DuurzaamheidscompetentiesWelke vlag dekt de lading?

Gent, 01 februari 2019, Biobased onderwijs, met onderwijs naar een duurzame toekomst

VUCA World: snelle, onzekere, complexe en vage wereld

Les deux garçons

Uitdaging

https://www.stockholmresilience.org/research/planetary-boundaries.html

Credit: F. Pharand-Deschênes/Globaïa

Uitdaging

Figure 7.Figure 7.Figure 7.Figure 7. Ecological Footprint in relation to the Human Development Index (HDI) [47] of all countries, grouped by region. The shaded blue box represents the Global Sustainable Development Quadrant, the area where countries have both high levels of human development and globally sustainable resource demands. https://www.mdpi.com/2079-9276/7/3/58/htm

There is no doubt that achieving a healthy planet and healthy people requires urgent transformation of the current systems of production and consumption that most contribute to environmental degradation and inequalities in human health and well-being.

SUMMARY OF THE SIXTH GLOBAL ENVIRONMENT OUTLOOK GEO-6

https://www.unenvironment.org/resources/global-environment-outlook-6-regional-assessments

Duurzame ontwikkelingGenoeg voor altijd,

voor iedereen

Tijd

Ruimte

Anderen

Verbanden

https://www.mo.be/interview/gelukkig-de-donut

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingenhttps://sustainabledevelopment.un.org/topics/sustainabledevelopmentgoals

Earth CharterHet Earth Charter is een verklaring met een aantal fundamentele ethische principes die nodig zijn om in de 21e eeuw een rechtvaardige, duurzame en vreedzame wereldwijde gemeenschap te realiseren. Earth Charter biedt een ‘universeel’ antwoord

https://earthcharter.nl/het-earth-charter/#.XFRQ3VVKhrR

http://earthcharter.org/

The Earth CharterThe Earth CharterThe Earth CharterThe Earth Charter

Represents a Global Consensus on Shared Values and Ethics

for Building a More Just, Sustainable, and Peaceful World

1. Respect Earth and life in all its diversity.1. Respect Earth and life in all its diversity.1. Respect Earth and life in all its diversity.1. Respect Earth and life in all its diversity.

2. Care for the community of life ...2. Care for the community of life ...2. Care for the community of life ...2. Care for the community of life ...

3. Build democratic societies ...3. Build democratic societies ...3. Build democratic societies ...3. Build democratic societies ...

4. Secure Earth's bounty and beauty ...4. Secure Earth's bounty and beauty ...4. Secure Earth's bounty and beauty ...4. Secure Earth's bounty and beauty ...

5. Protect and restore ... Earth's ecological systems ...5. Protect and restore ... Earth's ecological systems ...5. Protect and restore ... Earth's ecological systems ...5. Protect and restore ... Earth's ecological systems ...

6. Prevent harm ... apply a precautionary approach6. Prevent harm ... apply a precautionary approach6. Prevent harm ... apply a precautionary approach6. Prevent harm ... apply a precautionary approach

7. Adopt [sustainable] patterns of production, 7. Adopt [sustainable] patterns of production, 7. Adopt [sustainable] patterns of production, 7. Adopt [sustainable] patterns of production,

consumption, and reproduction ...consumption, and reproduction ...consumption, and reproduction ...consumption, and reproduction ...

8. Advance the study of ecological sustainability ...8. Advance the study of ecological sustainability ...8. Advance the study of ecological sustainability ...8. Advance the study of ecological sustainability ...

9. Eradicate poverty ...9. Eradicate poverty ...9. Eradicate poverty ...9. Eradicate poverty ...

10. Ensure that economic activities ... promote 10. Ensure that economic activities ... promote 10. Ensure that economic activities ... promote 10. Ensure that economic activities ... promote human development ...human development ...human development ...human development ...

11. Affirm gender equality ... ensure universal access 11. Affirm gender equality ... ensure universal access 11. Affirm gender equality ... ensure universal access 11. Affirm gender equality ... ensure universal access

12. Uphold the right of all ... to a natural and social 12. Uphold the right of all ... to a natural and social 12. Uphold the right of all ... to a natural and social 12. Uphold the right of all ... to a natural and social environment environment environment environment

13. Strengthen democratic institutions ...13. Strengthen democratic institutions ...13. Strengthen democratic institutions ...13. Strengthen democratic institutions ...

14. Integrate [sustainability] into formal education 14. Integrate [sustainability] into formal education 14. Integrate [sustainability] into formal education 14. Integrate [sustainability] into formal education and lifeand lifeand lifeand life----long learning ...long learning ...long learning ...long learning ...

15. Treat all living beings with respect and 15. Treat all living beings with respect and 15. Treat all living beings with respect and 15. Treat all living beings with respect and considerationconsiderationconsiderationconsideration

16. Promote a culture of ... peace16. Promote a culture of ... peace16. Promote a culture of ... peace16. Promote a culture of ... peace

I. Respect for

nature

II. Universal human

rights

III. Economic justice

IV. A culture of peace

Core sustainability values + Shared ethical principles = Widely endorsed and inspiring call to action

- welke competenties?

EDO: ‘leren denken over en werken aan een leefbare EDO: ‘leren denken over en werken aan een leefbare EDO: ‘leren denken over en werken aan een leefbare EDO: ‘leren denken over en werken aan een leefbare wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en voor wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en voor wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en voor wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en voor anderen, hier en elders op de planeet’anderen, hier en elders op de planeet’anderen, hier en elders op de planeet’anderen, hier en elders op de planeet’

Passende ‘educatie’ -

Onderwijs in flux youtube

https://www.youtube.com/watch?v=Mz0Y9bIWQG4

Welke competenties?

https://niko.roorda.nu/presentations/de-duurzaam-competente-professional/

UNECELearning to know

Learning to be

Learning to do

Learning to live together

https://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/esd/ESD_Publications/Competences_Publication.pdf

Welke competenties?SamenwerkingWaardengedrevenAnticiperendStrategischSysteemdenken

Wiek, A., Withycombe, L. & Redman, C.L. Sustain Sci (2011) 6: 203.

https://doi.org/10.1007/s11625-011-0132-6

Analyseren en oplossen van duurzaamheidsproblemenAnticiperen en voorbereiden op toekomstige duurzaamheidsuitdagingenCreëren en grijpen van mogelijkheden voor duurzaamheid

http://www.the-incredible-shrinking-man.net/

Welke competenties?

Nieuwe kennisSysteemdenkenWaardenontwikkelingOmgaan met emotiesActiegerichtheid

Competentielijst ‘lerend netwerk lerarenopleiding’

https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/de-

vlag-en-de-lading-educatie-voor-duurzame-ontwikkeling

https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/educatie

-voor-duurzame-ontwikkeling-edo

(Actiegerichte kennis, Jensen, 2002)

Duurzaamheids-

kwesties

1. Wat zijn de effecten op de mens,

de maatschappij, de omgeving?

2. de grondoorzaken

(“waarom?”)

3. veranderingsstrategieën

(“hoe?”)

4. visies op alternatieven

(“waarheen?”)

Nieuwe kennis

Systeemdenken

Systeemdenken (AHSMA)

Onderwijs en EDOHeel wat aanknopingspuntenEindtermen ((wereld)-burgerschap, techniek, ruimtelijk bewustzijn, initiatief, ondernemerszin, creativiteit…)

Concreet bezig zijn met duurzaamheid in authentieke situaties in de eigen leefomgeving

Curange les bains – als voorbeeld

https://www.vlm.be/nl/nieuws/Pages/Digitale-publicatie-summerschool-

Curange-les-Bains.aspx

Welke vlag dekt de lading?

Waartoe leiden we op?

Volgens Biesta gaat het erom om ‘volwassen’ in de wereld te staan. En dus niet ‘infantiel’.Omvorming van wat gewenst wordt, naar wat wenselijk is. (ook voor anderen – samenleving – de wereld – de generaties die na ons komen…)

Biesta, Gert. (2015). Het prachtige risico van onderwijs. Uitgeverij Phronese. ISBN 9789490120085.

Jürgen Loones

Coördinator Educatie voor Duurzame Ontwikkeling

Jurgen.loones@vlaanderen.be