Welkom op de cursus Basisveiligheid VCA Versie 4.4

Welkom op de cursusBasisveiligheid VCA

Versie 4.4

Telefoon uit a.u.b..

26652_700

Tijdens het examen is het tonen van een geldig legitimatiebewijs verplicht.

36652_700

Basisveiligheid VCA Opleiding over veiligheid gezondheid welzijn voor werknemers

Introductie

46652_700

Hoofdstukindeling 1. Arbeidsomstandigheden en milieu 2. Arbo in de praktijk 3. Gevaarlijke stoffen 4. Etikettering en Signalering 5. Elektriciteit 6. Brand- en explosiegevaar 7. Werken in besloten ruimten 8. Werkplekeisen algemeen 9. Hijs- en hefwerktuigen10. Werken op hoogte11. Handgereedschap12. Gereedschapsmachines13. Persoonlijke beschermingsmiddelen

Introductie

56652_700

Hoofdstuk 1 Arbeidsomstandigheden en milieu

1.1 De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)1.2 Rechten en plichten1.3 Toezicht en de Inspectie SZW1.4 Arbo-ondersteuning1.5 Milieu en Europese richtlijnen1.6 Vragen

66652_700

Arbeidsomstandigheden en milieu

Belangrijkste elementen van de Arbowet:

• veiligheid en gezondheid;

• voortdurende verbetering;

• werkgever en werknemer verantwoordelijk;

• samenwerking en overleg;

• deskundige ondersteuning.


76652_700

Arbowet

• Arbowet doelvoorschriften

• Arbobesluit toelichting

Hulpmiddel bij overheidstoezicht en – handhaving

• Arbocatalogus door werkgever en werknemers opgesteld

• Branche brochure informatie van Inspectie SZW voor bedrijven


86652_700

Arbeidstijdenwet

Regels voor werk en rusttijden.

Maximale werktijd per dag en week.

Hoeveel uren werken en hoeveel uren rust.

Rekening houden met werknemer zijn zorgtaken in gezin.


96652_700

redelijkerwijs

• risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E);

• opstellen van plan van aanpak;

• voeren van beleid;

• geven van voorlichting;

• onderzoeken, melden en registreren van ongevallen;

• zorgen voor veilige middelen en werkmethoden.


Plichten van de werkgever:

106652_700

Rechten van de werknemers:recht op werkonderbreking als:

• ernstig gevaar dreigt voor mensen;

• direct dreigend;• arbeidsinspectie kan niet tijdig

ter plaatse zijn;• direct melden aan

leidinggevende.

Ook melden aan de Inspectie SZW


116652_700

Verantwoordelijkheden werknemers:

• geen gevaar veroorzaken• beveiligingen en persoonlijke beschermingsmiddelen toepassen• voorlichting en instructie volgen• gereedschap (en machines) op de

juiste manier gebruiken• melden van gevaar• meewerken aan ongevallen- onderzoek


126652_700

De Inspectie SZW

Inspecteurs van SZW controleren op naleving van de Arbowet

Inspecteurs van SZW zijn bevoegd om onderzoek te doen bij bedrijven

Inspecteurs van SZW mogen werknemers vragen naar een geldige legitimatie


136652_700

De arbeidsinspectie:

• geeft een waarschuwing

• stelt een “eis tot naleving”

• legt het werk stil

• geeft een boete (lik-op-stukbeleid)

• stelt een procesverbaal op


146652_700

Deskundige ondersteuning

Om de werkgevers en werknemers te helpen bij deuitvoering van een goed Arbo-beleid zijn er de volgendemogelijkheden:

• Interne deskundige (bijvoorbeeld preventiemedewerker en/of Arbodeskundige/veiligheidskundige;

• Het bedrijf is aangesloten bij een interne of externe gecertificeerde Arbo-dienst (vangnetregeling);

• Het bedrijf heeft een contract afgesloten met een bedrijfsarts (maatwerkregeling).


156652_700

Deskundige ondersteuning

Medewerking van de interne of externe Arbodienst of van een bedrijfsarts is verplicht voor:

• het begeleiden van zieke werknemers;

• het uitvoeren van het (vrijwillige) Periodieke MedischOnderzoek (PMO);

• aanstellingskeuringen waar deze noodzakelijk zijn voor de functie.

In ieder geval moeten bedrijven over interne Arbo-deskundigheid beschikken.


166652_700

Deskundige ondersteuning:

De preventiemedewerker

• stelt o.a. de RI&E op en het plan van aanpak;

• De RI&E moet wel getoetst worden door eengecertificeerde Arbodeskundige en deze adviseert over het plan van aanpak.


176652_700

WET MILIEUBEHEER

Doelen:

– Bescherming/verbetering van milieu

– Doelmatige verwijdering van afvalstoffen

Dus:– productieprocessen aanpassen;– uitstoot beperken;– afval verminderen en scheiden.

186652_700


MILIEUWETGEVING

– Wet Milieubeheer, doel: bescherming en verbetering van milieu

– Wet Milieubeheer Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren:Vergunning met voorschriften en Uitvoeringsbesluiten met regels

– Wet Milieugevaarlijke Stoffen(nu EG-verordening REACH), doel: mens en milieu te beschermen tegen gevaarlijke stoffenBevat regels over Meldingsplicht, Werkzaamheden, Etikettering en Verpakking

– REACH=Registratie Evaluatie Autorisatie Chemische stoffen

196652_700


CE-markering

CE = Conformité EuropéeneCE = Europese richtlijn voor gebruikveiligheid van

producten

• Verplicht voor o.a. arbeidsmiddelen, werkkleding, persoonlijke beschermingsmiddelen etc.

• Verplicht in alle EU-landen

206652_700

Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

• Verplicht voor alle bedrijven met (ingeleend) personeel

• Inventarisatie van gevaren bij het werk en de kans op negatieve effecten

• Evaluatie: plan van aanpak – gevaren en risico’s voor mensen voorkomen of– zo klein mogelijk houden

RI&E en plan van aanpak: regelmatig bijstellen

216652_700

Hoofdstuk 2 Arbo in de praktijk

2.1 Risico’s2.2 Ongevalbeheersing2.3 Preventie2.4 Het melden van ongevallen2.5 Taak Risico Analyse en Laatste Minuut Risico Analyse2.6 Veilig gedrag2.7 Procedures en instructies, signalering2.8 Noodsituaties en Bedrijfsnoodplan2.9 Vragen

226652_700

Arbo in de Praktijk

BRONNEN VAN RISICO’S

• het soort werk • kennis en ervaring• de werkplek zelf• het welzijn• de mentaliteit

Arbo in de Praktijk

236652_700

VEILIGHEID: IS HET BEWUST NEMEN VANAANVAARDBARE RISICO’S

Arbo in de Praktijk

246652_700

Een ongeval is ongewenstmet schade en/of letseltot gevolg

Een bijna-ongevalis ongewenstmaar heeft geen schade en/of letseltot gevolg

Wat een geluk!

Arbo in de Praktijk

256652_700

Ongevallen gebeuren niet zo maarEr gaat een reeks aan gebeurtenissen vooraf:

ongevallen voorkomen door:• voorkomen van onveilige handelingen• voorkomenvan onveilige situaties

Maatregelen:bv. taak- of werkomschrijving, toezichtinstructie en voorlichting

Arbo in de Praktijk

266652_700

Veiligheid is een taak voor iedereen!

80 % onveilige handelingen!

20% onveilige situaties!

Arbo in de Praktijk

276652_700

Als er toch een (bijna-)ongeval plaatsvindt ..

Melden

en

Registreren

Internnummer

Arbo in de Praktijk

286652_700

Taak Risico Analyse• analyse van de gevaren • bij uitvoering van risicovolle taken • veiligheid en de gezondheid van werknemers.

Doel: • risico’s te analyseren en te evalueren • afspreken van juiste beheersmaatregelen

Toepassing bij:• uitvoering van risicovolle taken / werkzaamheden• uitvoering van werk in een risicovolle omgeving

TRA en LMRA

Arbo in de Praktijk

296652_700

Laatste minuut risico analyse

Een LMRA of Start Werk Analyse:

• Uitvoeren voor je echt aan het werk gaat

• Korte risico controle en “zelf check”

• Eerst denken dan pas doen

Arbo in de PraktijkTRA en LMRA

306652_700

Veilig gedrag is:Je zodanig gedragen dat je jezelf en anderen niet ingevaar brengt

Dat bereik je door:• je aan de veiligheidsvoorschriften houden;

• aanwijzingen en instructies opvolgen;

• onveilige handelingen stoppen;

• onveilige situaties opheffen;

• onveilig gedrag: persoon aanspreken of melden aan leidinggevende;

• orde en netheid betrachten.

Arbo in de PraktijkVeiligheidsgedrag

316652_700

Gevaar van alcohol en drugsgebruik:

• verminderde waakzaamheid;

• verminderd of problematisch functioneren;

• verminderd inschattingsvermogen van situaties;

• drempelverlagend voor grensoverschrijdend gedrag;

• overschatting van de eigen mogelijkheden;

• verhoogde werkdruk op collega’s en verstoring van de

werkorganisatie.

Arbo in de PraktijkVeiligheidsgedrag

326652_700

Algemene veiligheidsregels hebben betrekking op:• aan en afmelden;

• verkeersregels op het terrein;

• hoe te handelen bij calamiteiten;

• scheiden van afval;

• melden van ongevallen, brand en incidenten.

Deze zijn bedoeld voor:• de gehele organisatie;• eigen personeel;• uitzendkrachten;• andere personen op de locatie;• personeel van aannemers en onderaannemers.

Arbo in de PraktijkProcedures en instructies

336652_700

Specifieke veiligheidsregels hebben betrekking op:

• betreden van besloten ruimten;

• werken op hoogte;

• warm/heet werk;

• werken in explosiegevaarlijke omgeving;

• gebruik van de vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen;

• graafwerkzaamheden;

• gebruik van specifieke gereedschappen, apparatuur en werktuigen.

Zij hebben betrekking op:

Arbo in de PraktijkProcedures en instructies

- toezicht - afscherming - signalering

- opleiding - ventilatie - markering

- inspectie346652_700

• voorbereid zijn op noodsituaties;

• noodsituaties bestrijden;

• slachtoffers voorkomen en beperken;

• slachtoffers helpen.

Het BHV plan moet bij iedereen bekend zijn, dus ook bij bezoekers.

Arbo in de Praktijk

Bedrijfshulpverleningsplan

Doel:

356652_700

In de instructies staat onder meer het volgende:• onmiddellijk werk onderbreken, externe communicatie stoppen;

• instructies van de opdrachtgever opvolgen;

• zich naar de evacuatieplaats begeven, conform evacuatieplan of

instructies BHV-er;

• evacueren dwars op de windrichting;

• bij aankomst op de evacuatieplaats aanwezigheid melden.

• Gebruik geen liften!

Arbo in de Praktijk

Bedrijfshulpverleningsplan

366652_700

Arbo in de Praktijk

Wat te doen in geval van nood:

• eerst melden / alarmeren• handelen en maatregelen nemen• situatie veiligstellen en erger voorkomen• beëindiging incident / noodsituatie door hoofd

bedrijfsnoodorganisatie

376652_700

Hoofdstuk 3 Gevaarlijke stoffen

3.1 Risico’s door opname van gevaarlijke stoffen3.2 Gevaarlijke stoffen en vergiftiging3.3 Soorten gevaarlijke stoffen3.4 Industriële gascilinders en opslag in vaten en tanks3.5 Biologische stoffen 3.6 Grenswaarden3.7 Maatregelen tegen gevaarlijke stoffen3.8 Vragen

386652_700

Gevaarlijke stoffen

Vormen waarin gevaarlijke stoffenkunnen voorkomen:

• Gas• Damp• Vloeistof• Vaste stof• Nevel• Stof

Gevaarlijke stoffen

396652_700

Opname van gevaarlijke stoffen via:

• spijsverteringsorganen (mond)

• ademhalingsorganen (longen)

• huid

Gevaarlijke stoffen

406652_700

Risico’s van gevaarlijke stoffen:

• reukgrens ligt hoger dan de grenswaarde;

• sommige gevaarlijke stoffen ruiken aangenaam;

• sommige gevaarlijke stoffen schakelen de reukzenuw al bij

lage concentraties uit waardoor je denkt dat je veilig bent (H2S);

• maskering van gevaarlijke stoffen door andere (niet) gevaarlijke

stoffen;

• geur is persoonsafhankelijk.

416652_700

Gevaarlijke stoffen

Voorkomen van opname in het lichaam:

• draag beschermende kleding en schoeisel;

• zorg voor goede ventilatie en/of adembescherming;

• eet,drink en rook niet op de werkplek;

• trek vuile werkkleding uit bij pauzes en einde werkdag;

• was altijd eerst je handen en gezicht als je gaat

eten,drinken en roken;

• verzorg wondjes zoals het hoort.

Gevaarlijke stoffen

426652_700

Vergiftiging

ACUUT

CHRONISCH

Gevaarlijke stoffen

436652_700

Gevaarlijke stoffen

Eigenschappen:

• explosief• oxiderend• zeer licht ontvlambaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar• (zeer) giftig.• schadelijk of irriterend• bijtend of corrosief• kankerverwekkend• milieugevaarlijk• sensibiliserend

446652_700

Soorten:• (organische)oplosmiddelen• cyclische verbindingen• zuren en logen• zware metalen• koolmonoxide• asbest• cement• huishoudmiddelen

456652_700

Gevaarlijke stoffen

Huishoudmiddelen

466652_700

Gebruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden.

Risico’s zijn dezelfde als in het bedrijf.

Dus: dezelfde beschermende maatregelen nemen als in het bedrijf!

Houdt kinderen uit de buurt Zorg dat kinderen er niet bij kunnen komen door gevaarlijke stoffen achter slot en grendel op te slaan. Brandgevaarlijke stoffen koel opslaan.

Gevaarlijke stoffen

Industriële gascilinders

• Kleurcodering op schouder van cilinder.• Correct opslaan.• Batterijen gasflessen niet opstellen op arbeidsplaats.• Voldoende ventilatie van opslagruimte.• Nooit opslaan in of bij kelders,putten en sleuven.• Zuurstofflessen gescheiden houden van flessen met

brandbare gassen.• Aangepaste blusmiddelen.• Water als koelmiddel bij opslagruimte.

476652_700

Gevaarlijke stoffen

• Controleer opslagvaten en tanks regelmatig op lekkage.

• Controleer bedrijfsinstallaties zoals leidingen, filters, afsluiters en verdeelstukken op lekkages.

• Zorg voor voldoende lekbakken.

• Ruim gelekte producten zo snel mogelijk op.

486652_700

Preventieve maatregelen

Gevaarlijke stoffen

Biologische stoffen

Biologische stoffen komen bijvoorbeeld voor in de:• afvalverwerkingindustrie;• gezondheidszorg;• landbouw;• voedingsindustrie;• waterzuiveringsinstallaties.

496652_700

Gevaarlijke stoffen

Biologische stoffenRisico’s bij blootstelling:• infecties;• vergiftigingen;• allergie;• schimmels.

Wanneer?• bij contact met dieren;• werken in riolen;• werken in vervuilde grond • werken in bepaalde afdelingen van ziekenhuizen en

verpleegcentra.

506652_700

Gevaarlijke stoffen

Preventieve maatregelen bij Biologische stoffen:

516652_700

• inenten;

• blootgestelde werknemers beperken;

• duur blootstelling beperken;

• beschermende kleding gebruiken;

• huidcrème gebruiken;

• oogbescherming gebruiken;

• na het werk en bij pauze de handen en gezicht wassen.

Gevaarlijke stoffen

Grenswaarde

Wordt uitgedrukt in:

• deeltjes (gas) per miljoen deeltjes lucht [ppm]

of

• milligram stof per kubieke meter [mg/m3]

Gevaarlijke stoffen

526652_700

Grenswaarde

• Grenswaarde-TGG (Tijd gewogen gemiddelde)= maximaal 8 uur per dag of maximaal 40 uur per week

• Grenswaarde-C (Ceiling)= plafondwaarde ofwel maximale waarde ongeacht tijdsduur

• Grenswaarde-H Stoffen gaan gemakkelijk door de huid

536652_700

Gevaarlijke stoffen

Grenswaarde

546652_700

Grenswaarden zijn gezondheidskundige waarden.

De grenswaarde geldt voor mensen die:• niet meer dan 8 uur per dag werken;• niet meer dan 40 uur per week werken;• volwassen en gezond zijn; • onder normale omstandigheden werken en

geen zwaar werk doen.

Gevaarlijke stoffen

Maatregelen ter voorkoming aan blootstelling:

• Maatregelen aan de bron

• Ventilatie

• Scheiden van mens en bron

• Persoonlijke bescherming

Gevaarlijke stoffen

556652_700

Hoofdstuk 4 Etikettering en signalering

4.1 Etikettering, bijzondere risico’s en veiligheidsmaatregelen4.2 Gevarendiamant4.3 Chemiekaarten, veiligheidsinformatiebladen, signaleringsborden

en markeringen4.4 Vragen

566652_700

Etikettering en signalering

Etiketten op kleinverpakkingen:

• (chemische) naam van de stof;

• het gevaarsymbool;

• R-zinnen;

• S-zinnen;

• naam van de fabrikant/leverancier.


576652_700

586652_700

((zeer) licht)

ontvlambaar

explosief

corrosief

oxiderend

Schadelijkof irriterend

(zeer) giftig

milieuschadelijk

klein chemisch afval ( geen GHS klasse)

nieuw; lange termijn Gezondheidsschadelijk.(kankerverwekkende, mutagene en/of reprotoxische stoffen)

Etikettering vlgs het GHS(global harmonized system)

nieuw; gassen onder druk

Nieuwe etiketten 2010 ingevoerd en vanaf 2017 verplicht

Gevarendiamant (grootverpakkingen)

reactiviteitinstabiliteit

brandgevaar

gezondheids-gevaar

bijzondere aanduidingen

1

2

0

w


596652_700

Chemiekaart aceton


606652_700

Signalering

Signalering van gevaren op de werkvloer verplicht

Vergelijkbaar met de verkeerstekens

Vijf groepen signaleringstekens:• verbodsbord;• gebodsbord;• veiligheidsvoorzieningbord;• waarschuwingsbord;• mededelingbord.

Verder wordt gebruik gemaakt van markeringen in de vorm van strepen en linten


616652_700

Hoofdstuk 5

Elektriciteit

5.1 Risico’s bij het werken met elektriciteit5.2 Veilig werken met elektriciteit5.3 Bijzondere gevaren bij elektriciteit5.4 Vragen

626652_700

Elektriciteit

Veiligheid bij elektriciteit

• ongevallen

- weerstand kleiner stroomsterkte groter - stroomsterkte groter warmteontwikkeling groter

Elektriciteit

636652_700

Stroomdoorgang kan dodelijk zijn!

De grootte en aard van het letsel is afhankelijk van: - weg van stroom door lichaam - aanrakingsoppervlak - stroomsterkte - tijd stroomdoorgang - soort en hoogte spanning - lichamelijke conditie

Elektriciteit

646652_700

Stroomsterkte

0,2 - 2 mA licht prikkelend gevoel

2 mA - 10 mA sterk wordende pijnlijke spierkramp

10 - 20 mA grensstroomsterkte; onder spanning staande delen kan je niet meer loslaten

>20 mA ademhaling wordt belemmerd;snelle hulp is nodig om verstikkingte voorkomen

100 mA hartfibrillatie is dodelijk als niet direct wordt ingegrepen (directe elektrocutie)

Elektriciteit

656652_700

Stroomsterkte fataal

Afhankelijk van:

• huidweerstand;

• aanrakingsoppervlak;

• standplaats;

• soort en hoogte spanning

veilige spanning is

• maximaal 120 V gelijkspanning

• maximaal 50 V wisselspanning~

Elektriciteit

666652_700

Veiligheidsmaatregelen zijn:• alleen handelingen door deskundigen; • geen deskundigheid? NIET AANKOMEN!

• gebruik "veilige spanning" (in besloten ruimten);• veiligheidsaarding van uitwendig metalen omhulsel

aarding steigers;• bij bouwwerken aardlekschakelaar in elektrische

voeding (aanspreekstroom 30 mA);• aarding van metalen werkplaats- en opslagcontainers;• deugdelijke kabels (mechanische bescherming).

Elektriciteit

676652_700

Veiligheidsmaatregelen zijn (vervolg):

• fysieke afscherming;• isolatie;• dubbele isolatie;• aardlekbeveiliging;• lage spanningen; • veiligheidstransformator;• jaarlijkse controle.

Elektriciteit

dubbel geïsoleerd

686652_700

Statische elektriciteit

• Risico bij:• slecht geleidende stoffen;• geïsoleerde (niet-geaarde) opstelling.

• oplading door wrijving• vonkoverslag als elektrische lading niet kan weglekken

via aardleiding .

Elektriciteit

696652_700

Statische elektriciteit, preventieve maatregelen zijn:

• toevoegen anti-statische dope (ASA);

• beperken stroomsnelheid;

• goede aarding leidingen, apparatuur, tanks;

• valhoogte in opslagvat beperken;

• hogedrukspuit aarden;

• toepassen inert gas (bijvoorbeeld stikstof);

• aansluiten op aardleidingnet;

• verhogen luchtvochtigheid bij droge stof.

• draag altijd antistatisch schoeisel, kleding

Elektriciteit

706652_700

Hoofdstuk 6 Brand- en explosiegevaar

6.1 Wat is brand?6.2 Risico’s bij brand6.3 Blusmiddelen6.4 Wat te doen bij brand?6.5 Vragen

716652_700

Brand- en explosiegevaar

5 componenten voor brand


726652_700

Risico’s van brand:

• vlampunt;• explosiegrenzen;• zuurstofgehalte;• reactiebevordering;• reactie met water;• zelfontbranding;• brandbevorderende stoffen.


736652_700

Type brand:

Vaste stof

Vloeistof

Gas

Metaal


746652_700


Vlampunt:• bij vloeistoffen en dampen• temperatuur waarbij de

damp (in juiste mengverhouding met omgevingslucht) kan worden ontstoken

(met bv. aansteker, lucifer)

756652_700


Explosiegrenzen

• bij gas, stof (stofexplosie)• volumepercentage gas of stof

dat (in juiste mengverhouding met omgevingslucht) kan exploderen

(ontsteking door vlam, vonk)

elk gas heeft eigen explosiegebied

766652_700

Explosie gevaarlijke omgevingen zijn:

• Gas en Oliewinninginstallaties;

• Raffinaderijen;

• Overlaadstations;

• Opslag brandbare stoffen;

• Graansilo’s.


776652_700

In explosiegevaarlijke omgevingen is het strengverboden om:

• zonder toestemming te betreden;

• zonder toestemming materialen en middelen meete nemen die een gevaar kunnen opleveren;

• zonder werkvergunning werkzaamheden uit te voeren.


786652_700

Blussen door middel van:

• natte blusstoffen• water, schuim en AFFF

• droge blusstoffen• zand en bluspoeder

• gasvormige blusstoffen• kooldioxide (CO2) ook wel

koolzuursneeuw


796652_700

Blusstof:

Water (stoom) - koelende werking zuurstofverdringing

Schuim - zuurstofafsluiting

Zand - zuurstofafsluiting en koelend

Bluspoeder - negatieve katalyse

CO2 - zuurstofverdringing

AFFF - zuurstofafsluiting


806652_700

Wat als……?

• Zorg voor eigen veiligheid• Meld de brand• Waarschuw mensen in de omgeving• Doe deuren en ramen dicht• Breng mensen in veiligheid

Onderneem alléén een bluspoging als het veilig kan


816652_700

Hoofdstuk 7Werken in besloten ruimten

7.1 Risico’s in besloten ruimten7.2 Maatregelen7.3 Graafwerkzaamheden7.4 Steekflenzen7.5 Werkvergunningen7.6 Vragen

Werken in besloten ruimten

826652_700

Besloten ruimten

Eigenschappen:• erg klein;• moeilijk te ventileren;• kleine in- en uitgangen;• slecht verlicht; Voorbeelden:

• opslagtanks;• reactieketels;• kelders;• riolen;• liftschachten;• putten/sleuven.


836652_700

Risico’s van besloten ruimten:

• brand en explosie

• gevaarlijke stoffen• zuurstoftekort

• elektrocutie

• vallen en struikelen


846652_700

Maatregelen bij werken in besloten ruimten

• Voorbereidende werkzaamheden

• Tijdens het werk


856652_700

Voorbereidende werkzaamheden

• organiseren;

• toezicht en verblijfsduur;regelen: veiligheidswacht

• metingen verrichten.


866652_700

Metingen vooraf:

• zuurstof : 19-21%

• explosiegevaar : < 10% LEL

• giftige stoffen : < grenswaarde


876652_700

Maatregelen tijdens het werk:

• bereikbaarheid en vluchtmogelijkheid

• ventileren

• specifieke maatregelen nodig bij:• lassen;• verven;• overige bijzondere werkzaamheden


886652_700

GraafwerkzaamhedenMaatregelen vooraf:

• melden bij het KLIC

• geldige graafvergunning

• eventueel opspoorapparatuur gebruiken

Begin met:

• proefsleuf graven(binnen 1,5 meter van opgegeven locatie)

• afwijkingen van leidingen en kabels melden.

• graven met machine met een niet-getande graafbak

• denk aan opstelling van machines

• ook een sleuf kan worden beschouwd als besloten ruimten

• houdt rekening met instortingsgevaar!

• neem de juiste voorzorgsmaatregelen!


896652_700

Isoleren van leidingenmet behulp van een steekflens (zo dicht mogelijkbij de besloten ruimte!)

Steekflens


906652_700

Werkvergunning……………………….….……..………….

Doel werkvergunning:

• overleg tussen betrokkenen;• bindende afspraken;• vastleggen van voorwaarden voor uitvoeren van werk.


916652_700

Werkvergunning……………………….….……..………….

Onderdelen werkvergunning:

• aanvraag werkzaamheden• maatregelen door verstrekkende afdeling• maatregelen door houder• bekrachtiging

Je moet de inhoud kennen en begrijpen!


926652_700

Specifieke werkvergunningen zijn:

• heetwerkvergunningen t.b.v. laswerkzaamheden;

• graafvergunningen t.b.v. graven van bijvoorbeeld sleuven om kabels en leidingen te repareren of toe te voegen;

• werken met gevaarlijke stralingsbronnen;

• verwijderen van asbest.


936652_700

Hoofdstuk 8 Werkplekeisen algemeen

8.1 Voorkom struikelen, uitglijden en verstappen8.2 Risico’s bij tillen8.3 Gevaren van geluidshinder8.4 Risico’s bij sloopwerk8.5 Gevaren bij lassen en snijden8.6 Werken in kou en hitte8.7 Hoge drukpompen en – leidingen8.8 Vragen

946652_700

Werkplekeisen algemeen

Struikelen, uitglijden en verstappen

Oorzaken: - niet-egale ondergrond- gladde ondergrond- hoogteverschil - beperking menselijk lichaam

Preventie: - aanpak bij de bron- scheiden van mens en gevaar- markeringen- persoonlijke bescherming/gedrag


956652_700

Tillen

• juiste houding

• gebruik bescherming

• gebruik hulpmiddelen


966652_700

Gevaren van lawaai op de werkplek:

• hinder in de vorm van concentratieverlies;• vermindering van de spraakverstaanbaarheid;• tijdelijke gehoorvermindering.

80 dB(A): blijvende schade aan gehoor mogelijk gehoorbescherming dragen geadviseerd werkgever moet maatregelen nemen

85 dB(A): gehoorbescherming verplicht


976652_700

Mogelijke gevolgen van geluidhinder kunnen zijn:• verstoring van de communicatie;• niet horen van waarschuwingen of hulpgeroep;• blijvende gehoorschade;• nervositeit;• verminderde concentratie, vermoeidheid;• hoofdpijn;• versnelde ademhaling;• maag- en darmklachten;• verhoogde bloeddruk.

986652_700


Blijvende gehoorschade heeft tot gevolg:• moeite hebben met het horen van hoge tonen of zachte

geluiden,

• moeite hebben met telefoneren,

• moeite hebben met het volgen van een gesprek in rumoerige

omgeving,

• horen van fluit, piep- of bromtonen, die niet uit de omgeving

komen.

Gehoorschade is definitiefGehoorschade is niet te genezen


996652_700

Gevaren bij sloopwerkzaamheden zijn:

• verstappen en struikelen;

• uitstekende constructiedelen;

• werken op hoogte;

• instabiliteit bij sloopfront;

• vallend sloopmateriaal;

• instorting;

• vrijkomen gevaarlijke stoffen;

• lawaai.


1006652_700

Veiligheidsmaatregelen bij slopen zijn:• persoonlijke valbeveiliging gebruiken

• rekening houden met draagkracht van

overblijvende constructie

• zonder specifiek plan niet boven of onder elkaar werken

• gebruik stortkokers

• persoonlijke beschermingsmiddelen; helm,

• veiligheidsschoenen, overall, adembescherming,

• gehoorbescherming gebruiken

• inventariseren concentratie gevaarlijke

stoffen (bv. asbestinventarisatie)


1016652_700

Mogelijke gevaren bij elektrisch lassen zijn:

• elektrocutie;

• brand en explosie door hittevorming en wegspringende spetters;

• verbranding van de huid door vrijkomende UV-straling;

• verbranding van het hoornvlies door vrijkomende UV- straling;

• verblinding van de ogen door vrijkomende infrarood straling;

• warmtestraling;

• vergiftiging door lasrook;

• longaandoeningen door inademen van lasrook;

• verkeerde werkhouding.


1026652_700

Veiligheidsmaatregelen bij elektrisch lassen zijn:• spanningverlagend relais (in besloten ruimten verplicht);

• persoonlijke bescherming:

- laskap - lasschort

- laskleding - veiligheidsschoenen

- luchtgeventileerde laskap;

• lasgordijnen voor bescherming van personen in de omgeving tegen

UV en infraroodstraling;

• plaatselijke afzuiging van lasrook;

• ruimtelijke ventilatie;

• blusmiddelen onder handbereik;

• werkvergunningensysteem indien vereist.


1036652_700

Enkele gevaren bij Autogeen lassen, snijden en brandenzijn:

• geraakt worden door spetters gloeiend materiaal;

• brand door brandbaar materiaal dat vlam vat;

• vlamterugslag;

• lekkage van gas en zuurstof;

• sommige gassen zoals propaan zijn zwaarder dan lucht

en blijft hangen in putten, uitgravingen en kelders.


1046652_700

Veiligheidsmaatregelen bij autogeen lassen, snijden enbranden zijn:

• draag de juiste beschermende kleding;

• verwijder eerst de brandbare materialen in je omgeving of dek ze af;

• gebruik van vlamdover in de slang tussen acetyleenfles en brander;

• terugstroombegrenzers op gas en zuurstofslang van brander;

• wees bedacht op lekkage van gas en zuurstof in laaggelegen

werkomgeving;


1056652_700

Veiligheidsmaatregelen bij autogeen lassen, snijden enbranden zijn (vervolg):

• slangbreuk beveiliging toepassen;

• continue gas meten;

• acetyleenfles rechtopstaand gebruiken of minimaal onder een

hoek van 30 graden;

• plaatselijke afzuiging van lasrook en gassen;

• ruimtelijke ventilatie.

• blusmiddelen onder handbereik;

• werkvergunningensysteem indien vereist.


1066652_700

Het gevaar bij werken in kou is:• versnelde afkoeling met gevolg:

• bevangen raken door de koude;

• bevriezingsverschijnselen;

• veel materiaal niet veilig te gebruiken.

Maatregelen hiertegen zijn:• warmteondergoed en isolerende kleding dragen;

• op beschutte werkplek je werk uitvoeren;

• nooit in tocht werken;

• geschikt gereedschap gebruiken;

• op tijd extra pauzes inlassen;

• afwisselen met collega’s.


1076652_700

Het gevaar bij werken in warmte is:• bevangen raken en flauwvallen;

• onvoldoende afvoer van lichaamswarmte;

• verlies van lichaamsvocht.

Maatregelen hiertegen zijn:• voldoende pauzes inlassen;

• afwisselen met collega’s;

• op tijd voldoende drinken;

• ademende werkkleding gebruiken;

• hittewerende werkkleding gebruiken.


1086652_700

Gevaren bij werken met hoge druk zijn:

• openbarsten van leidingen;

• doorspuiten van onderdelen van installaties;

• geraakt worden door wegschietende onderdelen;

• onbevoegd en onbekwaam werken met hoge druk machines

zoals industriële hoge druk reinigers.Maatregelen hiertegen zijn:

• voor ingebruikname installaties en machines testen;

• afpersen van installaties met vloeistof, meestal water;

• testen en afpersen met zo weinig mogelijk personeel en gebied

afschermen/afzetten;

• veiligheidsinstructies nauwkeurig opvolgen;

• alleen hiertoe opgeleid personeel inzetten.


1096652_700

Hoofdstuk 9 Hijs- en hefwerktuigen

9.1 Hijskranen9.2 Kettingwerk9.3 Staalkabels9.4 Touw en hijsbanden9.5 Samenstel,stroppen, lengen en hijsjukken9.6 Takels9.7 Vorkheftrucks en Palletwagens9.8 Vragen

1106652_700

Hijs- en hefwerktuigen

Hijsen:

• manueel;

• hulpmiddelen (takels e.d.);

• mobiele hulpmiddelen (steekwagen, vorkheftruck);

• hijskranen.

Voorbeelden:• mobiele kraan;• portaalkraan;• auto laadkraan;• bouwkraan.


1116652_700

Regels voor hijswerktuigen zijn:• kraanboek aanwezig;

• hijstabellen en hijsgrafieken aanwezig;• keuringscertificaten aanwezig.


1126652_700

Vereisten voor de bediener van een hijswerktuig:

• Deskundigheidsbewijs STVT(Verplicht voor torenkranen, mobiele kranen en heistellingen)

• Registratieboekje(Ervaring en geneeskundige verklaring)

1136652_700


Risico’s bij hijswerktuigen:

• personen binnen draaibereik;• afstempelen;• zware lasten;• windkracht;• (naderend)onweer.

1146652_700


• kettingwerk• staalkabels• touw• stroppen, lengen• en hijsbanden• haken en ogen• takelsLet op:

maximale werklast

hoeken van lengenmogelijke slijtage

Hijsgereedschap:


1156652_700

• mechanische breuk van takel of van bevestigingspunt;• overbelasting.

Niet doen:• overbelasten;• vastmaken aan bordessen, railing en leidingwerk;• op de punt belasten;• niet zijdelings belasten.

Wel doen:• regelmatig controleren, zeker voor elk gebruik;• defecten direct melden.

Risico’s van takels zijn:


1166652_700

Vorkheftrucks:

• wettelijke verplichtingen;• voorzieningen;• veilig gebruik;• markering en keuring.

1176652_700


Verboden bij het werken met een vorkheftruck:• meerijden tenzij er een 2e zitplaats is;• personen te heffen tenzij speciale voorziening

aanwezig is;• hijsen tenzij juiste aanpassing aanwezig is;• het contragewicht te verzwaren;• te roken bij elektro-heftrucks.

Verplicht bij het werken met vorkheftrucks is:• de chauffeur moet goed zicht hebben;• gebruik van de veiligheidsgordel.

1186652_700


Palletwagen:

1196652_700

• altijd op een vlakke ondergrondgebruiken;

• denk aan obstakels;

• zorg voor voldoende transportruimte.


Hoofdstuk 10 Werken op hoogte

10.1 Risico’s op hoogte10.2 Ladders10.3 Stalen steigers10.4 Rolsteigers10.5 Hangsteigers10.6 Hoogwerkers10.7 Werkbakken10.8 Vragen

1206652_700

Werken op hoogte

2,5 m

Werken op hoogte

meer dan 2,5 m valgevaar

Werken op hoogte

1216652_700

Bij schuine en platte daken ofgaten in vloeren en wanden:

• gebruik individueel veiligheidsharnas

• gebruik loopplanken (hellend dak);

• gebruik dakrandbeveiliging of

vangnet (plat dak);

• dek gaten af met stevig materiaal;

• breng beveiligingen en markering aan op

gevaarlijke plaatsen.

Werken op hoogte

1226652_700

Ladders: • enkele ladder;• opsteekladders;• schuifladders;• reformladders.

Gebruiksregels voor ladders:

• in goede staat houden;• niet verven;• niet zelf repareren;• zorgvuldig en goed opstellen;• op de juiste wijze gebruiken.

Werken op hoogte

1236652_700

Voor steigers geldt:

• streng verboden zelf te (ver)bouwen aan

steiger;

• geen materiaal achterlaten;

• houdt de vloer stroef;

• gebruik geen los klimmateriaal op de steiger.

• let op de maximale belasting

• gebruik stortkokers voor afvoer materiaal

• gebruik de bouwlift veilig (personenlift of

goederenlift)

Werken op hoogte

1246652_700

Ook zijn er bij steigers regels voor:• kantplanken en leuningen• inspectiewerk• werkzaamheden • hulpsteigers• liften• takels

Steigerkaart geeft veiligheidstatus aan.Geen steigerkaart of gebreken? Steiger niet betreden!

1256652_700

Werken op hoogte

Rolsteigers: Risico = verplaatsbaarheid

Aandachtspunten bij het werken met rolsteigers:

• blokkeren wielen

• van binnenuit beklimmen

• denk aan gereedschap (kan vallen)

• sta niet op de schoren

• houd de steiger schoon

• niet verplaatsen als er iemand op staat

• verrijden op vlakke ondergrond door 2 personen

• gebruik de persoonlijke beschermingsmiddelen

Werken op hoogte

1266652_700

Voorbeelden van hangsteigers zijn:

• hangbrug;

• hangsteiger;

• eenmanswerkbrug.Aandachtspunten bij het werken met hangsteigers zijn:• vanaf windkracht 7 Bft niet mee werken;

• let op bedieningsorganen;

• bij storing niet verder werken maar (laten) repareren;

• nooit gebruiksklaar achterlaten;

• hulpmiddelen gebruiken voor communicatie,

vanaf 25 m verplicht (en als normale communicatie

niet mogelijk is)

Werken op hoogte

1276652_700

HoogwerkersVast opgesteldMobiel

Risico voor beknelling (schaararm) en omvallen

Daarom: - getraind/opgeleid personeel

- signalering maximum werklast

- specifieke gebruiksregels

Vanaf windkracht 7 Bft, niet mee werken

Werken op hoogte

1286652_700

Voor het werken met werkbakken geldt:

• alleen gebruiken als het echt niet anders kan;

• windkracht vanaf 7 Bft verboden;

• de kraanmachinist en persoon in de werkbak

moeten elkaar zien en verstaan;

• iedere persoon in de werkbak draagt een individueel

veiligheidsharnas (vast aan de werkbak);

• in- of uitstappen alleen toegestaan als werkbak op

stevige ondergrond staat

Werken op hoogte

1296652_700

Hoofdstuk 11 Handgereedschap

11.1 Eenvoudig handgereedschap11.2 Elektrisch handgereedschap 11.3 Pneumatisch en hydraulisch

handgereedschap11.4 Handslijpmachines11.5 Vragen

1306652_700

Handgereedschap

Eenvoudig handgereedschap

Risico door:

• slecht onderhoud;

• slecht gebruik.

Handgereedschap

1316652_700

Handgereedschap met elektrische aandrijving

• elektrocutie

• verbranding (vonken)

Veilige spanning:• 50 V ~ (wisselspanning)•120 V = (gelijkspanning)

dubbel geïsoleerd

Risico door:

Handgereedschap

1326652_700

Aandachtspunten bij gebruik van een nietmachine:

• gebruik met maximale werkdruk;• geleider leeg bij plaatsen lader;• nagels/nieten aangepast aan

apparaat.

Mogelijke risico’s:

• wegschieten van de nagel;• terugslaan van de nagel;• doorboren van het werkstuk.

Handgereedschap

1336652_700

Aandachtspunten bij het gebruik van de Handcirkelzaag:

• beschermkap over het deel van de zaag dat

zaagt (vast aan het frame en scharnierend

deel aan geleider);

• automatische beschermkap over snijdend

deel van de zaag, ook als deze niet zaagt;

• spouwmes aangepast aan diameter en dikte

van de zaag.

Handgereedschap

1346652_700

Aandachtspunten bij het gebruik van een kettingzaag:

• bedieners minimaal 18 jaar oud;

• opleiding met toets gehad hebben;

• voorgeschreven PBM gebruiken;

• stilstand ketting bij stationair toerental;

• kettingrem binnen 0,15 sec werken;

• CE markering.

Handgereedschap

1356652_700

Handgereedschap met pneumatische aandrijving

• trillen

• geluid

dodemansknop en gehoorbescherming verplicht.

Risico door:

Handgereedschap

1366652_700

Handgereedschap met hydraulische aandrijving

• oliedruk

• bevestigingendodemansknop en onderhoud verplicht.

Risico door:

Handgereedschap

1376652_700

Handslijpmachines

doorslijpschijvenafbraamschijven

Risico door: • rondvliegende delen;• aanraken slijpschijf;• uit elkaar springen van schijf;• brand door vonken;• geluid;• verkeerd gebruik.

Handgereedschap

1386652_700

Hoofdstuk 12 Gereedschapsmachines

12.1 Gereedschapmachines en kolomboormachines

12.2 Vast opgestelde slijpmachines12.3 Zaagmachines12.4 Vragen

1396652_700

Gereedschapsmachines

Voorbeelden van gereedschapsmachines zijn:

• Vast opgestelde boormachines• let op: 'happen' in werkstuk

• Vast opgestelde slijpmachines• let op: uit elkaar vliegen

slijpsteen

• Cirkelzagen• let op: snijgevaar


1406652_700

Cirkelzagen:

• universele cirkelzaagmachine;• bouwcirkelzaag machine (met

noodstop en als extra eis nulspanningschakelaar);

• voor machines met meerdere bedieningsplaatsengelden aanvullende eisen.

1416652_700


Hoofdstuk 13 Persoonlijke beschermingsmiddelen

13.1 PBM’s in het algemeen13.2 Adembescherming13.3 Gehoorbescherming13.4 Lichaamsbescherming13.5 Oogbescherming13.6 Valbeveiliging13.7 Vragen

1426652_700

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen als hetecht niet anders kan.

Persoonlijke beschermingsmiddelenbeschermen tegen:

de gevolgen van onveiligheid en ze voorkomen erger letsel


1436652_700

Fabrikant zorgt voor PBM’s die• sterk• betrouwbaar • getest zijn.

Gebruiker:beheert ze, controleert ze, zorgt voor veilige opslag en gebruikt ze goed.


1446652_700

CE-markering

1456652_700


Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzienvan persoonlijke beschermingsmiddelen:

Doeltreffende bescherming

Ergonomisch verantwoord

Goede gebruiksaanwijzing


1466652_700

afhankelijke adembescherming,bijvoorbeeld een filterbusmasker.

onafhankelijke adembescherming,bijvoorbeeld persluchtapparatuur

verseluchtkapLET OP GEBRUIKSREGELS

omgevingsluchtfilteren


zuurstofconcentratie < 19%bijzondere stofoverschrijding grenswaarde

1476652_700

boven 85 dB(A) verplicht!

Gehoorbescherming

boven 80 dB(A) aanbevolen

watjes pluggen oordoppen otoplastieken gehoorkappen

wettelijk


1486652_700

Voorbeelden van bescherming van lichaamsdelen:

• hoofdbescherming;

• bescherming voor handen en armen;

• bescherming voor voeten;

• bescherming voor het lichaam.


1496652_700

Voorbeelden van oogbescherming:

• normale veiligheidsbril;

• ruim zichtbril;

• gelaatsscherm;

• lasbrillen en laskappen.


1506652_700

Bescherming van lichaamsdelen

Valbeveiliging:• gebruik altijd een individueel veiligheids-

harnas(na valbelasting vernietigen);

• eventueel met remchute of nonchute en vallijn (na valbelasting controle).


1516652_700

Voor het examen geldt:

• Lees vragen goed door.

• Kies het meest juiste antwoord.

• Controleer of je alle vragen goed hebt beantwoord.

Tot slot

1526652_700

Welkom op de cursus Basisveiligheid VCA Versie 4.4

Documents

Transcript of Welkom op de cursus Basisveiligheid VCA Versie 4.4