InleidingIn de derde klas heb je een keus gemaakt voor een bepaalde sector.Voor die sector zul je in dit jaar een sectorwerkstuk moeten maken. Het sectorwerkstuk moet gaan over een maatschappelijk relevant onderwerp dat thematisch bij de betreffende sector past.

Een sectorwerkstuk is eigenlijk een soort onderzoek wat je gedaan hebt over een bepaald onderwerpwat past binnen jouw sector. Om dat onderzoek goed te kunnen doen zul je van te voren vragenmoeten bedenken waar je tijdens het onderzoek een antwoord op wilt krijgen. Wat je voor datonderzoek allemaal doet (bijvoorbeeld een bedrijf bezoeken, boeken raadplegen, surfen op internet)komt allemaal in een zogenaamd logboek te staan.

Tot slot is het de bedoeling dat je tijdens je mondelinge examen een presentatie geeft van wat je allemaal gevonden hebt. De beschrijving van het hele onderzoek, de inhoud van het logboek en de presentatie en het verslag loopbaan oriëntatie en begeleiding, dat alles bij elkaar noemen we het sectorwerkstuk.

Zoals je wel zult begrijpen is niet alleen de presentatie van je sectorwerkstuk belangrijk, maar ookalles wat daar aan vooraf gegaan is. Omdat voor jou wat overzichtelijker te maken, hebben we eensoort stappenplan gemaakt. Als je je aan dit stappenplan houdt, kan er weinig mis gaan.Eerst leggen we je nog precies uit hoe dat stappenplan er uit ziet.Daarna vind je een stappenplan waar jij alles voor jouw sectorwerkstuk kunt invullen. Als je dat stapvoor stap doet en steeds af laat tekenen door je leerkracht komt het allemaal goed.

2

StappenplanWil je een goed sectorwerkstuk maken dan moet je de volgende stappen doorlopen

1. een planning maken2. een onderwerp kiezen3. hoofdvraag en deelvragen opstellen4. informatie verzamelen en verwerken5. verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling6. deelvragen beantwoorden7. conclusies trekken en de hoofdvraag beantwoorden8. het uitwerken van je sectorwerkstuk 9. schrijven van eigen mening / conclusie10. maken van verslag “loopbaan oriëntatie en begeleiding”11. poster voor de posterpresentatie maken12. het geven van de presentatie

Om te voorkomen dat je niet alle stappen doorloopt, hebben we een soort logboek gemaakt. Daarinstaan alle stappen vermeld. Bovendien moet je iedere stap door de leerkracht laten aftekenen. Je kanpas met een volgende stap verder als je de vorige hebt laten aftekenen. Voor dat je aan jesectorwerkstuk begint, willen we je eerst nog even precies uitleggen wat we met iedere stapbedoelen.

3

Uitleg stappenplan1. een planning maken

De planning is een plan waarin precies staat wat je gaat doen, wanneer je dat gaat doen en hoeveeltijd jij denkt dat het gaat kosten. Het is de bedoeling dat je met het maken van een planning voorjezelf een beetje duidelijk krijgt of je aan de gestelde eis van 20 uur zal kunnen voldoen.Bovendien maak je voor jezelf een tijdschema (wanneer moet je iets inleveren/laten zien) waar je jeaan houdt.

2. een onderwerp kiezen

Het onderwerp dat je gaat kiezen moet natuurlijk iets te maken hebben met de sector die je hebtgekozen. Voor de verdeling van de vakken verwijzen we je naar de inleiding. Achter de uitleg van hetstappenplan vind je een grote voorbeeld onderwerpenlijst waaruit je kan kiezen. Kies een onderwerp dat je echt interesseert. Een onderwerp dat je niet aanspreekt, loopt meestal op niks uit. Je onderwerp mag met elk vak te maken hebben. Wel zal er altijd een koppeling gemaakt moeten worden naar je sector. Een onderwerp als diabetes, past heel goed binnen de sector zorg en welzijn, maar wanneer je vervolgens gaat kijken wat de kosten zijn die hieraan verbonden zijn dan kan het ook prima gedaan worden binnen de sector economie.

3. hoofdvraag en deelvragen opstellen

Je moet de hoofdvraag en de deelvragen duidelijk formuleren. Het is logisch dat je vragen bedenktdie ook te beantwoorden zijn. Je kunt wel iets leuks bedenken, maar het moet ook nog wel teonderzoeken zijn. Stel jezelf in ieder geval de vraag of je aan voldoende informatie kunt komen.Je wilt bijvoorbeeld weten waarom er zoveel mensen in Gorinchem werken.Je zou dan de volgende hoofdvraag kunnen formuleren:Waarom werken er zoveel mensen uit het Land van Heusden en Altena in Gorinchem?Een aantal deelvragen zou kunnen zijn:Welke bedrijven zijn er in Gorinchem, hoe kunnen werknemers vanuit het Land van Heusden en Altena naar Gorinchem reizen, wat is het verschil in huizenprijzen in beide gebieden.Je zult wel merken dat dit misschien wel het lastigste is van je hele sectorwerkstuk. Overleg over hetformuleren van deze vragen dan ook heel goed en regelmatig met je leerkracht.

4. informatie verzamelen en verwerken

Je kunt op verschillende manieren aan je informatie komen. Daarbij kun je denken aan boeken,tijdschriften, kranten, atlassen, foto’s, dia’s, gegevens van de gemeente, internet, e.d.Je kan natuurlijk ook aan informatie komen door mensen te interviewen, op te bellen, te enquêteren,e.d. Je kan bovendien ook zelf foto’s maken, video-opnames, enz.Alle informatie die je verzameld hebt, zul je ook moeten verwerken. Dat kan door samenvattingen ofuittreksels te maken. Ook kun je informatie verwerken in tabellen, grafieken. Je kan bijvoorbeeld

4

bepaalde gegevens in grafieken omzetten. Soms is het mogelijk om je informatie om te zetten intekeningen. Het kan ook handig zijn verschillende gegevens uit je informatie met elkaar te vergelijken.

5. verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling

Om een antwoord te vinden op je hoofd- en deelvragen is het de bedoeling dat je een enquête gaat afnemen / interview gaat houden m.b.t. het onderwerp of dat je een bezoek brengt aan een bedrijf of instelling waar je aan antwoorden kunt komen op jouw vragen. Dit is een verplicht onderdeel.

6. deelvragen beantwoorden

Nadat je de informatie verzameld hebt en verwerkt hebt, kun je de vooraf gesteldedeelvragen gaan beantwoorden.

7. conclusies trekken en hoofdvraag beantwoorden

Het is logisch als je al je deelvragen hebt beantwoord, je conclusies kan gaan trekken. Je zult merkendat het trekken van die conclusies eigenlijk hetzelfde is als het beantwoorden van de hoofdvraag.

8. het uitwerken van je sectorwerkstuk

Je hebt nu alle informatie over het onderwerp van je sectorwerkstuk verzameld. Je gaat nu van het geheel een werkstuk maken met een voorblad, inhoudsopgave, inleiding, tekst en slot.

9. Schrijven van eigen mening / conclusie

Als je alle werk voor je sectorwerkstuk af hebt, dan ga je met je mondelinge examen een presentatie geven. Voor je toe bent aan die presentatie schrijf je een eigen mening / conclusie. Dat iseen persoonlijk verslag over wat je allemaal gedaan hebt en wat je daar achteraf van vindt.Bovendien bevat dat verslag een korte samenvatting van alles wat je bij het werken aan hetsectorwerkstuk hebt geleerd en ontdekt.

10.maken van het verslag “loopbaan oriëntatie en begeleiding”

In dit verslag dien je na te gaan in welke vervolgopleiding die met deze leerweg mogelijk is, je geïnteresseerd bent. Bij voorkeur breng je een bezoek aan een bedrijf / instelling dat in verband staat met de door jouw gewenste opleiding/beroep of houd je een interview met iemand binnen die beroepsgroep. Verder ga je de toekomstperspectieven bekijken van de beroepen waarin je geïnteresseerd bent.

5

11.Poster maken voor de posterpresentatie

Als je alle voorgaande stappen doorlopen hebt, ga je de poster maken voor je posterpresentatie. Op dit grote vel wordt het onderwerp vermeld, een deel van de verzamelde gegevens en de conclusie.

12.Het geven van de presentatie

Als je alle voorgaande stappen hebt doorlopen en de leerkracht heeft alles afgetekend, is het debedoeling dat je tijdens je mondelinge examen een posterpresentatie gaat geven van wat je gedaan hebt en wat het opgeleverd heeft. Gedurende minimaal 5 minuten mag je de poster mondeling toelichten. Daarna zullen de examinatoren hierover vragen gaan stellen. Het examen zal in totaal 25 minuten duren. Dit is inclusief het beantwoorden van een aantal vragen over het verslag “Oriëntatie op leren en werken”.

6

logboek sectorwerkstukNaam :

Klas :

Sector :

Vakken :

Leerkracht :

Titel :

Aanvangsdatum:Afsluitingsdatum:

7

Stap 1: het maken van een planning Bij deze planning noteer je hoeveel tijd je per stap denkt kwijt te zijn (in totaalminimaal 20 uur) en in welk weeknummer je de stap denkt af te hebben.

- kiezen van een onderwerpo tijd: 1 uuro week: 5

- opstellen van hoofdvraag en deelvrageno tijd: 1 uuro week: 6

- verzamelen en verwerken van informatieo tijd: 9 uuro week: 6+7+8

- verslag van enquête, interview of een bezoek aan bedrijf of instelling o tijd: 30 minuteno week: 8

- beantwoorden van de deelvrageno tijd: 2 uuro week: 10

- trekken van conclusies en beantwoorden van hoofdvraago tijd: 2 uuro week: 10

- het uitwerken van je sectorwerkstuko tijd: 3 uuro week: 11

- eigen mening / conclusieo tijd: 1 uuro week: 11

- verslag loopbaan oriëntatie en begeleidingo tijd: 1 uuro week: 5

- poster voor de presentatieo tijd: 5 uuro week: 22

Mijn leerkracht gaat akkoord met mijn planning

Datum:

8

Paraaf leerkracht:

9

Stap 2: een onderwerp kiezen

Voordat je een definitieve keuze maakt is het verstandig dat je uit de lijst die isbijgevoegd eerst een soort top-3 maakt van onderwerpen die jou aanspreken.Denk daarbij aan je sectorvakken en eventueel aan extra vakken.

1.

2.

3.

Als je een definitieve keuze maakt, moet je op de volgende punten letten:

a. is er genoeg (en ook gemakkelijk) informatie te vinden over dit onderwerp?

b. ben ik wel genoeg geïnteresseerd in dit onderwerp om daar de komende periode mee bezig te zijn?

Mijn onderwerp is:

Mijn leerkracht gaat akkoord met de keuze van mijn onderwerp

Datum:Paraaf leerkracht:

10

Stap 3: opstellen van hoofdvraag en deelvragen

Zoals je weet kan je sectorwerkstuk het best gebaseerd zijn op een vraag. Door hetmaken van het sectorwerkstuk is het de bedoeling dat je een antwoord weet tevinden op die vraag.Allereerst moet je een hoofdvraag bedenken. Dat is een vraag die heel vaak begintmet hoe, waarom, waarvoor, … Bij het beantwoorden van een hoofdvraag ben je dussteeds op zoek naar oorzaken. Als het antwoord op jouw hoofdvraag een opsommingzou zijn, dan klopt je hoofdvraag niet.Als je nadenkt over je hoofdvraag, kun je ook een aantal deelvragen bedenken. Jeverdeelt je onderwerp door het stellen van deze deelvragen dus in kleinere stukken.Daardoor wordt het overzichtelijker en gemakkelijker om informatie te vinden.Let er wel goed op dat je deelvragen altijd iets te maken hebben met je hoofdvraag.

Mijn hoofdvraag is:

Mijn deelvragen zijn:

1.

2.

3.

4.

11

Mijn leerkracht gaat akkoord met mijn hoofdvraag en deelvragen

Datum:Paraaf leerkracht:

12

Stap 4: verzamelen en verwerken van informatieInformatie kun je op veel plaatsen vinden: boeken, artikelen, tijdschriften, kranten,cd-rom, internet, tv-programma’s, videobanden, DVD,s … Veel van deze zaken kun jein de plaatselijke bibliotheek vinden. Bovendien kun je bij het verzamelen van informatie ook denken aan personen die veel van jouw onderwerp afweten.Je moet van te voren wel bedenken welke informatiebronnen je gaat gebruiken en ofje ook voldoende tijd hebt. (Het interviewen van 10 personen bijvoorbeeld kon weleens teveel tijd kosten). Ook is het goed eerst te kijken of je er wel echt wat aanhebt.

Voor de duidelijkheid nog een paar tips op een rijtje:

zorg dat je de informatie per informatiebron bij elkaar houdt neem altijd je vragen mee zodat je gericht kunt zoeken leg steeds uit waarvoor je de informatie nodig hebt kom je ergens waar je nog nooit bent geweest: kijk goed om je

heen, misschien is er wel meer informatie te vinden dan waar je op gerekend had

bij interviews: laat je niet te snel afschepen, let op de reacties van de mensen die je interviewt, krijg je niet echt antwoord vraag dan door, bedank de mensen na het interview

Voor deelvraag 1 ga ik gebruik maken van informatie uit:

Voor deelvraag 2 ga ik gebruik maken van informatie uit:

Voor deelvraag 3 ga ik gebruik maken van informatie uit:

Voor deelvraag 4 ga ik gebruik maken van informatie uit:

Bij het verwerken van de informatie maak je gebruik van een bronnenlijst. Hierin vermeld je steeds om wat voor bron het gaat (boek, internet, interview). In de bijlage achterin vind je een in te vullen bronnenlijst en regels voor de bronvermelding.

13

Mijn leerkracht gaat akkoord met het verzamelen en verwerken van de informatie.

Datum:Paraaf leerkracht:Stap 5: verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instellingBij deze stap kun je kiezen uit 3 opties:

1. Een bezoek brengen aan een bedrijf of instelling die in verband staat met jouw gekozen onderwerp. Het is de bedoeling dat je tijdens deze excursie antwoorden vindt op je hoofd- en deelvragen.

2. Een interview houden met iemand die vanuit zijn beroep veel van het onderwerp af weet. (volledige naam en het beroep opschrijven voor de bronvermelding)

3. Een enquête houden onder mensen die bijvoorbeeld gebruik maken van de dienst/het product waar je werkstuk over gaat.

Voor de duidelijkheid nog een paar tips op een rijtje:

neem altijd je vragen mee zodat je gericht kunt zoeken leg steeds uit waarvoor je de informatie nodig hebt kom je ergens waar je nog nooit bent geweest: kijk goed om je

heen, misschien is er wel meer informatie te vinden dan waar je op gerekend had

bij interviews: laat je niet te snel afschepen, let op de reacties van de mensen die je interviewt, krijg je niet echt antwoord vraag dan door, bedank de mensen na het interview

Van de activiteit maak je een verslag. Minimaal 1 A4, standaard regelafstand, lettertype 12.

Mijn leerkracht gaat akkoord met het verslag over de gekozen activiteit

Datum:Paraaf leerkracht:

14

Stap 6: beantwoorden van de deelvragenFormuleer zo duidelijk mogelijk de door jou gevonden antwoorden op je deelvragen.Maak je gebruik van gegevens die letterlijk uit een informatiebron komen, geef datdan duidelijk aan. Laat je antwoorden voordat je ze aan je leerkracht voorlegt ookeven lezen door iemand anders. Je hoort dan vaak of je antwoorden duidelijk zijn of niet. De uitwerking van de deelvragen dient te bestaan uit minimaal 5 A4-tjes tekst, exclusief de illustraties en bijlagen. De tekst dient getypt te worden met lettergrootte 12 en met standaard regelafstand.

Mijn leerkracht gaat akkoord met de antwoorden die gegeven zijn op de deelvragen

15

Datum:Paraaf leerkracht:

16

Stap 7: trekken van conclusies en beantwoorden van de hoofdvraagWerk in deze volgorde: aan de hand van de antwoorden op je deelvragen trek je jeconclusies. Met die conclusies en je antwoorden op je deelvragen probeer je eenduidelijk antwoord te formuleren op je hoofdvraag. Voordat je die definitief opschrijftis het verstandig om eerst een kladversie aan anderen te laten lezen. Dat voorkomt teleurstellingen bij het definitief inleveren. Vraag aan die proefpersonen of ze je antwoord begrijpen, of ze het een goed antwoord vinden.

Mijn leerkracht gaat akkoord met de beantwoording van mijn hoofdvraag

Datum:Paraaf leerkracht:

17

Stap 8 het uitwerken van je sectorwerkstukTot slot is het de bedoeling dat je het gehele onderzoek gaat verwerken in een mooi werkstuk. Het werkstuk moet voldoen aan de volgende eisen:

De uitwerking van de deelvragen dient te bestaan uit minimaal vijf A4-tjes tekst, exclusief de illustraties en bijlagen.

lettergrootte 12 en standaard regelafstand Voorblad Sectorwerkstuk 2017 (zie www.duo.nl) Inhoudsopgave en paginanummering. Een inleiding, waarin je kort vertelt waar jouw werkstuk over gaat,

wat de hoofdvraag is en waarom je dit onderwerp hebt gekozen. Informatie over je onderwerp. De deelvragen en hoofdvragen in

alinea’s met tussenkopjes uitgewerkt. Denk hierbij ook aan ondersteunende afbeeldingen.

Een slot, waarin je de conclusie van je onderzoek verwerkt. Eigen mening / conclusie met wat je van dit werkstuk geleerd hebt

(stap 9) Bronvermelding Plan van aanpak en logboek

Mijn leerkracht gaat akkoord met de uitwerking van mijn sectorwerkstuk

Datum:Paraaf leerkracht:

18

Stap 9: schrijven van een eigen mening / conclusieBij deze stap moet je een eigen mening/conclusie schrijven met wat je van dit werkstuk geleerd hebt. Je legt in het kort uit wat je allemaal gedaan hebt, wat voor ervaringen je allemaal hebt opgedaan bij het werken aan je sectorwerkstuk en wat je daarvan hebt geleerd en wat je daarvan vond.Pas dan krijg je toestemming om je sectorwerkstuk te presenteren.

Bij het maken van dit stukje kunnen de volgende vragen je misschien op weghelpen:

wat is je onderwerp en waarom heb je dit onderwerp gekozen? wat was je hoofdvraag en welk antwoord heb je op deze vraag

gevonden? welke deelvraag vond je het best? En waarom? welke bronnen heb je gebruikt en waar heb je het meest aan

gehad? wat is nu het belangrijkste wat je van het hele proces hebt

geleerd? probeer in het kort uit te leggen waar je sectorwerkstuk over

gaat en wat jij ervan hebt geleerd. leg uit waarom je, nu terugkijkend op wat je gedaan hebt, het

de volgende keer weer zo of juist heel anders zou aanpakken. welk belang heeft je sectorwerkstuk voor je toekomstige

studie en/of beroep?

Deze vragen zijn maar een hulpmiddel. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat jevraag voor vraag gaat beantwoorden en dat opschrijft. De bedoeling is dat je aan dehand van deze vragen een goedlopende eigen mening / conclusie maakt van je werkzaamheden en ervaringen rond je sectorwerkstuk. Dit stukje moet minimaal 1/2 A4-tje getypt (lettertype punt 12) zijn.

19

Mijn leerkracht gaat akkoord met mijn ervaringsverslag.

Datum:Paraaf leerkracht

20

Stap 10: verslag loopbaan oriëntatie & begeleidingBij deze stap ga je het verslag loopbaan oriëntatie en begeleiding maken. In dit verslag dien je na te gaan in welke van de vervolgopleidingen die met deze leerweg mogelijk zijn, jij geïnteresseerd bent.Bij voorkeur door deel te nemen aan een excursie aan een bedrijf/instelling die in verband staat met de door jouw gewenste opleiding en beroep of door het bijwonen van een open dag. Ook dien je de toekomstperspectieven na te gaan van de beroepen waarvoor je belangstelling hebt.

Bij het maken van dit verslag geef je onder andere antwoord op de volgende vragen:

Welke sector / welk vakkenpakket heb je en wat zou je daar allemaal mee kunnen?

Welke vervolgopleiding wil je gaan doen? Waarom wil je die vervolgopleiding gaan doen? Hoe lang duurt deze opleiding? Is stage een onderdeel van deze opleiding? Wat zijn de stagemogelijkheden, in welk leerjaar ga je

stagelopen en hoe lang duurt deze stage en waar? wat kun je met deze vervolgopleiding allemaal gaan doen? Bij wat voor bedrijven kun je met deze opleiding later gaan

werken? Zijn er vervolgopleidingen of specialisatiemogelijkheden? Hoe zijn de toekomstperspectieven voor deze beroepen? Is er veel werk in te vinden? Hoe zie je je eigen toekomst na je opleiding?

Deze vragen zijn maar een hulpmiddel. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat jevraag voor vraag gaat beantwoorden en dat opschrijft. De bedoeling is dat je aan dehand van deze vragen een goedlopend verslag maakt van je werkzaamheden enervaringen rond je sectorwerkstuk. De vetgedrukte vragen moeten in het verslag wel beantwoord worden.

Daarnaast dien je deel te nemen aan minimaal één van de hierna genoemde activiteiten:

a. Een bezoek aan (een) open dag/avond(en) om te komen tot een keuze voor een vervolgopleiding;

b. Een excursie (bijvoorbeeld een bezoek aan een bedrijf of instelling) die in verband staat met de door jouw gewenste opleiding en beroep.

c. Iemand interviewen die de opleiding volgt of heeft gevolgd waar de belangstelling naar uit gaat.

d. Het afnemen van een enquête over de vervolgopleiding of over de beroepsmogelijkheiden.

Het totale verslag loopbaan oriëntatie en begeleiding moet minimaal een half en maximaal 2 A4-tjes tekst, exclusief illustraties en bijlagen zijn. (lettertype punt 12) Het verslag komt in een apart mapje met het voorblad Loopbaan oriëntatie en begeleiding 2017 (www.duo.nl – vakinformatie sectorwerkstuk)

21

Mijn leerkracht gaat akkoord met mijn verslag loopbaan oriëntatie en begeleiding.

Datum:Paraaf leerkracht

22

Stap 11 maken van de poster voor je presentatieTot slot is het de bedoeling dat je het hele onderzoek gaat presenteren tijdens je mondelinge examen.

Op een groot vel papier (A2) wordt het onderwerp en/of de centrale vraag vermeld, een deel van de verzamelde gegevens en de conclusie. Eventueel worden er afbeeldingen of grafieken weergegeven in het presentatiemateriaal. Je gaat nu de poster maken. Je presentatie moet voldoen aan de volgende criteria

Poster:

De tekst op de poster beperkt zich tot kernwoorden.De poster ziet er verzorgd uit in één opslag te zien waar het sectorwerkstuk over gaat.

Presentatie:

De presentatie is prettig om naar te luisterenVerbale communicatie: bijv. snelheid (niet te snel)/inlassen van stiltes (functioneel)De kandidaat presenteert uit het hoofdHet doel van het sectorwerkstuk is duidelijkDe hoofdvraag wordt beantwoordDe antwoorden op de deelvragen dragen bij aan het beantwoorden van de hoofdvraag.De kandidaat heeft een enquête of interview afgenomen of een bezoek aan een bedrijf of instelling gebracht om de hoofdvraag te beantwoorden.De kandidaat heeft met zijn werkstuk zijn doel bereikt.De kandidaat heeft aangegeven wat hij ervan geleerd heeft.De kandidaat kan de overige vragen van de examinatoren naar behoren beantwoorden.

Mijn leerkracht gaat akkoord met mijn poster.

Datum:Paraaf leerkracht

23

Stap 12: de presentatieTijdens je mondelinge examen mag je gedurende minimaal 5 minuten de poster mondeling toelichten. Daarna zullen de examinatoren hierover vragen gaan stellen. Het examen zal in totaal ongeveer 25 minuten duren. Dit is inclusief het beantwoorden van een aantal vragen over het verslag “Oriëntatie op leren en werken”.

24

Lijst met onderwerpenHieronder vind je een lijst met onderwerpen waar je uit kan kiezen om jesectorwerkstuk over te maken. Eerst vind je lijsten per vak (economie, biologie en wiskunde). Vervolgens vind je een lijst met onderwerpen waar meerdere vakken bij betrokken kunnen worden. Voordat je een onderwerp kiest is het handig eerst even te overleggen met je leerkracht. Die kan je wat meer over het onderwerp vertellen. Dan weet je in ieder geval waar je aan begint. Uiteraard ben je ook vrij om een ander onderwerp te kiezen. Ga hierover in overleg met je leerkracht.

economie 1. sociale zekerheid in Nederland2. kinderopvang (g)een probleem?3. de horeca4. hoe zit het met de afvalscheiding in jouw gemeente5. consument en milieukeurmerken6. een huis kopen of huren7. het ontstaan van geld8. hoe werkt een wereldwinkel9. kinderarbeid in Nederland en in de derde wereld10.stille armoede: armoede in Nederland?11.op jezelf wonen: wat gaat dat kosten?12.reclame; onderzoek naar jongeren als doelgroep13.sparen of lenen14.inkomsten (+ uitgaven van jongeren15.de winkeltijdenwet; 24-uurs economie16.de positie van de consument17.de 1e wereld … de 3e wereld (anti/anders globalisten)18.verzekeringen: nuttig?19.het Nederlands belastingstelsel20.beroepen: - de marketingmix van een bloemenzaak

- het verkopen van auto’s, hoe doe je dat..?- hoe verdien je geld zonder te werken

21.de prijzenoorlog (supermarkten)22.merkkleding23.eerlijke handel / Max Havelaar24.gelijke behandeling van mannen en vrouwen25.armoede26.de gevolgen van 11 september op de economie27.Amnesty International28.Een huis kopen29.De Europese Unie30.De Euro31.Inflatie32.Makelaar33.Telebankieren/ Internetbankieren34.Unicef35.Leven in een krottenwijk

25

wiskunde 1. machtsverbanden2. de rij van Fibonacci3. de driehoek van Pascal4. de stelling van Pythagoras5. magische vierkanten6. hoe werkt exponentiële groei7. waarom wetenschappelijke notaties8. alles over hoeken en hoekmeters9. hoe werkt de landmeetkunde (kadaster)10.wat zit er achter de ontwikkeling van de nummerborden11.vergelijking tussen een huis kopen of huren12.waarom pre-paid of juist een abonnement13.wat is de gunstigste straat bij Monopoly?14.een auto op benzine, diesel of gas15.overzicht over de ontwikkeling van het wereldrecord 10 km schaatsen16.de ontwikkeling van de 1500 m schaatsen vanaf 198017.hoe groot is de kans dat je de lotto wint18.maak een eeuwig durende kalender19.het leven in het land van Oct20.energie21.APK

biologie 1. red bull geeft je vleugels?2. erfelijkheidsonderzoek3. een leesbril nodig?4. roken is ongezond5. drinkwater6. het zuiveren van het rioolwater7. scharrelei of niet?8. rundvlees?9. mestoverschot10.onkruidbestrijding11.afval, wat doen we er mee?12.diabetes13.stel een diner samen voor een groep bejaarden14.koffie: met of zonder cafeïne15.op kamers? Wat eet je dan?16.fietsen of toch de brommer?17.kans op sportblessures18.verband tussen inspanning en hartslag19.leeftijd, geslacht en longinhoud20.alcohol: ge- of misbruik?21.Drugs22.Aids23.ADHD24.Autisme25.Artsen zonder grenzen26.De Pest27.Dierproeven28.Gehandicapten29.Kanker30.SOA’s

26

31.Slechthorendheid32.Verslavingen33.Verpleegkundige34.Voeding35.Recht op onderwijs36.Water37.Recht op gezondheidszorg

combinatie onderwerpenOnderwerpen die bij economie genoemd zijn, kunnen ook heel vaak gecombineerdworden met wiskunde. Dat noem je een combinatie onderwerp. Een onderwerp waarmeerdere vakken bij betrokken kunnen worden. Hieronder volgt nog een lijst metonderwerpen die binnen meerdere sectoren vallen.1. de ontwikkeling van een kind van 0-4 jr en de kinderopvang2. gezondheidsaspecten binnen de horeca3. afvalscheiding in jouw gemeente4. keurmerken en de consument5. de schijf van vijf6. reclame en het gedrag van mensen7. veranderingen in het betalingsverkeer8. energiebesparing9. waterbesparende toiletten10. je pin pasnummer en het risico bij diefstal11. wat is de goedkoopste reis naar …?12. de economische gevolgen van de varkenspest13. wat is het verband tussen linkshandigheid en brildragend zijn14. meisjes zijn slimmer dan jongens15. verschil tussen IQ en EQ16. een huis kopen of huren17. boekenfonds op school is voordeliger dan boeken kopen18. computeren is slecht voor je gezondheid19. wonen bij een elektriciteitsmast is gevaarlijk20. zonder snelheidsbeperkingen: files opgelost!

27

Bronnenlijst bij het sectorwerkstuk

Soort bron Overige gegevens1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

28

Regels voor bronvermelding

Je mag teksten en ideeën van anderen niet samenvatten of wijzigen en het vervolgens presenteren als je eigen werk. Dat noemen we plagiaat. Als je voor een werkstuk literatuur en andere bronnen hebt bestudeerd, kun je daar tóch delen uit overnemen. Door een duidelijke bronvermelding maak je duidelijk welke delen van je werkstuk zijn overgenomen uit het werk van een ander. Met deze bronvermelding kan je docent (of een andere lezer) nagaan:

• welke bronnen je hebt gebruikt (betrouwbaarheid) • of je een variatie aan bronnen hebt gebruikt • of de bron correct is gebruikt, en • of belangrijke bronnen ontbreken.

Dit overnemen van delen van andermans werk kan op twee manieren:

• door te parafraseren (in je eigen woorden weergeven) • door te citeren (een stukje van de tekst letterlijk overnemen). Een

citaat plaats je altijd tussen aanhalingstekens.

Achterin je werkstuk neem je een lijst op van alle bronnen die je hebt geraadpleegd: de bronnenlijst. De verwijzingen in deze bronnenlijst zet je in alfabetische volgorde van (eerstgenoemde) auteur.

VERWIJZEN NAAR INTERNETBRONNEN Achternaam auteur, voorletter(s) (Publicatiejaar of update). Titel van het document of de website. Geraadpleegd op dag maand jaar, adres website. Voorbeelden:

Meijden, B. van der (1998). Schiphol als thema voor een geschiedenis-, internet- en/of profielwerkstuk. Geraadpleegd op 7 juli 2005, www.histopia.nl/schiphol.htm

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (z.d.). WAO: Informatievoor werknemers over de kabinetsplannen. Geraadpleegd op 3 augustus 2004, http://home.szw.nl/navigatie/rubriek/dsp_rubriek.cfm?rubriek_id=991&subrubriek_id=995&link_id=30945

De geschiedenis van het internet. (z.d.). Geraadpleegd op 7 juli 2005, http://www.be-wired.nl/info/geschiedenis.htm

29

VERWIJZEN NAAR BOEKEN Achternaam auteur, voorletter(s) (Jaar van uitgave). Titel: Eventuele subtitel. Plaats uitgever: uitgever.

Voorbeeld: Dijk, P. van, & Jansen, F. (2003). Wereldgids: Reisgids door de literatuu. Amsterdam: Promotheus.

VERWIJZEN NAAR KRANTEN- EN TIJDSCHRIFTARTIKELEN Achternaam auteur, voorletter(s) (Publicatiedatum). Titel artikel: Eventuele subtitel. Naam van tijdschrift of krant, evt. nummer, paginanummer(s).

Voorbeeld: Ouwerkerk, D. van, & Grinten, J. van der (2004). De kracht van zacht: Wat mannen over vrouwelijke vergaderstijlen kunnen leren. Interne Communicatie, 4, p. 11-13.

Voorbeeld: Dongen, M. van (7 juli 2005). Bestuur hoofdstad is niet effectief. Volkskrant, p. 12.

VERWIJZEN NAAR INTERVIEWNaam van de geïnterviewde en zijn/haar beroep. Datum.

Voorbeeld:Mevr. H. van der Horst, papegaaiengedragsdeskundige, 18 februari 2014

VERWIJZEN NAAR ENQUÊTEDoelgroep en de hoeveelheid van de enquêtes

Voorbeeld:Gezinnen met kinderen in het bezit van een papegaai. 35 enquêtes

VERWIJZEN NAAR EEN BEDRIJFNaam van de persoon die je rondgeleid heeft, naam van het bedrijf en de vestigingsplaats, datum

VoorbeeldDhr. S. Mikkel, Haribo Breda, 18 maart 2014

30