Weblogs in het onderwijs

INFORMATIEWIJZER

INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS 3

Wat is een weblog? 4Weblogs in het onderwijs 4Weblogs over het onderwijs 5Door het onderwijs 5Lesideeën 7Een weblog maken – stappenplan 8Meer informatie/bronmateriaal 9

Inhoud

Weblogs over het onderwijsSteven Downes – een weblogger die vooral schrijft over hetonderwijs – noemt zichzelf de eerste edublogger. Op gebied vanict en onderwijs zijn er inmiddels diverse bloggers in Nederlandactief:� Pierre Gorissen - Ict en onderwijs BLOG:

www.gorissen.info/Pierre� Wilfred Rubens - TE-learning:

http://wilfredrubens.typepad.com/wilfred_rubens_weblog

� André Manssen - Computers in de klas: http://computersindeklas.web-log.nl/

� Margreet van den Berg - Ict en onderwijs: http://ict-en-onderwijs.blogspot.com

� Sybilla Poortman - Ict en educatie: www.inter-net-viewer.nl/weblog/category/ict-educatie

� Willem Karssenberg - Trendmatcher: www.trendmatcher.nl

Door het onderwijsVerschillende meesters en juffen in Nederland hebben inmiddelshun eigen weblog:� Juf Manja: http://onderwijs.blogo.nl� Elke Das: http://blogger.xs4all.nl/elkedas

Ook worden er door diverse klassen flinke weblogs bijgehoudenbijvoorbeeld:� Groep 8 van de Jozefschool uit Blokker (Hoorn):

http://sneeuwklokjes.web-log.nl� Schoolweblog inclusief dagplan van ‘t Vrieske Honk

(Vrieschelo): http://vrieskehonk.toplog.nl� De middenbouw van Jenaplanschool ‘t Vlot (Hoogezand)

houdt een internetdagboek bij: www.jenaplanschool.nl/mb1

INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS 54 INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS

Ict op school informeert scholen over ict-ontwikkelingen inhet onderwijs. In een serie informatiewijzers geeft Ict opschool uitgebreide informatie over een specifiek onderwerp.In deze informatiewijzer leest u meer over weblogs en demogelijkheden voor het onderwijs. Wat zijn weblogs? Hoeworden ze in het onderwijs gebruikt? Wat is de preciezemeerwaarde ervan? En ten slotte: hoe kunt u zelf eenweblog online zetten en van content voorzien?

Wat is een weblog?De naam weblog is een samentrekking van web (van world wideweb) en log (van logboek). Een weblog is een website opgezetzoals een logboek, met chronologisch geposte berichten. Hetlijkt een beetje op een dagboek, maar dan openbaar en met demogelijkheid om op elkaars berichten te reageren. Vaak kunnenberichten niet alleen via de site zelf gelezen worden, maar ookvia een zogenaamde RSS-reader (tool om een ‘abonnement’ tenemen op een website, deze geeft alle vernieuwingen door). Een weblog wordt bijgehouden door één of meerdere auteurs.Omdat webloggen (ook wel bloggen genoemd) populair is, zijner inmiddels diverse (gratis) tools op internet om zelf eenweblog (ook wel blog genoemd) te starten.

Toen in de jaren ’90 internet ‘echt’ gebruikt werd, bestonden eral websites met dagelijkse updates. In 1997 bedacht JornBarger hiervoor de term ‘weblog’. Omdat er nog geen WYSIWYG-tools (What You See Is What You Get) beschikbaar waren, kon-den alleen websitebouwers het weblog bijhouden. In 1999 ver-scheen de eerste tool om eenvoudig een weblog te maken:

Pitas. Enkele maanden later volgde Blogger. Inmiddels zijn ertientallen tools beschikbaar in diverse talen om snel eenweblog te openen.

Er zijn verschillende soorten weblogs of blogs, onder andere:� Weblogs met voornamelijk tekst;� Videoblogs met voornamelijk videofragmenten;� Moblogs met voornamelijk foto’s genomen met een

mobiele telefoon;� Edublogs, educatieve weblogs voor of door scholen.

Weblogs in het onderwijsMaarten Kremers onderzocht de mogelijkheden van weblogsbinnen het academisch onderwijs en schreef er een scriptieover genaamd ‘Bloggend leren’. Vanuit drie theoretische model-len bekeek hij vier casussen van weblogs in het wetenschappe-lijk onderwijs. Kremers concludeert dat weblogs een toegevoegde waarde heb-ben voor het onderwijsproces. Via weblogs:

� Leren studenten om kritisch na te denken. � Leren studenten om zichzelf schriftelijk te verwoorden.� Lezen studenten bijdragen van anderen.� Leren ze daar op een goede manier op te reageren. � Zijn studenten beter gemotiveerd en betrokken vanwege de

interactiviteit en het feit dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor het weblog.

Ten slotte stelt Kremers dat het belangrijk is om de weblogs opeen goede, gestructureerde manier in te voeren.

LesideeënEr zijn diverse mogelijkheden om een weblog in het onderwijste gebruiken. Op de genoemde blogs vindt u al enkele voorbeel-den. Verder kan een weblog goed worden gebruikt als:

� Communicatiemiddel binnen de klas;� Klassendagboek;� Communicatiemiddel naar ouders;� Klassenkrant;� Themapagina;� Dagplan.

Op www.scholenlijst.tk wisselen veel leraren (waarvan som-mige ook bloggers) ervaringen uit. Het weblog komt ook ter sprake: “Een weblog kun je ook op verschillende maniereninrichten. Je kunt voor iedere groep / leerling en jezelf eeneigen weblog aanmaken. Of je kunt een weblog aanmakenwaarbinnen je verschillende categorieën aanmaakt (bijv.opdrachten, zoekdocumenten, groepje 1, groepje 2 etc.) enwaarbij je voor iedere leerling een account aanmaakt met verschillende rechten. Een voordeel van een weblog is dat je viaRSS alle vorderingen makkelijk kunt bijhouden. Ik denk dat erop dit moment vooral voor het basisonderwijs meer rendementte halen is uit goedkope, kleinschalige en laagdrempelige toe-passingen zoals weblogs, wiki's en zelfs simpele gastenboekendan uit grote ingewikkelde elektronische leeromgevingen waareen hoop geld in geïnvesteerd wordt. Zo kunnen leerkrachteneerst ervaring opdoen en kan er kennis opgebouwd worden over

het gebruik van digitale toepassingen in het onderwijs. Pasdaarna zouden deze systemen geïntegreerd kunnen worden ineen goed functionerende elektronische leeromgeving.” Karin Korevaar en Kim Houtzager stellen in ‘Het meesterstuk’dat een weblog voor verschillende doeleinden gebruikt kan worden zoals: verslaglegging, weergave van een proces (bijv.het ontstaan van een werkstuk), zelfreflectie, discussie en portfolio. Ook hebben zij gekeken hoe een weblog staat in relatie tot de kerndoelen. Wat zijn hun conclusies?

Volgens Korevaar en Houtzager kunnen weblogs binnen ver-schillende vakken ingezet worden waaronder: Nederlands, reke-nen, geschiedenis, kunst en oriëntatie op jezelf. Wanneer eenweblog bijvoorbeeld wordt gebruikt binnen het vak Nederlands,dan kan kerndoel 1 vervuld worden (leerlingen leren informatieverwerven uit gesproken taal, en ze leren tevens om die infor-matie mondeling of schriftelijk weer te geven).

Daarnaast leren leerlingen - door zelf te webloggen en andereweblogs te lezen – om kritisch na te denken, een punt dat inkerndoel 7 is vastgelegd (leerlingen moeten een kritische blikkrijgen over de informatie die geboden wordt).

Korevaar en Houtzager raden wel aan om - voordat er gestartwordt met een weblog - aandacht te besteden aan de zoge-naamde weblog-etiquette. Denk hierbij aan risico’s bij het verspreiden van privé-gegevens, beleefdheid, privacy en vrijemeningsuiting.

INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS 7

Een weblog maken – stappenplan1. Kies de tool waarmee u het weblog opentEr zijn zeer veel (gratis) tools om een weblog te starten. Eerst moet u dus bepalen met welke tool (via welke website) u uw weblog opent. De meest bekende zijn Web-log (www.web-log.nl) en Blogger (www.blogger.nl). Margreet van den Berg zette beide varianten naast elkaar:

“Web-log biedt de mogelijkheid om categorieën aan te maken.Daarmee kun je, naast de chronologische ordening die eenweblog biedt, ook een ordening aanbrengen op onderwerp. Demogelijkheid om zelf HTML-codes in te voeren is er volgens mijniet, of zeer beperkt. Die mogelijkheid bestaat wel bij Blogger:naast de standaardopties (vet, schuin, aanbrengen nummeringenz.) kun je zelf HTML-codes in de tekst plaatsen. Handig als jewat extra's wilt, overbodig voor wie weinig opmaak wil hebben.Idem geldt voor de opmaak van je weblog: bij Web-log is ereen standaardindeling, bij Blogger heb je de keus uit een aan-tal standaarden, maar wie handig is met HTML kan er zelf ietsleuks van maken. Bij Blogger kun je plaatjes uploaden en er iseen mogelijkheid om binnen Word een extra functie te makenwaarmee je vanuit Word direct in je weblog kunt publiceren.Maar die functie werkt niet bij alle Word/Windows-versies. Watbetreft service: ook bij Blogger wordt behoorlijk vlot gerea-geerd, maar wel in het Engels. Dat is zeker voor leerlingen nietaltijd makkelijk.

RSS zit bij beide standaard ingebouwd, alleen bij Web-log is hetmakkelijker om dat zichtbaar te maken: daar hoef je alleenmaar een vinkje aan te klikken in de beheerspagina en je krijgteen keurig knopje op je weblog te zien. Bij Blogger wordt decode automatisch gegenereerd, maar je moet wel zelf de link ernaartoe op je pagina zetten. De posts in Web-log zijn wel voor-zien van een permalink (een unieke URL per post), maar het ismoeilijk die te achterhalen. Bij Blogger staat die altijd onderaan iedere post. Bij Web-log wordt standaard statistiekfunctio-naliteit aangeboden, bij Blogger moet je die zelf inbouwen.Mijn eindconclusie: Web-log biedt meer standaard keuzemoge-lijkheden dan Blogger, maar biedt daarnaast weinig ruimte omzaken in te richten naar eigen goeddunken. Blogger biedt meermogelijkheden, maar wie daarvan gebruik wil maken moet weleven studeren en bij voorkeur wat kennis hebben van HTML.Blogger is daarmee volgens mij meer iets voor knutselaars, enWeb-log meer voor degenen die lekker snel en makkelijk aan deslag willen.”

Naast Web-log en Blogger zijn er nog andere mogelijkheden omeen weblog te openen:

� Blogeiland: www.blogeiland.nl� Blogspot: www.blogspot.nl� Punt.nl: www.punt.nl� Webloggen: www.webloggen.nl

INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS 9

2. Vul het weblogCentraal in de weblogwereld staat ‘kennis delen’. Om die redenzijn er diverse handleidingen beschikbaar waarin beschrevenstaat hoe een weblog gemaakt wordt. Grofweg kan een weblogin zeven stappen gevuld worden:1. Bedenk waar het weblog voor bedoeld is en wie er wat gaat

plaatsen op het blog. 2. Ga naar een pagina waar weblogs aangemaakt worden en

klik op de optie om een weblog aan te maken. 3. Vul alle gegevens in en publiceer het weblog.4. Maak de weblog op naar eigen wens (kleur en eventuele

plaatjes).5. Zet alle voorkeuren goed (mag er anoniem gepost worden,

moet een reactie eerst worden goedgekeurd, etc.).6. Publiceer het eerste blog!7. Bespreek met leerlingen het gebruik van het weblog en

maak gezamenlijk afspraken.

Een uitgebreid overzicht vindt u op: http://weblog.startpagina.nl

TIP 1 André Manssen schreef op zijn website een zeer compleet dossier over weblogs in het onderwijs. Onder het kopje ‘Hoe maak je een klassenweblog?’ staan (downloadbare) handleidingen hoe met ‘Weblog’ gewerkt kan worden:http://www.manssen.nl/Computersindeklas/dossiers/dossierwebloggen/inhoud_webloggen.htm

TIP 2 Gerard Dümmer maakte een screencast (uitleg in audio waarin alle activiteiten op het scherm getoondworden) over het opzetten van een weblog met Blogger: http://www.gerarddummer.nl/screencasts/weblog_opzetten/weblog%20opzetten.html

Meer informatie /bronmateriaal

� http://gerarddummer.nl/meesterstuk/meesterstuk_weblog_in_het_basisonderwijs.pdf

� www.klascement.net/index.php?menu=ictmenusec&keuze=fichedetail&doc=67

� www.digitaledidactiek.nl/dd/themas/1172� www.ou.nl/Docs/TijdschriftOI/OI_1_05.pdf � www.det.wa.edu.au/education/cmis/eval/curriculum/ict/

weblogs � www.scholenlijst.tk � www.karssenberg.nl/weblog/2006/09/gezocht-elo-

aangeboden-weblog.html � www.e-learningplaza.nl � www.concentio.nl � en uiteraard alle genoemde blogs in dit stuk!

Blog ze!

8 INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS

10 INFORMATIEWIJZER - WEBLOGS IN HET ONDERWIJS

© 2007 Stichting Kennisnet Ict op school

Stichting Kennisnet Ict op school is de publieke ict-ondersteuningsorganisatie van, voor en door hetonderwijs. De stichting behartigt de belangen vande Nederlandse onderwijssector op het gebied vanict, biedt hulpmiddelen bij het maken van keuzesvoor ict-producten en diensten en levert educatievediensten en producten om het leren te vernieuwen.

Ict op school is een label van Kennisnet Ict opschool. Als belangenbehartiger stelt Ict op schoolzich ten doel om organisaties uit het primair envoortgezet onderwijs toe te rusten en te begeleidenin hun keuze voor ict-producten en –diensten, onderandere door het nauwkeurig specificeren van deonderwijsvragen op het gebied van ict. Ict op schoolbehartigt de collectieve belangen rond ict en onder-wijs richting marktpartijen en politiek. Belangrijkeinstrumenten zijn onderzoek naar het effect en ren-dement van ict én monitoring van ontwikkelingenop het gebied van onderwijs en ict.

Alle rechten voorbehouden.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitga-ve de uiterste zorg is besteed, aanvaarden deauteur(s), redacteur(s) en uitgever vanKennisnet Ict op school geen aansprakelijkheid

voor eventuele fouten of onvolkomenheden.Uit deze uitgave mag niets worden verveelvoudigd (waaronder begrepen hetopslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) of openbaar gemaakt, opwelke wijze dan ook, behoudens in geval de verveelvoudiging van de inhoudvan deze uitgave plaatsvindt onder de licentie “naamsvermelding, niet-commer-cieel, geen afgeleide werken” als gehanteerd door Creative Commons.

Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.5 Nederland

De gebruiker mag:• het werk kopiëren, verspreiden, tonen en op- en uitvoeren

Onder de volgende voorwaarden:

Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam vanKennisnet Ict op School te vermelden.

Niet-commercieel. De gebruiker mag het werk niet voor commerciëledoeleinden gebruiken.

Geen Afgeleide werken. De gebruiker mag het werk niet bewerken.

• Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden vandit werk kenbaar te maken aan derden.

• De gebruiker mag uitsluitend afstand doen van een of meerdere van dezevoorwaarden met voorafgaande toestemming van Kennisnet Ict op School.

Het voorgaande laat de wettelijke beperkingen op de intellectuele eigen-domsrechten onverlet.

(www.creativecommons.org/licenses)

Colofon

Opmaak Cees van Rutten, Den Haag

DrukOBT BV, Den Haag

Stichting Kennisnet Ict op school

POSTADRES Postbus 778 2700 AT Zoetermeer

BEZOEKADRES Paletsingel 32 2718 NT Zoetermeer

T (079) 323 09 96 F (079) 321 23 22 E info@ictopschool.netwww.ictopschool.net

www.ictopschool.net

01.2

007