn door-gaans toevoegingen aan de (standaard) verkoopwagen, en dragen in belangrijke mate bij aan de uitstraling van een vent- of standplaats. Daarom zijn voor recla-me-uitingen bij vent- en standplaatsen wel welstandscriteria opgesteld.

Plaatsing

• Uitsluitend reclame aan de verkoopzijde(s). • Geen reclame-uitingen die uitsteken boven het boeibord van de ventwagen.• Bij verkoopwagens uitsluitend reclame-uitingen vlak tegen de wanden van een verkoopwagen, met uitzondering van vlaggen.• Vlaggen mogen uitsluitend geplaatst worden op de bovenhoeken van de ventwagen, met uitzondering van de vaste masten op de aangewezen standplaatsen.

Maatvoering

• Oppervlakte van een vlag maximaal 0.80 m2.• Cumulatieve oppervlakte van reclame-uitingen per verkoopzijde maximaal 2.50 m2.

Vormgeving

• Niet uitgevoerd in felle en/of contrastrijke kleuren.• Geen knipperende, mechanisch bewegende en/of licht reflecterende reclame-uitingen. • Geen lichtreclame (lichtbak, neonlicht of aanlichting).

6.4.7 Welstandscriteria voor reclame op circuitpark Zandvoort

Het circuitpark Zandvoort is een plek waar doorgaans veel reclame-uitingen geplaatst zijn. Gezien de ligging van het circuitpark in het duingebied, zijn reclames die zichtbaar zijn vanuit de omgeving van het circuitpark slecht passend en niet aanvaardbaar.

Reclame-uitingen zijn uitsluitend toelaatbaar indien deze niet zichtbaar zijn van-uit het omliggende duingebied of vanaf de openbare weg. Dit geldt eveneens voor de constructie waarop de reclame-uiting eventueel is geplaatst. Een uitzondering hierop kan uitsluitend gemaakt worden voor reclame-uitingen bij de entree van het circuitpark, waar naamsaanduiding en productreclame op beperkte schaal is toegestaan.

Reclame-uitingen op het dak zijn in principe niet toegestaan.

Een beperkte hoeveelheid reclame heeft de voorkeur.


72

6.5 Zonnepanelen

Bij de situering van zonnecollectoren en -panelen is voor een optimale energieopwekking de positie ten opzichte van het zonlicht erg belangrijk.

Er zijn vergunningsvrij ruime mogelijkheden om ze te plaatsen, dit is vastgelegd in het Bor. Zandvoort geeft de voorkeur aan plaatsing conform deze eisen. Een zonnecollector of zonne-paneel is niet in strijd met redelijke eisen van welstand als aan de onderstaande sneltoets-criteria wordt voldaan.

Voor monumenten zijn aanvullende bepalingen opgenomen om de monumentale waarde zo goed mogelijk te kunnen beschermen.

Gewogen oordeel

Initiatieven die niet passen binnen deze standaardcriteria kunnen eventueel toch aan redelijke eisen van welstand voldoen. Dit vraagt echter om een gewogen oordeel door de commissie.



De maatvoeringen van vergunningvrije zonnepanelen zijn bepalend voor de welstandscriteria

Algemeen

• plaatsing alleen op daken (niet aan gevels en wanden)• De collector of het paneel moet een geheel vormen met de installatie voor het opslaan van het water respectievelijk het opwekken van elektriciteit. Als dat niet het geval is, dan moet die installatie binnen in het betreffende gebouw worden geplaatst;• Komt de zonnecollector of het zonnepaneel op een schuin dak, dan geldt dat: - de collector of het paneel niet mag uitsteken en dus aan alle kanten binnen het vlak van het dak moet blijven, - de collector of het paneel in of direct op het dakvlak moet worden geplaatst, - de hellingshoek van de collector of het paneel hetzelfde moet zijn als die van het dakvlak waarop het staat;• Komt de zonnecollector of het zonnepaneel op een plat dak, dan geldt dat de collector of het paneel ten minste net zo ver verwijderd moet blijven van de dakrand als de collector of het paneel hoog is. Is het hoogste punt van de collector bijvoorbeeld 50 centimeter, dan moet de afstand tot de dakrand(en) ook minimaal 50 centimeter zijn;• meerdere exemplaren regelmatig rangschikken op horizontale of verticale lijn

Met inachtneming van de hierboven beschreven criteria geldt verder voor monumenten:

• architectuurhistorische of monumentale waarden mogen niet worden aangetast;• plaatsing is alleen toegestaan, voor zover niet zichtbaar vanaf de openbare ruimte;• plaatsing in het schuine dakvlak is alleen toegestaan aan de achterzijde; • de kleur moet in overeenstemming zijn met het achterliggende dakvlak en anders zwart, antraciet of donkergrijs, waarbij het materiaal niet (noemenswaardig) spiegelt.

Deel B

GebiedsgerichteCriteria

76

Toelichting

Een belangrijke pijler van de welstandsnota is het gebiedsgerichte welstandsbeleid. De gebiedsgerichte beoordelingskaders worden gebruikt voor de toetsing van kleine en middelgrote bouwplannen die zich voegen binnen de bestaande ruimtelijke structuur van Zandvoort.

Het gemeentelijk grondgebied is daartoe onderverdeeld in gebieden met een grote samenhang en gelij-kenis in bebouwing, functie en openbaarheid. Deze onderverdeling is gelaagd van opzet, gebaseerd op de structuurvisie “Parel aan zee +”. De bovenste laag bestaat uit gebieden waar in de structuurvisie een bepaalde ambitie over is uitgesproken. Voor deze gebieden gelden bijzondere welstandscriteria. Daar-onder bevindt zich een laag waarin de wijken die nog niet zijn behandeld afzonderlijk staan omschreven waarvoor niet overal bijzondere criteria gelden. Tot slot zijn de historisch-morfologische atlas en de toe-wijzingen van beeldbepalende panden in Zandvoort van toepassing op deze nota.

Per gebied is een samenhangend beoordelingskader opgesteld waarin steeds de volgende onderdelen aan de orde komen:

• Een korte beschrijving van het gebied, waarbij aandacht wordt besteed aan de ontstaansgeschiedenis, de stedenbouwkundige of landschappelijke omgeving, een typering van de bouwwerken, het overheer- sende materiaal- en kleurgebruik en de detaillering.

• Een waardering voor het gebied op grond van de belevingswaarde en eventuele bijzondere cultuurhistorische, stedenbouwkundige of architectonische werken, alsmede een samenvatting van het voor het gebied gevoerde beleid, de te verwachten en/of gewenste ontwikkelingen in het gebied.

• De welstandscriteria, steeds onderverdeeld in criteria betreffende de plaatsing, massa en vorm, gevelkarakteristiek en detaillering, kleur en materiaal van het bouwwerk.

• Illustraties: foto’s die een impressie van de deelgebieden geven en goede en slechte voorbeelden tonen.

• Een kaart van het betreffende gebied. Hierin is ook een uitsnede uit de “Historisch-morfologische atlas” van Zandvoort verwerkt, zodat de bouwperioden leesbaar zijn. De overzichtskaart staat hiernaast.

De beoordelingskaders zijn gebaseerd op het architectonisch vakmanschap en de ruimtelijke kwaliteit zoals die in de bestaande situatie worden aangetroffen. Ze geven aan hoe een bouwwerk ‘zich moet ge-dragen’ om in zijn omgeving niet teveel uit de toon te vallen, en welke gewaardeerde karakteristieken uit de omgeving in het ontwerp moeten worden gebruikt. Indien in het voor de bouwvergunningaanvraag vigerende bestemmingsplan voorschriften zijn opgenomen die in strijd zijn met de opgestelde welstandscriteria prevaleert het bestemmingsplan boven de wel-standscriteria. Indien het bestemmingsplan ruimte laat voor interpretatie van de voorschriften vormen de criteria een aanvulling op het bestemmingsplan.


Historische opbouw van Zandvoort (uit de historisch-morfologische atlas)

Gebiedsgerichte criteria

Onderverdeling in Bijzonder(kleur) en regulier welstandsniveau

7. Bijzonder welstandsniveau

80

Er zijn 4 gebieden onderscheiden waarvoor bijzonder welstandsniveau geldt, deze hebben verschillende kleuren:

1 Kustfront met daarin: - Boulevard Zuid - Middenboulevard - Noordboulevard - Accenten - Strand

2 Historisch centrum

3 Belangrijke Routes - Historisch lint - Doorstroomroutes

4 Verweving landschap - Nieuw Unicum e.o - Bentveld

Het Kustfront en historisch centrum zijn gebieden uit de gebiedsindeling. Verweving Landschap bestaat uit 2 gebieden. De belangrijke routes zijn lijnvormige elementen die verschillende gebieden doorkruisen. Het bijzondere welstandsniveau geldt altijd voor de adressen die aan deze wegen gelegen zijn of hiermee sterk visueel zijn verbonden.

Bijzonder Welstandsniveau7


Gebiedsgerichte criteria - bijzonder

82

7.1 Kustfront

Inleiding

De Zandvoortse boulevard is met bijna 5km de langste boulevard van Nederland. Het is ook het eerste waar men aan denkt bij Zandvoort. Om de verschillende karakteristieken die de verschillende delen van het kustfront hebben goed te kunnen omschrijven is het kustfront in vier delen gesplitst: De Zuidboule-vard, Middenboulevard, Noorboulevard en het strand.



Kaprichting is wisselend haaks op of parallel aan de weg

De bebouwing in boulevard zuid stamt uit de periode 1940-1963. Daarna zijn op individuele basis wel panden vernieuwd.

7.1.1 Boulevard Zuid

Gebiedsbeschrijving

De Zuidboulevard is een langgerekte bebouwingsstrook tussen de Boulevard Paulus Loot, de Brederodestraat, de Marisstraat en de Thorbeckestraat. Deze bebouwingsstrook ligt aan de rand van het reliëfrijke duingebied ten zuiden van de dorpskern van Zandvoort. Oostelijk van de bebouwing, aan de Brederodestraat, ligt een groot-schalige parkeervoorziening.De bebouwing in deze langgerekte zone bestaat voornamelijk uit vrijstaande eengezinswoningen. Vrijwel alle panden zijn gebouwd op ruime kavels, meestal met de kaprichting haaks op of parallel aan de weg, maar soms ook gedraaid ten opzichte ervan. De bebou-wing aan de westzijde is georiënteerd op de zee, die aan de oost-zijde op het duingebied. Een uitzondering hierop wordt gevormd door de bebouwing aan de Marisstraat. Hier is namelijk sprake van meer geschakelde bebouwing met verspringende voorgevelrooilij-nen. Deze bebouwing vormt de overgang naar de dorpskern.De bouwmassa’s bestaan afwisselend uit één bouwlaag of twee bouwlagen met kap. De meest voorkomende kapvorm is daarbij het zadeldak, af en toe afgewisseld met een schildkap. De bebouwing is doorgaans eenvoudig van opzet, met een eenvoudige hoofdmassa, beperkte overstekken en slechts beperkt toevoeging van bouwde-len. Het kleuren materiaalgebruik is divers, waarbij de nadruk ligt op lichte kleuren en veel wit gestucte gevels, afgedekt met een rood of antracietkleurig pannendak.Bijzondere element zijn de twee flatgebouwen in dit gebied. Ui-terst zuidelijk staat een ronde woontoren, en ter hoogte van het Ir. G. Friedhoffplein staat de Sterflat. Beide gebouwen zijn door hun vormgeving alzijdig georiënteerd.

Bebouwing is soms gedraaid ten opzichte van de weg

84

Welstandscriteria

Plaatsing

• Respecteren van de onderling variërende rooilijnen bij (vervangende) nieuwbouw.• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiten op de ritmiek van de bestaande bebouwing in de omgeving.• Behouden van het vrijstaande karakter van de bebouwing.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande (eenvoudige) hoofdmassa worden gerespecteerd.• (Vervangende) nieuwbouw moet aansluiten op de massa en vorm van de belendingen.• Beperkte variatie in kapvorm en –richting.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw een eenvoudige gevelindeling toepassen.• Gevels zijn georiënteerd op de aangrenzende weg.


• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw is een ingetogen detaillering gewenst.• Toepassing van met de landelijke omgeving harmoniërende kleuren en materialen. Gevels in wit gekijmd metselwerk of wit stucwerk en afdekking met gebakken dakpannen in rood of antraciet.

De sterflat is een bijzonder object in dit gebied


Het doel uit de structuurvisie luidt: Uitbuiten van de landschappelijke ligging en hiermee de bijzondere positie van Zandvoort als woonplaats binnen de metropoolregio ‘Landelijk wonen in de Randstad’.De kleinschalige bebouwing, zoals in dit gebied komt in deze vorm weinig voor aan de Nederlandse kust en is daarom als bijzonder te typeren. Er is sprake van een sterke samenhang door de herhaling van gelijkende bouw-massa’s en oriëntatie. De ligging op de rand van het reliëfrijke duingebied en het zicht op de Noordzee zijn belangrijke waarden.Voor de Zuid Boulevard is een conserverend bestemmingsplan gemaakt met handhaving van de bestaande situatie als uitgangspunt. Handhaving van het karakter van de vrij liggende kleinschalige woningen in/op het duin vormt het uitgangspunt. Zicht op duinlandschap en/of zee dient, daar waar aanwe-zig, behouden te blijven.

Het welstandsbeleid voor dit gebied is, in aansluiting op het bestemmings-plan gericht op handhaving van de bestaande situatie. Behoud van de bijzon-dere kleinschalige bebouwingsvorm en de typische bebouwingskenmerken zijn het uitgangspunt.

vrijstaande panden met een eenvou-dige hoofdmassa



7.1.2 Middenboulevard

Gebiedsbeschrijving

De Middenboulevard is gelegen tussen de wandelpromenade Bou-levard de Fauvage en de Burgemeester Engelbertsstraat- Thorbec-kestraat. Het vormt de verbinding tussen de oude dorpskern en het strand, en vervult daarmee een belangrijke rol in de structuur van Zandvoort.De Middenboulevard is in de loop der jaren aan vele ontwikkelingen onderhevig geweest. Vooral woningbouw is in de naoorlogse periode sterk ontwikkeld, maar ook functies in de (toeristisch-) recreatieve sector zijn toegevoegd. Doordat de diverse ontwikkelingen meestal betrekking hadden op een klein deel van het gehele Middenboule-vardgebied bestaat het gebied uit een aantal aan elkaar geknoopte ruimtes, met ieder een eigen bebouwingsbeeld.Het meest zuidelijke deel van de Middenboulevard bestaat uit ge-stapelde woningbouw tot drie lagen hoog, met een zadeldak, tussen de Seinpostweg en de Thorbeckestraat. Deze vroeg-naoorlogse com-plexen worden gekenmerkt door donkere metselwerkgevels waarin grote prefab delen zijn toegepast voor balkons en gevelopeningen. Hierdoor hebben de complexen een open en transparant karakter.Aansluitend aan dit gebiedsdeel ligt een verzameling grootschalige gebouwen rondom het Badhuisplein. Deze complexen variëren in hoogte van twee verdiepingen tot meer dan tien verdiepingen. Hier is sprake van een mengeling van woonfuncties en (toeristisch-)re-creatieve functies. Het bebouwingsbeeld van dit gebiedsdeel wordt bepaald door het individuele karakter van de complexen, er is wei-nig samenhang.Aan het Fauvageplein zijn aan de zeezijde drie samenhangende ap-partementencomplexen gebouwd. Deze complexen van vier lagen hoog zijn afgedekt met een zeer flauw hellend zadeldak. De gevels zijn opgebouwd in een roodbruin metselwerk, waarin in verticale stroken kleine vensterpartijen zijn opgenomen. De uitgebouwde trappenhuizen aan de zeezijde zijn in afwijkende kleuren geschil-derd, waardoor de verticale geleding van de gevels nog meer ver-sterkt wordt.De overzijde van het Fauvageplein wordt begrensd door de zeer gesloten achterzijden van de bebouwing aan de Burgemeester En-gelbertsstraat. Deze bebouwingsstrook bestaat uit een aantal iden-tieke vrijstaande panden van twee lagen met een asymmetrische kap, waarvan de nokrichting haaks op de straat ligt. De noordwand van het Fauvageplein wordt gevormd door een laag grootschalig winkelgebouw en de achterzijde van een zeven verdiepingen hoog appartementen-complex aan het Burgemeester van Fenemaplein. Feitelijk wordt het hele Fauvageplein begrensd door achterzijden van bebouwing, die afwisselend open of juist zeer gesloten zijn.Het Burgemeester van Fenemaplein is open naar het strand, waar-door een grote, niet besloten ruimte ontstaat. De bebouwing aan het plein is samenhangend vormgegeven. De gevelkarakteristiek van dit complex wordt bepaald door een sterke horizontale geleding. De begane grondgevels zijn minder sa-menhangend.

De bebouwing op de middenboulevard stamt uit de periode 1940-1963, aan de noordzijde uit de periode 1965-1977. Daarna zijn op individuele basis enkele panden vernieuwd.

Bouwes Palace is een landmark aan de kust

86

Het Palacehotel aan de noordzijde van het plein is door haar grote hoogte de beeldvanger van Zandvoort. Het hotel is een architectonisch en ruim-telijk bijzonder element. De verschijningsvorm van de openbare ruimte rondom het hotel is daarentegen van een lagere kwaliteit. De gevelwan-den en inrichting van de openbare ruimte dragen slechts beperkt bij aan de pleinvorming en de relatie met het centrum.


Het doel uit de structuurvisie voor de Middenboulevard luidt: Verbete-ren van de uitstraling van de boulevard en hiermee die van de badplaats Zandvoort. Daarnaast versterken van de relatie tussen boulevard, station en kernwinkelgebied, ter verbetering van de oriëntatie binnen het (toe-ristisch) centrum.De Middenboulevard bestaat uit een aantal afzonderlijke gebiedsdelen, die slechts een beperkte onderlinge relatie hebben. De gemeente is zich sinds enige tijd aan het oriënteren op de mogelijkheden om van dit ge-bied een aantrekkelijker en meer samenhangende zone te maken. Niet onwaarschijnlijk is dat in de nabije toekomst grootschalige veranderingen in het gebied gaan plaatsvinden, waarbij herstructurering niet uitgesloten wordt.Vanwege het toekomstbeeld van het gebied zijn in deze gebiedsuitwer-king hoofdzakelijk welstandscriteria opgenomen met een beheersende inslag. Bij ingrijpende ontwikkelingen zal met het stedenbouwkundig ont-werp ook een nieuw gebiedsgericht beoordelingskader moeten worden opgesteld, met passende welstandscriteria.Bij herstructurering van de Middenboulevard zal een hoogwaardige kwali-teit en integrale benadering voorop staan. Nieuwe welstandscriteria voor dit gebied moeten dit waarborgen.

Transformatiegebieden

De koppeling tussen het Station en het Strand ter plaatse van het Bouwes Palace-hotel wordt versterkt met een integraal vernieuwingsplan “Entree Zandvoort”. Ter plaatse van het Badhuisplein wordt in een andere ontwik-keling in Grandeur voorzien die ook de koppeling naar het oude centrum versterkt. Voor de Middenboulevard is in 2009 een uitgebreide beeldkwali-teitsnota opgesteld. De hier genoemde transformatieplannen dienen hier-aan getoetst te worden.

gevarieerde grootschalige bebou-wing aan het badhuisplein

Drie samenhangende appartementen-complexen aan de boulevard de Fauvage

Het casino met spiegelende gevels



Welstandscriteria

Plaatsing

• Toevoeging van nieuwe gebouwen in dit gebied zullen pas plaatsvinden bij herstructurering. Er zijn daarom vooralsnog geen welstandscriteria opgenomen die plaatsing regelen.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande hoofdmassa worden gerespecteerd.

Gevelkarakteristiek

• Per bouwblok moet samenhang in gevelkarakteristiek worden nagestreefd.• Bestaande gevelgeleding respecteren.• Bij renovatie of verbouwing moeten straatgevels open en transparant worden vormgegeven.


• Bij renovatie of verbouwing een eigentijdse hoogwaardige uitstraling van detaillering toepassen.• Per bouwblok moet er eenheid in kleuren materiaalgebruik zijn.

Sterke horizontale geleding aan het burgemeester van Fenemaplein

transparante gevels met grote prefab delen aan de Thorbeckestraat

88

7.1.3 Noord Boulevard

Gebiedsbeschrijving

De Noord Boulevard is een langgerekte bebouwingsstrook tussen Bou-levard Barnaart, de Burg. van Alphenstraat, de Van Speijkstraat en de J. van Heemskerckstraat. De voornaamste functie in dit gebied is wo-nen. Boulevard Barnaart heeft echter hoofdzakelijk een verkeerskundige functie en dient daarnaast als wandelpromenade. In het beeld van deze boulevard domineert de verkeersfunctie boven de functie als wandelpro-menade doordat de wandelen fietsroute lager is gelegen.

De bebouwing in de langgerekte zone tussen de Boulevard Barnaart, de Burg. Van Alphenstraat, de Mezgerstraat en de J. van Heemskerckstraat is in een zaagtandverkaveling gebouwd. Vanwege de gunstige bezonning komt deze bebouwingsoriëntatie veel voor in kustplaatsen. De tussen-ruimtes zijn hoofdzakelijk ingericht met gazons en parkeerplaatsen. Bin-nen deze zaagtandverkaveling zijn zowel flats als rijwoningen gebouwd. Tussen de J. van Heemskerckstraat en de De Ruyterstraat is er hoofdza-kelijk sprake van galerijflats van vier verdiepingen op een hoge plint. Tus-sen de Trompstraat en de Van Galenstraat zijn de flats doorgaans hoger. De flats zijn gebouwd met behulp van de voor de naoorlogse architec-tuur kenmerkende prefab elementen, plaatwerk en inpandige balkons. Ze hebben een overwegend horizontale geleding. De flats hebben door onderling verschillend kleurgebruik allen een eigen uiterlijk. Opvallend is de kioskachtige, lagere bebouwing die aan de boulevardzijde tegen de kop van de flats is gebouwd. Door de sterk uiteenlopende functies en de daarmee samenhangende individualisering van het uiterlijk is de oorspronkelijke uniformiteit hiervan enigszins aangetast.

Tussen de flats zijn kleine blokken met rijwoningen te vinden. Deze zijn afwisselend gebouwd in één of twee bouwlagen. Vrijwel ieder blok heeft een eigen architectonisch ontwerp, waardoor massa, vorm, gevelgele-ding, materiaal- en kleurgebruik per bouwblok variëren.

In het zuidoosten van het gebied, tussen de Van Speijkstraat en Dr. J.G. Mezgerstraat is eveneens een mengeling van middelhoogbouw en een-gezinswoningen gebouwd, maar hier in een blokvormig patroon. De be-bouwingskarakteristieken lopen hierbij sterk uiteen. Er is zowel sprake van individuele traditionele, vooroorlogse baksteenarchitectuur met een uitbundige detaillering, als van sterk planmatige naoorlogse bouwblok-ken met een sobere, puur functionele detaillering. Vooral bij de oudere, vooroorlogse woningen komt het veelvuldig voor dat er achter het hoofd-gebouw een voormalige berging is omgebouwd als recreatiewoning.

Opvallende objecten in dit gebied zijn de hotels langs Boulevard Bar-naart. Beide hotels zijn zo gesitueerd dat ze goed in de zaagtandver-kaveling passen. De hotels hebben echter een duidelijk eigen karakter, vanwege de grote bouwhoogtes en de sterke verticale gevelgeleding.

Boulevard Barnaart als wandelpromenade

De bebouwing in de buurt van de Van Speijkstraat stamt uit de periode 1900 - 1940. De bouloevardbebouwing is gebouwd in de periode 1940-1963, enkele losse delen zijn na 1977 gebouwd.




Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Verbeteren van de uit-straling van de boulevard en hiermee van de badplaats Zandvoort. Daar-naast uitbuiten van de landschappelijke ligging en hiermee de bijzondere positie van Zandvoort als woonplaats binnen de metropoolregio ‘Lande-lijk wonen in de Randstad’.

De ligging van dit gebied op de overgang van het stedelijk gebied naar de Noordzee is een belangrijke waarde. De bebouwingstrook langs Boulevard Barnaart kent een zekere samenhang door de regelmatige afwisseling van flats en rijwoningen in een zaagtandverkaveling. De eenduidig ingerichte openbare ruimte tussen de bebouwing versterkt deze samenhang. Het in-dividuele uiterlijk van de kiosken aan de kop van de flats doet hier echter enigszins afbreuk aan. Bij toekomstige ontwikkelingen moet er daarom op worden aangestuurd deze in oorspronkelijke staat terug te brengen, en de samenhang te laten prefereren boven het individuele (commerci-ele) belang. In het bestemmingsplan is onder voorwaarde de mogelijkheid opgenomen dat de kiosken uitgebreid mogen worden. Uitgangspunt is dat er ten alle tijden een zekere mate van uniformiteit tussen de kiosken blijft bestaan. Bij uitbreiding van een paviljoen wordt altijd volgens een op de plankaart van het bestemmingsplan aangegeven vorm gebouwd, zodat de hoofdvorm van de verschillende kiosken vergelijkbaar blijft. Daarnaast dient de gevel bij eventuele uitbreiding altijd te bestaan uit een solide plint, transparant middendeel en een beëdiging in de vorm van een brede dakrand.

Het woongebied tussen de Van Speijkstraat en de Dr. J.G. Mezgerstraat kent een zeer gevarieerde bebouwing, waarbij individuele cultuurhisto-risch waardevolle panden worden afgewisseld met relatief jonge, plan-matig ontwikkelde bebouwing. De ruimtelijke kwaliteit van dit gebied is door het ontbreken van een hechte samenhang beperkt. Ook de oriënta-tie van achterzijden op de openbare weg, zoals in de Evertsenstraat, doet afbreuk aan de ruimtelijke kwaliteit. De aandacht gaat daarom uit naar het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van dit woongebied, waarbij individuele uitstraling door kleur, materiaal en reclames dienen verme-den te worden. Bijzondere aandacht is ook nodig voor het verbeteren van de uitstraling van de bijgebouwen op de achtererven, zeker waar die grenzen aan de openbare weg.

In de wijk is veel particulier eigendom. Grote ontwikkelingen worden niet verwacht, het gebied wordt aangemerkt als laag-dynamisch ontwikke-lingsgebied. De gewenste ontwikkelingen kunnen hierin geleidelijk wor-den doorgevoerd. Het welstandsbeleid is in navolging daarvan richtingge-vend opgesteld, zodat ontwikkelingen zullen bijdragen aan een langzame verbetering van het gebied.

Zaagtandverkaveling langs Boulevard Barnaart

Overwegend horizontale gevelgeleding

Kiosk-achtige bebouwing op de kop van de flats

Individuele woningen in de Van Speijk-straat

90

Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw moet aansluiting vinden op de ritmiek en verkavelingstructuur van de bestaande bebouwing in de omgeving.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande hoofdmassa worden gerespecteerd.• (Vervangende) nieuwbouw moet aansluiten op de massa en vorm van de belendingen.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Streven naar oriëntatie en ontsluiting op de aangrenzende weg.• Per bouwblok moet samenhang in gevelkarakteristiek worden nagestreefd. Detaillering, kleur en materiaal

• Streven naar eenheid in kleuren materiaalgebruik per bouwblok.

Achterzijden aan de Evertsenstraat zijn weinig aantrekkelijk

Rijwoningen komen eveneens voor



7.1.4 Het Strand

Inleiding

Het doel van de structuurvisie luidt: Het nog aantrekkelijker maken van het strand door het creëren van meer vrije ruimte voor de badgast en het verruimen van het aanbod.

Op het strand van Zandvoort zijn twee bebouwingstypen te onderscheiden; strandpaviljoens die zijn ge-richt op de bezoekers/toeristen en strandhuisjes van particulieren die een aantal maanden per jaar aan/op het strand wonen en leven.

Het ruimtelijke beeld van de strandhuisjes is over het algemeen aantrekkelijk. Hierbij worden de strand-huisjes gekenmerkt door de eenheid in kleur en verschijningsvorm. De kleur is in hoofdzaak wit, met diversiteit in materialisatie en kleur van de dakvlakken. In deze nota wordt dan ook vooral de aanwezige kwaliteit, met zijn specifieke kenmerken omschreven en vastgelegd.

Het ruimtelijk beeld van de strandpaviljoens (incl. zeilvereniging) toont een grote diversiteit aan be-bouwing en verschijningsvormen. De diversiteit is nodig om onderscheidend en concurrerend te zijn ten opzichte van elkaar. Er is geconstateerd dat de strandpaviljoens ook niet altijd een aantrekkelijk beeld oproepen. Het zicht vanaf de boulevard op paviljoens (onverzorgd en afstotend) geeft in enkele geval-len een andere indruk dan de indruk die wordt verkregen aan de voorzijde van het paviljoen (verzorgd en uitnodigend). Aan de achterzijde van het paviljoen, de bijgebouwen bij het paviljoen en het dakvlak wordt vaak minder aandacht besteed. Het zicht vanaf de boulevard vormt echter de entree (ter hoogte van strandafgang) en de eerste indruk van toeristen en bezoekers van het strand en bewoners aan de boulevard.

Een onzorgvuldig en armoedig materiaalgebruik (beschadigd danwel in slechte staat zijnde) leidt tot een ongewenst ruimtelijk beeld (zie voorbeelden hiernaast).Om wél te komen tot een aantrekkelijk beeld van het strand, zal rekening gehouden moeten worden met de volgende aspecten:

- voorkom armoedig materiaalgebruik;- voorkom de uitstraling van een noodoplossing;- voorkom een veelvoud / verzameling van diverse, onsamenhangende gebouwen- streef naar eenheid door hoofdgebouwen en bijgebouwen op gelijke, verzorgde wijze te behandelen volgens één gekozen concept in kleur/materialisatie en detaillering.

Voor de bebouwing op het strand zijn gezien het specifieke karakter van het strand, objectgerichte be-oordelingskaders gewenst. Het is de wens om te komen tot een kwaliteitsverbetering voor het strand, in deze nota op gebouwniveau, waar extra inspanning gewenst is om te komen tot de gewenste ruimtelijke kwaliteit. Het strand van Zandvoort wordt gekenmerkt door twee soorten bebouwingstypen, te weten:

1. de strandpaviljoens, alsook de Watersportvereniging Zandvoort; 2. de strandhuisjes.

Voor deze twee typen zullen afzonderlijk de welstandscriteria gegeven worden, toegespitst op de eigen ruimtelijke kenmerken en wensen.

92

Paviljoens zijn georienteerd op zee

Uitnodigend karakter

Samengang in een totaalconcept

Welstandscriteria voor Strandpaviljoens

Objectbeschrijving

Tot deze categorie behoren alle paviljoens, alsook de watersportvereniging en de surfschool op het strand in Zandvoort. Deze zijn geconcentreerd in de strand-zone, gelegen tussen de boulevard en de zee.

Gelet op de concurrentie met andere badplaatsen in Nederland en in Europa, wil de gemeente Zandvoort niet alleen in de zomer bezoekers aantrekken, maar ook in de winter. Deze jaarrondgedachte wordt waar mogelijk gestimuleerd, zo ook op het strand.

Jaarrondpaviljoens maken het strand ook in de winterperiode aantrekkelijk, met een positief effect op de economie, het toerisme en de uitstraling van Zandvoort.Op het strand wordt ruimte geboden aan een groot aantal strandpaviljoens (sei-zoensgebonden en jaarrondpaviljoens), alsook een seizoensgebonden zeilvereni-ging. De ruimtelijke kwaliteit wordt in belangrijke mate bepaald door de mate van openheid van het strand (open stukken strand zonder bebouwing) en het zicht vanaf de boulevard (uitzicht op zee). Verrommeling ontstaat met name door een veelvoud van (kwalitatief mindere) bijgebouwen.

Bebouwing op het strand, zoals de strandpaviljoens, draagt in belangrijke mate bij aan de uitstraling van het strand. Er wordt gestreefd naar beleid dat zorg draagt voor de kwaliteit van de bebouwing op het strand. De samenhang in het ruimtelijk beeld wordt vaak verstoord door een veelvoud van bijgebouwen bij strandpaviljoens die niet op een duurzame wijze zijn gebouwd en waarbij de uitstraling sterk te wensen over laat. Daarnaast krijgt de vijfde gevel, het dak-vlak, vaak minder aandacht in de uitwerking, terwijl juist deze gevel sterk het beeld (negatief) kan beïnvloeden. De hieronder genoemde welstandscriteria zijn bedoeld voor ieder paviljoen. Binnen het perceel c.q. het strandpaviljoen wordt gestreefd naar een ruimtelijke totaalbeeld. Tussen de diverse paviljoenhouders is diversiteit en verschil in verschijningsvorm mogelijk, om onderscheidend en con-currerend te zijn ten opzichte van elkaar. Het in de criteria beoogde ruimtelijk beeld biedt daartoe de gelegenheid.

Voorbeelden

De huidige situatie op het strand van Zandvoort wordt hiernaast weergegeven. Het beeld is divers - de verschillende paviljoens zijn duidelijk te onderscheiden. Dit diverse beeld is ook terug te vinden in de zorg en aandacht voor de bebouwing. Goede en aantrekkelijke paviljoens worden (helaas) afgewisseld door minder ver-zorgde en rommelige paviljoens, die minder uitnodigen. Indien de ruimtelijke kwaliteit van die mindere paviljoens omgebogen worden tot een aantrekkelijke kwaliteit, profiteert het gehele strand hiervan.

Zowel binnen als buiten Zandvoort zijn er goede voorbeelden voorhanden, die laten zien dat oog voor detail, kleur en eenheid een aantrekkelijk beeld kan opleveren. Het streven moet dan ook zijn, om zonder de eigen identiteit te ver-liezen, toch meer kwaliteit in de bebouwing te realiseren. De voorbeelden, zoals hieronder zijn weergegeven, tonen een beeld dat aantrekkelijk en uitnodigend is. De paviljoens zijn allen sterk in hun verschijningsvorm – een eenduidige architec-tuur, die tot in de details is doorgetrokken.



Welstandscriteria strandpaviljoens

Het bestemmingsplan is maatgevend ten aanzien van de plaatsing (positionering binnen het bouwvlak), oriëntatie (naar de zee) en massa (oppervlakte, hoogte en aantal bijgebouwen).De welstandscriteria, per paviljoen, dienen zich dan ook te richten op de overige aspecten:

I. Karakteristiek van de bebouwing (in relatie tot de openbare ruimte en het landschap). A. Het strandpaviljoen en zijn terrassen dienen zich in hun verschijningsvorm als totaalconcept te manifesteren in architectuur en ruimtelijkheid; B. In ieder geval de voorzijde van het strandpaviljoen heeft een uitnodigend en open karakter; C. De achterzijde evt. een gesloten karakter met een aantrekkelijke (bij elkaar horende en geordende) uitstraling.

II. Geleding, structuur, maat, detaillering, kleurstelling en materiaalkeuze. A. Eenheid in kleurgebruik en materialisatie toepassen (volgens totaalconcept); B. Noodoplossingen en oplossingen die dit uitstralen zijn in detaillering en materiaal niet gewenst; C. De terrasafscheiding sluit in uitwerking aan op het paviljoen.

III Verhoudingen van de samenstellende onderdelen van de bebouwing in relatie tot elkaar en in relatie tot het totaal. A. De bebouwing dient te passen in een gekozen totaalconcept voor het strandpaviljoen waardoor eenheid en samenhang in het ruimtelijk beeld ontstaat. Hoofdgebouwen, bijgebouwen en terrassen vormen één ruimtelijk totaalbeeld.

Aanbevelingen

· Streven naar een aantrekkelijke, bij elkaar behorend en geordende, uitstraling aan de boven- en achter zijde. De boulevard is feitelijk de toegangszijde naar duinen en boulevard toe. Bij toepassing van bijvoor beeld daklichten dient voorkomen te worden dat deze verder dan het achterliggende duin omhoog schij nen.· Eenheid in materialisatie en kleurgebruik in het dakvlak leveren een rustig beeld vanaf de boulevardzijde.· De dakpartijen tussen de paviljoens onderling lenen zich bij uitstek voor enige eenheid in materiaalgebruik met als uiteindelijk doel om een nette uitstraling aan de boulevardzijde te verkrijgen zonder de uniciteit van ieder paviljoen aan te tasten.· Voorkom armoedig materiaalgebruik, of toepassing van materiaal, ofschoon niet armoedig van aard, zich in een zodanige staat bevindt, of waarvan delen ontbreken, dat de visuele kwaliteit van het bouwwerk wordt verstoord.· Voorkom de uitstraling van een noodoplossing, gebruik bijvoorbeeld duurzame materialen. · Voorkom een achterzijde met los afval en opslag; voorzie in permanente oplossingen hiervoor.


De strandpaviljoens zijn van grote invloed op de uit-straling en beeldkwaliteit van het gebied. Door het openbare en toegankelijke karakter van het strand en de boulevardzone, zijn ze mede bepalend voor het ruimtelijk beeld binnen deze gebieden en dient met name aandacht te worden besteed aan een ver-zorgde en samenhangende opbouw en vormgeving. Hierbij is onder andere het (aan)zicht vanaf de bou-levard en de zone tussen paviljoen en duinvoet van groot belang.

94

Welstandcriteria voor Strandhuisjes

Objectbeschrijving

Kenmerkend voor het noordelijk strand zijn de vele strandhuisjes. Strandhuisjes zijn seizoensverblijven van een (lichte) constructie die gedemonteerd dan wel verplaatst kunnen worden. Deze voorzieningen zijn bedoeld als seizoenrecreatieverblijf en de gebruikers dienen hun hoofdverblijf elders te hebben. De strandhuisjes staan in clusters bijeen en bepalen als geheel één ruimtelijk totaalbeeld. Dit ruimtelijke beeld wordt gekenmerkt door gebouwen met dezelfde opbouw, afmetingen, kleur en materialisatie. De lichte kleur en dezelfde dakvormen zijn hier duidelijk herkenbaar.

Door de sterke onderlinge samenhang ontstaat een aantrekkelijk ruimtelijk beeld. Dit beeld kan ver-stoord worden door afwijkende bebouwingsvormen toe te staan. Toiletgebouwen en verenigingsgebouwen dienen dan ook met dezelfde zorg en aandacht ingepast te worden. Zeecontainers doen geen recht aan deze samenhang en dragen dan ook niet bij aan een aantrekkelijke ruimtelijk beeld.


De strandhuisjes grenzen aan de boulevardzone, buiten de bebouwde kom. Door het openbare en toegan-kelijke karakter van het strand en de boulevardzone, zijn ze mede bepalend voor het ruimtelijk beeld binnen deze gebieden en dient met name aandacht te worden besteed aan een verzorgde en samenhan-gende opbouw en vormgeving.



Samenhang in vorm en kleur

Welstandscriteria

Het bestemmingsplan is maatgevend ten aanzien van de plaatsing (positionering binnen het bouw-vlak, zandplateau’s en clustering) en massa (oppervlakte, hoogte en aantal verenigingsgebouwen e.d.). De welstandscriteria dienen zich dan ook te richten op de overige aspecten:

I. Karakteristiek van de bebouwing (in relatie tot de openbare ruimte en het landschap).

Alle strandhuisjes hebben eenzelfde architectuur, waardoor er eenheid en rust t.o.v. het landschap ontstaat

II. Geleding, structuur, maat, detaillering, kleurstelling en materiaalkeuze.

De strandhuisjes hebben een lichte witte kleur, waarbij alleen de kleur van het dakvlak afwijkend mag zijn

III Verhoudingen van de samenstellende onderdelen van de bebouwing in relatie tot elkaar en in relatie tot het totaal.

Alle strandhuisjes hebben een zelfde opbouw en vorm waardoor eenheid en samenhang in het ruimtelijke beeld gewaarborgd kan worden.

Aanbevelingen

- Voorkom armoedig materiaalgebruik, of toepassing van materiaal dat, ofschoon niet armoedig van aard, zich in een zodanige staat bevindt, of waarvan delen ontbreken, dat de visuele kwaliteit van het bouwwerk wordt verstoord;- Voorkom de uitstraling van een noodoplossing, gebruik bijvoorbeeld duurzame materialen;- Eenheid in materialisatie en kleurgebruik in het dakvlak leveren een rustig beeld vanaf de boulevardzijde.

96

7.2 Historische Kern

Gebiedsbeschrijving

De dorpskern ligt in een duinkom omsloten door hoger gelegen ontsluitingswegen. De Hogeweg, Bur-gemeester Engelbertsstraat, Zeestraat en Kostverlorenstraat vormen mede door de hogere ligging de begrenzingen van de dorpskern. Door het reliëf van het duingebied bestaat de structuur uit gebogen en verspringende straten. Ze vormen een fijnmazige structuur, bestaande uit een complex netwerk van straten, stegen en (relatief kleine) verblijfsruimten. Dit is kenmerkend voor meer vissersdorpen in het duingebied.

Het Raadhuisplein vormt het centrale punt van de dorpskern, waar de verschillende ontsluitingsroutes en winkelstraten, zoals de Grote Krocht, de Kerkstraat en de Haltestraat op uit komen. Naast de hoofdwin-kelstraten kent het winkelgebied een groot aantal stegen en doorgangen uit de oorspronkelijke histori-sche structuur. De Kosterstraat, de Buureweg, de Kerksteeg en de Bakkerstraat zijn weliswaar functioneel van ondergeschikt belang, maar zijn in stedenbouwkundige en/of historische zin bijzonder waardevol. Daarnaast vormen het Kerkplein en in mindere mate het Gasthuisplein de voornaamste ruimten in de Dorpskern.

De aaneengesloten bebouwing langs de winkelstraten bestaat voornamelijk uit twee tot drie lagen met kap of plat dak. Er is een divers beeld ontstaan door bebouwing uit verschillende bouwperiodes. De be-bouwing vertoond stijlkenmerken uit diverse voor- en naoorlogse periodes en er komen typische veran-dawoningen (voornamelijk langs de Poststraat) voor. De bebouwing is gedetailleerd vormgegeven, met fraaie hoekoplossingen, omlijstingen, kroonlijsten en penanten. De gevelwanden hebben een verticale geleding, in individuele eenheden. Deze eenheden ontstaan doordat de gevels een duidelijke beëindiging hebben in de vorm van penanten. De geleding wordt geregeld doorbroken door luifels, reclametoepas-singen en nieuwe puien op de begane grond. Vooral het doorbreken van de individuele panden door het

Het centrum is het oudste deel van het dorp waarin ook alle bouwperioden vertegen-woordigd zijn. Het overgrote deel stamt uit 1900 - 1940. Ook zijn in de loop van de tijd stees meer moderne bouwwerken gebouwd waardoor een gemixt gezicht van verschil-lende bouwperioden ontstaat.



Kleinschaligheid in de winkelstraat

Oude vissershuisjes in de woon-buurten

Het centraal gelegen Raadhuisplein

Bebouwing aan het Kerkplein

samenvoegen van meerdere panden tot een winkel en het daarmee doorbreken van de gevelbeëindiging, verstoort het beeld. De verdiepingen hebben vaak wel hun cultuurhistorisch waardevolle karakter behouden. Langs de Haltestraat gaat de bebouwingsstructuur geleidelijk over in kleinschalige twee-onder-één-kap woningen en vrijstaande panden, bestaande uit twee lagen met plat dak of één laag met gevarieerde kapvormen.

De bebouwing in de woonbuurten tussen de Burgemeester Engelbertsstraat en Haltestraat/Poststraat heeft een divers en kleinschalig karakter en bestaat uit vrijstaande en geschakelde woningen in halfopen en gesloten bouwblokken met verspringende voorgevelrooilijnen. Dit is het oudste deel van Zandvoort. De be-bouwing bestaat voornamelijk uit één of twee lagen met een zadeldak of man-sardekap. Het materiaal- en kleurgebruik is divers, evenals de detailleringen. Baksteengevel in aardetinten, wit pleisterwerk, sluitstenen en horizontale ban-den over de gevel komen veelvuldig voor. Hier zijn veel oude vissershuisjes te vinden, met typische voortuinen, kappen en wit pleisterwerk.Tussen de Haltestraat en de Koninginneweg is de bebouwing in langwerpige gesloten en halfopen woonblokken gesitueerd. De bebouwing is zeer divers, hoewel er per bouwblok sprake is van grote samenhang. De arbeiderswoningen aan de Hobbemastraat, de Hulsmanstraat en L’Amisstraat zijn opgetrokken in één bouwlaag met een oranje zadeldak in de langsrichting en bruine baksteen. Opvallend zijn de eenvormige dakkapellen met een schuin dak en de witte dak-goten op houten klossen.

De ‘Delftse School’ woningen langs de Burgemeester Engelbertsstraat bestaan uit twee bouwlagen met een oranje kap in de langsrichting en zijn opgetrokken in donker metselwerk. Opvallend aan de bouwstijl zijn de prominent aanwezige schoorstenen, steile dakhellingen en bijzondere metselwerk.In de omgeving van de Prinsesseweg wordt het Louis Davidscarré gerealiseerd. Dit binnenstedelijke vernieuwingsproject omvat een grote ondergrondse par-keergarage, een Brede School, Winkels, woningen en een nieuw plein. Het ste-denbouwkundig plan vormt zich naar de morfologie van het dorp en creëert tegelijk een nieuwe, moderne binnenruimte. Hoewel het een groot en compact programma heeft, is getracht een balans te vinden tussen moderne architectuur en een typisch Zandvoortse architectonische elementen.

Kenmerkend voor Zandvoort zijn de trapsgewijs in hoogte verspringende gevel-wanden, die worden veroorzaakt door de natuurlijke reliëfverschillen. Opval-lend hierbij zijn de hoekoplossingen van de woningen, bijna iedere hoek is bij-zonder vormgegeven. Door het natuurlijke reliëf is er tevens een diversiteit van bouwrichtingen zichtbaar, waardoor veel achterkantsituaties aan de openbare weg ontstaan, die een rommelig beeld veroorzaken.

In de Dorpskern bevinden zich tevens verschillende beeldbepalende bouwwer-ken, bijvoorbeeld het Raadhuis, het Circus Zandvoort, het Zandvoortse Museum, beide kerken, de verandawoningen en het Gasthuishofje. Deze bouwwerken vervullen door architectuur, cultuurhistorische betekenis en/of positionering een beeldbepalende functie.

98

Het Luois Davidscarré heeft een eigen karakter

Een samenhangend wooncomplex

Hoogteverschillen van het duin zijn voelbaar

De Haltestraat is een uitgaangs-gebied


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Versterken van het centrum zodat het vestigingsmilieu voor ondernemers verbetert, het dorp aantrek-kelijker wordt voor verblijfstoerisme en het voorzieningenniveau voor bewo-ners minimaal gelijk blijft.

Het straatbeeld in de kern is door individuele ontwikkelingen, herindeling van gevels en overmatige reclametoepassingen de laatste decennia geleide-lijk veranderd. Door het kleinschalige karakter, de diversiteit, de dynamiek en het collectief belang van de gehele kern zijn de structuur en het straat-beeld kwetsbaar voor aantastingen. Voornamelijk het samenvoegen van pan-den tot één winkelfront en overmatige reclametoepassingen zorgen ervoor dat de ‘begane grond’ van de winkelstraten is veranderd in een gedifferen-tieerde gevel. Het doorbreken van de penanten verstoort hier het beeld. De bovenverdiepingen zijn veelal onaangetast en laten het cultuurhistorische beeld van Zandvoort duidelijk zien.

Uitgangspunt van het welstandsbeleid is om het dorpskarakter te handha-ven en de samenhang van het gehele centrum te versterken zonder vernieu-wende ontwikkelingen hierbij in de weg te staan. Hiervoor is het belangrijk de kleinschaligheid, (oorspronkelijke) straatbeelden en typerende architec-tuureenheden, hoekaccenten en geveldetailleringen te handhaven. Vernieu-wen betekent dat de aanwezige karakteristieken gerespecteerd worden of dat in bepaalde situaties verbijzonderingen en nieuwe accenten toegevoegd kunnen worden, omdat de stedenbouwkundige context daarom ‘vraagt’.



Welstandscriteria

Plaatsing• Bij (vervangende) nieuwbouw moet de rooilijn worden afgestemd op die van de belendingen.• Bij (vervangende) nieuwbouw moet het gebouw worden georiënteerd op alle aangrenzende openbare ruimtes.

Massa en vorm• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande hoofdmassa worden gerespecteerd.• (Vervangende) nieuwbouw moet aansluiten op de massa en vorm van de belendingen. Op stedenbouwkundige geëigende locaties is accentuering door afwijkende massa of vorm niet uitgesloten.• (Vervangende) nieuwbouw moet de bestaande samenhang in een bouwblok respecteren.

Gevelkarakteristiek• Bij renovatie of verbouwing moeten de penanten worden behouden of in originele staat worden teruggebracht.• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw op een straathoek is hoekaccentuering het uitgangspunt.• Individuele gevels moeten als zodanig herkenbaar blijven.• Bij grote bouwmassa’s moet een kleinschalige gevelgeleding worden toegepast.• Geen toepassing van gesloten gevelwanden op voetgangersniveau.• Bestaande gevelopeningen aan de openbare ruimte mogen niet worden dichtgemaakt.

Detaillering, kleur en materiaal• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Bonte en/of sterk contrasterende kleuren zijn niet toegestaan.• Bij (vervangende) nieuwbouw moet worden gestreefd naar een hoogwaardig detailleringniveau.• Bij toepassing van pleisterwerk moet de oorspronkelijke geveldetaillering zichtbaar blijven. • Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw dient de kwaliteit van detaillering en het materiaal- en kleurgebruik aan te sluiten bij de aanwezige aangrenzende historische bebouwing. • Het kleinschalige architectonische karakter van het centrum dient versterkt te worden door materialen als dakpannen, metselen pleisterwerk en detaillering zoals terug liggende kozijnen en daklijsten en dakgoten.

100

Rijke houtdetaillering

Verandas zijn veel aanwezig

7.3 Belangrijke Routes

Langs de lange lijnen verplaatsen de veel mensen zich in het dorp. Dit omvat de historische linten, veelgebruikte ontsluitingswegen maar ook de fietsverbinding over het oude tramtracé en het spoor. Deze lijnen zijn het visitekaartje van Zandvoort en ook voor bebouwing hierlangs is zorgvuldigheid vereist. Ze liggen buiten of aan de rand van andere Bijzondere welstandsgebieden.

Roze - Historische lijnen Lichtpaars - Doorstroomroutes

7.3.1 Historische lijnen

Gebiedsbeschrijving

De Zandvoortselaan-Haarlemmerstraat, Kostverlorenstraat en Zeeweg hebben een zeer bijzonder historisch karakter. Deze wegen hebben in de geschiedenis van Zandvoort altijd als belangrijkste ontsluitingen naar buiten gefungeerd.

Zandvoortselaan-Haarlemmerstraat-Hogeweg

De Zandvoortselaan-Haarlemmerstraat is de oudste toegangsweg naar Zand-voort. De Zandvoortselaan komt in Bentveld Zandvoort binnen en loopt tot aan de Kostverlorenstraat, waar de straat overgaat in de Haarlemmerstraat. In het verlengde daarvan ligt de Hogeweg die in 1826 is aangelegd als ontsluiting van het badhuis, langs de dorpskern. De Hogeweg eindigt op de waterkering bij het Watertorenplein

De route wordt gekenmerkt door een smal wegprofiel, met aan weerszijden ach-ter een ondiepe voortuin een bebouwingswand van vrijstaande en geschakelde veranda)woningen in een hoge dichtheid. De bebouwing loopt ook tussen de kernen van Zandvoort en Bentveld door als lintbebouwing.



De bebouwing bestaat uit individueel vormgegeven vrijstaande, twee-onder-één-kap en complexgewijs opgetrokken woningen van één of twee bouwla-gen hoog. De meest voorkomende kapvormen zijn zadeldaken, schilddaken en afgeknotte schilddaken met steile dakschilden. In enkele gevallen is er sprake van lijstgevels van twee bouwlagen, waarbij een plat dak is toege-past.

De bebouwing kent over het algemeen een sterke verticale gevelgeleding, door toepassing van hoge en smalle vensters in zowel begane grondgevel als in de verdiepingsgevel. De vensters zijn vrijwel overal voorzien van een bo-venlicht met een kleinschalige roedeverdeling. Een deel van de roodbruine metselwerkgevels is in de loop der jaren voorzien van pleisterwerk, waar-door een gevarieerd beeld is ontstaan.

De meeste bebouwing langs deze route is van origine voorzien van een hou-ten veranda op de begane grond, waarbij soms een terras op de bovenzijde van de veranda is gerealiseerd. In de huidige situatie zijn deze veranda’s veelal dichtgemaakt met een pui met verticale gevelgeleding, waardoor gro-te, meestal woningbrede erkers zijn ontstaan. Deze puien hebben meestal een zelfde vensterindeling als de oorspronkelijke gevel, en zijn veelal als extra voorzien van openslaande tuindeuren.

De detaillering van gevels en veranda’s of erkers is bijzonder zorgvuldig vorm-gegeven. Plinten, bogen, boogvelden met mozaïek, gevelstenen, construc-tieve uitkragingen onder de goot en andere speciale metselverbanden komen regelmatig voor. De nog aanwezige veranda’s zijn voorzien van zorgvuldig vormgegeven houten stijlen, waartussen lage hekwerkjes zijn geplaatst die eveneens zijn voorzien van verticale stijlen.

Ter plaatse van de Hogeweg heeft historische bebouwing veelal plaatsge-maakt voor grootschalige appartementbebouwing met veelal weinig verwij-zing naar de historie. Het profiel is veelal stedelijk, kaal en massaal. Hier zijn veel pensions en hotels aanwezig.

Zeestraat-Kostverlorenstraat

De Zeestraat-Kostverlorenstraat loopt tot aan de Sophiaweg parallel aan het spoor en wordt gekarakteriseerd door zijn vloeiende verloop van de bebou-wingsdichtheid. In de Zeestraat is het profiel stedelijk en stenig, doordat de bebouwing hier geschakeld is en direct aan de straat staat. Verder richting de Kostverlorenstraat gaat dit over in een laankarakter, waarbij meer ruimte tussen de bebouwing onderling is en de bebouwing verder terug op de kavel ligt. Voorbij de Sophiaweg krijgt de Kostverlorenstraat een meer glooiend karakter, met grotere, hoger dan de weg gelegen bebouwing en meer groen tot aan het einde bij de aansluiting op de Zandvoortselaan.

De meeste bebouwing is vooroorlogs en bestaat uit individueel vormgegeven woningen van één of twee bouwlagen hoog. De meest voorkomende kap-vormen daarbij zijn (samengestelde) zadeldaken, schilddaken en mansarde-kappen. Ook is er sprake van lijstgevels van twee bouwlagen, waarbij een plat dak is toegepast. Op beperkte schaal hebben in de laatste decennia inbreidingen plaatsgevonden. Deze variëren van vrijstaande moderne villa’s tot kleinschalige appartementencomplexen van enkele lagen hoog. Vrijwel alle panden zijn opgebouwd in roodbruin metselwerk, de kappen in rode of antracietkleurige dakpannen.

Verandawoningen in de Haarlemmer-straat

Erkers in de Zeestraat

Glooiend landschap in de Kostverloren-straat

Kostverlorenstraat

102


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Door optimalisatie van de verkeersstructuur en het stimuleren van vervoer per fiets of openbaar vervoer wil Zandvoort de bereikbaarheid, leefbaarheid en verkeersveilig-heid van de kern vergroten. De gemeente zet met het bovenstaande in op een balans tussen het aantal ontsluitingen voor ingaand en uitgaand verkeer en grote aaneengesloten verblijfsgebieden, waardoor een goede relatie tussen dorp en omliggend landschap ontstaat.

Zeestraat – Kostverlorenstraat

De geleidelijke overgang van een stedelijk karakter naar een laankarakter is een belangrijke eigenschap van deze route. Toekomstige ontwikkelingen moeten hierop worden afgestemd, om dit unieke gegeven te behouden. De mengeling van de beeldbepalende verandawoningen met meer klas-sieke en moderne bebouwing is uniek voor deze route. Nieuwe invullingen moeten daarom een aanvulling zijn op dit gedifferentieerde karakter.

Hogeweg - Haarlemmerstraat - Zandvoortselaan

De verandawoningen aan deze route zijn kenmerkend voor de woningbouw in de kuststreek, en zeer beeldbepalend voor Zandvoort. De wandvorming van verandawoningen langs één route is redelijk uniek. De Zandvoortsel-aan - Haarlemmerstraat is daarom in de Provinciale Cultuurhistorische Waardenkaart opgenomen als zeer waardevolle historisch stedenbouw-kundige structuur. In het beeldkwaliteitplan is het benoemd tot conso-lidatiegebied, waarbij handhaving van het bestaande karakter het uit-gangspunt is voor eventuele nieuwe invullingen.Hoewel de meeste veranda’s zijn verbouwd tot erker, is het karakteris-tieke beeld van deze bouwstijl niet verloren gegaan. In combinatie met de bijzonder zorgvuldig gedetailleerde woningen levert dit een zeer bij-zonder beeld op. Dit beeld kan worden behouden door zorgvuldig om te gaan met de nog aanwezige authentieke veranda’s. Het dichtmaken van veranda’s en loggia’s is een ontwikkeling die daarin niet langer past. Voor nog aanwezige veranda’s gelden daarom naast onderstaande welstands-criteria, ook de welstandscriteria voor veranda’s zoals opgenomen in pa-ragraaf 5.2.3

Lint wordt voortgezet buiten de bebouwde kom

Een dichtgebouwde veranda

Lint in Bentveld

Aantasting verschijningsvorm door functie in Bentveld

Schaalvergroting aan de Hogeweg



Welstandscriteria

Plaatsing

• Aanwezige tussenruimtes tussen de afzonderlijke panden behouden, tussenpaden niet dicht bouwen.• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiten op de ritmiek van de bestaande bebouwing in de omgeving.• Bij (vervangende) nieuwbouw moet de rooilijn worden afgestemd op die van de belendingen.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande hoofdmassa worden gerespecteerd.• (Vervangende) nieuwbouw moet aansluiten op de massa en vorm van de belendingen. • Bij (vervangende) nieuwbouw van één bouwlaag moet een steile kap toe worden gepast, bij twee bouwlagen is een plat dak ook toegestaan.• Bij (vervangende) nieuwbouw streven naar een veranda of erker op de begane grond aan de voorzijde.• Bij (vervangende) nieuwbouw streven naar een veranda of erker op de begane grond en bijbehorend een loggia of balkon op de verdieping aan de voorzijde.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande gevelplasticiteit behouden blijven.• Bij (vervangende) nieuwbouw moet een verticale gevelgeleding worden toegepast. • Bij (vervangende) nieuwbouw streven naar een veranda of erker op de begane grond en bijbehorend een loggia of balkon op de verdieping aan de voorzijde.• Bij toepassing van een erker aan de voorzijde moet deze worden uitgevoerd met een beperkte borstwering.


• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw moet worden gestreefd naar een hoogwaardig detailleringniveau.• Bij toepassing van pleisterwerk moet de oorspronkelijke geveldetaillering zichtbaar blijven. • Streven naar toepassing van combinaties van wit en aardkleuren. • Sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet wenselijk.

De historische lijnen

104

7.3.2 Doorstroomroutes

Gebiedsbeschrijving

De doorstroomroutes bestaan uit een aantal wegen die tezamen de hoofdontsluiting van Zandvoort vormen; De Boulevard Barnaart, de Burgemeester van Alphenstraat, de Van Lennepweg, de Sophiaweg, de Kostverlorenstraat, de Tolweg, de Frans Zwaanstraat en de Cort van der Lindenstraat. De route wordt van noord naar zuid gekenmerkt door een breed profiel bestaande uit twee geasfalteerde rijbanen met midden-berm en fietssuggestiestroken, of vrijliggende fietspaden. Ten zuiden van de Dr. C.A. Gerkestraat. Wordt het profiel smaller, bestaande uit klinkers en zonder aparte fietsvoorzieningen. Het spoor zorgt voor een barrière in de route.

Het profiel wordt naast de openbare ruimte tevens bepaald door de be-bouwing en de groenvoorzieningen die er langs gesitueerd zijn. Op de boulevard Barnaart geeft het uitzicht op zee en duin een weids beeld. Op een aantal plaatsen, langs de Burgemeester van Alphenstraat, de Van Lennepweg en de Sophiaweg is een ecologische inrichting met duinbe-groeiing gerealiseerd. Tevens is langs een groot deel van de route laan-beplanting aanwezig, uitgezonderd de Burgemeester van Alphenstraat, de Frans Zwaanstraat en de Cort van der Lindenstraat. De laatste twee straten grenzen aan het duinlandschap waardoor een beeldbepalende openbare ruimte ontstaat.

De routes doorkruisen verschillende woongebieden, de bebouwing langs de wegen conformeert zich veelal met de wijkeigen beeldkenmerken. De route heeft overal een breed straatbeeld, doordat er voornamelijk grootschalige bebouwing los in de openbare ruimte is gepositioneerd en doordat de overige bebouwing gescheiden wordt van de weg door voet-paden of kleinschalige groenvoorzieningen. Langs de Frans Zwaanstraat en de Cort van der Lindenstraat is de bebouwing kleinschalig, bestaande uit twee-onder-één-kap woningen. De bebouwing staat niet direct aan de weg, in combinatie met het wijdse uitzicht over het duinlandschap zorgt dat voor een breed maar afwijkend straatbeeld.


De Doorstroomroutes zijn belangrijke structuurdragers van Zandvoort waarvandaan veel gebieden ontsloten worden. Deze functie vraagt om een herkenbaar en eenduidig profiel en op de locatie afgestemde bebou-wing die de oriëntatiemogelijkheid en de daarmee de structuur van Zand-voort als geheel versterkt. Bij nieuwe ontwikkelingen langs het Groene Lint dient hiermee dus rekening te worden gehouden. De oriëntatiemo-gelijkheden kunnen versterkt worden door het toevoegen van bijzondere en daardoor herkenbare elementen op specifieke locaties. De bebouwing is hoofdzakelijk eenvoudig vormgegeven. Langs de Boule-vard Barnaart staan slechts enkele gebouwen in de zeereep en een benzi-nestation aan de duinzijde. Op een aantal in het oog springende locaties is er sprake van gestapelde bebouwing (met name de Burgemeester van Alphenstraat en de Van Lennepweg), waar de bebouwing door de bouw-massa een bijzondere plek inneemt.

Van Lennepweg

Frans Zwaanstraat, wonen aan het duin

De Van Lennepweg

Bebouwing langs Boulevard Paulus Loot



De overige bebouwing conformeert zich veelal aan de beeld-kenmerken van de aanliggende wijken. Voor het welstandsbeleid wordt daarom verwezen naar de onderstaande welstandscriteria en het gebiedsgerichte beoordelingskader van het aangrenzende gebied.

De entrees van het dorp zijn voor mensen van buiten de eerste kennismaking met Zandvoort. De bebouwing en de inrichting van de openbare ruimte zijn op deze plekken verzorgd, er is gebruik-gemaakt van hoogwaardige materialen. De entree mag in het oog springen, de architectuur mag bijzonder zijn. Bij renovatie en/of nieuwbouw dient goed gekeken te worden naar steden-bouwkundige situering, gevelbeeld en detaillering.

Welstandscriteria

Plaatsing

• Stedenbouwkundig geëigende locaties accentueren, eventueel aanwezige cultuurhistorische bebouwing dient daarbij gerespecteerd te worden.• Langs de noordzijde, ter plaatse van het recreatiepark, circuit en de campings dienen architectonische ingrepen erop gericht te zijn zich te ‘verbergen’ in het duinlandschap.

Massa en vorm

• (Vervangende) Nieuwbouw moet bijdragen aan de herkenbaarheid van het Groene Lint.• Massa en vorm van (vervangende) nieuwbouw afstemmen op de schaal van de openbare ruimte en de betekenis van de locatie langs het Groene Lint. • Stedenbouwkundig geëigende locaties accentueren, eventueel aanwezige cultuurhistorische bebouwing dient daarbij gerespecteerd te worden.• Streven naar een goed vormgegeven overgang naar het achterliggende gebied.

Gevelkarakteristiek

• Geen toepassing van gesloten gevelwanden op voetgangersniveau.• Bij (vervangende) nieuwbouw van grootschalige bebouwing streven naar een zelfstandige vormgeving.• Veranda’s zijn gewenst en dienen in detaillering aans te sluiten op oude historische bebouwing in de directe omgeving. (Welstandscriteria voor veranda’s zijn apart beschreven in hoofdstuk 6.2)


• Streven naar een zorgvuldige detaillering en materiaalgebruik met een hoogwaardige uitstraling. • Streven naar toepassing van met de omgeving harmoniërende kleuren en materialen.• Zorg besteden voor erfafscheidingen en voorgevelbeeld.

De doorstroomroutes

106

7.4 Verweving Landschap

Waar mogelijk worden de relaties tussen woonwijken en het omliggende land-schap versterkt. Visueel door doorzichten vanuit de wijk naar het duinlandschap te maken (of te handhaven) en functioneel door voet- en/ of fietspaden vanuit de wijk het duin in te leggen.Verweving landschap is present in twee gebieden, op de grenzen tussen dorp en land gelegen. Het kenmerkende is hier dat de grens tussen dorp en landschap niet duidelijk te trekken is, zoals bijvoorbeeld bij de Frans Zwaanstraat in Zand-voort Zuid. Bij deze gebieden zijn kenmerken van het omliggende landschap in sterke mate aanwezig ofwel gewenst. Deze verweving kan zich ook op ver-schillende manieren uiten in de architectuur, vandaar dat ze in de bijzondere welstandscriteria zijn opgenomen, hiervoor is extra aandacht gewenst. De ge-bieden zijn de strook tussen de oude trambaan en Zandvoortselaan ter plaatse van Nieuw Unicum en de bosrijke villawijk Bentveld.

7.4.1 Nieuw Unicum e.o.

Gebiedsbeschrijving

Dit gebied bestaat uit verschillende type gebieden tussen het oude tramtracé en de Zandvoortselaan. In het westen bevindt zicht de Gertenbachmavo en het ouderenzorgcomplex Huis in de Duinen. Bebouwing is hier vrij grootschalig en in een parkachtige setting gesitueerd. Aan de Herman Heijermansweg is op een duinrug een villapark gesitueerd met uiteenlopende architectonische stijlen. Enkele villa’s zijn zeer beschut gelegen terwijl anderen zich juist op een zicht-locatie bovenop een duintop bevinden. Aan de Kennemerweg is camping Sandevoerde gelegen in een duinkom, samen met enkele sportvelden. Bij de ingang van de Kennemer golfclub ligt een ten-nisvereniging.In het meest oostelijke deel van dit gebied is het revalidatiecomplex van de stichting Nieuw Unicum aanwezig. Het revalidatiecentrum Nieuw Unicum is een fraai voorbeeld hoe grootschalige gebouwen in het duinlandschap opgenomen kunnen worden.Direct langs de Zandvoortselaan is lintbebouwing aanwezig. Hierdoor wordt de historische waarde van deze route versterkt, waar het verkeersprofiel hier vooral op doorstroming is gericht. Deze bebouwing is beschreven bij Hoofdstuk 6.3, belangrijke routes.


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Modernisering van het zorg-centrum Huis in de Duinen en de Gertenbachmavo, zodat Zandvoort ook in de toekomst gebruik kan blijven maken van deze voorzieningen.

Het duin is overal voelbaar. Het gehele gebied valt onder het bijzondere wel-standsgebied verweving landschap en de lintbebouwing langs de Zandvoortsel-aan is onderdeel van de lange lijn.

Camping Sandevoerde is een potentiele ontwikkellocatie. In de structuurvisie is aangegeven dat voor de eventuele ontwikkeling van Sandevoerde een duinmi-lieu (wonen in het duin) uitgangspunt is. De structuurvisie zet in op een impuls voor het toerisme, handhaven van verblijfsaccomodatie op het park Sandevoerde is uitgangspunt. De verplaatsing van de voetbalvereniging schept

Villa’s in het duin

Ouderenwooncomplex “Huis in de Duinen”

Zorgcentrum Nieuw Unicum, verscholen in het duin



ruimte om het caravanpark te verbeteren en wellicht voor aanvullende wo-ningbouw. De aanpak is gericht op een kwaliteitslag, door het park te herin-richten. Conform de structuurvisie moet voor dit herontwikkelingsplan een beeldkwaliteitplan opgesteld worden. In dit plan dient in elk geval aange-toond te worden hoe de ontwikkeling bijdraagt aan de in de structuurvisie opgenomen ambities.

Hetzelfde geldt voor een eventuele ontwikkeling op Huis in de duinen, wat tevens aan de Entree van Zandvoort is gelegen.

Welstandscriteria

Plaatsing

• Clustering van bebouwing en aaneengesloten bebouwing zijn niet wenselijk.

Massa en vorm

• De hoofdvorm van een gebouw passend in- en ondergeschikt aan het duinlanchap uitvoeren.• Een samengestelde hoofdvorm heeft de voorkeur boven een enkelvoudige.

Gevelkarakteristiek

• Geen toepassing van gesloten gevelwanden op voetgangersniveau.


• De bebouwing mag geen contrast vormen met het duinlandschap.• Het is wenselijk om natuurlijke materialen toe te passen.• Kleurgebruik moet worden beperkt tot aardkleuren.

De bebouwing in het duingebied is vooral na 1940 gebouwd.

108

7.4.2 Bentveld

Gebiedsbeschrijving

Het villagebied Bentveld is ontstaan rondom het Landgoed Groot Bentveld en gelegen op de reliëf- en bosrijke binnenduinrand. Het gebied wordt doorsneden door de Zandvoortselaan die een breed profiel kent en druk bereden wordt. Het gebied kent een grillige structuur van gebogen lanen en straten met vele rich-tingsveranderingen en zeer eenvoudige profielindelingen, begeleid door parti-culier en openbaar groen.

Bebouwing is hoofdzakelijk vrijstaand gesitueerd en wordt overwegend door opgaande begroeiing aan het zicht onttrokken. De samenhang in het villagebied komt voornamelijk voort uit de landschappelijke setting, het verkavelingspa-troon en de situering van bebouwing ten opzichte van de weg.

De bebouwing wordt gekenmerkt door karakteristieke grote villa’s op zeer rui-me kavels, welke omgeven zijn door riante waardevolle beplanting van de bin-nenduinrand. Daarbij is er sprake van afwisseling in afstanden tussen de villa’s onderling en ten opzichte van de weg. Villabouw wordt voornamelijk geken-merkt door grote bouwmassa’s die zijn samengesteld uit meerdere bouwdelen. Villa’s zijn in het algemeen ontstaan als afzonderlijke objecten met een grote variatie in vormen, maten en bouwstijlen. Dit is met name herkenbaar aan de diversiteit aan hoofdvormen, gevelgeleding, kapvormen, de gevarieerde behan-deling van vensters, gootlijsten, schoorstenen en dergelijke. Opvallend is de praktische en op comfort gerichte ordening van de meeste villa’s. Licht, lucht, zon en uitzicht zijn altijd het uitgangspunt geweest bij het bouwen van villa’s.Ten zuiden van de Zandvoortselaan is sprake van (soms seriematige) villabouw met een relatief hoge dichtheid. De villa’s hebben een grote diversiteit in ver-schijningsvorm en zijn doorgaans op grote kavels gesitueerd.

Ten noorden van de Zandvoortselaan is sprake van een meer kronkelend verloop van de wegen. De kavels en de villa’s zijn hier groter en verborgen achter de erfbeplanting. In enkele gevallen is sprake van twee woningen onder één kap en gestapelde woningbouw in de vorm van ruime galerijflats en urban villa’s.De Zandvoortselaan wordt geflankeerd door een grote verscheidenheid aan be-bouwing. Behalve villa’s zijn er ook andere gebouwen aanwezig. Er staat onder andere een fraai woningcomplex nabij de kruising met de Duindoornlaan uit begin 20ste eeuw met een monumentale waarde door gaafheid en architecto-nische betekenis. Ook ligt er een grootschalig bejaardentehuis van meerdere verdiepingen aan de Bramenlaan. Er zijn echter ook objecten met een minder bijzondere uitstraling, voornamelijk daar waar er sprake is van aanpassing van panden ten behoeve van winkel- of bedrijfsruimte. Kleine bouwwerken en re-clames zijn daarbij doorgaans prominent in beeld.


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Handhaven en waar mogelijk versterken van de aanwezige woonkwaliteiten. Het bosrijke gebied met gro-tendeels vrijstaande villa’s kan worden omschreven als een kwalitatief hoog-waardig woongebied, vanwege zowel de openbare ruimte als architectuurrijke villabebouwing. De landgoederen en villagebieden op en langs de binnenduin-rand zijn in de Nota Belvedère beschreven als cultuurhistorisch waardevolle gebieden.

Samenstelling van diverse bouw-delen draagt bij aan het karakter

Terug van de weg gelegen, ver-scholen achter groen

Villa’s in een groene setting

Grootschalige objecten komen beperkt voor



Welstandscriteria

Plaatsing• Het landschappelijke duinkarakter en de reliëfrijke omgeving vormen een onlosmakelijk onderdeel van het karakter en dienen dan ook als uitgangspunt te worden gehanteerd bij de situering en erfinrichting • Bebouwing dient ruim terug gelegen ten opzichte van de weg gesitueerd te worden. • Bij nieuwbouw streven naar oriëntatie van de voorgevel op de weg.• Bij vervangende nieuwbouw is de oriëntatie van de oorspronkelijke bebouwing richtinggevend.• Variatie in rooilijnen van de belendingen respecteren.

Massa en vorm• Bij renovatie of verbouwing moet de bestaande (samengestelde) hoofdvorm worden gerespecteerd.• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke kapvorm worden gerespecteerd.• Behouden van de bouwkundige eenheid bij renovatie of verbouwing.• Bij (vervangende) nieuwbouw moeten de bouwhoogtes van de belendingen worden gerespecteerd. • Bij (vervangende) nieuwbouw streven naar een onderlinge diversiteit aan kapvormen. • Streven naar een hoofdvorm van samengestelde delen in dezelfde stijl en met een grote samenhang. • Herkenbaarheid en representativiteit van het bouwwerk dienen van hoog niveau te zijn.

Gevelkarakteristiek• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Bij renovatie of verbouwing moet het oorspronkelijke karakter van de entreepartij worden gerespecteerd. • Zichtbaarheid van de hoogwaardige woonfunctie van het bouwwerk in het ontwerp is een vereiste.• Zij- en achtergevels dienen met evenveel zorg te worden vormgegeven als de voorgevels.

Detaillering, kleur en materiaal• Eenheid in materiaal- en kleurgebruik per individueel pand is vereist.• Bij renovatie of verbouwing moeten detaillering, kleuren materiaalgebruik de reeds aanwezige traditionele middelen respecteren. • Zorgvuldige aandacht besteden aan de vormgeving en detaillering van gevel, daklijsten en entreepartijen. • Ornamenten en overige gevelversieringen moeten afgestemd worden op de aard en architectuur van het gebouw als geheel.• Streven naar gemetselde gevels met baksteen in (donkere) aardtinten (geelbruin- en roodbruinachtige tinten) of wit. • Streven naar dakbedekking van dakpannen in terra-achtige of donkere kleur, riet, leien, zink of andere ‘natuurlijke’ materialen. • Bonte en/of sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet toegestaan voor gevels en/of dakvlakken.• Streven naar kozijnen, deuren, boeiboorden en dorpels in een donkere kleur of wit.

Er is sprake van een grote vrijheid aan individuele vormgeving en positionering van de villabebouwing ten opzichte van de weg, wat een divers beeld oplevert. De villabebouwing geeft een staalkaart te zien van ruim een eeuw rijke architectuurtraditie. Het tijdsbeeld, de stijlkenmerken, de plasticiteit en gevelgeleding, toevoegingen, ornamentiek en kleuren materiaalgebruik zijn zeer belangrijke kenmerken, die de villa’s een eigen karakter geven en daarom in het welstandsbeleid extra aandacht vragen.

Langs de Zandvoortselaan zijn een aantal functies (bijv. garage/autodealer) gesitueerd die door hun verschijningsvorm het tradi-tionele beeld van een villagebied aantasten. Het welstandsbeleid is er op gericht deze dissonante elementen bij verbouwing en/of renovatie een kwaliteitsverbetering te laten ondergaan, zodat er een representatief beeld ontstaat van het achterliggende gebied.

De bosrijke wijk Bentveld is aangelegd na 1950. Het lint langs de Zandvoortselaan valt onder bijzonder welstandsgebied ‘belangrijke routes’

8. Regulier welstandsniveau

112

Uitgangspunt voor regulier welstandsniveau is om de basiskwaliteit te handhaven. De criteria zijn hier ‘sturend’, waar de bijzondere criteria uit het vorige hoofdstuk een meer ‘dwingend’ karakter hebben. Op sommige plaatsen ligt over een deel van het gebied ook een stuk bijzondere criteria, dit geldt vooral bij de belangrijke lijnen maar ook bij verweving landschap. Op deze plekken die-nen beide criteria te worden geagendeerd. De plekken zijn op de bijgevoegde kaarten aangegeven.Op de kaart zijn alle niet-gekleurde delen regulier welstandsniveau. Gebieden waar een kleur op ligt, zijn reeds beschreven bij bijzondere welstandsniveaus. Soms omvat dit hele gebieden, anders een deel van een gebied, zoals de lijnvormige gebieden die Kostverloren doorkruisen en de boven-rand van nieuw noord. Bij een bouwaanvraag in een overlap gebied zijn zowel de criteria van het reguliere niveau als van het bijzondere niveau geldig.

De volgende gebieden voor regulier welstandsniveau worden onderscheiden:

1. Circuitgebied2. Recreatiepark3. Park Duinwijk en A.J. van der Moolenstraat4. Oud Noord5. Nieuw Noord6. Bedrijventerrein7. Jacob Catsstraat e.o.8. Kostverloren9. Zandvoort Zuid10. Buitengebied

Regulier welstandsniveau8


Gebiedsgerichte criteria - regulier

114

Gebiedsbeschrijving

Het Circuit Park Zandvoort, het daarnaast gelegen Sportpark Duintjesveld en twee campings zijn gelegen aan de rand van de bebouwde kom van Zandvoort. De gebieden worden geken-merkt door een monofunctionele inrichting, met relatief veel open ruimte en een beperkte hoeveelheid bebouwing. Het gebied ligt ingeklemd tussen Boulevard Barnaart, Center Parcs Zandvoort, wijkuitloopgebied Nieuw Noord en het noordelijk duingebied.Het Circuit Park is voor wat betreft bebouwing in te delen in drie zones: de entreezone, de facilitaire zone en de circuitzone.

De entreezone van het Circuit Park vormt de overgang naar de bebouwde kom en de boulevard. Hier liggen de entrees, een aantal parkeerplaatsen en aan het circuit gerelateerde voorzienin-gen, zoals een Slipschool met bijbehorend bedrijfspand en het Paddock-office ten behoeve van het Circuit Park. Aansluitend ligt de hoofdentree van het Circuit Park.De facilitaire zone wordt gevormd door het gebied rondom en binnen het Nationale Circuit. De bebouwing die hier staat is direct benodigd voor het functioneren van het circuit. Hierbij behoren bijvoorbeeld opslag, catering en een gebouw ten behoeve van de Technische Commis-sie. Langs het rechte eind liggen de Starttoren, het Pitcomplex met daarboven kantoren en VIP-boxen en aan de westzijde van de baan de overdekte Hoofdtribune.

In de circuitzone is nauwelijks sprake van permanente bebouwing. Rondom de baan staan mars-hall-posten en reclameborden terwijl op de schietbaan nabij de Tarzanbocht een clubgebouw is gerealiseerd. De hoeveelheid en afmetingen van de reclameborden wordt beperkt door de mediawetgeving. Doordat er vrijwel overal nog een wal tussen de posten en borden en het achtergelegen duingebied ligt, is er nagenoeg geen zicht op deze borden vanaf de openbare duinpaden.

De bebouwing op het Circuit Park is vanuit de openbare ruimte slechts zeer beperkt zichtbaar. Vanaf enkele plekken is er direct zicht op delen van de Hoofdtribune en de Starttoren. De overige bebouwing op het Circuit Park komt niet of slechts zeer beperkt in beeld vanuit de openbare ruimte.

Aan de Duintjesveldweg ligt Sportpark Duintjesveld. Dit sportpark bestaat uit een clustering van diverse sportverenigingen en -faciliteiten. Het gebied omvat onder andere een hockeyclub, een voetbalvereniging, een duivensportvereniging, een scouting, een sporthal en een golfbaan met driving range. Vrijwel alle verenigingen hebben ook een eigen clubgebouw en eventueel kleedruimtes en andere facilitaire gebouwen. De bebouwing is hoofdzakelijk utilitair en een-voudig van vorm.In het gebouw “De Golf” zijn meerdere basisscholen gevestigd. Aan de Heimansstraat liggen in het duingebied de gebouwen een manege en een scouting. Aan de Keesomstraat liggen een manege, een woonwagenpark, een dierentehuis en een teelveldjescomplex. De campingterreinen worden door beplanting als natuurlijke buffer tussen de camping van de omgeving gescheiden. De enige ver-gunningplichtige bouwwerken die op de campingterreinen staan zijn receptiegebouwen, toiletgebouwen en eventueel een kantine of activiteitengebouw. Deze gebouwen bestaan doorgaans uit één laag met een plat dak of een kap met licht hellend dakvlak. Het materiaal- en kleurgebruik voor de gebouwen varieert.


Het doel uit de structuurvisie luidt: Door gebruik te maken van de internationale naamsbekendheid van het circuit een extra toe-ristische impuls aan het dorp geven. Daarnaast met de keuze van een gedeeltelijk overdekte voorziening het jaarrond toerisme stimuleren.Het Circuit Park en het Sportpark liggen op de overgang van de bebouwde kom naar het duingebied. Door het reliëfrijke landschap rond de parken wordt de sterk op de functie gerichte inrichting ervan grotendeels aan het zicht onttrokken.Het Circuit Park Zandvoort is een belangrijke recreatieve trekpleister voor de gemeente Zandvoort. Zandvoort vervult een belang-rijke rol in de nationale en internationale autosport. De gemeente is zich hiervan bewust, en is van mening dat er in het beleid rekening mee moet worden gehouden. Dit betekent vooral dat er moet worden geprobeerd om - met het algemeen belang als uitgangspunt - stimulerende condities te scheppen voor een circuit dat kan voldoen aan de nationale en internationale eisen en dat de concurrentiepositie ten opzichte van andere circuits kan versterken.

schoolgebouw De Golf

functionele bebouwing op het circuit

clubgebouw op sportpark duintjesveld

8.1 Circuitgebied


Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw op het Circuit Park moet de plaatsing van het bouwwerk bijdragen aan de beeldkwaliteit van het Circuit Park.• Bij (vervangende) nieuwbouw in het Sportpark Duintjesveld zorgdragen voor een zorgvuldige inpassing in het aangrenzende natuur-/duingebied.

Massa en vorm

• Bij (vervangende) nieuwbouw of uitbreiding op het Circuit Park wordt gestreefd naar vormgeving die aansluit bij het beeld dat de autosport oproept• Bij (vervangende) nieuwbouw in het Sportpark Duintjesveld wordt gestreefd naar bijzondere massa en vormgeving.

Gevelkarakteristiek

• In het gevelontwerp onderscheid maken tussen vaste basisconstructie en variabel invulbare reclamevelden. De reclamevelden moeten hierin ondergeschikt zijn aan de basisconstructie.• In de entreezone van het Circuit Park de gevelkarakteristiek van het bouwwerk bij laten dragen aan een positieve representatie van het Circuit Park.


• Toegepaste detaillering en materialen moeten passen bij het beeld dat de (auto)sport oproept.• In de entreezone zijn neutrale kleuren voor de basisconstructie gewenst. Hierdoor kunnen reclamevelden vrij ingevuld worden zonder storend te worden. • Natuurlijke materialen en kleuren te worden toegepast in het sportpark Duintjesveld

De autosport roept associaties op met snelheid, hoogwaardige techniek en constructies, moderne materialen en dynamiek. Het belangrijkste uitgangs-punt bij ontwikkeling van nieuwe bebouwing is daarom dat deze aansluit bij het beeld dat door de autosport wordt opgeroepen. Vanwege het hoog-dynamische karakter van de autosportwereld is het uiterlijk van de be-bouwing regelmatig aan veranderingen onderhevig. Als een gebouw wordt gesponsord, betekent dit doorgaans dat het wordt aangekleed in de huis-kleuren van de sponsor. Door hier in het ontwerp rekening mee te houden, bijvoorbeeld door het reserveren van ‘vrij invulbare’ (reclame-)ruimte, kan het basiskarakter van het gebouw worden behouden. Met dit gegeven als uitgangspunt, kan er in de verscheidenheid aan kleuren toch een zekere mate aan uniformiteit worden bewerkstelligd.Mogelijk zal in de toekomst een hotel aan het circuit toegevoegd worden. Hier zullen ter zijne tijd specifieke welstandscriteria worden opgesteld.Ontwikkelingen die in de facilitaire zone plaatsvinden, zijn slechts zeer beperkt zichtbaar vanuit de omliggende openbare ruimte. Welstandsbeleid voor dergelijke ontwikkelingen kan hier beperkt zijn indien deze bebouwing niet of nauwelijks zichtbaar is vanaf de openbare weg.

Het Sportpark Duintjesveld voorziet een groot deel van de Zandvoortse sportverenigingen van de benodigde faciliteiten. Als gevolg van het inten-siveren van het gebruik van de sportterreinen is er vrij veel dynamiek. Ge-bouwen worden hierdoor met enige regelmaat aangepast. Voor bebouwing op het Sportpark Duintjesveld geldt, dat een zorgvuldige inpassing van deze bebouwing in het aangrenzende natuur-/duingebied gewaarborgd dient te worden.


116

Gebiedsbeschrijving

Het bungalowpark van Center Parcs ligt ingeklemd tussen de Burgemeester van Alphenstraat, de Van Lennepweg, de Dr. Jac. P. Thijsseweg en het Circuitpark. De recreatieve bunga-lows en voorzieningen zijn in een ruim opgezette structuur opgenomen en geïntegreerd in het duinlandschap. Vanaf de openbare weg is er, door de ligging in de duinen, nauwelijks sprake van zicht op de bebouwing in het park.De ontsluiting bestaat uit smalle, grillig lopende paden en wegen. De entree van het park ligt aan de van Lennepweg. Hier liggen de voorzieningen van het park: een (winkel)cen-trumgebouw en een zwembad. De kleinschalige bungalows zijn voornamelijk geschakeld. Ze hebben een eigen, typisch karakter en zijn in verschillende richtingen gepositioneerd. De bebouwing bestaat uit één laag met asymmetrische za-deldakpen. Het kleurgebruik is net als de vormgeving op het gehele park identiek. Op de hoek van de van Lennepweg en van Alphenstraat is een functioneel vormgegeven autobedrijf aanwezig.


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Een meer openbaar karakter van het recreatiepark zodat bewoners meer profiteren van de aanwezige voorzieningen. Daarnaast door het mogelijk maken van het verplaatsen van de entree van het recreatiepark, dit park de mogelijkheid geven opti-maal te profiteren van de mogelijke Sportpool.De integratie van het bungalowpark in het omliggende land-schap is een belangrijke eigenschap. Hierdoor is er vanuit de omgeving weinig tot geen zicht op de bebouwing op de terreinen. Daar waar bebouwing wordt vervangen of toe-gevoegd is het noodzakelijk dat er een goede afstemming plaats vindt met de (natuurlijke) omgeving.

Geïntegreerd in het duinlandschap

Kleinschalige bungalows

8.2 Recreatiepark


Welstandscriteria

Plaatsing

• Streven naar een positionering geïntegreerd in het duinlandschap.

Massa, vorm en gevelkarakteristiek

• Het gevelbeeld straalt rust en harmonie met de natuur uit.

• Kleinschalige uitstraling


• Toepassing van met de landelijke omgeving harmoniërende kleuren

• Toepassing van natuurlijke materialen


118

Gebiedsbeschrijving

Dit woongebied wordt omsloten door de Van Lennepweg, de Vondellaan, het spoor en de Van Speijkstraat. Het gebied is verkaveld volgens een sterk orthogonaal patroon, rondom een centraal gelegen parkje.

Een groot deel van de bebouwing (het Park Duinwijk) is gebouwd rond 2000. Kenmerkend hiervoor is het neo-modernistische karakter van de stedenbouwkundige patronen en architectuur. De lange, rechte straten worden geflankeerd door strakke gevelwanden. De bebouwing wordt doorgaans gekenmerkt door een sterk geometrische gevelindeling, platte daken, terug gelegen bovenverdiepingen en rechte, horizontaal of juist verticaal gelede vensterstroken. Per bouwblok is een duidelijke samen-hang, die wordt versterkt door de gelijkheid in toegepaste materialen en kleuren. Op detailniveau is de diversiteit tussen de bouwblokken onderling daardoor relatief groot, waardoor er een gevarieerd, maar toch samen-hangend beeld ontstaat.

In het noordoosten van de wijk staat nog een aantal vroeg-naoorlogse woonblokken (A.J. v.d. Moolenstraat en omgeving) die dezelfde samen-hang per blok kennen als de nieuwe bebouwing. De bebouwing bestaat uit in metselwerk opgetrokken gevels en schilddaken met evenwijdig aan de straat lopende kaprichting. Alleen aan de Hasebroekstraat is sprake van achterkantsituaties aan de openbare weg. Hier grenzen de aan het bouw-blok aangebouwde bergingen aan de weg. Waardebepaling, ontwikkeling en beleid

Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Park Duijnwijk is een goed functionerende woonwijk met moderne woningen waar grootscha-lige ingrepen de afgelopen jaren niet nodig zijn gebleken. Het groen is gegroeid waardoor het stenige karakter is verminderd.

Door de heldere opzet van de openbare ruimte, de variatie in woning-typen en de sterke samenhang van de bebouwing onderling onderscheidt dit gebied zich van de andere planmatige woningbouw. De samenhang is het belangrijkste kenmerk van deze wijk. Ook de oudere bebouwing (A.J. v.d. Moolenstraat en omgeving) kent nog een grote samenhang per woon-blok. Bij toetsing van bouwaanvragen dient het samenhangende karakter van de wijk en de samenhang per bouwwerk/bouwblok gerespecteerd te worden.

Lange, rechte straten met wandwerking

8.3 Park Duinwijk & A.J. van der Moolenstraat e.o.

Oudere bouwblokken met een schildkap

Grote samenhang per bouwblok


Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiting vinden op de ritmiek en verkavelingstructuur van de bestaande bebouwing in de omgeving.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing de bestaande hoofdmassa worden respecteren.• (Vervangende) nieuwbouw aansluitend op de massa en vorm van de belendingen.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing aansluiten bij de architectuur van de bestaande bebouwing.• Gevels hebben Oriëntatie op en staan in relatie tot al het aangrenzende openbare gebied.


• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Eenheid in kleuren materiaalgebruik per bouwblok.


Park Duinwijk is rond 2000 gebouwd. De blokken rond de A.J. van der Molenstraat zijn uit de wederop-bouwperiode

120

8.4 Oud Noord

Gebiedsbeschrijving

Deze wijk is op te delen in een nieuw en een ouder gedeelte. Het vooroorlogse gedeelte (‘t Rode Dorp) is gebouwd vanaf 1920. Het nieuwere gedeelte stamt uit de periode 1980-1990.

Het oudere gedeelte kent voor de bouwperiode kenmerkende en herkenbare tuindorpstructuur. Hierbij hoort een op het eerste gezicht onlogisch patroon van straten en kleine pleintjes en groenplantsoenen. De meeste bebouwing in dit gebiedsdeel is gebouwd in een half open blokstructuur, waarbij hoekbebouwing zorgvuldig is vormgegeven, zodat toch vrijwel nergens gesloten gevels aan de openbare ruimte grenzen. De bebouwing bestaat hoofdzakelijk uit rijwoningen van één of twee bouwlagen met een steile kap of plat dak. De langskappen wor-den met enige regelmaat afgewisseld door en topgevel met dwarskap, waardoor de eenvormige bouwblokken een kleinschalige uitstraling krijgen.

De woningen zijn uitgevoerd in roodbruine bakstenen met een kap van rode dak-pannen. De gevelindeling is doorgaans eenvoudig, de geveldetaillering is beperkt tot het uit constructief oogpunt noodzakelijke. Hierdoor is een sterke samenhang ontstaan, die het collectieve karakter van de buurt versterkt.

Het nieuwe gedeelte van de wijk is eveneens opgezet in een half open blokver-kaveling, echter met een rationeel rechtlijnig stratenpatroon. De bebouwing be-staat hier hoofdzakelijk uit rijwoningen van twee lagen met een asymmetrische kap en kleinschalige appartementencomplexen met een plat dak. Hoekaccenten door middel van een tot nokhoogte doorgetrokken gevel komen veelvuldig voor. De bebouwing in dit gebiedsdeel heeft hierdoor een meer uitgesproken uitstra-ling, dat wordt versterkt door een gevarieerd kleuren materiaalgebruik.

In de gehele wijk is er met regelmaat sprake van toevoegingen van kleine bouw-werken. Deze zijn in bepaalde gevallen geheel in de stijl van het betreffende bouwblok vormgegeven, terwijl er in andere gevallen geen enkele samenhang met het bouwblok is. De vormgeving van dakkapellen aan de voorzijde is zeer gevarieerd, waarbij soms binnen één bouwblok op iedere woning een andere dakkapel staat.


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: In de wijk is nog steeds het Rode Dorp herkenbaar. De tuindorpstructuur is gehandhaafd en is zichtbaar in de kleine pleintjes, plantsoenen, doorgangen, voortuinen en gesloten blokstructuur met zorgvuldig vormgegeven hoekbebouwing.

Oud Noord is door de stedenbouwkundige en architectonische samenhang van bijzondere waarde. Het oudere gedeelte met de kenmerkende tuindorpstructuur heeft een aanzienlijke cultuurhistorische waarde, het modernere gedeelte van de wijk heeft door de zorgvuldige en verzorgde vormgeving eveneens een hoge beeldkwaliteit.

Het collectieve karakter van de bouwblokken is kwetsbaar voor individuele toe-voegingen in het kader van woninguitbreiding. Bij vernieuwing of uitbreiding mag de samenhang niet aangetast worden. Zorgvuldige vormgeving, soberheid en ingetogenheid zijn uitgangspunten.

Grote samenhang door herhaling en eenduidig kleuren materiaal-gebruik

Eenvoudige maar zorgvuldige gevelindelingen

Moderne bebouwing met bijzonder vormgegeven hoeken

Kleinschalige appartementen-complexen



Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw inpassinen in de bestaande stedenbouwkundige structuur.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing moet de hoofdvorm van het betreffende bouwblok herkenbaar blijven.• Bij (vervangende) nieuwbouw gebruik maken van een heldere hoofdvorm, met eventuele verbijzonde ringen op de hoeken.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing moet de gevel in harmonie worden gebracht met de rest van het bouwblok.• Bij renovatie of verbouwing van hoekbebouwing moeten reeds aanwezige accentueringen worden behouden.• Gevels aan de openbare ruimte moeten zorgvuldig worden vormgegeven.


• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Materiaal- en kleurgebruik van gevels, daken en toevoegingen moeten per bouwblok een eenheid vormen.• Eenduidig kleuren materiaalgebruik bij over het gehele bouwblok doorlopende gevelelementen.

Grote variatie aan dakkapellen en kleurgebruik doet afbreuk aan collectief beeld

Nieuw Noord is aangelegd vanaf de jaren 20 van de vorige eeuw. Het noordelijk deel is echter na 1980 gerealiseerd. Bebouwing aan de Van Lennepweg valt binnen het bijzon-dere welstandsniveau “Doorstroomroutes”

122

8.5 Nieuw Noord

Gebiedsbeschrijving

Nieuw noord is een woonwijk uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Karakteristiek is de hoogbouw aan de randen van de wijk die de laagbouw als het ware omsluit. Daarnaast is er een vrij strikte scheiding van bedrijfs- en woonfuncties. In het centrum zijn de winkelen welzijnsvoorzieningen voor de wijk. In het noorden bevinden zich de sportvoorzieningen. De wijk is aan drie zijden gelegen aan het duingebied. Dit duingebied heeft een grote land-schappelijke waarde. Door de hoogbouw aan de randen is de overgang van tussen woonwijk en duinen abrupt. De wijk kent een orthogonale structuur met een hoofdrichting die gelijk is aan het spoor. De wijk kent verder een open en groene opzet en een evenwichtige structuur, met half open woonblokken, gestapelde woningbouw en brede profielen. Deze kenmerkende eigenschappen zijn typerend voor de planmatig opgezette woonwijken uit de jaren ’60. De bebouwing bestaat uit gestapelde woningbouw en eengezinswoningen die hoofdzakelijk in een strokenverkaveling of half open verkaveling zijn gebouwd. Vanuit de gedachte om een-vormigheid in bebouwingstypologie tegen te gaan zijn er uiteenlopende vormen toegepast. De openbare ruimte bestaat uit formeel ingerichte groenvoorzieningen met vlakke gazons, lage hagen en een forse boomstructuur. De straatprofielen bestaan voornamelijk uit rijbanen met aan weerszijden trottoirs en voortuinen. De erfafscheidingen bij deze voortuinen zijn zeer divers.De eengezinswoningen zijn beeldbepalend voor de wijk. Het betreft hoofdzakelijk rijwonin-gen, maar ook vrijstaande en twee-onder-één-kap woningen komen voor. De rijwoningen zijn per woonblok samenhangend vormgegeven, terwijl de blokken onderling steeds van elkaar verschillen. Op de koppen van de open woningstroken zijn in de loop van de tijd verschillende aanbouwen en zelfs geheel nieuwe kopwoningen gerealiseerd. De één meer in afstemming met het gehele woningblok dan de ander. De woningen zijn vrijwel allemaal twee bouwla-gen hoog en afgedekt met een zadeldak. De gevels zijn opgetrokken in een bruine baksteen en meestal bedekt met grijze pannen. De gevelkarakteristiek is doorgaans eenvoudig, met een uitsluitend functionele detaillering. Hier en daar zijn verbijzonderingen toegepast, zoals overkappingen of inpandige balkons. Een aantal blokken heeft een uitbouw aan de voorkant. Ook zijn door de wijk met enige regelmaat dakopbouwen te vinden. Deze zijn voornamelijk gerealiseerd door het dakvlak aan de achterzijde door te trekken.De vrijstaande en twee-onder-één-kap woningen zijn hoofdzakelijk gesitueerd rond de Prof. Zeemanstraat en tussen de Lorentzstraat en de Celsiusstraat. De woningen rond de Prof. Zeemanstraat vormen een introverte woonbuurt die zich daardoor afkeert van de rest van de wijk. Tussen de Lorentzstraat en de Celsiusstraat is er sprake van gesloten bouwblokken, waarin de woningen wel naar de rest van de wijk gericht zijn. De woningen zijn doorgaans één of twee bouwlagen hoog met een zadeldak in langsrichting, echter andere bouwmassa’s en kapvormen komen ook voor.

De galerijflats in het noorden en oosten van de wijk zijn vijf tot zeven bouwlagen hoog en hebben een overwegend horizontale geleding. Kenmerkend voor deze flats is de uitgebreide toepassing van prefab elementen, waardoor ze een wat sobere uitstraling hebben. Opvallend zijn de fietsdoorgangen onderin de twee galerijflats dwars op de Lorentzstraat. Centraal in de wijk ligt een voorzieningencentrum. De gestapelde bouw aan de westkant van het centrum is eigentijds wat betreft architectuur en materiaalgebruik. Deze bouwblokken zijn twee tot vijf bouwlagen hoog en herbergen zowel publieke functies als woonfuncties. De bouwblokken aan de oosten noordzijde van het centrum zijn ouder. Deze zijn twee tot drie bouwlagen hoog. Deze bouwblokken kenmerken zich door de duidelijke scheiding tussen de publieksfunctie en de woonfunctie door de zware gesloten overkapping tussen begane grond en verdieping, die tevens dienst doet als balkon van de woningen.


Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Verbeteren van de woonomgeving, onder andere door het benutten van de landschappelijke ligging en hiermee de bijzondere positie van Zandvoort als woonplaats binnen de metropoolregio. Daarnaast het differentiëren en moderniseren van de woningvoorraad en het bedrijventerrein.De wijk is ruim opgezet en kent hierdoor veel groen. De planmatige opzet met in hoofdvorm vrijwel identieke woningen die slechts op detailniveau van elkaar verschillen is er sprake van

De wijk grenst aan het duin-gebied

Strokenverkaveling haaks op de doorgaande weg

Vrijstaande woningen komen ook voor

Fietsdoorgang in een galerij-flat

Eigentijdse architectuur rond het winkelcentrum



Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiten op de verkavelingstructuur van de bestaande bebouwing in de omgeving.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing de hoofdvorm van het betreffende bouwblok herkenbaar laten blijven.• (Vervangende) nieuwbouw moet aansluiten op de massa en vorm van de belendingen.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing de oorspronkelijke gevelopbouw respecteren.• Bij (vervangende) nieuwbouw is een eenvoudige en zorgvuldige gevelindeling wenselijk.• Gesloten gevels aan de weg zijn niet wenselijk. Zij- en achtergevels aan de openbare weg worden bij voorkeur voorzien van raampartijen of van opgaande beplanting tegen de gevel.


• Bij renovatie of verbouwing de oorspronkelijke detaillering respecteren.• Eenduidig kleuren materiaalgebruik bij over het gehele bouwblok doorlopende gevelelementen. • Behouden van oorspronkelijke materialen en kleuren van gevels en dakvlak is wenselijk.

een grote samenhang in bebouwing. Rondom het winkelcentrum hebben intussen nieuwbouw-ontwikkelingen plaatsgevonden die de ruimtelijke kwaliteit ten goede zijn gekomen. In bepaalde gevallen zijn toegevoegde (kleine) bouwwerken wat betreft vormgeving disso-nant ten opzichte van de omliggende bebouwing en doen deze afbreuk aan de samenhang van de gehele wijk. Dit uit zich hoofdzakelijk in erfafscheidingen en dakopbouwen, maar ook bij aan- en uitbouwen komt dit voor. In het welstandsbeleid gaat de aandacht daarom hoofdzake-lijk uit naar de vormgeving en positionering van erfafscheidingen, dakkapellen, bijgebouwen en aanbouwen in relatie tot de ritmiek en de samenhang van het gehele woonblok.

Garageboxen en groen langs de Kamerlingh Onnesstraat

Oudere bebouwing met sterke scheiding tussen winkels bene-den en woningen boven

Nieuw Noord is aangelegd vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw. Thans wordt de wijk op enkele plaatsen geherstructureerd

124

8.6 Bedrijventerrein

Gebiedsbeschrijving

In het zuiden van de wijk Nieuw Noord ligt een bedrijventerrein. Het wordt begrenst door de Kamerlingh Onnesstraat, het spoor en de begraafplaats. De verkavelingstructuur volgt de rationele verka-veling van de woonwijk. De openbare ruimte is echter wat onover-zichtelijk door de manier waarop deze door bedrijven en bezoekers wordt gebruikt.

De bedrijfspanden zijn grotendeels geschakeld in een gesloten blokstructuur. Elk bedrijfspand heeft zijn eigen gevelopbouw en- uitstraling, die kan variëren van constructiewerkplaats met een vrijwel geheel gesloten gevel tot een showroom of kantoorachtige bebouwing met zeer transparante gevels. De bouwhoogte van de verschillende panden kent daarentegen wel een bepaalde afstem-ming.

De toegepaste materialen zijn wisselend. Plaatmaterialen en dam-wandprofielen zijn veel toegepast, maar ook beton-, baksteen- en glasconstructies komen voor. Doordat veel bedrijven een eigen kleurstelling hebben toegepast, is er weinig sprake van samenhang. Een aantal bedrijven heeft op de erfgrens een al dan niet gesloten erfafscheiding geplaatst.


De bedrijfsbebouwing is in de meeste gevallen zakelijk en func-tioneel, en aangezien veel bedrijven geen publieksfunctie hebben is er slechts beperkte aandacht voor een representatief uiterlijk. Uiteraard zijn er ook positieve uitzonderingen van representatieve gebouwen met een duidelijk naar buiten gerichte straatgevel en keurig ingericht erf.

Opslag van goederen en parkeren vindt veel aan of in de openbare ruimte plaats, waardoor die een wat rommelig aanzicht krijgt. De algehele ruimtelijke kwaliteit is daardoor matig. Zowel het beeld van de openbare ruimte als van de bebouwing is daardoor romme-lig. Dit heeft consequenties voor de representativiteit, aangezien er vanaf het spoor direct zicht is op dit bedrijventerrein.

Er wordt gestreefd naar een geleidelijke overgang van het bestaan-de bedrijventerrein naar een representatief bedrijfsgebied met een mengeling van ruimte-intensieve en kleine bedrijven. Het wel-standsbeleid is in navolging daarvan richtinggevend opgesteld, zo-dat ontwikkelingen zullen bijdragen aan een langzame verbetering van het gebied.

Hoge erfafscheidingen aan de openbare ruimte

Gevarieerde, geschakelde bedrijfsbebou-wing



Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiten op de verkavelingstructuur van de bestaande bebouwing in de omgeving. • Rooilijnen van de belendingen respecteren. • Bij nieuwbouw streven naar oriëntatie van de ontsluiting op de openbare ruimte.

Massa en vorm

• Gebouwen hebben een heldere hoofdvorm.• Oriëntatie van de representatieve ruimtes van de bebouwing (showrooms, kantoren e.d.) op de openbare ruimte.

Gevelkarakteristiek

• Streven naar representatieve gevels.• Gesloten gevels aan de straatzijde zijn niet wenselijk.• In het gevelontwerp moet reclameruimte worden opgenomen. Hierbij moeten de welstandscriteria voor reclames op bedrijventerreinen zoals opgenomen in hoofdstuk 6.4.3 in acht worden genomen.


• Streven naar toepassing van hoogwaardige, duurzame materialen, in afstemming met de (representatieve) aard van het gebouw. • Sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet wenselijk.

Grote ontwikkelingen worden op korte termijn niet verwacht, maar kunnen plaatsvinden daar het oude waterzuiveringster-rein braak ligt en de structuurvisie de ambitie onderschrijft om het bedrijventerrein boven de Kamerlingh Onnesstraat op den duur hierheen te verplaatsen en de vrijkomende gron-den te gebruiken voor grootschalige woningbouw. Voor deze projecten zullen op den duur eigen randvoorwaarden worden opgesteld, waarbij beneden genoemde criteria een startpunt zijn.

Het bedrijventerrein is aangelegd vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw

126

8.7 Jacob Catsstraat e.o.

Gebiedsbeschrijving

De Jacob Catsstraat e.o. ligt in het noorden van Zandvoort en wordt be-grensd door de Van Lennepweg, het recreatiepark en de Linnaeusstraat. De buurt kent een ruime opzet met een eenvoudig en formeel ingerichte openbare ruimte. De bebouwing in het gebied bestaat hoofdzakelijk uit rijwoningen en gestapelde woningbouw. Tevens staan er een aantal vrij-staande woningen aan het begin van de Heimansstraat. De openbare ruim-te bestaat uit woonstraten met aan weerszijden van de rijbaan betegelde trottoirs en voortuinen.

De gestapelde bouw staat langs de Van Lennepweg en de rijwoningen staan daarachter in een open strokenverkaveling. De architectuur (weder-opbouwarchitectuur) kenmerkt zich door de eenvoudige architectonische middelen. Hierdoor ontstaat een heldere uitstraling. De gevels zijn opge-trokken in bruine baksteen en kennen een sobere indeling, waarbij gebruik is gemaakt van betonnen elementen en stalen balustrades. De portiekflats bestaan uit drie of vier bouwlagen met berging en de rijwoningen uit twee bouwlagen. Allen hebben ze een zadeldak met een flauwe hellingshoek bedekt met donkere pannen.

Een aantal kopgevels van de woningen is gedeeltelijk voorzien van stuk-werk met raamopeningen op de zolderlaag. De overige kopgevels bestaan uit baksteen en hebben een uitwendig rookkanaal, een aantal ook met stukwerk. Opvallend aan de rijwoningen ten westen van de Dr. JAC. P. Thijsseweg zijn de dakkapellen. Doordat de goothoogte circa één meter boven de verdiepingsvloer ligt ontstaat een ruime zolderlaag. Deze is voorzien van dakkapellen die zijn opgetrokken uit de voorgevel met een borstwering van plaatmateriaal tussen de dakkapel en raamopening op de verdieping.

Sterke ritmiek door herhaling van bouwblokken

Gestapelde woningen in een open verkaveling

Sobere wederopbouwarcitectuur

Dakkapellen zijn opgetrokken vanuit de voorgevel




Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: Verbeteren van de woonomgeving en moderniseren van de woningvoorraad.

Herhaling van bouwmassa’s en sterke ritmiek in de gevels zijn belangrijkste kenmerken van deze buurt. Ze leveren een grote bijdrage aan de sterke samen-hang die de bebouwing onderling heeft. De uniforme vormgeving van de kopgevels aan de straat versterkt dit nog eens. In vrijwel het gehele gebied ontbreken individuele toevoegingen aan de woningen. Hierdoor komt de samenhang vrijwel nergens in gevaar. Be-houd van de samenhang en ritmiek is hier gewenst. Het welstandsbeleid is daarom gericht op behoud van de bestaande kenmerken, zonder nieuwe ont-wikkelingen in de weg te staan.

Welstandscriteria

Plaatsing• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluitien op de ritmiek en verkavelingstructuur in de omgeving.

Massa en vorm• Bij renovatie of verbouwing de hoofdvorm van het betreffende bouwblok herkenbaar laten blijven.• (Vervangende) nieuwbouw sluit aan op de massa en vorm van de belendingen.

Gevelkarakteristiek• Bij renovatie of verbouwing de oorspronkelijke gevelopbouw respecteren.• Gevels aan de openbare ruimte moeten zorgvuldig worden vormgegeven.

Detaillering, kleur en materiaal • Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Eenheid in kleuren materiaalgebruik per bouwblok.

De wijk stamt grotendeels uit de wederopbouwperiode

128

Gebiedsbeschrijving

De wijk wordt gestructureerd door de Haarlemmerstraat en de Kostverlo-renstraat, beide belangrijke historische linten en verbindingswegen binnen het dorp. De bebouwing langs deze straten is reeds beschreven in hoofd-stuk “Belangrijke Routes” en heeft bijzonder welstandsniveau. Dit hoofd-stuk beperkt zich tot de overige gebieden binnen de wijk Kostverloren.

De bebouwing van Kostverloren kenmerkt zich door meerdere gebieden uit meerdere bouwperioden. Tussen de Haarlemmerstraat en Kostverloren-straat is de Koninginnebuurt gelegen, met een gebogen stratenpatroon en een sterk groen karakter. Doordat vrijwel nergens lange zichtlijnen te vin-den te vinden zijn krijgt de wijk een besloten, bosachtige uitstraling. De bebouwing bestaat uit vrijstaande villa’s en twee-onder-een kapwoningen van één of twee lagen met een kap. De bebouwing is hierbij in het alge-meen gebouwd als afzonderlijke objecten. Hierdoor is een grote variatie in vormen en bouwstijlen aanwezig. Dit is met name herkenbaar aan de diversiteit aan hoofdvormen, gevelgeleding, kapvormen, de gevarieerde behandeling van vensters, gootlijsten, schoorstenen en dergelijke. Per object is echter wel sprake van een grote samenhang van de hoofdmassa.Aan het eind van de Emmaweg is een project uit de jaren 90 gesitueerd met een sterk samenhangende, post moderne architectuur.

Rond de Burgemeester Nawijnlaan is gevarieerde woningbouw aanwezig, gebouwd vanaf de jaren 70 rondom een complex van ouderenapparte-menten. Bebouwing is erg gevarieerd in bouwstijlen. De Max Euwestraat kenmerkt zich door samenhangende complexen van eengezinswoningen in rijen en twee-onder-een kap en sterk gevarieerde vrijstaande woningen langs de duinrand.

Tegenover de Max Euwestraat aan de andere zijde van de Sophiaweg is een project ontwikkeld van sociale huurappartementen en eengezinswo-ningen rondom een nieuw buurtparkje. Hier is een samenhangend complex van wisselend donkere bakstenen en wit gekijmde gevels gerealiseerd. Het achtergelegen Beatrixplantsoen is een zeer besloten complex van bunga-lows, dat aan het zicht onttrokken liggen. Langs de zuidzijde van de Prinsesseweg is het Maximapark gerealiseerd, een complex van klasiek ogende woonhuizen met sterke referenties naar de historische zandvoortse badplaatsarchitectuur met veranda’s en wit kijmwerk. Waardebepaling, ontwikkeling en beleid

Het doel uit de structuurvisie voor dit deel luidt: De bestaande kwaliteiten van de wijk handhaven en waar mogelijk de relatie met het aangrenzende landschap verbeteren. Dit gebied heeft door de verkaveling en de inrich-ting van de openbare en private ruimte een kleinschalig en groen karakter. De aanwezige bebouwingskarakteristieken passen goed in dit beeld. De teruggelegen positionering op de kavel, de grote diversiteit aan architec-tuurstijlen en de sterke samenhang van de gebouwen op het erf geven dit gebied een bijzondere waarde.

Door de grote voortuinen overherst een sterk groen karakter

Veelal donkere baksteen en lichtkleurig houtwerk in de gevels

Samenhangende blokken aan de Max Euwestraat

Postmoderne architectuur aan de Emmaweg

8.8 Kostverloren


Ondanks dat veel bebouwing terug ligt en achter erfbeplanting is gesitueerd is het belangrijk de samenhang van de hoofd-massa te handhaven. Afwijkend materiaal- en kleurgebruik van aan- en bijgebouwen, dakkapellen, gevelveranderingen (voor- en zijgevel) ten opzichte van de hoofdmassa kunnen het beeld verstoren.

De samenhang van de woningblokken rond de Max Euwestraat is nog vrij groot. Doordat een aantal bebouwingsblokken met zowel de voor- als achterzijde aan de openbare ruimte (weg en spoor) zijn gesitueerd kan vanwege diversiteit aan erfaf-scheidingen, aan- en bijgebouwen een rommelig straatbeeld ontstaan. Om de uniformiteit in dakkapellen te bevroderen is in het bestemmingpslan voor dit deel een maximale breedte van dakkapellen opgenomen.

Welstandscriteria

Plaatsing

• Behouden van het vrijstaande karakter van de bebouwing.• Respecteren van de onderling variërende rooilijnen bij (vervangende) nieuwbouw.• Verspringing of verdraaiing van de rooilijn ten opzichte van die van de belendingen is wenselijk.

Massa en vorm

• Per individueel gebouw moet eenheid in vorm worden nagestreefd. • Bij renovatie of verbouwing passen eventuele nieuwe toevoegingen in de oorspronkelijke architectuur.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke gevelopbouw worden gerespecteerd.• Bij (vervangende) nieuwbouw is het wenselijk gebruik te maken van de karakteristieken zoals die in opbouw, detaillering en ornamentiek bij de bebouwing in het gebied voorkomen.


• Bij renovatie of verbouwing moet de oorspronkelijke detaillering worden gerespecteerd.• Behouden van oorspronkelijke materialen en kleuren van gevels en dakvlak is wenselijk. • Toepassing van hoogwaardige materialen.• Sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet wenselijk.


De wijk stamt uit verschillende perioden. De wijk wordt doorkruist door meerdere lijnen (gestippeld), welke bijzonder welstandsniveau hebben en in eer-dere hoofdstukken staan beschreven

130

Gebiedsbeschrijving

De bebouwing direct langs de Tollenstraat, Frans Zwaanstraat en van der Werffstraat valt onder bijzonder welstandsgebied en is omschreven in hoofdstuk “Belangrijke routes”.De ligging van Zuid ten opzichte van het duingebied is bijzonder te noemen. Het stratenpatroon is haaks op het duingebied georiënteerd, waardoor de relatie met het duingebied optimaal is. Er zijn veel doorzichten naar het duinlandschap.De bebouwing kent een afwisseling in vooroorlogse en naoorlogse woning-bouw. Globaal is de wijk op te delen in drie delen: het gebiedsdeel ten noor-den van de Brederodestraat, het gebiedsdeel tussen de Brederodestraat en de Tolweg en het gebiedsdeel ten oosten van de Tolweg.

Ten noorden van de Brederodestraat heeft de bebouwing een divers karak-ter en is de bebouwingsdichtheid relatief hoog. De meeste bebouwing in dit deel is vooroorlogs, hoewel ook modernere invullingen aanwezig zijn. Er zijn hoofdzakelijk rijwoningen en twee-onder-één-kap woningen gebouwd, waarbij één of twee bouwlagen met een kap de meest voorkomende mas-sa’s zijn. Opvallend is het veelvuldig toegepaste principe van veranda’s en erkers bij zowel de vooroorlogse als de nieuwere woningen. In dit deel is sprake van menging van de woonfunctie met de meer recreatieve-toeris-tische functies. Hierdoor zijn er in dit gebied relatief veel reclame’s en naamborden aan de gevels aanwezig. Langs de Hogeweg heeft traditionele bebouwing langzaam plaatsgemaakt voor grootschalige wooncomplexen tot vijf lagen hoog. Thans is het beeld een afwisseling van grootschalige nieuw-bouw en en kleinere oudere bebouwing.

Tussen de Brederodestraat en de Tolweg is er meer sprake van planmatige woningbouw. Dit gebiedsdeel is ruimer en groener van opzet, met groten-deels twee-onder-één-kap woningen en seriematige woningbouw op grotere kavels. Rondom de Lijsterstraat en de Dr. C.A. Gerkestraat zijn een aantal grootschalige bebouwingselementen gesitueerd, zoals appartementencom-plexen, de Oranje Nassauschool en het grotere, op een verhoging gelegen woongebouw de Schelp. De bebouwing is gefaseerd ontwikkeld en daardoor divers wat betreft architectonische vormgeving, maar draagt allemaal een duidelijk eigen tijdsbeeld. Ten oosten van de Tolweg is de samenhang in bebouwing groot. De be-bouwing is hier gebouwd in een open blokverkaveling met rijwoningen en twee-onder-één-kap woningen. Hoewel de bouwperiode van de diverse bouwblokken varieert van vroeg-naoorlogs tot de jaren ’70, is de hoofd-vorm van de diverse bouwblokken vrijwel identiek. De gevelindelingen zijn wel gevarieerd.

De rijwoningen bestaan nergens uit meer dan vijf woningen, wat in combi-natie met de twee-onder-één-kap woningen een relatief kleinschalig beeld geeft. De bebouwing is vrijwel allemaal voorzien van een langskap, waarbij meestal gebruik is gemaakt van rode of antracietkleurige dakpannen. De meeste gevels zijn gebouwd in een roodbruine of bruine baksteen. Afhan-kelijk van de bouwperiode is de gevel gevuld met kleine vensterpartijen of juist grote prefab puien. In heel Zuid is met enige regelmaat sprake van toevoegingen aan de oor-spronkelijke hoofdmassa’s. Voornamelijk dakkapellen en aan- en uitbouwen zijn veelvuldig gebouwd, ook grenzend aan de openbare ruimte.

Vooroorlogse bebouwing met erkers ten noorden van de Brederodestraat

Tussen de Brederodestraat en de Tolweg komen twee onder een kap woningen voor

Grootschalige objecten centraal in de wijk

Dakkapellen zijn soms onevenredig groot en tasten het bebouwingsbeeld aan

Eenduidige hoofdvormen oostelijk van de Tolweg

8.9 Zandvoort Zuid


Welstandscriteria

Plaatsing

• Bij (vervangende) nieuwbouw aansluiten op de ritmiek en verkavelingstructuur van de bestaande bebouwing in de omgeving.• De visuele relatie van de bestaande bebouwing met het duinlandschap respecteren.

Massa en vorm

• Bij renovatie of verbouwing de bestaande hoofdmassa respecteren.• (Vervangende) nieuwbouw aansluitend op de massa en vorm van de belendingen.

Gevelkarakteristiek

• Bij renovatie of verbouwing de oorspronkelijke gevelopbouw respecteren.• Bij (vervangende) nieuwbouw gevelindeling afstemmen op die van de belendingen.


• Bij renovatie of verbouwing de oorspronkelijke detaillering en het kleuren materiaal gebruik respecteren.• Eenheid in kleuren materiaalgebruik per bouwblok.• Sterk met de omgeving contrasterende kleuren zijn niet wenselijk.


Het doel uit de structuurvisie voor dit gebied luidt: Handhaven van een aantrekkelijke woonwijk. Mo-derniseren van de verouderde buurt Tranendal. De unieke visuele relatie van de woonwijk met het aan-grenzende duingebied is zeer belangrijk voor de be-leving van de wijk. Nieuwe ontwikkelingen moeten daarom altijd met respect voor deze relatie plaats-vinden.De samenhang van de bebouwing onderling is even-eens een belangrijk kenmerk, dat soms in het ge-drang dreig te komen door een grote verscheiden-heid aan individuele uitbreidingen van de woning. Bij vernieuwing of uitbreiding moet de sterke sa-menhang worden gerespecteerd, waarbij eenduidi-ge vormgeving, kleuren materiaalgebruik uitgangs-punten zijn.De watertoren en het omliggende plein zijn een transformatiegebied, in principe behorend bij de Middenboulevardzone. Het betreft hier een grote ontwikkeling, waarvoor eigen beeldkwaliteitseisen worden opgesteld.


Nabij het centrum stamt de wijk van voor 1940. Ten zuiden van de Brederodestraat is de wijk naoorlogs. Enkele lijnen met bij-zonder welstandsniveau (gestippeld) doorkruisen de wijk

132

Gebiedsbeschrijving

Zandvoort is gelegen in een fraai duinlandschap, dat een belangrijk on-derdeel vormt van de identiteit van Zandvoort. Het landschap bestaat uit reliëfrijke zandduinen met daarin verschillende grootschalige recre-atieve functies, zoals het Kennemer golfterrein en het Zandvoortse cir-cuit. Geleidelijk gaan de zandduinen over in het bosrijkere gebied van de binnenduinrand.

De toegankelijkheid van de duinen is beperkt tot een aantal wandelen fietsroutes. De Zandvoortselaan en het spoor doorkruisen het duingebied en vormen een barrière tussen de duingebieden. Over de Zandvoortsel-aan is een natuurbrug gebouwd en er zijn plannen nog twee natuur-bruggen over het spoor en de Zeeweg in Bloemendaal te bouwen om uiteindelijk één aaneengesloten duingebied te wormen. Een opvallend gebied is de duinstrook tussen Noordwijk en Zandvoort; de Amsterdamse Waterleidingduinen. Het gebied wordt sinds 1853 gebruikt voor de win-ning van drinkwater voor Amsterdam. Het gebied kenmerkt zich door de kanalen en het gevarieerde natuurbeeld.

Er bevindt zich weinig bebouwing in dit gebied. Onder andere langs de Zandvoortselaan staan enkele woningen in het duin en bij de Entree van de Waterleidingduinen is een restaurant aanwezig. Het clubgebouw van de Kennemer Golf- en Countryclub aan de Kennemerweg is een gemeen-telijk monument. Ik het Kostverlorenpark bevindt zich een bunkercom-plex waarin na de oorlog recreatiewoningen zijn gerealiseerd.

Een ander deel van het buitengebied is de algemene begraafplaats. De algemene begraafplaats kenmerkt zich door hoge groene beplanting en vormt een natuurlijke scheiding tussen Nieuw Noord en de rest van Zandvoort. De begraafplaats is onderverdeeld in een oud en een nieuw gedeelte. Het oude gedeelte heeft een parkachtig karakter met veel bo-men (dennen met hiertussen loofbomen) en plantsoenen. De verharding bestaat uit grindpaden, waarlangs hier en daar zitbanken geplaatst zijn. Binnen het nieuwe gedeelte van de begraafplaats is een katholiek deel aangelegd. Het nieuwe gedeelte is strakker van indeling. Het heeft grote gazons met plantsoenen en is in zijn geheel ruim en open van opzet. Bebouwing is in meerdere architectuurstijlen aanwezig maar is met zorg vormgegeven en heeft een rustige uitstraling.


Het doel uit de structuurvisie voor dit gebied luidt:De herkenbaarheid van het duinlandschap is van groot belang voor de beleving en identiteit van Zandvoort. Voornamelijk vanaf de Zandvoort-selaan en vanuit de woongebieden is er een aantal fraaie doorzichten naar het duinlandschap.

Het welstandsbeleid is gericht op het behoud van de natuurwaarden en de bescherming van het typische duinlandschap. De Zandvoortselaan hoort ondergeschikt te zijn aan het duinlandschap, waarbij de barrière-werking van deze verkeersas minimaal is.

De Natuurbrug Zandvoortselaan

De algemene begraafplaats

De Kennemer golfclub

8.10 Buitengebied


De relatie tussen het noordelijke duingebied van Zandvoort en de Amsterdamse waterleidingduinen dient onder andere door zichtlijnen behouden te blijven. Het duingebied van de Amsterdamse wa-terleidingen en de voormalige Trambaan zijn in de Provinciale Cultuurhistorische Waardenkaart opge-nomen als waardevol gebied respectievelijk waarde-volle structuur. Daarnaast vormen de Amsterdamse Waterleidingduinen samen met Nationaal Park Zuid-Kennemerland beschermde natuurgebieden.

Voor de begraafplaats is ook in de toekomst archi-tectuur met een zorgvuldige detaillering en rustige uitstraling gewenst.

Welstandscriteria

Plaatsing

• bebouwis wordt passend in het duinlandschap gepositioneerd.

Massa en vorm

• De hoofdvorm van een gebouw passend in en ondergeschikt aan het duinlandschap vormgeven

Gevelkarakteristiek

• Het gevelbeeld straalt rust en harmonie met de natuur uit.


• Streven naar harmonie met duinlandschap.• Natuurlijke materialen en kleuren toepassen.

het buitengebied (10 op de kaart) bevat allle gebieden die tot nu nog niet omschreven zijn


134

AAanbouw: Grondgebonden toevoeging meestal van één bouwlaag aan een gevel van een gebouw.Aangekapt: Met kap bevestigd aan dakvlak.Aardtinten: Natuurlijke tinten; meestal rood, bruin of groen.Aanzetsteen: Eerste steen links en rechts in een gemetselde boog. Evenals de sluitsteen zijn de aanzet-stenen op constructieve punten geplaatst. Ze worden vanwege hun zwaardere belasting, maar ook uit decoratief oogpunt, veelal in natuursteen uitgevoerd.Achtergevellijn: Denkbeeldige lijn die strak langs de achtergevel van een gebouw loopt tot aan deperceelsgrenzenAchtergevel strandpaviljoen: De gevel van het hoofdgebouw van een strandpaviljoen dat naar delandzijde is gerichtAchterkant (AMvB): De achtergevel, het achtererf en het dakvlak aan de achterzijde van een gebouw; de zijgevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw, gelegen tussen de voorgevelrooi-lijn en achtergevelrooilijn, voor zover die zijde niet gekeerd is naar de weg of openbaar groen.Afdak: Hellend dak, hangend of op stijlen aangebracht tegen een gebouw of een muur, om als gedeelte-lijke beschutting te dienen.Afdeklijst: Lijst met hellend bovenvlak als afdekking van een muur, veelal bedoeld als bescherming tegen inwatering.Afgeknot: Term die gebruikt wordt wanneer een dakpartij aan de bovenzijde is afgeplat, bijv. afgeknot schilddak.Afgewolfd: Term die gebruikt wordt wanneer een uiteinde van de nok van een zadeldak is afgeschuind.Arbeiderswoning: Sinds de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd klein type woonhuis voor arbeiders en ambachtslieden. Veelal twee aan twee of in een rijtje van verscheidene woningen, elk bestaand uit een woonvertrek, keuken met bedsteden en een zolder.Arcade: Een reeks van bogen rustend op pijlers of zuilen. Op enige afstand van een muur en met een overdekking vormt de arcade een galerij.architectonisch beeld: de architectuur van de gevel van de individuele bebouwing op zich danwel in relatie tot zijn directe omgevingAfstemmen: In samenhang brengen met.Asymmetrische kap: Zadeldak met twee ongelijke dakvlakken, ongelijkheid mogelijk in hellingshoek en in lengte van het dakvlak.Authentiek: Overeenstemmend met het oorspronkelijke; ook wel origineel, eigen kenmerken dragend of oorspronkelijk.

BBakgoot: Rechthoekige goot, voor de gevel aangebracht, bestaande uit een bodem en opstanden aan binnen- en buitenzijde; meestal van hout of zink.Balkon: Open uitbouw met balustrade aan een bovenverdieping van een huis of aan een flat.Balustrade: Hekwerk van balusters (speciaal vormgegeven spijlen) met een erop rustende balk of stenen richel.Band: Horizontale versiering in de gevel in afwijkend materiaal, ter verlevendiging van de gevel. Meestal natuursteen, kunststeen of baksteen.Basement: Plint, onderste (vaak verdiepte) laag van een pand vanwaar het muurwerk opgaat of de voet van een zuil, pilaster of pijler.Bebouwing: Eén of meer gebouwen en/of andere bouwwerken.Bebouwingsblok: Meerdere panden vormgegeven als één samenhangend geheel.Beschot: Houten bekleding van een muur; meestal niet tot de volle hoogte.Bedrijfsbebouwing: Gebouwen ten behoeve van bedrijven zoals hallen, werkplaatsen en loodsen; hebben meestal een utilitair karakter.Behouden: Handhaven van bestaande karakteristieken.Belendende: Naastgelegen, (direct) grenzend aan.Bij: In het begrip “aan of bij een monument” betekent ‘bij’: de tot het monument behorende gronden en opstallen die deel uitmaken van het ene en ongedeelde eigendom.

Begrippenlijst


Bijgebouwen: Grondgebonden gebouw meestal van één bouwlaag dat los van het hoofdgebouw op de kavel staat; meestal bedoeld als schuur, tuinhuis of garage.Blinde wand, muur of gevel: Gevel of muur zonder raam, deur of andere opening.Blokbepleistering: Pleisterwerk voorzien van schijnvoegen. De blokbepleistering moet suggereren dat het pleisterwerk uit blokken natuursteen bestaat.Boeiboord: Opstaande kant van een dakgoot of dakrand, meestal uitgevoerd in hout of plaatmateriaal.Boerderij: Gebouw/gebouwen op een erf met een (oorspronkelijk) agrarische functie en het daarbij horende woonhuis.Boog: Een gebogen constructie, meestal in baksteen, om de drukkracht boven een opening op te vangen.Boogveld: Het vlak dat wordt begrensd door de binnenzijde van een boog en de (denkbeeldige) horizontale lijn die de aanzetten ervan verbindt.Bordes: Verhoogd platform dat uitspringt voor de ingang van een gebouw, bereikbaar over een aantal treden; meestal van natuursteen.Borstwering: Een tot borsthoogte opgetrokken muur of open hekwerk van een balkon, loggia of dakter-ras. Vaak ook gebruikt om het gedeelte van de muur tussen vloer en onderzijde van een venster aan te duiden.Bouwblok: Een geheel van geschakelde bebouwing.Bouwen: Het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen of het vergroten van een bouwwerk.Bouwlaag: Gedeelte van een bouwwerk tussen twee vloeren, met uitzondering van souterrain of zolder.Bouwvergunning: Vergunning als bedoeld in artikel 40, eerste lid van de Woningwet.Bouwperceel: Een aaneengesloten terreinoppervlak, waarop krachtens het bestemmingsplan een zelf-standige, bij elkaar behorende bebouwing is toegestaan.Bouwwerk: Elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, welke hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond.Bovenbouw: Het bovendeel van een gebouw; heeft meestal betrekking op de schuine kap van een huis met de daarbij behorende kopgevels.Bovenlicht: Raam boven een deur of het bovenste raam van een venster.Buitenplaats: Buitenverblijf met herenhuis (kasteel of landhuis) met bijgebouwen en omringende privé-tuin of park, meestal met specifiek ontworpen aanleg; voornamelijk in de 17e en 18e eeuw gesticht.Bungalow: Meestal vrijstaande woning waarvan alle vertrekken op de begane grond zijn gesitueerd.

CCarport: Afdak om de auto onder te stallen, meestal bij of grenzend aan een woning.Conformeren: Zich voegen naar, gelijkvorming maken aan, aanpassen aan of afstemmen op.Cordonlijst: Uitspringende horizontale, veelal geprofileerde lijst langs een gevel, teneinde door schaduwwerking de horizintale geleding van de gevel te onderstrepen.Console: Uit de muur stekend geprofileerd stenen of houten deel dat dient ter ondersteuning van een balk, kroonlijst of balkon.Context: Omgeving, situatie, geheel van omringende ruimtelijke kenmerken.Contrasteren: Een tegenstelling vormen.Cul-de-sac: Een doodlopende straat, eindigend in een lus.Cultuurhistorische waarde: De aan een bouwwerk of een gebied toegekende waarde gekenmerkt door het beeld dat is ontstaan door het gebruik dat de mens in de loop van de geschiedenis heeft gemaakt van dat bouwwerk of dat gebied.

DDak: Overdekking van een gebouw of onderdeel ervan, bestaande uit één of meer hellende vlakken (schilden) of uit een horizontaal vlak.Dakafdekking: Vlak of hellend dak van een gebouw, waarop dakbedekking is aangebracht.Dakhelling: De hoek van het dakvlak ten opzichte van de vloer.

Begrippenlijst

136

Dakkapel: Ondergeschikte toevoeging aan een hellend dakvlak, vooral bedoeld om de lichttoevoer te verbeteren en het bruikbaar woonoppervlak te vergroten.Daklijst: Lijst tussen de bovenkant van de gevel en de voet van het dakvlak; meestal van steen of hout.Dakopbouw: Een toevoeging aan de bouwmassa door het verhogen van de nok of dakrand van het dak, die het silhouet van het oorspronkelijke dak verandert.Dakoverstek: Het ten opzichte van de gevel uitstekende deel van het dak.Dakpan (beton): Een cementstenen tegel ter bedekking van het dak; in vrijwel alle kleuren mogelijk.Dakpan (gebakken): Een uit klei gebakken tegel ter bedekking van het dak; roodkleurig.Dakpan (geglazuurd): Een uit klei gebakken tegel ter bedekking van het dak, voorzien van glazuurlaag; meestal in de kleuren zwart, rood, geel of groen.Dakpan (gesmoord): Een uit klei gebakken tegel ter bedekking van het dak; door rooktoevoeging tijdenshet bakproces grijskleurig.Dakraam: Raam in een dak.Dakschild: Een dak is een afdekking van een gebouw, bestaande uit een kapconstructie met verschei-dene dakvlakken (m.u.v. een plat dak), de zogenaamde ‘dakschilden’, waarop de dakbedekking is aangebracht.Daktrim: Afwerking aan de bovenzijde van de dakrand ten behoeve van waterkering.Dakvlak: Een vlak van het dak/kap.Damwandprofiel: Geprofileerd metalen beplatingsmateriaal; vaak toegepast als grond- of waterkering.Detail: Ontmoeting/aansluiting van verschillende bouwdelen zoals gevel en dak of gevel en raam.Detaillering: Kleine toevoegingen aan een gebouw ter decoratie.Deurkalf: Horizontale dwarsregel tussen een deur en haar bovenlichtDiversiteit: Verscheidenheid, afwisseling, variatie.Dorpel: De horizontale delen van een deur of raamkozijn.Drager en invulling: De drager is de constructie van een gebouw, waaraan de invulling is toegevoegd omte beschermen tegen weer en wind (heeft vooral betrekking op gebouwen uit de jaren vijftig en zestig, waarbij het verschil tussen drager en invulling werd gebruikt om de woning in een groot gebouw of rij huizen te onderscheiden).Draairaam: Raam dat draait op scharnieren of duimenDraaiend deel: Draaiende delen in kozijn zoals ramen en deuren.Dwarshuisboerderij: Boerderij waarbij het woonhuisgedeelte dwars op het achterhuis van de boerderij is geplaatst. Beide delen zijn voorzien van een eigen dak. Wordt ook wel Thuisboerderij of krukhuis-boerderij genoemd.

EEnsemble: Architectonisch en stedenbouwkundig compositorisch geheel.Entree: Ingang van een gebouw.Erf: Al dan niet omheind stuk grond dat in ruimtelijk opzicht direct hoort bij, in functioneel opzicht ten dienste staat van, en in feitelijk opzicht direct aansluit aan een gebouw en dat blijkens de kadastrale gegevens behoort tot het perceel waarop dat gebouw is geplaatst. (Artikel 1 Woningwet)Voorerf: Gedeelte van het erf tussen de voorgevellijn en de aan de voorkant van die lijn gelegen perceelsgrens.Achtererf: Gedeelte van het erf tussen de achtergevellijn en de aan de achterkant van die lijn gelegen perceelsgrens.Zijerf: Gedeelte van het erf tussen een zijgevellijn en de aan de zijkant van de lijn gelegen perceelsgrens.Erfafscheiding: Een bouwwerk bedoeld om het erf of perceel af te bakenen van een buurerf of de openbare ruimte.Erker: Ronde, vierkante, of veelhoekige uitkragende uitbouw aan een gevel, die vaak uitsteekt of uitkraagt langs 1 of meer bouwlagen; kan gezien worden als een uitgebouwd venster.Ezelsrug: Metselconstructie toegepast als afwaterende afdekking van gevelvlakken, tuin- en erfmuren. De stenen zijn staand, verwerkt, meestal onder een hoek van 45 graden, vanaf beide zijden aan de muur. De stenen ontmoeten elkaar in een scherpe hoek boven op de muur. Soms is de bovenzijde gedekt met een platte steen.


FFlat: Groot gebouw met meerdere verdiepingen/woonlagen. De appartementen in de flat zijn meestal gelijkvloers en worden op hun beurt eveneens flat/flatjes genoemd.Fries: In de klassieke bouwkunst een onderdeel van het hoofdgestel tussen architraaf en kroonlijst. In ruimere zin horizontale band met schilder- of beeldhouwwerk, metselmozaïek e.d. om een muurvlak aan de bovenzijde te begrenzen of om het in te delen.Fronton: Driehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel, venster of ingang, naar klassieke trant.

G(Gevel)geleding: Onderverdeling van de gevel in kleinere vlakken. Verticale, horizontale of figuratieveindeling van de gevel door middel van gevelopeningen, metselwerk, inspringingen of andere gevelken-merken en -detailleringen.Galerij: Van oudsher: overdekte, soms door zuilen ondersteunde gang in, naast of rondom een gebouw.Tegenwoordig: gang aan de buitenkant van een (flat)gebouw die toegang verschaft tot de afzonderlijke woningen.Gebouw: Elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt.Gepotdekseld: Horizontaal, gedeeltelijk over elkaar vallende (oorspronkelijk houten) planken of gevel-beplating om inwatering tegen te gaan.Gevel: Verticaal scheidingsvlak van een gebouw tussen buiten en binnen.Geveldetaillering: Geheel van onderdelen van een gevel die samen het totaalbeeld van de gevel bepalen.Gevelsteen: Een stenen plaat of blok in de gevel, waarin een bouwopschrift, afbeelding of naam is opgenomen.Goot(hoogte): Horizontale waterafvoer; meestal tussen gevel en dakvlak.Gootklossen: Uit de muur stekende houten of gemetselde blokjes ter ondersteuning van goten.Gootlijn: Veelal horizontale lijn die een goot of meerdere goten aan de gevel vormen.

HHalsgevel: Een gevel waarvan het het middendeel hoger is opgetrokken tot een rechthoekige hals.Hardsteen: Verzamelnaam voor verschillende soorten blauwgrijze, fossielenrijke natuursteen.Hoekaanbouw: Grondgebonden toevoeging meestal van één bouwlaag aan de hoek van een gebouw.Hoekkeper: Snijlijn van twee aansluitende dakvlakken bij een naar buiten gerichte hoek.Hoofdgebouw: Een gebouw, dat op een bouwperceel door zijn constructie of afmetingen als belangrijkste bouwwerk valt aan te merken.

IIndustriebebouwing: Bebouwing met een industriële bestemming.Inbreiding: Nieuwbouw op een reeds bestaande open ruimte binnen de bebouwde kom.

KKap: Samenstel van houten, ijzeren of betonnen onderdelen dat de dakbedekking draagt.Kapiteel: Bekroning van een zuil, pilaster of pijler, veelal voorzien van een beeldhouwwerk volgens de klassieke orde (Toscaans, Dorisch, Ionisch, Corinthisch, composiet), de romaanse stijl (teerlingkapite-len) of de gotische stijl (bladkapitelen).Kaprichting: Hoofdrichting van het dakvlak, meestal bepaald door de richting van de nok.Kavel: Grondstuk, kadastrale eenheid.Kerkring: Terrein rond een (dorps)kerk, meestal door een kerkgracht, straat en bebouwingswand omgeven.

Begrippenlijst

138

Kern: Veelal kleinschalig stedelijk gebied, ook wel centrum van een dorp of stad.Kilkeper: Snijlijn van twee aansluitende dakvlakken bij een naar binnen gerichte hoek.Klokgevel: Een gevel waarvan de top de vorm van de doorsnede van een klok of bel heeft.Klos: Uit de muur stekend houten of gemetseld blokje ter ondersteuning van uitstekende onderdelen van een gebouw, zoals de dakgoot e.d. Klossen zijn eenvoudige consoles.Kolom: Zuil of pilaar, meestal in gebruik als stenen, houten of metalen steunpunten die buiten de pro-porties van de klassieke orden (bouwstijlen) vallen.Komvorming: De verdichting van bebouwing op een bepaalde locatie, waaruit een nederzetting ont-staat; meestal op een kruispunt van routes.Koofbord: Gebogen vlak dat de overgang vormt van een vlakke zoldering of vlak plafond naar de muur.Kop: In het algemeen een smalle kant of zijde van een rechthoekige vorm. Wordt meestal gebruikt als verwijzing naar de smalste kan van een baksteen.Kopgevel: De gevel aan de smalle zijde van een bebouwingsblok.Kopwoning: Hoekwoning aan het eind van een blok geschakelde rijwoningen.Kozijn: Omlijsting van steen, hout of ijzer, bestaande uit een onder- of bovendorpel en twee of meer stijlen; om een ingang of lichtopening te omlijsten en er een raam, deur of luik te bevestigen.Kozijnpui: Gevelpui die in zijn gehel of voor het merendeel bestaat uit een kozijn met ramen en dichte kozijnpanelenKraagsteen: Uit de muur stekende steen die de geboorte van een boog draagt of, gelijk een console, een balk ondersteund.Kroonlijst: Horizontale uitspringende en meestal geprofileerde band, die de bekroning vormt van een muur onder het dak of boven een ander belangrijk bouwonderdeel zoals vensters, portiek, dakkapel, enz. In oorsprong de bovenste uitspringende lijst van een hoofdgestel, een element uit de Griekse bouwkunst.Kruiskozijn: Een kozijn dat door een middenstijl en een tussendorpel in vieren gedeeld is. De twee on-derste ramen zijn veelal draaibaar en voorzien van luiken.

LLaddervenster: Venstertype, veel toegepast in de Amsterdamse School architectuur, waarbij de roeden-verdeling doet denken aan de sporten van een ladder.Lak: Afwerklaag van schilderwerk.Lambrisering: Wandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen het onderste gedeelte van een muur.Landschappelijke waarde: De aan een gebied toegekende waarde, gekenmerkt door het waarneembare deel van het aardoppervlak, dat wordt bepaald door de onderlinge samenhang en beïnvloeding van (niet levende en levende) natuur.Langsgevel: Een gevel zonder top of lijst; meestal in de lange zijde van een bebouwingsblok.Latei: Draagbalk boven gevelopening.Leiband: Platte dakpan of daktegel.Lessenaarsdak: Dak met één hellend, niet onderbroken dakvlak.Lichtkoepel: Raamconstructie in de vorm van een koepel; meestal in een plat dak.Lijst: Horizontale uitstekende en meestal geprofileerde band die de bekroning vormt van een gevelmuur onder het dak of boven een ander belangrijk bouwonderdeel, zoals venster, portiek, dakkapel, etc. In oorsprong de bovenste uitspringende lijst van een hoofdgestel. Ook wel kroonlijst of gootlijst genoemd.Lijstgevel: Een gevel die aan de bovenzijde wordt beëindigd door een lijst.Likstenen: Verticale enigszins uit de muur vooruitspringende banden, met een decoratieve geledende functie.Lineair: Rechtlijnig, langgerekt.Lint(bebouwing): Langgerekte lijn van (veelal vrijstaande) bebouwing langs een weg of waterverbinding.Loggia: Inpandig balkon.Luifel: Een plat uitgebouwd afdak, veelal tegen een gevel boven een deur geplaatst.


MMaaiveld: Bovenzijde van het terrein dat een bouwwerk omgeeft, de grens tussen grond en lucht.Makelaar: Decoratieve bekroning van een geveltop, aangebracht als verbinding tussen de afzonderlijke delen van de daklijst.Mansardedak: Dakvorm waarbij het onderste deel van het zadeldak of schilddak steiler is dan het bovenste deel, waardoor een onder een stompe hoek geknikte vorm ontstaat.Markies: Opvouwbaar zonnescherm.Massa: Zichtbaar volume van bebouwing.Metselverband: Het zichtbare patroon van metselwerk.Middenstijl: Verticaal deel in het midden van een deur- of raamkozijn.Molgoot: Licht verdiept gedeelte in bestrating ten behoeve van de afwatering. Wordt vaak in de open-bare ruimte als inrichtingsmiddel bij de zonering van verschillende (verkeers)functies toegepast.Monument: Aangewezen onroerend goed als bedoeld in artikel 3 van de Monumentenwet 1988.Motief: Vorm, figuur die op regelmatige wijze herhaald wordt of veelvuldig wordt toegepast bij verschillende gebouwen.Muuranker: Smeedijzeren staaf om balken en stijlen aan muren te bevestigen en deze voor uitwijken te behoeden. Een muuranker bestaat uit een ‘strop’ en een ‘schieter’. De horizontaal geplaatste strop is voorzien van een oog, waardoor de verticale schieter kan worden gestoken. De schieter drukt dan tegen het muurwerk. Een muuranker kan recht, S-, X- of Y-vormig, maar ook rijk bewerkt zijn. Ook jaartalankers komen voor.Muurdam: Op de erfgrens aan de gevel gemetselde muur.Muurplaquette: Een plaat op de gevel, waarin een bouwopschrift, afbeelding of naam is opgenomen. De naam is afgeleid van de 17e eeuwse Franse architect Mansard. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw veelvuldig toegepast bij kleine woningen ter verkrijging van een grotere zolderverdieping.

NNastreven: Trachten te bereiken.Natuurlijke waarde: De aan een gebied toegekende waarde, gekenmerkt door geologische, geomorfolo-gische, bodemkundige en biologische elementen, zowel afzonderlijk als in onderlinge samenhang.Natuursteen: Steen die in de aardbodem gevonden wordt als oergesteente of sedimentgesteente; meestal gebruikt in bestrating, geveldetaillering of gevelbeplating.Negge: Het vlak dat wordt bepaald door de aanwezige ruimte tussen de buitenkant van de gevel en het kozijn.Nok: Horizontale snijlijn van twee dakvlakken, opperste rand van een dak.

O

Onderbouw: Het onderdeel van een gebouw; heeft meestal betrekking op de begane grond van een huis met meerdere verdiepingen.Ondergeschikt: Voert niet de boventoon.Ontlastingsboog: Boog gemetseld in een muur boven een raam- of deuropening om het er boven liggende metselwerk te dragen.Ontsluiting: De toegang tot een gebouw, gebied of een terrein.Oorspronkelijk: Origineel, aanvankelijke vorm, authentiek.Oorspronkelijke gevel: Gevel van een gebouw zoals deze als nieuw is gebouwd.Organische groei: Geleidelijke en individuele ontwikkeling van gebouwen binnen bestaande structuren.Oriëntatie: De hoofdrichting van een gebouw.Ornament: Een element zonder constructieve functie dat is aangebracht ter verfraaiing van een bouw-werk.Ornamentiek: Mate waarin een bouwwerk is verfraaid.Orthogonaal: Rechthoekig.Overstek: Bouwdeel dat vooruitsteekt ten opzichte van het eronder gelegen deel.Overkraging: Overstekende, gemetselde steenlagen om een muurverzwaring of uitspringend bouwdeel te ondersteunen.

Begrippenlijst

140

PPalissade: Omheining van palen, ter bescherming en verdediging aangebracht.Paneel: Rechthoekig vlak, gevat in een omlijsting, toegepast in kozijn, deur of luik.Penant: Gemetselde steunpilaar van het fundament van een gebouw, metselwerk in een gevel langs openingen.Pilaster: Weinig uitspringende muurpijler, die dient om een boog of hoofdgestel te dragen.Vierkante halfzuil, evenals een klassieke zuil voorzien van een basement en eenkapiteel. Vooral in de gevelarchitectuur van de renaissance en barok toegepast,vaak op de hoeken van een gebouw.Plaatmateriaal: Plaat van kunststof, staal of hout; meestal ten behoeve van gevelbekleding.Planmatige uitbreiding: Gelijktijdige en gezamenlijke ontwikkeling van gebouwen.Plasticiteit: De mate aan dieptewerking door het reliëf in de gevel, bijvoorbeeld door kozijnen, penan-ten, metselwerk en andere gevelelementen; veroorzaakt licht- en schaduwwerking in de gevel.Pleisterlaag: Een laag mortel die het oorspronkelijke bouwmateriaal bedekt, waardoor een gladde af-werking ontstaat.Plint: Voetplaat en/of onderdeel va het basement van een zuil of gebouw. Een duidelijk te onderschei-den horizontale band aan de onderzijde van een gevel; oorspronkelijk als (stenen) stootlijst.Portaal: Onmiddellijk aan een ingang grenzende ruimte, waardoor men een gebouw binnentreedt.Portiek: Vaak ingebouwde, aan de straatzijde geheel open ruimte, waarin zich de ingang van een ge-bouw bevindt. Gemeenschappelijke trappenhuis en/of een terugspringende ruimte voor de straat- of toegangsdeur.Positionering: Plaats van een bouwwerk op de kavel.Pui: De ondergevel van een gebouw; meestal door materiaalgebruik of invulling afwijkend van bovengevel.Punt-, piramide- of tentdak: Dak gevormd door vier driehoekige dakschilden die in één punt bijeen-komen.Puntgevel: Gevel eindigend met een driehoekig bovendeel, overeenkomend met de vorm van het aan-sluitende zadeldak.

RRaam: Gedeelte van het venster waarin het glas is gevat.Raamdorpel: Horizontaal benedendeel van een houten of stenen vensterkozijn, waarop de stijlen rusten, dus eigenlijk de onderdorpel. Er is tevens sprake van een bovendorpel en van een wisseldorpel bij schuifkozijnen.Raamlijst: Een lijst die een raamopening omtrekt.Radialen: Wegen die vanuit het centrum naar buiten lopen; meestal gecombineerd met een ring-structuur.Referentiekader: Het geheel van waarden en normen binnen een bepaalde groep waarnaar verwezen kan worden.Renovatie: Herstellen en zo nodig (gedeeltelijk) vernieuwen van een gebouw of gebied met het doel deze weer bruikbaar te maken volgens de huidig geldende maatstaven.Respecteren: Het vertalen of gebruik maken van bestaande, vaak beeldbepalende, beeldaspecten bij nieuwbouw, renovatie of bij veranderingen en toevoegingen aan bestaande bouwwerken.Rijwoningen: Geschakelde eengezinswoningen in een rij.Risaliet: Midden- of hoekkristaliet. Vooruitspringende gevelpartij die over de gehele hoogte door loopt. In een midden risaliet bevindt zich meestal de ingangspartij.Ritmiek: Regelmatige herhaling.Roedeverdeling: Bij een venster de verschillende kleine ruitjes die binnen 1 kozijn op hun plaats worden gehouden met behulp van een verdeling van horizontale en verticale houten latten of roeden.Rolkast: Kast waarin een rolluik wordt opgerold.Rollaag: Een in verband gemetselde laag van op hun kant of kop gemetselde stenen. Horizontale rij stenen boven een gevelopening of aan de bovenzijde van een gemetselde wand.Rolluik: Oprolbaar vensterluik van smalle latjes, zowel transparant als gesloten mogelijk.


Rooilijn: Denkbeeldige lijn die aangeeft waarbinnen gebouwd mag worden. Veelal gebruikte term in bestemmingsplannen.Ruimtelijk beeld: het totale bredere perspectief dat beinvloed wordt door ruimtelijke ordeningsaspec-ten.

SSchilddak: Dak met twee driehoekige schilden aan de smalle zijden en twee trapeziumvormige aan de lange zijden. Deze daken hebben over het algemeen een korte noklijn. De oplopende snijlijnen van de dakschilden worden hoekkepers genoemd.Schuifvenster: Het geheel van kozijn, raam en ruiten, waarbij het boven- en benedendeel van het raam verticaal langs elkaar kunnen schuiven. Dit type venster is aan het eind van de 17e eeuw ontwikkeld. In de 18e eeuw hadden zowel het onder- en bovenraam een roedenverdeling. In de 19e eeuw werd het aantal ruiten verminderd tot zes of acht en werd het bovenste deel van het raam vastgezet, zodat al-leen het onderste, grootste deel met vier ruiten verschoven kon worden. An het einde van de 19e eeuw verdween het zesruits schuifvenster en maakte men schuiframen met een tussenstijl (T-venster). In de 20ste eeuw verdween ook deze tussenstijl (H-venster) en werd het bovenraam veelal voorzien van glas-in-lood.Selectiviteit: Waarde als onderscheidingsmiddel, uitkiezend.Serre: (Frans: broeikas) Voornamelijk uit glas (gevat in ijzer of hout) bestaande uitbouw aan een woon-huis, die via deuren in directe verbinding met de tuin staat; voornamelijk vanaf de 19e eeuw.Sieranker: Sierlijk gesmeed of gietijzeren muuranker. Met motieven als bloemen, spiralen, drakenkop-pen e.d. bewerkt muuranker.Situering: Plaats van het bouwwerk in zijn omgeving.Sluitsteen: De middelste steen van een gemetselde boog, die als laatste afsluiting geplaatst wordt. Evenals de aanzetstenen is de sluitsteen vaak in natuursteen uitgevoerd.Souterrain: Onderstuk, benedenverdieping die gedeeltelijk lager ligt dan de begane grond, maar niet zo diep als een kelder en daarom behalve als bergplaats ook voor bewoning bruikbaar is.Speklaag: Lichte natuurstenen band als afwisseling in baksteenmetselwerk, doorgaans van Brabantse arduin, later ook van zandsteen.Steunbeer: Massieve verticale steun voor een muur; gebruikt om zijwaartse druk op te vangen.Stijl: Architectuur of vormgeving uit een bepaalde periode of van een bepaalde stroming.Stoep: Geplaveide strook langs een straat, behorend bij het aangrenzende gebouw; meestal in hardsteen.Stoephek: Hek als afscheiding tussen private stoep en openbare weg; meestal van smeedijzer.Stoeppaal: Hardstenen of ijzeren paal als afscheiding tussen private stoep en openbare weg; tussen de stoeppalen zijn meestal kettingen of stangen bevestigt.Straatprofiel: De verticale doorsnede van een straat, gezien van gevel tot gevel.Straatwand: De fysieke ruimtelijke beëindiging van een straat; meestal door bebouwing, soms ook door andere objecten.Strandpaviljoen: permanente (jaarrond) of niet-permanente (seizoensgebonden) bebouwing op het strand en daarbij behorende erven en voorzieningen (zoals terrassen, zonnebakken met de daarbij behorende afscheidingen).

TTableau: Een gevelvlak waarin een afbeelding is opgenomen.Tactiel: Met de tastzin verbonden.Tandlijst: Lijst van blokjes. In metselwerk gevormd door om en om uitspringende koppen.Tegelwerk: Wandbekleding van tegels, meestal van gebakkel klei.Tent-, punt- of piramidedak: Dak gevormd door vier driehoekige dakschilden die in één punt bijeenkomen.Terracotta: Ongeglazuurd aardewerk (It: gebakken aarde).Terrakleur: Roodbruine kleur van ongeglazuurd gebakken aardwerk.Textuur: De waarneembare structuur van een materiaal (bij metselwerk dus de oneffenheden van de steen en het voegwerk).

Begrippenlijst

142

Timpaan: Het in een fronton besloten veld.Topgevel: Gevel met een bekroning aan de korte zijde van het gebouw. De gevellijn volgt daarbij in grote lijnen het min of meer driehoekige dak. Hiertoe behoren de hals-, klok-, punt-, schouder-, trap- en tuitgevel.Trapgevel: Een gevel waarvan de top trapsgewijs smaller wordt.Travee: Het geveldeel dat zich tussen twee verticale elementen bevindt.Tuile-du-nord: Machinaal vervaardigde vlakke dakpan met rechts aan de zijkant een bolle rand die over de aangrenzende pan komt te liggen.Tuitgevel: Een puntgevel waarvan de top eindigt in een smalle rechthoekige hals.T-venster: Een venster waarvan het onderste gedeelte van een middenstijl is voorzien en waarin de roeden een T-vorm maken.

UUitbouw: Aan het gebouw vastzittend bouwwerk dat rechtstreeks vanuit het gebouw toegankelijk is.Uitkragen: Geleidelijk overstekend uitmetselen van steenlagen.Uitmetselen: Ten opzichte van het eronder gelegene vooruitspringend metselen.Uitsluiten: Onmogelijk maken.

VVensterluik: Een draaibaar houten schot of paneel waarmee een venster aan de buitenzijde geheelof gedeeltelijk kan worden bedekt.Veranda: Open uitbouw aan een woonhuis.Verdichten: Het steeds verder invullen van open ruimtes met bebouwing.Verplichten: Als plicht opleggen, als voorwaarde stellen bij ontwikkelingVestingstad: Een met verdedigingswerken versterkte stad, doorgaans omringd door verdedigingswallenen grachten.Villa: Oorspronkelijk een buitenverblijf van een aanzienlijke Romein; thans de aanduiding voor een vrijstaande, aanzienlijke woning. De stadsvilla is ontwikkeld in de tweede helft van de 19e eeuw toen het voor een grotere groep stedelingen financieel mogelijk werd huizen te laten bouwen te midden van veel groen. De inspiratiebron voor deze villa was de middeleeuwse bouwtraditie van vakwerkhuizen. De nadruk lag op een onregelmatig gevormde dakpartij en een asymmetrische gevelopbouw. Karakteristiekzijn het siermetselwerk, de houten topgeveldecoratie, de gedeeltelijke bepleistering van de gevels of het siermetselwerk in gekleurde baksteen of natuursteen op constructieve puntenVista: Uitzicht, zichtlijn, uitzichtpunt.Vlaggenmast: Mast of paal waaraan vlaggen gehesen kunnen worden, vast verankerd in de grond.Vlaggenstok: Stok waaraan een vlag kan worden gehesen, doorgaans aan de gevel los in een houder gestoken.Vleugelstuk: Een houten of stenen klauw dat gewoonlijk ter verfraaiing paarsgewijs aan weerskantenvan een geveltop of dakkapel is geplaatst.Voet: Basement of plint van een muur of het onderste deel van een dak, dakkapel, geleding, etc.Volant: Strook stof als onderste beëindiging en versiering van zonnescherm of markies.Voorgevel strandpaviljoen: De gevel van het hoofdgebouw van een strandpaviljoen dat naar de zeezijde is gerichtVoorgevellijn: Denkbeeldige lijn die strak langs de voorgevel van een bouwwerk loopt tot aan de perceelsgrenzen.Voorkant (AMvB): De voorgevel, het voorerf en het dakvlak aan de voorzijde van een gebouw; de zij-gevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw, gelegen tussen de voorgevelrooilijn en achtergevelrooilijn, voor zover die zijde gekeerd is naar de weg of openbaar groen.


WWandwerking: De mate waarin een gebouw of aantal gebouwen als straatwand fungeren.Welstand: het esthetische toetsingskader van de ruimtelijke ordening, gericht op het uiterlijk en de plaatsing van een bouwwerk.welstandscriteria: de beoordelingskaders die door de gemeente toegepast worden om te toetsen of een plan niet in strijd is met redelijke eisen van welstand.Wensen: Trachten te bereiken.Windveer: Plank aan weerskanten van een rieten- of pannendak ter afdekking van de voorrand, veelal voorzien van of uitgevoerd in decoratief houtsnijwerk.Wolfdak: Meestal een zadeldak waarvan één of beide dakschilden op de kop een afgeknot dakschild heeft (wolfeind).Woning: Een geheel van ruimten, uitsluitend bedoeld voor de huisvesting van één afzonderlijke huishouding.

ZZadeldak: Een dak dat aan twee zijden schuin is met een symmetrisch profiel.Zijgevellijn: Denkbeeldige lijn die strak langs de zijgevel van een bouwwerk loopt tot aan de perceelsgrenzen.Zuil: Kolom of drager met een schacht, die op een voetstuk of basement rust en bekroond wordt door een kapiteel.

Begrippenlijst


Colofon

Aan deze nota werkte mee:

Onno GaterslebenSimone JongensErik Jan KokMarco de Vries

Frank MulderErick Snoeck

2017

Welstandsnota Gemeente Zandvoort Concept, 08-2017...nier moeten worden bekeken. De...

Documents

Transcript of Welstandsnota Gemeente Zandvoort Concept, 08-2017...nier moeten worden bekeken. De...