Jef Maes Hoofd Kenniscentrum - Boek.be

Welke toekomst voor het Boek?

0. Methode1. Definitie: wat is een boek?2. E-reading: een feit3. Wie leest digitaal?4. e-boekenmarkt 20115. Toestellen: e-readers, tablets6. Digitalisering geïlustreerde boek7. Uitgeverij van de toekomst8. Sociaal lezen9. Nieuwe businessmodellen10. Prijs e-boek11. Piraterij12. Toekomst van de boekhandel 13. Timereading14. Technologie in de boekhandel 15. E-lending16. Denk niet Kodak, denk Pathé17. Conclusies

Overzicht

Wat niet?

≠ Exacte wetenschap≠ Madame Soleil

Wat wel?

- Bestuderen huidige en toekomstige ontwikkelingen

- Technologische ontwikkeling- Bestuderen van geschiedenis en die

toepassen op toekomst- Standpunten van specialisten

Methode

“survival of the fittest”

≠ de sterkste overleeft

= diegene overleeft die zich het best aanpast aan de veranderende omstandigheden

Doel: advies aan de sector

Geert Lernout“Voor mij is alles waarop taal staat een boek en dat kan dus zowel een kleisteen en een koperplaat zijn als een digitale krant of cd. …”

“Je kunt het fenomeen van het boek niet begrijpen als je het beperkt tot de ingebonden rechthoekige stapel bedrukte papieren; die is amper vijf eeuwen oud”. “Dit boek gaat dus over de manieren waarop mensen woorden kunnen bewaren”….

Wat is een boek?

Þ Niet mordicus vasthouden aan de vorm maar concentreren op de inhoud + op beleving!

=> Het digitale lezen is al een feitÞ Het geheel voor ogen houden!

Digitaal lezen

Zal het papieren boek verdwijnen?

“Het boek is als het wiel: een

perfecte uitvinding die niet zal

verdwijnen”

Het ecosysteem van e-reading

Bron: TechFlash

Wie leest digitaal?

Stand van zaken e-boek markt

US: 15 à 20% van de marktUK: 6% van de markt

Europa: tussen 1 en 1,5%Nederland + Vlaanderen:

1,3%

E-book market in the US 2011

http://www.internetmarketingspeed.com/how-to/ebook-amazon-kindle-e-reader-market-growing-dramatically/

E-book market in the US 2011

http://www.internetmarketingspeed.com/how-to/ebook-amazon-kindle-e-reader-market-growing-dramatically/

Oorzaken verschillen

1. Onvoldoende goedkope en goede toestellen op de markt (tov. Kindle in US/UK)

2. Nog onvoldoende e-boeken- Bij start van www.e-boek.org (nov. 2009) : 2.900 titels- Februari 2012: 11.700 titels (5,4%)- Aantal verkochte papieren titels in 2011: 216.208

3. e-boeken nog te duur (mede door hoge btw 21%)

het duurt nog zeker tot 2016 om 10% te bereiken

Nu 1 op 1 overzetting van tekst (op papier) naar digitaal. Klassiek fenomeen bij nieuwe ontwikkelingen.

Vergelijking muziekindustrie

- Beschikbaar vanaf €149 (bv. Bebook club, Oyo, Icarus)

E-reader: breed gamma

Overzicht van alle beschikbare e-readers:

www.ereaders.nl

http://wiki.mobileread.com/wiki/E-book_Reader_Matrix

- Kindle: $79- Kindle touch: $99- Kindle touch 3G: $149- Kindle fire: $199

- - Zeer gebruiksvriendelijk- - Zeer goedkoop- - Negatief:

- gesloten systeem- Enkel Engelstalige titels uit de Amazon-

shop

Benchmark: Amazon Kindle

Verkoopcijfers? Fire: 5M in 2012

Tablets – iPad,…

Verkoop in Benelux in 2011- 600.000 tablets - 120.000 e-readers- 85% van de tablets = iPad

Geïllustreerde boek: • minstens 60% vd markt• Quasi nog niet gedigitaliseerd.• Enkel apps voor 2 of 3 operating systems (Apple,

Android, Windows…) = duur en beperkte verkoopkanalen – afhankelijk van hardware producenten

Digitalisering geïllustreerde boek

Tablets en kleurenreaders bieden mogelijkheden voor kleur en interactiviteit => nieuwe boekvormen

Doel:• Vlaamse uitgeverswereld voorbereiden op de toekomst

(zowel algemene als educatieve) • Sterk in geïllustreerde boeken: strips, kinderboeken,

geïllustreerde non-fictie. Daar moet digitalisering nog beginnen

• Ontwikkelen/testen van nieuwe boekvormen• Ontwikkelen/testen van nieuwe vormen van lezen• Ontwikkelen/testen van nieuwe businessmodellen• Sterker op de internationale markt: via multilanguage

applicaties

Uitgeverij van de toekomst: 2012-2016

Opzetten van labo ePub3 en html5: • ePub3:

• standaardformaat vrijgegeven oktober 2011• biedt mogelijkheden voor:

• Invoegen van hyperlinks• Invoegen van beeld en geluid• Interactiviteit

• Html5: • Standaardformaat pas klaar 2013• Biedt mogelijkheden voor:

• Ontwikkelen van webapps• Online reading• Onafhankelijk van operating system• Onafhankelijk van businessmodel van hardwareproducent

Ontwikkelen van nieuwe boekvormen

• Ontwikkelen van proefprojecten ism. uitgevers• Tools ontwikkelen die generiek aanmaken van bepaalde

types mogelijk maken• Bv. voor strips, voor geïllustreerde kinderboeken, voor

geïllustreerde non-fictie, voor kookboeken• Bv. Lannoo: Vos en Haas luisterspel

• Verhogen van de kennis bij de boekensector rond de mogelijkheden van ePub3 en html5• Organiseren van workshops en seminaries• Disseminatie van de opgedane kennis en ervaring in de

labo’s

Ontwikkelen van nieuwe boekvormen

Nieuwe vormen van lezen: social reading

• Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk dat lezers boekfragmenten, annotaties, leeservaringen, leestips uitwisselen

• Lezers kunnen in dialoog treden met elkaar, met auteurs en uitgevers.

• Lezers kunnen meewerken aan het tot stand komen van boeken• studenten kunnen informatie uit hun educatieve boeken

uitwisselen, leerkrachten kunnen de voortgang van studenten opvolgen, enzovoort.

• Is nu al +/- mogelijk in gesloten systemen (Kindle, Kobo,…) Wij technologieën en modellen ontwikkelen en uittesten in een open omgeving (sociale netwerken, Facebook, Linkedin,….)

• Sociale dimensie = hefboom naar meer lezen en meer boekenverkoop in digitale omgeving

Nieuwe businessmodellen

Digitale wereld ≠ papieren wereld: toegang tot is belangrijker dan bezit => nieuwe businessmodellen

• Verhuur = tijdelijke toegang• Kopen = permanente toegang• Timereading = betalen per tijdseenheid• Abonnement = betalen ifv gebruik met

onbeperkte toegang tot content

http://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/01/the-future-of-the-book-is-the-stream/252001/

Nieuwe businessmodellen

Gelijkaardige ontwikkelingen in andere sectoren:

• Muziek: Spotify

• Film: Netflix watch instantly

• Audioboeken:audiobooks.com

Boek ≠ product dat individueel gaat verkocht worden

Boek = content, informatie (formaat en device onafhankelijk) die (betalend) ter beschikking wordt gesteld

Nieuwe businessmodellen

Freedom of choice, freedom of time and freedom of place. = het devies van de nieuwe lezer Kunnen lezen op elk moment, zonder te plannen, device

onafhankelijk, formaatonafhankelijk Nu koopt men niet de content maar het formaat Lezers zouden moeten kunnen kiezen wat ze wanneer

willen lezen/luisteren – formaat en platform onafhankelijk

Alles wordt mobiel. Maar wat is de echte inzet?

Ontdekken doen we steeds vaker via sociale netwerken en via “nieuws apps”: facebook, twitter,… maar ook via Flipboard, Pulse, Zite

Je moet delen kunnen lezen vooraleer je koopt Uitgevers moeten meer delen van content gratis

beschikbaar maken (1ste hoofdstuk, fragmenten,…) Beide elementen moeten naadloos in mekaar

overvloeien Ambassadeurs creëren = verbondenheid scheppen =

meer verkoop

Mobiel ontdekken

The real mobile shift for publishers: mobile = freedom to be everywhere, anytime, using any device. http://www.baekdal.com/analysis/the-real-mobile-shift-for-publishers/6B953CCAA8934225A27D776621697AED1B556143A8F966081445AE84A89ECD10

INTERNET

PaaS & Cloud

Google editions

Amazon

Online retailers

Boekhandels

Auteurs

Consument

Fysieke handelNew reading models

Webshop

Time readingOnline reading

E-boekfysiek boek

Apple

Fysieke distributie

Uitgevers

Mutatie in verkoopplatformen

Welke meerwaarde in de keten?

- Uitgeverij vs auteur- Boekhandel vs uitgeverij- Bibliotheek vs lezer- Bibliotheek vs boekhandel- Auteur vs lezerÞ 23 APRIL 2012 DE STAAT VAN HET BOEK

IN DE SINGEL - ANTWERPEN

Espresso Book Machine:http://www.youtube.com/watch?v=OIq0VqF0MnA

Printing on demand

• binnen enkele minuten een pasklaar boek

• 110 pag./minuut. • keuze uit 500.000

boeken• diverse toestellen in

de US en UK• eerste toestel in

Europa: ABC boekhandel A’dam

• EBM in boekhandel? In de bibliotheek?

- Internet stimuleert hyper attention- Slow reading zal onder druk komen Þ taak voor leesbevordering

Fast reading

Slow reading Deep

attention Hyper attention

Veranderend lezen

Effect van iPad op leesgedrag gemeten door Read it later

workflow bij uitgever

- Gemiddelde prijs nu € 9,5 (excl. btw)- Nu +/- 68% van de papieren prijs = te hoog?- Btw verlaging van 21 naar 6% = daling met 15%

=> 53% vd. prijs

Prijs van een e-boek

- royalties auteur: hoger bij e-boeken dan bij papieren boek- marges vd boekhandel bij e-boeken lager dan bij papieren boeken- Uitgever houdt finaal minder over!

Met dank aan Timo Boezeman

DRM vs Piraterij?

- DRM = Digital Rights Management- Adobe DRM: mogelijk om een boek op 5 toestellen te

plaatsen: niet gebruiksvriendelijk- Social DRM: elke download is traceerbaar

- wel gebruiksvriendelijk- positieve resultaten

- 2 sporenbeleid:- zorgen voor een betaalbare legaal aanbod- via Sinbad illegaal aanbod neerhalen en uploaders

opspeuren

SINBAD

- samenwerking Librius en BAF (Belgian Anti-Piracy Federation)

- zomer 2011: 29.000 links naar illegale Vlaamse boeken neergehaald

- 19.000 voor fictie en non-fictie en 10.000 voor strips- Toppers: Start to run (2.400), Van Dale (618), de

Naked Chef-boeken van Jamie Olivier (532 links) thrillers van Aspe, Baantjer en Mendes. Suske & Wiske bij strips

- in december 2011: opnieuw 5.500 illegale links neergehaald

Welke toekomst voor de boekhandel?

Boekhandel: een bedreigde diersoort?

• 2011: Groei online verkoop + 90%• Online in Vlaanderen: 7%. Nederland reeds 10%

voor alle non-food• E-boek is vnl. een online gebeuren

Toekomst van de boekhandel?

- Inzetten op beleving: meerwaarde bieden tov. web

Þ ontmoetingsplaats met auteurs/lezers… Þ catering, koffie shop,…. Þ bijkomende info (ook digitaal) binnen de

boekhandel- Leren van de klanten: crm = cruciaal- Een wow-effect nastreven: customer journey

map- Samenwerkingsverbanden opzetten- Technologie inzetten om bezoek en verkoop te

verhogen- Inzetten op timereading- Combinatie van papier en digitaal

Peterschapsprojecten

- ism. Agentschap Ondernemen- 1 x maand samenkomen met

15 boekhandels om problemen te bespreken

- Alle mogelijke terreinen van vernieuwing en betere bedrijfsvoering bespreken

- Een wow-effect nastreven: customer journey map ism. Innovatiecentra

CRM: ken je klanten

- 1 boekhandel in Vlaanderen weet wie wat koopt

- Niemand doet er wat mee- Social Media en vrienden:

belangrijkste informatiebron voor aankoop van boeken!

- Ambassadeurs creëren- Leren van Amazon:

- Na 3 weken vraag om boek te bespreken

- Een nieuw boek van uw favoriete schrijver

- Wie dit boek heeft gekocht heeft ook dat boek gekocht

• Timereading: lezer betaalt om een boek te lezen gedurende bepaalde periode (bv. 48u, 5-10 dagen…)

• Boekhandel wordt betalende bibliotheek • Nut van time reading:

– Advies van boekhandel aan klanten = push marketing– Teaser voor zowel papieren als e-boek– Bedrag terugbetalen als er wordt aangekocht (bv. binnen 7

dagen). Mogelijk via micropayments.

• E-lending = concurrentie voor boekhandel– Bescherming nodig bv. window time

Timereading

Technologie in de boekhandel

Traject van een klant

Traject van een klant

“Mijn aandacht wordt getrokken door een

bewegend beeld in de etalage van boekhandel X

Hier moet ik zijn.

Traject van een klant

“Mhmm, wat een grote winkel.” “Waar moet ik in hemelsnaam zijn?

Ah! daar is een informatie display!

Book knock•Centraal Informatie punt

•Winkel wegwijzer•Search engine•Auteur info•Events•Reviews•E-Book

Traject van een klant

Klant “Check In” applicatie•Klant herkenning via digitale

klantenkaart•Locale promoties en acties

•Gepersonaliseerde aanbiedingen•Verzamelen van klant

informatie/opinieEnz…

Technologie in de boekhandel

Luisterboek kiosk

•Zoeken•Luisteren•Promotie

Self service e-book kiosk

•Zoekfunctie•Download (coupon)•Print on demand

Technologie in de boekhandel

• Combinatieverkoop papier/digitaal via vouchers

• Stripkanaal i.s.m.:– Alle stripuitgevers– Tablisto

• Boekhandel van de toekomst in e-paviljoen op de Boekenbeurs

• Uitgeverij van de toekomst op e-paviljoen op de Boekenbeurs

Andere plannen Boek.be

- Geen wettelijke regeling = exclusief recht – onderhandelingen met Bibnet

- Raadpleging binnen de Bib mogelijk- Uitlenen van e-readers met daarop beschermd

werk = niet wettelijk geregeld- Bibliotheken belangrijk voor de culturele

participatie en inhoudelijke informatie=> e-boeken ook via bibliotheek

- Boekenvak streeft naar akkoord, met enkele beperkingen:- Window time- Faire vergoeding voor uitgevers en auteurs

E-lending

Uitgangspunten Boek.be

DIGITALISERING IS EEN UITDAGING

GEEN BEDREIGING

1. Boekensector mag deze ontwikkeling niet missen: innovatiestimulering

2. Behoud van de keten maar bewust dat veel gaat wijzigen

3. Geen dominantie van grote (buitenlandse) spelers. Bv. Amazon, Google….

Kodak • 1975: ontdekking van

digitale camera• Weggeborgen in een

kluis• Verder verkoop van

analoge camera’s en vooral filmrolletjes

• Resultaat: failliet!

Denk niet Kodak, denk Pathé(*)

(*) Met dank aan Hans Bousie

Pathé • 1920: bedrijf

verkocht aan Kodak• 1935: failliet.• 1943: doorstart• December 2011: Paté

verhuurt films via internet-tv

• Pathé thuis

Diegene overleeft die zich het best aanpast aan de veranderende omstandigheden

• P. Delsaerdt (red.) – De winst van de lezer – uitg. Acco 2011

• G. Lernout – Het boek, een beknopte geschiedenis – uitgeverij Meulenhoff/Manteau 2004

• J. Epstein – Book business: publishing, past present and future – W.W. Norton 2001

• C. Anderson – The Long Tail – Business Books 2006

• C. Anderson – Free: hoe het nieuwe gratis de markt radicaal verandert – Nieuw Amsterdam 2009

• R. Darnton – The case for books: Past, Present, and Future – Public Affairs 2009

Bibliografie

• http://jefboeken.blogspot.com/• http://www.boekenvak.be/innovatienetwerk• http://www.readwriteweb.com• http://www.wired.com/ - Chris Anderson• http://boekeman.blogspot.com/ - Timo Boezeman• http://www.idealog.com/blog/ - Mike Shatzkin• http://www.inct.nl/• http://www.eburon.nl/uitgever_2_0

- Wiebe De Jaeger

Blogs en internetsites

Vragen?

Hartelijk dank

jef.maes@boek.be

Twitter-account @jefmaesboekbehttp://jefboeken.blogspot.com/